প্ৰাচীন কালৰে পৰা বিভিন্ন ৰোগৰ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত ভিন্ন ধৰণৰ ঔষধি সেউজীয়া শাক-পাচলি ব্যৱহাৰ হৈ আহিছে। এই ঔষধি গুণেৰে সমৃদ্ধ শাক- পাচলি সমূহ আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসাতো বিশেষভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এনে এবিধ ভাৰতৰ লগতে অসমতো প্ৰচুৰ পৰিমাণে পোৱা ঔষধি গুণেৰে পৰিপুষ্ট ভেষজ হৈছে খুতৰা শাক। এই প্ৰৱন্ধটিত খুতৰা শাকৰ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় উপকাৰিতাৰ Health Benefits and uses of Green amaranth বিষয়ে সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
Read Also: Health Benefits of Shatavari | শতমূলৰ স্বাস্থ্যজনিত উপকাৰিতা
খুতৰা কি? | What is Green amaranth
খুতৰা হৈছে এবিধ পুষ্টিকৰ শাক জাতীয় উদ্ভিদ যি বহুতো ঔষধী গুণ বিশিষ্ট। খুতৰা শাক সম্ভৱতঃ এছিয়ান মূলৰ কিন্তু এতিয়া পৃথিৱীৰ ক্ৰান্তীয় আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় অঞ্চলবোৰত এক বিশ্বজনীন অপতৃণ, লগতে নাতিশীতোষ্ণ অঞ্চলত (যেনে– ইউৰোপ, উত্তৰ আমেৰিকা, এছিয়া আৰু অষ্ট্ৰেলিয়াত) বহুদূৰ প্ৰৱেশকৰে। খুতৰা শাক Amaranthaceae পৰিয়ালৰ উদ্ভিদ। খুতৰা শাক ভিন্ন ধৰণৰ পুষ্টিৰে সমৃদ্ধ। খুতৰা শাক ব্যৱহাৰে বহু ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে।
উদ্ভিদ বিৱৰণ | Plant description
খুতৰা শাক হৈছে এক বাৰ্ষিক ভেষজ যাৰ কাণ্ড বোৰ থিয় বা মাজে মাজে ওপৰলৈ উঠা,১০-৪০ চেমি দীঘল। কাণ্ডবোৰ কম পৰিমাণে ঘন শাখা, চেনেল কৰা হয়। পাতবোৰ ত্ৰিভুজাকাৰ-ডিম্বাশয়, ২-৭ চেমি দীঘল, ১.৫-৫.৫ চেমি বহল, চুলিবিহীন, মুৰ সাধাৰণতে ঠেক, ১-১০ চেমি দীঘল ডাঁটা। ফুলবোৰ সেউজীয়া, ক্ষীণ। দুয়োটা লিংগ গোটেই স্পাইকবোৰত মিহলি হৈ থাকে, কিন্তু মাইকী ফুলবোৰ অধিক সংখ্যক, ব্ৰেক্ট আৰু ব্ৰেক্টিঅ’লবোৰ বগা, ত্ৰিভুজাকাৰ-ডিম্বাশয়ৰ পৰা বহলভাৱে লেন্স আকৃতিৰ, মেমব্ৰানাছ, চুটি, শেঁতা বা ৰঙা আৱৰণৰ সৈতে।
১০০ গ্ৰাম খুতৰা শাকৰ পুষ্টিৰ মূল্য | Nutritional value of per 100 g Green amaranth
- Energy: 96kj
- Carbohydrates: 4g
- Protein: 2g
Vitamin
- Vitamin A IU: 2917 mg
- B1 – Thiamine: 0.027mg
- B2 – Riboflavin: 0.158mg
- B3 – Niacin:0.658mg
- B5 – Pantothenic acid:0.064mg
- B6 – Vitamin:0.192mg
- B9 – Folate:85mg
- Vitamin C:43.3mg
- Vitamin E:0mg
- Vitamin K: 1140 mg
Minerals
- Calcium : 215mg
- Copper: 0.162mg
- Iron: 2.32mg
- Magnesium: 55mg
- Manganese: 0.885mg
- Phosphorus: 50mg
- Potassium: 611mg
- Sodium: 20mg
- Zinc: 0.9mg
খুতৰা শাকৰ ভিন্নভাষিক নাম | Different linguistics name of Green amaranth
- ইংৰাজী ভাষাত: Green Amaranth, Pigweed, Prince of Wales feather, slender amaranth, tropical green amaranth
- হিন্দী ভাষাত: jungali chaulayi
- মালায়ালম ভাষাত: kuppa cheera
- মণিপুৰী ভাষাত: Lam cheng kruk
- মাৰাঠী ভাষাত: Math, unadabhaji
- সংস্কৃত ভাষাত: Tanduliya
- তামিল ভাষাত: kuppai-k-kirai
- তেলুগু ভাষাত: Chilaka-thotakoora
খুতৰা শাকৰ জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific classification of Green amaranth
- Kingdom: Plantae
- Clade: Tracheophytes
- Clade: Angiosperms
- Clade: Eudicots
- Order: Caryophyllales
- Family: Amaranthaceae
- Genus: Amaranthus
- Species: A.Viridis
- Scientific name: Amaranthus viridis
খুতৰা শাকৰ উপকাৰিতা | Health Benefits of Green amaranth
১. কলেষ্টেৰল হ্ৰাস কৰে (Lower cholesterol)
খুতৰা শাকৰ এক মুখ্য স্বাস্থ্য উপকাৰিতা হ’ল আপোনাৰ তেজৰ কলেষ্টেৰলৰ স্তৰ হ্ৰাস কৰাৰ সামৰ্থ্য। এই শাকত টোকোট্ৰিয়েনল tocotrienols থাকে, এক প্ৰকাৰৰ ভিটামিন E যি শৰীৰত বেয়া কলেষ্টেৰল (LDL) স্তৰ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে আৰু কৰোনেৰী হৃদৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰে।
২. উচ্চ ৰক্তচাপ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে (Controls hypertension)
খুতৰা শাকৰ পাতবোৰ পটাছিয়াম আৰু মেগনেছিয়ামেৰে সমৃদ্ধ হয় যিবোৰ শৰীৰত সঠিক electrolyte- ৰ ভাৰসাম্য বজাই ৰখাৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ। এই পাতবোৰত অন্যান্য অত্যাৱশ্যকীয় পুষ্টিৰ উপৰিও যথেষ্ট পৰিমাণৰ আহাৰত আঁহৰ উপস্থিতিয়ে উচ্চ ৰক্তচাপ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু প্ৰতিৰোধত সহায় কৰে।
৩. কৰ্কট ৰোগৰ পৰা সুৰক্ষা দিয়ে (Protects against cancer)
খুতৰা শাকৰ কৰ্কট ৰোগৰ সুৰক্ষামূলক কাৰ্যকলাপ হৈছে অন্যান্য অত্যাৱশ্যকীয় পুষ্টিৰ উপৰিও ভিটামিন E, ভিটামিন C আৰু Lysine এণ্টিঅক্সিডেণ্ট গুণাগুণ। এই পাতবোৰে ক্ষতিকাৰক মুক্ত ৰেডিকেলৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়ে আৰু কৰ্কট ৰোগৰ বাবে দায়ী ক্ষতিকাৰক কোষ গঠন প্ৰতিহত কৰে। ইয়াত কিছুমান খাদ্যাভ্যাস আছে যিয়ে কৰ্কট ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
৪. ডায়েবেটিচৰ বাবে ভাল (Good For diabetes)
অধ্যয়নবোৰে দেখুৱাইছে যে খুতৰা শাকৰ পাতবোৰে hyperglycemic প্ৰতিৰোধী কাৰ্যকলাপ প্ৰদৰ্শন কৰে আৰু এনেদৰে, টাইপ-২ ডায়েবেটিচ ৰোগীৰ ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ হ্ৰাস কৰে। এই পাতবোৰে আপোনাৰ ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ যেনে মেদবহুলতা আৰু কলেষ্টেৰল বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে দায়বদ্ধ অন্যান্য উচ্চ বিপদাশংকাৰ কাৰকবোৰো হ্ৰাস কৰে।
৫. হজম উন্নত কৰে (Improve digestion)
খুতৰা শাক হৈছে আহাৰৰ আঁহৰ এক উৎকৃষ্ট উৎস। এই শাকে শিশু আৰু জ্যেষ্ঠসকলৰ বাবে ভাল কিয়নো ই সুস্বাদু আৰু পুষ্টিকৰ, বিভিন্ন উপকাৰী পুষ্টিৰে ভৰপূৰ আৰু লগতে সহজে হজম হয়। এইবোৰে আপোনাৰ পাচন স্বাস্থ্য বৃদ্ধি কৰাৰ লগতে কোষ্ঠকাঠিন্য ৰোধ কৰে।
৬. ৰক্তহীনতা প্ৰতিৰোধ কৰে (Prevents anaemia)
শৰীৰত লোৰ অভাৱৰ ফলত ৰক্তহীনতা হয়। খুতৰা শাকৰ পাতত উচ্চ পৰিমাণৰ লোৰ উপস্থিতিয়ে তেওঁলোকক শৰীৰত এই খনিজ পদাৰ্থৰ অভাৱ প্ৰতিহত কৰিবলৈ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ আহাৰৰ উৎস কৰি তোলে।
7. ছালৰ সমস্যা সহজ কৰে (Eases skin problems)
খুতৰা শাকৰ পাতত বিভিন্ন স্বাস্থ্যৰ অত্যাৱশ্যকীয় পুষ্টি থাকে যি ছালৰ সংক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী পদক্ষেপ প্ৰয়োগ কৰে। এই পাতবোৰে ব্রণ আৰু ছালৰ অন্যান্য সমস্যা যেনে একজিমাৰ চিকিৎসাৰ বাবে এক প্ৰাকৃতিক প্ৰতিকাৰ হিচাপে কাম কৰে।
৮. কেলচিয়ামৰ অভাৱৰ আশংকা হ্ৰাস কৰে (Lowers risk of calcium deficiency)
কেলচিয়াম খুতৰা শাকৰ পাতত ভাল পৰিমাণত থাকে অষ্টিওপোৰোচিছৰ দৰে কেলচিয়ামৰ অভাৱৰ ফলত হোৱা স্বাস্থ্যজনিত জটিলতাৰ আশংকা হ্ৰাস কৰিবলৈ এই শাক গ্ৰহণ কৰক।
৯. মুখৰ সমস্যাৰ পৰা সকাহ দিয়ে (Relieves orals problem)
খুতৰা শাকৰ পাতবোৰে বহু ধৰণৰ মুখৰ জটিলতাৰ পৰা সকাহ দিবলৈ এক কাৰ্যকৰী প্ৰতিকাৰ হিচাপে কাম কৰে। কেঁচা সেউজীয়া শাকবিধে ডিঙিৰ বিষ, মুখৰ আলচাৰ আৰু ফুলা মাড়িৰ চিকিৎসাৰ বাবে পৰম্পৰাগত ঔষধ হিচাপে বহুলভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। ইয়াত কিছুমান খাদ্য আছে যিয়ে উশাহৰ দুৰ্গন্ধ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব।
১০. চুলি সৰা প্ৰতিহত কৰে (Prevents hair loss)
যদি আপুনি চুলি সৰা আৰু চুলি অকালতে পকা তপত হয়, আপোনাৰ চুলিৰ সমস্যাৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাবলৈ দৈনিক আধাৰত খুতৰা শাক খাব। এই পাতবোৰে চুলি সৰা প্ৰতিহত কৰিবলৈ আৰু আপোনাৰ চুলি শক্তিশালী কৰিবলৈ এক শক্তিশালী প্ৰাকৃতিক প্ৰতিকাৰ হিচাপে কাম কৰে।
১১. হাড়ৰ বাবে (For bones)
খুতৰা শাকত থকা উচ্চ কেলচিয়াম, তাম, লো, মেঙ্গানিজ, ফছফৰাছ আৰু জিংক সকলোৱে হাড়ৰ স্বাস্থ্য সমৰ্থন কৰে।
১২. চকুৰ বাবে (For eyes)
ভিটামিন A-ৰ উচ্চতা, প্ৰাপ্তবয়স্ক আৰু শিশু দুয়োৰে চকুৰ বাবে খুতৰা শাক ভাল। লুটিনৰ উপস্থিতিয়ে বয়স-সম্পৰ্কীয় মেকুলাৰ অৱক্ষয়ৰ প্ৰগতি লেহেম কৰাত সহায় কৰিব। লগতে, এই শাকত বিটা-কেৰোটিন অধিক থাকে যি চকুৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে অত্যাৱশ্যকীয়।
১৩. পেশী আৰু স্নায়ুতন্ত্ৰ (Muscle And Nervous systems)
খুতৰা শাক থকা ভাল Electrolyte ভাৰসাম্যই স্বাভাৱিক পেশী আৰু স্নায়ুতন্ত্ৰৰ কাৰ্যত সহায় কৰে।
১৪. ৰোগ প্ৰতিৰোধক প্ৰক্ৰিয়া (Immune System)
খুতৰা শাক হৈছে জিংকৰ এক ভাল উৎস যি এক স্বাস্থ্যকৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালী ৰক্ষণাবেক্ষণৰ বাবে অত্যাৱশ্যকীয়।
ব্যৱহাৰ | Uses
খুতৰা শাকৰ ভজা, তৰকাৰী, চুপ, কাষৰ ব্যঞ্জন, চালাড, পানীয় আদিত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।খুতৰা শাকৰ পৰা তৈয়াৰী ভিন্ন খাদ্য সামগ্ৰী সমূহ ভিন্ন ধৰণে ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
পাৰ্শ্বক্ৰিয়া আৰু সতৰ্কবাণী | Side effects and precaution
- যদিও খুতৰা শাকৰ পাতত প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী গুণাগুণ আছে, ইয়াত অক্সালিক এচিডও অধিক থাকে যি বৃক্কৰ ৰোগ, ৰিউমেটইড আৰ্থ্ৰাইটিছ আৰু গাউটত ভুগি থকা লোকসকলৰ বাবে ভাল নহয়।
- বেছিভাগ অক্সালিক এচিড আঁতৰাবলৈ, সেউজীয়াবোৰ ৫-১০ মিনিটৰ বাবে উতলাওক আৰু ৰন্ধা তৰলটো পেলাই দিয়ক, ই অক্সালিক এচিড আঁতৰ কৰা বুলি প্ৰমাণিত হৈছে।
টোকা | Note
সেয়হে খুতৰা শাকৰ উপকাৰিতা Health Benefits and uses of Green amaranth আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াক নিয়মীয়াকৈ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত কিয়নো যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। ওপৰত উল্লেখ কৰা সমূহ কেৱল লোক সমাজত প্ৰচলিত ব্যৱহাৰৰ আধাৰত সাধাৰণ জ্ঞানাৰ্থে যোগান ধৰা তথ্য। ঔষধীয় ৰোগ নিৰাময়ত ঔষধী ক্ষেত্ৰত খুতৰা শাক ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱাটো বাঞ্ছনীয়।
সামৰণী | Conclusion
এই প্ৰৱন্টিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় খুতৰা শাকৰ উপকাৰিতাৰ Health Benefits and uses of Green amaranthসম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয় পালে। খুতৰা শাকৰ উপকাৰিতা Health Benefits and uses of Green amaranth, ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰোঁ উক্ত প্ৰৱন্ধটিত উল্লেখ থকা তথ্য সমূহে আপোনালোকক বিভিন্ন ধৰণৰ সমস্যাত ভিন্ন ধৰণে উপকৃত কৰিব। ধন্যবাদ।
FAQ
- খুতৰা শাক কিহৰ বাবে ভাল?
উত্তৰঃ খুতৰা শাকৰ পুষ্টিবোৰে স্বাস্থ্যকৰ আহাৰৰ অংশ হিচাপে গুৰুত্বপূৰ্ণ স্বাস্থ্য উপকাৰিতা প্ৰদান কৰিব পাৰে। ই ভিটামিন C-ৰ এক উৎস, যি শৰীৰৰ আৰোগ্য প্ৰক্ৰিয়াৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ কিয়নো ই লো প্ৰক্ৰিয়া কৰাত, ৰক্ত নলী গঠন কৰা, পেশীৰ কোষকলা মেৰামতি কৰা, আৰু কোলাজেন বজাই ৰখাত সহায় কৰে।
- খুতৰা শাক বিষাক্ত নেকি?
উত্তৰঃ কৃষিক্ষেত্ৰৰ পৰা অত্যাধিক খুতৰা শাকখোৱা পৰিহাৰ কৰিব। পাতবোৰত অক্সালিক এচিড থাকে, যি পশুধন বা মানুহৰ বাবে বিষাক্ত হ’ব পাৰে আৰু বৃক্কৰ সমস্যা অধিক পৰিমাণে খোৱা হয়।
- খুতৰা শাক ছালৰ বাবে ভালনে?
উত্তৰঃ খুতৰা শাকৰ পাতত বিভিন্ন স্বাস্থ্যৰ অত্যাৱশ্যকীয় পুষ্টি থাকে যি ছালৰ সংক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী পদক্ষেপ প্ৰয়োগ কৰেআৰু ছালৰসমস্যা প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে।
- খুতৰা শাকত চুলি সমস্যা সমাধানৰ গুণ থাকে নাই?
উত্তৰঃ খুতৰা শাকৰপাতবোৰে চুলি সৰা প্ৰতিহত কৰিবলৈ আৰু আপোনাৰ চুলি শক্তিশালী কৰিবলৈ এক শক্তিশালী প্ৰাকৃতিক প্ৰতিকাৰ হিচাপে কাম কৰে।
- খুতৰা শাকৰ বৈজ্ঞানীক নাম কি?
উত্তৰঃ খুতৰা শাকৰবৈজ্ঞানীকনাম হৈছে Amaranthus viridis.
Read Also: Health Benefits of Spinach | পালেং শাকৰ উপকাৰিতা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
