মাহজাতীয় শস্য হৈছে ভাৰত তথা অসমৰ ৰন্ধন প্ৰণালীৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ, যি এক স্বাস্থ্যকৰ আহাৰ পৰিকল্পনাৰ এক মুখ্য উপাদান। অত্যন্ত সমৃদ্ধ পুষ্টি থকা এনে এবিধ মাহ জাতীয় শস্য হৈছে ৰাজ মাহ।এই প্ৰৱন্ধটিত ৰাজ মাহৰ স্বাস্থ্যজনিত উপকাৰিতাৰ Health Benefits of common bean বিষয়ে সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
Read Also: Health Benefits of Pointed gourd | পটলৰ উপকাৰিতা
ৰাজ মাহ কি? | What is Common bean?
ৰাজমাহ হৈছে Fabaceae পৰিয়ালৰ এক মাহজাতীয় বাৰ্ষিক উদ্ভিদ যাক ইয়াৰ খোৱা বীজৰ বাবে খেতি কৰা হয়।ৰাজ মাহ মেক্সিকো আৰু মধ্য আমেৰিকাৰ স্থানীয়, এই বীনবোৰৰ বিভিন্ন প্ৰকাৰ ভাৰতকে ধৰি সমগ্ৰ বিশ্বতে ব্যাপকভাৱে খেতি কৰা হয়। ৰাজ মাহহৈছে আঁহ, প্ৰ’টিন, বি ভিটামিন আৰু আন বহুতো গুৰুত্বপূৰ্ণ ভিটামিন আৰু খনিজ পদাৰ্থৰ উৎকৃষ্ট উৎস। সেইবোৰে ৰক্ত শৰ্কৰা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে, কলেষ্টেৰলৰ স্তৰ উন্নত কৰিব পাৰে আৰু স্বাস্থ্যকৰ অন্ত্ৰ বজাই ৰখাত সহায় কৰিব পাৰে, ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰাকে ধৰি বহুতো আৰোগ্যকাৰী স্বাস্থ্য লাভালাভ প্ৰদান কৰে।
উদ্ভিদ বিৱৰণ | Plant description
ৰাজ মাহ হৈছে জোপোহা, দ্ৰাক্ষালতা। পাতবোৰ কাণ্ডবোৰত একেলগে বিকশিত হয়, সেউজীয়া বা বেঙুনীয়া ৰঙৰ হয় আৰু মসৃণ কাষৰ সৈতে 3 টা ডিম্বাকৃতিৰ পত্ৰিকাত বিভক্ত কৰা হয়। পাতবোৰ 6-15 চেমি (2.4-5.9 ইঞ্চি) দীঘল আৰু 3-11 চেমি (1.2-4.3 ইঞ্চি) বহল হ’ব পাৰে। সাধাৰণ বীনে বগা, গুলপীয়া, লাইলাক বা বেঙুনীয়া ফুল প্ৰস্তুত কৰে যিবোৰৰ ব্যাস প্ৰায় 1 চেমি (0.4 ইঞ্চি), আৰু বীন ফলি 8-20 চেমি (3.1-7.9 ইঞ্চি) দীঘল আৰু 1-1.5 চেমি (0.4-0.6 ইঞ্চি) বহল হয় যি সেউজীয়াৰ পৰা হালধীয়া বা ক’লাৰ পৰা বেঙুনীয়ালৈকে ৰঙৰ হ’ব পাৰে।প্ৰতিটো পডত 4-6 টা মসৃণ, বৃক্কৰ আকৃতিৰ বীন থাকে।
১০০ গ্ৰাম ৰাজ মাহৰ পুষ্টিৰমূল্য | Nutritional value per 100 g of Common bean
- Calories: 333
- Total Fat: 0.8 g
- Sodium: 24 mg
- Potassium: 1,406 mg
- Total Carbohydrate: 60 g
- Protein: 24 g
- Calcium: 0.14
- Vitamin C: 7 %
- Iron: 45 %
- Vitamin B: 20 %
- Magnesium: 35 %
ৰাজ মাহৰ ভিন্ন ভাষিক নাম | Different linguistics name of Common bean
- ইংৰাজী ভাষাত: French Beans
- তামিল ভাষাত: Beans
- মালায়ালম ভাষাত: Beans
- তেলুগু ভাষাত: French Chikkudu
- কান্নাড়াভাষাত: French Beans / Huruli Kayi
- হিন্দীভাষাত: Bakla / Pharasbeen / Sem
- বাংলা ভাষাত: Beans
- গুজৰাটী ভাষাত: Fansi
- মাৰাঠী ভাষাত: Farasbi
- উৰিয়া ভাষাত: French Beans
- পাঞ্জাৱী ভাষাত: Fras Bean
- কাশ্মিৰী ভাষাত: FreSh Bean
ৰাজ মাহৰ জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific classification of Common bean
- Kingdom: Plantae
- Clade: Tracheophytes
- Clade: Angiosperms
- Clade: Eudicots
- Clade: Rosids
- Order: Fabales
- Family: Fabaceae
- Genus: Phaseolus
- Species: P. vulgaris
- Scientific name: Phaseolus vulgaris
ৰাজ মাহৰ স্বাস্থ্যজনিত উপকাৰিতা | Health benefits and uses of Common bean
১. কলেষ্টেৰল হ্ৰাস কৰে (Reduce cholesterol)
ৰাজমাহতজটিল কাৰ্বোহাইড্ৰেট আৰু আহাৰৰ আঁহৰ উচ্চ পৰিমাণে তেজত কলেষ্টেৰলৰ স্তৰ হ্ৰাস কৰে। দ্ৰৱণীয় আহাৰৰ আঁহৰ উপস্থিতিয়ে পাকস্থলীত এক জেলসদৃশ পদাৰ্থ গঠন কৰে, যি কলেষ্টেৰলৰ চাৰিওফালে থাকে আৰু শৰীৰত ইয়াৰ পুনৰ শোষণ প্ৰতিহত কৰে।
২. ডায়েবেটিচ ৰোগীৰ বাবে ভাল (Good for diabetic patients)
ডায়েবেটিচ ৰোগীসকলৰ বাবে ৰাজ মাহ হৈছে এক স্বাস্থ্যকৰ বিকল্প কিয়নো ইয়াৰ নিম্ন গ্লাইচেমিক সূচক, যি শৰীৰৰ শৰ্কৰাৰ পৰিমাণ সন্তুলিত ৰাখে। ই ডায়েবেটিচ হোৱাৰ আশংকাও হ্ৰাস কৰে।
৩. স্মৃতিশক্তি উন্নত কৰে (Improves Memory)
ভিটামিনB1 সমৃদ্ধ, যি স্বাস্থ্যকৰ জ্ঞানীয় কাৰ্যত যথেষ্ট অৰিহণা যোগায়। পৰ্যাপ্ত পৰিমাণৰ ভিটামিন B1-য়ে acetylcholine (an important neurotransmitter) সংশ্লেষণকৰাত সহায় কৰে, যি মস্তিষ্কৰ সঠিক কাৰ্যপ্ৰণালী নিশ্চিত কৰে আৰু ঘনত্ব আৰু স্মৃতিশক্তি বৃদ্ধি কৰে। ই আলঝেইমাৰ আৰু ডিমেনচিয়াৰ প্ৰগতি হ্ৰাস কৰাতো লাভজনক।
৪. শক্তি বৃদ্ধি কৰে (Boost energy)
ৰাজমাহতথকা মেঙ্গানিজ বিপাক পৰিচালনাত অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ, যি মূলতঃ শৰীৰৰ বাবে শক্তি উৎপাদন কৰিবলৈ পুষ্টিবোৰ ভাঙি পেলায়।
৫. এণ্টি-অক্সিডেটিভ গুণাগুণ (Anti-oxidant properties)
ৰাজ মাহতথকা মেঙ্গানিজে শৰীৰৰ এণ্টিঅক্সিডেণ্ট প্ৰতিৰক্ষাত সহায় কৰে যাতে শৰীৰৰ ক্ষতিকাৰক মুক্ত ৰেডিকেলবোৰ সঠিকভাৱে আৰু দক্ষতাৰে ধ্বংস হয়। সেয়েহে ৰাজ মাহএণ্টিঅক্সিডেণ্ট সমৃদ্ধ খাদ্যৰ শ্ৰেণীৰ অন্তৰ্গত।
৬. প্ৰাকৃতিক ডিটক্সিফায়াৰ (Natural detoxifier)
আজিকালি বহুতো খাদ্য সংৰক্ষকেৰে ভৰোৱা হয়, য’ত ছালফাইট থাকে। উচ্চ ছালফাইট ৰ পৰিমাণ শৰীৰৰ বাবে বিষাক্ত বুলি জনা যায়। ৰাজ মাহt থকা মলিবডেনামে শৰীৰক ছালফাইটৰ পৰা বিষমুক্ত কৰাত সহায় কৰে। ছালফাইট এলাৰ্জি থকা লোকসকলৰ বাবেও ই উপকাৰী কিয়নো বৃক্ক বীন নিয়মীয়াকৈ খোৱাৰ পিছত এলাৰ্জিৰ লক্ষণবোৰ দ্ৰুতগতিত হ্ৰাস পায়।
৭. উচ্চ ৰক্তচাপ প্ৰতিৰোধ কৰে (Prevents hypertension)
ৰাজ মাহহৈছে পটাছিয়াম, মেগনেছিয়াম, দ্ৰৱণীয় আঁহ আৰু প্ৰ’টিনৰ এক ভাল উৎস হোৱাৰ ফলত উচ্চ ৰক্তচাপ হ্ৰাস কৰাত সহায় হয়। এই উপাদানবোৰে একেলগে স্বাভাৱিক ৰক্তচাপ বজাই ৰখাত সহায় কৰে। পটাছিয়াম আৰু মেগনেছিয়ামে ধমনী আৰু নলীবোৰ সম্প্ৰসাৰিত কৰে আৰু মসৃণ তেজৰ প্ৰবাহ নিশ্চিত কৰে।
৮. ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে (Helps in weight loss)
ৰাজমাহতথকা বৃহৎ পৰিমাণৰ আহাৰৰ আঁহে এটা দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে ভৰ্তি ৰাখে। লগতে, কম চৰ্বিৰ পৰিমাণে ইয়াক এক স্বাস্থ্যকৰ কম কেলৰি যুক্ত আহাৰ তৈয়াৰ কৰে।
৯. কোষ্ঠকাঠিন্যৰ পৰা সকাহ দিয়ে (Relieves constipation)
ৰাজ মাহৰঅদ্ৰৱণীয়আহাৰৰ আঁহে আপোনাৰ শৌচত যথেষ্ট পৰিমাণে যোগ দিয়ে, যি এক মসৃণ অন্ত্ৰৰ চলাচল নিশ্চিত কৰে আৰু কোষ্ঠকাঠিন্য উপশম কৰাত সহায় কৰে।
১০. ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰে (Boost immunity)
ৰাজ মাহতথকা এণ্টিঅক্সিডেণ্টবোৰে মুক্ত ৰেডিকেলৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাই আৰু আমাৰ শৰীৰৰ কোষবোৰ সুৰক্ষিত কৰি ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালী শক্তিশালী কৰে।
১১. এণ্টি-এজিং গুণাগুণ আছে (Anti-aging properties)
ৰাজ মাহৰএণ্টিঅক্সিডেণ্টবোৰে মুক্ত ৰেডিকেলৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পায় আৰু কোষবোৰৰ বয়স হ্ৰাস কৰে। এইবোৰে কোঁচ হ্ৰাস কৰা, ব্রণ নিৰাময় কৰা আৰু চুলি আৰু নখ পুষ্টিকৰ কৰাত সহায় কৰে।
১২. পেট পৰিষ্কাৰ কৰে (Cleanses stomach)
যেতিয়া ৰাজ মাহ সঠিক পৰিমাণত খোৱা হয় সেইবোৰে পাচন নলী পৰিষ্কাৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে, শৰীৰৰ পৰা বিষাক্ত পদাৰ্থ আঁতৰ কৰা নিশ্চিত কৰিব পাৰে আৰু মলাশয়ৰ কৰ্কটৰোগৰ আশংকা হ্ৰাস কৰিব পাৰে।
১৩. হৃদযন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্য উন্নত কৰে (Improves heart health)
ৰাজমাহত উচ্চ পৰিমাণৰ মেগনেছিয়ামে কলেষ্টেৰলৰ ওপৰত কাম কৰে আৰু শৰীৰক হৃদযন্ত্ৰৰ সৈতে সম্পৰ্কিত ৰোগ যেনে ষ্ট্ৰোক, ভাস্কুলাৰ ৰোগ, ধমনীবোৰ ৰক্ষা কৰা, হৃদআক্ৰমণ আদিৰ সৈতে যুঁজ দিয়াত সহায় কৰে আৰু এক শক্তিশালী হৃদযন্ত্ৰ বজাই ৰাখে।
১৪. হাড়বোৰ শক্তিশালী কৰে (Strengthens the bones)
ৰাজমাহতথকা মেঙ্গানিজ আৰু কেলচিয়ামে হাড়বোৰ শক্তিশালী কৰে আৰু অষ্টিওপোৰোচিছ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে। ৰাজ মাহৰফলেটে হাড় আৰু গাঁঠিৰ স্বাস্থ্য বজাই ৰখাত সহায় কৰে, যি হাড়ৰ ৰোগ আৰু হাড় ভঙাৰ আশংকা হ্ৰাস কৰে।
১৫. মাইগ্ৰেইন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে (Helps reduce migraine)
ৰাজ মাহত থকা মেগনেছিয়ামে মাইগ্ৰেইনৰ ভয়ানক মুৰৰ বিষ প্ৰতিহত কৰাত সহায় কৰে আৰু ৰক্তচাপও স্থিৰ কৰে।
১৬. আৰ্থ্ৰাইটিছৰ পৰা সকাহ দিয়াত সহায় কৰে (Helps relieve rheumatoid arthritis)
ৰাজ মাহতউচ্চ তামৰ পৰিমাণে আৰ্থ্ৰাইটিছৰ ক্ষেত্ৰত শৰীৰৰ প্ৰদাহ হ্ৰাস কৰে। তামে লিগামেণ্ট আৰু গাঁঠিৰ নমনীয়তাও নিশ্চিত কৰে।
১৭. হাপানীৰ পৰা সকাহ দিয়াত সহায় কৰে (Helps relieve asthma)
ৰাজ মাহতথকা মেগনেছিয়ামৰ broncho dilatory প্ৰভাৱ থাকে আৰু হাঁওফাঁওৰ ভিতৰলৈ আৰু বাহিৰত মসৃণ বায়ু যাত্ৰা নিশ্চিত কৰে। অধ্যয়নে দেখুৱাইছে যে মেগনেছিয়ামৰ পৰিমাণ কম হ’লে হাপানি হ’ব পাৰে।
ব্যৱহাৰ | Uses
ৰাজ মাহবোৰ খাবলৈ সুস্বাদু। এই ৰাজ মাহবোৰ ভজা, তৰকাৰী, দাইল, চুপ আদি ৰান্ধি খাব পাৰি। ইয়াৰ উপৰিও এইবোৰ চালাডত, pasta, pizza, burger আদিতো যুগ কৰা হয়। মাংসৰ ব্যঞ্জনতো ৰাজ মাহযোগ কৰি খাব পাৰি। খোৱাৰ আগত ৰাজ মাহবোৰ ভালদৰে ৰাতিটো পানীত তিয়াই থব লাগে আৰু তৈয়াৰ কৰোঁতে ৰাজ মাহবোৰক পৰিপক্ককে খাব লগে কিয়নো কেঁচা আৰু অপৰিপক্ক ৰাজমাহে পেটৰ সমস্যা সৃষ্টি কৰে।
পাৰ্শ্বক্ৰিয়া | Side effects
কেঁচা বা আংশিকভাৱে ৰন্ধা ৰাজসেৱন কৰাটো বিষাক্ত, কিয়নো ইয়াত উচ্চ পৰিমাণৰ বিষাক্ত প্ৰ’টিন phytohemagglutinin থাকে, যাৰ ফলত ডায়েৰিয়া আৰু বমি হ’ব পাৰে। আনহাতে ৰন্ধা ৰাজ মাহৰ অত্যাধিক সেৱনৰ ফলত হজমৰ অসুবিধা যেনে ফুলা আৰু পেট ফুলা হ’ব পাৰে। সৃষ্টি কৰিব পৰা কিছুমান সমস্যাৰ ভিতৰত আছে অৱৰুদ্ধ অন্ত্ৰ, পেটৰ বিষ, ডায়েৰিয়া আৰু গেছ। বৃক্ক বীনৰ পৰা অত্যাধিক ফোলেট পোৱাটোও ক্ষতিকাৰক কিয়নো ই কৰ্কট ৰোগৰ আশংকা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে। অত্যাধিক ৰাজমাহে অঙ্গবোৰৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে আৰু সেয়েহে আহাৰ ভালদৰে নিৰীক্ষণ কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। লগতে নিৰীক্ষণ কৰিব লাগিব আহাৰত অতিৰিক্ত লো যি মগজুৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে আৰু আনকি হৃদযন্ত্ৰৰ আক্ৰমণৰ কাৰণ হ’ব পাৰে।
ৰাজমাহবোৰ কমেও 5 ঘণ্টাৰ বাবে পানীত তিয়াই ৰাখিব লাগে আৰু বেছিভাগ বিষাক্ত পদাৰ্থ আঁতৰ কৰিবলৈ ভালদৰে ৰান্ধিব লাগে, যাৰ ফলত ইয়াক সেৱন কৰাটো সুৰক্ষিত, ক্ষতিহীন আৰু পুষ্টিকৰ কৰি তোলে।
টোকা | Note
সেয়হে ৰাজমাহৰ উপকাৰিতা Health Benefits of common bean আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াক সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত কিয়নো যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। ওপৰত উল্লেখ কৰা সমূহ কেৱল তথ্যৰ আধাৰত সাধাৰণ জ্ঞানাৰ্থে যোগান ধৰা তথ্য। ৰোগ নিৰাময়ত ঔষধী ক্ষেত্ৰত ৰাজমাহৰ ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱাটো বাঞ্ছনীয়।
সামৰণি | Conclusion
এই প্ৰৱন্টিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় ৰাজমাহৰ উপকাৰিতা Health Benefits of common bean সম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয় পালে।ৰাজমাহৰ উপকাৰিতা Health Benefits of common bean, ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। এই তথ্যবোৰে আপোনাক উপকৃত কৰিব বুলি আশা কৰিলোঁ।
FAQ about Common bean/Phaseolus vulgaris
প্ৰশ্ন: ৰাজ মাহ কিহৰ বাবে উপকাৰী?
উত্তৰ: ৰাজ মাহ হৈছে আঁহ, প্ৰ’টিন, বি ভিটামিন আৰু আন বহুতো গুৰুত্বপূৰ্ণ ভিটামিন আৰু খনিজ পদাৰ্থৰ উৎকৃষ্ট উৎস। সেইবোৰে ৰক্ত শৰ্কৰা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে, কলেষ্টেৰলৰ স্তৰ উন্নত কৰিব পাৰে আৰু স্বাস্থ্যকৰ অন্ত্ৰ বজাই ৰখাত সহায় কৰিব পাৰে, ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰাকে ধৰি বহুতো আৰোগ্যকাৰী স্বাস্থ্য লাভালাভ প্ৰদান কৰে।
প্ৰশ্ন: ৰাজ মাহ কোন ঠাইৰ স্থানীয়?
উত্তৰ: ৰাজ মাহমেক্সিকো আৰু মধ্য আমেৰিকাৰ স্থানীয়।
প্ৰশ্ন: কেঁচা ৰাজমাহ বিষাক্ত নে?
উত্তৰ:কেঁচা বা আংশিকভাৱে ৰন্ধা ৰাজ সেৱন কৰাটো বিষাক্ত, কিয়নো ইয়াত উচ্চ পৰিমাণৰ বিষাক্ত প্ৰ’টিন phytohaemagglutinin থাকে, যাৰ ফলত ডায়েৰিয়া আৰু বমি হ’ব পাৰে।
প্ৰশ্ন: ৰাজ মাহ কোন পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ?
উত্তৰ: ৰাজ মাহ Fabaceae পৰিয়ালৰঅন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ।
প্ৰশ্ন: ৰাজ মাহৰ বৈজ্ঞানিক নাম কি?
উত্তৰ: ৰাজমাহৰবৈজ্ঞানিক নাম হৈছে – Phaseolus vulgaris
Read Also: Health Benefits of Pointed gourd | পটলৰ উপকাৰিতা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
