পৃথিৱী ২,৫০,০০০ উচ্চ উদ্ভিদেৰে ভৰপূৰ আৰু এই উদ্ভিদ সমূহৰ ভিতৰত ৮০,০০০ বিধ উদ্ভিদ হৈছে ঔষধি গুণেৰে পৰিপুষ্ট। পৃথিৱীৰ এই ঔষধি জাতীয় উদ্ভিদবোৰৰ ব্যৱহাৰ লোকবিশ্বাসৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত। এনে এবিধ উৎকৃষ্ট বনৌষধি গুণেৰে সমৃদ্ধ ভেষজ উদ্ভিদ হৈছে শগুণী লতা বা গিলই (Gulancha tinospora)। প্ৰাচীন কালৰে পৰা এইবিধ ভেষজ বিভিন্ন ধৰণৰ ৰোগৰ প্ৰতিকাৰৰ অৰ্থে ব্যৱহাৰ কৰি অহা হৈছে। উক্ত প্ৰৱন্ধটিত গিলইৰ উপকাৰিতা Benefits of Gulancha tinospora বিষয়ে আলোচনা আগবঢ়োৱা হৈছে।
Read also: Gut Health: Top 6 Herbs for Optimal Digestion
গিলই কি? | What is Gulancha tinospora?
গিলই (Gulancha tinospora) হ’ল এবিধ বনৌষধী ভেষজ লতা। এই বিধ উদ্ভিদ হৈছে ভাৰত, ম্যানমাৰ আৰু শ্ৰীলংকাৰ ক্ৰান্তীয় অঞ্চলৰ থলুৱা Menispermaceae পৰিয়াল অন্তৰ্গত এক ভেষজ দ্ৰাক্ষ্যলতা। গিলই ভাৰতৰ সমগ্ৰ ক্ৰান্তীয় অঞ্চলত পোৱা যায়।
দেখাত কেনেকুৱা?| What does it look like?
গিলই (Gulancha tinospora) হৈছে এবিধ পৰ্ণপাতী ব্যাপকভাৱে বিয়পি পৰা কেইবাটাও দীঘল টুইনিং ডালৰ সৈতে জোপোহা বগাই যোৱা লতা। গিলই লতাৰ পাতবোৰ সৰল, বৈকল্পিক আৰু ১৫ ছেণ্টিমিটাৰ দীঘল পেটিঅলৰ সৈতে নিৰ্ধাৰিত কৰা হয় যিবোৰ ঘূৰণীয়া আৰু স্পন্দনশীল, আধাৰ আৰু শীৰ্ষ দুয়োটাতে আৰু বেচেল এটা দীঘল আৰু আংশিক ভাৱে আধা পথত পাক খায়। এই লতাবিধৰ পাত বিত্ত হৃদয়াকৃতিৰ আৰু সেউজীয়া বৰণৰ। লেমিনা হৈছে বহল ভাৱে ডিম্বাশয় বা ডিম্বাকৰ্ডেট, ১০-২০ ছেণ্টিমিটাৰ দীঘল ৮-১৫ ছেণ্টিমিটাৰ বহল, আধাৰত সাতটা স্নায়ুযুক্ত আৰু গভীৰভাৱে ক্ষয়হোৱা ওপৰৰ মেমব্ৰেনাছ, পিউবেচেন্ট, তলত এক বিশিষ্ট ৰেটিকুলামৰ সৈতে বগা টোমেণ্টোজ।
গিলইৰ মতা ফুলবোৰ গোট খাই থাকে, কিন্তু মাইকী ফুলবোৰ সাধাৰণতে অকলশৰীয়া হয়। ইয়াৰ তিনিটাৰ-দুটাৰ শৃখলাত ছয়টা চেপাল আছে। বাহিৰৰবোৰ ভিতৰৰ তুলনাত সৰু। ফুলবোৰত ছটা পাহি থাকে। গিলই (Gulancha tinospora) লতাৰ ফলবোৰ একৰ পৰা তিনিটা গোটত একগোট হয়। সেইবোৰ ডাঠ ডালত মসৃণ ড্ৰুপেলেট আৰু উপটাৰ্দিনেৰ ষ্টাইলৰ দাগ, ৰঙা বা কমলা বৰণৰ।
ঔষধিয় গুণাগুণ | Medicinal Properties:
আয়ুৰ্বেদ আৰু ঔষধত গিলই (Gulancha tinospora) লতা বিভিন্ন ৰোগৰ চিকিৎসাৰ বাবে ব্যৱহাৰ হৈ আহিছে। আয়ুৰ্বেদিক ঔষধত ব্যাপকভাৱে ব্যৱহৃত গিলইক প্ৰায়ে “অমৰত্বৰ মূল” বুলি কোৱা হয়। গিলই ভেষজ বিধৰ বহুতো স্বাস্থ্য উপকাৰিতা আছে। এই গিলই ভেষজবিধ হৈছে Anti-oxidant ৰ এক শক্তিক্ষেত্ৰ, যি মুক্ত ৰেডিকেল (Free Radicals)ৰ সৈতে যুঁজ দিয়ে আৰু এনেদৰেই কৰ্কট ৰোগৰ দৰে মাৰাত্মক ৰোগৰ আশংকা হ্ৰাস কৰে।
গিলই (Gulancha tinospora) লতায়ে শৰীৰৰ পৰা বিষাক্ত পদাৰ্থ আঁতৰ কৰে, তেজ বিশুদ্ধ কৰে আৰু বেক্টেৰিয়া সৈতে যুঁজ দিয়ে। ই যকৃতৰ ৰোগ থকা লোকসকলৰ বাবে বিশেষ ভাৱে উপকাৰী। ই Antipyretic প্ৰকৃতিৰ, যাৰ অৰ্থ হৈছে ই জ্বৰ হ্ৰাস কৰিব পাৰে আৰু ডেংগু, ছোৱাইন ফ্লু আৰু মেলেৰিয়াৰ দৰে জীৱনৰ বাবে বিপদজনক জ্বৰৰ লক্ষণবোৰ হ্ৰাস কৰিব পাৰে। সতেজ গিলই ৰস খোৱাটোৱে ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা উন্নত কৰাত সহায় কৰে। ছালৰ বিভিন্ন সমস্যাৰ বাবে গিলইৰ উপকাৰিতা লক্ষ কৰা যায়। ই শৰীৰৰ পৰা বিষাক্ত পদাৰ্থ আঁতৰ কৰাত সহায় কৰে। গিলইৰ কাণ্ডটো ইয়াৰ উচ্চ পুষ্টিগত সামগ্ৰী আৰু ইয়াত পোৱা ক্ষাৰীয় সামগ্ৰীৰ বাবে অত্যন্ত কাৰ্যকৰী বুলি গণ্য কৰা হয় কিন্তু গিলইৰ শিপা আৰু পাতবোৰো ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। গিলই তিতা সোৱাদৰ এক মুখ্য বনৌষধি। ইয়াক বিভিন্ন বিকাৰত ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু বাত আৰু কʼফ উপশম কৰাত সহায় কৰে। গিলই ডায়েবেটিচ ৰোগীৰ বাবে উপকাৰী কিয়নো ই সোৱাদত তিতা আৰু ৰক্ত শৰ্কৰা নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰে। ই বিপাক ক্ৰীয়াও উন্নত কৰে আৰু ওজন নিয়ন্ত্ৰনত উপযোগী। গিলই পাতবোৰ কঠোৰ, তিতা আৰু সোৱাদৰ তীক্ষ্ণ। ই হজম কৰাত সহজ, ভোক বৃদ্ধি কৰে, লগতে শৰীৰৰ বাবে উপযোগী।
গিলইৰ স্বাস্থ্যজনিত গুণাগুণ | Healthy Qualities of Gulancha tinospora
- Anti-oxidant
- Anti-hyperglycaemic
- Anti-neoplastic
- Antidote
- Anti-hyper tic
- Anti-allergic
- Anti-inflammatory
- Anti-hyperlipidaemia
- Anti-entrance
গিলইত পোৱা ৰাসায়নিক পদাৰ্থ সমূহ হৈছে | Chemical substance of Gulancha tinospora
- Alkaloid
- Flavonoids
- Steroids
- Lignas
- Carbohydrate
- Tinosporin
- Palme tin
- Choline
- Ethanol
- Iscolumbin
- Tembetarin
- Bebeerine
- Mango Florin
- Aporphine
গিলই লতাৰ ভিন্ন ভাষিক নাম হ’ল:
- ইংৰাজী ভাষাত : Indian Tinospora, Heart leaved Tinospora, Moon seed, Gulancha tinospora
- হিন্দী ভাষাত: Giloy
- সংস্কৃত ভাষাত: Amrita
- বাংলা ভাষাত: Gulancha, Palogandeha
- উৰিয়া ভাষাত: Gulancha, Gulch
- কান্নাড়া ভাষাত: Amritavalli, Amruthavalli
- গুজৰাটী ভাষাত: Gulvel, Galo
- তামিল ভাষাত: Amritavalli, Shindilakodi
- তেলেগু ভাষাত: Tippatige,Amrita, Guauchi
- পাঞ্জাৱী ভাষাত: Gilogularich, Graham, Palo
- মাৰাঠী ভাষাত: Gulavel, Ambarvel
- মালায়ালম ভাষাত: Amritu, peyamrytam, Chittamritu
গিলই লতাৰ জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific classification of Gulancha tinospora
- জগৎ/ৰাজ্য (Kingdom): Plantae
- অশ্ৰেনিকৃত (Clade): Tracheophytes
- অশ্ৰেনিকৃত (Clade): Angiosperms
- অশ্ৰেনিকৃত (Clade): Eudicots
- বৰ্গ (Order): Ranunculales
- পৰিয়াল (Family): Menispermaceae
- গণ (Genus): Tinospora
- প্ৰজাতি (Species): T.cordifolia
- বৈজ্ঞানিক নাম (Scientific name): Tinospora Cordifolia
গিলইৰ উপকাৰিতা | Benefits and Uses of Gulancha tinospora
১. দীৰ্ঘম্যাদী জ্বৰৰ বাবে (For Chronic Fever)
দীৰ্ঘম্যাদী জ্বৰৰ নিৰাময়ৰ বাবে গিলই (Gulancha tinospora) উৎকৃষ্ট। দীৰ্ঘম্যাদী বা বাৰে বাৰে হোৱা জ্বৰত গিলই আশ্চৰ্যজনকভাৱে কাম কৰে। ই হৈছে এক প্ৰদাহ – প্ৰতিৰোধী (Anti-inflammatory) আৰু এণ্টিপাইৰেটিক (Antipyretic) ভেষজ যি সংক্ৰমনৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে আৰু লগতে আগতীয়াকৈ আৰোগ্য হোৱাত সহায় কৰে। জ্বৰ হ্ৰাস কৰিবলৈ গিলইৰ জাভাৰঘান সম্পত্তি আছে। জ্বৰ নিৰাময়ৰ বাবে ২-৩ টেবুল চামুচ গিলই ৰস সমান পৰিমাণৰ পানীৰ সৈতে মিহলাই মিশ্ৰণটো ৰাতিপুৱা খালি পেটত দৈনিক খাব লাগে।
২. ডেংগু জ্বৰ নিৰাময় কৰে (Cures Dengue fever)
গিলই এবিধ এণ্টিপাইৰেটিক (Antipyretic) ভেষজ। যিয়ে ডেংগু জ্বৰত প্লেটলেট (Platelet) গণনা উন্নত কৰে আৰু জটিলতাৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস কৰে। গিলইৰ নিয়মীয়া গ্ৰহনে ডেংগুৰ সময়ত ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা উন্নত কৰাত আৰু দ্ৰুত আৰোগ্য হোৱাত সহায় কৰে। গিলইৰ সতেজ ডালৰ ৰস, ৫-৭ খিলা তুলসী পাতৰ সৈতে ১/২ পানীৰে উতলাই ইয়াক দৈনিক সেৱন কৰিলে প্লেটলেট (Platelet) গণনা বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে।
৩. Hay fever চিকিৎসা কৰে (Treats Hay fever)
গিলই (Gulancha tinospora) Hay fever ৰ বাবে অতি উপযোগী যাক Allergic rhinitis বুলিও কোৱা হয়। ই নাকৰ পানী, হাঁচি দিয়া, নাকৰ বাধা, চকুৰ পৰা পানী উলিওৱা আদি লক্ষণবোৰ হ্ৰাস কৰে। তাপমাত্ৰা হ্ৰাস কৰিবলৈ ১/২ চাহ চামুচ গিলই পাউডাৰ মৌৰ সৈতে মিহলাই খাদ্য খোৱাৰ আগতে সেৱন কৰিব লাগে।
৪. বয়স বৃদ্ধিৰ লক্ষণ হ্ৰাস কৰে (Reduce signs of Ageing)
গিলই (Gulancha tinospora) উদ্ভিদত Anti-aging গুণ থাকে যি ডাঠ দাগ, শালমইনা, সূক্ষ্ম ৰেখা আৰু ছাল কোঁচ পৰা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে ই আপোনাক আপুনি বিচৰা নিখুঁত আৰু উজ্জ্বল ছাল প্ৰদান কৰে।
৫. ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে (Control blood sugar level)
আয়ুৰ্বেদত গিলয়ক “মধুনাশিনী” বুলি কোৱা হয় যাৰ অৰ্থ হৈছে ডায়েবেটিছ ধ্বংসকাৰী। ই ইনচুলিনৰ উৎপাদন বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে। যি অৱশেষত ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে। ডায়েবেটিচৰ জটিলতা যেনে – আলচাৰ, বৃক্কৰ সমস্যাৰ বাবেও গিলইৰ উপকাৰিতা দেখা যায়। ইয়াৰ বাবে দুপৰীয়া আহাৰ আৰু ৰাতিৰ আহাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ পিছত দিনত দুবাৰকৈ পানীৰে ১/২ চামুচ গিলই পাউডাৰ মিহলাই সেৱন কৰিব লাগে।
৬. ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰে (Boosts Immunity)
গিলই (Gulancha tinospora) ভেষজ বিধে আমাৰ শৰীৰৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালী সক্ৰিয় কৰে দিনত দুবাৰকৈ আহাৰত গিলই ৰস বা decoction অন্তৰ্ভুক্ত কৰিলে ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা উন্নত হ’ব পাৰে। ই Anti-oxidant ৰে পৰিপূৰ্ণ আৰু শৰীৰৰ পৰা বিষাক্ত পদাৰ্থ মুকলি কৰাত সহায় কৰে। গিলয়ৰ ৰসে সাকলো অংগ বিষ মুক্ত কৰে আৰু ছাল উন্নত কৰে। যকৃতৰ ৰোগ, মূত্ৰনলিৰ সংক্ৰমণ আৰু হৃদযন্ত্ৰ সম্পৰ্কীয় সমস্যাৰ বাবেও গিলইৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ২-৩ চাহ চামুচ গিলই ৰস সমান পৰিমাণৰ পানীৰ সৈতে মিহলাই দৈনিক এবাৰ- দুবাৰকৈ খালে ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধি হয়।
৭. হজম উন্নত কৰে (Improves Digestion)
গিলয়ে হজম উন্নত কৰে আৰু হজম সম্পৰ্কীয় সমস্যা যেনে – ডায়েৰিয়া, কোলাইটিছ, বমি, হাইপাৰ এচিডিটি আদি হ্ৰাস কৰে। দিনে দুবাৰকৈ ১ গিলাচ কুহুমিয় পানী ১-২ চাহ চামুচ গিলই পাউডাৰ মিহলাই সেৱন কৰিলে উন্নত হয়।
৮. চাপ আৰু উদ্বেগ হ্ৰাস কৰে (Reduces Stress and Anxiety)
মানসিক চাপ (Mantel stress) আৰু উদ্বেগ (Anxiety) হ্ৰাস কৰাৰ বাবে গিলই (Gulancha tinospora) হৈছে এক উৎকৃষ্ট প্ৰতিকাৰ। ই আপোনাৰ শৰীৰক শান্ত কৰে। গিলয়ৰ স্মৃতি শক্তি বৃদ্ধিৰ (Memory) আৰু জ্ঞানীয় কাৰ্য (Cognitive function) ক্ষমতাও আছে। চাপ আৰু উদ্বেগ হ্ৰাসৰ বাবে ২-৩ চামুচ গিলই ৰস আৰু সমান পৰিমাণৰ পানী পোৱা খালি পেটত এবাৰকৈ সেৱন কৰিব।
৯. বাত বিষ আৰু গাঁঠি বিষৰ চিকিৎসা কৰে (Treats Arthritis and Gout):
গিলয়ৰ Anti-inflammatory আৰু Anti-arthitic গুণ থাকে যি বাত বিষ আৰু গাঁঠি বিষ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে। বাত আৰু গাঁঠিৰ বিষ হ্ৰাস কৰিবৰ বাবে গৰম গাখীৰৰ সৈতে গিলই পাউডাৰ মিহলি কৰি সেৱন কৰিব লাগে।
১০. চকুৰ দৃষ্টিশক্তি উন্নত কৰে (Improves Vision)
স্থানীয়ভাৱে প্ৰয়োগ কৰোতে চকুৰ দৃষ্টিশক্তি উন্নত কৰাৰ বাবে গিলইৰ উপকাৰিতা দেখা যায়। ইয়াক সাধাৰণতে Panchkarmaত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। গিলই পাউডাৰ বা গিলই পাত পানীত উতলাই ঠাণ্ডা কৰি চকুৰ উপৰত প্ৰয়োগ কৰিব লাগে।
১১. হাপানিৰ লক্ষণবোৰ হ্ৰাস কৰে (Reduces Asthmatic symptoms):
হাপানিৰ ফলত বুকু টান হয়, উশাহ চুটি হয়, কাঁহ হয়। Frotis Hospital ৰ Dr. Manoj K. Abuja য়ে কয় গিলই শিপা চুবালে বা গিলই ৰস সেৱন কৰাটোৱেই হাপানি ৰোগী সকলৰ বাবে সহায়ক হয় আৰু ইয়াৰ ব্যৱহাৰৰ বাবে বিশেষজ্ঞৰ দ্বাৰা পৰামৰ্শ দিয়া হয়।
১২. বয়স বৃদ্ধিৰ লক্ষণ হ্ৰাস কৰে (Reduce signs of Ageing):
গিলই (Gulancha tinospora) উদ্ভিদত Anti-aging গুণ থাকে যি ডাঠ দাগ, শালমইনা, সূক্ষ্ম ৰেখা আৰু ছাল কোঁচ পৰা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে ই আপোনাক আপুনি বিচৰা নিখুঁত আৰু উজ্জ্বল ছাল প্ৰদান কৰে।
গিলয়ৰ ব্যৱহাৰ | Uses of Gulancha tinospora
গিলই উদ্ভিদৰ কাণ্ড, ডাল, শিপা,পাত আদি অংশবোৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আয়ুৰ্বেদ অনুসৰি গিলই পাউডাৰ খাব পাৰি বা decoction বা ৰসৰ ৰূপত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। আজিকালি গিলয়ৰ পৰা তৈয়াৰী উপলব্ধ কেপচুল, পাউডাৰো ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। গিলই ছালৰ সমস্যাৰ বাবে পেষ্ট হিচাপেও সাময়িকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। গিলয়ৰ নিয়মীয়া পালি হৈছে এবাৰত এক চাহ চামুচ দিনে দুবাৰকৈ গ্ৰহণ কৰিব লাগে। স্বাস্থ্য সমস্যাৰ প্ৰকাৰৰ উপৰত নিৰ্ভৰ কৰি পালিটো পৃথক হ’ব। ভিন্ন ধৰণৰ ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত গিলইক ভিন্ন ধৰণে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
গিলইৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া | Side effects of Gulancha tinospora
গিলই ভেষজৰ বহুবোৰ উপকাৰিতা থকা উপৰিও ইয়াৰ অত্যধিক ব্যৱহাৰ স্বাস্থ্যৰ অৱনতি ঘটাব পাৰে। অত্যধিক গিলই ব্যৱহাৰৰ ফলত হোৱা কিছুমান পাৰ্শ্বক্ৰিয়া হৈছে –
- অত্যধিক মাত্ৰাত গিলই সেৱন কৰিলে কোষ্ঠ – কাঠিন্য হ’ব পাৰে।
- আপোনাৰ ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ হ্ৰাস হ’ব পাৰে।
- কিছুমান Autoimmune ৰোগ আৰম্ভ হ’ব পাৰে।
- গৰ্ভৱতী মহিলা আৰু স্তন্য পান কৰোৱা মহিলা সকলৰ বাবে গিলই ক্ষতিকাৰক হ’ব পাৰে। সেয়হে এই সকল মহিলাই ইয়াৰ ব্যৱহাৰ পৰিহাৰ কৰা উচিত।
যিকোনো ঔষধি জাতীয় ভেষজ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত যিকোনো ঔষধি জাতীয় ভেষজৰ অধিক মাত্ৰা প্ৰয়োগে কিছু ক্ষেত্ৰত শৰীৰৰ ক্ষতিও কৰিব পাৰে। সেয়হে গিলইৰ উপকাৰিতা Benefits of Gulancha tinospora সমূহলৈ লক্ষ্য কৰি ইয়াক নিয়মীয়াকৈ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত। ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা আগে চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত।
সামৰণি | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় গিলই (Gulancha tinospora) ভেষজ বিধৰ সম্যক পৰিচয় পালে। গিলইৰ উপকাৰিতা Benefits of Gulancha tinospora, ব্যৱহাৰ, মুখ্য উপাদান, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰো উক্ত প্ৰৱন্ধটিত উল্লেখ থকা তথ্য সমূহে আপোনালোকক বিভিন্ন ধৰণৰ সমস্যাত ভিন্ন ধৰণে উপকৃত কৰিব। ধন্যবাদ।
Read also: Health Benefits of Herbal Tea | ভেষজ চাহৰ উপকাৰিতা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
