অৰুণাচল প্ৰদেশৰ অন্যতম প্ৰধান জনগোষ্ঠী হৈছে খামটি জনগোষ্ঠী (Khamti Tribe)। টাই খামটি (খামতি) বা খামটি শান চীনৰ ইউন্নান প্ৰদেশ, ম্যানমাৰৰ কাচিন ৰাজ্যৰ খাম টি লুং, মগয়ুং আৰু মিটকীয়ান অঞ্চলৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা উত্তৰপূৱৰ টাই জাতিৰ এটি গোট। এই জনগোষ্ঠী অসমৰ উত্তৰপূর্ব অংশ আৰু অৰুণাচল প্ৰদেশত বসবাস কৰে। অসমৰ খামটি জনগোষ্ঠীৰ জনসংখ্যা প্ৰায় ৬০,০০০, যাৰ ফলত তেওঁলোকে আহোমসকলৰ পাছত দ্বিতীয় বৃহৎ টাই জনগোষ্ঠী হিচাপে গণ্য হয়। টেঙাপানী অঞ্চলতো খামটিসকলৰ কিছু জনসংখ্যা লক্ষ্য কৰিব পাৰি। খামটি সম্প্রদায়ে থেৰাবাদী বৌদ্ধ ধৰ্ম পালন কৰে আৰু তেওঁলোকৰ নিজস্ব লিপি আছে, যি শান লিপিৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে। তেওঁলোকৰ মাতৃভাষা হৈছে খামটি ভাষা।
খামটি জনগোষ্ঠীৰ জীৱন নিৰ্বাহ | Livelihood of the Khamti Tribe
খামটি জনগণ থেৰাবাদী বৌদ্ধধৰ্মত গভীৰভাবে বিশ্বাস কৰে। প্ৰতিদিনে, ৰাতিপুৱা আৰু গধূলি, তেওঁলোকে বুদ্ধৰ স্মৰণ কৰে। পৰম্পৰাগতভাৱে, খামটিসকলে মজিয়াখন কাঠ আৰু বাঁহৰ ব্যৱহাৰে নিৰ্মিত ঘৰত বাস কৰে। তেওঁলোকৰ মূল জীৱিকা হৈছে কৃষি, আৰু তেওঁলোকে আলু, সৰিয়হ, ধান ইত্যাদি পৰম্পৰাগত ভাৱে উৎপাদন কৰে। খামটিসকলৰ মুখ্য খাদ্য হৈছে ভাত, আৰু তেওঁলোকে আমিষভোজী।
খামটি জনগোষ্ঠীৰ ভাষা | Language of Khamti Tribe
খামটিসকলে খামটি ভাষা ব্যৱহাৰ কৰে, যি এক দক্ষিণ-পশ্চিমীয়া টাইভাষাৰ অংশ।তেওঁলোকৰ নিজস্ব লিপিটোক “লিক-টাই” বুলি জনা যায়। প্ৰায় কেইশ বছৰৰ পূৰ্বে, এই লিপি লিক ট’ ঙাওক নামৰ লিপিৰ পৰা বিকাশ লাভ কৰিছিল। খামটি লিপিত ৩৫টা অক্ষৰ আছে, আৰু এই লিপিটো পৰম্পৰাগতভাৱে বুদ্ধ জাতক কথা, ত্ৰিপিটিকা আৰু ইতিহাসৰ দৰে গ্ৰন্থবোৰ লিখা আৰু পঢ়া বাবে ব্যৱহৃত হৈছিল। ২০০৩ চনত, উত্তৰ মান আৰু অৰুণাচলৰ বিদ্বানসকলে উচ্চাৰণৰ চিহ্নৰ যোগে ইয়াৰ নতুন ৰূপ প্ৰদান কৰিছিল।
খামটি ভাষা উত্তৰ-পূৰ্ব ভাৰত আৰু মানদেশত বসবাস কৰা খামটি জনগোষ্ঠীৰ দ্বাৰা প্ৰচলিত এক দক্ষিণ-পশ্চিমীয় টাই ভাষা। এই ভাষা প্রধানত অসমৰ কিছু অংশ আৰু অৰুণাচল প্ৰদেশত কোৱা হয়। খামটি ভাষাৰ কথা কোৱা লোকসকলৰ সংখ্যা তুলনামূলকভাৱে সিমিত হ’লেও, ই জনসংখ্যাগত, সাংস্কৃতিক আৰু ঐতিহাসিক দৃষ্টিকোণৰ পৰা গুৰুত্বপূর্ণ।
মানদেশৰ (আধুনিক ম্যানমাৰ) ম্যিত্চিনাৰ কাষত থকা চাগেইং অঞ্চলত প্ৰায় ৩০০০ খামটি ভাষী আৰু কাচিন ৰাজ্যৰ পুতাও জিলাত প্ৰায় ৪৫০০ খামটি ভাষী লোক আছে। ভাৰতৰ অসমৰ উত্তৰ আৰু অৰুণাচল প্ৰদেশত প্ৰায় ৫০০০ খামটি ভাষী বসবাস কৰে। তেওঁলোকৰ বাসস্থান ডিক্ৰং উপত্যকাৰ আশেপাশে, আৰু ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ উত্তৰ পাৰৰ অঞ্চল, বিশেষকৈ লখিমপুৰ জিলাৰ নাৰায়ণপুৰ অঞ্চলত। এই অঞ্চলৰ বৰখামটি গাঁও, গোসাঁইবাৰী, শ্ৰীভূঞা, আৰু বৰপথাৰ গাঁৱত খামটি জনগোষ্ঠী ৰৈছে।
খামটি ভাষাৰ তিনিটা মুখ্য উপভাষা আছে: উত্তৰ বাৰ্মা খামটি, অসম খামটি, আৰু চিংকালিং খামটি। প্ৰায় সকলো খামটি ভাষী ব্যক্তিহে দ্বি-ভাষিক, তেওঁলোকে খামটি ভাষাৰ উপৰিও স্থানীয়ভাৱে মান বা অসমীয়া ভাষা ব্যৱহাৰ কৰে।
“খামটি” শব্দটোৰ বিভিন্ন নামৰূপ আছে। উচ্চাৰণভেদে ই ‘কামতি,’ ‘খাম্পতি,’ আৰু ‘খামটি শান’ৰ দৰে নামৰূপ ল’ব পাৰে। এই শব্দৰ আভিধানিক অৰ্থ হৈছে “সোণৰ থল”, যি ভাষা আৰু জাতিগত অভিজ্ঞানৰ অংশ ৰূপে ব্যৱহৃত হয়।
খামটি ভাষাৰ উৎপত্তি উজনি ম্যানমাৰৰ কাচিন ৰাজ্যৰ মোগৌং অঞ্চলত হৈছে বুলি ধাৰণা কৰা হয়। মোগৌং অঞ্চলটো বাৰে বাৰে বহিৰাগত আক্ৰমণৰ সন্মুখীন হৈছিল, যাৰ ফলত খামটি জনগোষ্ঠী অসমৰ দিশে প্ৰৱজন হৈছিল। ১৮৫০ চনৰ পৰা অসমত খামটি জনগোষ্ঠীয় লোকসকলে বসতি স্থাপন কৰে, যাৰ সংখ্যা প্ৰায় ৩০০-৪০০ আছিল। তেতিয়াৰে পৰা এই গোষ্ঠী অসম আৰু অৰুণাচলৰ সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক পৰিসৰত অৱদান ৰাখিছে। খামটি ভাষা উত্তৰ-পূৰ্ব ভাৰত আৰু মানদেশৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ টাই ভাষা। সময়ৰ লগে লগে জনসংখ্যা কমি আহিলেও, এই ভাষা আৰু তাৰ সৈতে সংলগ্ন সংস্কৃতি ইমান সহজে নোহোৱা হোৱা নাই।
Read also: Rabha Tribe: A Comprehensive Overview | ৰাভা জনগোষ্ঠী: এক বিস্তৃত আভাস
খামটি জনগোষ্ঠীৰ উৎসৱ | Festival of Khamti People
পয় চাংকেন (ইংৰাজী: Sangken) অৰুণাচল প্ৰদেশ আৰু অসমৰ কিছু বিশেষ ঠাইত বসতি কৰা টাই জনগোষ্ঠীয় লোকৰ দ্বাৰা পালিত এক বসন্ত উৎসৱ, যাৰ মাধ্যমে নতুন বছৰৰ আগমনৰ শুভেচ্ছা জনোৱা হয়। এই উৎসৱ ম্যানমাৰ, থাইলেণ্ড আৰু অন্যান্য দক্ষিণ-পূৰ্ব এচিয়ান দেশৰ টাই জনগোষ্ঠীৰ মাজতো বিখ্যাত। ম্যানমাৰত বসবাস কৰা টাইসকল শ্যান নামেৰে পৰিচিত, আৰু এই উৎসৱ ম্যানমাৰত ‘ক্ৰুট সংক্ৰণ’, উত্তৰ থাইলেণ্ডত ‘সংক্ৰান্তি’ আৰু মধ্য থাইলেণ্ডত ‘মহ সংগ্ৰাম’ নামে পালন কৰা হয়।
পয় চাংকেন সাধাৰণতে এপ্ৰিলৰ ১৩ তাৰিখৰ পৰা ১৫ তাৰিখলৈ থেৰাৱাডী বৌদ্ধ সম্প্ৰদায়ৰ লোকৰ দ্বাৰা উদযাপিত হয়, যি পৰম্পৰাগতভাৱে নতুন বছৰৰ শুভাৰম্ভৰ লগত জড়িত। অসম আৰু অৰুণাচল প্ৰদেশৰ টাই খামটি, চিংফৌ, টাই খাময়াং, টাংছা, টাইফাকে, টাই আইটন, টাই আহোম আৰু টাই টুৰুং জনগোষ্ঠীয় লোকসকলে এই উৎসৱত সক্ৰিয় অংশগ্ৰহণ কৰে। এই উৎসৱ খামতি চান্দ্ৰ-সৌৰ বৰ্ষপঞ্জীৰ পঞ্চম মাহ ‘নুয়েন হা’ (Nuean Ha) ত অনুষ্ঠিত হয়, যি প্ৰায় ইংৰাজী এপ্ৰিল মাহত পৰে।
পয় চাংকেন উৎসৱত বৌদ্ধ বিহাৰৰ মূৰ্তি আৰু ধৰ্মীয় সামগ্ৰীসমূহ পৱিত্ৰ জলত ধুই পৰিষ্কাৰ কৰা হয়, যাৰ মাধ্যমে সৎকর্ম আৰু আধ্যাত্মিক শুদ্ধতাক অৰ্থ কৰা হয়। পুৰণি বছৰৰ অন্তৰ সময়ত উদযাপিত এই উৎসৱৰ অন্তিম দিনৰ পিছতেই নতুন বছৰৰ সূচনা ঘটে, যি সমগ্ৰ অনুষ্ঠানৰ এক আনন্দময় পৰিসমাপ্তি নির্দেশ কৰে।
এই উৎসৱৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে বছৰৰ শেষত বৌদ্ধ ধৰ্মীয় বিশ্বাসৰ অনুসৰি আধ্যাত্মিক শুদ্ধতা আৰু নতুন বছৰৰ প্ৰতি এক উজ্জ্বল দৃষ্টিভংগীৰ বিকাশ ঘটোৱা।
Read also: Dimasa Tribe: A Comprehensive Overview | ডিমাছা জনগোষ্ঠী : এক বিস্তৃত আভাস
উপসংহাৰ | Conclusion
খামটি জনগোষ্ঠীৰ অনন্য পৰম্পৰা, গভীৰ শিপাই থকা ধৰ্মীয় পদ্ধতি উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বৈচিত্ৰময় আৰু বহুমুখী সাংস্কৃতিক সম্পদত অৰিহণা যোগায়। কিন্তু আধুনিক উন্নয়নৰ সন্মুখত জনজাতিটোৱে নিজৰ ঐতিহ্য সংৰক্ষণ আৰু জীৱিকা অটুট ৰখাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে। সমাজৰ ভিতৰৰ পৰা আৰু বাহ্যিক সমৰ্থনৰ পৰাও একত্ৰিত প্ৰচেষ্টাৰ জৰিয়তে খামটিসকলে আগন্তুক প্ৰজন্মলৈকে নিজৰ সাংস্কৃতিক পৰিচয় বজাই ৰাখিব পাৰে।
Read also: Rabha Tribe: A Comprehensive Overview | ৰাভা জনগোষ্ঠী: এক বিস্তৃত আভাস
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
