ভিন্ন ধৰণৰ স্বাস্থ্য উপকাৰিতাৰেসমৃদ্ধ আৰু অসমীয়া সমাজত পৰিচিত এবিধ ঔষধি যুক্তফল হৈছে শিলিখা।শিলিখাইনিজৰ ঔষধি মূল্যৰ বাবে আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসাত বহুলভাৱে ব্যৱহৃত হৈ আহিছে। এই প্ৰৱন্ধটিত শিলিখাৰ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় উপকাৰিতাৰ Health Benefits Chebulic Myrobalan বিষয়ে সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
Read Also: Jujube Health Benefits | বগৰীৰ উপকাৰিতা
শিলিখা কি? | What is Chebulic Myrobalan
শিলিখা হৈছে ঔষধি গুণেৰে সমৃদ্ধ এবিধ উৎকৃষ্ট ফল।শিলিখা Combretaceae পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ। শিলিখাক ইংৰাজীত Chebulic Myrobalan আৰুহিন্দীত Harra, Harad বুলি কোৱা হয়।শিলিখাৰবৈজ্ঞনিকনাম হৈছে Terminalia chebula। ভাৰতীয় আয়ুৰ্বেদিক ঔষধে শিলিখাক ইয়াৰ অসংখ্য চিকিৎসা সুবিধাৰ বাবে ‘বনৌষধিৰ মাতৃ’ আৰু ‘ঔষধৰ ৰজা’ বুলি কয়। শিলিখাহৈছে এক মিঠা, কঠোৰ, এক অপ্ৰীতিকৰ সোৱাদ যুক্তি ফল।শিলিখা উদ্ভিদবিধ দক্ষিণ এছিয়াৰ স্থানীয়, ভাৰত আৰু নেপালৰ পূবৰ পৰা দক্ষিণ-পশ্চিম চীনলৈ, আৰু দক্ষিণে শ্ৰীলংকা, মালয়েছিয়া আৰু ভিয়েটনামলৈ।শিলিখা হৈছে কেৱল ভাৰততে নহয় এছিয়া আৰু আফ্ৰিকাৰ আন দেশতো ব্যৱহৃত এক জনপ্ৰিয় পৰম্পৰাগত ঔষধ।
উদ্ভিদ বিৱৰণ | Plant description
শিলিখা হৈছে ৩০ মিটাৰ (৯৮ ফুট) ওখ হোৱা এক মধ্যমৰ পৰা ডাঙৰ পৰ্ণপাতী গছ, যাৰ ব্যাস 1 মিটাৰ (৩ ফুট ৩ ইঞ্চি) পৰ্যন্ত কাণ্ড। পাতবোৰ সজ্জা, ডিম্বাকৃতি, ৭-৮চেমি দীঘল আৰু ৪.৫-১০ চেমি বহল আৰু ১-৩ চেমি পেটিঅ’লৰ সৈতে উপ-বিপৰীত হয়।ফলটো ড্ৰুপৰ দৰে, ২-৪.৫ চেমি দীঘল আৰু ১.২-২.৫চেমিবহল, ক’লা, পাঁচটা দ্ৰাঘিমদায়ক ৰিজৰ সৈতে।নিস্তেজ বগাৰ পৰা হালধীয়া ফুলবোৰ একচেটিয়া, আৰু ইয়াৰ তীব্ৰ, অপ্ৰীতিকৰ গোন্ধ থাকে।ফলবোৰ মসৃণ উপবৃত্তৰ পৰা অ’ৱাইড ড্ৰুপ, হালধীয়াৰ পৰা কমলা-মুগা ৰঙৰ হয়।
শিলিখাৰ ভিন্ন ভাষিক নাম সমূহ | Different linguistics name of Chebulic Myrobalan
- ইংৰাজী ভাষাত:Chebulic Myrobalan
- হিন্দী ভাষাত: Harra, Harad
- মাৰাঠী ভাষাত: Hirad
- তামিল ভাষাত: kadukkaay
- মালয়ালম ভাষাত: Katukka
- তেলুগু ভাষাত: Nallakaraka
- কান্নাড়া ভাষাত: Alale, Alile, Anale, Anile, Karaka, Hareetaki
- উৰিয়া ভাষাত: Karedha
- অসমীয়া ভাষাত: Hilika
- বাংলা ভাষাত: Haritaki
জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific classification
- Kingdom: Plantae
- Clade: Tracheophytes
- Order: Myrtales
- Family: Combretaceae
- Genus: Terminalia
- Species: T. Chebula
- Scientific name: Terminalia chebula
শিলিখাৰ উপকাৰিতা | Health Benefits Chebulic Myrobalan
1.উন্নত হজম আৰু উন্নত Gastrointestinal স্বাস্থ্য (Improved Digestion and Better Gastrointestinal Health): শিলিখাৰ নিয়মীয়া ব্যৱহাৰে আপোনাৰ পাচন নলীৰ কাৰ্যক্ষমতা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে, এক স্বাস্থ্যকৰ অন্ত্ৰৰ পৰিৱেশ সমৰ্থন কৰিব পাৰে আৰু আপুনি খোৱা খাদ্যৰ পৰা পুষ্টিশোষণ বৃদ্ধি কৰিব পাৰে। শিলিখাৰপাউডাৰ হৈছে এক মৃদু ৰেচক, বৰ্জন উন্নত কৰা, মলাশয়টো আকাৰগতকৰে, সংহত আৱৰ্জনা পৰিষ্কাৰ কৰা আৰু কোষ্ঠকাঠিন্য প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰা।
যেতিয়া আপুনি প্ৰথমে শিলিখাৰ পাউডাৰ গ্ৰহণ কৰা আৰম্ভ কৰে তেতিয়া পেট ফুলা আৰু অন্যান্য Gastrointestinal সমস্যাপ্ৰাৰম্ভিকভাৱে বৃদ্ধি হ’ব পাৰে, বেছিভাগ লোকে এই বহুলভাৱে গণ্য কৰা আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসা ব্যৱহাৰ কৰোঁতে অধিক নিয়মীয়া অন্ত্ৰৰ চলাচল আৰু কম ফুলা আৰু গেছ দ্ৰুততাৰে লক্ষ্য কৰে।
2. এণ্টিঅক্সিডেণ্ট আৰু এণ্টিবেক্টেৰিয়েল সুৰক্ষা(Antioxidant and Antibacterial protection): শিলিখাৰ পাউডাৰ হৈছে এলাজিক এচিড, গেলিক এচিড, চেবুলিক এচিড, ফ্লেভোনল গ্লাইকোচাইড, চেলেনিয়াম আৰু ভিটামিন চি ৰ দৰে শক্তিশালী এণ্টিঅক্সিডেণ্টৰ এক সমৃদ্ধ উৎস যি আপোনাৰ শৰীৰক কৰ্কট ৰোগ আৰু অন্যান্য গুৰুতৰ ৰোগৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰে।
গৱেষণাত শিলিখাৰএটা নিষ্কাশন পোৱা গৈছে যকৃত আৰু বৃক্কত glutathione, superoxide, dismutase আৰু অন্যান্য এণ্টিঅক্সিডেণ্টৰ উন্নত ঘনত্ব। লেখকসকলে সিদ্ধান্ত লৈছিল যে মাইৰোবালানে অক্সিডেটিভ চাপৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াত সহায় কৰে আৰু বয়স-সম্পৰ্কীয় ৰোগৰ পৰা সুৰক্ষা দিব পাৰে। আপুনি খোৱা খাদ্য আৰু বায়ুবাহিত ভাইৰাছৰ পৰা বেক্টেৰিয়াৰ পৰা সংক্ৰমণ প্ৰতিহত কৰাৰ বাবে শুকান মাইৰোবালান ফলৰ শক্তিশালী এণ্টিবেক্টেৰিয়েল আৰু এণ্টিভাইৰেল গুণাগুণ আছে।
3.পাকস্থলীৰ এচিডিটি হ্ৰাস হয় আৰু আলচাৰৰ বিৰুদ্ধে ৰক্ষা কৰে (Decreases Stomach Acidity and Guards against Ulcers): শিলিখাৰপাউদাৰেঅত্যাধিক পাকস্থলীৰ এচিডিটি হ্ৰাস কৰিব পাৰে আৰু আনকি পাকস্থলীত সুৰক্ষামূলক শ্লেষ্মা উৎপাদন বৃদ্ধি কৰি বেদনাদায়ক পেপ্টিক(Peptic) আৰু গেষ্ট্ৰিক(Gastric)আলচাৰ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে।
শিলিখাৰ ফলত গেলিক এচিড আৰু এলাজিক এচিডৰ দৰে এণ্টিঅক্সিডেণ্ট পলিফেনল থাকে যাক হেলিকোবেক্টৰ পাইলোৰি (helicobacter pylori )বেক্টেৰিয়াৰ সৈতে যুঁজিবলৈ আৰু আপোনাৰ পাকস্থলীৰ আলচাৰ হোৱাৰ আশংকা হ্ৰাস কৰিবলৈ অধ্যয়নত দেখুওৱা হৈছে।
4. ডায়েবেটিচ আৰু মেটাবলিক চিণ্ড্ৰোম(Diabetes and Metabolic Syndrome): উচ্চ ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ আৰু দুৰ্বল আহাৰৰ বাবে ইনচুলিন সংবেদনশীলতা হ্ৰাস হৈছে প্ৰকাৰ 2 ডায়বেটিচ আৰু ইয়াৰ পূৰ্বসূৰী বিপাকীয় লক্ষণৰ মুখ্য কাৰণ। শিলিখাই ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰে আৰু শৰীৰত ইনচুলিনসংবেদনশীলতা হ্ৰাস কৰে।
ৰক্ত শৰ্কৰা হ্ৰাস কাৰী ঔষধগ্ৰহণ কৰা ডায়েবেটিক ৰোগীসকলে নিয়মীয়াকৈশিলিখা পাউডাৰ ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে তেওঁলোকৰ চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লব লাগে।
5. ওজন নিয়ন্ত্ৰণত সহায় কৰে (Helps in Weight Control): শিলিখা ওজন নিয়ন্ত্ৰণৰ বাবে উপযোগী। ই পাকস্থলী পৰিষ্কাৰ কৰে, পাকস্থলীত জীৱিকা ৰক্ষাৰ শোষণ, অস্মোচিছ আৰু হজম প্ৰণালীত সহায় কৰে আৰু শৰীৰৰ বিপাকীয় হাৰ বৃদ্ধি কৰে। শিলিখাইএনেদৰে শৰীৰৰ জীৱনীশক্তিৰ ব্যৱহাৰ সম্প্ৰসাৰিত কৰাত সহায় কৰে। পিত্তৰ স্ৰাৱ বৃদ্ধি কৰি, শৰীৰত ৰখা চৰ্বি সক্ৰিয় কৰাত সহায় কৰে। ই একেদৰে মেদবহুলতাৰ সম্ভাৱনা নিয়ন্ত্ৰণত ৰাখে।
6. চকুৰ বিকাৰ (Eye disorder): শিলিখাসকলো ধৰণৰ চকুৰ বিকাৰৰ বাবে ভাল। ই আয়ুৰ্বেদিক ঔষধ ‘ত্ৰিফলা’ৰ অন্যতম প্ৰধান উপাদান। শিলিখাৰ পানী চকু ধোৱা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। শিলিখা গোটেই ৰাতি পানীত এটা পাত্ৰত তিয়াই ৰাখক (সম্ভৱতঃ মাটিৰ পাত্ৰত) আৰু পিছদিনা ৰাতিপুৱা এই পানী ব্যৱহাৰ কৰি আপোনাৰ চকু ধুব। হিলিখৰ পানী এনালজেচিক আৰু এণ্টি-ইনফ্লেমেটৰী বুলি পোৱা যায়; ই কঞ্জাক্টিভাইটিছৰ বাবেও উপকাৰী।
7. ছালৰ এলাৰ্জিৰ সৈতে যুঁজ দিয়ে(Fight again skin allergies): ছালৰ এলাৰ্জিৰ সৈতে যুঁজ দিয়াত শিলিখাঅতি উপকাৰী। শিলিখাৰ পেষ্ট এনে সমস্যাৰ বাবে সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ প্ৰতিকাৰ। পেষ্ট পাতল সেউজীয়া ৰঙৰ হয় আৰু শিলিখা ফল এটা লৈ সামান্য পৰিমাণৰ উতলা পানীৰে শিলত ঘঁহি বনাব পাৰি। এই পেষ্টটো সংক্ৰমিত ছালত প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি।
8. হাঁওফাঁওৰ বিকাৰ (Lung disorder): বেয়া কাহ, ব্ৰংকাইটিছ আৰু হাঁওফাঁওৰ অন্যান্য অভিযোগৰ বাবেও শিলিখা পৰা প্ৰস্তুত কৰা পাউডাৰৰ পৰামৰ্শ দিয়া হয়। এই উদ্দেশ্যৰ বাবে প্ৰায় আধা চামুচ পাউডাৰ চামুচেৰে সামান্য পৰিমাণৰ মৌৰ সৈতে মিহলি কৰি গ্ৰহণ কৰা হয়।
9.উন্নত ছাল আৰু চুলি (Better skin and hair): ছালৰ দুয়োটা সমস্যা, যেনে ব্রণ আৰু ছালৰ দাগ, লগতে চুলি সৰা আৰু উফি আদিৰ বাবে প্ৰায়ে শিলিখাফলৰ পাউডাৰৰ পৰামৰ্শ দিয়া হয়। ব্রণ আৰু ছালৰ জ্বলা-পোৰা নিৰাময়ৰ বাবে অতি গৰম পানীত গুৰি কৰা ভেষজৰ পৰা পেষ্ট এটা তৈয়াৰ কৰা হয় আৰু ঠাণ্ডা হোৱাৰ পিছত প্ৰভাৱিত স্থানত পোনপটীয়াকৈ প্ৰয়োগ কৰা হয়। স্থানীয় চিকিৎসাই ছালৰ আৰোগ্য ত্বৰান্বিত কৰিব পাৰে আৰু অধিক ব্ৰণৰ প্ৰভাৱ প্ৰতিহত কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
চুলিতপ্ৰয়োগ কৰিবলৈ, ইয়াক সাধাৰণতে চুলিৰ তেলত প্ৰস্তুত কৰা হয়। আমলখি তেলতশিলিখাপাউডাৰ সৈতে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি আৰু চুলি সৰা আৰু প্ৰতিৰোধ কৰিবলৈ নিৰ্দেশনা অনুসৰি প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি। শিলিখাৰ পাউডাৰ গ্ৰহণ কৰিলে সামগ্ৰিকভাৱে আপোনাৰ চুলি আৰু ছালৰ স্বৰ দুয়োটা উন্নত হয় কিয়নো ই এণ্টিঅক্সিডেণ্টৰ ইমান সমৃদ্ধ উৎস আৰু লগতে এক শক্তিশালী ডিটক্সিফায়া।
10. ৰক্তক্ষৰণ(Bleeding): শিলিখা পাউডাৰৰ দুই চামুচ পানীত যোগ দি আৰু কিছু সময়ৰ বাবে উতলাই সামগ্ৰীবোৰ আধা হ্ৰাস কৰি decoction প্ৰস্তুত কৰা হয়। হেমোৰইডৰ দৰে পেটৰ ৰোগৰ ক্ষেত্ৰত, শিলিখাৰ decoction সেৱনে নিঃসৰণ বা ৰক্তক্ষৰণ ৰোধ কৰাত সহায় কৰে আৰু পাকস্থলী শক্তিশালী কৰে আৰু আত্ম-আৰোগ্য বৃদ্ধি কৰে। ইয়াৰ কঠোৰ সম্পত্তিয়ে হেমোৰইডআৰোগ্য কৰে।
11. গাঁঠিৰ বিষৰ বাবে ভাল (Good for joint pain):শিলিখাৰপ্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী গুণাগুণে আৰ্থ্ৰাইটিছ, গাউট আৰু গাঁঠিৰ বিষৰ চিকিৎসা কৰাটো কাৰ্যকৰী কৰে। যিসকল লোক এই সমস্যাত ভুগিআছে, সাধাৰণতে পেইনকিলাৰৰ দ্বাৰা চিকিৎসা কৰা হয়, তেওঁলোক শৰীৰৰ বাবে ক্ষতিকাৰক।
12. ডায়েৰিয়া আৰু আমাশয় (Diarrhea and Dysentery): দীৰ্ঘম্যাদী ডায়েৰিয়া আৰু আমাশয়ৰ বাবে শিলিখা এক কাৰ্যকৰী প্ৰতিকাৰ।ডায়েৰিয়া আৰু আমাশয়ৰ পৰা দ্ৰুত সকাহ পাবলৈ প্ৰায়ে এটা চামুচ পাউডাৰ আৰু বিশুদ্ধ মৌৰে ভৰ্তি চামুচেৰে বাটিত ভালদৰে মিহলি কৰিবলৈ আৰু মিশ্ৰণটো দিনত দুবাৰকৈ খাবলৈ পৰামৰ্শ দিয়া হয়।
13.মাম্পচ (Mumps):আপুনি মাম্পছৰ সমস্যাৰ পৰা ক্ৰমান্বয়ে সকাহ পাব। কেৱল ফুলাটোৰ ওপৰত শিলিখাৰ ডাঠ পেষ্টটো প্ৰয়োগ কৰক। প্ৰায়ে আৰোগ্য দ্ৰুত হয়।
ব্যৱহাৰ |Uses
শিলিখা ফল আৰু শুকান ফলৰ পাউডাৰ ভিন্ন সামগ্ৰীৰ সৈতে যোগ কৰি ৰোগ নিৰাময় কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়লগতে শিলিখাৰ পৰা তৈয়াৰী খাদ্য সামগ্ৰী আৰু প্ৰসাধন সামগ্ৰীওভিন্নধৰণেৰোগ আৰোগ্য আৰু ছাল আৰু চুলিৰ সমস্যাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
পাৰ্শ্বক্ৰিয়া | Side effects
শিলিখাদীৰ্ঘম্যাদী ব্যৱহাৰৰ সুৰক্ষা জনা নাযায়। অৱশ্যে, যিহেতুশিলিখাইৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ হ্ৰাস কৰিব পাৰে, কিছু চিন্তা আছে যে ইয়াক ৰক্ত শৰ্কৰা হ্ৰাস কৰা ঔষধৰ সৈতে মিশ্ৰণত ব্যৱহাৰ কৰিলে ৰক্ত শৰ্কৰাৰ পৰিমাণ অত্যাধিক হ্ৰাস কৰি ক্ষতিকাৰক প্ৰভাৱ পৰিব পাৰে।অধিক পৰিমাণে শিলিখা ফলৰপাউডাৰ ব্যৱহাৰ কৰিলে Dysentery হব পাৰে।
- ৰক্ত শৰ্কৰা হ্ৰাস কাৰী ঔষধ, যেনে ডায়েবেটিচৰ বাবে নিৰ্ধাৰিত ঔষধৰ সৈতে শিলিখাব্যৱহাৰ কৰাৰ আগতে আপোনাৰ চিকিৎসকৰ সৈতে কথা পতা গুৰুত্বপূৰ্ণ।
- শিলিখাগৰ্ভৱতী মহিলা, স্তন্যপান কৰাই থকা মাতৃ, শিশু,চিকিৎসাজনিত স্থিতি থকা লোক, বা চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ নোলোৱাকৈ ঔষধ গ্ৰহণ কৰালোকসকলে ব্যৱহাৰ কৰিব নালাগে।
- আয়ুৰ্বেদিক ঔষধে বিশেষভাৱে সতৰ্ক কৰি দিয়ে যে ভাগৰত ভুগি থকাসকলৰ বাবে, উপবাসৰ পিছত, যেতিয়া কম ওজনৰ হয় বা ৰোগৰ পৰা আৰোগ্য হয়; যিসকল মহিলাই এইমাত্ৰ গধুৰ ঋতুস্ৰাৱ অনুভৱ কৰিছে; আৰু যিসকলে সুৰা বা যৌন কাৰ্যকলাপত অত্যাধিক লিপ্ত হৈছে তেওঁলোকৰ বাবে বাবে শিলিখা ব্যৱহাৰ কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ানহয়।
সেয়হে শিলিখাৰ উপকাৰিতা Health Benefits of Chebulic Myrobalan আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াক নিয়মীয়াকৈ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত কিয়নো যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে আৰু ইয়াৰঅপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াককিছুক্ষেত্ৰতপৰিহাৰ কৰাউচিত। ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত শিলিখা ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত।
সামৰণী | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় শিলিখাৰ উপকাৰিতাৰ Health Benefits of Chebulic Myrobalan সম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয় পালে। শিলিখাৰ উপকাৰিতা, ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰোঁ উক্ত প্ৰৱন্ধটিত উল্লেখ থকা তথ্য সমূহে আপোনালোকক বিভিন্ন ধৰণৰ সমস্যাত ভিন্ন ধৰণে উপকৃত কৰিব। ধন্যবাদ।
Read Also: Pear Fruit Health Benefits | নাশপতিৰ উপকাৰিতা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
