Environmental Geography Unit 4 ক্রান্তীয়, নাতিশীতোষ্ণ আৰু মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যা, College and University Answer Bank for BA, and Post Graduate Notes and Guide Available here, Environmental Geography Unit 4 ক্রান্তীয়, নাতিশীতোষ্ণ আৰু মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যা Solutions to each Unit are provided in the list of UG-CBCS Central University & State University Syllabus so that you can easily browse through different College and University Guide and Notes here. Environmental Geography Unit 4 ক্রান্তীয়, নাতিশীতোষ্ণ আৰু মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যা Question Answer can be of great value to excel in the examination.
Environmental Geography Unit 4 ক্রান্তীয়, নাতিশীতোষ্ণ আৰু মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যা
Environmental Geography Unit 4 ক্রান্তীয়, নাতিশীতোষ্ণ আৰু মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যা Notes cover all the exercise questions in UGC Syllabus. Environmental Geography Unit 4 ক্রান্তীয়, নাতিশীতোষ্ণ আৰু মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যা The provided here ensures a smooth and easy understanding of all the concepts. Understand the concepts behind every Unit and score well in the board exams.
Environmental Problems in Tropical, Temperate and Polar Ecosystems
ENVIRONMENTAL GEOGRAPHY
পৰিৱেশীয় ভূগোল
অতি চমু প্রশ্নোত্তৰঃ
(ক) শুদ্ধ উত্তৰটো লিখা: (Choose the correct answers:)
১। জাপানৰ টকিঅ’ মহানগৰীত কিমান চনত এচিড বৰষুণ হৈছিল ? (In which year did the city of Tokyo in Japan get acid rain ?)
(i) ১৯৩৫ (1935)
(ii) ১৯৫১ (1951)
(iii) ১৯৪৭ (1947)
(iv) ১৯৪২ (1942)
উত্তৰঃ (iii) ১৯৪৭
২ l চনত পৃথিৱীৰ জনসংখ্যা কিমান আছিল। (What was the population of the World in
(i) এক বিলিয়ন (1 billion)
(ii) দুই বিলিয়ন (2 billion)
(iii) তিনি বিলিয়ন (3 billion)
(iv) চাৰি বিলিয়ন (4 billion)
উত্তৰঃ (i) এক বিলিয়ন।
৩। বায়ুৰ কোনবিধ উপাদানে প্ৰাণীৰ কলা গঠনত অংশ লয় ? (Which element of air participates in the formation of animal tissue ?)
(i) হাইড্ৰ’জেন (Hydrogen)
(ii) কার্বন মনক্সাইড (Carbon Monoxide)
(iii) নাইট্ৰ’জেন (Nitrogen)
(iv) ছালফাৰ ডাই-অক্সাইড (Sulfur dioxide)
উত্তৰঃ (iii) নাইট্ৰ’জেন।
৪। বায়ুৰ কাৰ্বন মন ‘ক্সাইডৰ পৰিমাণ কিমান ? (What is the quantity of carbon monoxide in the air ?)
(i) ০.১ নিযুতাংশ (0.1 Newton)
(ii) ০.৩ নিযুতাংশ (0.3 Newton)
(iii) ০.৬ নিযুতাংশ (0.6 Newton)
(iv) ০.৮ নিযুতাংশ (0.8 Newton)
উত্তৰঃ (iii) ০.১ নিযুতাংশ।
(খ) উত্তৰ লিখা: (Write the answer:)
১। পৰিৱেশৰ অৱক্ষয় কি কি কাৰণত হয় ? (What are the causes of environmental degradation ?)
উত্তৰঃ প্ৰাকৃতিক মানৱ সৃষ্ট কাৰণত।
২। এচিড বৰষুণৰ ফলত কি হয় ? (What happens as a result of acid rain ?)
উত্তৰঃ পানী আৰু মাটি প্রদূষিত হয়।
৩। বায়ুত কার্বন মন’ক্সাইডৰ পৰিমাণ কিমান ? (What is the amount of carbon monoxide in the air ?)
উত্তৰঃ ০.১ নিযুতাংশ।
৪। অ’জন বিন্ধা কি ? (What does ozone depletion mean ?)
উত্তৰঃ ক্ল’ৰিণ অণুৱে অ’জন অণু ভাঙি দিয়াৰ ফলত অ’জন স্তৰত সূক্ষ্ম সূক্ষ্ম ছিদ্র হয়। এনে ছিদ্রক অ’জন বিন্ধা বোলে।
৫। পৰিৱেশৰ প্ৰধান উপাদানটো কি ? (What is the main component of the environment ?)
উত্তৰঃ বায়ু।
৬। অ’জন স্তৰত কুপ্ৰভাৱ পেলোৱা এবিধ প্ৰদূষকৰ নাম লিখা। (Write the name of a pollutant that has a bad effect on the ozone layer ?)
উত্তৰঃ ক্ল’ৰ ফ্ল’ৰ কাৰ্বন (CFC)।
৭। বায়ুমণ্ডলৰ কোনটো স্তৰত উষ্ণতা আটাইতকৈ বেছি ? (Which layer of the atmosphere has the highest temperature ?)
উত্তৰঃ থার্মা’ স্ফিয়াৰ বা তাপমণ্ডলত।
৮। উদ্ভিদৰ খাদ্য প্ৰস্তুতকৰণ প্ৰণালীটোক কি বোলে ? (What is the method of preparing plant food ?)
উত্তৰঃ সালোক সংশ্লেষণ।
৯। পানীৰ মূল উৎস কি ? (What is the main source of water ?)
উত্তৰঃ সাগৰ আৰু মহাসাগৰ।
১০। নাতিশীতোষ্ণ পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ কি ? (What is temperate ecosystem ?)
উত্তৰঃ নাতিশীতোষ্ণ পৰিস্থিতিতন্ত্ৰবোৰৰ বিশেষত্ব হৈছে উষ্ণতাত স্পষ্ট ঋতু, শীত আৰু গ্ৰীষ্মকালৰ সৈতে, আৰু লগতে বৰষুণৰ প্ৰকাৰত পৃথক ঋতু প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত সূৰ্যৰ তুলনাত পৃথিৱীৰ অক্ষৰ দিশত ঋতুগত পৰিৱৰ্তন হয়।
১১। তুন্দ্ৰা পৰিৱেশ তন্ত্ৰ কি ? (What is Tundra Ecosystem ?)
উত্তৰঃ তুন্দ্ৰা পৰিৱেশতন্ত্ৰ হৈছে আৰ্কটিক আৰু পৰ্বতৰ শীৰ্ষত পোৱা গছবিহীন অঞ্চল, য’ত জলবায়ু ঠাণ্ডা আৰু বতাহ হয় আৰু বৰষুণ কম হয়।
১২৷ আমি কোনটো পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত বাস কৰো ? (Which ecosystem do we live in ?)
উত্তৰঃ আমি স্থলীয় পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত বাস কৰো ৷
১৩। আর্কটিক পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ কি ? (What is Arctic ecosystem ?)
উত্তৰঃ আর্কটিক হৈছে এক অনন্য পৰিস্থিতিত জীবন দ্বাৰা গঠিত এক জটিল খাদ্য জাল আছে যি চৰম পৰিস্থিতিৰ সৈতে খাপ খায়।
১৪। মেৰু পৰিবেশ ক’ত পোৱা যায় ? (Where are polar environments found ?)
উত্তৰঃ মেৰু বাসস্থানবোৰ পৃথিবীৰ একেবাৰে উত্তৰ আৰু অতি দক্ষিণত অৱস্থিত পৃথিৱীৰ দুটা মেরু। উত্তৰ মেৰু অঞ্চলক আর্কটিক বুলি কোৱা হয় আৰু দক্ষিণত নেক অঞ্চল হৈছে এন্টার্কটিকা মহাদেশ।
১৫। গ্রীষ্মমণ্ডলীয় ঘাঁহনি কোনটো ? (Which is tropical grassland ?)
উত্তৰঃ ক্রান্তীয় ঘাঁহনি বা চাভানা আফ্ৰিকা আৰু এছিয়াৰ মুখ্য মানুহৰ বা নেতাসকলৰ ঘৰ।
১৬। নাতিশীতোষ্ণ অৰণ্যৰ বিশেষত্ব কি ? (What is the speciality of temperate forests ?)
উত্তৰঃ নাতিশীতোষ্ণ অৰণ্যৰ বিশেষত্ব হ’ল উচ্চ পৰিমাণৰ বৰষুণ আর্দ্রতা আৰু ইয়াক বিভিন্ন পর্ণপাতী গছ থকা অঞ্চল হিচাপে চিহ্নিত কৰা হয়।
১৭। নাতিশীতোষ্ণ ঘাঁহনি কেনেকুৱা ? (What are temperate grasslands like ?)
উত্তৰঃ নাতিশীতোষ্ণ ঘাঁহনিবোৰত প্রভাবশীল গছ-গছনি হিচাপে ঘাঁহ থকা বুলি চিহ্নিত কৰা হয়। গছ আৰু ডাঙৰ জোপোহা অনুপস্থিত। নাতিশীতোষ্ণ ঘাঁহনিবোৰত গ্ৰীষ্ম আৰু শীতকাল থাকে।
১৮। নাতিশীতোষ্ণ ঘাঁহনি ক’ত পোৱা যায় ? (Where are temperate grassland found ?)
উত্তৰঃ আর্জেন্টিনা, অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু মধ্য উত্তৰ আমেৰিকাকে ধৰি বিষুৱৰেখাৰ উত্তৰ আৰু দক্ষিণৰ বিভিন্ন অঞ্চলত নাতিশীতোষ্ণ ঘাঁহনি পোৱা যায়।
১৯। নাতিশীতোষ্ণ ঘাঁহনিবোৰত উচ্চ জৈৱ বৈচিত্র্য আছে নে ? (Do temperate grasslands have high biodiversity ?)
উত্তৰঃ নাতিশীতোষ্ণ ঘাঁহনিৰ জৈৱ বৈচিত্র্য কম কিন্তু ইয়াত প্ৰতিটো প্ৰজাতিৰ বৃহৎ প্ৰাচুৰ্য।
২০। নাতিশীতোষ্ণ বৰ্ষাৰণ্য পোৱা দুখন অঞ্চলৰ নাম লিখা। (Write the names of the two regions where temperate rainfall is found ?)
উত্তৰঃ নাতিশীতোষ্ণ বৰ্ষাৰণ্য পোৱা দুখন অঞ্চলৰ নাম হ’ল নৰৱে, জাপান।
২১। মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ ক’ত অবস্থিত ? (Where is the polar ecosystem located ?)
উত্তৰঃ মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ উত্তৰ আৰু দক্ষিণমেৰুত অৰ্থাৎ পৃথিৱীৰ ওপৰ আৰু তল অংশ অবস্থিত।
২২। মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত কোনবোৰ উদ্ভিদ পোৱা যায় ? (Which of these plants is found in polar ecosystems ?)
উত্তৰঃ মছ, লাইকেন, শেলাই, খাহ ইত্যাদি উদ্ভিদ পোৱা যায়।
২৩। মানুহে মেৰু অঞ্চলত বাস কৰে নে ? (Do humans live in the Polar Regions ?)
উত্তৰঃ মানুহে মেৰু অঞ্চলত বাস কৰে। ৪ নিযুত লোক আর্কটিকত বাস কৰে।
২৪। নাইট্ৰ’জেন ডাই-অক্সাইড উৎপাদনৰ উৎস দুটা লিখা। (Write two sources of nitrogen dioxide production ?)
উত্তৰঃ (ক) কাৰখানাৰ ধোঁৱা।
(খ) ধাতু নিষ্কাশন কাৰখানা।
২৫। অ,জন কি?(What is ozone?)
উত্তৰঃ অ’জন শেতা নীল বৰণীয়া বায়ুমণ্ডলীয় গেছ।
২৬। অ’জন গেছৰ গোন্ধ কেনেকুৱা ? (How does ozone Gas smell ?)
উত্তৰঃ কেঁচা মাছৰ নিচিনা।
২৭। সেউজ গৃহ গেছসমূহ কি কি ? (What are the greenhouse gases ?)
উত্তৰঃ (ক) কার্বন-ডাই-অক্সাইড।
(খ) মিথেন।
(গ) ক্লৰ ‘ফ্ল’ৰ’ কাৰ্বন।
(ঘ) নাইট্ৰাচ অক্ষাং।
(ঙ) জলীয় বাষ্প।
২৮। সেউজ গৃহ গেছৰ প্ৰভাৱত পৃথিৱীৰ উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ ফলাফল কেনে ? (What are the consequences of global warming as a result of greenhouse gas ?)
উত্তৰঃ (ক) সাগৰৰ জলপৃষ্ঠৰ উচ্চতা বৃদ্ধি।
(খ) স্বাস্থ্যৰ অৱনতি।
(গ) উদ্ভিদ আৰু কৃষিৰ ওপৰত প্ৰতিক্ৰিয়া
(ঘ) জলবায়ুৰ ওপৰত তাপমাত্রা বৃদ্ধিৰ প্ৰভাৱ।
২৯। পানী সংৰক্ষণৰ তিনিটা উপায় উল্লেখ কৰা। (Mention three ways to conserve water ?)
উত্তৰঃ (ক) ভূ-পৃষ্ঠীয় পানীৰ সংৰক্ষণ।
(খ) বনানীকৰণ।
(গ) জলসিঞ্চনৰ বাবে পানী সংৰক্ষণ।
৩০। অ’জন স্তৰৰ বিদ্ধা কোনে আবিষ্কাৰ কৰিছিল ? (Who discovered the hole in the ozone layer ?)
উত্তৰঃ ড° জ’চি ফাৰমন আৰু সহযোগীসকলে ১৯৫৭ চনত এন্টাটিক অঞ্চলত অ’জন স্তৰৰ বিন্ধা আৱিষ্কাৰ কৰিছিল।
৩১। সেউজ গৃহ নির্গমনৰ ক্ষেত্ৰত কোন দুখন দেশ আগবঢ়া ? (Which two countries are ahead in terms of greenhouse emissions ?)
উত্তৰঃ চীন আৰু আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ।
৩২। পাৰিবেশিক সমস্যা বুলিলে কি বুজা ? (What do you mean by environmental problems ?)
উত্তৰঃ পৰিৱেশৰ সকলোবোৰ উপাদানৰ মাজত এক ভাৰসাম্য অৱস্থা বিৰাজ কৰে। কেতিয়াবা মানুহৰ কিছুমান কাৰ্যৰ বাবে এই ভাৰসাম্যত বিঘিনি ঘটে। তাকে পাৰিবেশিক সমস্যা বোলে।
চমু প্রশ্নোত্তৰঃ
১। মানুহে ভূঞা পৰিস্থিতিতন্ত্ৰক কেনেদৰে প্ৰভাৱিত কৰে ? (How do humans affect the Tundra ecosystem ?)
উত্তৰঃ তেল, গেছ আৰু খনন উদ্যোগবোৰে ভঙ্গুৰ তুলা বাসস্থান ব্যাহত কৰিব পাৰে। কুঁৱা খান কৰিলে পার্মাফ্ৰষ্ট (Permafrost) গলিব পাৰে, আনহাতে গধুৰ বাহন আৰু পাইপলাইন নির্মাণে মাটি ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰিব পাৰে আৰু গছ-গছনি ঘূৰি অহা প্ৰতিহত কৰিব পাৰে। এই কার্যকলাপে বিষাক্ত বিয়পি পৰাৰ আশংকাও বৃদ্ধি কৰে।
২। আর্কটিকত কি পৰিস্থিতিতন্ত্র আছে ? (What ecosystems are in the Arctic ?)
উত্তৰঃ আর্কটিক টাইগা (বা ব’ৰিয়েল অৰণ্য)আৰু ভুজা বায়োমেৰে গঠিত, যি অতি উচ্চউচ্চতাত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰে, আনকি ক্রান্তীয় অঞ্চলতো। সমগ্র আর্কটিক অঞ্চলত সংবেদনশীলপৰিস্থিতিতন্ত্র বিদ্যমান, যিবোৰ গোলকীয় উষ্ণতাৰ দ্বাৰা নাটকীয়ভাবে প্রভাবিত হৈছে।
৩। মেৰু বাসস্থানৰ বতৰ কি ? (What is the weather in the Polar habitat ?
উত্তৰঃ মেৰু জলবায়ু অঞ্চলবোৰত গ্ৰীষ্মকালৰ অভাৱ দেখা যায়। মেৰু জলবায়ুত প্ৰতি মাহে গড় তাপমাত্রা ১০” চে.তকৈ কম (৫০ এফ)। মেৰু জলবায়ুৰ সৈতে পৃথিৱীৰ ২০% তকৈ অঞ্চল আৱৰি আছে এক মেৰু জলবায়ু দীঘল আৰু অতি শীতল থাকে, যাৰ ফলত গাছবিহীন তুদ্ৰা, হিমবাহ বা বৰফৰ স্থায়ী বা অর্থ-স্থায়ী স্তৰৰ ফালে পৰিচালিত কৰে।
৪ l সেউজ গৃহ কি ? (What is Greenhouse ?)
উত্তৰঃ মানুহৰ কাৰ্যৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইড বায়ুমণ্ডলত সংযোগ হৈ ক্ৰমান্বয়ে বায়ুমণ্ডলক উত্তাপিত কৰি তোলা কাৰ্যক সেউজ গৃহৰ ফল বুলি কোৱা হয়। প্ৰকৃততে বায়ুমণ্ডলত CO2, আৰু CFCs, গেছবোৰৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি পালে, পৃথিৱীৰ পৰা বিকিৰণ কৰা সৌৰশক্তি মহাকাশলৈ যাব নোৱাৰা হয়, ফলত বায়ুমণ্ডল উত্তাপিত হৈ পৰে।
৫। পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যা আৰু সমাধানবোৰ কি ? (What are environmental problems and solutions ?)
উত্তৰঃ আমা দৈনন্দিন জীৱনত পুনৰ্ব্যৱহাৰৰ অভ্যাস ৰূপায়ণ কৰা হৈছে, মাটিত পেলোৱা আৱৰ্জনা হ্ৰাস কৰা, প্ৰাকৃতিক সম্পদ সংৰক্ষণ কৰা, বাসস্থান ৰক্ষা কৰা, প্ৰদূষণ হ্ৰাস কৰা, শক্তি ব্যৱহাৰ হ্ৰাস কৰা আৰু গোলকীয় উষ্ণতা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰাৰ এক আটাইতকৈ কাৰ্যকৰী উপায় ।
৬। মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত কোনবোৰ উদ্ভিদ বাস কৰে ? (Which of these plants lives in polar ecosystems?)
উত্তৰঃ মছ, লাইকেন, কাষ, ঘাঁহ আৰু বামুণ কাঠৰ জোপোহাৰ সংমিশ্রণে বেছিভাগ আর্কটিক তুদ্ৰাত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰে আৰু মেৰু মৰুভূমিত ক্ষুদ্ৰ ফুলৰ উদ্ভিদে আধিপত্য বিস্তাৰ কৰে।
৭। মেৰু জলবায়ুত কোনবোৰ প্ৰাণী আৰু উদ্ভিদ বাস কৰে ? (Which animals and plants live in a polar climate ?)
উত্তৰঃ মেৰু ভালুক আৰু আৰ্কটিক শিয়ালবোৰ আর্কটিক অঞ্চলৰ চৰম বতৰৰ সৈতে খাপ খায়। ৱালৰুছ (Walrus) আৰু হাম্পবেক (Humpback) তিমিবোৰ আর্কটিক মহাসাগৰত বাস কৰে। সম্রাট পেংগুইনকে ধৰি কেইবা প্ৰকাৰৰ পেংগুইন এন্টার্কটিকাত বাস কৰে আৰু সেইদৰে ৱালৰুছ আৰু নাব্বালবো (Narwhal) বাস কৰে।
৮। ক্রান্তীয় অৰণ্যৰ বাবে তিনিটা ডাঙৰ ভাবুকি কি ? (What are the three major threats to tropical forest ?)
উত্তৰঃ বনধ্বংস আৰু বিভাজন, অত্যাধিক শোষণ, আক্রমণাত্মক প্ৰজাতি আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন হৈছে ক্ৰান্তীয় বন জৈৱ বৈচিত্ৰাৰ ক্ষতিৰ মুখ্য চালক। এই ভাবুকিবোৰৰ অনুসন্ধান কৰা বেছিভাগ অধ্যয়নে প্ৰজাতিসমৃদ্ধি বা প্ৰজাতিৰ বৈচিত্ৰ্যৰ পৰিৱৰ্তনৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছে।
৯। মানুহে ক্ৰান্তীয় বৰ্ষাৰণ্যক কেনেদৰে প্ৰভাৱিত কৰে ? (How do Humans affect tropical rainforest ?)
উত্তৰঃ জীৱিকা ৰক্ষা কার্যকলাপ, তেল আহৰণ, খনন জুঁই, যুদ্ধ, বাণিজ্যিক কৃষি, খেতি, জলবিদ্যুৎ প্রকল্প, প্রদূষণ, চিকাৰ আৰু চোৰাং চিকাৰ, ইন্ধন কাঠ আৰু পথ নিৰ্মাণকে ধৰি বহুতো কার্যকলাপে এই লোকচানত অৰিহণা যোগায়।
১০। পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ অৱশিষ্ট বৰ্ষাৰণ্য ক’ত আছে ? (Where is the World’s largest remaining rainforest ?)
উত্তৰঃ আমাজন হৈছে পৃথিৱীৰ সৰ্ববৃহৎ বৰ্ষাৰণ্য। আমাজন বৰ্ষাৰণ্য, য’ত নখন দেশৰ কিছু অংশ অন্তৰ্ভুক্ত আছে আৰু দক্ষিণ আমেৰিকাৰ প্ৰায় ৪০% আৱৰি আছে, ক্রান্তীয় অঞ্চলত পোৱা প্ৰাথমিক অৰণ্যৰ মাত্ৰ আধাতকৈও অধিক।
১১। ক্রান্তীয় বৰ্ষাৰণ্যত থকা অজৈৱিক কাৰকবোৰ কি কি ? (What are the abiotic factors in the tropical rainforest ?)
উত্তৰঃ গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয় বৰষুণ অৰণ্যৰ অজৈৱিক কাৰকবোৰৰ ভিতৰত আছে পানী, গৰম জলবায়ু, সূৰ্যৰ পোহৰ আৰু মাটিৰ পুষ্টি। ক্ৰান্তীয় বৰষুণ অৰণ্যৰ সকলো জীৱ আৰু জনসংখ্যা পানী আৰু উষ্ণতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। উদ্ভিদবোৰ পোনপটীয়াকৈ সূৰ্যৰ পোহৰ আৰু মাটিৰ পুষ্টিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।
১২। নাতিশীতোষ্ণ অৰণা কি ? (What is temperate forest ?)
উত্তৰঃ নাতিশীতোষ্ণ অৰণা হৈছে নাতিশীতোষ্ণ অঞ্চলত অৱস্থিত ক্রান্তীয় আৰু ব’ৰেল অঞ্চলৰ মাজত পোৱা এক অৰণ্য। ই হৈছে গ্ৰহটোৰ দ্বিতীয় সৰ্ববৃহৎ বায়োম, যি পৃথিৱীৰ ২৫% বনাঞ্চল আৱৰি আছে আৰু ব’ৰিয়েল অৰণ্যৰ প্ৰায় ৩৩% আৱৰি আছে।
১৩। নাতিশীতোষ্ণ বৰ্ষাৰণাৰ বিশেষত্ববোৰ কি ? (What are the characteristics of temperate rainforest ?)
উত্তৰঃ চিৰসেউজ আৰু লৰেল গছৰে ভৰ্তি নাতিশীতোষ্ণ বৰ্ষাৰণ্যবোৰ আন প্ৰকাৰৰ বৰ্ষাৰণ্যতকৈ কম আৰু কম ঘন থাকে কিয়নো জলবায়ু অধিক সমতুল্য হয় মধ্যমীয়া উষ্ণতাৰ পৰিসৰ আৰু ভালদৰে বিতৰণ কৰা বাৰ্ষিক বৰষুণৰ সৈতে৷
১৪। নাতিশীতোষ্ণ বৰ্ষাৰণ্য আৰু ক্ৰান্তীয় বৰ্ষাৰণ্যৰ মাজত পাৰ্থক্য কি ? (What is the difference between temperate rainforest and tropical rainforest ?)
উত্তৰঃ ক্রান্তীয় বৰ্ষাৰণ্যবোৰ বিষুৱৰেখাৰ ওচৰত পোৱা যায় য ত ই গৰম হয়। আকৌ নাতিশীতোষ্ণ বৰ্ষাৰণ্য বিষুৱৰেখাৰ উত্তৰ বা দক্ষিণে শীতল উপকূলীয় অঞ্চলৰ ওচৰত পোৱা যায়। ক্ৰান্তীয় বৰ্ষাৰণ্য হৈছে এক গৰম, সেমেকা বায়োম য ত গোটেই বছৰ বৰষুণ হয়।
১৫। জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ দ্বাৰা পৰিৱেশতন্ত্ৰ কেনেদৰে প্ৰভাৱিত হয় ? (How is the ecosystem affected by climate change ?)
উত্তৰঃ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনে প্ৰজাতিবোৰ ক’ত বাস কৰে, তেওঁলোকে কেনেদৰে আদান-প্রদান কৰে আৰু জৈৱিক ঘটনাৰ সময় সলনি কৰিব পাৰে, সেয়া বৰ্তমানৰ পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ আৰু খাদ্যজালৰ মৌলিক পৰিৱৰ্তন কৰিব পাৰে। জলবায়ু পৰিৱৰ্তনে অত্যাধিক ঘটনা আৰু বিভ্ৰান্তি যেনে – দাবানল, বানপানী আৰু খৰাং হ্ৰাস কৰিবলৈ পৰিৱেশতন্ত্ৰৰ সামৰ্থ্য কঢ়িয়াই নিব পাৰে।
১৬। বনধ্বংস জলবায়ুৰ বাবে কিয় বেয়া ? (Why is deforestation bad for Climate ?)
উত্তৰঃ যেতিয়া গছবোৰ কটা হয় আৰু জ্বলাই দিয়া হয় বা পচিবলৈ দিয়া হয়, সেইবোৰৰ সঞ্চিত কার্বন, কার্বন- ডাই- অক্সাইড হিচাপে বায়ুত এৰি দিয়া হয় আৰু এনেদৰে বনধ্বংস আৰু বনৰ অৱক্ষয়ে গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধিত অৰিহণা যোগায়।
১৭। মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ কিয়া গুৰুত্বপূর্ণ ? (Why are polar ecosystem important ?)
উত্তৰঃ মেৰু পৰিৱেশতন্ত্ৰ হৈছে জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ বাবে পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ সংবেদনশীল পৰিবেশ। ফলস্বৰূপে, তেওঁলোকে বিশেষকৈ গোলকীয় উষ্ণতাৰ প্ৰতি অসুৰক্ষিত। উষ্ণতা বৃদ্ধি হোৱাৰ লগে লগে, প্রজাতি বিতৰণত মেৰুমুখী পৰিৱৰ্তন ঘটিছে আৰু খাদ্যৰ জাল আৰু সম্প্রদায় সলনি হৈছে।
১৮। মেৰু অঞ্চলত বাস কৰাটো কিয় কঠিন ? (Why is it difficult to live in polar regions ?)
উত্তৰঃ মেৰু অঞ্চলত জীৱন ধাৰণৰ পৰিস্থিতি কঠোৰ, অতি নিম্ন তাপমাত্রা, হিংস্র তীব্র বতাহ, মাটি প্রায়ে হিমায়িত কঠিন, শীতকালত দীঘলীয়া ৰাতি আৰু গ্ৰীষ্মকালত দীঘলীয়া দিনৰ মাজত পৰিবৰ্তন আৰু যিকোনো পৰিবহনৰ দ্বাৰা কঠিন প্রৱেশাধিকাৰ।
১৯। মেৰু পৰিবেশতন্ত্ৰ ক’ত পোৱা যায় ? (Where are polar ecosystem found ?)
উত্তৰঃ মেৰু পৰিৱেশ আর্কটিক আৰু এন্টার্কটিক অঞ্চলত আছে। আর্কটিক অঞ্চলবোৰ উত্তৰ গোলাৰ্ধত আছে আৰু ইয়াত ভূমি আৰু ইয়াৰ চাৰিওফালে থকা দ্বীপবোৰ আছে। এন্টার্কটিকা দক্ষিণ গোলার্ধত আছে আৰু ইয়াত দ্বীপ আৰু মহাসাগৰো আছে।
২০। ক্রান্তীয় পৰিস্থিতিতন্ত্র ক’ত আছে ? (Where are tropical ecosystems ?)
উত্তৰঃ ক্রান্তীয় পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ পৃথিৱীৰ মুখ্য অঞ্চলবোৰ য’ত এতিয়াও মেঘৰ অৰণ্য পোৱা যায় তাৰ ভিতৰত আছে দক্ষিণ মেক্সিকো, মধ্য আমেৰিকা আৰু ক্ৰান্তীয় দক্ষিণ আমেৰিকাৰ সকলো দেশ।
২১। পৰিস্থিতিতন্ত্ৰৰ দুটা প্ৰকাৰ কি কি ? (What are the two types of ecosystem ?)
উত্তৰঃ পৰিস্থিতিতন্ত্ৰৰ দুটা প্ৰকাৰ হৈছে—
(i) স্থলীয় পৰিস্থিতিতন্ত্র (Terrestrial Ecosystem)
(ii) জলজ পৰিস্থিতিতন্ত্র (Aquatic Ecosystem)
২২। ক্রান্তীয় চিৰসেউজ কি ? (What is tropical evergreens ?)
উত্তৰঃ ক্রান্তীয় চিৰসেউজবোৰে ঘন, বহুস্তৰীয়, বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীক আশ্ৰয় দিয়ে। এই বনাঞ্চলবোৰ প্ৰচুৰ বৰষুণ (২০০ চে. মি. তকৈ অধিক বাৰ্ষিক বৰষুণ হোৱা অঞ্চলবোৰত পোৱা যায়। সেইবোৰ অতি ঘন। সেয়েহে এই অৰণ্যবোৰ সদায় সেউজীয়া দেখায় আৰু তাক চিৰসেউজ অৰণ্য বুলি জনা যায়।
২৩। নাতিশীতোষ্ণ বৰ্ষাৰণ্য ক’ত পোৱা যায় ? (Where are temperate rainforest found ?)
উত্তৰঃ নাতিশীতোষ্ণ বৰ্ষাৰণ্য নাতিশীতোষ্ণ অঞ্চলৰ উপকূলত পোৱা যায়। আটাইতকৈ ডাঙৰ নাতিশীতোষ্ণ বৰ্ষাৰণ্যবোৰ উত্তৰ আমেৰিকাৰ প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় উপকূলত আছে, যি আলাস্কাৰ পৰা অৰেগনলৈকে বিস্তৃত।
২৪। মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰৰ বিশেষত্ব কি ? (What are the characteristics of Polar ecosystem ?)
উত্তৰঃ মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰৰ বিশেষত্ব হ’ল—
১। ইয়াত দীঘলীয়া শীত, বার্ষিক তাপমাত্রা বেছিভাগ হিমাংকৰ তলত থাকে।
(২) ইয়াত মাটি গোটেই বছৰটো বৰফত আৱৰি থাকে।
২৫। জলচক্র বুলিলে কি বুজা? (What do you mean by water cycle?)
উত্তৰঃ সাধাৰণতে আমি দেখা বা ব্যৱহাৰ কৰা পানী অবিৰামভাৱে হৈ থকা জলচক্ৰৰ পৰাহে পাওঁ। পৃথিৱীৰ উপৰিভাগত থকা পানীৰ বাষ্পীভবন হৈ ডাৱৰ হয়। এই ডাবৰৰ পৰা বৰষুন বা বৰফৰ ৰূপত ব্যৱহাৰ কৰে আৰু অৱশেষত সাগৰত মিহলি হয়। দেখা যায় বৰষুণৰ 90% পানী জলচক্ৰৰ ক্ৰিয়াৰ মহাসাগৰতেই জমা হয়। বছৰি 1.4 ইঞ্চি পানী বাষ্পীভবন হয়। সৌরশক্তিয়ে এই পৰিঘটনাটো নিয়ন্ত্ৰণ কৰে। তদুপৰি গছ-গছনিয়েও এই জলচক্র নিয়ন্ত্রণত পোনপটীয়া বৰঙণি যোগায়।
২৬। বানপানী কাক বোলে ? (What is a flood?)
উত্তৰঃ বানপানী হ’ল এটা প্রাকৃতিক সমস্যা। পৃথিৱীৰ কিছুমান দেশত (বাংলাদেশ আৰু ভাৰত) বছৰৰ কেইটামান মাহত (মে’— চেপ্তেম্বৰ) অতিমাত্ৰা বৰষুণ হয়। ইয়াৰ ফলত হ্রদ, নদী বা আন আপেক্ষিকভাৱে অঞ্চলত পানীৰে উপচি পৰে। ইয়াকেই বানপানী বোলা হয়।
২৭। তাপমাত্রা জলবায়ু বা নাতিশীতোষ্ণ জলবায়ু বুলিলে কি বুজা ? (What do you mean by temperature climate or temperate climate ?)
উত্তৰঃ নাতিশীতোষ্ণ জলবায়ুত পার্বত্য বনাঞ্চল সাধাৰণতে এটা নাতিশীতোষ্ণ বনপ্রজাতি যি ইউৰোপ আৰু মধ্য উত্তৰ আমেৰিকাৰ পৰা সুপৰিচিত। গছবিলাক অৱশ্যে উত্তৰ দিশৰ দৰে প্ৰায়েই একে ধৰণৰ নহয়, ভূতত্ত্ব আৰু জলবায়ুৰ কাৰণে পার্বত্য বনাঞ্চলত বিভিন্ন সম্পর্কিত প্রজাতি দেখা যায়। নাতিশীতোষ্ণ জলবায়ুত পার্বত্য বনাঞ্চলসমূহ ইউৰোপ, উত্তৰ আমেৰিকা, দক্ষিণ-পশ্চিম দক্ষিণ আমেৰিকা, নিউজিলেণ্ড আৰু হিমালয় অঞ্চলত দেখা যায়।
২৮। ভৌগোলিকভাৱে পাৰিৱেশিক সমস্যাবোৰক কিদৰে শ্ৰেণীবিভাজন কৰা হয় ? (How are environmental problems classified geographically ?)
উত্তৰঃ ভৌগোলিকভাৱে পাৰিৱেশিক সমস্যাবোৰক তলত দিয়া ধৰণে বিভাজন কৰা হয়—
(ক) স্থানীয় সমস্যা।
(খ) আঞ্চলিক সমস্যা। আৰু
(গ) বিশ্বায়ন সমস্যা।
২৯। বায়ু প্ৰদূষিত কৰা প্ৰধান গেছসমূহ কি কি আৰু ইহঁতৰ উৎপত্তি স্থলসমূহ উল্লেখ কৰা। (What are the main gases that pollute the air and what are their sources of origin ?)
উত্তৰঃ (ক) কার্বন মন ‘ক্সাইড (CO): মটৰ-গাড়ী, পেট্ৰ’লজাত আৰু কয়লা ইন্ধন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা কল-কাৰখানা।
(খ) ছালফাৰ ডাই-অক্সাইড (SO2): তাপ বিদ্যুৎ কাৰখানা আৰু কয়লা ইন্ধন হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা কাৰখানা।
(গ) নাইট্রিক অক্সাইড (NO): মটৰগাড়ী, কাৰখানা আৰু তাপ বিদ্যুৎ কাৰখানা।
(ঘ)হাইড্ৰ’কাৰ্বন: মটৰগাড়ী, তেল শোধনাগাৰ, পেট্ৰ’ল ব্যৱহাৰ কৰা কাৰখানা।
৩০। বায়ু প্ৰদূষণৰ ফলত কি কি ৰোগ হ’ব পাৰে উল্লেখ কৰা । (What diseases can be caused by air pollution.)
উত্তৰঃ (ক) SO2, গেছ কোমল পেশীত সোমাই শৰীৰ, মুখ শুকাই তোলে; ডিঙিত খচ্খচনি তোলে আৰু চকু জলজলীয়া কৰে।
(খ) কার্বন মন’ক্সাইডে (CO) মানুহৰ স্নায়ুতন্ত্ৰ হৃদপিণ্ড আৰু হাঁওফাওঁৰ জটিলতাৰ সৃষ্টি কৰে।
(গ) হাইড্ৰ’কাৰ্বনৰ পৰা কৰ্কট ৰোগৰ সৃষ্টি কৰে।
(ঘ) নাইট্ৰ’জেনৰ অক্সাইডে চকু আৰু নাকৰ খচখচনি তোলে।
৩১। বানপানী হোৱাৰ কাৰণসমূহ লিখা। (Write the reasons for the flood.)
উত্তৰঃ বানপানীৰ মুখ্য কাৰণসমূহ তলত উল্লেখ কৰা হ’ল-
(ক) নদীৰ পানীৰ ধাৰণ ক্ষমতা ক্ৰমান্বয়ে কমি আহিছে। ভূমি ক্ষয়ৰ লগতে ভূমিস্থ ফলত নদীৰ পলস বাঢ়ি ইয়াৰ গভীৰতা কমি আহি ধাৰণ ক্ষমতা কমি আহিছে।
(খ) ভূপৃষ্ঠৰ সেউজ আৱৰণ উচ্ছেদৰ বাবে ভূমি ক্ষয় হোৱাৰ বাবে বানপানীৰ মাত্ৰা বৃদ্ধ হৈছে।
(গ) নদীৰ উৎপত্তি অঞ্চলত বৰষুণৰ বৃদ্ধি হৈছে।
(ঘ) নদীৰ গতি সলনি কৰিলে বানপানী হয়।
(ঙ) নদীৰ বান্ধ ভাঙিলেও কৃত্রিম বান হয়।
(চ) সাগৰৰ গভীৰতা কমি আহিলেও বানপানী হোৱাত সহায় কৰে।
(ছ) বায়ুমণ্ডলৰ উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ বাবে পৰ্বত বা মেরু অঞ্চলত বৰফ গলাৰ বাবে সাগৰৰ পৃষ্ঠ ওফন্দি পৰিছে।
৩২। বানপানীৰ অশুভ পৰিণাম কেনে ধৰণৰ হ’ব পাৰে ? (What kind of floods and bad consequences can be ?)
উত্তৰঃ বানপানীৰ ফলত হোৱা অশুভ পৰিণামসমূহ তলত উল্লেখ কৰা হ’ল—
(ক) বানপানীয়ে স্থাবৰ সম্পত্তি, খেতি, পত আনকি মানুহৰো জীবন নাশ কৰে।
(খ) যাতায়াত বিচ্ছিন্ন আৰু খাদ্যবস্তুৰ নাটনি হয়।
(গ) বানপানী হ’লে খোৱা পানীৰ নাটনি হয়।
(ঘ) বানপানীৰ পাছতে মহামাৰী ৰোগে দেখা দিয়ে।
(ঙ) নদীৰ পাৰ খহাৰ ফলত বছৰি বহুত মানুহ গৃহহীন হয়।
(চ) নদীৰ গতি সলনি হ’লে, খেতি কৰা মাটি আৰু বসতি অঞ্চলৰ হ্ৰাস হয়।
৩৩। পানী কেনেদৰে প্ৰদূষিত হয় ? পানী প্ৰদূষণৰ কেইটামান দ্ৰৱ্যৰ নাম লিখা। (How is water polluted ? Write the names of some of the products of water pollution ?)
উত্তৰঃ বিভিন্ন ধৰণৰ উৎসৰ পৰা অহা প্ৰদূৰক পানীত মিহলি হৈ পানী প্ৰদুষিত কৰে।
পানী প্ৰদুষণ কৰা প্ৰব্যসমূহ হ’ল—
(ক) নলা-নৰ্দমাৰ লেতেৰা পানী।
(খ) ৰাসায়নিক সাৰ।
(গ) অজৈৱ পদাৰ্থ আৰু অন্যান্য ৰাসায়নিক দ্ৰৱ্য।
(ঘ) গেছ বা পলস।
(ঙ) উত্তাপ।
(চ) তেজষ্ক্রিয় পদার্থ।
(ছ) কীটনাশক প্ৰদূষণ।
৩৪। ভূ-উষ্মীকৰণ কি ? (What is land warming.)
উত্তৰঃ বায়ুমণ্ডলত সেউজগৃহ গেছৰ পৰিমাণ বৃদ্ধিৰ ফলত পৃথিৱীপৃষ্ঠৰ গড় উষ্ণতা বৃদ্ধি পাইছে। পৃথিৱীৰ উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ বাবে যদিও মূলতঃ কার্বন-ডাই-অক্সাইড গেছেই দায়ী, তাৰ লগতে মিথেন, নাইট্ৰাছ অক্সাইড, ক্ল’ৰ ফ্ল’ৰ’ কাৰ্বন (CFC) শ্ৰেণীৰ গেছকেইটায়ো উষ্ণতা বৃদ্ধি কৰাত বুজন পৰিমাণৰ অৰিহণা যোগাইছে।
উষ্ণতা বৃদ্ধিয়ে পাৰিপাৰ্শ্বিক ভাৰসাম্যতা বিনষ্ট কৰাই নহয়, জৈৱ বিচিত্ৰতাৰো হ্ৰাস কৰিব। এনেদৰে জীৱ জগতৰ বহু জীৱৰ অৱলুপ্তি ঘটিব পাৰে। ভূ-উষ্মীকৰণে কুমেক মহাদেশৰ ফ গলাই পৃথিৱীত বতৰৰ আমূল পৰিবৰ্তন ঘটোৱাটোও অস্বাভাৱিক নহ’ব বুলি ভবা হৈছে। কার্বন-ডাই-অক্সাইডৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি হোৱাৰ ফলত পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত সুদুৰপ্ৰসাৰী প্ৰভাব পেলাব।
৩৫। পৰিৱেশ প্ৰদূষণৰ কাৰকবোৰ কি কি ? (What are the causes of environmental pollution ?)
উত্তৰঃ পৰিৱেশ প্ৰদূষণৰ বাবে তলত দিয়া কাৰকসমূহ উল্লেখ কৰিব পাৰি —
(ক) প্রাকৃতিক সম্পদৰ অত্যাধিক ব্যৱহাৰ।
(খ) গছ-গছনিৰ ধ্বংস কার্য।
(গ) অবৈধভাৱে প্রস্তুত কিছুমান ধ্বংসাত্মক ৰাসায়নিক সাৰ আৰু কীটনাশক ঔষধ।
(ঘ) বিভিন্ন কল-কাৰখানাৰ পৰা নিৰ্গত হোৱা অপকাৰী প্ৰৱ্য।
(ঙ) যান বাহনৰ অধিক বৃদ্ধি আদি।
৩৬। তেজষ্ক্রিয় প্ৰদূষণ কি আৰুই কেনেদৰে ঘটে ? (What is radioactive pollution and how does it occur ?)
উত্তৰঃ সৃষ্টিৰ আদিৰে পৰা সূৰ্যৰ ৰশ্মি, শিল, মাটি আদিৰ পৰা বিকিৰণ হৈ তেজষ্ক্রিয় পদার্থ বহু আৰু পানীৰ মাজেদি জীৱৰ শৰীৰত প্ৰৱেশ কৰি আহিছে। পৰিৱেশত তেজস্ক্রিয় পদার্থৰ প্ৰৱেশ দুই প্ৰকাৰে ঘটে প্রাকৃতিকভাৱে আৰু কৃত্রিমভাবে। প্রাকৃতিকভাৱে শিলাখণ্ড আৰু মাটি আদিৰ পৰা কেইবিধমান তেজষ্ক্রিয় পদার্থ বিকিৰিত হৈ বায়ুমণ্ডলত প্ৰৱেশ কৰে। ই বৰষুণৰ পানীৰ লগত মিহলি হৈভূ-গৰ্ভৰ মাটি আৰু পানীত পৰেহি। এই বিকিৰিত তেজষ্ক্রিয় পদার্থবিলাক বৰষুণৰ পানী আৰু মাটিৰ ওপৰেদি বাগৰি মাটি আৰু পানী দূষিত কৰে।
৩৭। স্থল প্ৰদূষণ কেনেকৈ নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয় লিখা । (How is ground pollution controlled ?)
উত্তৰঃ স্থল প্ৰদূষণ তলত দিয়া ধৰণে নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয় –
(ক) আৱৰ্জনাসমূহ পেলাই দিয়াৰ আগতে উপযুক্তভাৱে তাক উপচাৰিত কৰিব লাগে। যাতে সি প্ৰদূষণৰ সৃষ্টি কৰিব নোৱাৰে।
(খ) কীটনাশক দ্রব্যসমূহ যধে-মধে ব্যৱহাৰ কৰাটো বন্ধ কৰিব লাগে। এইবোৰ সলনি জৈৱিক প্ৰক্ৰিয়াৰে কীটনাশক কার্য সংঘটিত কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰিব লাগে।
(গ) উদ্যোগসমূহত আৱৰ্জনা আৰু পেলনীয়া বস্তুৰ উপচাৰণ প্ৰক্ৰিয়া সদায় ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে। ইয়াৰ দ্বাৰা প্ৰদূষণৰ পৰিমাণ বহু কমি যাব।
৩৮। প্ৰদূষিত পৰিৱেশে জনস্বাস্থ্যৰ ওপৰত কেনেধৰণৰ প্ৰভাৱ পেলায় ? (What kind of impact does a polluted environment have or public health ?)
উত্তৰঃ সুস্থ পৰিৱেশ সুস্বাস্থ্যৰ কেন্দ্ৰস্থল। প্ৰদূষিত পৰিৱেশ হ’ল প্ৰদূষিত বায়ু, মাটি আৰু পানীৰ সংমিশ্রণ। দূষিত বায়ু সেবন, দূষিত পানী পান কৰাৰ অৰ্থ হ’ল স্বাস্থ্য হানিকৰণ। কিয়নো প্রদূষিত বায়ু, পানীত বিভিন্ন বেমাৰৰ বীজাণু থাকে। এইবোৰে নানা প্ৰকাৰে মানুহৰ শৰীৰ আক্ৰমণ কৰি ৰোগাক্ৰান্ত কৰি তোলে। ৰুগ্ন শৰীৰেই হ’ল ভগ্ন স্বাস্থ্য। কল-কাৰখানাবোৰত নানা প্রকাৰৰ বিষাক্ত ৰাসায়নিক দ্রব্য ব্যৱহাৰ কৰি উৎপাদিত হয়। এই বিষাক্ত পৰিৱেশত কাম কৰিলে মানুহৰ ৰোগ হোৱাটো আৰু মৃত্যু হোৱাটো একো অস্বাভাবিক নহয়।
৩৯। পানী প্ৰদূষণৰ নিয়ন্ত্ৰণ কেনেকৈ কৰা হয় ? (How is water pollution controlled ?)
উত্তৰঃ বিভিন্ন উপায়েৰে পানী প্ৰদূষণৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰি –
(ক) পানীত মিহলি হৈ থকা প্রলম্বিত কণাবোৰ অপক্ষেপণ প্ৰথাৰে আৰু কলয়তী কণাবোৰ আতঞ্চন প্ৰথাৰে দূৰ কৰিব পাৰি।
(খ) ব্লিছিং পাউডাৰ, অ’জন আদি দ্ৰব্যৰ সহায়ত পানীৰ নিবীজকৰণ কৰিব পাৰি।
(গ) উদ্যোগজাত আৱর্জনা পানী প্রথমে উপযুক্ত পদ্ধতিৰ দ্বাৰা শোধন কৰাৰ পাছতহে নলা-নৰ্দমাৰে যাবলৈ দিয়া উচিত।
(ঘ) কৃষি কাৰ্যত ৰাসায়নিক সাৰ, কীটনাশক, বননাশক আদি প্ৰয়োজনতকৈ বেছি পৰিমাণে প্রয়োগ কৰা অনুচিত। বৰ্তমান কৃত্ৰিম সাৰ, কীটনাশক আদিৰ বিকল্প হিচাপে জৈব পদার্থ প্ৰয়োগ কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে। কাৰণ এনে পদার্থই পৰিবেশ বিনষ্ট নকৰে।
৪০। সামুদ্রিক প্ৰদূষণ কি ? ইয়াৰ ফলত কি ৰোগ হয় ? (What is marine pollution ? What is the disease as a result ?)
উত্তৰঃ সাগৰৰ পানী বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়াৰে যেনে — সাগৰীয়া লৈতবাহী জাহাজৰ পৰা তেল পৰি সাগৰৰ পানীৰ প্ৰদূষণ হোৱাকে সামুদ্রিক প্রদূষণ বোলে। সাগৰৰ পানীত পাৰা, জিংক, লেড, কেডমিয়াম আদি ধাতব পদার্থ থাকিলে সাগৰৰ পানী প্ৰদূষিত হয়। পাৰাৰ দ্বাৰা প্ৰদুষিত পানীয়ে মানৱ দেঙত মিনামাটা (Minamata) নামৰ ৰোগৰ সৃষ্টি হয়। সেইদৰে কেডমিয়ামৰ দ্বাৰা মানুহৰ ইটাই-ইটাই (itai-itai) নামৰ ৰোগ হয়।
৪১। মাটি প্ৰদূষণৰ কাৰণবোৰ লিখা। (Write the causes of soil pollution ?)
উত্তৰঃ (ক) বিভিন্ন জাবৰ-জোথৰ আৱৰ্জনা আদি দ’ ম কৰি খোৱা ঠাইবোৰ প্ৰদূষিত হয়। এই মাটিত খেতি কৰিলে খেতি নষ্ট হয়।
(খ) বিভিন্ন উদ্যোগৰ পৰা ওলোৱা অপদ্রব্যবোৰে মাটি প্ৰদূষিত কৰে।
(গ) কৃষিকাৰ্যত ব্যৱহৃত ৰাসায়নিক সাৰ, কীটনাশক, কানাশক আদিয়ে মাটিৰ প্ৰদুষণ ঘটায়।
(ঘ) ট্ৰেক্টৰ, যান্ত্ৰিক সঁজুলি ব্যৱহাৰ কৰি মাটি চহোৱা বাবে বেছি লৈকে মাটিৰ স্তৰ শিথিল হয়। বৰষুণ, বানপানী আদিয়ে মাটিৰ উপৰিভাগৰ শিথিল মাটিভাগ উটুৱাই নিয়াৰ ফলত মাটিৰ উৰ্বৰা শক্তি হ্ৰাস পায়।
(ঙ) জলসিঞ্চনৰ বাবে নদীত বান্ধ দি কৃত্ৰিম নলাৰে পানী বোৱাই নি খেতিপথাৰত যোগান ধৰাৰ ফলত মাটিৰ উপৰিভাগ ক্ষয়প্রাপ্ত হয়।
৪২। শব্দ প্ৰদূষণ কি ? শব্দ প্ৰদূষণৰ ফলত কি কি ৰোগ হ’ব পাৰে ? (What is noise pollution ? What diseases can be caused by noise pollution ?)
উত্তৰঃ ঘৰত ব্যৱহাৰ কৰা বিভিন্ন যন্ত্রপাতি (যেনে— ৰেডিঅ’ টিভি, ষ্টেৰিঅ’, কাপোৰ ধোৱা মেচিন আদি) কল-কাৰখানাত ব্যৱহাৰ কৰা বিভিন্ন যন্ত্রপাতি আদি শব্দ প্ৰদূষণৰ উৎস।
জীৱৰ স্বাভাৱিক জীবন যাত্ৰাত চিঞৰ-বাখৰ এটা অবিচ্ছেদ্য অংগ। এই চিঞৰ বাখৰ এটা নিৰ্দিষ্ট সীমা অতিক্ৰম কৰি গ’লে মানুহৰ পৰিৱেশ বিনষ্ট হয়, ইয়াকে শব্দ প্ৰদুষণ বোলে। শব্দ প্ৰদূষণৰ ফলত হ’ব পৰা ৰোগ : শব্দ প্ৰাৱল্য ৮৫ ডেছিৰেলতকৈ বেছি হ’লে মানুহৰ শ্রবণশক্তি নষ্ট হয়। তদুপৰি উচ্চ ৰক্তচাপ, স্নায়বিক দুর্বলতা, নিদ্ৰাহীনতা, হৃদৰোগ, মুৰ পুৰণি আদি ৰোগৰ সৃষ্টি হয়।
৪৩। তাপীয় প্ৰদূষণ কি ? তাপীয় প্ৰদূষণৰ উৎপত্তি আৰু ইয়াক কেনেদৰে নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়? (What is thermal pollution ? What is the origin of thermal pollution and how is it controlled ?)
উত্তৰঃ কোনো উত্তপ্ত পদাৰ্থৰ লগত ঠাণ্ডা পদাৰ্থৰ বিক্ৰিয়াৰ ফলত অন্য কিছুমান প্ৰদুধিত পদাৰ্থৰ সৃষ্টি হয়। এনেদৰে উত্তাপৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা পদাৰ্থৰ ফলত পৰিৱেশৰ যি পৰিৱৰ্তন হয় তাক তাপীয় প্ৰদূষণ বোলে। বিভিন্ন ইঞ্জিন আদি চলি থাকেতে বেছি তাপ সৃষ্টি কৰে যাৰ ফলত উষ্ণতাৰ বৃহৎ তাৰতম্য ঘটে। ইয়াৰ উপৰিও নিউক্লিয় পাৱাৰ, বিদ্যুৎ শক্তি প্রক আদিত উদ্ভৱ হোৱা তাপৰ ফলত তাত ব্যৱহাৰ কৰা পানী আদি বহু পৰিমাণে উত্তাপিত হয়। তাপীয় প্ৰদূষণ ৰোধ কৰিবলৈ প্ৰধানকৈ ডাঙৰ উদ্যোগসমূহ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব লাগে। এনে উদ্যোগসমূহৰ পৰা নিৰ্গত হোৱা পানীসমূহ শীতলীকৰণ প্ৰক্ৰিয়াৰে শোধন কৰি উষ্ণতা হ্রাস কৰা হয়।
৪৪। মানুহৰ ওপৰত অ’জন গেছৰ অৱক্ষয়ৰ পৰিণাম কেনেকুৱা ? (What is the effect of the depletion of ozone gas on humans ?)
উত্তৰঃ (ক) ছালৰ ৰোগ বিশেষকৈ ছালৰ কেন্সাৰ বৃদ্ধি পাব।
(খ) দেহৰ ৰোগ, প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা নষ্ট হ’ব।
(গ) মানুহৰ প্ৰজনন ক্ষমতা কমি যাব।
(ঘ) মানুহৰ ছালৰ তলত মেলানিন নামৰ ৰঞ্জক কলা থাকে।
এই ৰঞ্জক কলাসমূহে অতি বেঙুনীয়া ৰশ্মিৰ পৰা শৰীৰৰ অভ্যন্তৰৰ কোষসমূহক ৰক্ষা কৰে। অধিক অতি বেঙুনীয়া ৰশ্মি বিকিৰণৰ ফলত মেলনিন ৰঞ্জক কণাসমূহ নষ্ট হৈ যাব আৰু ছালৰ স্বাভাবিক কামত ব্যাঘাত সৃষ্টি কৰিব। বিশেষকৈ শ্বেতাৰ্মৰ মানুহ সূৰ্যৰ পোহৰত ওলাব নোৱাৰা হ’ব।
৪৫। জলবায়ু পৰিৱৰ্তন কি ? (What is climate change ?)
উত্তৰঃ জলবায়ু হৈছে একোটা অঞ্চলৰ বতৰৰ গড় স্বৰূপ বা প্রকৃতি। বতৰ হৈছে সেই ঠা টুকুৰাৰ উচ্চতা, বৃষ্টিপাত, আসতা, বতাহ, পোহৰ প্ৰাবলা, ডাৱৰ আদিৰ দৈনন্দিন বায়ুমণ্ডলীয় অবস্থা। দীৰ্ঘদিনীয়া অর্থাৎ অতি কমেও ৩০-৪০ বছৰ পর্যন্ত এনে বতৰৰ গড় অৱস্থা হৈছে জলবায়ু পৰিৱর্তন। অলবায়ু পৰিৱৰ্তন হৈছে জলবায়ু অৱস্থাৰ পৰিসংখ্যাৰ উল্লেখনীয় ভিন্নতা বা এটা দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে দেখা দিয়া অৱস্থাৰ ভিন্নতা। অন্যভাৱে ক’বলৈ গ’লে জলবায়ুৰ পৰিৱৰ্তন হৈছে উষ্ণতাৰ বৃদ্ধি, বৃষ্টিপাতৰ পৰিৱৰ্তন, খৰাং অবস্থান বৃদ্ধি, অতিমাত্রা শীত আদি জলবায়ুত দেখা দিয়া অবাঞ্ছিত পৰিবৰ্ত্তন। জলবায়ুৰ পৰিবৰ্ত্তন এটা জটিল বিষয় তথ্য জোখমাখন ব্যৱস্থাসমূহ বিক্ষিপ্ত হৈ থাকে আৰু জলবায়ুৰ প্ৰক্ৰিয়াসমূহক বিজ্ঞানসম্মতভাৱে বুজাৰ ক্ষেত্ৰত এটা ডাঙৰ অনিশ্চয়তা আছে। তৎসত্ত্বেও কিছুমান তাৎপৰ্যপূৰ্ণ গতিৰে জলবায়ুৰ পৰিৱৰ্তন হৈ আছে।
৪৬। উত্তৰ-পূব ভাৰতত কেনেদৰে জৈৱ বৈচিত্ৰাৰ বিনাশ ঘটিব ধৰিছে। (How did biodiversity begin to decline in Northeast India ?)
উত্তৰঃ উত্তৰ-পূব ভাৰত জৈৱ-বৈচিত্ৰাৰে চহকী দেশ। কিন্তু ১৯৯৫-৯৭ চনত প্রায় ১৮০০ কিঃমিঃ আয়তৰ ঠাইৰ বনাঞ্চল ধ্বংস কৰা হৈছে। ইয়াৰ কাৰণ আছিল উত্তৰ-পূব ভাৰতত প্রচলিত ঝুম খেতি। আনহাতে ইয়াৰ লগে লগে অঞ্চলটোত হাতী, বাইচন, হৰিণা, নাহৰফুটুকী বাঘ আদিৰ বহু প্ৰজাতি আৰু সংখ্যা কমিবলৈ লৈছে। বহুতো জীৱ-জন্তুৱে খাদ্যৰ সন্ধানত অৰণাৰ পৰা আবাসস্থলীলৈ নামি আহি ত্ৰাসৰ সৃষ্টি কৰিছে। ফলত বহুতো মানুহৰ নিধন হোৱাৰ লগতে মানুহৰ হাতত এইবোৰ জন্তুৰো মৃত্যু ঘটিছে। নদীৰ উচ্চাংশত ভূমিৰ ক্ষমীভবনৰ বাবে নদীৰ তলিভাগ বাম হৈ বানপানীৰ সৃষ্টি কৰিছে। লাহে লাহে বিল, জলাশয়-পিশুনি আদি সমতলভূমিলৈ পৰিৱৰ্তিত হোৱাৰ ফলত তাত থকা মাছ কাছৰ যথেষ্ট ক্ষতি হৈছে। এই সকলোবোৰে অঞ্চলটোৰ জৈৱ-বৈচিত্ৰৰ মাজত ভাৰসাম্যতা নাইকিয়া হৈছে। সেয়ে অঞ্চলটোৰ পৰা বহু জীৱ বিলুপ্ত হ’ব ধৰিছে।
৪৭। এচিড বৰষুণৰ প্ৰভাৱ আৰু ৰোধৰ বিষয়ে চমুকৈ লিখা। (Write briefly about the effects and prevention of acid rain ?)
উত্তৰঃ এচিড বৰষুণ মূলতে হৈছে বায়ু প্ৰদূষণ। উদ্যোগিক কাম-কাজ আৰু জীৱাশ্ম ইন্ধন দহনৰ ফলত উৎপন্ন হোৱা ছালফাৰ আৰু নাইট্ৰ’জেনৰ অক্সাইডবোৰ হৈছে বায়ুগুলৰ গেছসমূহৰ পাৰ সৃষ্টি হোৱা এচিডৰ প্ৰধান উৎস। এই অক্সাইডসমূহ গানীত সহজে দ্রবীভূত হয়। বতাহে যেতিয়া ছালফাৰ -ডাই-অক্সাইড আৰু নাইট ‘জেনৰ অক্সাইডসমূহক বিভিন্ন দিশলৈ থৈ নিয়ে তেতিয়া সেইবোৰ পানীৰ বাষ্পৰ সংস্পৰ্শলৈ আহি ছালফিউৰিক এচিড, নাইট্রিক এচিড, ছালফেট আৰু নাইট্ৰেৰ ক্ষুদ্ৰ কণা সৃষ্টি কৰে। এই ৰাসায়নিক পদার্থসমূহ সেমেকা ( যেনে এচিড বৰষুণ, তুষাৰ, কুঁৱলী আৰু মেঘবাষ্প আদি) আৰু শুকান (এচিড, ধূলিকণা) পদার্থদ ৰূপত ভূ-পৃষ্ঠলৈ নামি আহে। এই গোটেই প্ৰক্ৰিয়াটোত সৃষ্টি হোৱা মিশ্রনটোক আম্লিক বা এচিড বৰষুণ বোলে।
৪৮। ক্রান্তীয় অঞ্চলৰ বিষয়ে এটি চমুটোকা লিখা। (Write a short note about Tropical region.)
উত্তৰঃ ক্রান্তীয় অঞ্চল অর্থাৎ ২৩ – ২১উত্তৰ আৰু ২৩ – ২ ১ দক্ষিণ অক্ষৰেখাৰ মাজৰ অঞ্চলটোত উত্তাপ আৰু বৃষ্টিপাত দুয়োটাই অধিক হোৱা কাৰণে উদ্ভিদ আৰু আন জীৱৰ প্রাচুর্যতা অত্যাধিক দেখা যায়। ইয়াত প্ৰজাতিবোৰৰ সংখ্যা আৰু জনসংখ্যা (Population of Species) দুয়োটাই অধিক কাৰণে জৈৱ বিচিত্রতাও অধিক। এই অঞ্চলটো বিভিন্ন জাত উদ্ভিদ, জীৱ-জন্তু, কীট পতঙ্গ আৰু ক্ষুদ্ৰ অণুজীৱৰ বাসভূমি। ইয়াৰ অন্তৰ্ভুক্ত দেশবোৰ হ’ল— ব্রাজিল, কলম্বিয়া, মেক্সিকো, অস্ট্রেলিয়া, ইকুৱেডৰ, পেৰু, মালয়েছিয়া, ইণ্ডোনেচীয়া, ভাৰতবৰ্ষ, জেইবি, মালাগাছী আদি। এইবোৰ দেশক বা এই অঞ্চলটোক অতিবৃহৎ জীৱবৈচিত্ৰ্যৰ (Megadiversity) দেশ বোলা হয়।
৪৯। বন ধ্বংস এটা পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যা নে ? যদি হয় কিয় ? (Is deforestation an environmental issue ? If so, why ?)
উত্তৰঃ হয়, বন ধ্বংস হৈছে এক পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যা। এটা পৰিৱেশৰ পৰিস্থিতি বিজ্ঞানত অৰণ্যৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা আছে। প্রাকৃতিক অৰণ্যই জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ ভাণ্ডাৰ হিচাপে কাম কৰে। সেইবোৰ কাৰ্বন চিংক, যি বায়ুমণ্ডল আৰু মহাসাগৰৰ পৰা কাৰ্বন ৰখাত সহায় কৰে। কার্বন-ডাই-অক্সাইড আৰু অন্যান্য গেছৰ ফলত গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি আৰু জলবায়ু পৰিবৰ্তন হয় আৰু সেয়েহে বনাঞ্চল ধ্বংস কৰাৰ পৰিৱেশৰ ওপৰত এক ক্ষতিকাৰক।
ৰচনাধৰ্মী প্রশ্নোত্তৰঃ
১। ক্ৰান্তীয়, নাতিশীতোষ্ণ আৰু মেৰু পৰিস্থিতিতন্ত্ৰত পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যাবোৰ কি ? What are the environmental problems in tropical, temperate and Polar ecosystems ?
উত্তৰঃ স্থলজ আৰু জলজ ক্রান্তীয় পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ দুয়োটাই গুৰুত্বপূৰ্ণ পাৰিপাৰ্শ্বিক সেৱা প্ৰদান কৰে যিবোৰ মানুহে এই গ্ৰহটোত য’তেই বাস নকৰক তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, ক্রান্তীয় অৰণ্যই বিশ্বব্যাপী কাৰ্বন চক্র প্রভাৱিত কৰে আৰু কাৰ্বন সংশ্লেষণৰ জৰিয়তে (সালোক সংশ্লেষণ) সকলো স্থলজ কাৰ্বনৰ ৫০% লৈকে সঞ্চিত থাকে। এইবোৰে পৃথিৱীৰ ৪০% বো অধিক অক্সিজেন উৎপাদন কৰে, বিশ্বব্যাপী বতৰ প্ৰভাৱিত কৰে আৰু কোটি কোটি লোকৰ বাবে সতেজ পানী, খাদ্য, কাঠ, ৰবৰ আৰু অন্যান্য রাসায়নিক পদার্থ প্রদান কৰে। বর্তমানে বিশ্বৰ ৪১% তকৈও অধিক মানৱ জনসংখ্যা ক্রান্তীয় অঞ্চলৰ ভিতৰত বাস কৰে আৰু অনুমান অনুসৰি ২০৫০ চনলৈ তেওঁলোকৰ জনসংখ্যা ৫০% তকৈ ওপৰলৈ বৃদ্ধি হ’ব।
মানুহৰ অত্যাধিক জনসংখ্যা আৰু সেইবোৰৰ কার্যকলাপে ক্রান্তীয় পৰিস্থিতিতন্ত্ৰৰ ওপৰত ধ্বংসাত্মক প্রভাব পেলায়। উদাহৰণস্বৰূপে, বাসস্থান ধ্বংস, বন ধ্বংস, বিভাজন, বনজুই, খনন, আত্মগাঁথনি নিৰ্মাণ আৰু নিৰ্বাচিত লগিংয়ে ইতিমধ্যে বিশ্বব্যাপী বৰ্ষাৰণ্যবোৰক তেওঁলোকৰ মূল আকাৰৰ। আধালৈ হ্ৰাস কৰিছে। যদি বর্তমান বন ধ্বংসৰ হাৰ অব্যাহত থাকে, তেন্তে পৃথিৱীৰ বৰ্ষাৰণ্য আৰু তেওঁলোকৰ বহুতো প্রজাতি ৪০-১০০ বছৰৰ ভিতৰত নাইকিয়া হ’ব। আইনী আৰু অবৈধ চিকাৰ আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ ব্যৱসায় (বহুতো প্রতিষ্ঠিত ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত হোৱা সমস্যা), গৰিলা, চিম্পাঞ্জি, গণ্ডাৰ, বাঘ, মেকাউ, তোতা, উভচৰ প্ৰাণী, মেহগনি আৰু অৰ্কিডকে ধৰি কতো প্রজাতি বিলুপ্তিৰ কাষলৈ আনিছিল। অবহনযোগ্য যথেষ্ট পৰিমাণৰ চিকাৰৰ দ্বাৰা চালিত জীৱ-জন্তু কমি যোৱাৰ ফলত বহুতো ক্রান্তীয় অঞ্চলত “বুশমিট সংকট” (Bushmeet Crisis) ঘটিছে। ক্রান্তীয় অৰণ্যৰ বেছিভাগ ডাঙৰ স্তন্যপায়ী প্ৰাণীৰ মূল ঘনত্ব প্রায় ১০% লৈ হ্ৰাস কৰা হৈছে।
বহুতো প্রজাতি স্থানীয়ভাবে বিলুপ্ত, যাক দ্য এম্পটি ফৰেষ্ট (চে বেডফার্ড) বুলি বৰ্ণনা কৰা হৈছে। যিহেতু এই প্রাণী প্রজাতিবোৰৰ বহুতে উদ্ভিদৰ সৈতে অপ্রয়োজনীয় পাৰস্পৰিক আদান-প্রদান বিকশিত কৰিছে বা আন প্ৰাণীৰ প্ৰজাতিবোৰকো প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে (অৰ্থাৎ প্ৰতিযোগিতা, চিকাৰী বা চিকাৰৰ আন্তঃক্ৰিয়াৰ জৰিয়তে), প্ৰায় প্ৰতিটো বিলুপ্তিৰ ঘটনাৰ ফলত বাকী থকা প্ৰজাতি আৰু সেইবোৰৰ পৰিৱেশতন্ত্ৰৰ বাবে ট্রফিক কাঙ্কেডিং প্ৰভাৱ আৰু নেতিবাচক পৰিণাম হ’ব। নৃতাত্ত্বিক প্রেৰিত গোলকীয় জলবায়ু পৰিবৰ্তন ক্রান্তীয় পৰিস্থিতিতন্ত্ৰ আৰু ইয়াৰ অধিবাসীসকলৰ বাবে আটাইতকৈ ডাঙৰ ভাবুকি হ’ব পাৰে। জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, বর্ধিত পৰিমাণৰ সৈতে, বিশ্বব্যাপী বতৰৰ প্ৰকাৰ যেনে ঘূৰ্ণীবতাহ, টাইফুন আৰু ঋতুগত বৰষুণৰ প্ৰকাৰ সলনি কৰিবলৈ আৰু অব্যাহত থাকিব। মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ দ্বাৰা বাধাপ্রাপ্ত জটিল অজৈৱিক কাৰক, জৈবীয় আন্তঃক্ৰিয়া আৰু পাৰস্পৰিক নিৰ্ভৰশীলতাৰ ফলত এক অসাধাৰণ পাৰিপাৰ্শ্বিক মন্দাবস্থা, প্রজাতি বিলুপ্তি আৰু বেছিভাগ ক্রান্তীয় পৰিস্থিতিতন্ত্র ধ্বংস হ’ব।
আমি জানো যে নাতিশীতোষ্ণ বায়োম মুখ্যতঃ নাতিশীতোষ্ণ অৰণ্য আৰু খাঁহনিৰে গঠিত। অঞ্চলটোত উন্নয়নমূলক কার্য-কলাপৰ বাবে অত্যাধিক লগিং আৰু বন ধ্বংসৰ বাবে এই নাতিশীতোষ্ণ অৰণ্যবোৰৰ বেছিভাগ অংশ কেইটামান দশকত নিৰুদ্দেশ হোৱাৰ আশংকা আছে। বনধ্বংস হৈছে ঘৰ-অট্টালিকা বা ব্যৱসায়িক চৌহদৰ দৰে সম্পত্তি নিৰ্মাণৰ বাবে বনাঞ্চল কটা য’ত ভিতৰৰ প্ৰায় সকলো বিদ্যমান বন আৰু প্ৰজাতি ধ্বংস হয়। তীব্র খনন কার্যয়ে কেলিফৰ্ণিয়া, ৱাশ্বিংটন আৰু অগেনৰ স্থানীয় নাতিশীতোষ্ণ বৰ্ষাৰণ্যৰ ১০% কৈও কম এৰি দিছে, আনহাতে মাটি খেতি কৰিবলৈ বৰ্ষাৰণ্য পৰিষ্কাৰ কৰাৰ ফলত ইউৰোপৰ নাতিশীতোষ্ণ বৰ্ষাৰণ্য যথেষ্ট হ্ৰাস পাইছে। অষ্ট্ৰেলিয়াত, মূল নাতিশীতোষ্ণ বৰ্ষাৰণ্যৰ ৩ শতাংশতকৈও কম বাকী আছে। ইয়াৰ ফলত কেৱল জৈৱ বৈচিত্ৰ্যহে ক্ষতিগ্রস্ত নহয় কিন্তু এই অঞ্চলবোৰত বাস কৰা লোকসকলৰ ওপৰত ক্ষতিকাৰক প্ৰভাৱ পৰে কিয়নো বনাঞ্চলৰ অভাৱৰ বাবে এই অঞ্চলবোৰত CO2 ৰ স্তৰ উচ্চ হৈ থাকে। নাতিশীতোষ্ণ অৰণ্যত প্ৰজাতিৰ ক্ষতি সাধাৰণতে তেতিয়া হয় যেতিয়া মানুহে বিলুপ্তি বা বিলুপ্তিৰ ওচৰত প্ৰজাতি চিকাৰ কৰে, যেনেকৈ আমেৰিকান বাফেলোৰ (ম’হ) সৈতে ঘটিছিল, অন্যান্য প্ৰজাতিৰ ভিতৰত। নাতিশীতোষ্ণ পৰ্ণপাতী অৰণ্যত খাদ্য-শৃংখলৰ পৰা এটা প্ৰজাতি আঁতৰ কৰাৰ ব্যাপক প্ৰভাৱ আছে, যাৰ ফলত বায়োমৰ পাৰিপাৰ্শ্বিক সঁহাৰি দুৰ্বল হয় আৰু ই দুৰ্যোগ আৰু আনকি বিফলতাৰ প্ৰতি অধিক সংবেদনশীল হয়।
মেৰুপৰিৱেশ সম্পৰ্কীয় তিনিটা মুখ্য আন্তঃসম্পর্কীয় বিষয় হৈছে জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, জৈৱিক বৈচিত্ৰ্যৰ পৰিৱৰ্তন, আৰু বিষাক্ত পদার্থ জমা হোৱা। এই পৰিৱৰ্তনবোৰৰ প্ৰভাৱ উত্তৰত ক্ৰমান্বয়ে স্পষ্ট হৈ আহিছে। ইয়াৰ উপৰিও আর্কটিক পৰিৱেশ পৰিৱৰ্তনৰ আগজাননী আৰু লগতে সেই পৰিৱৰ্তনৰ এক মুখ্য নিৰ্ধাৰক। জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ পাৰিপাৰ্শ্বিক প্ৰভাৱবোৰে মেৰু অঞ্চলৰ ভিতৰত আৰু মাজত গভীৰ আঞ্চলিক পার্থক্য প্ৰদৰ্শন কৰে। উত্তৰ অঞ্চলত কম তীব্ৰ বতৰে কিছুমান সম্প্ৰদায়ৰ বাবে ইতিবাচক অর্থনৈতিক লাভালাভ সৃষ্টি কৰিব। বৰফ পানী আৰু পাৰ্মাফ্ৰষ্টৰ পৰিৱৰ্তনে আর্কটিক সতেজ পানী আৰু নিকট-তীৰৰ সামুদ্রিক প্ৰণালীৰ ওপৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰভাৱ পেলাব। ইয়াৰ উপৰিও গোলকীয় উষ্ণতাই আর্কটিকক বহুলভাৱে প্রভাৱিত কৰিছে।
২। ক্রান্তীয় বৰ্ষাৰণ্য অঞ্চল বা ক্রান্তীয় চিৰসেউজীয়া অৰণ্য অঞ্চলৰ ওপৰত এটা চমুটোকা লিখা। (Write a short note on Tropical rainforest region or evergreen forest region.)
উত্তৰঃ এই অঞ্চলটোত আছে অধিক বৰষুণ হোৱা উত্তৰ-পূৱ ভাৰত, পশ্চিমঘাট আৰু মালাবাৰ উপকূল। ইয়াত ওখ গছৰ ডাঠ হাবি আছে আৰু নানা জাতৰ উদ্ভিদ একেলগে থাকে। সেয়ে এই অঞ্চলত জৈৱ বিচিত্ৰতা অধিক। জলবায়ু উষ্ণ আৰু সেমেকা হোৱা বাবে ইয়াত মচ (Mosses), ঢেকীয়া, এপিফাইট (Epiphytes), কপৌফুল ( Orchids), লায়ানা (Lianas), আঙ্গুৰ, হাৰ্ব (Herbs), সৰু জোপোহা গছ, খেজুৰ (Palms), ইলাচী (Cardamoms) আদা ইত্যাদি। জীৱ-জন্তুবোৰ হ’ল — হাতী, গঁড়, হলৌবান্দৰ, সোণালী বান্দৰ, টুপি বান্দৰ, চমো বান্দৰ, মেকাকিউচ (Macaques), নীলিগিৰি বান্দৰ, বাদুলি, ডাঙৰ কেৰ্কেটুৱা, চিভেট (Civets), উৰা-কেৰ্কেটুৱা আদি।
