তিতাকেৰেলা হৈছে কুকাৰবিটেচি (Cucurbitaceae) পৰিয়ালৰ এক ক্ৰান্তীয় আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় প্ৰজাতি, আৰু ইয়াৰ খোৱা ফলৰ বাবে বহুলভাৱে খেতি কৰা হয়, যি সকলো ফলৰ ভিতৰত আটাইতকৈ তিতা। উদ্ভিদ আৰু ইয়াৰ ফলৰ বাবে বিভিন্ন নাম বিদ্যমান, যাৰ ভিতৰত আছে তিতা তৰমুজ, বিটাৰ গাৰ্ড (ইংৰাজী নাম), জাপানীসকলৰ পৰা গোৱা বা হিন্দীৰ পৰা কাৰেলা, অসমীয়াত তিতাকেৰেলা বুলি জনা যায়। আৰোহী লতা জাতীয় এইবিধ গছ প্ৰায় আধাবৰ্ষ কাল জীয়াই থাকে। ইয়াৰ গা-গছ সূতাৰ দৰে। পাতবোৰ ৩-৮ ছেঃমিঃ দীঘল আৰু বহল, ৫-৭টা খলপা।ফলবোৰৰ দুই মূৰ জোঙা আৰু গাত দীঘলীয়াকৈ থোপাৰে আবৰা। অসংখ্য গুটিৰে ভৰা আৰু এইবোৰ ৰঙা লেপথেপীয়া দ্ৰব্যৰে আবৰি থাকে। এই প্ৰবন্ধটোত তিতাকেৰেলাৰ ঔষধিয় গুণাগুণ Medicinal Qualities of Bitter Gourd বিষয়ে প্ৰয়োজনীয় তথ্য আগবঢ়োৱা হৈছে।
Read also: Benefits of Black Pepper | জালুকৰ উপকাৰিতা
তিতাকেৰেলাৰ বৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific Classification of Bitter Gourd
- Kingdom: Plantae
- Phylum : Angiosperms
- Sub -phylum: Eudicots
- Order: Cucurbitales
- Family: Cucurbitaceae
- Genus: Momordica
- Species: Charantia
- Scientific Name: Momordica Charantia
উপলব্ধতা | Availability
তিতাকেৰেলা সমগ্ৰ ক্ৰান্তীয় আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় অঞ্চলত বৃদ্ধি হয়। ইয়াৰ দ্ৰুত বিকাশ আৰু পৰিপক্কতাই ইয়াক যিকোনো এলেকাত উপনিবেশ স্থাপন কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে য’ত পৰ্যাপ্ত হ্ৰস্বম্যাদী মাটিৰ আৰ্দ্ৰতা থাকে, আনহাতে ই নিৰন্তৰ মাটিৰ আৰ্দ্ৰতাৰ পৰিস্থিতিত চিৰস্থায়ী হিচাপেও জীয়াই থাকিব পাৰে। ই সাগৰ পৃষ্ঠৰ পৰা ১৩০০ মিটাৰ লৈ বৃদ্ধি হয়, আৰু বাৰ্ষিক বৰষুণ ৪৮০ মিমিলৈকে কম হোৱা এলেকাত হয়। নিম্নতম গড় বাৰ্ষিক তাপমাত্ৰা ১২.৫° চেণ্টিগ্ৰেডৰ দৰে কম হ’ব পাৰে, অৱশ্যে এনে ঠাণ্ডা এলেকাত উদ্ভিদটো বিকশিত হোৱাৰ সম্ভাৱনা নাথাকে।
কৃষি পদ্ধতি | Cultivation Process
পানী ওলাই যোৱাৰ সুব্যৱস্থা থকা, বালিঅঁহীয়া, পলসুৱা, অধিক জৈৱিক গুণ থকা, মাটিত ৬.০-৭.০ পৰিমাণৰ অম্লতা থকা মাটি তিতাকেৰেলা খেতিৰ বাবে উপযোগী।২-৩ বাৰ হাল বাই মৈয়াই মাটিডৰা সমান কৰি মিহিকৈ চাহ কৰি লব লাগে।প্ৰতি বিঘাত ১০ কুইন্টল পচন সাৰ বা শুকান গোবৰ, ইউৰিয়া ১০ কিলোগ্ৰাম, ছুপাৰ ফছফেট ২৫ কিলোগ্ৰাম আৰু পটাছ সাৰ ৭ কিলোগ্ৰামৰ প্ৰয়োজন। ইয়াৰে ইউৰিয়া সাৰৰ আধাভাগ আৰু সমুদায় সাৰখিনি মাটি চাহ কৰা সময়ত প্ৰয়োগ কৰিব লাগে। আধাভাগ ইউৰিয়া ফুল আৰু ফল ধৰাৰ সময়ত টপদ্ৰেচ হিচাপে প্ৰয়োগ কৰিব লাগে।বীজ সিঁচাৰ উপযুক্ত সময় জুন-জুলাই মাহৰ ভিতৰত।বিঘাই প্ৰতি ৮০০-৯০০ গ্ৰাম বীজ সিঁচিব লাগে। শাৰীৰ মাজৰ ব্যৱধান ১.৫-২.৫ মিটাৰ আৰু গছৰ ব্যৱধান ৬০ ছেন্টিমিটাৰ ১.২ মিটাৰ হব লাগে। খৰাং বতৰত ৮-১০ দিনৰ অন্তৰে অন্তৰে জলসিঞ্চন কৰিব লাগে। খেতি চপোৱা উপযুক্ত সময় হৈছে যেতিয়া ফলবোৰ কোমল আৰু সেউজীয়া হৈ থাকে। উৎপাদন বিঘাই প্ৰতি ১৫-১৮ কুইন্টল আশা কৰিব পাৰি।
১00 গ্ৰাম কেঁচা তিতা কেৰেলাত থকা পুষ্টিৰ পৰিমাণ হৈছে
- মুঠ কেলৰি (Total Calorie) – ১৬ গ্ৰাম
- আঁহ (Fiber)– ২.৬ গ্ৰাম
- কাৰ্বোহাইড্ৰেট (Carbohydrate) – ৩.৪ গ্ৰাম
- চৰ্বি (Fat)– ১৫৮ মিগ্ৰা
- পানী (Water)– ৮৭.৪ গ্ৰাম
- প্ৰ’টিন (Protein)– ৯৩০ মিগ্ৰা
তিতাকেৰেলাৰ ঔষধিয় গুণাগুণ | Medicinal Importance of Bitter Gourd
- নিয়মীয়াকৈ তিতাকেৰেলাৰ সেৱনে অন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্যৰ ওপৰত ইতিবাচক প্ৰভাৱ পেলায়। ই কেৱল কোষ্ঠকাঠিন্য আৰু পেটৰ বিষৰ দৰে অন্ত্ৰৰ বিকাৰৰ চিকিৎসা নকৰে কিন্তু ইৰিটেবল বাৱেল চিণ্ড্ৰোম (আই.বি.এছ.)ৰ বাবে সমানে উপকাৰী কিয়নো ই পাচন তন্ত্ৰত প্ৰৱেশ কৰা পৰজীৱীবোৰ ধ্বংস কৰাত সহায় কৰে। তদুপৰি, ইয়াত এণ্টিঅক্সিডেণ্ট থাকে যি পাচন এনজাইম উদ্দীপিত কৰাত আৰু হজম সমৰ্থন কৰাত সহায় কৰে। ইয়াৰ প্ৰাকৃতিক ৰেচক বৈশিষ্ট্য আৰু উচ্চ আঁহৰ গণনাৰ বাবে, ভাল পাচন স্বাস্থ্য বজাই ৰখাৰ বাবে চিকিৎসকে তিতা গাৰ্ডৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।
- ডায়েবেটিচ ৰোগত আক্ৰান্ত যিকোনো লোকক তিতাকেৰেলা খাবলৈ দিয়া হয়। এইটো সকলোৰে জ্ঞাত তিতাকেৰেলা আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ স্বাস্থ্য লাভালাভ। ইয়াত ডায়েবেটিক-প্ৰতিৰোধী গুণাগুণ থকা তিনিটা সক্ৰিয় পদাৰ্থ থাকে, যেনে পলিপেপ্টাইড-পি, ভিচিন, আৰু চৰণ্তি, যাৰ ইনচুলিনসদৃশ গুণাগুণ আৰু ৰক্ত শৰ্কৰা হ্ৰাস কৰাৰ প্ৰভাৱ নিশ্চিত কৰা হৈছে। এই যৌগবোৰে ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিবলৈ একেলগে বা ব্যক্তিগতভাৱে কাম কৰে।
- তিতা কেৰেলা হৈছে ভিটামিন চিৰ এক সমৃদ্ধ উৎস যি যথেষ্ট পৰিমাণে এণ্টিঅক্সিডেণ্ট গুণাগুণৰ সৈতে আহে। আমাৰ শৰীৰৰ বাবে এণ্টিঅক্সিডেণ্ট প্ৰয়োজনীয় কিয়নো ই ৰোগ প্ৰতিৰোধ কোষ আৰু শ্বেত ৰক্ত কোষৰ (ডব্লিউবিচি) গুণনত সহায় কৰে।
- তিতাকেৰেলাই এণ্টিমাইক্ৰোবাইল (antimicrobial ) আৰু এণ্টিঅক্সিডেণ্ট (antioxidant ) গুণাগুণে বিষাক্ত পদাৰ্থ আঁতৰ কৰাত সহায় কৰে। তদুপৰি, ই যকৃতত হোৱা সকলো ধৰণৰ সমস্যা দূৰ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
- তিতা কেৰেলা হৈছে পটাছিয়াম, মেগনেছিয়াম আৰু কেলচিয়ামৰ এক ভাল উৎস, যি সকলোবোৰে হৃদযন্ত্ৰৰ ওপৰত ইতিবাচক প্ৰভাৱ পেলায়। সেয়ে হৃদপিণ্ডৰ স্বাস্থ্য সুস্থ ৰাখিবলৈ নিয়মিত ৰূপত তিতা কেৰেলা সেৱন কৰক।
- তিতাকেৰেলা ইয়াৰ মৌলিক কিন্তু উল্লেখনীয় পুষ্টিৰ বাবে ওজন হ্ৰাস কৰা খাদ্য হিচাপে যথেষ্ট লাভজনক।
- তিতাকেৰেলাই চুলিৰ বিকাশ বৃদ্ধি কৰে আৰু চুলিৰ স্বাস্থ্য সবল কৰি ৰখাত সহায় কৰে। তিতা কেৰেলাত থকা প্ৰ’টিন, জিংক আৰু ভিটামিন C-ৰ দৰে উপাদানবোৰে চুলি স্বাস্থ্যৱান আৰু শক্তিশালী কৰি ৰাখে।
- ছালক কোঁচ-মুক্ত ৰখা আৰু অকাল বয়স বৃদ্ধি প্ৰতিহত কৰাত ভিটামিন চি-য়ে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। তিতাকেৰেলা হৈছে অন্যান্য পুষ্টিৰ ভিতৰত ভিটামিন চি সমলৰ এক সমৃদ্ধ উৎস যি কোলাজেন উৎপাদনত সহায় কৰে, যাৰ ফলত ছালৰ মসৃণতা আৰু স্থিতিস্থাপকতাৰ বাবে উপকাৰী।
- ই ছালৰ দাগ আৰু শালমইনা হ্ৰাস কৰে, চ’ৰিয়েচিছ (psoriasis)আৰু একজিমাৰ (eczema) চিকিৎসাত সহায় কৰে, আৰু ছালক সূৰ্যৰ ক্ষতিকাৰক ইউভি ৰশ্মিৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰে।
- তিতাকেৰেলাই দৃষ্টিশক্তি সম্পৰ্কীয় সমস্যা যেনে দুৰ্বল দৃষ্টিশক্তি আৰু ছানি প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে। তিতা কেৰেলাত থকা ভিটামিন এ আৰু বিটা-কেৰোটিনেৰে ভৰি থাকে যি চকুৰ বাবে স্বাস্থ্যকৰ।
- তিতাকেৰেলা পলিফেনলৰে (polyphenols ) ভৰা। এই যৌগবোৰ শৰীৰৰ প্ৰদাহ (inflammation ) হ্ৰাস কৰাৰ ক্ষমতাৰ বাবে জনাজাত। সেইবোৰ যিমানে বেছি হয়, প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী প্ৰভাৱ সিমানে বেছি হ’ব পাৰে।
- তিতাকেৰেলাৰ যৌগবোৰৰ প্ৰাকৃতিক কৰ্কট ৰোধী গুণাগুণ থাকে , যি কৰ্কট কোষৰ বিকাশ আৰু বিকাশত হস্তক্ষেপ কৰিব পাৰে।
তিতাকেৰেলাৰ অপকাৰিতা | Side effects of Bitter Gourd
- তিতা কেৰেলা সম্ভৱতঃ বেছিভাগ লোকৰ বাবে সুৰক্ষিত যেতিয়া তিনি মাহলৈকে মুখেৰে খোৱা হয়। অৱশ্যে, ই মুৰৰ বিষ, মূৰ ঘূৰোৱা, পেট ৰখা, পেটৰ বিষ, আৰু ফুলা আদিৰ দৰে পাৰ্শ্বক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰিব পাৰে।
- ছালত প্ৰয়োগ তথা দীৰ্ঘম্যাদী ব্যৱহাৰৰ কৰিলে তিতা কেৰেলা সুৰক্ষিত হয় নে নাই নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ পৰ্যাপ্ত প্ৰমাণ নাই।
- তিতা কেৰেলাই অধিক সেৱনে পেৰক্সিস্মাল এট্ৰিয়েল ফাইব্ৰিলেচন (paroxysmal atrial fibrillation) অৰ্থাত দুৰ্বল তেজৰ প্ৰবাহ দুৰ্বল কৰি তোলে।
- তিতা কেৰেলাই ৰক্ত শৰ্কৰা হ্ৰাস কৰিব পাৰে। ৰক্ত শৰ্কৰা হ্ৰাস কৰা ঔষধৰ সৈতে তিতা কেৰেলা ব্যৱহাৰ কৰিলে ৰক্তত শৰ্কৰাৰ পৰিমাণ বিপদজনকভাৱে নিম্ন স্তৰলৈ হ্ৰাস হ’ব পাৰে।
- গৰ্ভৱতী মহিলাসকলে তিতা কেৰেলা ব্যৱহাৰ কৰিব নালাগে।
তিতা কেৰেলাৰ ব্যৱহাৰিক পদ্ধতি | Practical Aspects Bitter Gourd
- তিতা কেৰেলা ব্যৱহাৰ কৰাৰ বহুতো উপায় তথা বিভিন্ন উপায়েৰে খাব পাৰি। দৈনন্দিন আহাৰত তিতা গাৰ্ড অন্তৰ্ভুক্ত কৰাটো যথেষ্ট সহজ। আপুনি কেৱল চালাড হিচাপে কেঁচা খাব পাৰে, বা ইয়াক এক সুস্বাদু পানীয়ত মিহলি কৰিব পাৰে, বা তিতা কেৰেলা চাহ বনাব পাৰে।
- সহজে ঘৰত কেৰেলাৰ ৰস বনাব পাৰে। আপোনাক কেৱল কেঁচা তিতা তৰমুজ, ব্লেণ্ডাৰ বা জুচাৰ, আৰু পানীৰ প্ৰয়োজন। ডাঙৰ তিতাকেৰেকা বাছনি কৰি ব্লেণ্ডাৰ বা জুচাৰত দি তাৰ ৰস উলিওৱাব পাৰে।সোৱাদ মৃদু কৰাত সহায় কৰিবলৈ, তিতাকেৰেলা গুৰি কৰাৰ আগতে প্ৰায় ৩0 মিনিটৰ বাবে নেমুৰ ৰসৰ সৈতে পানীত তিয়াই ৰাখিব পাৰে।
- সহজে ঘৰত তিতা কেৰেলাৰ চাহ বনাব পাৰে। ভেষজ মিশ্ৰণৰ বাবে কেৱল কিছুমান শুকান বা সতেজ টুকুৰা তিতা গাৰ্ড, কিছু পানী আৰু বৈকল্পিকভাৱে, যিকোনো প্ৰাকৃতিক মিঠা যেনে মৌ বা এগেভ চিৰাপৰ প্ৰয়োজন। চাহটো তিতা গাৰ্ডৰ শুকান পাতৰ পৰাও তৈয়াৰ কৰা হ’ব পাৰে।
গতিকে গম পোৱা গল যে তিতা কেৰেলা ৰ ঔষধি মূল্য আছে আৰু ডায়েবেটিচ, হাপানি, তেজৰ ৰোগ আৰু ৰিউমেটিজম নিৰাময়ৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। চিকিৎসকৰ দ্বাৰাও সতেজ তিতা গাৰ্ডৰ ৰস খোৱাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে। তিতাকেৰেলাৰ শিপা আৰু কাণ্ড বহুতো আয়ুৰ্বেদিক ঔষধত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। তিতাকেৰেলাৰ খেতিৰে স্বাৱলম্বনৰ সম্ভাৱনাক নুই কৰিব নোৱাৰি।
সামৰণি | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিৰ দ্বাৰা আপোনাক তিতা কেৰেলাৰ ঔষধিয় গুণাগুণ Medicinal Qualities of Bitter Gourd বিষয়ে কিছু আভাস দিবলৈ চেষ্টা কৰা হʼল। ইয়াত তিতা কেৰেলাৰ ব্যৱহাৰ, ৰাসায়নিক উপাদান, ঔষধিয় গুণাগুণ আৰু অপকাৰিক পাৰ্শক্ৰিয়াৰ বিষয়ে জনোৱা হʼল। আশা কৰো উক্ত প্ৰৱন্ধটিত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা তথ্য সমূহে আপোনাক বিভিন্ন ধৰণে ভিন্ন শাৰীৰিক সমস্যাত সহায় কৰিব। ধন্যবাদ!
Read also: Benefits of Gotu Kola | মানিমুনিৰ উপকাৰীতা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
