ভৌগোলিক অখণ্ডতা – ধাৰণা, উদ্ভৱ, অখণ্ডতাৰ উদয় হোৱাৰ কাৰণসমূহ, অখণ্ডতাৰ প্ৰকাৰসমূহ, বৰ্তমান সময়ত অখণ্ডতা – Territoriality – Concept, Origin, Reasons for the emergence of Territoriality, Types of Integrity, Present Time Territoriality
ভৌগোলিক অখণ্ডতা (Territoriality) সীমাৰ অধিকাৰ অৰ্থ হ’ল এখন স্থানৰ ওপৰত স্বত্ব আৰু নিয়ন্ত্ৰণ প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়া, যি কোনো শাৰীৰিক স্থান বা বহল প্ৰসাৰত হ’ব পাৰে। ইয়াত বিভিন্ন উপায়েৰে অধিকাৰ স্থাপন কৰা হয়, যেনে শাৰীৰিক বাধা (দেওয়াল, বেৰ), প্ৰতীকী চিহ্ন (চিহ্ন, পতাকা), দৃশ্যমান সংকেত (আলো, ৰঙৰ ব্যৱহাৰ), আৰু মানসিক প্ৰভাৱ (ভৌতিক উপস্থিতিৰ অনুভূতি)। এইসকল উপায়ে এনে সংকেত দিয়ে যে উক্ত স্থান কাক অন্তৰ্ভুক্ত কৰে আৰু ইয়াত উপযুক্ত ব্যক্তি আৰু অনাকাংক্ষিত ব্যক্তিৰ ব্যৱহাৰক প্রভাৱিত কৰে। সীমাৰ অধিকাৰে স্থানীয় লোকসকলৰ বাবে অধিকাৰ আৰু সুৰক্ষাৰ অনুভূতি সৃষ্টি কৰে, লগতে গোপনীয়তা, অপৰাধমূলক কাৰ্যকলাপ, আৰু সামাজিক সম্পৰ্কৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।
ভৌগোলিক অখণ্ডতা ধাৰণাৰ উদ্ভৱ (Origin of Territoriality)
ভৌগোলিক অখণ্ডতা অৰ্থ হ’ল সংস্কৃতি আৰু সামাজিক-ভৌগোলিক অঞ্চলসমূহৰ মাজত থকা “স্বাভাৱিক” সম্পৰ্কৰ হ্ৰাস। এই প্ৰক্ৰিয়াই দেখুৱায় যে কিদৰে আমাৰ দৈনন্দিন সাংস্কৃতিক অভিজ্ঞতাসমূহ আৰু স্থানীয় ৰূপত গঠিত হোৱাৰ প্ৰৱণতাৰ মাজত গভীৰ পৰিৱর্তন আহি পৰিছে। ইয়াৰ ফলত, মানুহৰ সংস্কৃতি নিৰ্ভৰতা আৰু অঞ্চলবিশেষৰ লগত জড়িত পৰিচয় ধীৰে ধীৰে ঢিলা হৈ পৰে, আৰু সংস্কৃতি অধিক বিশ্বজনীনভাৱে বিকশিত হয়।
অখণ্ডতাৰ উদয় (Emergence of Deterritorialization)
অখণ্ডতা হৈছে সংস্কৃতি, সমাজ, আৰু ভৌগোলিক সীমাৰ মাজৰ স্বাভাৱিক সম্পৰ্ক হ্ৰাসৰ প্ৰক্ৰিয়া, যি বিশেষকৈ গোলকীকৰণ, আধুনিক প্ৰযুক্তি, আৰু আন্তঃসংযোগ বৃদ্ধিৰ ফলত বিকশিত হৈছে।
অখণ্ডতাৰ উদয় হোৱাৰ কাৰণসমূহ (Reasons for the emergence of Territoriality)
গোলকীকৰণ (Globalization)
গোলকীকৰণ হৈছে এক এনে প্ৰক্ৰিয়া যাৰ জৰিয়তে পৃথিৱীৰ বিভিন্ন দেশ, সমাজ, আৰু সংস্কৃতি একে একে আন্তঃসংযুক্ত হৈ পৰিছে। ই আৱিষ্কাৰ, উন্নয়ন, আৰু যোগাযোগৰ ক্ষেত্ৰত এক বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আনিছে। গোলকীকৰণৰ ফলত সংস্কৃতি, চিন্তাধাৰা, জীৱনধাৰা, আৰু ব্যৱসায়ৰ ধাৰণাসমূহ বিশ্বজুৰি বিস্তাৰ লাভ কৰিছে। এই প্ৰক্ৰিয়াটোৱে কোনো বিশেষ ভৌগোলিক সীমা মানি নচলে, ফলস্বৰূপে অখণ্ডতাৰ ধাৰণা আগবাঢ়ি আহিছে। উদাহৰণস্বৰূপে, অসমত বসবাস কৰা এগৰাকী যুৱকে এতিয়া কোৰিয়া, আমেৰিকা, বা ইউৰোপৰ চিন্তাধাৰাৰ সৈতে সহজে সম্পৃক্ত হ’ব পাৰে। স্থানীয় আৰু বৈশ্বিক চিন্তাধাৰাৰ মিশ্ৰণে স্থানিক স্বতন্ত্রতা হ্ৰাস পাইছে। এই পৰিৱৰ্তনেই অখণ্ডতাৰ উদয় ঘটাইছে, য’ত অঞ্চলীয় পৰিচয়বোৰ ধুমুহাৰ দৰে বৈশ্বিক ধাৰণাৰ সৈতে মিশ্ৰিত হৈ পৰিছে।
প্ৰযুক্তিৰ বিকাশ (Technological Advancement)
প্রযুক্তি বিশেষকৈ ইণ্টাৰনেট আৰু ডিজিটেল যোগাযোগ ব্যৱস্থাৰ উন্নয়নে অখণ্ডতাৰ প্ৰবণতাক অধিক গতি দিছে। সামাজিক মাধ্যম, ব্লগ, ইউটিউব, অনলাইন ষ্ট্ৰিমিং চাৰ্ভিচ আদি প্লেটফ’র্মৰ জৰিয়তে পৃথিৱীৰ যিকোনো স্থানৰ সংস্কৃতি, সংগীত, চিন্তাধাৰা, জীৱনশৈলী সহজে অন্য স্থানত প্ৰসাৰিত হৈ পৰিছে। উদাহৰণস্বৰূপে, অসমৰ এজন যুৱকে ইণ্টাৰনেটৰ সহায়ত ক’ৰিয়ান K-pop, আমেৰিকান মুভি বা ইউৰোপীয় ফেশ্বনক অনুসৰণ কৰি নিজক সেয়া অনুসৰি ৰূপ দিব পাৰে। এই ধৰণৰ পৰিবেশত স্থানীয় পৰিচয় আৰু সংস্কৃতি ধুমুহাৰ দৰে বিলীন হৈ যায়। ফলত, অঞ্চলভিত্তিক ভৌগোলিকতা আৰু পৰিচয়ৰ সীমাবদ্ধতা ভাঙি পৰিছে।
আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় অভিব্ৰজন (International Migration)
বিশ্বৰ বিভিন্ন অঞ্চলৰ লোকসকলে শিক্ষাৰ, কৰ্মসংস্থাপন, বা উন্নত জীৱনৰ সন্ধানত এক স্থানৰ পৰা আন স্থানলৈ অভিবাসিত হৈ থাকে। এই স্থানান্তৰৰ ফলত সংস্কৃতি, ধৰ্ম, ভাষা, খাদ্যাভ্যাস, আৰু জীৱনধাৰাৰ এক বৈচিত্র্য সৃষ্টি হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰতৰ বহু লোক আমেৰিকা বা ইউৰোপলৈ গ’লে তেওঁলোকে স্থানীয় সংস্কৃতিৰ সৈতে এক সম্পৃক্ততা গঢ়ি তোলে আৰু তাৰেই লগত নিজৰ সংস্কৃতি লৈ যায়। এনে ধৰণৰ সংযোগে সংস্কৃতিৰ মিশ্ৰণ ঘটাই আৰু স্থানীয় পৰিচয়বোৰ বৈশ্বিক ৰূপ লৈ লয়। ই অখণ্ডতাৰ সৃষ্টিত সহায় কৰে, কিয়নো ই এক ধৰণৰ সংস্কৃতিক সহাবস্থানৰ পথ খোলে, য’ত স্থানীয় পৰিচয় সামগ্ৰিক বিশ্ব পৰিচয়ত পৰিণত হয়।
বৈশ্বিক বাণিজ্য আৰু বিত্তীয় ব্যৱস্থা (Global Trade and Economy)
আধুনিক বিশ্বত বাণিজ্য আৰু বিত্তীয় ব্যৱস্থা সীমাহীন ৰূপত আগবাঢ়িছে। বহুজাতিক কোম্পানীসমূহে স্থানীয় বজাৰত স্থান অধিকাৰ কৰিছে। Coca-Cola, McDonald’s, KFC, Zara, Amazon আদি কোম্পানীসমূহৰ জৰিয়তে স্থানীয় বজাৰ বিশ্ব বজাৰৰ অংশ হৈ পৰিছে। অসমত KFC বা Pizza Hut প্ৰচলিত হোৱাৰ লগে লগে পৰম্পৰাগত খাদ্যাভ্যাসত পৰিৱর্তন ঘটিছে। ইয়াৰ ফলত স্থানীয় জীৱনশৈলী আৰু ব্যৱহাৰত বৈশ্বিক বাণিজ্যৰ প্ৰভাৱ পৰিছে। এই প্ৰক্ৰিয়াই অখণ্ডতাৰ জন্ম দিয়ে, কিয়নো ভৌগোলিক পৰিচয় আৰু পৰিসৰ ধুমুহাৰ দৰে গ’লকীয় পৰিসৰত বিলীন হৈ পৰে।
ফলাফল (Consequences)
(ক) সার্বভৌমত্ব ৰক্ষা: ভৌগলিক অখণ্ডতা বজাই থাকিলে দেশৰ স্বাধীনতা আৰু সার্বভৌমত্ব সুৰক্ষিত থাকে।
(খ) ৰাষ্ট্ৰীয় সুৰক্ষা: দেশৰ ভৌগলিক একতা নষ্ট হ’লে বিদ্ৰোহ, বিচ্ছিন্নতাবাদী আন্দোলন বা বহিৰাগত আক্ৰমণৰ বিপদ বৃদ্ধি পায়।
(গ) ৰাজনৈতিক স্থিৰতা: একত্ৰিত ভূখণ্ড থাকিলে চৰকাৰী পৰিচালন সহজ হয় আৰু দেশৰ ভিতৰত স্থিতিশীলতা বজাই থাকে।
(ঘ) অৰ্থনৈতিক উন্নতি: ভূখণ্ড একত্ৰিত থাকিলে বাণিজ্য, পৰিবহন, আৰু উন্নয়নমূলক কাম-কৰ্ম সহজ হয়, যিয়ে দেশৰ অৰ্থনীতিৰ বাবে লাভজনক।
(ঙ) সাংস্কৃতিক ঐক্য: ভৌগলিক অখণ্ডতা থাকিলে একেটা জাতীয় চিন্তা-চেতনা গঢ়ি উঠে, যিয়ে জাতীয় একতা আৰু গৌৰৱ বঢ়াই তোলে।
(চ) আন্তৰ্জাতিক স্বীকৃতি আৰু কূটনীতি: একত্ৰিত ভূখণ্ড থকা দেশবোৰ বিশ্বৰ আগত অধিক শক্তিশালী ৰূপত আত্মপ্ৰকাশ কৰে আৰু উন্নত কূটনৈতিক সম্পর্ক স্থাপন কৰিবলৈ সক্ষম হয়।
যদি কোনো দেশৰ ভৌগলিক অখণ্ডতা ক্ষতিগ্রস্ত হয়, তেন্তে বিচ্ছিন্নতাবাদ, গৃহযুদ্ধ, শৰণার্থী সমস্যা, অৰ্থনৈতিক অস্থিৰতা, আৰু সামাজিক বিভাজনৰ দৰে সমস্যাসমূহ সৃষ্টি হ’ব পাৰে।
| Sl. No. | CONTENTS |
| Unit – 1 | গোলকীকৰণ: ধাৰণা আৰু দৃষ্টিভংগী |
| Unit – 2 | বিশ্ব ৰাজনীতিত সমস্যা আৰু প্ৰতিষ্ঠানসমূহ |
| Unit – 3 | সমসাময়িক গোলকীয় সমস্যা – I |
| Unit – 4 | সমসাময়িক গোলকীয় সমস্যা – II |
| Unit – 5 | গোলকীয় পৰিবৰ্তন: ক্ষমতা আৰু প্ৰশাসন |
অখণ্ডতাৰ প্ৰকাৰসমূহ (Types of Integrity)
অখণ্ডতা (Integrity) শব্দটোৱে সম্পূৰ্ণতা, সততা আৰু অটলতাৰ এক বিশেষ গুণ বুজায়। ই ব্যক্তিগত জীৱন, সমাজ, ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিসৰ আৰু প্ৰযুক্তিগত ক্ষেত্ৰত সমানভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ। অখণ্ডতা মানে হৈছে – আদৰ্শ, নৈতিকতা আৰু বিশ্বাসৰ লগত দৃঢ়ভাৱে অনুগত থাকে। ইয়াৰ মাধ্যমে এখন ৰাষ্ট্ৰে নিজৰ ভূখণ্ড সুৰক্ষিত ৰাখে, ব্যক্তিয়ে নিজৰ আদৰ্শৰ সৈতে সঁপিত থাকে, আৰু তথ্যই নিৰ্ভৰযোগ্যতাৰ সৈতে সংৰক্ষিত থাকে। বিভিন্ন পৰিসৰত অখণ্ডতাৰ ৰূপ ভিন্ন হ’লেও ইয়াৰ মূল কথা একে — সত্যতা, নৈতিকতা আৰু স্থায়ীত্ব বজাই ৰখা। এই অখণ্ডতাৰ প্ৰধান প্ৰকাৰসমূহ হৈছে ভৌগোলিক, ৰাষ্ট্ৰীয়, নৈতিক, ব্যক্তিগত, আধ্যাত্মিক আৰু প্ৰযুক্তিগত অখণ্ডতা। সেই সমূহ তলত চমুকৈ আলোচনা কৰা হ’ল-
ভৌগোলিক অখণ্ডতা (Territorial Integrity)
ভৌগোলিক অখণ্ডতা বুলিলে এখন ৰাষ্ট্ৰৰ পৰিসীমা বা ভূখণ্ডৰ ওপৰত তাৰ সম্পূৰ্ণ অধিকাৰ আৰু স্বাধীনতাৰ কথা বুজায়। ৰাষ্ট্ৰসমূহে নিজৰ স্বীকৃত সীমাৰ ভিতৰত স্বাধীনভাৱে চৰকাৰী কাৰ্যকলাপ চলাই। ই আন্তর্জাতিক আইনৰ এটা মূল নীতি, যাৰ অধীনত এক ৰাষ্ট্ৰৰ ভূখণ্ড উল্লংঘন বা হস্তক্ষেপ নিষিদ্ধ। ভৌগোলিক অখণ্ডতাৰ ক্ষেত্ৰত সীমা সুৰক্ষা, সীমান্ত সংহতি আৰু ভূখণ্ডীয় একতাৰ ক্ষেত্ৰ বিশেষ গুৰুত্বপূৰ্ণ। উদাহৰণস্বৰূপ, ভাৰতৰ জম্মু-কাশ্মীৰ, অৰুণাচল প্ৰদেশ ইত্যাদি অঞ্চলৰ ওপৰত ভাৰতৰ ভৌগোলিক অখণ্ডতা প্ৰতিপালিত হৈছে। এই অখণ্ডতাৰ ৰক্ষা কৰাৰ দ্বাৰা ৰাষ্ট্ৰই নিজৰ ৰাজনৈতিক স্থিতি, সংস্কৃতি আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় স্বাৰ্থক সুৰক্ষিত কৰে। ই অভ্যন্তৰীণ স্থিৰতা আৰু আন্তর্জাতিক গৰিমাৰ পৰিচায়ক।
ৰাষ্ট্ৰীয় অখণ্ডতা (National Integrity)
ৰাষ্ট্ৰীয় অখণ্ডতা হৈছে এখন ৰাষ্ট্ৰৰ ভিন্ন ভাষা, ধৰ্ম, জাতি, সংস্কৃতি আদিৰ মাজত থকা জাতীয় ঐক্য আৰু সংহতি। ৰাষ্ট্ৰীয় অখণ্ডতাই সকলো নাগৰিকক একেটি ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিচয়ৰ অধীনত মিলাই ৰাখে। ই জাতীয়তাবাদৰ মুল স্তম্ভ আৰু ৰাষ্ট্ৰৰ গঠন শক্তি। ভাৰত যেনে এখন বহুভাষিক, বহুজাতিক ৰাষ্ট্ৰ, যি “বিভিন্নতাত ঐক্য” (Unity in Diversity)ৰ এক উৎকৃষ্ট উদাহৰণ। ৰাষ্ট্ৰীয় অখণ্ডতা শক্তিশালী হোৱাৰ বাবে সমতা, ন্যায়, ধৈৰ্য্য আৰু পৰস্পৰ বিশ্বাস আৱশ্যক। ই বিভিন্ন প্ৰদেশ, ভাষা আৰু ধৰ্মৰ মাজত সহিষ্ণুতা আৰু সহযোগিতাৰ বিকাশ সাধন কৰে। কোনো বিভাজনবাদী আন্দোলন ৰাষ্ট্ৰীয় অখণ্ডতাৰ বাবে হুমকি হিচাপে বিবেচিত হয়। সেয়েহে, ৰাষ্ট্ৰীয় একতা অক্ষুণ্ণ ৰাখিবলৈ সজাগতা আৱশ্যক।
নৈতিক অখণ্ডতা (Moral Integrity)
নৈতিক অখণ্ডতা বুলিলে ব্যক্তি অথবা গোটৰ সত্যতা, ন্যায়বোধ, নৈতিক দায়িত্ব আৰু আদৰ্শৰ লগত যুক্ত আচৰণক বুজায়। এজন নৈতিকভাৱে অখণ্ড ব্যক্তি সদায় সঠিক পথ অনুসৰণ কৰে, ন্যায়সঙ্গত সিদ্ধান্ত লয় আৰু অসৎ আচৰণৰ পৰা আঁতৰি থাকে। নৈতিক অখণ্ডতা ব্যৱহাৰ, কাম-কাজ, সমাজ সেৱা আৰু ৰাজনৈতিক নেতৃত্বত অতিকে গুৰুত্বপূৰ্ণ। উদাহৰণস্বৰূপ, এজন সৎ চৰকাৰী বিষয়া নৈতিক অখণ্ডতাৰ নিদৰ্শন, যিয়ে ঘূষ লয় নে আৰু নিজৰ কৰ্তব্য সততা আৰু নিষ্ঠাৰে পালন কৰে। নৈতিক অখণ্ডতা ব্যক্তি আৰু সমাজ উভয়ৰ বাবে আস্থা আৰু স্থিৰতাৰ আধাৰ। ই ব্যক্তিগত বিকাশৰ লগতে সমাজত ন্যায় আৰু শৃংখলা প্ৰতিষ্ঠা কৰে।
ব্যক্তিগত অখণ্ডতা (Personal Integrity)
ব্যক্তিগত অখণ্ডতা বুলিলে ব্যক্তি নিজৰ আদৰ্শ, নীতি আৰু বিশ্বাসৰ লগত ইমান দৃঢ় থাকে যে যিকোনো প্ৰলোভন বা চাপতেও সেয়া নাছেৰে। ব্যক্তিগত অখণ্ডতা থকা ব্যক্তিয়ে নিজৰ কথা আৰু কৰ্মৰ মাজত সমতা ৰাখে। তেওঁ নিজৰ নৈতিক মূল্যবোধক সকলো পৰিস্থিতিত মানি চলে। উদাহৰণস্বৰূপ, কোনো ব্যক্তি যদি কেতিয়াও মিছা নকয় আৰু নিজৰ দায়িত্ব নিষ্ঠাৰে পালন কৰে, তেওঁ ব্যক্তিগত অখণ্ডতাৰ এক আদৰ্শ ৰূপ। ব্যক্তিগত অখণ্ডতা সমাজত ভৰসা, আস্থা আৰু সদভাৱ গঢ়ি তোলে। ব্যক্তিৰ সফলতা, জনআস্থা আৰু সমাজত প্ৰভাৱ বিস্তাৰৰ ক্ষেত্ৰত ইয়াৰ বিশেষ ভূমিকা থাকে।
আধ্যাত্মিক অখণ্ডতা (Spiritual Integrity)
আধ্যাত্মিক অখণ্ডতা বুলিলে ব্যক্তি নিজৰ ধৰ্মীয় আৰু আধ্যাত্মিক বিশ্বাসৰ লগত সম্পূৰ্ণ সত্যনিষ্ঠ আৰু দায়িত্বশীলভাৱে আচৰণ কৰাক বুজায়। এই ধৰণৰ অখণ্ডতাই ব্যক্তি ভিতৰৰ নৈতিকতা, ধৈৰ্য্য আৰু আত্মবিশ্বাসক দৃঢ় কৰে। আধ্যাত্মিকভাৱে অখণ্ড ব্যক্তি কোনো প্ৰলোভন, অপসংস্কৃতি বা চাপৰ আগত নিজৰ বিশ্বাস নাছাড়ে। উদাহৰণস্বৰূপ, এগৰাকী সাধুজন, যিয়ে কেতিয়াও নিজৰ ধৰ্মীয় নীতিত সামৰ্থ্যহীন হোৱা দেখা নাযায়। আধ্যাত্মিক অখণ্ডতা ব্যক্তিগত শান্তি, মানসিক স্থিৰতা আৰু সমাজত নৈতিক শক্তিৰ বিকাশ সাধন কৰে। ই এক উন্নত আত্মবিশ্বাস আৰু মানবিকতা বিকাশৰ প্ৰেৰণা।
প্ৰযুক্তিগত/ডাটা অখণ্ডতা (Technological/Data Integrity)
প্ৰযুক্তিগত বা ডাটা অখণ্ডতা বুলিলে তথ্যৰ সঠিকতা, সম্পূর্ণতা আৰু নিরাপত্তা ৰক্ষা কৰা প্ৰক্ৰিয়াক বুজায়। আধুনিক যুগত, বিশেষকৈ ইণ্টাৰনেট আৰু ডিজিটেল সংযোগৰ ক্ষেত্ৰত তথ্যৰ অখণ্ডতা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। কোনো ডাটা বিকৃত হোৱা, চুৰি হোৱা বা ভুৱা তথ্য প্ৰচাৰ হোৱাৰ পৰা ৰক্ষা কৰাৰ বাবে সঠিক ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, ৰাজনৈতিক নিৰ্বাচনত ভোটাৰ তালিকাৰ সঠিক সংৰক্ষণ ডাটা অখণ্ডতাৰ বাবে বিশেষ প্ৰয়োজন। ডাটা অখণ্ডতা অৰ্থনৈতিক, চৰকাৰী, শিক্ষা আৰু স্বাস্থ্য খণ্ডত বিশ্বাস আৰু সক্ষমতা বজাই ৰখাৰ বাবে অতিকে প্ৰয়োজনীয়। তথ্যৰ বিশ্বাসযোগ্যতা বজাই ৰাখিবলৈ ই এক মৌলিক শর্ত।
বৰ্তমান সময়ত অখণ্ডতা (Present Time Territoriality)
বৰ্তমান যুগত “অখণ্ডতা” (Territoriality) শব্দটোৱে কেৱল ভৌগোলিক বা ভূমিসীমা-নির্ভৰ ধাৰণাৰ ভিতৰতে সীমাবদ্ধ নহয়; ই ৰাজনৈতিক, সাংস্কৃতিক, অৰ্থনৈতিক, আৰু ডিজিটেল ক্ষেত্ৰলৈকে বিস্তৃত হৈছে। বিশ্বব্যাপী আন্তঃসংযোগ বৃদ্ধি পোৱাৰ পাছতো পৃথিৱীৰ দেশসমূহে, অঞ্চলসমূহে, আৰু সমাজসমূহে নিজৰ স্বত্বা, স্বাধিকাৰ, আৰু পৰিচয় সংৰক্ষণ কৰিবলৈ অখণ্ডতাৰ ধাৰণাক অধিক জোৰ দি আছে। ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে — যদিও বিশ্ব এক “গোলকীয় গাওঁ”ৰ ( Global Village) ৰূপ লৈছে, তথাপি স্থানীয়, ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু অঞ্চলীয় অখণ্ডতাৰ গুৰুত্ব আৰু প্ৰাসংগিকতা আগৰ দৰে দৃঢ় হৈ আছে।
১। ৰাজনৈতিক আৰু ভৌগোলিক অখণ্ডতা ( Political and Geographical Territoriality)
বৰ্তমান সময়ত ৰাজনৈতিক আৰু ভূ-ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰত অখণ্ডতাৰ ধাৰণা বেছি প্ৰবল হৈ পৰিছে। পৃথিৱীৰ বিভিন্ন অঞ্চলত সীমা-সংঘৰ্ষ, ভূখণ্ড অধিকাৰৰ লড়াই, আৰু অঞ্চলীয় স্বাধিকাৰৰ দাবী দেখা গৈছে। উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰত-চীন সীমা সমস্যা (লাদাখত), ৰাছিয়া-ইউক্ৰেইন যুদ্ধ (ড’নবাস আৰু ক্রিমিয়া অঞ্চল লৈ), আৰু ইজৰাইল-পিয়লিষ্টাইন সংঘৰ্ষ। এইবোৰ ঘটনাই স্পষ্টকৈ প্ৰমাণ কৰে যে ৰাষ্ট্ৰসমূহ নিজৰ ভূখণ্ডৰ ওপৰত অধিকাৰ আৰু সংৰক্ষণ নিশ্চিত কৰিবলৈ সদায় সজাগ।
২। সাংস্কৃতিক অখণ্ডতা ( Cultural Territoriality)
গোলকীকৰণৰ ফলত বিশ্বত বহু সংস্কৃতিৰ মিশ্ৰণ ঘটিলেও, অধিকাংশ সমাজে নিজৰ পৰম্পৰা, ভাষা, খাদ্যাভ্যাস, ধৰ্মীয় বিশ্বাস আদি সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত সচেতন হৈ পৰিছে। স্থানীয় সংস্কৃতিক সংৰক্ষণ কৰাৰ বাবে বিভিন্ন আন্দোলন, নীতি আৰু প্ৰচেষ্টা দেখা গৈছে। অসমত অসমীয়া ভাষাৰ প্ৰতি সজাগতা, স্থানীয় উৎসৱ-সংস্কৃতিৰ প্ৰতিপালন, আৰু পৰম্পৰাগত শিল্পকলাৰ উন্নয়ন আদিয়ে এই ধাৰণাক শক্তিশালী কৰি তোলে। বিশ্বজনীনতা আৰু আধুনিকতাৰ প্ৰভাৱৰ মাজতো স্থানীয় স্বকীয়তা সংৰক্ষণ কৰিবলৈ সাংস্কৃতিক অখণ্ডতা আজিও অত্যন্ত প্ৰাসংগিক।
৩। অৰ্থনৈতিক অখণ্ডতা ( Economic Territoriality)
আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্য আৰু বিশ্ব অর্থনৈতিক ব্যৱস্থাৰ বিকাশ সত্বেও, বিভিন্ন দেশ আৰু অঞ্চল নিজৰ আৰ্থিক স্বাৰ্থৰ ৰক্ষা কৰিবলৈ নিজৰ বজাৰ আৰু বিত্তীয় নীতি ৰক্ষা কৰিবলৈ সচেষ্ট। উদাহৰণস্বৰূপে, “মেইড ইন ইণ্ডিয়া” বা “আত্মনিৰ্ভৰ ভাৰত” প্ৰচাৰসমূহ, যাৰ উদ্দেশ্য হৈছে ভাৰতীয় উৎপাদনক উৎসাহিত কৰি দেশীয় অৰ্থনীতিক শক্তিশালী কৰা। লগতে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ “America First” নীতি অথবা ইউৰোপীয় দেশসমূহৰ অভ্যন্তৰীণ বজাৰ সংৰক্ষণৰ নীতিৰ লগতে, এইবোৰেই দেখুৱাইছে যে আৰ্থিক অখণ্ডতা আজিও এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়।
৪। ডিজিটেল অখণ্ডতা ( Digital Territoriality)
আজিৰ যুগত ডিজিটেল জগততো অখণ্ডতাৰ প্ৰবণতা বৃদ্ধি পাইছে। ৰাষ্ট্ৰসমূহে নিজৰ ডিজিটেল ডাটা, চাইবাৰ স্পেচ আৰু অনলাইন তথ্য-সন্ধান সম্পদসমূহ সংৰক্ষণ কৰিবলৈ কঠোৰ নীতি গ্ৰহণ কৰিছে। উদাহৰণস্বৰূপে, ভাৰতৰ “ডাটা লোকেলাইজেচন” নীতি, য’ত ভাৰতীয় নাগৰিকৰ ডাটা ভাৰতৰ ভিতৰতে সংৰক্ষণৰ দাবী কৰা হৈছে। লগতে, চিনৰ “Great Firewall” নীতিয়ে দেশীয় ডিজিটেল অখণ্ডতা সংৰক্ষণৰ এটা দৃষ্টান্ত সৃষ্টি কৰিছে।
৫। পৰিৱেশিক আৰু সম্পদভিত্তিক অখণ্ডতা ( Environmental and Resource Territoriality)
জলসম্পদ, খনিজ সম্পদ, বনসম্পদ আদি সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰতো বৰ্তমান সময়ত অঞ্চলীয় আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় অখণ্ডতা গুৰুত্ব পাইছে। বহু দেশ নিজৰ প্ৰাকৃতিক সম্পদৰ ওপৰত অধিকাৰ সংৰক্ষণৰ বাবে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থা বা অন্য ৰাষ্ট্ৰৰ সৈতে আলোচনাত জড়িত হৈছে। ইয়াৰ সৈতে লগে লগে, পৰিৱেশ সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰতো নিজৰ অঞ্চলৰ বিশেষত্বক ৰক্ষা কৰিবলৈ বিভিন্ন দেশ সচেষ্ট হৈছে।
বৰ্তমান সময়ত অখণ্ডতাৰ ধাৰণা অধিক বহুমুখী আৰু জটিল হৈ পৰিছে। ৰাজনৈতিক, সাংস্কৃতিক, অৰ্থনৈতিক, ডিজিটেল, আৰু পৰিৱেশিক – সকলো ক্ষেত্ৰতে নিজা স্বত্বা আৰু পৰিচয় সংৰক্ষণৰ বাবে সমাজ আৰু ৰাষ্ট্ৰসমূহে সদায় চেষ্টা কৰি আছে। গোলকীকৰণ আৰু আন্তঃসংযোগ বৃদ্ধিৰ মাজতো, স্থানীয় পৰিচয়ৰ সংৰক্ষণ আৰু অখণ্ডতাৰ ৰক্ষা আজিও বিশ্ব ৰাজনীতি আৰু সমাজৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশ হৈ আছে।
সামৰণি (Conclusion)
ভৌগোলিক আখণ্ডতা যিকোনো দেশৰ সার্বভৌমত্ব আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় একতাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উপাদান। দেশৰ সীমা সুৰক্ষিত আৰু অটুট ৰাখিবলৈ ৰাজনৈতিক স্থিৰতা, শক্তিশালী প্ৰশাসন, আৰু জনসাধাৰণৰ একতা অতি প্ৰয়োজনীয়। এটা ৰাষ্ট্ৰৰ ভৌগোলিক আখণ্ডতা বজাই ৰাখিবলৈ কেৱল সামৰিক শক্তি নহয়, বৰং কূটনীতি, অৰ্থনৈতিক স্থিৰতা, আৰু সাংস্কৃতিক ঐক্যো প্ৰধান ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। দেশৰ নাগৰিকসকলৰ মাজত জাতীয়তাবাদৰ অনুভূতি দৃঢ় হ’লে, দেশৰ সীমান্ত সুৰক্ষিত হোৱাৰ লগতে ভিতৰুৱা বিভেদ কমিব।
ভৌগোলিক অখণ্ডতা ৰাষ্ট্ৰৰ সুৰক্ষা আৰু স্বাৰ্থ ৰক্ষাৰ আধাৰ, ৰাষ্ট্ৰীয় অখণ্ডতা জাতীয় একতা আৰু সামাজিক সম্প্ৰীতিক সবল কৰে, আৰু নৈতিক বা ব্যক্তিগত অখণ্ডতা মানুহৰ ব্যক্তিত্ব আৰু আচৰণৰ শুদ্ধতাৰ প্ৰতিফলন। লগতে, আধুনিক যুগত তথ্য আৰু প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰতো অখণ্ডতা অত্যন্ত প্ৰাসংগিক হৈ পৰিছে। অখণ্ডতা বজাই ৰখা মানে হৈছে নিজৰ আদৰ্শ, নীতি আৰু দায়িত্বৰ সৈতে দৃঢ়ভাৱে জড়িত থকা আৰু সকলো পৰিস্থিতিত সঠিকতা আৰু বিশ্বাসযোগ্যতা অটুট ৰখা। ই ব্যক্তিগত বিকাশৰ লগতে সমাজ আৰু ৰাষ্ট্ৰকো উন্নতিৰ পথত আগুৱাই নিয়া শক্তি। আজিৰ বিশ্বায়িত সমাজত, য’ত সংস্কৃতি আৰু প্ৰযুক্তিৰ সীমা ধ্বংস হৈছে, অখণ্ডতা অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈ পৰিছে। সেয়ে, ব্যক্তিৰ পৰা ৰাষ্ট্ৰলৈকে সকলো স্তৰত অখণ্ডতাৰ সুৰক্ষা আৰু বিকাশ সভ্য সমাজৰ স্থিতি আৰু সমৃদ্ধিৰ বাবে অত্যাৱশ্যক।
Hi, I’m Dev Kirtonia, Founder & CEO of Dev Library. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
