মাখনলাল চতুৰ্বেদী জীৱনী | Makhanlal Chaturvedi Biography

মাখনলাল চতুৰ্বেদী | Makhanlal Chaturvedi Essay in Assamese | Biography of Makhanlal Chaturvedi in Assamese | মাখনলাল চতুৰ্বেদী বিষয়ে জীৱনী | মাখনলাল চতুৰ্বেদী বিষয়ে ৰচনা | মাখনলাল চতুৰ্বেদীৰ চমু পৰিচয়।

Join Telegram channel

Follow us:

মাখনলাল চতুৰ্বেদী ভাৰতৰ এজন প্ৰখ্যাত কবি, লেখক আৰু সাংবাদিক আছিল। তেওঁৰ সাহিত্যিককৰ্ম সমূহ যথেষ্ট জনপ্ৰিয় আছিল। তেওঁ সৰল ভাষা আৰু আৱেগিক আৱেগৰ এজন অনন্য হিন্দী সৃষ্টিকৰ্তা আছিল। আৰু ব্ৰিটিছ শাসনৰ বিৰুদ্ধে জোৰদাৰ প্ৰদৰ্শন কৰা আৰু প্ৰচাৰ কৰা ‘কৰ্মবীৰ’ৰ দৰে সন্মানীয় পত্ৰৰ সম্পাদক হিচাপে যুৱকসকলক দাসত্বৰ শৃংখলা ভাঙি ওলাই আহিবলৈ প্ৰাৰ্থনা কৰিছিল। মাখনলাল চতুৰ্বেদী এজন স্বাধীনতা সংগ্ৰামী আৰু এজন প্ৰকৃত দেশপ্ৰেমীও আছিল। অসহযোগ আন্দোলনত তেওঁৰ সক্ৰিয় ভূমিকাৰ বাবে তেওঁ কাৰাগাৰলৈও গৈছিল।

পণ্ডিত মাখনলাল চতুৰ্বেদী এজন বিশিষ্ট স্বাধীনতা সংগ্ৰামী, এজন প্ৰশংসিত কবি আৰু ইমান সতৰ্ক সাংবাদিক আছিল যে সাংবাদিকতা আৰু যোগাযোগৰ প্ৰতি সমৰ্পিত এছিয়াৰ এনে ধৰণৰ প্ৰথম বিশ্ববিদ্যালয় নামেৰে নামাকৰণ কৰা হৈছে। ইয়াক মাখনলাল চতুৰ্বেদী ৰাষ্ট্ৰীয় সাংবাদিকতা আৰু যোগাযোগ বিশ্ববিদ্যালয় বুলি কোৱা হয় আৰু ই মধ্য প্ৰদেশৰ ভূপালত অৱস্থিত। ব্ৰিটিছ ৰাজৰ সময়ত অসহযোগ আন্দোলন আৰু ভাৰত ত্যাগ আন্দোলনৰ দৰে স্বাধীনতা আন্দোলনত তেওঁৰ অৱদানৰ বাবে তেওঁক বিশেষভাৱে স্মৰণ কৰা হয়। হিন্দী সাহিত্যত নৱ ৰোমান্টিকতা আন্দোলনত তেওঁৰ ব্যতিক্ৰমী অৱদানৰ বাবে ১৯৫৫ চনত সাহিত্য অকাডেমি বঁটা লাভ কৰা তেওঁ প্ৰথম ব্যক্তি আছিল। তেওঁৰ ৰচনা ‘হিম টাৰিংগিনি’ আজিও সাহিত্য চক্ৰৰ মাজত জনপ্ৰিয় হৈ আছে। তেওঁক সাগৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দ্বাৰা D.Lit.  দ্বাৰা সন্মানিত কৰা হৈছিল। (সাহিত্যৰ ডক্টৰেট) ১৯৫৯ চনত সন্মানীয়। মাখনলাল জাতীয়তাবাদী আলোচনী “প্ৰভা” আৰু পিছলৈ “কৰ্মবীৰ”ৰ সম্পাদক আছিল।

মাখনলাল চতুৰ্বেদী জীৱনী | Makhanlal  Chaturvedi Biography

প্ৰাৰম্ভিকজীৱনআৰু শিক্ষা

মাখনলাল চতুৰ্বেদীৰ জন্ম ১৮৮৯ চনৰ ৪ এপ্ৰিলত মধ্য প্ৰদেশৰ হোচঙ্গাবাদৰ বাবাইত হৈছিল। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম আছিল নন্দ লাল চতুৰ্বেদী আৰু মাতৃৰ নাম আছিল সুন্দৰী বাই। তেওঁ গিয়াৰচি বাইৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল। মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীক পণ্ডিতজী বুলিও জনা  তেওঁৰ দেউতাক তেওঁৰ গ্ৰাম সভাত অৱস্থিত এখন প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ত শিক্ষক আছিল।

চতুৰ্বেদীজীৰ প্ৰাৰম্ভিক শিক্ষা বাৱাই গাঁৱত হৈছিল আৰু প্ৰাৰম্ভিক শিক্ষা লাভ কৰাৰ পিছত তেওঁ ঘৰত সংস্কৃত, বাংলা, গুজৰাটী বা ইংৰাজী আদিৰ জ্ঞান আহৰণ কৰিছিল। মাখনলালজী ১৬ বছৰ বয়সত বিদ্যালয়ৰ শিক্ষক হৈছিল। তেওঁ ১৯০৬ চনৰ পৰা ১৯১০ চনৰ ভিতৰত এখন বিদ্যালয়ত অধ্যাপনা কৰিছিল।

কিছুদিন শিক্ষকতা কৰাৰ পাছত চতুৰ্বেদীজীয়ে ৰাষ্ট্ৰীয় আলোচনীত সম্পাদকৰ কাম চোৱাচিতা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। তেওঁ ১৯১৩ চনৰ বিজ্ঞাপনত ৰাষ্ট্ৰীয় মাহেকীয়া আলোচনী প্ৰভা আৰু কৰ্মবীৰ সম্পাদনা কৰা আৰম্ভ কৰিছিল। কানপুৰৰ শ্ৰী গণেশ শংকৰ বিদ্যাৰ্থীৰ দ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত হৈ তেওঁ ৰাষ্ট্ৰীয় আন্দোলনত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ইয়াৰ মাজতে, তেওঁ কেইবাবাৰো কাৰাগাৰলৈ যাব লগা হৈছিল।

কেৰিয়াৰ

মাখনলাল চতুৰ্বেদীয়ে ১৯৮৬ চনৰ পৰা ১৯১০ চনলৈ বিদ্যালয়খনত অধ্যাপনা কৰিছিল। কিন্তু সোনকালেই মাখনলালে দেশৰ স্বাধীনতাৰ বাবে নিজৰ জীৱন আৰু লিখাৰ দক্ষতা ব্যৱহাৰ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল। তেওঁ অসহযোগ আন্দোলন আৰু ভাৰত ত্যাগ আন্দোলনৰ দৰে কাৰ্যকলাপত ব্যাপকভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। যাৰ বাবে তেওঁ বহুবাৰ কাৰাগাৰলৈ গৈছিল আৰু কাৰাগাৰতো বহুতো অত্যাচাৰ সহ্য কৰিব লগীয়া হৈছিল। কিন্তু ব্ৰিটিছে তেওঁক কেতিয়াও তেওঁৰ পথৰ পৰা বিচলিত কৰিব নোৱাৰিলে।

১৯১০ চনত শিক্ষকতা ত্যাগ কৰাৰ পিছত, মাখনলাল চতুৰ্বেদীয়ে ৰাষ্ট্ৰীয় আলোচনীত সম্পাদক হিচাপে কাম কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু “প্ৰভা” আৰু “কৰ্মবীৰ” নামৰ ৰাষ্ট্ৰীয় আলোচনীত সম্পাদনা কৰে। পণ্ডিতজীয়ে তেওঁৰ লিখনশৈলীৰে দেশৰ এক বৃহৎ অংশত দেশৰ প্ৰতি থকা প্ৰেমৰ অনুভূতি জাগ্ৰত কৰিছিল৷ তেওঁৰ ভাষণবোৰো ক্ষমতাৰে ভৰি আছিল আৰু তেওঁৰ লিখনিৰ দৰেই দেশৰ প্ৰতি প্ৰেমেৰে ভৰি আছিল৷ মাখনলাল চতুৰ্বেদীয়ে ১৯৪৩ চনত ‘সৰ্বভাৰতীয় সাহিত্য সন্মিলন’ত সভাপতিত্ব কৰিছিল। তেওঁৰ বহুতো কাম দেশৰ যুৱপ্ৰজন্মৰ উৎসাহ জাগ্ৰত কৰিবলৈ সহায়ক।

মাখনলাল চতুৰ্বেদীৰ সাহিত্যিক পৰিচয়

চতুৰ্বেদীজীয়ে তেওঁৰ কবিতাবোৰ এজন ভাৰতীয় আত্মাৰ নামত লিখিছিল। তেওঁৰ কাব্যিক ৰচনাসমূহ ৰাষ্ট্ৰীয় অনুভূতিৰ ওপৰত আধাৰিত। য’ত ত্যাগ, ত্যাগ, কৰ্তব্যবোধ, সমৰ্পণৰ অনুভূতি ইত্যাদি আছে। তেওঁৰ কবিতাই দেশপ্ৰেমীসকলক প্ৰভাৱিত কৰে যিসকলে আজিও তেওঁলোকৰ দেশভাৰতক বহুত ভাল পায় আৰু তেওঁৰ কামবোৰ দেশৰ জনসাধাৰণক সজাগ কৰাত যথেষ্ট সহায়ক প্ৰমাণিত হৈছিল।

১৯৪৩ চনত তেওঁ হিন্দী সাহিত্য সন্মিলনৰ অধ্যক্ষ হিচাপে নিযুক্ত হয়। চতুৰ্বেদীজীৰ ভাৰতৰ দেশৰ প্ৰতি গভীৰ প্ৰেম আছিল। তেওঁৰ জন্মৰ সময়ত, ভাৰতব্ৰিটিছৰ দ্বাৰা শাসন কৰা হৈছিল আৰু সেই সময়ত স্বাধীনতাৰ সংগ্ৰাম হৈছিল। চতুৰ্বেদীজীয়ে বুজি পাইছিল যে দেশৰ স্বাধীনতা আমাৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। তেতিয়াৰ পৰা, তেওঁলোকে দেশৰ সুৰক্ষাৰ বাবে আগবাঢ়ি আহিছে আৰু লগতে জনসাধাৰণক এনে কৰিবলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰিছে।

মাখনলাল চতুৰ্বেদীৰ সাহিত্যিকৰচনাসমূহ

• समयकेपाँव
• गरीबइरादेअमीरइरादे
• हिमतरंगिणी
• युगचार
• बीजुरी
• काजल
• साहित्यकेदेवता
• मरणज्वारआदि.     

কাব্য

• अमर राष्ट्र
• अंजलि के फूल गिर जाते हैं
• आज नयन के बंगले में
• इस तरह ढक्कन लगाया रात ने
• उस प्रभात तू बात ना माने
• गाली में गरिमा  घोल-घोल
• कुंजकुटीरेयमुनातीरे

মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীৰ ভাষাশৈলী

শ্ৰী মাখনলাল চতুৰ্বেদীয়ে তেওঁৰ লিখন শৈলীত এটা নতুন শৈলী ব্যৱহাৰ কৰিছিল শ্ৰী মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীৰ এই শৈলীক ছায়াবাদ যুগৰ নৱ-ছায়াময় শৈলী বুলি কোৱা হয়। তেওঁ তেওঁৰ এই শায়াৰী ব্যৱহাৰ কৰি ছায়াবাদ যুগৰ মাত্ৰা প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।

মাখনলাল চতুৰ্বেদীয়ে তেওঁৰ কিছুমান ৰচনা এই শৈলীত লিখিছে, তেওঁৰ এই ৰচনাবোৰ অতি বিখ্যাত হৈ পৰিছিল কাৰণ তেওঁৰ কবিতাত এটা নতুন শৈলী ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, যাৰ বাবে ইয়াক মানুহে পছন্দ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। শ্ৰী মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীৰ অমৰ ৰাষ্ট্ৰ কবিতাকো হিন্দী সাহিত্যৰ অমৰ কবিতা বুলি গণ্য কৰা হৈছিল, কিয়নো এই কবিতাটোৱে যুগ যুগ ধৰি অনুপ্ৰাণিত কৰিছে।

যুঁজাৰু হিচাপে মাখনলাল চতুৰ্বেদীস্বাধীনতা সংগ্ৰামত অংশগ্ৰহণ

লোকমান্য তিলকৰ শ্লোগান “স্বাধীনতা আমাৰ জন্মগত অধিকাৰ” মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীয়ে তেওঁৰ জীৱনৰ আদৰ্শ কৰি তুলিছিল। দক্ষিণ আফ্ৰিকাত মহাত্মা গান্ধীয়ে সফলতাৰে সত্যাগ্ৰহ প্ৰদৰ্শন কৰিছিল।

মাখনলালজীক “প্ৰভা” নামৰ হিন্দী বাতৰি কাকতৰ সম্পাদক হিচাপে বাছনি কৰা হৈছিল। ১৯১৩ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত তেওঁ শিক্ষকৰ চাকৰি এৰি দিয়ে। তেওঁ স্বাধীনতা সংগ্ৰাম আন্দোলনত সম্পূৰ্ণৰূপে যোগদান কৰিছিল। সাংবাদিকতা, লিখনি, সাহিত্য, বাতৰি কাকত সম্পাদনা কৰা আৰম্ভ কৰিছিল।

গণেশ শংকৰ বিদাৰ্থীয়ে কানপুৰৰ পৰা “প্ৰতাপ” নামৰ এখন বাতৰি কাকত উলিয়াইছিল, যাৰ সম্পাদনাও মাখনলালজীয়ে আৰম্ভ কৰিছিল। 1920 চনত, মহাত্মা গান্ধীয়ে “অসহযোগ আন্দোলন” আৰম্ভ কৰিছিল য’ত প্ৰথম গ্ৰেপ্তাৰ মাখনলাল চতুৰ্বেদীক কৰিছিল। ১৯৩০ চনত তেওঁ “আইন অমান্য আন্দোলন”ত প্ৰথম গ্ৰেপ্তাৰ কৰে।

Read Also: মৈথিলিশৰণ গুপ্ত জীৱনী | Maithili Sharan Gupt Biography

উত্তৰাধিকাৰী

এই উস্তাদজনৰ উৎকৰ্ষতাক স্মৰণ কৰিবলৈ আৰু তেওঁৰ অগণন অৱদানক সন্মান জনোৱাৰ বাবে বহুতো বিশ্ববিদ্যালয় নিৰ্মাণ আৰু পুৰস্কাৰ সৃষ্টি কৰা হৈছে। মধ্য প্ৰদেশ সাহিত্য অকাডেমী, যি হৈছে মধ্য প্ৰদেশ সাংস্কৃতিক পৰিষদ, বাৰ্ষিক ‘মাখনলাল চতুৰ্বেদী সমাৰোহ’ আয়োজন কৰে যিয়ে যিকোনো ভাৰতীয় ভাষাত কবিতাত উৎকৃষ্টতাৰ বাবে যোগ্য ভাৰতীয়সকলক ‘মাখনলাল চতুৰ্বেদী পুৰস্কাৰ’ প্ৰদান কৰে। পণ্ডিতজীৰ মৃত্যুৰ পিছত ১৯৮৭ চনত এই সন্মানীয় সন্মানৰ সৃষ্টি কৰা হৈছিল।

মধ্য প্ৰদেহৰ ভূপালত অৱস্থিত মাখনলাল চতুৰ্বেদী ৰাষ্ট্ৰীয় পত্ৰাকাৰিতা বিশ্ববিদ্যালয় সমগ্ৰ এছিয়াত এনে ধৰণৰ প্ৰথম বিশ্ববিদ্যালয় আছিল। এই বিশ্ববিদ্যালয়খন ১৯৯১ চনত প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল আৰু তেওঁৰ সাংবাদিকতা আৰু লিখনিৰ জৰিয়তে স্বাধীনতা সংগ্ৰামত তেওঁৰ ব্যতিক্ৰমী অংশগ্ৰহণক সন্মান জনোৱাৰ বাবে মাখনলাল চতুৰ্বেদী নামেৰে নামাকৰণ কৰা হৈছিল।

ভাৰতৰ এই সাহসী পুত্ৰক সন্মান জনোৱাৰ বাবে পোষ্ট আৰু টেলিগ্ৰাফ বিভাগে পণ্ডিত মাখনলাল চতুৰ্বেদীৰ এটা স্মাৰক ডাক টিকটও উলিয়াইছে। পণ্ডিতজীৰ 88 তম জন্ম জয়ন্তী উপলক্ষে 1977 চনৰ 4 এপ্ৰিলত এই মোহৰজাৰী কৰা হৈছিল।

বঁটা সন্মান

• শ্ৰী মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীক ১৯৮৩ চনৰ পৰা সেই সময়ত দেৱ পুৰস্কাৰ প্ৰধান প্ৰদান কৰা হৈছিল৷ হিমকিৰিটনিৰ বাবে মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীক এই বঁটা প্ৰদান কৰা হৈছিল৷

• ১৯৫৯ চনত পুষ্পাৰ আকাংক্ষা আৰু অমৰ জাতিৰ বাবে মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীক সাগৰ বিশ্ববিদ্যালয়ত মহাকবিৰ স্নাতকোত্তৰ কাম প্ৰদান কৰা হয়। সন্মানীয় উপাধিৰে বিবেচিত হৈছিল

• শ্ৰী মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীক ১৯৫৪ চনত সাহিত্য অকাডেমী বঁটাৰে সন্মানিত কৰা হৈছিল। সাহিত্য অকাডেমি বঁটা প্ৰথমে মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীক প্ৰদান কৰা হৈছিল।

• শ্ৰী মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীক ১৯৬৫ চনৰ ১৬ জানুৱাৰীত নাগৰিক সম্বৰ্ধনা অনুষ্ঠানলৈ আমন্ত্ৰণ জনোৱা হৈছিল। এই অনুষ্ঠানলৈ শ্ৰী মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীক আমন্ত্ৰণ জনোৱাৰ বাবে মূল আমন্ত্ৰণ জনোৱা হৈছিল।

• শ্ৰী মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীক ১৯৬৩ চনত ভাৰত চৰকাৰে পদ্মবিভূষণেৰে সন্মানিত কৰিছিল।

মৃত্যু

১৯৬৮ চনৰ ৩০ জানুৱাৰীত  মাখনলাল চতুৰ্বেদীজীৰমৃত্যু হৈছিল।

FAQ

১/ মাখনলাল চতুৰ্বেদীৰ জন্ম ক’ত হৈছিল?

উত্তৰ: মাখনলালচতুৰ্বেদীৰ জন্ম ১৮৮৯ চনৰ ৪ এপ্ৰিলত মধ্য প্ৰদেশৰ হোচঙ্গাবাদ জিলাৰ এখন বাবাই গাঁৱত হৈছিল।

২/ মাখনলাল চতুৰ্বেদীয়ে কিয় এজন ভাৰতীয় আত্মা বুলি কৈছিল?

উত্তৰ: মাখনলাল চতুৰ্বেদী সৰল ভাষা আৰু আৱেগিক আৱেগৰ এক অনন্য হিন্দী সৃষ্টিকৰ্তা আছিল। তেওঁক ‘An Indian Soul’ উপনামেৰেও জনা গৈছিল। জাতীয়তাবাদৰ প্ৰেম মাখনলাল চতুৰ্বেদীৰ কবিতা আছিল তেওঁৰ আত্মা। তেওঁ স্বাধীনতা আন্দোলনতো সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰিছিল সামাজিক কুফলৰ বিৰুদ্ধে কথা কোৱা আৰু লিখা অব্যাহত ৰাখিছিল আৰু মহাত্মা গান্ধীয়ে সপোন দেখাৰ দৰে শোষণমুক্ত, ন্যায়সঙ্গত সমাজক সমৰ্থন কৰিছিল। আনকি তেওঁৰ কবিতাত তেওঁৰ দেশৰ প্ৰতি এই চৰ্তহীন মৰম আৰু সন্মান স্পষ্টভাৱে দেখা যায় আৰু সেইকাৰণে তেওঁক “এজন প্ৰকৃত ভাৰতীয় আত্মা” বুলিও কোৱা হৈছিল।

৩/ মাখনলাল চতুৰ্বেদীৰ আন এটা নাম টো কি?

উত্তৰ:মাখনলাল চতুৰ্বেদীক “ভাৰতীয় আত্মা” বুলিও কোৱা হয় কাৰণ তেওঁ সম্পূৰ্ণৰূপে ৰাষ্ট্ৰীয় অনুভূতিৰে পৰিপূৰ্ণ।

৪/ মাখনলাল চতুৰ্বেদীৰ মৃত্যুকেতিয়াহৈছিল?

উত্তৰ: মাখনলাল চতুৰ্বেদীৰ ১৯৬৮ চনৰ ৩০ জানুৱাৰীতমৃত্যুহৈছিল।

৫/ মাখনলাল চতুৰ্বেদীৰ পিতৃৰনাম কি?

উত্তৰ: মাখনলাল চতুৰ্বেদীৰ  পিতৃৰ নামহৈছেনন্দ লাল চতুৰ্বেদী।

Dev Kirtonia

Hi, I’m Dev Kirtonia, Founder & CEO of Dev Library. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Biography, Quotes, Study Materials, and more.