AHSEC 2022 Anthropology Question Paper Solved | দ্বাদশ শ্ৰেণীৰ নৃতত্ত্ব পুৰণি প্ৰশ্নকাকত সমাধান, AHSEC Class 12 Anthropology Question Paper Solved PDF Download, দ্বাদশ শ্ৰেণীৰ নৃতত্ত্ব 2022 ৰ প্ৰশ্নকাকত সমাধান কৰা হৈছে to each Paper is Assam Board Exam in the list of AHSEC so that you can easily browse through different subjects and select needs one. AHSEC 2022 Anthropology Previous Years Question Paper Solved can be of great value to excel in the examination.
AHSEC 2022 Anthropology Question Paper Solved | দ্বাদশ শ্ৰেণীৰ নৃতত্ত্ব পুৰণি প্ৰশ্নকাকত সমাধান
AHSEC Old Question Paper provided is as per the 2022 AHSEC Board Exam and covers all the questions from the AHSEC Class 12 Anthropology Solved Question Paper 2022 Assamese Medium. Access the detailed Class 12 Anthropology 2022 Previous Years Question Paper Solved provided here and get a good grip on the subject. Access the AHSEC 2022 Anthropology Old Question Paper Solved, AHSEC Class 12 Anthropology Solved Question Paper 2022 of Assamese in Page Format. Make use of them during your practice and score well in the exams.
ANTHROPOLOGY
2022
ANTHROPOLOGY OLD QUESTION PAPER SOLVED
1. চমু উত্তৰ দিয়া:
(a) এস্কিম’সকল কোনটো প্ৰজাতিৰ অন্তৰ্ভুক্ত?
উত্তৰঃ মংগলীয় প্ৰজাতিৰ।
(b) ব্ৰ’ঞ্জযুগৰ সভ্যতা এটাৰ নাম উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ প্রাচীন ইজিপ্তীয় সভ্যতা।
(c) উত্তৰ-পূৱ ভাৰতৰ এটি বেদিকা কৃষক সম্প্ৰদায়ৰ নাম উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ আপটানি।
(d) ‘জিন’ শব্দটো পোনপ্ৰথমে কোনে উদ্ভাৱন কৰিছিল?
উত্তৰঃ উইলহেল্ম জোহানসেন।
(e) আপাটানিসকলৰ এটা মুখ্য কৃষিজাত শস্যৰ নাম লিখা।
উত্তৰঃ চাউল।
2. শুদ্ধ উত্তৰ বাছি উলিওৱাঃ
(a) স্কেণ্ডিনেভিয়াৰ অধিবাসীসকল নৰ্ডিক/ আইনুৰ প্ৰকৃত প্রতিনিধি।
উত্তৰঃ নর্ডিক।
(b) মুছটেৰীয় জোং এবিধ স্থূল/ চলি সঁজুলি।
উত্তৰঃ চলি সঁজুলি।
(c) আফ্ৰিকাৰ নুৱেৰসকল পশুপালক/ চিকাৰী।
উত্তৰঃ পশুপালক।
3. এপিঠীয়া কাষৰীয়া ৰোকনী আৰু দুপিঠীয়া কাষৰীয়া ৰোকনীৰ বিষয়ে কি জানা লিখা।
উত্তৰঃ পুৰাতত্ত্বৰ ক্ষেত্ৰত, এপিঠীয়া কাষৰীয়া ৰোকনী হৈছে এক নিৰ্দিষ্ট প্ৰকাৰৰ শিলৰ সঁজুলি যাক কেৱল এটা পৃষ্ঠত হে প্ৰত্যাখ্যান কৰা হৈছে। ইয়াৰ দুটা সাধাৰণ শ্ৰেণী আছে: পৰিৱৰ্তিত আৰু আনুষ্ঠানিক সঁজুলি, যি প্ৰান্তীয় কাষবোৰৰ ইচ্ছাকৃত, প্ৰণালীবদ্ধ পৰিৱৰ্তন প্ৰদৰ্শন কৰে, স্পষ্টতঃ ই এক নির্দিষ্ট উদ্দেশ্যৰ বাবে গঠন কৰা হয়।
ই এনেদৰে তৈয়াৰী কৰা হয় যাতে কেৱল এফালে তীক্ষ্ণ কাটিব পৰা প্ৰান্ত এটা প্রস্তুত হয়। এটা শিলৰ সঁজুলি ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এপিঠীয়া কাষৰীয়া ৰোকনী সঁজুলিবোৰক এক মুখ হিচাপে জনা যায় আৰু ইয়াত প্ৰাৰম্ভিক মূল সঁজুলি যেনে— হেলিকপ্টাৰ, স্ক্ৰেপাৰ আৰু এডজেচ অন্তর্ভুক্ত থাকে।
বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ ৰোকনীৰ মাজত দুপিঠীয়া কাষৰীয়া ৰোকনী হৈছে অন্যতম। দুপিঠীয়া কাষৰীয়া ৰোকনী দুটা পৰ্যায়ত’ বিভক্ত – বিশ্লেষণ আৰু প্ৰযুক্তি। এই ৰোকনীৰ সঁজুলিসমূহ গাঁথনিক প্ৰভাৱিত কৰে।
4. ফিন’টাইপ বুলিলে কি বুজা? উদাহৰণ দিয়া।
উত্তৰঃ জীৱদেহত প্ৰকাশিত চৰিত্ৰবোৰৰ সমষ্টিকেই ফিন’টাইপ বোলে। অৰ্থাৎ ফিন’টাইপ হৈছে কোনো জীৱৰ বাহ্য়িক আকৃতি বা ৰূপ। মেণ্ডেলৰ একসংকৰ পৰীক্ষাৰ ফলস্বৰূপে পোৱা 3:1 অনুপাতটো ফিন’টাইপৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৰা হৈছে। ইয়াত TT আৰু Tt গছৰ বাহ্য়িক ৰূপ হ’ল ওখ আৰু tt ৰ চাপৰ।
5. প্রজাতি শ্ৰেণীকৰণত ৰক্তসমষ্টিক সকলোতকৈ শুদ্ধ আৰু বিশ্বাসযোগ্য প্রজাতীয় নিকষ বুলি কিয় ধৰা হয়, তাৰ দুটা কাৰণ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ প্রজাতি শ্ৰেণীকৰণত ৰক্তসমষ্টিক সকলোতকৈ শুদ্ধ আৰু বিশ্বাসযোগ্য প্রজাতীয় নিকষ বুলি কিয় ধৰা হয় কাৰণ প্ৰজাতীয় নিকস হিচাপে চৰ্মবৰ্ণৰ আৱশ্যকতা বিশেষ লেখত লবলগীয়া। মানুহৰ চৰ্ম বহি:স্তক আৰু অন্ত:স্তক নামৰ দুটা স্তৰৰ দ্বাৰা গঠিত। বহি:স্তক কিছুমান ক’লা বা গাঢ় পিংগল ৰক্তকণিকা থাকে। এই ৰক্তকণিকাবোৰৰ পৰিমাণেই চৰ্মবৰ্ণ নিৰ্ধাৰণ কৰে। চৰ্মবৰ্ণৰ ৰক্ষামূলক থাকে। বিষুবীয় অঞ্চলত সূৰ্য্যৰ কিৰণ পোনভাৱে পৰে বাবে তাপৰ প্ৰখৰতা বেছি। এনে প্ৰখৰতা দেহৰ কাৰণে ক্ষতিকাৰক। সেয়েহে দেখা যায় এই অঞ্চলৰ বাসিন্দা সকলৰ ছালত ৰক্তকণিকাৰ পৰিমাণ বেছি অৰ্থাৎ মানুহবোৰ ক’লা ৰঙৰ। ৰক্তকণিকাৰ পৰিমাণ বেছি হ’লে ইয়াক ভেদ কৰি সূৰ্য্যৰ কিৰণে দেহত অনিষ্ট সাধন কৰিব নোৱাৰে।
আকৌ বিষুৱীয় অঞ্চলৰ পৰা যিমানে আতৰি যোৱা যায় সিমানে মানুহৰ ছালত ৰক্তকণিকাৰ পৰিমাণ কম হোৱা দেখা যায়। অৰ্থাৎ মানুহৰ ছাল পাতল ৰঙৰ হৈ পৰে। কিয়নো এই অঞ্চল সমূহত সূৰ্য্যৰ পোহৰ হেলনীয়াভাৱে পৰাৰ ফলত ইয়াৰ প্ৰখৰতা কম। ফলত ৰক্তকণিকাৰ আবশ্যকাত কম।
6. সঁজুলি মানে কি? স্থুল সঁজুলি আৰু চলি সঁজুলিৰ পাৰ্থক্য দেখুওৱা।
উত্তৰঃ প্ৰাকঐতিহাসিক যুগত সেইসময়ৰ মানব গোষ্টী সমুহে পৰিৱেশৰ পৰা খাদ্য সংগ্ৰহ কৰিবৰ কাৰণে তথা দৈনন্দিন জীৱণৰ মানদণ্ড উন্নত কৰিবলৈ সেইসময়ত পৰিবেশত পোৱা, বিভিন্ন সামগ্রী সমুহক নানা কৌশল প্রয়োগ কৰি ব্যৱহাৰৰ উপযোগী কৰি তুলিছিল৷ এইদৰে বিভিন্ন ধৰণে প্ৰয়োগ কৰিব পৰাকৈ বিভিন্ন বস্তক আহিলাৰ আকাৰত তৈয়াৰ কৰা সা-সঁজুলিবোৰক একেলগে সজুলি বোলা হয়। প্রত্ন প্রস্তৰ যুগত মানুহে শিলেৰে তৈয়াৰী সঁজুলি ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ শিলৰ সজুলিসমুহ হৈছে-হস্তকুঠাৰ, ৰুকণি, জোঙাল অস্ত্র, ক্ষুদ্ৰনাস্ত্ৰ, শিলৱ কাচি আদি।
স্থুল সঁজুলি আৰু চলি সঁজুলিৰ পাৰ্থক্য-
| স্থুল সঁজুলি | চলি সঁজুলি |
| ১। স্থুল সঁজুলি মূল শিলাখণ্ডৰ পৰা নিৰ্মাণ কৰা হয়। | ১। চলি সঁজুলি মূল শিলাখণ্ডৰ পৰা নিৰ্গত হোৱা চলিৰ পৰা নিৰ্মাণ কৰা হয়। |
| ২। আকৃতি ডাঙৰ আৰু গধুৰ। | ২। আকৃতি সৰু আৰু পাতল। |
| ৩। দুয়ো পিঠিত চলিয়ন চিহ্ন থাকে। | ৩।এপিঠিতহে চলিয়ন চিহ্ন থাকে। |
| ৪। আঘাত স্ফীতি শূন্যাঞ্চল থাকে। | ৪। আঘাত স্ফীতি শূন্যাঞ্চল নাথাকে। |
7. জি.পি. মার্ডকে দাঙি ধৰা পৰিয়ালৰ সংজ্ঞাটো লিখা।
উত্তৰঃ জি.পি. মাৰ্ডকে দাঙি ধৰা পৰিয়ালৰ সংজ্ঞাটো হ’ল – পৰিয়াল হৈছে এক সমাজ, উমৈহতীয়া বাসস্থান, অর্থনৈতিক সহযোগিতা আৰু প্ৰজননৰ দ্বাৰা চিহ্নিত গোট৷ ইয়াত দুয়োটা লিংগৰ প্ৰাপ্তবয়স্ক লোক অন্তৰ্ভুক্ত থাকে, যাৰ ভিতৰত কমেও দুজনে সামাজিকভাৱে অনুমোদিত বাহাল ৰাখে৷
8. যৌগিক পৰিয়াল বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰঃ বহু বিবাহৰ ক্ষেত্ৰত এজন পুৰুষ, তেওঁৰ বহুপত্নী আৰু ল’ৰা-ছোৱালীৰ সৈতে গঠিত পৰিয়াল ‘আৰু এজনী নাৰী, তেওঁৰ বহুস্বামী আৰু ল’ৰা – ছোৱালীৰে সৈতে গঠিত পৰিয়ালক যুগ্ম পৰিয়াল বোলা হয়। যুগ্ম পৰিয়ালক কেইবাটাও ভাগত ভাগ কৰা হৈছে।
9. পৰিস্থিতি বিজ্ঞান আৰু পৰিস্থিতি তন্ত্ৰৰ সংজ্ঞা লিখা।
উত্তৰঃ বেলেগ বেলেগ জীৱৰ আকৃতি, প্ৰকৃতি আৰু বাসভূমি বেলেগ হ’লেও একে পৰিৱেশত বাস কৰা ভিন ভিন জীৱৰ মাজত এক পাৰস্পৰিক সম্বন্ধ গঢ়ি উঠে আৰু সিহঁতৰ এই পাৰস্পৰিক নিৰ্ভৰশীলতা পৰিৱেশৰ সৈতে কি ধৰণে বৰ্তাই ৰাখে সেই বিষয়ে অধ্য়য়ন কৰা বিষয়টোক পৰিস্থিতি বিজ্ঞান বুলি কোৱা হয়।
পৰিবেশত থকা জৈৱ আৰু অজৈৱ উপাদানসমুহৰ পৰস্পৰৰ মাজত সৃষ্টি হোৱা ক্ৰিয়া প্ৰক্ৰিয়াৰ ফলত গঢ় লোৱা সন্মিলিত ব্যৱস্থাকে পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ হিচাপে জনা যায়।
10. ছলুট্ৰিয়ান সংস্কৃতিত ব্যৱহৃত হোৱা দুটা সঁজুলিৰ নাম লিখা। এই সঁজুলিবোৰ কোনটো পদ্ধতিৰে নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল?
উত্তৰঃ ছলুট্ৰিয়ান সংস্কৃতিত ব্যৱহৃত হোৱা দুটা সঁজুলিৰ নাম হল- ‘ফলক ৰোকনী’ আৰু ‘খোদনাস্ত্র’।
এই সঁজুলিবোৰ চাপ দি চলি উঠোৱা পদ্ধতিৰে নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।
11. প্ৰাকৃতিক কাৰণত খণ্ডিত শিলাখণ্ড আৰু সঁজুলিৰ মাজত পাৰ্থক্য দেখুওৱা।
উত্তৰঃ
| প্ৰাকৃতিক কাৰণত খণ্ডিত শিলাখণ্ড | সঁজুলি |
| ১। প্ৰাকৃতিক ভাৱে খণ্ডিত শিলাখণ্ডৰ কোনো বিশেষ আকৃতি নাথাকে। | ১। মানুহৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত সঁজুলিৰ বিশেষ আকৃতি থাকে। |
| ২। প্ৰধান চলি পৃষ্ঠ খহটা। | ২। প্ৰধান চলি পৃষ্ঠ তুলনামূলক ভাৱে মসৃণ। |
| ৩। চলিয়ন চিহ্নবোৰ য’তে ত’তে সিঁচৰিত হৈ থাকে। | ৩। চলিয়ন চিহ্নবোৰ য’তে ত’তে সিঁচৰিত হৈ নাথাকি পৰিকল্পিতভাৱে নিৰ্গত হৈ থাকে। |
| ৪। প্ৰহাৰ মঞ্চ দেখা নাযায়। | ৪। প্ৰহাৰ মঞ্চ দেখা যায়। |
12. পাৰিস্থিতিক বিজ্ঞানক কিয় পাৰিৱেশিক জীৱবিজ্ঞান বুলিও কোৱা হয়?
উত্তৰঃ নিজে কৰা।
13. এন্টিবডি বা প্ৰতিৰক্ষী জনানুকূলক কি? তেজত সংলগ্নীভৱন কেতিয়া হ’ব পাৰে?
উত্তৰঃ এণ্টিবডী, যাক সংলগ্নীভৱন বুলিও কোৱা হয়, যি হৈছে বিদেশী পদাৰ্থৰ উপস্থিতিৰ প্ৰতিক্ৰিয়াস্বৰূপে ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালীৰ দ্বাৰা প্ৰস্তুত কৰা এক সুৰক্ষামূলক প্ৰ’টিন, যাক এণ্টিজেন বুলি কোৱা হয়। এণ্টিবডীয়ে শৰীৰৰ পৰা সেইবোৰ আঁতৰাবলৈ এণ্টিজেনবোৰ চিনাক্ত কৰে ৷ শৰীৰে বিভিন্ন ধৰণৰ পদাৰ্থক এণ্টিজেন হিচাপে গণ্য কৰে, যাৰ ভিতৰত আছে ৰোগ সৃষ্টিকাৰী জীৱ আৰু পতংগৰ বিষৰ দৰে বিষাক্ত পদার্থ।
যেতিয়া সংলগ্নীভৱন হয় তেতিয়া এটা আৰবিচি (RBC) ৰ এন্টিবডীয়ে আন আৰ.বি.চি. (RBC)ত এণ্টিজেনৰ সৈতে বান্ধ খায়, যি আৰ.বি.চি. (RBC) ৰ অৰূপী, আঙুৰৰ দৰে একত্ৰিত হোৱাৰ বাবে গ্লোবুলাৰ গঠন কৰে। আৰ.বি.চি. (RBC) এগ্লুটিনেচন ৰোগ প্ৰতিৰোধ মধ্যস্থতাকাৰী হিমোলাইটিক এনিমিয়া আই.এম.এইচ.এ.(IMHA)ৰ সহায়ক।
14. ক্ষুদ্ৰাস্ত্ৰবোৰ কি? কোন প্রাগৈতিহাসিক যুগত এইবোৰ ব্যৱহৃত হৈছিল?
উত্তৰঃ মধ্য় প্ৰস্তৰ যুগৰ আকৃতি সৰু আৰু পাতল সঁজুলি সমূহক ক্ষুদ্ৰাস্ত্ৰ বোলে।
মধ্য প্ৰস্থৰ যুগত এইবোৰ ব্যৱহৃত হৈছিল।
15. পিতৃস্থানিক আৰু মাতৃস্থানিক সংযুক্ত পৰিয়াল বুলিলে কি বুজা? উত্তৰ-পূৱ ভাৰতৰ দুটা সম্প্ৰদায়ৰ নাম উল্লেখ কৰা য’ত মাতৃস্থানিক সংযুক্ত পৰিয়াল দেখা পোৱা যায়।
উত্তৰঃ যেতিয়া পুতেক, জীয়েক উভয়ে বিয়াৰ পিছত মাক-বেপেকৰ লগত একেলগে থাকে, তেতিয়া তাক পৈত্রিক-মাতৃক আবাস স্থানীয় সংযুক্ত পৰিয়াল বোলা হয়।
উত্তৰ-পূৱ ভাৰতৰ আন এটা মাতৃস্থানিক সংযুক্ত পৰিয়াল সম্প্ৰদায় হ’ল গাৰো।
16. এখন সমাজত বংশানুক্ৰমৰ নিয়মাৱলীবোৰ কিয় গুৰুত্বপূৰ্ণ?
উত্তৰঃ আদিম সমাজত বংশগোষ্ঠীয়ে এক বিশেষ ভূমিকা পালন কৰে। যৌন জীৱন নিয়ন্ত্রণ, বৈবাহিক সম্বন্ধ নিৰূপণ, বংশানুক্রমিক উত্তৰাধিকাৰ আৰু পদাধিকাৰ সাব্যস্ত তথা অর্থনৈতিক আৰু অন্যান্য সামাজিক ক্ষেত্ৰত বংশ গোষ্ঠীৰ উল্লেখনীয় অৰিহণা আছে। জমজাতীয় সমাজত বংশানুক্ৰমৰ নীতি নীয়মবোৰ আখৰে আখৰে পালন কৰে দেখা যায়। সম্পত্তিৰ হস্তাস্তৰ, আপদ – বিপদত সহায় কিশোৰৰ দীক্ষা (Initiation ), ধর্মীয় সংস্কাৰ পালন, ট’টেম সম্বন্ধীয় পূজা পাতল ইত্যাদি বংশগোষ্ঠীয়ে আগ ভাগ লয়। বংশগোষ্ঠী এটা বহিঃবৈবাহিক গোট। কোনো কোনো বংশগোষ্ঠীৰ উমৈহতীয়া সম্পত্তিও থাকে। কোনো লোকে দোষ কৰিলে সেই দোষ বংশগোষ্ঠীয়ে মূৰ পাতি লয় আৰু দোষৰ পৰা অব্যাহতি পাবৰ কাৰণে বংশগোষ্ঠীয়ে দোষীকসকলো প্ৰকাৰে সহায় কৰে। বংশানুক্ৰমৰ নীতি – নিয়মবোৰো বংশগোষ্ঠীৰ দ্বাৰাই ধাৰ্য্য কৰা হৈছিল।
17. চিকাৰীজীৱী সম্প্ৰদায়সকলে চিকাৰ কৰিবলৈ অৱলম্বন কৰা যিকোনো দুটা কৌশলৰ বিষয়ে চমুকৈ লিখা৷
উত্তৰঃ চিকাৰীজীৱী সম্প্ৰদায়সকলে চিকাৰ কৰিবলৈ অৱলম্বন কৰা দুটা কৌশল-
(ক) দলবদ্ধ চিকাৰ: চিকাৰজীৱীসকলৰ এটা উল্লেখযোগ্য চিকাৰে পদ্ধতি হ’ল দলবান্ধি চিকাৰ কৰা। ইয়াকে দলবদ্ধ চিকাৰ পদ্ধতি বোলা হয়। গাইগুটীয়া চিকাৰতকৈ দলবদ্ধ চিকাৰ বেছি আশাপ্রদ তদুপৰি দলবদ্ধ চিকাৰে জনগোষ্ঠীটোৰ কেতা দৃঢ় কৰাত সহায় কৰে। সাধাৰণত ডাঙৰ জীৱজন্তু বা ক্ষিপ্ৰতাৰ জীৱ-জন্তু চিকাৰৰ ক্ষেত্ৰত দলবদ্ধ চিকাৰ অতি ফলদায়ক৷ প্ৰায়বোৰ চিকাৰজীৱী সমাজতে দলবদ্ধ চিকাৰ এতিয়াও পৰিলক্ষিত হয়।
এই পদ্ধতিৰে চিকাৰ কৰা বাবে সম্প্রদায়টোৰ প্ৰায় ২০/২৫ জন ব্যক্তি চিকাৰী কুকুৰ, ধনু- কাড়, যাঁঠি, দা আদিৰে সজ্জিত হৈ বনাঞ্চললৈ ওলাই যায়। চিকাৰযোগ্য জন্তু থকা হাবি এডৰাৰ চাৰিওফালে চিকাৰীসকলে ঘেৰি লৈ চিকাৰী কুকুৰবোৰ হাবিৰ মাজলৈ সুমুৱাই দিয়ে কুকুৰৰ ভুক-ভুকনিত অতীষ্ঠ হৈ বনৰীয়া চিকাৰ হাৰিডাৰৰ পৰা ওলাই লব মাৰিব খজিলেই ঠাইত জোপ লৈ চিকাৰীসকলে ধনু-কাড় বা যাঁঠীৰে আঘাত কৰি চিকাৰ ভূপতিত কৰে।
(খ) ভেকচন ধৰি চিকাৰ: চিকাৰ জীৱিকাৰ বিভিন্ন পদ্ধতিৰ ভিতৰত ভেকচন ধৰি চিকাৰ কৰা পদ্ধতিও দেখা যায়। ইয়াৰ বাবে আবশ্যক যথেষ্ঠ অনুশীলন আৰু ধৈৰ্য্য। কিছুমান জীৱ-জন্তু অতি চতুৰ। ই মানুহৰ চাটি নসহে। এনেবোৰ জন্তু চিকাৰৰ বাবে এটি বিশেষ কৌশল হ’ল ভেশচন চিকাৰ। উদাহৰণস্বৰূপে বুচমেন সকলে ধনু কাড়েৰে উট-চৰাই চিকাৰ কৰি জীৱিকা নিৰ্বাহ কৰে। কিন্তু উট চৰাইয়ে ভিৰাই লব মাৰে। সেয়ে বুচমেন চিকাৰীয়ে উট চৰাইৰ চালেৰে নিজকে সজ্জিত কৰি অতি সাবধানে উট চৰাইৰ নিচিনাকৈ খোজ দি উট চৰাইৰ জাকৰ কাষ চাপে ৷ আৰু লগতে নিয়া ধনু-কাড়োৰ ওচৰৰ পৰা উট চৰাই চিকাৰ কৰে।
18. একপাৰ্শ্বিক আৰু দ্বি-পার্শ্বিক বংশানুক্ৰমৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰঃ যেতিয়া সন্তানে বংশানুক্রমিক নীতি অনুযায়ী পিতৃ বা মাতৃ যিকোনো এক পক্ষৰ উত্তৰাধিকাৰ গ্ৰহণ কৰে তাকে এক পার্শ্বিক বংশানুক্রম বোলা হয়। এই পার্শ্বিক বংশানুক্রমক আকৌ দুটা ভাগত ভাগ কৰা হৈছে। যেনে – পিতৃসূত্রী বংশানুক্রম (Patrilinenl desunt আৰু মাতৃ সূত্ৰী বংশানুক্রম (Matrilinel desunt)।
দ্বি পাৰ্শ্বিক বংশানুক্ৰমৰ নীতি অনুযায়ী পিতৃ আৰু মাতৃ উভয় পক্ষৰে কোনো কোনো আত্মীয়ক লৈ যি গোট গঠিত হয় তাক দ্বিপার্শ্বিক বংশানুক্রম বোলে দ্বি পার্শ্বিক বংশানুক্রম অনুযায়ী কোনো লোকৰ পিতৃৰ পিতৃ-মাতৃ আৰু মাতৃৰ পিতৃ-মাতৃ চাৰিওগৰাকী ককাদেউতাক আইতাকেই বংশানুক্রম সদস্যৰূপে পৰিগণিত হয়। এই বংশানুক্রম অষ্ট্রেলিয়া, মেলানেছিয়া আদিৰ জনজাতীয় লোকৰ প্ৰচলিত।
19. আলি-আয়ে-লিগাং কি? অসমৰ মিচিং জনগোষ্ঠীৰ চিকাৰ আৰু মাছ মৰা কাৰ্যৰ বিষয়ে এটা চমু টোকা লিখা।
উত্তৰঃ আলি আঃয়ে লৃগাং অসমৰ মিচিং জনগোষ্ঠীৰ এক বসন্ত উৎসৱ। প্ৰতি বছৰে ফাগুন মাহৰ প্ৰথম বুধবাৰটোত এই উৎসৱ পালন কৰা হয়। এই উৎসৱক শস্য বা কঠীয়া সিঁচাৰ আৰম্ভণি উৎসৱ বুলিও কোৱা হয়।
আলিয়াই লিগাং উৎসৱৰ সৈতে সংগতি ৰাখি মিচিং সমাজত বিভিন্ন লোক বিশ্বাসৰ প্ৰচলন আছে। তাৰ ভিতৰত মাছমৰাৰ ক্ষেত্ৰত বাধা নিষেধৰ নিয়ম প্রচলিত আছে। এই বাধা নামানিলে পথাৰত শস্যৰ উৎপাদন ভাল নহয় বুলি মিচিং সমাজত বিশ্বাস কৰা হয়। এই উৎসৱৰ আয়োজনৰ প্ৰস্তুতি ১৫ দিন মান আগৰ পৰাই কৰে। লৃগাঙত তেওঁলোকে আপঙৰ ব্যৱহাৰ কৰে। ইয়াৰ লগত খাবৰ বাবে আৰু মাংগলিক কৰ্মৰ বাবে মাটি মাহত কচুৰ আগ, শুকান মাছ বা মাংস খাৰ দি ৰন্ধা হয়, বগা ৰঙৰ বাকলি থকা শুকান মাছহে তাত ব্যৱহাৰ কৰে। তাৰ উপৰিও চিকাৰ কৰি মাছ মাৰিব পাৰিলে বসুমতী মাতৃ সন্তুষ্টি হয় বুলি মিচিংসকলে বিশ্বাস কৰে।
20. চমু টোকা লিখাঃ (যিকোনো দুটা)
(a) সেউজ গৃহ প্ৰভাৱ।
উত্তৰঃ সেউজ গৃহ গেছৰ প্ৰভাৱ বৃদ্ধিত মানুহৰ কৰ্মৰাজিৰ ভূমিকা অধিক। মার্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰত মানুহৰ ক্রিয়াকলাপৰ পৰা সেউজ গৃহ গেছ নিঃসৰণৰ সবোতকৈ ডাঙৰ উৎস হ’ল বিদ্যুৎ, তাপ আৰু পৰিবহনৰ বাবে জীৱাশ্ম জ্বলা অথবা পুড়া। এইবোৰ জীৱাশ্ম জ্বলি থকাৰ বাবে বায়ুমণ্ডলত সেউজ গৃহ গেছ বৃদ্ধি পাইছে।
গ্রীণ হাউছ এফেক্টত CO₂ গেছে উষ্ণতাৰ তাৰতম্যৰ ক্ষেত্ৰত শতকৰা ৫৫ ভাগ,ক্ল’ৰফৰ’ কাৰ্বনে শতকৰা ২৫ ভাগ, মিথেনে শতকৰা ১৫ ভাগ আৰু নাইট্ৰাছ অক্সাইডে শতকৰা ৫ ভাগ প্ৰভাৱ পেলায়৷ অ’জন গেছৰ প্ৰভাৱ কিমান এতিয়ালৈকে ঠাৱৰ কৰিব পৰা নাই। সূৰ্যৰ পৰা বিকিৰিত হোৱা সৌৰশক্তি বায়ুমণ্ডলত প্ৰৱেশ কৰোতে শতকৰা ২৬ ভাগ মেঘ আৰু অন্যান্য পদাৰ্থ কণিকাৰ পৰা প্ৰতিফলিত হৈ সৌৰজগতলৈ ঘূৰি যায়। বায়ুমণ্ডলত থকা মেঘ, জলীয়ভাপ আৰু ক্ষুদ্ৰ পদাৰ্থ কণিকাই শতকৰা ১৯ ভাগ শক্তি শুহি লয়, শতকৰা চাৰি ভাগ ভূপৃষ্ঠৰ পৰা প্ৰতিফলিত হৈ সৌৰজগতলৈ ঘূৰি যায়৷ বাকী প্ৰায় শতকৰা ৫১ ভাগ পৃথিৱী উষ্ম কৰাত, কুমেৰু মহাদেশৰ বৰফ গলোৱাত, সাগৰ-মহাসাগৰৰ পানী বাষ্পীভৱনত আৰু উদ্ভিদৰ সালোক সংশ্লেষণ প্ৰক্ৰিয়াত খৰচ হয়।
সূৰ্যৰ পৰা বিকিৰিত হোৱা অতি বেঙুনী ৰশ্মি সেউজগৃহত থকা গেছসমূহে শুহিলৈ পৃথিৱীৰ উষ্ণতা নিয়ন্ত্ৰণ কৰি আছে। কিন্তু বর্তমান যুগত ঔদ্যোগিক ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা ৰাসায়নিক দ্ৰব্য আৰু কৃষিক্ষেত্ৰত প্ৰয়োগ কৰা ৰাসায়নিক সাৰ আদিৰ ফলত পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলত কার্বন-ডাই-অক্সাইড গেছৰ পৰিমাণ প্রায় শতকৰা ২৫ ভাগ বৃদ্ধি হৈছে। তেনেদৰে ক্ল’ৰফ্ল’ৰ’ কাৰ্বন, মিথেন, নাইট্রাছ অক্সাইড আদি গেছৰ পৰিমাণো বৃদ্ধি হৈছে। ফলস্বৰূপে সেউজ গৃহ প্ৰভাৱত বিসঙ্গতিয়ে দেখা দিছে।
সেউজগৃহ গেছৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি হোৱাৰ আশংকা কৰা হৈছে। ইতিমধ্যে বায়ুমণ্ডলৰ গড় উষ্ণতা বৃদ্ধি হৈছে আৰু এনেদৰে উষ্ণতা বৃদ্ধি হৈ থাকিলে অহা পঞ্চাশ বছৰৰ ভিতৰত বায়ুমণ্ডলৰ গড় উষ্ণতা একৰ পৰা চাৰি ডিগ্ৰী চেলছিয়াছলৈ বৃদ্ধি হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে। বায়ুমণ্ডলৰ এনে উষ্ণতা বৃদ্ধিক ভূ-উষ্মীকৰণ (Global Warming) বা গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি বুলি কোৱা হয়। গোলকীয় উষ্ণতাই পৰিস্থিতি তন্ত্ৰ অসন্তুলিত কৰি তুলিব। সেউজগৃহ প্ৰক্ৰিয়াৰ পৰিৱৰ্তনৰ ফলত কুমেক মহাদেশৰ বৰফ গলি পৃথিৱীত বতৰৰ আমূল পৰিৱৰ্তন ঘটাব। কার্বন-ডাই-অক্সাইডৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি হোৱাৰ ফলত পৰিস্থিতিতন্দ্ৰত সুদূৰপ্ৰসাৰী প্ৰভাৱ পেলাব।
(b) মাটি ক্ষয়ৰ কাৰণ।
উত্তৰঃ মাটি ক্ষয়ৰ কাৰণসমূহ হ’ল –
(ক) বৰষুণৰ তীব্ৰতা আৰু পৰিমাণ।
(খ) নিৰ্বনানীকৰণ।
(গ) মাটিৰ গাঁথনি।
(ঘ) মাটিৰ ক্ষয়যোগ্যতা।
(ঙ) কঠোৰ জলবায়ু পৰিস্থিতি।
(c) মানৱ আৰু পৰিস্থিতি তন্ত্র।
উত্তৰঃ মানুহ পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ। পৰিস্থিতি তন্ত্রই লোকসকলক বিভিন্ন ধৰণৰ লাভালাভ প্ৰদান কৰে, যাৰ ভিতৰত আছে ব্যৱস্থা, নিয়ন্ত্ৰণ আৰু সহায়ক সেৱা। মানৱ পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ হৈছে নৃতাত্ত্বিক যুগৰ মানৱ-প্ৰধান পৰিস্থিতি তন্ত্ৰ যাক ধাৰণামূলক আৰ্হিৰ দ্বাৰা জটিল প্ৰণালী হিচাপে চোৱা হয়, যাক পৰিৱেশ নৃতত্ত্ববিদ আৰু অন্যান্য পণ্ডিতসকলে মানৱ সম্প্ৰদায়ৰ পাৰিপাৰ্শ্বিক দিশবোৰ এনেদৰে পৰীক্ষা কৰিবলৈ ক্ৰমান্বয়ে ব্যৱহাৰ কৰে যি অৰ্থনীতি, সামাজিক, ৰাজনৈতিক সংগঠন, মানসিক কাৰক আৰু পৰিৱেশৰ সৈতে সম্পর্কিত ভৌতিক কাৰক হিচাপে একাধিক কাৰক একত্ৰিত কৰে।
(d) পৰিস্থিতি তন্ত্ৰত বিযোজক বা অপঘটকৰ ভূমিকা।
উত্তৰঃ বিযোজকে পৰিৱেশ বা পৰিস্থিতি তন্ত্ৰৰ জৰিয়তে শক্তিৰ প্ৰৱাহত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। এইবোৰে মৃত জীৱবোৰক সৰল অজৈৱ পদাৰ্থলৈ বিভক্ত কৰে, যাৰ ফলত প্রাথমিক উৎপাদকসকলৰ বাবে পুষ্টি উপলব্ধ হয়। পৰিস্থিতিতন্ত্ৰক জীৱন ধাৰণৰ এক সম্প্ৰদায় হিচাপে চিহ্নিত কৰা হয় যি জীৱিত নোহোৱা উপাদানবোৰৰ সৈতে প্ৰতিযোগিতা কৰে। পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ বাবে পচনকাৰীবোৰ অত্যাৱশ্যকীয় কিয়নো ই উদ্ভিদৰ দ্বাৰা পুনৰ ব্যৱহাৰ কৰিব লগা পুষ্টিৰ পুনৰ্ব্যৱহাৰত সহায় কৰে।
পৰিস্থিতি তন্ত্ৰত বিযোজক বা অপঘটকৰ ভূমিকা হৈছে–
বিযোজকে মৃত উদ্ভিদ আৰু জন্তুবোৰ পচি পৰিৱেশৰ পৰিষ্কাৰকাৰী কাৰক হিচাপে কাম কৰে৷ এইবোৰে পুষ্টিবোৰ পুনৰ ব্যৱহাৰ কৰাত সহায় কৰে।
21. মেণ্ডেলৰ বংশগতিৰ সূত্ৰবোৰ পুনৰ আৱিষ্কাৰ কোনে কৰিছিল? প্ৰভাৱী সূত্ৰ আৰু পৃথকীকৰণ সূত্ৰৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ হলেণ্ডৰ ডা ফ্রিজা, অষ্ট্ৰিয়াৰ ভন চেৰমাৰ্ক আৰু জাৰ্মানিৰ কাৰ্ল ক’ৰেনছ এই তিনিজন বিজ্ঞানীয়ে মেণ্ডেলৰ বংশগতিৰ সূত্ৰবোৰ পুনৰ আৱিষ্কাৰ কৰিছিল।
(ক) প্ৰভাৱীকৰণ সূত্র: প্রথম পিৰি (F₁) সংকৰ গছবোৰৰ মাজত বিপৰীধৰ্মী গুণ দুটাহে অর্থাৎ ওখ গুণটোহে দেখা গ’ল। অর্থাৎ ওখ গুণটো প্ৰভাৱশীল হৈ চাপৰ গুণটোক অপ্রকাশিত কৰি ৰাখিলে।
(খ) পৃথকীকৰণ সূত্র: প্রথম পিৰিৰ (F₂) সংকৰ গছবোৰৰ মাজত নিষেচন হবলৈ দিয়াত (F₂) পিৰিত ওখ আৰু চাপৰ দুয়োবিধ গছেই পোৱা গ’ল। ওখ আৰু চাপৰ গছৰ অনুপাত ৩:১। গতিকে (F₁) ত প্ৰথম পিৰিৰ চাপৰ লক্ষণটো অপ্ৰকাশিত হৈ আছিল যদিও নাইকিয়া হৈ যোৱা নাছিল । ইয়াৰ পৰা মেণ্ডেলে দেখিলে যে অপ্ৰভাৱী চাপৰ বংশগত লক্ষণ কঢ়িয়াই অনা ক্ষুদ্ৰ পদাৰ্থ প্ৰভাৱী ওখ লক্ষণৰ লগত থাকিও পৰিবৰ্তিত নহয় অর্থাৎ বংশগত লক্ষণ কঢ়িয়াই অনা ক্ষুদ্র পদাৰ্থবোৰ স্বকীয় বৈশিষ্ট্যসম্পন্ন আৰু স্বতন্ত্র।
বা
21. খোঁইখোই হিচাপে কোন জনগোষ্ঠীক জনা যায়? চর্মবর্ণ প্রজাতীয় নিকষ হিচাপে বর্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ খোইখোই হিচাপে দক্ষিণ-পশ্চিম আফ্রিকা জনগোষ্ঠীক জনা যায়।
চর্মবর্ণ প্রজাতীয় নিকস হিচাপে প্রজাতীয় নিকস হিচাপে চর্মবৰ্ণৰ আৱশ্যকতা বিশেষ লেখত লবলগীয়া। মানুহৰ চৰ্ম বহিঃস্তক আৰু অন্তঃস্ত্বক নামৰ দুটা স্তৰৰ দ্বাৰা গঠিত। বহিঃস্ত্বক কিছুমান ক’লা বা গাঢ় পিংগল ৰক্তকণিকা থাকে। এই ৰক্তকণিকাবোৰৰ পৰিমাণেই চর্মবর্ণ নিৰ্ধাৰণ কৰে। চৰ্মবৰ্ণৰ ৰক্ষামূলক থাকে। বিষুবীয় অঞ্চলত সূৰ্য্যৰ কিৰণ পোনভাৱে পৰে বাবে তাপৰ প্ৰখৰতা বেছি। এনে প্ৰখৰতা দেহৰ কাৰণে ক্ষতিকাৰক। সেয়েহে দেখা যায় এই অঞ্চলৰ বাসিন্দা সকলৰ ছালত ৰক্তকণিকাৰ পৰিমাণ বেছি অর্থাৎ মানুহবোৰ ক’লা ৰঙৰ। ৰক্তকণিকাৰ পৰিমাণ বেছি হ’লে ইয়াক ভেদ কৰি সূৰ্য্যৰ কিৰণে দেহত অনিষ্ট সাধন কৰিব নোৱাৰে৷
আকৌ বিষুৱীয় অঞ্চলৰ পৰা যিমানে আতৰি যোৱা যায় সিমানে মানুহৰ ছালত ৰক্তকণিকাৰ পৰিমাণ কম হোৱা দেখা যায়। অর্থাৎ মানুহৰ ছাল পাতল ৰঙৰ হৈ পৰে। কিয়নো এই অঞ্চল সমূহত সূৰ্য্যৰ পোহৰ হেলনীয়াভাৱে পৰাৰ ফলত ইয়াৰ প্ৰখৰতা কম। ফলত ৰক্তকণিকাৰ আৱশ্যকাত কম।
পৃথিৱীৰ বিভিন্ন ব্যক্তিসমুহ চর্মবৰ্ণ মুঠ তিনিটা ভাগত ভগাব পাৰি৷
(ক) শ্বেতচর্মী: বিশেষকৈ ককেচীয় ব্যক্তিসকল শ্বেতচর্মী। ইউৰোপৰ বাসিন্দাসমুহ ইয়াৰ উৎকৃষ্ট উদাহৰণ। ইউৰোপৰ বাহিৰে পশ্চিম এছিয়া, উত্তৰ আফ্ৰিকা আৰু পলিনেচিয়াতো শ্বেতচর্মী লোক দেখা যায়।
(খ) কৃষ্ণচমী: নিগ্ৰ’সকল কৃষ্ণচর্মী লোক। মেলানেচীয়, পাপুৱান, অষ্ট্ৰেলিয়া আদিৰো চর্মবৰ্ণ ক’লা। ইয়াৰ কিছুমানৰ চৰ্মবৰ্ণ একেবাৰে ক’লা কিছুমানৰ চকলেঠ পিংগল।
(গ) পীতচর্মী: মংগোলীয় লোকসকলৰ চৰ্মবৰ্ণ পীত। আমেৰিকাৰ আমেৰিও, দক্ষিণ আফ্ৰিকাৰ বুছমেন আৰু হতনৈটট চৰ্মতা পীতবৰ্ণ দেখা যায়।
22. সংযুক্ত পৰিয়ালৰ বৈশিষ্ট্যসমূহ আলোচনা কৰা। এনে পৰিয়ালৰ সুফল বা সুবিধাসমূহ উল্লেখ কৰা।
উত্তৰঃ সংযুক্ত পৰিয়ালৰ বৈশিষ্ট্য-
(ক) উমৈহতীয়া বাসস্থান: সংযুক্ত পৰিয়ালৰ লোকসকল একোটা বাহৰতে থাকে। প্রত্যেক নৱদম্পতীৰ কাৰণে বেলেগ বেলেগ ঘৰ বা কোঠা থাকিব পাৰে৷
(খ) পৰিয়ালৰ আকাৰ: সংযুক্ত পৰিয়ালৰ আকাৰ স্বাভাৱিকতে ডাঙৰ।
(গ) উমৈহতীয়া ৰান্ধনিশাল: তেওঁলোকৰ ৰান্ধনিশাল বা পাকঘৰ একেটা। অর্থাৎ একেটা চৰুতে সিজোৱা খাদ্য সকলোৱে খায়।
(ঘ) উমৈহতীয়া অর্থনীতি: সংযুক্ত পৰিয়াল এটা উমৈহতীয়া অর্থনৈতিক গোট৷ পৰিয়ালৰ সকলো সা-সম্পত্তিৰ ওপৰত সকলোৰে স্বত্ব থাকে। সকলো সদস্যই তেওঁলোকৰ সামর্থ্য অনু সৰি শ্ৰম খটুৱাই সা-সম্পত্তি বৃদ্ধি কৰাত-আৰু ধনৰ পুজি গঠনত অৰিহণা যোগায়৷ সেইদৰে সেই সা-সম্পত্তি আৰু উপাৰ্জনৰ ভড়ালৰ সকলোৱে সমানে সমভাগী হয়।
(ঙ) কৰ্ম বিভাজন আৰু মুৰবব্বী: সংযুক্ত পৰিয়ালৰ বয়স আৰু অভিজ্ঞতা অনুযায়ী এজন মুৰব্বরী বচা হয়৷ তেওঁ নির্দেশ অনুযায়ী আলোচনা ভিত্তিত কর্ম বিভাজন হয়। সকলোৱে মুৰববীৰ লগত সহযোগীতা আগবঢ়ায়।
(চ) উমৈহতীয়া সামাজিক আৰু ধৰ্মীয় কাৰ্য্য: সংযুক্ত পৰিয়ালৰ সদস্যসকলে সামাজিক আৰু ধৰ্মীয় কাৰ্য্যসমূহ মিলিজুলি নিষ্ঠা আৰু আন্তৰিকতাৰে সম্পাদন কৰে।
(ছ) সহযোগী সংগঠন: সংযুক্ত পৰিয়ালৰ সদস্য সকলৰ মাজত সদভাব আৰু সহযোগী মনোভাব থাকিব লাগে। তেওঁলোকৰ মাজত ঐক্য ভাব থাকিলেহে পৰিয়ালৰ অস্তিত্ব আৰু উন্নতি বাহাল থাকিব নহলে ইয়াৰ অৱক্ষয় হব। সংযুক্ত পৰিয়ালত পৰিয়াৰ সদস্যসকলে বুজা পৰাৰ মাজেৰে জীৱন নিৰ্বাহ কাৰ।
(জ) সাংস্কৃতিক ধাৰাবাহিকতা: সাংস্কৃতিক ধাৰাবাহিকতা ৰক্ষা কৰাটো সংযুক্ত পৰিয়ীলৰ এটা উল্লেখনীয় দিশ।
সংযুক্ত পৰিয়ালৰ সুফল বা সুবিধাসমূহ-
(ক) সংযুক্ত পৰিয়ালৰ সদস্যসকলৰ মাজত পাৰস্পৰিক সহায় আৰু সহযোগিতা দেখা যায়।
(খ) সংযুক্ত পৰিয়ালে সমাজতন্ত্ৰবাদৰ এটা প্রতীক৷ ইয়াৰ মতে সংযুক্ত পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভূক্ত সদস্যসকলৰ সকলো ধৰণৰ চাহিদা পূৰণ কৰে আৰু সামূহিক স্বাৰ্থৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সকলোসদস্যৰ সমানে উন্নতি সাধিবলৈ চেষ্টা কৰে।
(গ) সকলো সদস্যই নিৰাপত্তা অনুভৱ কৰে। এজনৰ বা দুজনৰ অসুখ-বিসুখ হ’লেও আন সদস্যসকলে পৰিয়ালৰ কামবোৰ চলাই নিয়ে। কোনো বা সদস্যৰ মৃত্যু হ’লেও পৰিয়ালে তেওঁৰ ল’ৰা-ছোৱালী আৰু বিধবা মাতৃৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰে।
(ঘ) পৰিয়ালৰ সকলো শিশুৱে বয়স্ক লোকৰ পৰা সমাজৰ আবভাব আৰু সংস্কৃতিৰ বিষয় জ্ঞান লাভ কৰে আৰু সমাজৰ লগত খাপ খুৱাই চলিবলৈ শিকে।
(ঙ) সংযুক্ত পৰিয়ালৰ মুৰব্বীজনৰ সহানুভবতা, সংযম আৰু ত্যাগৰ কাৰণে পৰিয়ালত ঐক্য আৰু সম্প্ৰীতি অব্যাহত থাকে। এই আদর্শই আন সকলো সদস্যকে প্ৰেৰণা আৰু চৰিত্ৰ গঠনত অৰিহণা যোগায়।
বা
22. আপাটানি জনগোষ্ঠীৰ বাসস্থান, পৰিয়াল আৰু জীৱিকা সম্বন্ধে আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ আপাটানিসকল হৈছে অৰুণাচল প্ৰদেশত বাস কৰা এটা জন – জাতি। আপাটানিসকলক দুটা শ্ৰেণীত ভগাব পাৰি মিতে আৰু মুৰা। মিতেসকল উচ্চ বংশীয় আৰু মুৰাসকল দাস বংশীয় বা নিম্ন বংশীয়। মুৰাসকল দৰাচলতে দাস বুলি পৰিগণিত৷ মুক্তি পায় নিজববীয়াকৈ ঘৰ বাৰী কৰিলেও তেওঁলোকক নিম্ন শ্ৰেণীৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। মিতে আৰু মূৰাৰ মাজত বিয়া আৰু নিষিদ্ধ৷ মুৰাসকলে ডফলা আৰু মিৰিৰ লগত বৈবাহিক সম্বন্ধ কৰিব পাৰে৷ কিন্তু মিতেসকলে তেনে কৰিলে সমাজে শাস্তি বিহে।
আপাটানিসকলৰ সকলোৰে ওপৰত কতৃত্ব লাভ কৰিবলৈ কোনো কেন্দ্ৰীয় কৃতপক্ষ নাই। কিন্তু বুলিয়াং নামে এটা অ আনুষ্ঠানিক গাওঁ পৰিষদ আছে। এই পৰিষদে গাঁৱৰ সাধাৰণ কাম কৰ্মবোৰ পৰিচালনা কৰে। বুলিয়াং গঠিত হয় কিছুমান দক্ষ আৰু গুণীলোকৰ দ্বাৰা৷ সাধাৰণতে উচ্চ বংশৰ ধণী, প্ৰভাৱশালী আৰু সামাজিক পদ মৰ্য্যদা থকা লোকৰ পৰা এজন বা দুজন বুলিয়াংৰ সদস্য লোৱা হয়৷ বুলিয়াং তিনি প্ৰকাৰৰ আছে। যেনে — আকা বুলিয়াং, য়াপো বুলিয়াং, আজাং বুলিয়াং। আকা বুলিয়াং সমাজৰ প্ৰখ্যাত লোকসকলৰ দ্বাৰা গঠিত। তেওঁলোকৰ জ্ঞান অভিজ্ঞতা আৰু বয়সৰ কাৰণে আকা বুলিয়াংৰ স্থায়ী সদস্য হয়। য়াপা বুলিয়াংৰ সদস্যসকলে কর্মনিষ্ঠ।
সামাজিক সিদ্ধান্তবোৰ লোৱা তেওঁলোকৰ দায়িত্ব। কিন্তু তেওঁলোকে সকলো ক্ষেত্ৰতে আকা বুলিয়াংৰ পৰামৰ্শ লয়। আজাং বুলিয়াংৰ যুৱকসকলৰ দ্বাৰা গঠিত হয়। আজাং বুলিয়াং যুৱকসকলৰ চাহিদাসমূহ দাঙি ধৰে আৰু য়াপা বুলিয়াংক সহায় কৰে। আজাং বুলিয়াংৰ সদস্যই নিজৰ একনিষ্ঠতা আৰু দক্ষ নেতৃত্বৰ কাৰণে য়াপা বুলিয়াংৰ সদস্যলৈ উন্নতী হ’ব পাৰে।
23. “স্থানান্তৰিত কৃষিক স্থায়ী কৃষিলৈ স্থলাভিষিক্ত কৰা উচিত।”—কাৰণ দৰ্শাই আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ স্থানান্তৰী বা ঝুম খেতি এতিয়াও পৃথিৱীৰ বিভিন্ন ঠাইত প্ৰচলিত হৈ আছে। স্থানান্তৰী খেতিৰ সলনি নগাবিলাকে ঝুম শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰিছিল। সেইকাৰণে ঝুম শব্দটো সচৰাচৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই খেতি সাধাৰণতে বৰষুণ প্রধান গ্ৰীষ্ম আৰু উপগ্ৰীষ্ম পাহাৰীয়া অঞ্চলত প্ৰচলিত হৈ থকা দেখা যায়। বৰষুণৰ পৰিমাণ বেছি কাৰণে এই অঞ্চলবোৰ হাবি বননিৰে উপচি পৰে। পাহাৰবোৰ ওখ আৰু থিয় বা এঢলীয়া হোৱাৰ কাৰণে বৰষুণৰ পানীৰ্বোৰ ভৈয়ামলৈ বাগৰি যায়। বৰষুণৰ পানী ধৰি ৰাখিব নোৱাৰাৰ কাৰণে পাহাৰৰ মাটিবোৰ শুকান হৈ পৰে আৰু কম পলসুৱা হয়। পাহাৰত ভাল জলসিঞ্চন ব্যৱস্থা নাই। গতিকে শস্যৰ গুটি বা মূল ৰোপন কৰিবৰ কাৰণে বতৰলৈ অপেক্ষা কৰিব লগা হয়। পাহাৰীয়া এঢলীয়া মাটিত ঝুম পথাৰবিলাক দেখিবলৈ পোৱা যায়৷ এখন বা কেইবাখনো গাঁৱৰে গঠিত একোটা সম্প্ৰদায়ৰ ঝুম পথাৰবোৰৰ সীমা নিৰ্ধাৰণ কৰা থাকে। এই নিৰ্ধাৰিত এলেকাৰ ভিতৰত পথাৰ সলাই এওঁলোকে খেতি কৰে।
ঝুমখেতি কৰিবলৈ হলে প্ৰথমতে গাৱঁৰ মানুহে মূখিয়াল সমূহৰ নেতৃত্বত দেউৰী বা পূজাৰীৰ হতুৱাই মংগল চোৱাই এডৰা মাটি নির্বাচন কৰি লয়। তাৰ পিছত গছ-গছনি, হাবি বন কাটি শুকাবলৈ দিয়া হয়। শুকালে মাটিডৰাত জুই লগাই দিয়া হয়। তেতিয়া মাটিডৰা মুকলি হৈ ছাইৰে আবৃত হৈ পৰে। ইয়াৰ ফলত মাটিডৰা সাৰুৱা হৈ পৰে। এই মুকলি কৰা মাটিডৰা গাঁৱৰ বিভিন্ন পৰিয়ালৰ মাজত ভাগ দিয়া হয়। এই আটাইখিনি কাম পুৰুষসকলৰ দ্বাৰা কৰা হয়। তাৰ পিছত্ পৰিয়ালৰ আন সকলো আহি নিজৰ নিজৰ মাটিত শস্য ৰোপন কৰিবলৈ ধৰে। হাবি জংঘল চাফ কৰা আৰু জুই দিয়া কামবোৰ মাঘ-ফাগুন মাহতে শেষ কৰা হয়। মাটিত বৰষুণ পৰাৰ পিছতহে শস্যৰ গুটি ৰোপন আৰম্ভ কৰা হয়।
গুটি সিচা কামবোৰ সাধাৰণতে মাইকী মানুহে কৰে। বৰষুণ পৰাৰ পিছত মাটিবোৰ নৰম হয় আৰু সেইবাবে তাত গাঁত খন্দাত সহজ হৈ পৰে। খনিত্ৰৰে গাঁতবোৰ ৫/৬ ইঞ্চিমান দূৰে দূৰে খন্দা হয়। মাইকী মানুহে শস্যৰ গুটিবোৰ কাপোৰৰ মোনাত থৈ কান্ধত আৰি লয় আৰু গাঁতবোৰত গুটি পেলাই দি গাঁতবোৰত ভৰিৰে মাটি ভৰাই দিয়ে। কিছুদিন পিছত গুটিবোৰ গজি উঠে আৰু বৰষুণৰ লগে লগে পুলিবোৰ ডাঙৰ হবলৈ ধৰে। ইতিমধ্যে শস্যৰ কাষে কাষে বন গজিবলৈ ধৰে। সেইবোৰ ৰোকনীৰে নিৰোৱা হয়৷ ভাৰতৰ উত্তৰ-পূব অঞ্চলত সাধাৰণতে ধানৰ খেতিয়ে ঝুমৰ প্ৰধান খেতি৷
ঝুম খেতিৰ প্ৰধান সঁজুলিবোৰ হল দা, খনিত্ৰ আৰু ৰোকণী। দাৰে হাবি কটা হয় । আজিকালি হাবি কটাত কুঠাৰো ব্যৱহাৰ কৰা হয়। খনিত্ৰৰে শস্য ৰোৱা হয় আৰু ৰোকণিৰে বন নিৰোৱা হয়। ৪/৫ মাহৰ পিছত খেতি চপোৱাৰ সময় হয়। তেতিয়া কাঁচিৰে শস্যবোৰ কাতি অনা হয় আৰু গুটিবোৰ কোৱাই বাহিৰ কৰা হয়।
একেডৰা মাটিতে প্রতিবছৰে ঝুম খেতি কৰা নহয়। এবাৰ খেতি কৰাৰ পিছত সেইডৰা মাটি চন পৰিবলৈ দিয়া হয় অর্থাৎ তাত কেইবছৰমানৰ কাৰণে কোনো খেতি কৰা নহয় ৷ ঠাই সলাই সলাই খেতি কৰাৰ বাবে তাক স্থানান্তৰী বা ঝুম খেতি কোৱা হয়। সেই কাৰণে ঝুম খেতিয়কসকল বহু পৰিমাণৰ মাটিৰ অধিকাৰী। তেওঁলোকৰ জনসংখ্যা কম হেতুকে এইটো সম্ভৱ হৈছে। তদুপৰি ভৈয়ামৰ মানুহ বোৰে নাঙল খেতিত অভ্যস্ত বাবে পাহাৰত গৈ কাম কৰিব নোখোজে।
বা
23. ঝুম খেতি মানে কি? ইয়াৰ সুফল আৰু কুফলবোৰ আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ কোনাে পাহাৰীয়া অঞ্চলত হাবি-জঙ্গল ছাফা কৰি জ্বলাই দি সেই মাটিত পৰম্পৰাগত পদ্ধতিত খেতি কৰাকে ঝুম খেতি’ বােলে।
সুফল-
(ক) ঝুম পথাৰত সামুহিক, দলবদ্ধভাৱে কাম কৰা প্ৰথাৰ পৰা ব্যক্তিগত পৰিশ্ৰম বহুখিনি লাঘব হয়। কাম কৰাৰ সময়ত গান গাই, হাঁহি – খিকিন্দালি কৰি, পথাৰত জলপান খাই খেতিয়ক সকলে বহুখিনি জিৰণি অনুভৱ কৰে৷
(খ) ঝুম খেতি অবলম্বন কৰা সকলে অন্বেষণ জীৱীসকলৰ দৰে সম্পূৰ্ণৰূপে প্ৰকৃতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল হব লগা নহয়। তেওঁ লোকে নানা ধৰণৰ শস্য আৰু শাক – পাচলি উৎপাদন কৰি আহাৰ বহু পৰিমাণে স্বয়ংপূর্ণ হব পাৰিছে।
(গ) অন্বেষণ জীৱীসকলৰ দৰে ঝুমিয়াসকল সঘনে ঠাই সলাই ঘূৰি ফুৰিব নালাগে৷
কুফল-
(ক) কমসংখ্যাক মানুহৰ কাৰণে ডাঙৰ ডাঙৰ এলেকা একোটাৰে প্রয়োজন হয়। কাৰণ এবাৰ খেতি কৰাৰ পিছত পথাৰখন খেতি নকৰাকৈ বহুদিন পেলাই থব লগা হয়।
(খ) গছ গছনি কমি আহিলে জলবায়ুৰো পৰিবৰ্তন হয়। বৰষুণ কম হয়। সেই কাৰণে পাহাৰত থকা নিজাৰাবোৰত পানী কমি আহে, যাৰ ফলত যোগান ব্যৱস্থাত ব্যাঘত জন্মে।
(গ) মাটিৰ স্বাভাৱিক উৰ্বৰতা কমি আহে আৰু মাটি খহনীয়াৰ উৎপত্তি হয়। মুকলি পথাৰত মাটি বৰষুণে ধুই নিয়াৰ সম্ভাৱনা থাকে।
(ঘ) মাটি সলাই সলাই খেতি কৰা কাৰণে ভ্ৰাম্যমানে জীৱন – যাপন কৰিব লগা হয়। গতিকে স্থায়ী বসবাসৰ অসুবিধা হয়।
(ঙ) ভ্ৰাম্যমান জীৱন – যাপন কৰা ঝুমিয়াসকলৰ বাবে স্থায়ী উন্নয়নমূলক অনুষ্ঠান যেনে স্কুল, হস্পিতাল আদি স্থাপন কৰাত ব্যাঘাত জন্মে।
(চ) ঝুমিয়াসকলে হাবিত উৎপন্ন ফলমূলৰ পৰা বঞ্চিত হয়। গছবোৰ কাটি হাবি – বননিত জুই লগাই দিয়াৰ বাবে ফলমূল, মৌ আদি সুখাদ্যবোৰৰ অভাৱ হয়।
