মৰাণ জনগোষ্ঠী (Moran Tribe) অসমত বাস কৰা এক বড়ো-কছাৰী নৃগোষ্ঠী, ভাষাগত চীনা-তিব্বতীয় ভাষা পৰিয়ালৰ অন্তৰ্গত। অতীতত, মৰাণসকলে ডিমাচা ভাষাৰ সৈতে মিল থকা এক মৰাণ ভাষা ক’ব পাৰিছিল, যদিও বৰ্তমান তেওঁলোকৰ দৈনন্দিন ভাষা হৈছে অসমীয়া।
ইতিহাস আৰু অসমলৈ আগমন
মৰাণ সম্প্ৰদায় অসমত চিনাক্ত পুৰণি জনজাতি। বহু গৱেষকৰ মতে, তেওঁলোকৰ প্ৰকৃত বাসস্থান আছিল ম্যানমাৰৰ হুকং উপত্যকা। সেখানৰ মেংকং অঞ্চলৰ পৰা মৰাণসকলে প্ৰব্ৰজন কৰিছিল। মৰাণ পৰিয়ালত তিনিজন ককাই ভাই আছিল: মৈৰণ, মইলাং আৰু মৰাণ। এই মৰাণৰ নেতৃত্বৰ অধীনত একাংশ লোক পাটকাই পৰ্বতৰ পাৰ হৈ টিপুক নদীৰ পাৰতে স্থায়ীভাৱে বসতি কৰিছিল, যাক পিছলৈ “মৰাণ” বুলি পৰিচিত কৰা হয়।
শাসন আৰু অঞ্চল
ত্ৰয়োদশ শতিকাত, মৰাণসকলে দিছাং আৰু দিহিং নদীৰ মাজৰ ভূখণ্ড দখল কৰি ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাৰ দক্ষিণ-পূৰ্বাঞ্চলত বসতি স্থাপন কৰিছিল। আহোম ৰাজ্যৰ গঠনপূৰ্বেই মৰাণসকলৰ এটা স্বতন্ত্ৰ মুখীয়াল প্ৰথা আছিল। তেওঁলোকৰ সাম্প্ৰতিক ইতিহাস আহোম সাম্ৰাজ্যৰ সময়ৰ পৰা উল্লেখযোগ্যভাৱে বিকশিত হয়।
মৰাণ শব্দৰ উৎস
“মৰাণ” শব্দটোৰ উৎস সম্পৰ্কে কিছুমান গৱেষণা চলি থাকিলেও, এতিয়াও ইয়াৰ উৎপত্তি সম্পৰ্কে নিৰ্দিষ্ট কোনো তথ্য উপলব্ধ হোৱা নাই।
মৰাণ জনগোষ্ঠীৰ ভাষা | Language of Moran Tribe
মৰাণ ভাষা (ইংৰাজী: Moran language) বৃহত্তৰ বড়ো-গাৰো ভাষা পৰিয়ালৰ অন্তৰ্গত এটি বিলুপ্ত ভাষা আছিল, যাক অতীতে উত্তৰ পূব ভাৰতৰ অসম, বিশেষকৈ তিনিচুকীয়া জিলাত কথিত আছিল। এই ভাষাটি ডিমাছা ভাষাৰ সৈতে সম্পৰ্কিত আছিল। উপলব্ধ তথ্য অনুসৰি, মৰাণ ভাষাৰ বক্তাৰ সংখ্যা ১৯০১ চনৰ লোকপিয়লত ৭৮ জন, ১৯১১ চনত ২৪ জন, আৰু ১৯৩১ চনত শূন্যলৈ নামি আহিছিল। মৰাণ ভাষা সম্পৰ্কিত একমাত্ৰ ভৰসাযোগ্য তথ্য উৎস হিচাপে ১৯০৪ চনত P. R. Gurdon দ্বাৰা লিখিত এক নিৱন্ধৰ উল্লেখ পাওয়া যায়। এই ভাষা কালক্রমে অস্তিত্বহীন হৈ পৰে, আৰু মৰাণ ভাষাভাষীসকলে অসমীয়া ভাষা গ্ৰহণ কৰে।
মৰাণ জনগোষ্ঠীৰ সাংস্কৃতি | Culture of Moran Tribe
মৰাণসকল সাংস্কৃতিক দিশত এক সমৃদ্ধ জনজাতি। বিহু তেওঁলোকৰ মূল উৎসৱৰ এক মুখ্য অংশ। অতীতত মৰাণসকলে শদিয়া আৰু তিনিচুকীয়া অঞ্চলৰ কেঁচাইখাতী, মাকুম, যত্তোখোৱা, দেওশাল, চৰাইদেউ আদি স্থানত শাল পাতি নিজস্ব ধৰ্মীয় পূজা আদি পালন কৰিছিল। বহাগৰ প্ৰথম মঙ্গলবাৰে দেৱ-দেৱীৰ পূজাৰ মাধ্যমেৰে বিহু আৰম্ভ কৰি, তাত মঙ্গলবাৰে উৰুকা, বুধবাৰে গৰু বিহু, আৰু বৃহস্পতিবাৰে মানুহ বিহুৰ সূচনা হৈছিল। বিহু তেওঁলোকে সাত দিন, সাত বাতি মাৰিছিল। এই ভিন্ন ধৰণৰ উদযাপন, আজিও তেওঁলোকৰ সংস্কৃতিত দেখা যায়। দেউৰীসকলৰ বিহুৰ দৰে মৰাণসকলৰ বিহুক “মৰাণ বিহু” নামেৰে জনা যায়। গছতলৰ বিহু, ৰাতি বিহু, ধর্মীয় হুঁচৰি, বৰমগা আদিয়ে মৰাণ বিহুক এক বৰ্ণাঢ্য সংস্কৃতিৰ ৰূপ দিছে।
মৰাণসকলৰ ঢোল, বিহু নৃত্যৰ ভঙ্গিমা, গীতৰ তাল-লহৰ সকলোতকৈ পৃথক। ইয়াৰোপৰি কুলাবুঢ়ী নৃত্য, যঁজা নৃত্য, ৰণুৱা নৃত্য-গীত, ধ্ৰুতং, গৰখীয়া গীত, ঝুম তলীৰ গীত, হাতী শিকোৱা গীত, আৰু বিভিন্ন খেৰি আদিও তেওঁলোকৰ ঐতিহ্যৰ অংশ।
মৰাণসকলৰ মাজত নানা ধৰণৰ খেল-বংশ দেখা যায়। এই খেল-বংশবোৰৰ নামকৰণে তেওঁলোকৰ বৃত্তি, স্থান, গুণ, বা জাতি আদি নিৰ্ভৰ কৰে। কিছু উল্লেখযোগ্য খেল-বংশৰ উদাহৰণ হ’ল: তেলেপীয়া, নাওশলীয়া, চিকৰি, গনতা, কাঁড়ী গঞা, দহোটীয়া, ডিমৌগুৰীয়া, দাওচলীয়া, পেটুধুৱা, হাতীমূৰীয়া, ৰংযোগনীয়া, আৰু মাজুলী গঞা।
মৰাণ জনগোষ্ঠীৰ সাজপাৰ | Traditional Attire of Moran Tribe
মৰাণসকল অসমৰ অন্যতম প্ৰাচীন জনগোষ্ঠী। চহকী সংস্কৃতিৰ বাবে এই জনগোষ্ঠী বিশেষভাৱে পৰিচিত, বিশেষকৈ সাজপাৰ তথা বস্ত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত। মৰাণ মহিলাসকলে প্ৰয়োজনীয় বস্ত্ৰবোৰ প্ৰায়সৰূপে নিজেই প্ৰস্তুত কৰি লয়। আগৰ দিনত সূতা তৈয়াৰ কৰিবলৈ তেওঁলোকে কপাহৰ পৰা নিজহাতে সূতা মাৰিছিল। যদিও বৰ্তমান সময়ত, তেওঁলোকে বজাৰত সহজলভ্য সূতাৰে কাপোৰ বৈৰ উপকৰণ তৈরি কৰে। তথাপি, মৰাণসকলৰ পৰম্পৰাগত সাজপাৰ আজিও পৰিলক্ষিত হয়, বিশেষকৈ বয়োজ্যেষ্ঠলোকসকলৰ মাজত।
মহিলাৰ সাজপাৰ
মৰাণ মহিলা সকলে সাধাৰণতে মেথনি মাৰি মেখেলা পৰিধান কৰে। মেখেলাৰ ওপৰত কঁকালত ‘কঁকালমৰা’ নামৰ এটা বিশেষ কাপোৰ বান্ধি লয়। লগতে, তেওঁলোকে ‘পাৰকানি’ নামৰ বস্ত্ৰটো ওৰণিৰ ৰূপত ব্যৱহাৰ কৰে। এইসকল বস্ত্ৰবোৰে মৰাণ মহিলাৰ পৰম্পৰা আৰু সাজসজ্জাৰ বৈশিষ্ট্যক অতি সুন্দৰভাৱে প্ৰতিফলিত কৰে।
পুৰুষৰ সাজপাৰ
মৰাণ পুৰুষসকলে ‘জামা’, ‘টঙালি’, আৰু ‘চেলেংকাপোৰ’ পৰিধান কৰে। বয়োজ্যেষ্ঠ পুৰুষসকলে মূৰত পাগুৰি পৰিধান কৰে, যাক ‘মান্যপাগ’ বোলা হয়। সাধাৰণতে এই পাগুৰি ষোল্লহ হাত দীঘল হয়, আৰু ই মৰাণ পুৰুষৰ অন্যতম পৰম্পৰাগত প্ৰতীক।
বিহুৰ সময়ৰ সাজপাৰ
বিহুৰ উৎসৱত মৰাণ বিহুৱা সকলে ‘চুৰীয়া’, ‘মুগাৰ চোলা’, আৰু ‘মৰাণ গামোচা’ পৰিধান কৰে। মৰাণ গামোচা বিশেষ বগা সূতাৰে বোৱা হয়, য’ত সোণালী ৰঙৰ ফুল-বচা ডিজাইন থাকে। পূৰ্বৰ দিনত মৰাণসকলে ‘ছয়গুণচোলা’, ‘এঙাৰচোলা’, আৰু ‘চাপকনচোলা’ আদি পৰিধান কৰিছিল। বিহুত নৃত্য পৰিবেশন কৰা গাভৰুসকলে বুকুত মেথনি মাৰি মুগাৰ মেখেলা আৰু ৰিহা পৰিধান কৰে, যদিও মেখেলাৰ ওপৰত কঁকালমৰা সাধাৰণতে নাচৰ সময়ত ব্যৱহাৰ কৰা নহয়।
উৎসৱ
আন অসমীয়াৰ দৰে, মৰাণসকলৰো মূল উৎসৱ হৈছে ৰঙালী বিহু। যদিও তেওঁলোকে ভোগালী আৰু কঙালী বিহুক তুলনামূলকভাৱে কম উৎসাহেৰে পালন কৰে, ৰঙালী বিহুৰ ৰাতি বিহু মৰাণ সমাজত বিৰাট ৰম্যতা আৰু উৎসৱৰ ৰং লৈ আহে।
মৰাণসকলৰ ৰঙালী বিহুৰ বিশেষত্ব হ’ল ৰাতি বিহু, যি বিশেষকৈ ডেকা-গাভৰুসকলে পৰম্পৰাগত নিয়মৰে পালন কৰে। ৰাতি বিহু মাত্ৰ সাংস্কৃতিক পৰম্পৰা নহয়, ই সামাজিক সম্প্ৰীতি আৰু নৈতিক মূল্যবোধৰ এক উৎকৃষ্ট প্ৰতিফল। গাঁৱৰ ডেকাসকলে চ’ত মাহৰ আৰম্ভণিতে মাটিৰ ওপৰত বাঁহ, কাঠ, আৰু জেঙুপাতৰ সহায়ত অস্থায়ী বিহু ঘৰ নিৰ্মাণ কৰে, যাক পৱিত্ৰ স্থান হিচাপে গণ্য কৰা হয়। এই বিহুঘৰ দুটা ভাগত বিভক্ত হয়—এটা অংশ ডেকাসকলৰ বাবে, আৰু আনটো অংশ গাভৰুসকলৰ বাবে।
বিহুৰ আৰম্ভণিৰ পূৰ্বে ডেকাসকলে অভিভাৱকৰ অনুমতি লাভ কৰিবলৈ তেওঁলোকৰ ঘৰলৈ তামোল-পাণ লৈ যায়। ডেকাসকলে পূৰ্ণ নিৰাপত্তাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়াৰ পাছতহে অভিভাৱকসকলে গাভৰুসকলক বিহুৰ ৰাতি মাৰিবলৈ পঠায়।
ডেকা-গাভৰুসকলে পৃথকে পৃথকে ৰাতি বিহু পালন কৰে, য’ত দুয়োৰে অংশ পৃথক থাকে। গীত, বাদ্যযন্ত্র, আৰু নৃত্যৰ সমন্বয়ে এই বিহু এক শৃঙ্খলাপূৰ্ণ ৰূপত সম্পন্ন হয়। আন ঠাইৰ পৰা অহা ডেকাসকলক গাভৰুসকলে সম্বৰ্দ্ধনা জনাই। বিশেষ কথা হ’ল, মৰাণসকলৰ এই ৰাতি বিহুত কোনো অপশৃঙ্খল আচৰণ বা অশ্লীলতা নাই। ইহঁতৰ বিহু অত্যন্ত সাৰগৰ্ভিত আৰু পৰিষ্কাৰ মানসিকতাৰ প্ৰতি আস্থা জ্ঞাপন কৰে।
ৰাতি বিহুৰ পৰম্পৰাত সমাজৰ ৰীতি-নীতিৰ প্ৰতি সন্মান, সৃজনশীলতা, আৰু সামাজিক সম্প্ৰীতিৰ বিশেষ দিশ আছে।
উপসংহাৰ | Conclusion
চহকী সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য আৰু সজীৱ পৰম্পৰাৰে ভৰা মৰাণ জনগোষ্ঠীয়ে ভাৰতৰ খিলঞ্জীয়া জনগোষ্ঠীৰ স্থিতিস্থাপকতাৰ প্ৰমাণ হিচাপে থিয় দিছে। আধুনিকীকৰণ আৰু নগৰায়নে কঢ়িয়াই অনা পৰিৱৰ্তনৰ পিছতো মৰাণসকলে নিজৰ পৰম্পৰাগত জীৱনশৈলী, আৰু ৰীতি-নীতি সংৰক্ষণ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। মৰাণ জনগোষ্ঠীয়ে অসম আৰু ভাৰতৰ উত্তৰ-পূব অঞ্চলৰ বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ সাংস্কৃতিক তন্ত্ৰৰ এক অনন্য আভাস দিয়ে, য’ত পৰম্পৰা আৰু আধুনিকতা সমন্বয়ত সহাৱস্থান কৰে।
Read also: Rabha Tribe: A Comprehensive Overview | ৰাভা জনগোষ্ঠী: এক বিস্তৃত আভাস
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
