Class 5 Environment Chapter 2 পৰিস্থিতি তন্ত্ৰ, SEBA Chapter 2 পৰিস্থিতি তন্ত্ৰ Class 5 Environment Study Question Answer to each chapter is provided in the list of SEBA so that you can easily browse through different chapters and select needs one. Assam Board Class 5 পৰিৱেশ অধ্যয়ন Question Answer can be of great value to excel in the examination.
পৰিস্থিতি তন্ত্ৰ
Chapter – 2
পৰিৱেশ অধ্যয়ন
পাঠভিত্তিক প্রশ্নোত্তৰ
প্রশ্ন ১। উত্তৰ লিখা :
(ক) পৰিৱেশৰ জৈৱিক আৰু অজৈৱিক উপাদানবোৰ কি কি ?
উত্তৰঃ বায়ু, পানী, মাটি, তাপ, পোহৰ আদি হৈছে অজৈৱিক উপাদান আৰু উদ্ভিদ, প্রাণী, চৰাই-চিৰিকটি অণুজীৱ আদি হৈছে পৰিৱেশৰ জৈৱিক উপাদান।
(খ) উদ্ভিদক উৎপাদক বুলি কিয় কোৱা হয় ?
উত্তৰঃ উদ্ভিদে নিজে নিজৰ আহাৰ তৈয়াৰ কৰি ল’ব পাৰে বাবে ইহঁতক উৎপাদক বোলা হয়।
(গ) উপভোক্তা কেইপ্ৰকাৰৰ আৰু কি কি ?
উত্তৰঃ উপভোক্তা তিনি প্ৰকাৰৰ। প্রথম শ্রেণীৰ উপভোক্তা, দ্বিতীয় শ্ৰেণীৰ উপভোক্তা আৰু তৃতীয় শ্ৰেণীৰ উপভোক্তা।
(ঘ) বিয়োজকে আমাক কেনেদৰে সহায় কৰে ?
উত্তৰঃ বিয়োজকে জৈৱিক উপাদানৰ বিয়োজন ঘটায়। অর্থাৎ উদ্ভিদ বা প্ৰাণীৰ দেহ ক্ষুদ্র ক্ষুদ্র অংশত পৰিণত কৰি গেলি পচি যোৱাত সহায় কৰে। গেলি-পচি যোৱা অংশ সমূহক কিছুমান অণুজীৱই আহাৰ হিচাপে গ্ৰহণ কৰে আৰু বাকী থাকি যোৱা অৱশিষ্টখিনি মাটিত জৈৱিক সাৰ হিচাপে মিহলি হৈ থাকে। এই জৈৱিক সাৰ শিপাই গ্ৰহণ কৰি উদ্ভিদৰ শ্রীবৃদ্ধিত সহায় কৰে। এইদৰে বিয়োজকে আমাক সহায় কৰে। বিশেষকৈ বেক্টেৰিয়া আৰু ভেঁকুৰক বিয়োজক বুলি কোৱা হয়।
(ঘ) তিনিটা পৰিস্থিতি তন্ত্ৰৰ নাম লিখা।
উত্তৰঃ তিনিটা পৰিস্থিতি তন্ত্ৰ হ’ল— ঘাঁহনি পৰিস্থিতি তন্ত্র, পুখুৰী পৰিস্থিতি তন্ত্র আৰু অৰণ্য পৰিস্থিতি তন্ত্র।
প্রশ্ন ২। খালী ঠাই পূৰ কৰাঃ
(ক) শামুক হ’ল____ উপভোক্তা।
(খ) এটাতকৈ অধিক____ মিলি খাদ্য শৃংখল সৃষ্টি হয়।
(গ) শেন হ’ল ___ শ্ৰেণীৰ উপভোক্তা।
(ঘ) খাদ্যজালত এটাতকৈ____ খাদ্য শৃংখল থাকে।
উত্তৰঃ (ক) শামুক হ’ল প্রাথমিক উপভোক্তা।
(খ) এটাতকৈ অধিক খাদ্য শৃংখল মিলি খাদ্যজাল সৃষ্টি হয়।
(গ) শেন হ’ল তৃতীয় শ্রেণীৰ উপভোক্তা।
(ঘ) খাদ্যজালত এটাতকৈ অধিক খাদ্য শৃংখল থাকে।
প্রশ্ন ৩। শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিওৱা :
(ক) খাদ্য শৃংখলৰ আৰম্ভণিতে সদায় উদ্ভিদ/প্রাণী/অণুজীৱ থাকে।
(খ) বিয়োজক/উৎপাদকে/উপভোক্তাই খাদ্য প্রস্তুত কৰে।
(গ) উৎপাদকে/বিয়োজকে/উপভোক্তাই মৃতদেহ গেলি পচি যোৱাত সহায় কৰে।
উত্তৰঃ (ক) খাদ্য শৃংখলৰ আৰম্ভণিতে সদায় উদ্ভিদ থাকে।
(খ) উৎপাদকে খাদ্য প্রস্তুত কৰে।
(গ) বিয়োজকে মৃতদেহ গেলি পচি যোৱাত সহায় কৰে।
প্রশ্ন ৪। খাদ্যশৃংখল কি ?
উত্তৰঃ পৰিৱেশত যেতিয়া এটা প্রাণীয়ে আন এটা প্রাণীক খায় তেতিয়া এটা খাদ্য শৃংখলৰ সৃষ্টি হয়। খাদ্য-শৃংখলৰ আৰম্ভণিতে সদায় উদ্ভিদ থাকে। উদ্ভিদক তৃণভোজী প্ৰাণীয়ে খাই বাবে উদ্ভিদৰ পিছত সদায় তৃণভোজী প্রাণী থাকে। তৃণভোজী প্রাণীক মাংসভোজী প্রাণীয়ে শৃংখলত তৃণভোজী প্ৰাণীৰ পাছত মাংসভোজী প্রাণী থাকে। আচলতে খাদ্য শৃংখল হৈছে সচৰাচৰ ঘটি থকা এটা প্রাকৃতিক ঘটনা। যেনে— গৰু, ম’হ আদিয়ে সেউজীয়া উদ্ভিদৰ পৰা প্ৰত্যক্ষভাৱে খাদ্য আহৰণ কৰে। আকৌ বাঘ, সিংহ আদিয়ে গৰু, ম’হ খায়। আকৌ একেটা প্রাণীয়ে এটাতকৈ অধিক খাদ্য শৃংখলত ভাগ লয়। ফলত এখন খাদ্যজালৰ সৃষ্টি কৰে।
প্রশ্ন ৫। পুখুৰী এটা পৰিস্থিতি তন্ত্র হয়নে যুক্তি সহকাৰে বুজাই লিখা ?
উত্তৰঃ আমাৰ পৰিৱেশত নানা ধৰণৰ পৰিস্থিতি তন্ত্র আছে। তাৰ ভিতৰত পুখুৰী হ’ল পৰিস্থিতি তন্ত্ৰৰ উদাহৰণ। পুখুৰীত থকা জলজ উদ্ভিদবোৰে সূৰ্যৰ পোহৰত খাদ্যবস্তু তৈয়াৰ কৰে। সেইকাৰণে এইবোৰ উৎপাদক। পুখুৰীত থকা উদ্ভিদবোৰক আকৌ কীট পতংগ, সৰু মাছ, শামুক আদিয়ে খায়। ইহঁতক আকৌ ডাঙৰ মাছ, কেকোঁৰা আদিয়ে খায়। ভেকুলী, কেকোৰা আদিক সাপে, বগলী আদিয়ে খায়। গতিকে পুখুৰীত প্রথম, দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় শ্রেণীৰ উপভোক্তা পোৱা যায়। গতিকে পুখুৰী এটা উন্নত মানৰ পৰিস্থিতি তন্ত্র।
প্রশ্ন ৩। সালোকসংশ্লেষণ বুলিলে কি বুজা ?
উত্তৰঃ উদ্ভিদে সূৰ্যৰ পোহৰৰ উপস্থিতিত পানী আৰু কার্বন ডাই অক্সাইড গেছৰ মাজত ৰাসায়নিক বিক্রিয়া ঘটাই শ্বেতসাৰ, পানী আৰু অক্সিজেন উৎপাদন কৰিব পাৰে। এই প্রক্রিয়াকে সালোক সংশ্লেষণ বোলে। এই প্রক্রিয়াটো কেৱল সেউজীয়া উদ্ভিদেহে কৰিব পাৰে। উদ্ভিদ কোষত থকা হৰিকণাই সালোক সংশ্লেষণত সহায় কৰে। হৰিকণাত পত্রহৰিৎ থাকে। সেউজীয়া উদ্ভিদে বায়ুৰ পৰা কার্বন-ডাই-অক্সাইড, শিপাই শুহি লোৱা পানী আৰু পাতত থকা হৰিৎকণাৰ সহায়ত সূৰ্যৰ পোহৰৰ উপস্থিতিত এই কার্য সম্পাদিত কৰে।
প্রশ্ন ৭। পার্থক্য লিখা :
(ক) উৎপাদক আৰু বিয়োজক।
উত্তৰঃ পৰিৱেশৰ যিবোৰ জৈৱিক উপাদানে নিজে নিজৰ আহাৰ প্ৰস্তুত কৰিব পাৰে সেইবোৰক উৎপাদক বোলে। উদ্ভিদ হৈছে উৎপাদক। আকৌ যিবোৰে জৈৱিক উপাদানৰ বিয়োজন ঘটাব পাৰে সেইবোৰ হৈছে বিয়োজক। যেনে— বেক্টেৰিয়া, ভেঁকুৰ আদি বিয়োজক।
(খ) তৃণভোজী আৰু মাংসভোজী।
উত্তৰঃ তৃণভোজীয়ে প্ৰত্যক্ষভাৱে সেউজীয়া উদ্ভিদৰ পৰা খাদ্য আহৰণ কৰে। যেনে গৰু, ছাগলী, হৰিণা ইত্যাদি। আনহাতে মাংসভোজীয়ে তৃণভোজী প্রাণী খায়। যেনে— বাঘ সিংহ ইত্যাদি।
(গ) খাদ্য শৃংখল আৰু খাদ্য জাল।
উত্তৰঃ পৰিৱেশত যেতিয়া এটা প্রাণীয়ে আন এটা প্রাণীক খায় তেতিয়া এটা খাদ্য শৃংখলৰ সৃষ্টি হয়। আনহাতে এনে বহু কেইটা খাদ্য শৃংখলৰ সমষ্টিয়েই হৈছে খাদ্যজাল। এটা জীৱই একাধিক খাদ্য শৃংখলত ভাগ লোৱাৰ ফলত খাদ্যজালৰ সৃষ্টি হয়। জীৱবোৰে খাদ্যজালত উৎপাদক বা উপভোক্তা হিচাপে অংশ গ্ৰহণ কৰে।
প্রশ্ন ৮। পৰিস্থিতি তন্ত্ৰত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ উপভোক্তা নোহোৱা হৈ গ’লে কি হ’ব ?
উত্তৰঃ পৰিস্থিতি তন্ত্ৰত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ উপভোক্তা হ’ল তৃণভোজী প্ৰাণীবোৰ। এই তৃণভোজী প্ৰাণীবোৰ নোহোৱা হৈ গ’লে বিশেষকৈ মাংসভোজী প্রাণীবোৰ বৰ্তি থকাটো কঠিন হৈ পৰিব। তদুপৰি সৰ্বভোজী প্ৰাণীৰ ক্ষেত্ৰতো সমস্যাই দেখা দিব। ফলত পৰিৱেশৰ ভাৰসাম্যতা নোহোৱা হ’ব।
প্রশ্ন ৯। খাদ্যজালৰ কিয় সৃষ্টি হয় ?
উত্তৰঃ আমি জানো যে তৃণভোজী প্রাণীয়ে উদ্ভিদ খাই জীয়াই থাকে। মাংসভোজীয়ে আকৌ তৃণভোজী প্রাণী খাই জীয়াই থাকে। উদাহৰণস্বৰূপে শহা, নিগনি, ফৰিং আদিয়ে উদ্ভিদ খায়। তেনেদৰে নিগনিক সাপ আৰু শেন চৰায়ে খায়। আকৌ শেন চৰায়ে শহা পছ, ফৰিং নিগনি আদি খায়। গতিকে এনেদৰে খাদ্য শৃংখল সৃষ্টি হয়। আনকি একেটা প্ৰাণীয়ে এটাতকৈ অধিক খাদ্য শৃংখলত ভাগ লয়। এটা পৰিস্থিতি তদ্ভুত বহুকেইটা খাদ্য শৃংখল লগ লাগি এটা খাদ্য জালিকাৰ সৃষ্টি কৰে। অৰ্থাৎ বহুকেইটা খাদ্য শৃংখলৰ সমষ্টিয়েই হৈছে খাদ্যজাল। খাদ্যজালে পৰিৱেশৰ ভাৰসাম্যতা ৰক্ষাত সহায় কৰে।
প্রশ্ন ১০। মাটিত পৰি থকা মৃত জীৱবোৰ কিয় গেলি-পচি যায় ?
উত্তৰঃ সাধাৰণতে বিয়োজকবোৰে এইবোৰ গেলি পচি যোৱাত সহায় কৰে।
অতিৰিক্ত প্রশ্নোত্তৰ
প্রশ্ন ১। উদ্ভিদে সালোক সংশ্লেষণত ব্যৱহাৰ কৰা অজৈৱিক উপাদানবোৰ কি কি ?
উত্তৰঃ উদ্ভিদে সালোক সংশ্লেষণত ব্যৱহাৰ কৰা অজৈৱিক উপাদানবোৰ হ’ল বায়ু, পানী আৰু সৌৰশক্তি।
প্রশ্ন ২। কি পৰিস্থিতিত একোটা পৰিস্থিতি তন্ত্ৰ গঠন হয় ?
উত্তৰঃ পৰিৱেশৰ জৈৱিক আৰু অজৈৱিক উপাদানৰ পৰস্পৰ নিৰ্ভৰশীলতাৰ ফলত পৰিস্থিতি তন্ত্ৰ গঠন হয়।
প্রশ্ন ৩। খাদ্য শৃংখলৰ প্ৰাথমিক জৈৱিক উপাদানটো কি ?
উত্তৰঃ খাদ্য-শৃংখলৰ প্ৰাথমিক জৈৱিক উপাদানটো হ’ল উদ্ভিদ।
প্রশ্ন ৪। খাদ্য শৃংখলত তৃণভোজী প্ৰাণীৰ স্থান কত ?
উত্তৰঃ খাদ্য শৃংখলত উদ্ভিদৰ পিছতেই তৃণভোজী প্ৰাণীৰ স্থান।
প্রশ্ন ৫। খাদ্য শৃংখলত মাংসভোজী প্ৰাণীৰ স্থান ক’ত ?
উত্তৰঃ খাদ্য শৃংখলত তৃণভোজী প্ৰাণীৰ পিছতেই মাংসভোজী প্ৰাণীৰ স্থান।
প্রশ্ন ৬। উপভোক্তা কাক বোলে ?
উত্তৰঃ প্ৰত্যক্ষ বা পৰোক্ষভাৱে উদ্ভিদ খাই জীয়াই থকা প্ৰাণীবোৰেই হৈছে উপভোক্তা।
প্রশ্ন ৭। প্রাথমিক উপভোক্তা বুলিলে কি বুজা ?
উত্তৰঃ কিছুমান প্ৰাণীয়ে প্রত্যক্ষভাৱে সেউজীয়া উদ্ভিদৰ পৰা খাদ্য আহৰণ কৰে।তেনে প্ৰাণীবোৰক প্ৰাথমিক উপভোক্তা বোলে। যেনে— গৰু, ছাগলী, হৰিণা ইত্যাদি।
প্রশ্ন ৮। দ্বিতীয় শ্রেণী উপভোক্তা বা গৌণ উপভোক্তা বুলিলে কি বুজা ?
উত্তৰঃ কিছুমান প্রাণীয়ে প্রাথমিক উপভোক্তাক খাদ্য হিচাপে গ্রহণ কৰি জীয়াই থাকে। তেনেবোৰ প্ৰাণীক গৌণ উপভোক্তা বা দ্বিতীয় শ্ৰেণীৰ উপভোক্তা বোলে। যেনে— বাঘ, সিংহ ইত্যাদি।
প্রশ্ন ৯। সর্বভোজী প্রাণী কাক বোলে ?
উত্তৰঃ যিবোৰ প্ৰাণীয়ে উৎপাদক আৰু উপভোক্তা দুয়োবিধকে ভক্ষণ কৰে, তেনে প্রাণীক সর্বভোজী প্রাণী বোলে।
প্রশ্ন ১০। পুখুৰী এটাৰ ক্ষেত্ৰত তলৰ কোনবিধ প্রাথমিক উপভোক্তা।
(ক) শামুক।
(খ) ভেকুলী।
(গ) কেকোৰা।
উত্তৰঃ (ক) শামুক।
প্রশ্ন ১১। পুখুৰী এটাৰ ক্ষেত্ৰত তলৰ কোনবিধ গৌণ উপভোক্তা ?
(ক) ডাঙৰ মাছ।
(খ) কীট-পতংগ।
(গ) শামুক।
উত্তৰঃ (ক) ডাঙৰ মাছ।
প্রশ্ন ১২। পুখুৰী এটাৰ ক্ষেত্ৰত ডলৰ কোনবিধ তৃতীয় শ্রেণীৰ উপভোক্তা।
(ক) সাপ।
(খ) কেকোৰা।
(গ) ভেকুলী।
উত্তৰঃ (গ) সাপ।
প্রশ্ন ১৩। খাদ্য শৃংখলত থকা বিভিন্ন ধৰণৰ জৈৱিক উপাদানবোৰ কি কি ?
উত্তৰঃ খাদ্য শৃংখলত থকা বিভিন্ন ধৰণৰ জৈৱিক উপাদানবোৰ হ’ল উৎপাদক আৰু প্রাথমিক, দ্বিতীয়, তৃতীয় শ্রেণীৰ উপভোক্তা।
প্রশ্ন ১৪। বিয়োজক বুলিলে কি বুজা ?
উত্তৰঃ যিবোৰ জৈৱিক উপাদানৰ বিয়োজন ঘটাব পাৰে, তাকেই বিয়োজক বোলে। যেনে— ভেঁকুৰ, বেক্টেৰিয়া আদি বিয়োজক। আন কথাত ক’বলৈ গ’লে উৎপাদক আৰু উপভোক্তাৰ মৃত্যু হ’লে যিসমূহ জীৱাণুৱে পচন ঘটায় তাক বিয়োজক বোলে।
প্রশ্ন ১৫। তলত দিয়া প্ৰাণীবোৰ কোন শ্ৰেণীৰ উপভোক্তা।
(ক) শিয়াল, গৰু, হৰিণা, শহাপহু, সিংহ, বাঘ।
উত্তৰঃ প্রাথমিক উপভোক্তা : গৰু, হৰিণা, শহাপহু দ্বিতীয় শ্ৰেণীৰ উপভোক্তা : শিয়াল, সিংহ,বাঘ।
প্রশ্ন ১৬। কেইবিধমান জলজ উদ্ভিদৰ নাম লিখা ?
উত্তৰঃ শেলাই, মেটেকা, ভেট আদি জলজ উদ্ভিদ।
প্রশ্ন ১৭। পুখুৰী এটাৰ ছবি আঁকি তাত থাকিব পৰা বিভিন্ন উৎপাদনবোৰ দেখুওৱা।
উত্তৰঃ
প্রশ্ন ১৯। খালী ঠাই পূৰ কৰা :
(ক) অণুজীৱ হৈছে______।
(খ) উদ্ভিদক খাদ্য হিচাপে লৈ জীয়াই থকা প্ৰাণীবোৰ হৈছে_____।
(গ) মানুহ হ’ল ______প্রাণী।
(ঘ) ভালেমান খাদ্যশৃংখলৰ সমষ্টিয়েই হ’ল ______।
(ঙ) খাদ্যজালে পৰিৱেশৰ _______ৰক্ষা কৰে।
উত্তৰঃ (ক) অণুজীৱ হৈছে জৈৱিক উপাদান।
(খ) উদ্ভিদক খাদ্য হিচাপে লৈ জীয়াই থকা প্ৰাণীবোৰ হৈছে উপভোক্তা ।
(গ) মানুহ হ’ল সৰ্বভোজী প্রাণী।
(ঘ) ভালেমান খাদ্যশৃংখলৰ সমষ্টিয়েই হ’ল খাদ্যজাল।
(ঙ) খাদ্যজালে পৰিৱেশৰ ভাৰসাম্যতা ৰক্ষা কৰে।
প্রশ্ন ২০। পৰিস্থিতি তন্ত্র কি ?
উত্তৰঃ একে পৰিৱেশত থকা সকলোবোৰ উপাদানে পৰস্পৰ সম্পৰ্কৰ জৰিয়ে একেলগে জীবন নির্বাহ কৰি এটা জীৱন চক্ৰ চলাই থাকে। ইয়াকে পৰিস্থিতি তত্ত্ব বোলে
প্রশ্ন ২১। সৌৰ শক্তি কি ?
উত্তৰঃ সূৰ্যৰ পোহৰৰ পৰা আহৰণ কৰা শক্তিয়েই হৈছে সৌৰ শক্তি।
প্রশ্ন ২২। পৃথিৱীখনত পাব পৰা আটাইবোৰ শক্তিৰ মূল উৎস কি ?
উত্তৰঃ পৃথিৱীখনত পাব পৰা আটাইবোৰ শক্তিৰ মূল উৎস হৈছে সূর্য।
প্রশ্ন ২৩। অসমত ক’ত এশিঙীয়া গঁড় পোৱা যায় ?
উত্তৰঃ অসমৰ কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত এশিঙীয়া গঁড় পোৱা যায়।
প্রশ্ন ২৪। এটা গঁড়ৰ ছবি আঁকা।
উত্তৰঃ
প্রশ্ন ২৫। যিকোনো এবিধ তৃণভোজী প্ৰাণীৰ ছবি আঁকা।
উত্তৰঃ
Hi, I’m Dev Kirtonia, Founder & CEO of Dev Library. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
