নকট’ৰ লোকসকল, যাক নকটে নাগা বুলিও জনা যায়, হৈছে এক তিব্বত-বাৰ্মিজ জাতিগত গোট যি মুখ্যতঃ উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ ৰাজ্য অৰুণাচল প্ৰদেশত বাস কৰে। এইবোৰৰ সংখ্যা প্ৰায় 111,679 (লোকপিয়ল 2011), মুখ্যতঃ ভাৰতৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ টিৰাপ জিলাৰ পাটকাই পাহাৰত পোৱা যায়। কোনিয়াক নাগাৰ সৈতে জাতিগতভাৱে সম্পৰ্কিত, তেওঁলোকৰ উৎপত্তি ম্যানমাৰৰ হুকং উপত্যকালৈ উলিয়াব পাৰি, য’ত তেওঁলোকে 1670 আৰু 1700 চনৰ মাজৰ পৰা প্ৰব্ৰজন কৰিছিল। নকটে জনগোষ্ঠীৰ (Nocte Tribe) মুৰব্বীসকল যিসকল মূলতঃ আং বুলি জনাজাত আছিল তেওঁলোকে তেওঁৰ পৰিষদ “নগাং-ৱাং” (আধুনিক কেবিনেট)ৰ সৈতে গাওঁখনৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ প্ৰয়োগ কৰে, আৰু যিহেতু তেওঁলোকৰ নিয়ন্ত্ৰণত কোনো সৈন্য নাছিল তেওঁলোকে এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়ত বিশ্বাসী পৰিয়ালৰ (লৱাং-টাং) পৰামৰ্শ ল’ব। প্ৰধানজনে সকলো গুৰুত্বপূৰ্ণ সামাজিক-ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানৰ ওপৰত গাওঁৰ জ্যেষ্ঠ আৰু পুৰোহিতসকলৰ পৰামৰ্শ লয়।
পৰিভাষা
নকটে শব্দটো ১৯৫০ ৰ দশকত প্ৰস্তুত কৰা হৈছিল। ইয়াক দুটা শব্দৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে: নক, যাৰ অৰ্থ হৈছে গাওঁ, আৰু টে, যাৰ অৰ্থ হৈছে মানুহ। মধ্যযুগ আৰু ঔপনিৱেশিক যুগত, নাগালেণ্ডৰ নাগা লোকসকলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ জাতিগত সম্পৰ্কৰ বাবে নকট লোকসকলক নোগা বা নাগা বুলি কোৱা হৈছিল। গাওঁখনৰ অৱস্থান অনুসৰি, গাঁওবোৰে নকটক নামসঙ্গ্য বা নামচাংগিয়া, বৰদুয়াৰিয়া বা বৰ ডুৰিছ আৰু পানীদুয়াৰিয়া বুলি অভিহিত কৰিছিল।
নকটে জনগোষ্ঠীৰ ধৰ্ম | Religion of Noce Tribe
ঐক্যবদ্ধ নামচাং, বৰদুৰিয়াৰ অন্তিম শাসক আৰু বৰদুৰীয়াৰ আং অফ নামচাং আৰু আঙৰ অধীনৰ সকলো নকটে নাগা গাওঁবাসী, যাৰ ভিতৰত আছে বৰ্তমানৰ লংডিং জিলাৰ ৱাঞ্চো অঞ্চলৰ সেই বন্ধুত্বপূৰ্ণ গাওঁবাসীসকল, লোথা খুনবাও তেওঁৰ আধ্যাত্মিকতাৰ বাবে জনাজাত আছিল আৰু 18 শতিকাৰ আৰম্ভণিতে বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ স্বীকৃত নীতিৰ বাবে জনাজাত আছিল। তেওঁক “নৰোত্তম” বুলি নামাকৰণ কৰা হৈছিল, যাৰ অৰ্থ হৈছে পুৰুষসকলৰ মাজত সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ, শ্ৰী ৰাম, বাৰে ঘৰ সত্ৰৰ গুখাই। 1972 চনত লেঃ ৰাজ্যপাল স্বৰ্গীয় কল কেএএ ৰাজাই (Col. KAA Raja) লোথা খুনবাওক (নামচাং-মুখ (Namsang-mukh) ) ‘নৰোত্তম নগৰ’ (Narottam Naga)’, নামদি সন্মানিত কৰিছিল, য’ত এতিয়া, নামচাং-বৰদুৰীয়া পুঁজিৰ দ্বাৰা (নামচাং আৰু বৰদুৰীয়া লোক সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা ৰাজহৰ পৰা) প্ৰতিষ্ঠিত প্ৰতিষ্ঠান ৰামকৃষ্ণ মিছন স্কুল স্থাপন আৰু পুঁজি যোগান ধৰা হৈছিল। প্ৰধান আৰু তেওঁৰ পত্নীৰ এখন ছবিও ব্ৰিটিছ আৰ্কাইভ সংগ্ৰহালয়ত উপলব্ধ। এইটোৱে তেওঁলোকক ভাৰতৰ বাকী অংশৰ হিন্দু সংস্কৃতিৰ ওচৰলৈ লৈ আহিছে। ১৯৬১ চনৰ লোকপিয়লত নকটৰ মাজত কিছুমান বৌদ্ধ ধৰ্মাৱলম্বী লোকৰ খবৰ পোৱা গৈছিল। নকটে থেৰাভাদা বৌদ্ধ ধৰ্ম আৰু এনিমিজম, অলথৌগৰ অনুগামী আছিল
১৮৩৯ চনৰ জানুৱাৰীমাহত আমেৰিকান বেপ্টিষ্ট মিছনেৰী মাইলছ ব্ৰনছনে গাওঁখন ভ্ৰমণ কৰাৰ সময়ত নামচাং গাঁৱৰ নকটসকলে প্ৰথমে খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছিল আৰু ১৮৪০ চনৰ দ্বিতীয়াৰ্ধলৈকে তাত তেওঁৰ পৰিয়ালৰ সৈতে বাস কৰিছিল। ব্ৰনছনৰ প্ৰাথমিক উদ্দেশ্য আছিল নকটসকলক খ্ৰীষ্টান ধৰ্মলৈ ৰূপান্তৰ কৰা আৰু বিদ্যালয় স্থাপন কৰা। তেওঁ আৰু তেওঁৰ পত্নীয়ে এখন বিদ্যালয় খোলাত সফল হৈছিল আৰু আনকি ৰোমানীকৃত নকটত কেইবাখনো কিতাপ মুদ্ৰণ কৰিছিল। কিন্তু মিছনাৰীসকলে জাতি-জাতিক খ্ৰীষ্টান ধৰ্মলৈ ৰূপান্তৰ কৰাত ব্যৰ্থ হৈছিল কিয়নো তেওঁলোকে নিজৰ ধৰ্ম ত্যাগ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰিছিল।
বিংশ শতিকাৰ শেষৰ ফালে খ্ৰীষ্টান ধৰ্ম সফলতাৰে প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছিল। ১৯৯৩ চনৰ ২ আগষ্টত মাদাৰ টেৰেছাই বৰদুৰিয়া গাওঁ ভ্ৰমণ কৰে আৰু অৰুণাচল প্ৰদেশৰ প্ৰথম কেথলিক গীৰ্জা উদ্বোধন কৰে। এইটো ৰাজ্যখনত মাদাৰ টেৰেছাৰ দ্বাৰা ভ্ৰমণ কৰা একমাত্ৰ ঠাই আছিল। তেওঁ House for Missionaries of Charity (MC) Sisters আধাৰশিলা স্থাপন কৰিছিল।
শেষৰ ফালে, বেপ্টিষ্ট মিছনেৰীসকলে নকটৰ প্ৰায় এক-পঞ্চমাংশৰ পৰা এক-তৃতীয়াংশ খ্ৰীষ্টান ধৰ্মলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিছে, মুখ্যতঃ খোনচাত বাস কৰা লোকসকল। ২০১০ চনত এটা বৌদ্ধ চেনেলে দাবী কৰিছিল যে ১৯৫১ চনত অৰুণাচল প্ৰদেশ প্ৰদেশত কোনো খ্ৰীষ্টান নাছিল, যিয়ে ইংগিত দিয়ে যে খ্ৰীষ্টান ধৰ্মলৈ এই ধৰ্মান্তৰকৰণ বিংশ শতিকাৰ শেষাৰ্ধত একবিংশ শতিকালৈ অব্যাহত থকাৰ সৈতে সংঘটিত হৈছিল।
নকটে জনগোষ্ঠীৰ সংস্কৃতি | Culture of Nocte Tribe
“চলো-লোকু” (Chalo-Loku) (শস্য চপোৱা উৎসৱ বা ধন্যবাদ, উৎসৱ দিয়া), নকটে নাগাৰ 14 টা “লোকু” আছিল আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ ‘লোকু” আছিল “চলো-লোকু”। আনহাতে নকটে-নাগাৰ বেছিভাগ “লোকু” 1 ৰ পৰা 2 দিনৰ ভিতৰত থাকে; এই নিৰ্দিষ্ট উৎসৱৰ সৈতে যোৱা সকলো ৰীতি-নীতি সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ “চলো-লোকু” 3 দিন চলিব লাগিব। তিনিদিন ধৰি চলি থকা এই উৎসৱত প্ৰথম দিনাই গৰু হত্যা, মনোৰঞ্জন আৰু খাদ্য সংগ্ৰহ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে।
চামকাটজা (Chamkatja) নামেৰে জনাজাত দ্বিতীয় দিনটো হৈছে চাৰিটা স্বকীয় “ক্লান”, “লোটুং-চম চাম”, ‘মেটি-সোম চাম’, ‘খেতে-সোম’ চাম আৰু ‘নুক পাং-মি চাম” (নুক পাংমি-চাম যোদ্ধাসকলক “টাং-ডং লোয়াং”ৰ দ্বাৰা নেতৃত্ব দিয়াৰ এক প্ৰণয়ন। যুৱকসকলৰ এই ব্ৰেণ্ডটো ক্ষিপ্ত যোদ্ধা আছিল। “নুক-পাংমি-চাম”ৰ পৰা উভতি অহাৰ সময়ত গাওঁখনৰ প্ৰতিজন সদস্যই এই যোদ্ধাসকলক পথৰ অধিকাৰ দিব লাগিব; আনকি শক্তিশালী প্ৰধান আৰু তেওঁৰ পৰিয়ালৰ দ্বাৰাও। যোদ্ধাসকলক তেওঁৰ ঘৰত শক্তিশালী প্ৰধানৰ দ্বাৰা যোদ্ধা নৃত্যৰ এক শক্তিশালী প্ৰণয়নৰ বাবে আদৰণ কৰা হ’ব। আশীৰ্বাদ ৰখা আৰু অশুভ আত্মাক প্ৰতিহত কৰা সতেজ একক আদা ডিঙিবিহীন হোৱাটো মাতৃবংশৰ মহিলা সদস্যসকলৰ দ্বাৰা মালা। “উ-চোক”( Woo-soak) অনুষ্ঠানটো অন্তিম দিনটোত ‘তান-ৱা’ (tan-waa) (পুৰোহিত) গাওঁৰ জ্যেষ্ঠ “নগন-ৱাং” আৰু পৰিষদৰ সদস্যসকলে “নিয়াপ-লিন” নামৰ এক নিৰ্দিষ্ট প্ৰকাৰৰ পাতত কোমলভাৱে কণীৰ কুহুম ঢালি নতুন বছৰৰ ভাগ্য বুজিবলৈ সহায় কৰে। কণীবোৰ সতেজ হ’ব লাগিব আৰু গাওঁখনৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰিব লাগিব। প্ৰথম কণীবোৰ হ’ব মুখ্য আৰু তেওঁৰ পৰিয়াল/গোত্ৰৰ বাবে, দ্বিতীয় কণীবোৰ হ’ব খেতি কৰিবলগা পৰৱৰ্তী ‘ঝুম’ বাছনি কৰাৰ বাবে (নামচাং আৰু বৰদুৰিয়া দুয়োটাতে 12 ঝুম’ সঠিকভাৱে কাণ-চিহ্নিত কৰা হৈছে। সতেজ ‘কণী’ গঠনৰ দ্বাৰা দেখুওৱাৰ দৰে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ ‘ঝুম’ ভূমি বাছনি নোহোৱালৈকে সিহঁতে যিমান কণীৰ প্ৰয়োজন হয় সিমান ভাঙিব। ‘ঝুম’ বাছনি কৰাৰ পিছত ৱাইজমেনৰ পৰিষদে “ছালা-জাহ আৰু থিংয়ান-জাহ”ৰ সমৃদ্ধিও দেখিব, অন্তিম কণীটো হ’ব বাণিজ্যৰ বাবে সমভূমিলৈ যোৱাৰ শুভ লক্ষণৰ বাবে।
খাদ্য | Food Habits of Nocte Tribe
নকটে কৃষিবিদ আৰু তেওঁলোকৰ দৈনন্দিন আহাৰত ভাল পৰিকল্পনা আছে। মুখ্য শস্য যেনে চাউল আৰু মাকৈ ৰোপণ কৰা হয়, কিয়নো সেইবোৰৰ মুখ্য খাদ্য হৈছে চাউল, যাক প্ৰায়ে শাক-পাচলি, মাছ আৰু মাংসৰ দ্বাৰা পৰিপূৰক কৰা হয়। চাউল আৰু বাজৰাৰ পৰা প্ৰস্তুত কৰা স্থানীয় সুৰানকটেৰ মাজত জনপ্ৰিয় বুলি প্ৰমাণিত হৈছিল যদিও সাম্প্ৰতিক সময়ত চাহও খোৱা হয়।
পোছাক | Dress of Nocte Tribe
পুৰুষসকলৰ মুৰৰ সন্মুখৰ অংশত চুলি খুৰাবলৈ প্ৰৱণতা থাকে, আৰু চুলিৰ পিছফালৰ গোটটো নেপৰ ঠিক ওপৰেৰে চিগননত বান্ধি দিয়া হয়। মহিলাসকলে তেওঁলোকৰ দীঘল অবাৰ্ণ চুলিবোৰ ডিঙিৰ পিছফালে ৰখা খোপাত বান্ধি ৰাখিব, অৱশ্যে বিধৱাগৰাকীয়ে পুনৰ বিবাহ নকৰিলে তেওঁলোকৰ চুলি চুটি কৰিব। ৱাঞ্চোৰ দৰে, তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ মুখ আৰু শৰীৰত টেটু কৰে।
উপসংহাৰ | Conclusion
নকটে জনগোষ্ঠী অৰুণাচল প্ৰদেশৰ অন্যতম গুৰুত্বপূর্ণ আৰু পৰম্পৰাগত জনগোষ্ঠী। তেওঁলোকৰ জীৱনধাৰা, ভাষা, সংস্কৃতি আৰু ধৰ্মীয় বিশ্বাসসমূহে তেওঁলোকৰ স্বকীয়তা প্ৰতিফলিত কৰে। নকটে জনগোষ্ঠীৰ সংস্কৃতি, নৃত্য, গান, আৰু পৰম্পৰাগত আচার-অনুষ্ঠানবোৰত বৈচিত্ৰ্য আৰু সৌন্দৰ্য্যৰ এক অনন্য মিশ্ৰণ দেখা যায়।
Read also: Miji Tribe: A Comprehensive Overview | মিজি জনগোষ্ঠী: এক বিস্তৃত আভাস
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
