অসমৰ পৰম্পৰাগত উৎসৱসমূহৰ ভিতৰত ফাকুৱাৰ লগত জড়িত দৌল উৎসৱ (Doul Festival) বিশেষ স্থান লাভ কৰিছে। বৰপেটাৰ স্থানীয় ভাষাত ই “দেউল” নামেৰে জনাজাত। অসমত ফাকুৱা বা দৌল উৎসৱ “ফল্গুৎসৱ” নামেও জনাজাত। দৌল উৎসৱ অসমত উদযাপনৰ আধাৰ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ তীর্থ ভ্ৰমণৰ সময়ৰ অভিজ্ঞতা। শংকৰদেৱে ভাৰতৰ বিভিন্ন বৈষ্ণৱ কেন্দ্ৰত ভ্ৰমণকালে সন্ত-মহন্তৰ পৰা বিষ্ণু আৰু কৃষ্ণৰ মাহাত্ম্য প্ৰকাশ কৰা দৌল উৎসৱৰ কথা শুনি, তীৰ্থ ভ্ৰমণৰ অন্তত অসমীয়াৰ নিজস্ব সংস্কৃতিৰ লগত মিলাই বৰদোৱাত এই উৎসৱ আৰম্ভণি কৰিছিল। বৰপেটা সত্ৰত দৌল উৎসৱৰ প্রচলন কৰিছিল মথুৰা দাস বুঢ়া আতাই, ১৮১৮ শকত। সেই দিনৰ পৰাই বৰপেটা সত্ৰত এই উৎসৱ সম্প্ৰদায়গত নিয়ম মানি উলাহ-মালহেৰে উদযাপন কৰি আহিছে।
বৰ্তমান সময়ত অসমৰ বহু স্থানত দৌল উৎসৱ (Doul Festival) উদযাপনৰ এক বিশেষ স্থান লাভ কৰিছে। বৰপেটা, বৰদোৱা, মাজুলী, হাজো, আৰু দৰং আদি ঠাইত বিভিন্ন ভাৱে পালন কৰা হয় এই উৎসৱ। বৰপেটাৰ দৌল উৎসৱ বিশেষত্বেৰে সমগ্ৰ অসমতে এক বিশিষ্ট স্থান দখল কৰিছে। হিন্দু ধৰ্মৰ কৃষ্ণৰ প্ৰতি ভক্তি আৰু শংকৰদেৱৰ শৃংখলা অনুসৰি দৌল উৎসৱৰ মাহাত্ম্য অসমীয়াৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যত জড়িত।
প্ৰতি বছৰে দৌল উৎসৱৰ (Doul Festival) সময়ত সত্ৰ, কীৰ্তন ঘৰ, আৰু মঠ মন্দিৰসমূহত নানান পৰম্পৰাগত আয়োজনৰ মাধ্যমে পূজা, ভক্তি সংগীত, আৰু আন আন ধৰ্মীয় অনুষ্ঠানৰ আয়োজন কৰা হয়। আন ঠাইত মঠ-মন্দিৰ বা সত্ৰ নথকাও, এই উৎসৱ উলাহেৰে পালন কৰা দেখা যায়। দৌল উৎসৱৰ উৎসাহত, সমস্ত শ্ৰেণী-বৰ্ণৰ লোকৰ সহভাগীত্বে এই উৎসৱক সাম্যবোধ আৰু ভক্তিৰ এক মঞ্চ হিচাপে পৰিগণিত কৰিছে। অসমৰ দৌল উৎসৱৰ এই ঐতিহ্য বৰ্তমান ভাৰতবৰ্ষৰ লগতে বিভিন্ন দেশত এক মান্যতা আৰু গৌৰৱৰ স্থান লাভ কৰিছে।
নক্ষত্র গণনা অনুসৰি দৌলোত্সৱ তিনিদিনীয়া, চাৰিদিনীয়া বা পাঁচদিনীয়া ৰূপে অনুষ্ঠিত হয়। ফাগুন মাহৰ পূৰ্ণিমা তিথিত এই উৎসৱ পৰে চাৰিদিন বা পাঁচদিন ধৰি পালন কৰা হয়, আৰু চ’তৰ মাহৰ পূৰ্ণিমা তিথিত পৰিলে এই উৎসৱক সাধাৰণতে তিনিদিন ধৰি উদযাপন কৰা হয়। চাৰিদিনীয়া বা পাঁচদিনীয়া দৌল উৎসৱক “ডেকাদৌল” নামেৰে জনা যায় আৰু তিনিদিনীয়া উৎসৱক “বুঢ়াদৌল” বুলি কোৱা হয়। দৌলৰ প্ৰথম দিনক “গোন্ধযাত্ৰা” বা “বহ্নোৎসৱ” বুলি কোৱা হয়, য’ত বিশেষ ধৰণৰ গন্ধৰ ব্যৱহাৰ হয়। দ্বিতীয় দিনটোক “ভৰ দেউল” বুলি জনা যায়, আৰু শেষ দিনটোত “সুঁৱেৰী” বা “ফাঁকুৱা” উদযাপন কৰা হয়, যি আনন্দ-উল্লাস আৰু পৰস্পৰে ৰঙৰ খেলা খেলাৰ দিন।
গোন্ধযাত্ৰা
গোন্ধযাত্ৰাৰ দিনা, বৰপেটাৰ ২২খন হাটীৰ উপৰিও ইয়াৰ আশেপাশৰ অঞ্চলসমূহত ভক্তসকলে পথাৰত পৰা নল, খাগৰি, ইকৰা আদিৰে সত্ৰৰ টুপৰ চোতালত এক আকৰ্ষণীয় মেজি সাজে। দেৱালয়ৰ আঙণত আবেলি এক নিৰ্দিষ্ট সময়ত দৌলগোবিন্দ মহাপ্ৰভুক ভাজঘৰৰ পৰা গায়ন-বায়ন, ঢুলীয়া আদি সমন্বিত ভক্তবৃন্দই পূব দুৱাৰেদি উলিয়াই আনে। সন্ধিয়ালৈ এই সমাৱেশত গোসাঁইক (শ্ৰীকৃষ্ণক) মেজিৰ কাষলৈ লোৱা হয়, গায়ন-বায়ন আৰু বৰঢুলীয়া ধ্বনিৰে চাৰিওফালে মুখৰিত কৰি।
মেজিৰ জুই প্ৰজ্জ্বলিত হোৱাৰ পাছত গোসাঁইক চাৰিওফালে সাতপাক ঘূৰাই ‘মেজি পুওৱা’ বা ‘মাঘ পুওৱা’ অনুষ্ঠান উদযাপন কৰা হয়। এই সময়ত ঢোল, খোল, দবা, শংখ, ঘণ্টা আদিৰ শব্দৰ সৈতে হোলীগীতৰ প্ৰতিধ্বনি ভক্তিসাগৰত সমস্ত পৰিৱেশ মুখৰিত কৰে। স্থানীয়ভাৱে আতচবাজী প্রদর্শন হৈ উঠে, যিয়ে উৎসৱৰ উচ্ছ্বাস বাঢ়াই তোলে।
সাতপাক ঘূৰোৱাৰ পিছত গোসাঁইক উত্তৰ-পশ্চিম দিশৰ ‘যোগমোহন গৃহ’ত সযত্নে স্থাপন কৰা হয়, য’ত তেওঁক এক শৰাইত ৰখা হয়। নক্ষত্ৰ গণনাৰ শুভ সময় অনুসৰি, গোসাঁইক দৌলত স্থাপন কৰা হয়। দৌলত আৰোহণৰ সময়ত গায়ন-বায়ন, ঢুলীয়া, আৰু ভক্তবৃন্দৰ জয়ধ্বনিৰে সাতোটা চিৰিত সাতপাক ঘূৰাই দোলাত আসীন কৰা হয়। নিশালৈ কীৰ্ত্তন আৰু যাত্ৰাভিনয়ৰে ভক্তসকল উৎসৱৰ আনন্দত মগ্ন হয়।
ভৰদৌল
ভৰদৌল মানে দোলযাত্ৰাৰ বিশেষ দিন, যি গৃহত পৰিসৰে এক উজ্বল আয়োজন। এই দিনা পুৱা যোগমোহনৰ ঘৰলৈ আই-বাপুসকলে আহি এক মনোজ্ঞ বতৰাৰ মাজেৰে গায়ন-বায়ন সংগঠনে গুৰুঘাট বজাই আৱাহন কৰে। তাৰে মাজত শ্যাম ৰাগৰ কিছুমান পুৱাৰ গীত আৰু ললিতা ৰাগৰ ‘যশোমতী পেখিতে নয়ন জুৰাই’ গীতটিৰ অপূৰ্ব সুৰৰ ব্যপ্তি বাৰে।
সুঁৱেৰী
ভৰদৌলৰ পিছদিনা ফাকুৱা বা হোলী পালিত হয়, যাক স্থানীয়ভাৱে ‘সুঁৱেৰী’ বা ‘সৌৰী’ বুলিও কয়। এই দিনা সকলোৰে আনন্দৰ সীমা নাই, ৰঙৰ উৎসৱ ফাকু গুৰি ছটিয়াই মুখৰ হয়। ভৰদৌলৰ নিশাই দৌলগোবিন্দ মহাপ্ৰভু আৰু কলীয়া ঠাকুৰ গোসাঁইক মঠত স্থাপন কৰি কীৰ্ত্তন ঘৰৰ ভিতৰত সংৰক্ষণ কৰা হয়। সুঁৱৰীৰ দিনা আৱেলিত গোসাঁইক মঠৰ চোতাললৈ লৈ আহি পূজাৰ বিশেষ আয়োজন সম্পন্ন কৰা হয়। পূজাৰ অন্তত গোসাঁইক দক্ষিণে কলবাৰী সত্ৰলৈ নি বিশেষ পূণ্যভূমিত দোলা স্থাপন কৰে। ভক্তসকলৰ ওচৰত বনৰীয়া মাহৰ আয়োজন থাকে, যাৰ দ্বাৰা ভক্তিৰ প্ৰতিৰূপ দেখুৱাই। সঁচাই, গোসাঁইৰ পূজনৰ অন্তত গোসাঁইক মণিকূটলৈ পুনৰ প্ৰৱেশ কৰোৱা হয় আৰু ইয়াৰেই সৈতে সমাপ্তি ঘটে দেউল উৎসৱৰ।
দৌল উৎসৱত (Doul Festival) সাৰ্বজনীন আনন্দ আৰু সম্প্ৰীতিৰ বন্যা বোৱাই নিয়ে। সঁচাকৈয়ে, এই উৎসৱৰ সময়ত ধনী-দুখীয়া, উচ্চ-নীচ, সৰ্ব স্তৰৰ মানুহে পৰস্পৰৰ পাৰ্থক্য পাহৰি একে ৰূপত আবিৰ-ৰঙৰ সপোনেৰে মতলীয়া হৈ পৰে। লোকৰ হৃদয়ৰ গভীৰতাত থকা দুখ-কষ্ট, অভাৱ-অভিযোগসমূহ এক মুহূৰ্তৰ বাবে যেন মুছে যোৱাকে ধৰি। আবিৰৰ ৰঙৰ মাজেৰে প্ৰাণৰ সুগন্ধে যেন সকলোৰ মন শুৱাই দিয়ে আৰু এক স্ফুৰ্তিৰ সোঁত বহাই দিয়ে।
দৌল উৎসৱ (Doul Festival) হৈছে ৰঙৰ মাহাত্ম্যৰে ভৰা এক পৰম্পৰাগত উৎসৱ, য’ত আনন্দৰ লগত সম্প্ৰীতিৰ ৰং মিশ্ৰিত হয়। ইয়াৰ জড়িয়তে ভাৰতীয় সভ্যতা আৰু সংস্কৃতিয়ে এক প্ৰাচীন ঐতিহ্যৰ অভিজ্ঞান প্ৰদান কৰে, য’ত সম্প্ৰদায়ৰ ভিন্নতা একাকাৰ হৈ পৰে।এই উৎসৱৰ আধাৰত ধৰ্মীয় পৰম্পৰা আৰু ভাৰতীয় লোক বৈচিত্ৰ্যৰ মাজত উদযাপন কৰা হয়, যি কেৱল আনন্দৰ সীমাবদ্ধ নহয়, বরঞ্চ এটি সপোনৰ ৰং, যি সৰ্বজনৰ হৃদয়ত সমানভাৱে সিক্ত কৰি যায়।
Read also: Good Friday | গুড ফ্ৰাইডে
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
