মিজি জনগোষ্ঠী (Miji Tribe) বা চাজোলাং হৈছে ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ এক সামাজিক গোট। এইবোৰ পশ্চিম কামেং, পূব কামেং আৰু কুৰুং কুমেকে ধৰি অৰুণাচল প্ৰদেশৰ বিভিন্ন জিলাত অৱস্থিত। তেওঁলোকৰ জনসংখ্যা 37,000 অসমৰ সীমান্তৱৰ্তী উপ-হিমালয় পাহাৰৰ তলৰ অংশৰ ওচৰত পোৱা যায়; তেওঁলোকে চাজলং ভাষা কয়। মিজিসকল, যাক চাজোলাং বা দামাই বুলিও কোৱা হয়, অৰুণাচল প্ৰদেশৰ পূব কামেং, পশ্চিম কামেং আৰু কুৰুং কুমে জিলাত বাস কৰে। পশ্চিম কামেঙৰ ভালুকপং অঞ্চলৰ টিপ্পি মিজিসকলৰ অন্যতম বসতি। ঠাইখন ইয়াৰ অৰ্কিড অভয়াৰণ্যৰ বাবে বিখ্যাত য’ত প্ৰায় ৪৫০ প্ৰজাতিৰ অৰ্কিড আছে যাৰ কিছুমান বিৰল আৰু বিপদাপন্ন।
কামেং নদী যি এই অঞ্চলৰ জীৱনৰেখা, ভলুকপং অঞ্চলত এক অত্যন্ত অশান্ত ৰূপ ধাৰণ কৰে আৰু প্ৰচণ্ড বতাহে ইয়াৰ হিংস্ৰতা বৃদ্ধি কৰে। নদীখন ভাৰত-চীন সীমান্তৰ বৰফৰে আবৃত গোৰী চেন পৰ্বতমালাৰ তলৰ হিমবাহ হ্ৰদৰ পৰা উৎপন্ন হয় আৰু অৱশেষত অসমত ব্ৰহ্মপুত্ৰক লগ কৰিবলৈ ভালুকপঙৰ মাজেৰে বৈ যায়।
Read also: Khasi Tribe: A Comprehensive Overview | খাচী জনগোষ্ঠী: এক বিস্তৃত আভাস
মিজি জনগোষ্ঠীৰ শ্ৰেণী বিভাজন | Classification of Miji Tribe
মিজি বা চাজোলাংবোৰ তিনিটা শ্ৰেণীৰ অধীনত শ্ৰেণীবদ্ধ কৰা হৈছে:
- পশ্চিম মিজি: পশ্চিম কামেং জিলাৰ বমডিলা-নাফ্ৰা বিভাগত বাস কৰা মিজিসকলক পশ্চিম মিজি হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হয়।
- ইষ্টাৰ্ণ মিজি: পূব কামেং জিলাৰ লাডা-বানা ট্ৰেক্ট দখল কৰি, এজনে আকা, তেওঁলোকৰ অতি ভাই-ভনী জনজাতি আৰু তুলনামূলকভাৱে ডাঙৰ জনজাতি নাইছিৰ সৈতে ভালদৰে মিলা-মিছা কৰা গোটটোৰ এক বৃহৎ পৰিমাণ বিচাৰি পাব পাৰে। পূব মিজিসকলে তেওঁলোকৰ পশ্চিমীয়া সমকক্ষসকলৰ সৈতে ভাষাৰ শব্দভাণ্ডাৰৰ ক্ষেত্ৰত সামান্য বিপৰীততা ভাগ বতৰা কৰে আৰু একেলগে তেওঁলোকে বহল চাজোলাং গোট স্থাপন কৰে।
- নৰ্দাৰ্ণ মিজি: তৃতীয়টো হৈছে আটাইতকৈ দুৰ্বল আৰু অস্পষ্ট গোট যাক বাংৰু বুলি জনা যায়, যাক চীনত বেংৰু বুলিও জনা যায়। এই গোটটোৰ ওপৰত খুব বেছি অধ্যয়ন কৰা হোৱা নাই আৰু জনজাতিটো তীব্ৰ বিচ্ছিন্নতাত বাস কৰে। এই গোটবোৰ মুখ্যতঃ সৰলী চক্ৰ আৰু কুৰুং কুমে জিলাৰ অসংখ্য সংলগ্ন গাঁৱত পোৱা যায়। গৱেষকসকলে লগতে দাবী কৰিছে যে এই একেজন লোকচীনৰ শ্যানন প্ৰিফেকচাৰৰ লংজি কাউণ্টিত পোৱা যায় য’ত তেওঁলোকক বহল লোবা জাতিৰ অধীনত শ্ৰেণীবদ্ধ কৰা হয়।
ব্যুৎপত্তি
মাই নামৰ দুটা পৃথক শব্দ, যাৰ অৰ্থ হৈছে জুই, আৰু জী, যি দাতাক সূচায়, মিজি শব্দটো গঠন কৰিবলৈ একত্ৰিত কৰা হৈছে। অতীতত (প্ৰাক-ঐতিহাসিক সময়ছোৱাত) হৰুচো সম্প্ৰদায়ে চাজোলাং/ডাম্মাই লোকসকলক তেওঁলোকৰ অনুগ্ৰহপূৰ্ণ সহায়ৰ বাবে গণ্য কৰাৰ পিছত শব্দ/নামটো উদ্ভৱ হৈছিল।
ভাষা | Language
মিজি, যাক উপভাষা নাম চাজোলাং আৰু ধাম্মাই দিয়া হৈছে, পৰম্পৰাগতভাৱে উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশত কোৱা চীন-তিব্বতীয় ভাষাবোৰৰ এটা হিচাপে গণ্য কৰা এক উপভাষা গোট। প্ৰকাৰবোৰ বিশেষভাৱে ওচৰত নহয়, পূব কামেং জিলা আৰু পশ্চিম কামেং জিলাৰ ভাষাবোৰৰ মাজত শব্দভাণ্ডাৰৰ কেৱল আধা অংশহে মিল আছে। দীৰ্ঘদিন ধৰি চীন-তিব্বতীয় ভাষা বুলি ধাৰণা কৰা হৈছিল, মিজি আৰু শেহতীয়াকৈ আৱিষ্কৃত বাংৰু ভাষাই ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে এটা সৰু স্বতন্ত্ৰ ভাষাৰ পৰিয়াল গঠন কৰিব পাৰে।
মিজিসকল, যাক চাজোলাং বা দামাই বুলিও কোৱা হয়, অৰুণাচল প্ৰদেশৰ পূব কামেং, পশ্চিম কামেং আৰু কুৰুং কুমে জিলাত বাস কৰে। পশ্চিম কামেঙৰ ভালুকপং অঞ্চলৰ টিপ্পি মিজিসকলৰ অন্যতম বসতি। ঠাইখন ইয়াৰ অৰ্কিড অভয়াৰণ্যৰ বাবে বিখ্যাত য’ত প্ৰায় ৪৫০ প্ৰজাতিৰ অৰ্কিড আছে যাৰ কিছুমান বিৰল আৰু বিপদাপন্ন।
মিজি জনগোষ্ঠীৰ সাজপাৰ | Attire of a Miji Tribe
মিজি মহিলাৰ পৰম্পৰাগত পোছাকত ধুনীয়াকৈ সজোৱা ৰঙা জেকেটৰ সৈতে গোৰোহাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ বগা পোছাক থাকে। অৰুণাচল প্ৰদেশ, ভাৰতৰ বেছিভাগ জনজাতিৰ বিপৰীতে; মিজি লোকসকলে ৰূপৰ অলংকাৰ, আৰু গ্লাছ/পিতল আধাৰিত নেকলেস পিন্ধে। থলুৱা প্ৰসাধন পাইন ৰেজিন আৰু কয়লাৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা হয় (বিশেষকৈ বিবাহ অনুষ্ঠানৰ সময়ত)। মিজি সম্প্ৰদায়ৰ পৰম্পৰাগত পোছাক Grii za (কপাহৰ কাপোৰ), ornamental মণি, silver/বাঁহৰ মুকুট, Gichin থাই (দীঘল কপাহৰ কাপোৰ, ৰঙা ৰঙৰ, যি বেল্ট হিচাপে কাম কৰে), waichin (তৰোৱাল), Lai লো (ভৰিৰ তলৰ অংশ ঢাকিবলৈ কপাহৰ কাপোৰ), Lai ড্ৰাংক (লাই অক্ষত ৰাখিবলৈ শোভাময় কাপোৰ), (লাই অক্ষত ৰাখিবলৈ আলংকাৰিক কাপোৰ), আৰু নেকলেস,আৰু কাণৰ শীৰ্ষসহ অন্যান্য অলংকাৰ।
ধৰ্ম | Religion
বেছিভাগ মিজি জীৱ-জন্তুবাদ (Animism) অনুসৰণকাৰী, যদিও কিছুমানে খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিছে। মিজিসকলে এক সুকীয়া ধৰ্ম পালন কৰে যি সম্পূৰ্ণৰূপে প্ৰকৃতি আৰু ঈশ্বৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে (প্ৰকৃতি- ঈশ্বৰৰ প্ৰতিকৃতি); মিজিসকলে বিশ্বাস কৰে যে প্ৰকৃতিৰ প্ৰতিটো দিশত ঈশ্বৰ বিৰাজ কৰে, যেনে গছ, পানীৰ উপনদী আৰু আনকি শিল। প্ৰতি 15 অক্টোবৰত চিন্দাংক (Chindang) মিজিসকলৰ মুখ্য উৎসৱ বুলি গণ্য কৰা হয়, যি পূব কামেং জিলাৰ লাডা চক্ৰ, কুৰুং কুমে জিলাৰ চাৰ্লি অঞ্চল আৰু পশ্চিম কামেং জিলাৰ নাফ্ৰা আৰু বমডিলা উপ-বিভাগত বাস কৰে আৰু তাৰে কেইজনমান ৰ সৈতে অসম-অৰুণাচল সীমান্ত চহৰ চেচা আৰু ভালুকপঙত কিছু সময় আগতে বসতি স্থাপন কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ পূৰ্বপুৰুষক বৰ(ৰবো),বা টানিছৰ ভাতৃ বুলি কোৱা হয়, যেনে নিছি, আপাটানি, টাগিন, গালোছ আৰু আদিছ যিসকলৰ সাধাৰণ বৈশিষ্ট্য আছে যদিও নিজৰ মাজতো সুকীয়া। ৰবো ডাঙৰ ভাই আৰু নিবো (তানি) সৰু হোৱাৰ বাবে প্ৰকৃত ভাই, যি একে পিতৃৰ আছিল।
উপসংহাৰ | Conclusion
মিজি জনজাতি অৰুণাচলৰ এটা প্ৰাচীন জনজাতি, যাৰ নিজৰ বিশেষ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য, ভাষা আৰু ধৰ্মীয় বিশ্বাস আছে। মিজি জনগোষ্ঠী মূলত অৰুণাচল প্ৰদেশৰ পশ্চিম কামেং আৰু ইষ্ট কামেং জিলাত বাস কৰে। তেওঁলোকৰ জীৱনধাৰা কৃষিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল আৰু পৰম্পৰাগত শিল্পকলাৰ যোগেদিও তেওঁলোকৰ সমাজত অৱদান আগবঢ়ায়। সময়ৰ সৈতে, উন্নয়নৰ স্পৰ্শে তেওঁলোকৰ জীৱনশৈলী কিছু পৰিস্কৃত হৈছে যদিও, তেওঁলোকৰ নিজস্ব সংস্কৃতি আৰু পৰম্পৰা ৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বাৰে আগবাঢ়ি গৈছে।
Read also: Adi Tribe: A Comprehensive Overview | আদি জনগোষ্ঠী: এক বিস্তৃত আভাস
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
