ব্লেফাৰিটিছ (Blepharitis) হৈছে চকুৰ পতাৰ মাৰ্জিনৰ প্ৰদাহৰ দ্বাৰা চিহ্নিত এক চকুৰ ৰোগ। ই তীব্ৰ বা দীৰ্ঘম্যাদী হ’ব পাৰে যাৰ ভিতৰত দীৰ্ঘম্যাদীবিধ হৈছে অধিক সচৰাচৰ প্ৰকাৰ। ইয়াক সমস্যাটোৰ অৱস্থান, সন্মুখৰ বনাম পশ্চাৎভাগৰ দ্বাৰা আৰু সংজ্ঞায়িত কৰিব পাৰি। ই সাধাৰণতে বাৰে বাৰে হোৱা লক্ষণৰ সৈতে উপস্থাপিত হয় যি সময়ৰ সৈতে পৃথক হ’ব পাৰে আৰু ই দুয়োটা চকুতে হʼব পাৰে। ব্লেফাৰিটিছ হৈছে এক এক নিদানিক ৰোগ যʼত চকুৰ নোমবোৰ টান হৈ হৰি পৰে আৰু চকুৰ পতাৰ কাষবোৰত জ্বলা-পোৰা হʼব পাৰে। টপিকেল এণ্টিবায়টিক নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়। ৰোগীসকলে এই পদক্ষেপবোৰৰ প্ৰতি প্ৰতিসৰণ কৰাৰ বাবে চকু বিশেষজ্ঞৰ কাষ চপাটো প্ৰয়োজনীয়। চিকিৎসাৰ লক্ষ্য হৈছে লক্ষণবোৰ হ্ৰাস কৰাটো। যিহেতু বেছিভাগ ব্লেফাৰিটিছ দীৰ্ঘম্যাদী; ৰোগীসকলে পুনৰাবৃত্তি প্ৰতিহত কৰিবলৈ এক ভাল পৰিচ্ছন্নতা প্ৰণালী বজাই ৰাখিব লাগীয়া হয়। যদিও কোনো নিশ্চিত নিৰাময় নাই, ব্লেফাৰিটিছৰ পূৰ্বানুমান ভাল। ব্লেফাৰিটিছ হৈছে এক প্ৰকৃত স্বাস্থ্যৰ ভাবুকিতকৈ অধিক লক্ষণীয় স্থিতি। আগলৈ এই প্ৰৱন্ধটিত ব্লেফাৰিটিছৰ (Blepharitis) সমস্যা আৰু ইয়াৰ সৈতে জড়িত তথ্যৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হʼব।
Read also: Top 7 Foods for Eye Health | চকুৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে শীৰ্ষ ৭ বিধ খাদ্য
ব্লেফেৰিটিছ কোনো জাতীয় গোটৰ লোকৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট নহয়। ই সকলো বয়স, জাতি আৰু লিংগৰ লোকক প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে। এইটো ৫০ বছৰৰ উৰ্দ্ধৰ ব্যক্তিৰ ক্ষেত্ৰত অধিক সচৰাচৰ হয়। ২০০৯ চনৰ এক আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ জৰীপত, চকু বিশেষজ্ঞৰ দ্বাৰা দেখা ৩৭% ৰোগী আৰু এজন অপ্টোমেট্ৰিষ্টে দেখা ৪৭% ৰোগীৰ ব্লেফাৰিটিছৰ লক্ষণ আছিল। দক্ষিণ কোৰিয়াত দহ বছৰৰ ভিতৰত (২০০৪ চনৰ পৰা ২০১৩ চনলৈ) কৰা এক শেহতীয়া অধ্যয়নত সামগ্ৰিক ঘটনা প্ৰতি ১০০ জন ব্যক্তি-বছৰত ১.১ বুলি নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে। সময়ৰ লগে লগে এইটো বাঢ়িছিল আৰু মহিলা ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত অধিক আছিল। ৪০ বছৰৰ অধিক বয়সৰ ৰোগীৰ সামগ্ৰিক প্ৰচলন আছিল ৮.৮%।
ব্লেফাৰিটিছৰ কাৰণ | Causes of Blepharitis
তীব্ৰ নে দীৰ্ঘম্যাদী প্ৰক্ৰিয়া, আৰু দীৰ্ঘম্যাদী সমস্যাটোৰ অৱস্থানৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি কাৰণ ব্লেফাৰিটিছৰ সমস্যা পৃথক হয়। তীব্ৰ ব্লেফেৰাইটিছ দুই ধৰণৰ হʼব পাৰে- আলচাৰেটিভ আৰু অনালচাৰেটিভ।
- আলচাৰেটিভ- সংক্ৰমণৰ ফলত আলচাৰেটিভ ব্লেফাৰিটিছ হয়। এইটো সাধাৰণতে বেক্টেৰিয়া আৰু সচৰাচৰ ষ্টেফিলোকক্কাল হয়। হাৰপিছ চিম্পলেক্স (Herpes Simplex) আৰু ভেৰিচেলা জষ্টাৰ (Varicella Zoster)ৰ সংক্ৰমণৰ দৰে ভাইৰেল কাৰকো ইয়াৰ বাবে দায়ী হʼব পাৰে।
- অনালচাৰেটিভ – ই হৈছে সাধাৰণতে এলাৰ্জিক প্ৰতিক্ৰিয়া যেনে- এটপিক বা ঋতুগত। ইয়াৰ অৱস্থানটোৱে ব্লেফাৰিটিছৰ দীৰ্ঘম্যাদী ৰূপক সৰ্বশ্ৰেষ্ঠভাৱে শ্ৰেণীবদ্ধ কৰে। সন্মুখৰ ব্লেফেৰাইটিছত – সংক্ৰমণ, সাধাৰণতে ষ্টেফিলোকক্কাল (Staphylococcal), বা চেবোৰেইক (Seborrheic) ৰোগ প্ৰক্ৰিয়া অন্তৰ্ভুক্ত থাকে। ব্যক্তিসকলৰ মুখ আৰু মূৰৰ ছালৰ চেবোৰেইক ডাৰ্মাটাইটিছ (Seborrheic dermatitis) সঘনাই থাকে। লগতে, সন্মুখৰ ব্লেফেৰাইটিছ ৰোজাচিয়া (Rosacea)ৰ সৈতে সম্পৰ্কিত হ’ব পাৰে।
- মেইবোমিয়ান গ্ৰন্থি (Meibomian gland) ৰ বিকাৰৰ ফলত পশ্চাৎ ব্লেফাৰিটিছ (Posterior Blepharitis) হয়। গ্ৰন্থিবোৰে তেলেতীয়া পদাৰ্থ এটা অত্যাধিক নিঃসৰণ কৰে আৰু বন্ধ হৈ যায়। সাধাৰণতে, ই ব্রণ ৰোজাচিয়া (Acne Rosacea)ৰ সৈতে সম্পৰ্কিত, আৰু হৰমনৰ কাৰণ সন্দেহ কৰা হয়।
- এণ্টেৰিয়ৰ (Demodex folliculorum) আৰু পশ্চাৎ (Demodex brevis) ব্লেফেৰাইটিছ দুটায়েই ডেমোডেক্স মাইট (Demodex mite) ৰ ফলত হ’ব পাৰে। এইবোৰৰ ভূমিকা ভালদৰে চিহ্নিত কৰিব পৰা নায়ায় কিয়নো লক্ষণহীন ব্যক্তিসকলেও প্ৰায় একে প্ৰচলনত ঘুণ বোৰ বহন কৰা দেখা গৈছে।
ব্লেফাৰিটিছৰ প্ৰকাৰ | Types of Blepharitis
ব্লেফাৰিটিছৰ সমস্যা দুই প্ৰকাৰৰ হʼব পাৰে –
১) সন্মুখৰ (Anterior) – চকুৰ পতাৰ বাহিৰত হয়, যেনে- চকুৰ পটা সংলগ্ন হোৱা স্থান।
২) পশ্যাৎ (Posterior) – চকুৰ পতাৰ ভিতৰভাগত হয়, যেনে- চকুৰ মণিৰ কাষত আৰু তেল গ্ৰন্থি (Meibomian gland) ৰ সমস্যাৰ সৈতে বান্ধ খাই থাকে।
ব্লেফাৰিটিছৰ লক্ষণ | Symptoms of Blepharitis
ব্লেফাৰিটিছৰ সমস্যা থকা লোকৰ নিম্নলিখিত লক্ষণবোৰ সাধাৰণতে দেখা দিয়ে –
- অনবৰতে পানী ওলোৱা চকু
- ৰঙা চকু
- চকুত এক কঠোৰ, জ্বলা-পোৰা বা তীক্ষ্ণ সংবেদন
- চকুৰ পতা যি বোৰ তৈলাক্ত দেখা যায়
- খজুৱতি হোৱা চকুৰ পতা
- ৰঙা, ফুলা চকুৰ পতা
- চকুৰ চাৰিওফালৰ ছাল টান হৈ সৰি পৰা
- কঠিন হৈ কৰা চকুৰ নোম
- চকুৰ পতা লাগি থকা
- অধিক সঘনাই চকু টিপি থকা
- পোহৰৰ প্ৰতি সংবেদনশীলতা
- অস্পষ্ট দৃষ্টি যি সাধাৰণতে চকু টিপিয়াই দিলে ক্ষণৰ বাবে থিক হৈ পৰে।
প্ৰতিকাৰ | Treatment
স্ব-যত্নৰ ব্যৱস্থা, যেনে- চকু ধুই পৰিষ্কাৰ কৰি ৰখা আৰু গৰম কম্প্ৰেছ ব্যৱহাৰ কৰা, ব্লেফাৰাইটিছৰ বেছিভাগ ক্ষেত্ৰত প্ৰয়োজন হ’ব পাৰে। এইবোৰেও যদি সহায় কৰিব নোৱাৰে তেন্তে আপোনি নিম্নলিখিত উপায় কৰিব পাৰে –
- সংক্ৰমণ ৰোধ কৰা ঔষধ: চকুৰ পতাত প্ৰয়োগ কৰা এণ্টিবায়টিকবোৰে ব্লেফাৰাইটিছৰ লক্ষণবোৰৰ পৰা সকাহ দিয়া আৰু চকুৰ পতাৰ বেক্টেৰিয়াৰ সংক্ৰমণ সমাধান কৰাত কাৰ্যকৰী হয়। এইবোৰ বিভিন্ন প্ৰকাৰত উপলব্ধ, যাৰ ভিতৰত আছে- আইড্ৰপ, মলম আদি। যদি আপোনাৰ শৰীৰে টপিকেল এণ্টিবায়টিকৰ প্ৰতি সঁহাৰি নিদিয়ে, চিকিৎসকে মৌখিক এণ্টিবায়টিক এটাৰ পৰামৰ্শ দিব পাৰে।
- প্ৰদাহৰোধী ঔষধ: সাধাৰণতে কেৱল আন চিকিৎসাৰ প্ৰতি সঁহাৰি নিদিয়া লোকৰ বাবে ষ্টেৰইড আইড্ৰপ বা মলম ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াৰ বাবে চিকিৎসকে এণ্টিবায়টিক আৰু এণ্টি-ইনফ্লেমেটৰী দুয়োটা ঔষধ দিব পাৰে।
- ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালী প্ৰভাৱিত কৰা ঔষধ- টপিকেল চাইক্ল’স্পোৰিন (Restasis)য়ে ব্লেফেৰাইটিছৰ কিছুমান লক্ষণৰ পৰা সকাহ প্ৰদান কৰিব পাৰে।
- অন্তৰ্নিহিত স্থিতিৰ বাবে চিকিৎসা- চেবোৰেইক ডাৰ্মাটাইটিছ (Seborrheic dermatitis), ৰোজাচিয়া (Rosacea) বা অন্যান্য ৰোগৰ ফলত হোৱা ব্লেফেৰাইটিছ অন্তৰ্নিহিত ৰোগৰ চিকিৎসাৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হ’ব পাৰে।
ব্লেফাৰিটিছৰ সমস্যা কেতিয়াবাহে সম্পূৰ্ণৰূপে নোহোৱা হয়। আনকি, কেতিয়াবা সফল চিকিৎসাৰ পাছতো অৱস্থাটো সঘনাই দীৰ্ঘম্যাদী হয় আৰু ইয়াক দৈনিক মনোযোগৰ প্ৰয়োজন হয়। যদি আপোনাৰ শৰীৰে চিকিৎসাৰ প্ৰতি সঁহাৰি নিদিয়ে, বা যদি আপোনাৰ চকুৰ পতা ও হেৰুৱাইছে বা কেৱল এটা চকু প্ৰভাৱিত হৈছে, এই স্থিতি স্থানীয় চকুৰ পতাৰ কৰ্কটৰোগৰ ফলত হ’ব পাৰে।
ঘৰুৱা উপায় | Home remedies
- চকু ধুই পৰিষ্কাৰ কৰি ৰাখক।
- Artificial Tear দ্ৰৱ্য ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। এইবোৰে চকুক শুকাই যোৱাৰ পৰা প্ৰতিহত কৰে।
জটিলতা | Complications
- চকুৰ নোমৰ সমস্যা: ব্লেফাৰিটিছৰ ফলত আপোনাৰ চকুৰ নোম টান হৈ সৰি পৰিব পাৰে, অস্বাভাৱিকভাৱে বাঢ়িব পাৰে বা ৰং হেৰুৱাব পাৰে।
- চকুৰ পতাৰ ছালৰ সমস্যা: দীৰ্ঘম্যাদী ব্লেফাৰিটিছৰ পৰা আপোনাৰ চকুৰ পতাত দাগ বিকশিত হ’ব পাৰে বা চকুৰ পতাৰ কাষবোৰ ভিতৰলৈ বা বাহিৰলৈ উলাই পৰিব পাৰে।
- অত্যাধিক চকুপানী ওলোৱা বা শুকান চকু: চকুৰ পতাৰ পৰা অস্বাভাৱিক তেলেতীয়া নিঃসৰণ আৰু অন্যান্য আৱৰ্জনা ওলাই যায়, যেনে ডেণ্ড্ৰাফৰ দৰে শুকাই যোৱা ছাল, আপোনাৰ চকুপানীত জমা হ’ব পাৰে – পানী, তেল আৰু শ্লেষ্মা দ্ৰৱণ যি চকুপানী গঠন কৰে। অস্বাভাৱিক চকুপানীয়ে চকুৰ পতা সেমেকা কৰি ৰখাত বাধা দিয়ে। ই আপোনাৰ চকুত বিৰক্তি কৰিব পাৰে আৰু শুকান চকু বা অত্যাধিক চকুপানী ওলোৱা লক্ষণ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।
- Sty: Sty হৈছে এক সংক্ৰমণ যি চকুৰ নোমৰ গুৰিত বিকশিত হয়। ইয়াৰ ফলত আপোনাৰ চকুৰ পতাৰ কাষত এটা বেদনাদায়ক মঙহাল গুটি দেখা যায়। চকুৰ পতাৰ পৃষ্ঠত সাধাৰণতে Sty এটা আটাইতকৈ বেছি দেখা যায়।
- চালাজিয়ন (Chalazion): চকুৰ পতাৰ মাৰ্জিনত থকা সৰু তেল গ্ৰন্থিবোৰৰ এটাত বাধা থাকিলে, চকুৰ পতাৰ ঠিক পিছফালে, চালাজিয়ন এটা হয়। এই অৱৰোধৰ ফলত গ্ৰন্থিৰ প্ৰদাহ হয়, যাৰ ফলত চকুৰ পতা ফুলি উঠে আৰু ৰঙা পৰে। ই পৰিষ্কাৰ হ’ব পাৰে বা এক কঠিন, ফুলালৈ পৰিৱৰ্তন হ’ব পাৰে।
- দীৰ্ঘম্যাদী গুলপীয়া চকু: ব্লেফাৰিটিছৰ ফলত গুলপীয়া চকুৰ (চকুৰ সংকোচন) বাৰে হ’ব পাৰে।
- কৰ্ণিয়াত আঘাত: ফুলা চকুৰ পতা বা ভুল দিশৰ চকুৰ পতাবোৰৰ পৰা নিৰন্তৰ জ্বলা-পোৰা কৰিলে আপোনাৰ কৰ্ণিয়াত বিষ হ’ব পাৰে। পৰ্যাপ্ত চকুপানী উৎপন্ন নহʼলে আপোনাৰ কৰ্ণিয়া সংক্ৰমণৰ আশংকা বৃদ্ধি হ’ব পাৰে।
সামৰণি | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিত আপোনাক ব্লেফাৰিটিছৰ Blepharitis সমস্যা আৰু জড়িত তথ্যৰ বিষয়ে অৱগত কৰোৱা হʼল। এই তথ্যবোৰ কেৱল আপোনাৰ জ্ঞানাৰ্থেহে জনোৱা হʼল। আশা কৰো এই তথ্যবোৰে আপোনাক উপকৃত কৰিব।
FAQ
১. ব্লেফাৰিটিছ কেনেকৈ হয়?
উঃ- ব্লেফাৰিটিছ সাধাৰণতে চকুৰ পতাবোৰৰ তলত পোৱা ক্ষুদ্ৰ তেল গ্ৰন্থিবোৰ বন্ধ হৈ যোৱাৰ ফলত হয়। এই গ্ৰন্থিবোৰ বন্ধ হৈ গʼলে এইবোৰে আৱৰ্জনা নিষ্কাশন কৰিব নোৱাৰে। ইয়াৰ ফলত বিষদায়ী আৰু ৰঙা চকু হয় আৰু চকুৰ পতা ফুলিব পাৰে। কেইবাটাও ৰোগ আৰু পৰিস্থিতিৰ ফলত ব্লেফাৰিটিছ আৰু সম্পৰ্কিত লক্ষণ দেখা যায়।
২. ব্লেফাৰিটিছৰ চিকিৎসা কৰাটো কিমান কঠিন?
উঃ- ব্লেফাৰিটিছ বিষদায়ী আৰু আমনিদায়ক হ’ব পাৰে কিয়নো বহুক্ষেত্ৰত ই এক দীৰ্ঘম্যাদী স্থিতি যি দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে থাকে বা যি একেৰাহে বাৰে বাৰে পুনৰ ঘটে। এইটোৱে চিকিৎসা কৰাটো বহুত বেছি কঠিন কৰি তোলে। ব্লেফাৰাইটিছ অস্বস্তিকৰ আৰু কেতিয়াবা বেদনাদায়ক হ’ব পাৰে, চকুৰ ওপৰত ই ক’ত আছে আৰু ইযাৰ কিমান অৱনতি ঘটিছে তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ই অদৃষ্টহ হ’ব পাৰে। ই সাধাৰণতে আপোনাৰ দৃষ্টিশক্তিৰ কোনো স্থায়ী ক্ষতি নকৰে, আৰু ই সংক্ৰামক নহয়। অৱশ্যে, লক্ষণবোৰৰ অৱনতি প্ৰতিহত কৰিবলৈ কিছুমান ক্ষেত্ৰত চিকিৎসাৰ প্ৰয়োজন।
৩. ব্লেফাৰিটিছ কি?
উঃ- ব্লেফাৰিটিছ হৈছে এক সচৰাচৰ স্থিতি য’ত চকুৰ পতাৰ কাষবোৰ ৰঙা আৰু ফুলি যায় আৰু প্ৰদাহে চকুৰ পতাৰ আধাৰৰ চাৰিওফালৰ ছালক প্ৰভাৱিত কৰে।
৪. ব্লেফাৰিটিছ কেনেকৈ নিৰ্ণয় কৰা হয়?
উঃ- আপোনাৰ অপ্টোমেট্ৰিষ্ট (চকুৰ বিশেষজ্ঞ)-য়ে চকুৰ পতা পৰীক্ষা কৰিবলৈ অণুবীক্ষণ যন্ত্ৰ (যাক শ্লিট-লেম্প বুলি কোৱা হয়) ব্যৱহাৰ কৰিব। তেওঁ বা তাই চকুৰ পতাত ক্ৰাষ্টিং আৰু আৱৰ্জনা বিচাৰিব।
৫. ব্লেফাৰিটিছ একেবাৰে থিক হয় নে?
উঃ- ব্লেফাৰিটিছ আৰোগ্য কৰিব নোৱাৰি, অৱশ্যে, ইয়াক চকু পতাৰ পৰিচ্ছন্নতা আৰু ব্লেফেক্সৰ দৰে চিকিৎসাৰ দ্বাৰা কাৰ্যকৰীভাৱে নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰি।
Read also: Cataract Problem and Treatment | ছানি পৰাৰ সমস্যা আৰু প্ৰতিকাৰ
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
