ডফলা বা নিচি জনগোষ্ঠী (Nyishi Tribe) হৈছে উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ আটাইতকৈ বৃহৎ নৃতাত্বিক গোষ্ঠী। এই জনগোষ্ঠী অৰুণাচলৰ ক্ৰা দাদি, কুৰুং কুমেই, পূব কামেং, পশ্চিম কামেং, পাপুম পাৰে, নামনি সোৱণশিৰি, কামলে আৰু পক্কে কেছাং জিলাত বিস্তৃত। কুৰুং কুমেই আৰু ক্ৰা দাদি জিলাত নিচি জনগোষ্ঠীৰ সংখ্যা উল্লেখযোগ্যভাবে সৰ্বাধিক। লগতে অসমৰ শোণিতপুৰ আৰু লখিমপুৰ জিলাতও কিছু নিচি জনগোষ্ঠীৰ লোক বাস কৰে।
প্ৰায় ৩ লাখ লোকৰ এই জনগোষ্ঠী অৰুণাচলৰ আটাইতকৈ জনবহুল জনগোষ্ঠী হিচাপে পৰিগণিত। ২০০১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি, আদি জনগোষ্ঠী ইয়াৰ ঠিক পিছতেই দ্বিতীয় স্থানত আছিল। নিচি ভাষা চীন-তিব্বতী ভাষা পৰিয়ালৰ অংশ হলেও ইয়াৰ উৎপত্তি সম্পৰ্কে এতিয়াও বিতৰ্ক আছে।
নিচিসকলৰ সমাজত বহুবিবাহ প্ৰথাত বিশেষ আপত্তি দেখা নাযায়। স্ত্ৰীয়ে ইয়াক অস্বীকাৰ কৰাৰ সলনি, বহুক্ষেত্ৰত স্বামীয়ে অধিক তিৰোতা আনিবলৈ সহায় কৰিছিল। মূলতঃ কৃষিকৰ্ম আৰু ঘৰৰ সকলো কাম-কাজৰ দায়িত্ব এজনে এককভাবে পালন কৰাত অসুবিধা হোৱাত, সম্প্ৰদায়টোৱে এনেধৰণৰ সমাধানৰ পৰা বিয়াৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল। বহুবিবাহক গা-ধনৰ এটি পন্থা হিচাপে ধৰা হৈছিল, বিশেষকৈ যিসকলৰ মেথোন বা ধন-সম্পদৰ অভাৱ আছিল। সেই বাবে, দুখীয়া পৰিয়ালবোৰে বিয়াৰ সুযোগ নাপাব পাৰাৰ পৰিস্থিতিও সৃষ্টি হৈছিল। যদিও, এই প্রথা ক্ৰমান্বয়ে আধুনিক চিন্তাধাৰা আৰু খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ প্ৰসাৰৰ লগে লগে হ্ৰাস পাইছে।
নিচি সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল দেখাত উচ্চ আৰু বৃহৎ। সেই কাৰণেই, অসমীয়া সমাজত তেওঁলোকক “ডফলা” বুলি কোৱা হয়। ডফলা শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰি কোৱা হয়, “ছোৱালীজনী ডাফলী যদিও দেখাত কিন্তু শুৱনি।” ইয়াৰ পৰা বুজা যায় যে নিচি শব্দৰ অৰ্থ হৈছে “মানুহ”। নিচি লোক নিজকে “নিচিং” বুলি চিনাকি দিয়ে। তেওঁলোকৰ পিতৃভূমি সুৰুকালত তিব্বত আছিল বুলি দাবী কৰা হয়। নিচি লোকসকলৰ কথিত ভাষা চীন-তিব্বতীয় মূলৰ। তেওঁলোকৰ ভাষাৰ গঠন তাগিন, পৰ্বতীয়া আৰু মিৰি ভাষাৰ লগত মিল খায়। এই গোষ্ঠীসমূহৰ ভাষাক তেওঁলোকে তাগিন গোষ্ঠীৰ ভাষা বুলি কোৱাত কোনোধৰণৰ দ্বন্দ্ব নাই। চৰকাৰীভাৱে প্ৰকাশিত ‘অৰুণাচল ১৯৪৭-৭২’ নামৰ গ্ৰন্থৰ তথ্য অনুসৰি, অৰুণাচলত নিচি লোকসকলৰ জনসংখ্যা মাত্ৰ ৩৫,০৮৯। কিন্তু সাম্প্ৰতিক সময়ত তেনেসকলৰ জনসংখ্যা তিনিলাখ বুলি দাবী কৰা হৈছে। সৰ্বজনবিদিত যে নিচি সমাজ কৃষিজীৱী। ঝুম খেতি কৰি তেওঁলোকে নিজৰ জীৱিকা নিৰ্বাহ কৰি আহিছে। বৰ্তমান, সেই ধাৰণা সলনি হৈছে, আৰু সময় আৰু সুযোগ অনুসৰি তেওঁলোকে শালিখেতিৰ কৃষিকাৰ্যও আগুৱাইছে।
অসমৰ সৈতে নিচি বা ডফলা সকলৰ সম্পৰ্কৰ
অসমৰ বুৰঞ্জীত ডফলা বা নিচি জাতিক (Nyishi Tribe) এক গুৰুত্বপূর্ণ জনজাতি হিচাপে উল্লেখ কৰা হৈছে। ইতিহাসত আহোম ৰজা চাওফা চুডাংফাক জানিব পৰা হৈছিল যে তিপমীয়া সকলে তেওঁৰ বিৰুদ্ধে ষড়যন্ত্ৰ পাতিছে। ডফলা সকলে এই তথ্য আগতীয়াকৈ তেওঁক অৱগত কৰিছিল। এই ষড়যন্ত্ৰৰ পৰা নিজৰ প্ৰাণ ৰক্ষা কৰিব পাৰি চুডাংফাই। এই সঁচা কথা জানি চুডাংফা ডফলা জনগোষ্ঠীৰ ওপৰত সন্তুষ্ট হৈ তেওঁলোকক এক মহ মাৰি ভুজ দি উপহাৰ প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ ফলত তেওঁলোকৰ সৈতে এটা নতুন সম্পৰ্কৰ আৰম্ভণি হয়।
ব্যুৎপত্তি
নিচি ভাষাত “নি” শব্দটো মানে “এজন মানুহ” আৰু “চি” শব্দটো “উচ্চভূমি”ৰ অৰ্থত ব্যৱহাৰ হয়। অৰ্থাৎ, নিচি মানে উচ্চভূমিত বাস কৰা লোক। পূৰ্বৰ আহোম আৰু ব্ৰিটিছ নথিপত্ৰসমূহত নিচিসকলক ডাফলা জনগোষ্ঠী বুলি উল্লেখ কৰা হৈছিল, আৰু এই নাম স্বাধীনোত্তৰ কালৰ ইতিহাসবিদসকলেও ব্যৱহাৰ কৰিছিল।[5][6] অৱশ্যে এই নাম আজিকালি প্ৰচলিত নহয়।
আগতে নিচিসকলক ডফলা নামেৰে জনাজাত আছিল। কিন্তু সময়ৰ পাছত তেওঁলোকে নিজৰ পৰিচয় হিচাপে নিচি নামটো বাচি ল’লে। ‘ডফলা’ নামটোৰ উৎপত্তি সম্পৰ্কে বিভিন্ন জনশ্ৰুতি আছে। এক কাহিনীৰ মতে, এটা বিশেষ অৱস্থাত কোনো ভৈয়ামৰ মানুহে কোনোবা নিচি মানুহক তেওঁৰ নাম সোধিছিল, কিন্তু ভাষাগত অসুবিধাৰ বাবে সেই নিচি মানুহে বোধহয় কৈছিল- ‘তে দপলা’ (পাহাৰৰ দিশত দেখুৱাই)। যিজনে সুধিছিল, তেওঁ একো বুজি নাপাই সেই শব্দক ‘ডফলা’ বুলি ভুল কৰি ল’লে আৰু তেনেকৈয়ে নামটো প্ৰচলিত হৈ গ’ল।
নিচি জনগোষ্ঠী অৰ্থনীতি | Economy of Nyishi Tribe
অৰ্থনীতিৰ ক্ষেত্ৰত নিচি সমাজৰ সদস্যসকল মূলতঃ কৃষিজীৱী। তেওঁলোকে মূলতঃ ঝুমখেতি ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে জীৱিকা নিৰ্বাহ কৰি আহিছে। যদিও বৰ্তমান সময়ত এই ব্যৱস্থাত এক বৃহৎ পৰিৱৰ্তন হৈছে। সময় আৰু সুবিধাৰ অনুসৰি, বৰ্তমান তেওঁলোকে শালিখেতিৰ কৃষিকাৰ্যও কৰি আছে। নিচি সমাজৰ মানুহে ধান, মাৰুৱা, আলু-কচু আৰু গোমধানৰ খেতিৰ লগতে ৰঙালাও আদি শাক-পাচলিও উৎপাদন কৰে। ধান আৰু মাৰুৱাৰ পৰা উৎপন্ন সুস্বাদু পানীয় তেওঁলোকে দৈনন্দিন জীৱনত ব্যৱহাৰ কৰে।
অতীতকালত যুদ্ধ-বিগ্ৰহৰ সময়ত, নিচি সমাজৰ সদস্যসকলে হাবিলৈ গৈ বিভিন্ন জীৱ-জন্তু আৰু চৰাই-চিৰিকটিক চিকাৰ কৰি আদিম মানুহৰ দৰে জীৱিকা নিৰ্বাহ কৰিছিল। তেতিয়া তেওঁলোকে বিনিময় প্ৰথাৰ জৰিয়তে নিজৰ জীৱিকা চলাইছিল।
নিচি জনগোষ্ঠী সাজ-পোছাক | Traditional Attire of Nyishi Tribe
পুৰাণি পৰম্পৰাৰ অনুসৰি, পুৰুষসকলে বেছিভাগ সময়ত কাপোৰৰূপে দুবিধ হাতৰ আঁচলবিহীন চাৰ্ট (লেটাম) আৰু ডাঠ কপাহী কাপোৰৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা ক’লা-বগা ৰেখা (প’মো)যুক্ত পোছাক পিন্ধে। ইয়াৰ উপৰিও, সিঁচা ৰঙা আৰু নীলা ৰঙৰ উল্লাসিতভাৱে ৰেখাযুক্ত শাৰ্ট ব্যৱহাৰ কৰে। তেওঁলোকে ডিঙি আৰু কান্ধত কপাহ বা উলৰ মেণ্টেল বান্ধি ৰাখে, যাৰ দ্বাৰা সজ্জাৰ অৰ্থ প্ৰকাশ পায়।
তেওঁলোকৰ ডোঙাও বিভিন্ন আকাৰ আৰু ৰঙৰ গুটিৰে সাজোৱা হয়, যিয়ে মূলতঃ সজ্জাৰ উদ্দেশ্যে আৰু পিন্ধাজনৰ সামাজিক অবস্থান চিহ্নিত কৰে। ইয়াৰ উপৰিও, তেওঁলোকে নিছি ভাষাত মেচেট বা দাও (চুটি তৰোৱাল) আৰু দা (চিঘি) বাঁহৰ আৱৰণত লৈ ফুৰে, যিবোৰ সাধাৰণতে জন্তুৰ তন্তুৱাৰে ঢাকি থোৱা হয়।
তেওঁলোকৰ অস্ত্ৰশস্ত্ৰত অন্তৰ্ভুক্ত থাকে লোহাৰ মূৰ থকা বৰশী, ডাঙৰ তৰোৱাল (উৰ্যু), আৰু ধনু আৰু কাঁড়, যিবোৰৰ টিপত বিষ (উম-য়ু) থাকে। যুদ্ধৰ সময়ত তেওঁলোকে বুকু আৰু পিঠি দুয়োটাত ছাব্বে ম’হৰ ছালৰ পৰা তৈয়াৰী ঢালেৰে ঢাকি দিয়া হয় আৰু তাৰ ওপৰত থলুৱা আঁহৰ ক’লা পোছাক পিন্ধে, যিয়ে তেওঁলোকৰ শৌৰ্য আৰু শক্তি প্ৰকাশ কৰে।
মহিলাসকলে সাধাৰণতে হাতৰ আঁচলবিহীন ডাঠ বা সাধাৰণ কাপোৰৰ মেণ্টেল পিন্ধে, যাৰ ওপৰ অংশটো স্তনৰ ওপৰত টান কৰি থাকে আৰু বগলীৰ পৰা পোৱালিৰ মাজলৈকে শৰীৰক আৱৰি থাকে। এই মেণ্টেল সাধাৰণতে দৈনন্দিন ব্যৱহাৰৰ বাবে বাচি লোৱা হয়। কঁকালত এটা ফিতা বান্ধি থোৱা হয়, আৰু তাৰ স’তে ধাতুৰ ডিস্ক, গুটি আৰু বেতৰ গাৰ্টাৰে গঠিত গিৰ্ডল পিন্ধা হয়। তেওঁলোকৰ চুলিখিনি মাজত ফালি, গুজি বা অন্য কিছুমান বস্তু থোৱা হয় আৰু নাকৰ ঠিক ওপৰত চিগনন হিচাপে বান্ধি থাকে। অলংকাৰৰ ক্ষেত্ৰত, তেওঁলোকৰ বহুৰঙী গুটিৰ হাৰ, পিতলৰ শিকলি, ধাতুৰ ঘণ্টা, বিশাল পিতল বা ৰূপৰ কাণফুলি আৰু বিভিন্ন ধাতুৰ গধুৰ ব্ৰেচলেট অন্তৰ্ভুক্ত।
নিচি জনগোষ্ঠীৰ উৎসৱ | Festival of Nyishi Tribe
নিচি জনগোষ্ঠীৰ তিনিটা প্ৰধান উৎসৱৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে।
(১) নিয়’ক’ম: নিয়’ক’ম উৎসৱ হৈছে নিচি জনগোষ্ঠীৰ (Nyishi Tribe) এক উল্লেখযোগ্য কৃষি উৎসৱ, যি প্ৰতি বছৰে ফেব্ৰুৱাৰীত উদ্যাপন কৰা হয়। এই উৎসৱ নতুন ঝুম খেতি আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত পালন কৰা হয়। স্থানীয় ৰাইজে এই বিশেষ উৎসৱ উল্লাস আৰু শান্তি-সম্প্ৰীতিৰ সৈতে, পৰম্পৰাগত নীতি-নিয়মৰ ভিত্তিত পালন কৰে।
অতীতৰ পৰা চলি অহা নীতি অনুসৰি, নিয়’ক’ম উৎসৱ প্ৰত্যেক পৰিয়ালে পৃথক পৃথককৈ পালন কৰা হৈছিল। ধৰ্মীয় ৰীতি-নীতি অনুসাৰে, এজন নিৰ্দ্দিষ্ট পূজাৰীয়ে কৃষি পথাৰত পূজা কৰি প্ৰথম বীজ ৰোপণ কৰে। তাৰ পিছত গাঁৱৰ সকলোৱে একত্ৰিত হৈ আনন্দ-উল্লাসৰে এখন নিৰ্দ্দিষ্ট সামাজিক পথাৰত এই উৎসৱ পালন কৰে।
সময়ৰ সলনিৰ সৈতে, এই উৎসৱ এখন নিৰ্দ্দিষ্ট তাৰিখত আৰু স্থলত উদ্যাপন কৰা হয়, আৰু নতুন নাম ‘নিয়’ক’ম য়াল’ দিয়া হৈছে। ৰাইজৰ আনন্দ আৰু উৎসাহৰ মাজেৰে এই উৎসৱ তিনিচাৰি দিন চলি থাকে। উৎসৱৰ দিনসমূহত পূৰ্ব নিৰ্ধাৰিত অনুসৰি বলি প্ৰদান কৰিবলগীয়া জন্তুবোৰ সাজু কৰা হয়। মুখ্য পুৰোহিতেই বলিৰ বিধান দিয়ে আৰু পূজা স্থানত ধৰ্মীয় মন্ত্ৰ পাঠ কৰি বলি প্ৰদান কৰে। বলি প্ৰদান কৰা জন্তুসমূহৰ গালৈ চাউলৰ গুড়ি আৰু আলোংকাৰে পূজা কৰা হয়, য’ত বিভিন্ন দেৱ-দেৱীৰ লগতে আত্মাসমূহকো সন্মানিত কৰা হয়। এইদৰে, নিয়’ক’ম উৎসৱ কৃষি ভিত্তিক, ঐতিহ্যবাহী আৰু সম্প্ৰদায়িক আনন্দৰ উৎসৱ।
(২) লংতে য়াল’: নিচি সমাজৰ মাজত পালিত হোৱা এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উৎসৱ হৈছে “লংতে য়াল’।” এই উৎসৱ এপ্ৰিল মাহত উদ্যাপন কৰা হয়, যেতিয়া কৃষিজীৱি ৰাইজে নতুন কৃষিকৰ্ম আৰম্ভণি কৰাৰ আগেয়ে বিশেষ ধৰণে এই উৎসৱ পালন কৰে। গাঁৱৰ জনগণৰ মাজত জনশ্ৰুতি আছে যে, গছত নতুন ফুলে কলিয়ায় উঠা সময়তে এই উৎসৱৰ আয়োজন কৰা হয়।
লংতে য়াল’ উৎসৱৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে গাঁৱৰ সীমা নিৰ্ধাৰণ। এজন স্থানীয় সমাজৰূপে, জনসাধাৰণ কাষে কাষে মিলিত হৈ কাঠৰ খুঁটা স্থাপন কৰে। এই সীমা অঞ্চলত গাঁৱৰ লোকসকলে একত্ৰিত হৈ “দঞি-প’ল”ৰ বিভিন্ন আত্মাৰ লগতে ভগৱানক পূজা-অৰ্চনা কৰে। আগন্তুক কৃষিকৰ্মৰ সফলতা আৰু গাঁৱৰ ৰাইজৰ সু-স্বাস্থ্যৰ বাবে বিশেষ কামনা কৰা হয়।
উৎসৱৰ দিনসমূহত, গাঁৱৰ সকলোৱে জাতীয় সাজপাৰ পৰিধান কৰি দুই খুঁটা লৈ গাঁৱত একত্ৰিত হয়। এই কাঠৰ খুঁটা দুটাক বাঁহ আৰু কাকাম গছৰ পাতেৰে সুসজ্জিত কৰি সজোৱা হয়। সমগ্ৰ গাঁৱৰ লোক একত্ৰিত হৈ নিজৰ সুস্বাস্থ্য আৰু সকলো জীৱ-জন্তুৰ সুৰক্ষা কামনা কৰে।
নিৰ্ধাৰিত কাৰ্যসূচী অনুসৰি সীমা নিৰ্ধাৰণ পৰ্ব সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত, ৰাইজ গাঁৱৰ মধ্যমস্থলত সমবেত হয়। এই উৎসৱত প্ৰায় সাতদিনলৈকে ৰাইজে কৃষিকৰ্মত অংশগ্রহণ নকৰে আৰু অপ্রয়োজনীয় কোনো জীৱ হত্যা নকৰে। আনহাতে, নিচি সমাজত কেৱল আঠ নম্বৰৰ দিনা গাঁৱৰ পুৰাণি লোকসকলে খেল-ধেমালি কৰে, যেতিয়া মহিলাসকলে ভঁৰালত সোমাই নিজৰ কৰ্মত ব্যস্ত থাকে।
(৩) য়ুল’: নিচি সমাজৰ কুশল মঙ্গলৰ উদ্দেশ্যে উদ্যাপন কৰা এটা বিশেষ উৎসৱ হৈছে য়ুল’ উৎসৱ। এই উৎসৱৰ সময়ত গাঁৱৰ মুখ্য পুৰোহিত নিৰ্দিষ্ট কৰা নিয়ম অনুসৰি অনুষ্ঠান পালন কৰা হয়। এই অনুষ্ঠানত ‘মেথোন’ (Mithuns) বলি দিয়াৰ ব্যৱস্থা থাকে। বলি দিয়া মেথোনৰ তেজ বাঁহৰ চুঙাত ভৰাই, পুৰোহিতে নিজৰ ঘৰৰ সন্মুখত ৰাখে। এই পদ্ধতিৰ দ্বাৰা প্ৰধান পুৰোহিতৰ ঘৰ আৰু বাকী সকলৰ ঘৰবিলাকৰ মাজত এক পৃথক চিহ্ন সৃষ্টি হয়।
উপসংহাৰ | Conclusion
ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ অন্যতম বিশিষ্ট খিলঞ্জীয়া জনগোষ্ঠী নিছি জনগোষ্ঠীয়ে সংস্কৃতি, পৰম্পৰা আৰু মূল্যবোধৰ এক চহকী। ভূমি আৰু প্ৰকৃতিৰ সৈতে তেওঁলোকৰ গভীৰ সম্পৰ্ক তেওঁলোকৰ কৃষি পদ্ধতি, সজীৱ উৎসৱ, আৰু অনন্য শিল্পকৰ্মত স্পষ্ট হৈ পৰে। সম্প্ৰদায় আৰু আত্মীয়তাৰ প্ৰবল ভাৱনাৰে বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ জনজাতিটোৰ সামাজিক গাঁথনিয়ে আধুনিকীকৰণ আৰু বাহ্যিক প্ৰভাৱৰ সন্মুখত তেওঁলোকৰ স্থিতিস্থাপকতাক শক্তিশালী কৰে।
Read also: Tai Phake Tribe: A Comprehensive Overview | টাইফাকে জনগোষ্ঠী: এক বিস্তৃত আভাস
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
