AHSEC Class 12 Banking Question Paper Solved 2024 Assamese Medium | দ্বাদশ শ্ৰেণীৰ বিত্ত পুৰণি প্ৰশ্নকাকত সমাধান, AHSEC Class 12 Banking Question Paper Solved PDF Download, দ্বাদশ শ্ৰেণীৰ বিত্ত 2024 ৰ প্ৰশ্নকাকত সমাধান কৰা হৈছে to each Paper is Assam Board Exam in the list of AHSEC so that you can easily browse through different subjects and select needs one. AHSEC Class 12 Finance Previous Years Question Paper Solved 2024 can be of great value to excel in the examination.
AHSEC Class 12 Banking Question Paper Solved 2024 Assamese Medium
AHSEC Old Question Paper provided is as per the 2024 AHSEC Board Exam and covers all the questions from the AHSEC Class 12 Banking Solved Question Paper 2024 Assamese Medium. Access the detailed Class 12 Banking 2024 Previous Years Question Paper Solved provided here and get a good grip on the subject. Access the AHSEC 2024 Banking Old Question Paper Solved, AHSEC Class 12 Banking Solved Question Paper 2024 of Assamese in Page Format. Make use of them during your practice and score well in the exams.
BANKING
2024
BANKING OLD QUESTION PAPER SOLVED
1. (a) ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংক কিমান চনত স্থাপিত হৈছিল?
উত্তৰঃ ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংক ১৯৩৫ চনত স্থাপিত হৈছিল।
(b) ভাৰতৰ প্ৰথমটো উন্নয়নমূলক বেংক কোনটো?
উত্তৰঃ ভাৰতৰ প্ৰথমটো উন্নয়নমূলক বেংক হ’ল ভাৰতীয় ঔদ্যোগিক বিত্ত নিগম (IFCI)।
(c) মুদ্রা বজাৰ হ’ল হ্রস্বম্যাদী পুঁজিৰ বজাৰ। (শুদ্ধ নে অশুদ্ধ লিখা)
উত্তৰঃ শুদ্ধ।
(d) বৈদেশিক মুদ্রা বিনিময় বজাৰ ক্ষেত্ৰত বিনিয়ম দৰ মানে কি বুজায়?
উত্তৰঃ বৈদেশিক মুদ্রা বিনিময় বজাৰত বিনিয়ম দৰ (Exchange Rate) মানে হৈছে এটা মুদ্ৰাৰ বিনিময়ত আন এটা মুদ্ৰা পাবলৈ দিয়া মূল্য। সাধাৰণ ভাষাত ক’লে, দুটা পৃথক দেশৰ মুদ্ৰাৰ সৈতে হোৱা বিনিময়ৰ মূল্যক বিনিয়ম দৰ বোলে।
(e) মাৰচেন্ট বেংক মানে কি বুজায়?
উত্তৰঃ ব্যৱসায়িক উদ্যোগৰ বাবে ঋণ আৰু মূলধন প্ৰদান কৰা প্ৰতিষ্ঠান হৈছে মাৰচেন্ট বেংক। মাৰচেন্ট বেংকসমূহ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্যৰ উচ্চ পৰ্যায়ৰ পেছাদাৰী, যাৰ ফলত মাৰচেন্ট বেংকসমূহ বৃহৎ নিগমৰ সৈতে কাম কৰাৰ বিশেষজ্ঞ হৈ পৰে।
(f) SBI-ৰ দুটা সহযোগী বেংকৰ নাম লিখা।
উত্তৰঃ SBI-ৰ দুটা সহযোগী বেংকৰ নাম হ’ল—
(ক) ষ্টেট বেংক অৱ বিকানেৰ।
(খ) ষ্টেট বেংক অৱ হায়দৰাবাদ।
2. অৱলেখনৰ দুটা সুবিধা লিখা।
উত্তৰঃ অৱলেখনৰ দুটা সুবিধা হ’ল:
(ক) তথ্য সংগ্ৰহ আৰু সংৰক্ষণ: অৱলেখনে কোনো কাৰ্য্য বা লেনদেনৰ প্ৰমাণ স্বৰূপে তথ্য সংগ্ৰহ আৰু সংৰক্ষণ কৰে, যাৰ জৰিয়তে আগলৈ এটা বিশ্বাসযোগ্য প্ৰমাণ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। উদাহৰণস্বৰূপে, বাণিজ্যিক লেনদেনৰ সময়ত চালান, ৰসিদ আদি সংৰক্ষণ।
(খ) প্ৰশাসনিক আৰু সিদ্ধান্ত গ্ৰহণত সহায়: অৱলেখিত তথ্যৰ ভিত্তিত ব্যৱসায় বা প্ৰশাসনে ভৱিষ্যতৰ বাবে সঠিক সিদ্ধান্ত ল’ব পাৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, উপাৰ্জন আৰু ব্যয়ৰ তথ্যৰ ভিত্তিত বাজেট প্ৰস্তুত কৰা।
3. সমানুপাতিক সংৰক্ষণ পদ্ধতিৰ নোট প্ৰৱৰ্তন প্রণালী মানে কি?
উত্তৰঃ সর্বনিম্ন সংৰক্ষণ পদ্ধতি হ’ল এটা অতি আৱশ্যকীয় পদ্ধতি। ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকে নোট প্ৰৱৰ্তনৰ সময়ত সোণ আৰু ৰূপৰ মুদ্রাৰ এক সংৰক্ষণৰ ব্যৱস্থা কৰে আৰু সাঁচি থোৱা সোণ-ৰূপৰ ওপৰত ভিত্তি কৰিহে নোট প্ৰৱৰ্তনৰ ব্যৱস্থা কৰে। ইমুদ্রাস্ফীতি দূৰীকৰণত সহায় কৰে।
4. বিদেশী মুদ্রা বজাৰৰ দুটা বৈশিষ্ট্য লিখা।
উত্তৰঃ বিদেশী মুদ্রা বজাৰৰ দুটা বৈশিষ্ট্য হ’ল—
(ক) উচ্চতাৰল্যতা: বৈদেশিক বিনিময় বজাৰখনেই হৈছে সমগ্ৰ বিশ্বৰ ভিতৰতে আটাইতকৈ সহজে তৰলীকৰণযোগ্য বিত্তীয় বজাৰ। ইয়াৰ লগত বিশ্বজুৰি বিভিন্ন মুদ্ৰাৰ ব্যৱসায় জড়িত হৈ আছে। এই বজাৰৰ ব্যৱসায়ীসকলে নিজৰ পছন্দ অনুসৰি যিকোনো সময়তে মুদ্রা ক্রয় বা বিক্রী কৰিবলৈ স্বাধীন।
(খ) বজাৰৰ স্বচ্ছতা: এই বজাৰত বহুত স্পষ্টতা আছে। বৈদেশিক বিনিময় বজাৰত ব্যৱসায়ীসকলে বজাৰৰ সকলো তথ্যৰ সম্পূৰ্ণ সুবিধা লাভ কৰে। ইয়াৰ দ্বাৰা বাস্তৱ সময় দপ্তৰৰ জৰিয়তে বিভিন্ন দেশৰ মুদ্রাৰ মূল্যৰ উঠা-নমা নিৰীক্ষণ কৰাত সহায়ক হ’ব।
5. ফেক্টৰিংৰ অৰ্থ লিখা।
উত্তৰঃ ফেক্টৰিংৰ অৰ্থ হৈছে ক্ৰেতাসকলৰ পৰা ঋণ (বকেয়া বিল বা প্ৰাপ্য) অগ্ৰিম হিচাপে সংগ্ৰহ কৰিবলৈ এটা তৃতীয় পক্ষ (সাধাৰণতে এজন ফেক্টৰ বা ফাইনেন্সিং প্ৰতিষ্ঠান)ৰ সহায় লোৱা। সহজ ভাষাত, কোনো কোম্পানীয়ে নিজৰ ক্ৰেতাসকলৰ পৰা পোৱা প্ৰাপ্যৰ (Accounts Receivable) বিৰুদ্ধে অগ্ৰিম অর্থ লাভ কৰে, যাক ফেক্টৰিং বুলি কোৱা হয়।
6. IFCI-ৰ তিনিটা উদ্দেশ্য লিখা।
উত্তৰঃ IFCI-ৰ তিনিটা উদ্দেশ্য হ’ল—
(ক) ভাৰতীয় ঔদ্যোগিক বিত্ত নিগমে ব্যক্তিগত বিনিয়োগকাৰীৰ সৈতে সংগতি ৰাখি আৰু যুক্তিসংগত চর্তত পর্যাপ্ত ব্যক্তিগত মূলধন উপলব্ধ নোহোৱা ক্ষেত্ৰত পৰিশোধৰ চৰকাৰী নিশ্চয়তা অবিহনে উৎপাদনশীল, ব্যক্তিগত উদ্যোগত বিনিয়োগ কৰে।
(খ) ইবিনিয়োগৰ সুযোগ, ঘৰুৱা আৰু বিদেশী ব্যক্তিগত মূলধন আৰু অভিজ্ঞতা পৰিচালনাক একত্ৰিত কৰিবলৈ বিচাৰে।
(গ) ইয়াৰ উপৰিও ব্যক্তিগত পুঁজিৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্রবাহক উদ্দীপিত কৰিব বিচাৰে।
7. ক্রয় ভাড়া আৰু লিজৰ মাজৰ তিনিটা পার্থক্য লিখা।
উত্তৰঃ ক্রয় ভাড়া আৰু লিজৰ মাজৰ তিনিটা পার্থক্য হ’ল—
| ক্রয় ভাড়া | লিজ |
| সামগ্ৰীৰ সম্পূৰ্ণ মূল্য পৰিশোধৰ পিছত মালিকানা গ্ৰাহকৰ হাতত যায়। | লিজৰ ক্ষেত্ৰত মালিকানা লিজদাতাৰ হাতত থাকে, আৰু গ্ৰাহক কেৱল ব্যৱহাৰৰ অধিকাৰ লাভ কৰে। |
| সামগ্ৰীৰ মূল্য কিস্তি হিচাপে পৰিশোধ কৰা হয়। | লিজৰ সময়ছোৱাত লিজ ভাড়াৰূপে পৰিশোধ কৰা হয়, যি সামগ্ৰীৰ প্ৰকৃত মূল্যৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ নকৰিবও পাৰে। |
| চুক্তি সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত সামগ্ৰীৰ মালিকানা গ্ৰাহকৰ হৈ যায়। | চুক্তি সমাপ্ত হ’লে সামগ্ৰী লিজদাতাক উভতাই দিব লাগে। |
8. মুদ্ৰা প্ৰৱৰ্তনৰ নিম্নতম সংৰক্ষণ ব্যৱস্থাৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰঃ ভাৰতত মুদ্ৰাৰ নোট ছপা কৰা হয় নিম্নতম সংৰক্ষণ পদ্ধতি (MRS)ৰ ভিত্তিত। এই ব্যৱস্থা বা পদ্ধতি ভাৰতত ১৯৫৬ চনৰ পৰা প্ৰযোজ্য।
এই পদ্ধতি অনুসৰি ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকে সকলো সময়তে কমেও ২০০ কোটি টকাৰ সম্পত্তি ৰক্ষণাবেক্ষণ কৰিব লগা হয়। এই ২০০ কোটি টকাৰ ভিতৰত ১১৫ কোটি টকা সোণ বা সোণৰ বুলিয়নৰ ৰূপত হ’ব লাগে আৰু বাকী ৮৫ কোটি বিদেশী মুদ্রাৰ ৰূপত হ’ব লাগে। নিম্নতম সংৰক্ষণ বজাই ৰখাৰ পিছত ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকে অর্থনীতিৰ প্রয়োজনীয়তা অনুসৰি যিকোনো সংখ্যক মুদ্রাৰ নোট ছপা কৰিব পাৰে। যদিও ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকে চৰকাৰৰ পৰা পূর্ব অনুমতি ল’ব লাগিব।
9. NABARD-ৰ তিনিটা বৈশিষ্ট্য লিখা।
উত্তৰঃ NABARD-ৰ তিনিটা বৈশিষ্ট্য হ’ল:
(ঝ) নাবাৰ্ডে কৃষি, ক্ষুদ্ৰ উদ্যোগ, গাঁও উদ্যোগ, আৰু হস্তশিল্পক ঋণ প্ৰদান কৰি সংহত গ্ৰাম্য উন্নয়নক প্ৰসাৰিত কৰে।
(ii) নাবাৰ্ডে কৃষি, গ্ৰাম্য উন্নয়ন, আৰু ক্ষুদ্ৰ উদ্যোগৰ বাবে আৰ্থিক সহায় আগবঢ়ায়।
(iii) নাবাৰ্ডে কৃষি উৎপাদনশীলতা আৰু গ্ৰাম্য জীৱিকা বৃদ্ধিৰ বাবে নীতি আৰু আঁচনি ৰূপায়ণ কৰে।
বা
ভাৰতৰ মুদ্রা বজাৰ গঠনৰ বিষয়ে চমুকৈ আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ ভাৰত এখন বিশাল দেশ আৰু কৃষিজাত সামগ্ৰীৰে চহকী বহু বছৰ ধৰি ইংৰাজে ভাৰতত শাসন কৰি নিজৰ গৃহ দেশ অর্থাৎ ইংলেণ্ডক সুবিধা দিছিল। স্বাধীনতাৰ কেইবা দশক পাৰ হৈ গ’ল কিন্তু তথাপিও, ভাৰত চৰকাৰে বেংকিং সুবিধা প্ৰদান কৰিবলৈ সক্ষম হোৱা নাই। সেইবাবেই আঞ্চলিক ভাৰসাম্যৰ স্থান লাভ কৰা হোৱা নাই আৰু ভাৰতৰ এলেকা এতিয়াও তিনিটা বিভাগ যেনে- গ্রাম্য, নগৰীয়া আৰু অর্ধনগৰীয়া।
ওপৰৰ মতামতসমূহৰ বিষয়ে মনত ৰাখি ভাৰতীয় মুদ্রা বজাৰখনকো দুটা ভাগত ভাগ কৰা হৈছে:
(ক) অসংগঠিত খণ্ড: অসংগঠিত মুদ্রা বজাৰ মানে সেই বজাৰখন যিখন কোনো শাসকীয় সংস্থাৰ দ্বাৰা পৰিচালিত নহয়। ই ব্যক্তিগত আৰু স্বতন্ত্রভাৱে কাম কৰে। অসংগঠিত মুদ্রা বজাৰৰ প্ৰধান খেলুৱৈসকলৰ ভিতৰত আছে ধনদাতা, খিলঞ্জীয়া বেংকাৰ, ব্যৱসায়ী, মালিক ইত্যাদি।
(খ) সংগঠিত খণ্ড: আনহাতে সংগঠিত বজাৰ হ’ল ভাৰতৰ ৰিজার্ভ বেংকৰ চৰকাৰ। এই বজাৰখনে অসংগঠিত মুদ্রা বজাৰৰ সকলো দোষ অতিক্ৰম কৰিছে আৰু ই বিজ্ঞানসন্মতভাৱে পৰিচালিত সুপ্রতিষ্ঠিত বজাৰ।
ইয়াৰ ভিতৰত আছে—
(ⅰ) ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংক।
(ii) বাণিজ্যিক বেংক অৰ্থাৎ ৰাজহুৱা, ব্যক্তিগত আৰু বিদেশী বেংক।
(iii) বিনিময় অর্থাৎ ৰপ্তানি, আমদানি বেংক।
(iv) সমবায় বেংকসমূহ।
(v) কৃষি বেংক অর্থাৎ নাবার্ড।
(vi) বেংকবিহীন বিত্তীয় প্রতিষ্ঠান যেনে— ভাৰতীয় উদ্যোগিক বিকাশ বেংক (IDBI), ভাৰতীয় উদ্যোগিক ঋণ আৰু বিনিয়োগ নিগম (ICICI), ভাৰতীয় ইউনিট ট্রাষ্ট (UTI), ভাৰতীয় জীৱন বীমা নিগম (LICI) আদি।
10. ক্রেডিট ৰেটিংৰ পাঁচটা সুবিধা লিখা।
উত্তৰঃ ক্রেডিট ৰেটিংৰ পাঁচটা সুবিধাসমূহ হ’ল—
(ক) সুবিধা: ক্রেডিট কার্ড ব্যৱহাৰ কৰিলে আজি কিবা এটা কিনিব পাৰি কিন্তু দৰমহা দিন ধার্য নোহোৱালৈকে প্রকৃত খৰচ স্থগিত ৰখা হয়- গতিকে আমি অপেক্ষা কৰিব নালাগে।
(খ) খৰচ বিস্তাৰ কৰা: যদি আমি ডাঙৰ কিবা এটা ক্ৰয় কৰিবলগীয়া হয়, তেন্তে ক্রেডিট কার্ডে আমাক মাহিলী কেইবাটাও কিস্তিৰ ওপৰত ধন পৰিশোধ কৰিবলৈ দিয়ে। ই বাজেট ২য়ত কৰাত সহায় কৰিব পাৰে আৰু যেতিয়ালৈকে আমি আমাৰ ধন পৰিশোধ কৰাটো নিশ্চিত কৰিম, তেতিয়ালৈকে আমাৰ বিত্তীয় ক্ষেত্ৰত কোনো বৃহৎ ফাটল নাৰাখিব।
(গ) অনলাইন শপিং সুৰক্ষা: অনলাইন ক্রয়ৰ বাবে ক্রেডিট কার্ড ব্যৱহাৰ কৰিলে সুৰক্ষাৰ অতিৰিক্ত স্তৰ যোগ হয়। যদি আমি অনলাইন জালিয়াতিৰ বলি হওঁ, তেন্তে আমাৰ দায়িত্ব সাধাৰণতে হয় আৰু ক্রেডিট কার্ড কোম্পানীয়ে গ্ৰাহকৰ হৈ বিষয়টোৰ তদন্ত কৰিব পাৰে।
(ঘ) ক্রয় সুৰক্ষা: বহুতো ক্রেডিট কার্ডে ক্রয় সুৰক্ষা প্রদান কৰে, যিটো উপকাৰী হ’ব পাৰে যদি আমি ক্ৰয় কৰা কোনো সামগ্রী বা সেৱাৰ সৈতে সমস্যাৰ সন্মুখীন হওঁ যদি বস্তুটো ক্ষতিগ্রস্ত হয়, ত্রুটিপূর্ণ হয় বা প্রতিশ্রুতি অনুসৰি বিতৰণ কৰা হোৱা নাই, তেন্তে ক্রেডিট কার্ড কোম্পানীয়ে সমস্যাটো সমাধান কৰাত পৰিশোধ বা সহায় আগবঢ়াব পাৰে।
(ঙ) পইচা কঢ়াৰ প্ৰয়োজন নাই: ক্রেডিট কাৰ্ড ব্যৱহাৰৰ দ্বাৰা নগদ পইচা কঢ়াৰ প্ৰয়োজন নাথাকে, যাৰ ফলত ইয়াৰ সুৰক্ষাৰ চিন্তা নকৰাকৈ সহজতাৰে লেনদেন কৰিব পাৰি।
বা
যৌথ পুজিত বিনিয়োগৰ সুবিধাবোৰ লিখা।
উত্তৰঃ যৌথ পুজিত বিনিয়োগৰ সুবিধাবোৰ হ’ল—
(ক) পেছাদাৰী ব্যৱস্থাপনা: এজন গড় বিনিয়োগকাৰীৰ মূলধনী বজাৰৰ পৰিচালনাৰ জ্ঞানৰ অভাৱ আৰু বিনিয়োগৰ সুফল লাভ কৰিবলৈ তেওঁৰ হাতত বৃহৎ সম্পদ নাথাকে। সেয়েহে তেওঁক এজন বিশেষজ্ঞৰ সহায়ৰ প্রয়োজন। মিউচুৱেল পুঁজিসমূহ পেছাদাৰী পৰিচালকে পৰিচালনা কৰে যিসকলৰ কোম্পানীসমূহৰ কাম-কাজ আৰু সম্ভাৱনা বিশ্লেষণ কৰিবলৈ প্রয়োজনীয় দক্ষতা আৰু অভিজ্ঞতা থাকে। তেওঁলোকে সংগঠিত বিনিয়োগ কৌশল সম্ভৱ কৰি তোলে, যিটো ব্যক্তিগত বিনিয়োগকাৰীৰ বাবে সম্ভৱ নহয়।
(খ) দপ্তৰ বৈচিত্র্য: এজন বিনিয়োগকাৰীয়ে যদি নিজৰ সকলো ধন এটা অংশীদাৰ কাগজত বিনিয়োগ কৰে তেন্তে ঝুঁকি গ্রহণ কৰে। মিউচুৱেল পুঁজিয়ে বিভিন্ন উদ্যোগ আৰু খণ্ডৰ কেইবাটাও কোম্পানীত বিনিয়োগ কৰে। এই বৈচিত্র্যই বিনিয়োগৰ বিপজ্জনকতা হ্রাস কৰে।
(গ) তাৰল্যতা: প্রায়ে বিনিয়োগকাৰীয়ে ৰখা নিৰাপত্তাসমূহ সহজে বিক্ৰী কৰিব নোৱাৰে, আনহাতে মিউচুৱেল পুঁজিৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকে নিজৰ এককসমূহ যদি মুকলি আঁচনি হয় তেন্তে পুঁজিটোক বিক্ৰী কৰি বা শ্বেয়াৰ বিনিময়ত বিক্ৰী কৰি নিজৰ বিনিয়োগ সহজে নগদ হ’ব পাৰে যদি ই এটা বন্ধ সমাপ্ত আঁচনি হয়।
(ঘ) কৰ সুবিধা: মিউচুৱেল পুঁজি বিনিয়োগকাৰীয়ে এতিয়া আয়কৰ সুবিধা লাভ কৰে। মিউচুৱেল পুঁজিৰ ঋণ আঁচনিৰ পৰা লাভ কৰা লভ্যাংশৰ সামগ্রিক সীমা ৫০ লাখ টকালৈকে আয়কৰ আইনৰ ধাৰা ৮০ L ৰ অধীনত অনুমোদিত ৯,০০০ টকা কৰ ৰেহাই দিয়া হয়।
(ঙ) স্বচ্ছতা: মিউচুৱেল পুঁজিয়ে প্রতিমাহে স্বচ্ছভাৱে নিজৰ দপ্তৰঘোষণা কৰে। এইদৰে এজন বিনিয়োগকাৰীয়ে জানে যে তেওঁৰ ধন ক’ত নিয়োজিত কৰা হৈছে আৰু যদিহে তেওঁলোকে দপ্তৰটোত সুখী নহয় তেন্তে তেওঁলোকে কম সময়ৰ ভিতৰতে উলিয়াব পাৰে।
11. ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকৰ উন্নয়নমূলক কাৰ্য্যাৱলী লিখা।
উত্তৰঃ ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকৰ উন্নয়নমূলক কাৰ্য্যাৱলীসমূহ হ’ল—
(ক) বিত্তীয় ব্যৱস্থাৰ বিকাশ: বিত্তীয় ব্যৱস্থাসমূহৰ ভিতৰত বিত্তীয় প্রতিষ্ঠান, বিত্তীয় বজাৰ আৰু বিত্তীয় আহিলাসমূহ অন্তর্ভুক্ত। ৰাষ্ট্ৰৰ দ্রুত অর্থনৈতিক বিকাশৰ বাবে সুস্থ আৰু কার্যক্ষম বিত্তীয় ব্যৱস্থাৰ প্ৰয়োজন। ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকে বেংকিং আৰু অনা-বেংকিং প্রতিষ্ঠানক সুস্থ বিত্তীয় ব্যৱস্থা বজাই ৰাখিবলৈ উৎসাহিত কৰে।
(খ) কৃষিৰ উন্নয়ন: আমি জনা মতে ভাৰত এখন কৃষি অর্থনীতি গতিকে ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকে এই খণ্ডৰ ঋণৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ মূল্যায়ন কৰি কৃষি খণ্ডৰ প্রতি সদায় গুৰুত্ব দিয়ে। কেৱল কৃষি বিত্তীয় সাহায্যৰ বাবে আঞ্চলিক গ্রাম্য বেংক (RRB), ৰাষ্ট্রীয় কৃষি আৰু গ্রাম্য উন্নয়ন বেংক (NABARD) ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকৰ নিয়ন্ত্রণলৈ আহে।
(গ) উদ্যোগিক বিত্ত: এখন দেশৰ অৰ্থনৈতিক বিকাশৰ বাবে ঔদ্যোগিক বিকাশৰ প্ৰয়োজন। আমি জনা মতে উদ্যোগসমূহৰ ভিতৰত ক্ষুদ্র উদ্যোগ, মজলীয়া উদ্যোগ, বৃহৎ পৰিসৰৰ উদ্যোগ আদি অন্তর্ভুক্ত। এই সকলোবোৰ উদ্যোগৰ উন্নয়ন দেশৰ সামগ্রিক অর্থনৈতিক উন্নয়নৰ বাবে প্রয়োজনীয়। ইয়াৰ বাবে ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকে ঔদ্যোগিক খশুকো সহায় কৰে। ভাৰতীয় উদ্যোগিক ঋণ আৰু বিনিয়োগ নিগম (ICICI) লিমিটেড, ভাৰতীয় উদ্যোগিক বিকাশ বেংক (IDBI), ভাৰতীয় ক্ষুদ্র উদ্যোগ উন্নয়ন বেংক (SIDBI), ভাৰতীয় ৰপ্তানি-আমদানি বেংক (EXIM) আদি এনে উদ্যোগিক বিত্ত প্রতিষ্ঠান স্থাপনৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকে গুৰুত্বপূর্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল।
(ঘ) প্রশিক্ষণৰ ব্যৱস্থা: বেংকিং উদ্যোগৰ কর্মচাৰীসকলক অত্যাৱশ্যকীয় প্রশিক্ষণ প্রদানৰ বাবে ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকে সদায় চেষ্টা কৰিছিল। ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকে কেইবাটাও স্থানত বেংকাৰ প্রশিক্ষণ মহাবিদ্যালয় স্থাপন কৰিছে। প্রশিক্ষণ প্রতিষ্ঠান অর্থাৎ ৰাষ্ট্রীয় বেংকে ব্যৱস্থাপনা প্রতিষ্ঠান (NIBM), বেংকাৰছ ষ্টাফ কলেজ (BSC), কলেজ অৱ এগ্রিকালচাৰেল বেংকিং (CAB) ইত্যাদি।
(ঙ) তথ্য সংগ্রহ: ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকে সদায় সুতৰ হাৰ, সঞ্চয়, বিনিয়োগ, মুদ্রাস্ফীতি আদি কেইবাটাও বিষয়ৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰিসংখ্যাগত তথ্য সংগ্ৰহ কৰে। এই তথ্য নীতি নিৰ্ধাৰক আৰু গৱেষকৰ বাবে অতি উপযোগী।
বা
ভাৰতীয় মুদ্রা বজাৰৰ ক্ষতিবোৰ লিখা।
উত্তৰঃ ভাৰতীয় মুদ্রা বজাৰৰ ক্ষতিবোৰ তলত আলোচনা কৰা হ’ল—
(ক) অসংগঠিত মুদ্রা বজাৰৰ অস্তিত্ব: ভাৰতীয় মুদ্রা বজাৰক সংগঠিত আৰু অসংগঠিত এই দুটা খণ্ডত ভাগ কৰা হয়। মুদ্রা বজাৰৰ অসংগঠিত খণ্ড হিচাপে খিলঞ্জীয়া বেংকাৰসকলৰ অস্তিত্ব ভাৰতীয় মুদ্রা বজাৰৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ অসুবিধা। ই অসংগঠিত কাৰণ তেওঁলোকৰ কাৰ্যকলাপ ভাৰতীয় ৰিজার্ভ বেংকৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত আৰু সমন্বয় কৰা নহয়।
(খ) সমন্বয়ৰ অভাৱ ভাৰতীয় মুদ্রা বজাৰখনক অস্পষ্ট আৰু ভাৰসাম্যহীন বুলি কোৱা হ’ব পাৰে কাৰণ সংগঠিত আৰু অসংগঠিতৰ মাজত কোনো সমন্বয় নাই।
(গ) অস্থিৰতা আৰু অস্থিতিস্থাপকতা: অস্থিৰ আৰু অস্থিতিস্থাপক ভাৰতীয় মুদ্রা বজাৰখনে দেশৰ দ্রুত অর্থনৈতিক বিকাশৰ ক্ষেত্ৰত এক বৃহৎ বাধা হিচাপে কাম কৰে।
(ঘ) বিচ্ছিন্ন ঋণৰ হাৰ আৰু নীতি: কেৱল সুতৰ হাৰৰ গাঁথনিতে নহয়, বিভিন্ন বিত্তীয় প্রতিষ্ঠানৰ ঋণৰ নীতিতো ব্যাপক পার্থক্য আছে। এইদৰে একাকাৰীতাৰ অভাৱ ভাৰতীয় মুদ্রা বজাৰৰ অন্যতম গুৰুত্বপূর্ণ বৈশিষ্ট্য।
(ঙ) পুঁজিৰ নাটনি: ভাৰতীয় মুদ্রা বজাৰত পুঁজিৰ নাটনি দেখা যায়। বজাৰত ঋণযোগ্য পুঁজিৰ চাহিদাই ইয়াৰ যোগান অতিক্রম কৰে। এই পুঁজিৰ অপৰ্যাপ্ততাৰ মূল কাৰণ হৈছে জনসাধাৰণৰ সঞ্চয়ৰ ক্ষমতা কম, বেংকিঙৰ অপৰ্যাপ্ত সুবিধা, জনসাধাৰণৰ মাজত বেংকিং অভ্যাসৰ অভাৱ আৰু বৈচিত্র্যপূর্ণ বিনিয়োগৰ সুযোগৰ অভাৱ।
12. বিদেশী মুদ্রা বজাৰৰ পাইকাৰী বজাৰৰ ওপৰত এটা টোকা লিখা।
উত্তৰঃ বিদেশী মুদ্ৰা বজাৰৰ পাইকাৰী বজাৰ হৈছে এক বৈশ্বিক মঞ্চ, য’ত বিভিন্ন দেশৰ মুদ্ৰাৰ বিনিময় আৰু বাণিজ্য হয়। এই বজাৰ বিশেষকৈ বৃহৎ বিনিয়োগকাৰী, বাণিজ্যিক বেংক, কেন্দ্ৰীয় বেংক, আৰু বহুজাতিক কোম্পানীৰ বাবে সৃষ্টি কৰা হৈছে। ইয়াত মুদ্ৰাৰ বৃহৎ পৰিমাণৰ লেনদেন হয়, আৰু মুদ্ৰাৰ বিনিময়ৰ হাৰ মাক্ৰো-অৰ্হতান্ত্ৰিক পৰিৱর্তন, দেশৰ আৰ্থিক নীতি, আৰু জাগতিক বাণিজ্যিক চাহিদাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল।
এই বজাৰ ২৪ ঘণ্টা খোলা থাকে, কাৰণ ই পৃথিৱীৰ বিভিন্ন মুদ্ৰা বজাৰৰ সময়সূচীৰ লগত সংলগ্ন। নিউ ইয়ৰ্ক, লণ্ডন, ট’কিঅ’, আৰু সিডনীৰ দৰে আৰ্থিক কেন্দ্ৰসমূহৰ মাজত এক সুশৃঙ্খল সঁহাৰুকৈ ই কাম কৰে। পাইকাৰী বজাৰৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে মুদ্ৰা লেনদেনৰ চাহিদা পূৰণ কৰা আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্যৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা।
বা
নতুন ইছ্যুৰ বজাৰৰ ব্যক্তিগত চেয়াৰ স্থাপন পদ্ধতিৰ সুবিধাসমূহ কি কি?
উত্তৰঃ নতুন ইছ্যুৰ বজাৰৰ ব্যক্তিগত চেয়াৰ স্থাপন পদ্ধতিৰ সুবিধাসমূহ হ’ল:
(ক) দ্ৰুত পুঁজিসংগ্ৰহ: ব্যক্তিগত চেয়াৰ স্থাপন পদ্ধতিৰ জৰিয়তে কোম্পানী অতি কম সময়ৰ ভিতৰত পুঁজিসংগ্ৰহ কৰিব পাৰে, যাৰ বাবে জনসাধাৰণৰ পৰা অনুমোদনৰ প্ৰয়োজন নাথাকে।
(খ) কম খৰচত পুঁজিসংগ্ৰহ: এই পদ্ধতিত পুঁজিসংগ্ৰহৰ প্ৰক্ৰিয়া কম খৰচৰ হয়, কিয়নো ইছ্যুৰ বিজ্ঞাপন, ৰোড-শ্ব’ আদি কৰাৰ প্ৰয়োজন নাথাকে।
(গ) নিয়ন্ত্ৰণ ৰক্ষা: কোম্পানীৰ মূখ্য উদ্যোক্তাসকলে নিজৰ নিয়ন্ত্ৰণ অধিকাংশ ক্ষেত্ৰতে সংৰক্ষণ কৰি ৰাখিব পাৰে, কাৰণ সীমিত বিনিয়োগকাৰীৰ লগত চুক্তি হয়।
(ঘ) লাচিত গোপনীয়তা: ব্যক্তিগত স্থাপন প্ৰক্ৰিয়াত কোম্পানী আৰু বিনিয়োগকাৰীৰ মাজত হোৱা চুক্তি গোপনীয় হৈ থাকে, যি কোম্পানীৰ আৰ্থিক বা ব্যৱস্থাপনাগত তথ্য জনসাধাৰণৰ আগত পোহৰলৈ নানিব।
(ঙ) বিশেষ বিনিয়োগকাৰীৰ আকৰ্ষণ: কোম্পানীয়ে ব্যক্তিগত চেয়াৰ স্থাপনৰ দ্বাৰা অভিজ্ঞ আৰু সম্পদশালী বিনিয়োগকাৰী (যেনে প্ৰাতিষ্ঠানিক বিনিয়োগকাৰী বা উচ্চ মূলধনৰ লগত লগা ব্যক্তিগত বিনিয়োগকাৰী) আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে।
13. মাৰচেন্ট বেংকৰ কাৰ্যৰ্যাৱলী লিখা।
উত্তৰঃ মাৰচেন্ট বেংকৰ কাৰ্যৰ্যাৱলীসমূহ হ’ল:
(ক) মূলধন পুঁজিসংগ্ৰহ: মাৰ্চেন্ট বেংকে কোম্পানীৰ বাবে শ্বেয়াৰ আৰু কৰ্পোৰেট বণ্ড ইছ্যুৰ জৰিয়তে মূলধন পুঁজিসংগ্ৰহ কৰে।
(খ) বিত্তীয় পৰামৰ্শ: মাৰ্চেন্ট বেংকে কোম্পানীসমূহক ৰাজহুৱা মুদ্ৰা বিনিয়োগ, অধিগ্ৰহণ, আৰু একত্রীকৰণৰ ক্ষেত্ৰত বিত্তীয় পৰামৰ্শ প্ৰদান কৰে।
(গ) একত্ৰণ আৰু অধিগ্ৰহণ: মাৰ্চেন্ট বেংকসমূহে কোম্পানী একত্ৰণ বা অধিগ্ৰহণৰ পৰিকল্পনা আৰু কার্য্যকৰনত সহায় কৰে।
(ঘ) ৰাজহুৱা শ্বেয়াৰ ইছ্যু: মাৰ্চেন্ট বেংকে কোম্পানীসমূহক IPO (Initial Public Offer)ৰ জৰিয়তে ৰাজহুৱা শ্বেয়াৰ ইছ্যু কৰাৰ বাবে পৰামৰ্শ আৰু সেৱা প্ৰদান কৰে।
(ঙ) পৰিকল্পনা আৰু পৰিকল্পনা ব্যৱসায়িক কৌশল: কোম্পানীৰ বাণিজ্যিক বৃদ্ধি আৰু বিকাশৰ বাবে আৰ্থিক পৰিকল্পনা আৰু কৌশল প্ৰস্তুত কৰি দিয়াত মাৰ্চেন্ট বেংক গুৰুত্বপূর্ণ ভূমিকা পালন কৰে।
14. ৰাজ্যিক বিত্তীয় নিগমৰ উদ্দেশ্যবোৰ লিখা।
উত্তৰঃ ৰাজ্যিক বিত্তীয় নিগমৰ উদ্দেশ্যসমূহ হ’ল—
(ক) উদ্যোগ উন্নয়ন: সৰু আৰু মজলীয়া উদ্যোগ (SME)ৰ বিকাশ আৰু অঞ্চলিক উদ্যোগসমূহৰ প্ৰসাৰ ঘটোৱাৰ বাবে বিত্তীয় সহায় প্ৰদান।
(খ) পুঁজিৰ সৰবৰাহ: উদ্যোগসমূহৰ বাবে দীৰ্ঘমেয়াদী আৰু মাধ্যমেয়াদী পুঁজিৰ ব্যৱস্থা কৰা।
(গ) স্থানীয় শিল্পৰ বিকাশ: ৰাজ্য বা অঞ্চলত থকা উদীয়মান উদ্যোগ আৰু স্থানীয় শিল্পসমূহক বিকাশত সহায় কৰা।
(ঘ) অৰ্থনৈতিক সমতা: অঞ্চলিক অৰ্থনৈতিক সমতা বজাই ৰাখি প্ৰতিটো অঞ্চলত উদ্যোগ বিকাশৰ বাবে সহায়ৰ প্ৰদান।
(ঙ) কৃষিভিত্তিক উদ্যোগৰ সহায়: কৃষিভিত্তিক উদ্যোগসমূহৰ বিকাশৰ বাবে বিত্তীয় সহায় আগবঢ়োৱা।
15. ক্রয়ভাড়াৰ বিক্রেতাৰ বাবে থকা সুবিধাবোৰ কি কি?
উত্তৰঃ ক্রয়ভাড়াৰ বিক্রেতাৰ বাবে থকা সুবিধাবোৰ হ’ল:
(ক) ধাৰাত সহায়: বিক্ৰেতাই ক্রয়ভাড়া চুক্তিৰ মাধ্যমে স্থায়ী আয় লাভ কৰে, যি তাৰ বাবে নিয়মিত অৰ্থনৈতিক সহায়ৰ উৎস হিচাপে কাম কৰে।
(খ) সম্পত্তি ৰক্ষা: সম্পত্তি ভাড়াত দিয়া হ’লে, সেই সম্পত্তিৰ অধিকাংশ ৰক্ষণাবেক্ষণ আৰু ক্ষতিৰ পৰিসৰে পৰা বিক্ৰেতা মুক্ত থাকে, কিয়নো সাধাৰণতে ভাড়াত দিয়া বিষয়ৰ ৰক্ষণাবেক্ষণৰ দায়িত্ব ভাড়াতীয়া ব্যক্তি অথবা কোম্পানীৰ হয়।
(গ) লাভজনক সঞ্চয়: যদি সম্পত্তি পূৰ্ণৰূপে বিক্ৰী নকৰা হয়, তেন্তে বিক্ৰেতাই সম্পত্তি বেচাৰ পৰিৱৰ্তে নিয়মিত আয়েৰ বাবে সঞ্চয় কৰিব পাৰে।
(ঘ) বিশ্বস্ত আয়: ভাড়াত দিয়া সম্পত্তিৰ পৰা মুদ্ৰিত আৰু নিশ্চিত আয় লাভ হয়, যাৰ পৰা বিক্ৰেতাৰ অৰ্থনৈতিক পৰিকল্পনা সহজ হয়।
(ঙ) সম্পত্তিৰ মূল্য বৃদ্ধি: বহু পৰিসৰে, সম্পত্তি ভাড়াত দিলে তাৰ মূল্য সময়ৰ সৈতে বৃদ্ধি পোৱা সম্ভাৱনা থাকে, যাৰ ফলত পৰৱৰ্তী সময়ত বিক্ৰেতাই উচ্চ মূল্যত বিক্ৰী কৰিব পাৰে।
16. উদ্যোগ মূলধনৰ গুৰুত্ব আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ উদ্যোগ মূলধনৰ গুৰুত্ব তলত উল্লেখ কৰা হ’ল—
(i) পণ্যক প্ৰসাৰিত কৰে: আধুনিক প্রযুক্তিৰ সৈতে নতুন সামগ্রী মূলতঃ উদ্যোগিক মূলধন প্রতিষ্ঠানৰ আৰ্থিক সহায়ৰ বাবে বাণিজ্যিকভাৱে সম্ভৱপৰ হৈ পৰে।
(ii) গ্রাহকক উৎসাহিত কৰে: বিত্তীয় প্রতিষ্ঠানসমূহে তেওঁলোকৰ গ্রাহকক কেৱল আর্থিক সাহায্য হিচাপে নহয় বৰঞ্চ অধিক পেকেজ চুক্তি হিচাপে উদ্যোগিক মূলধন প্রদান কৰে য’ত পৰিচালনা, বিপণন, কাৰিকৰী আৰু অন্যান্য ক্ষেত্ৰত সহায় অন্তর্ভুক্ত কৰা হয়।
(iii) সুপ্ত প্রতিভাক উলিয়াই আনে: উদ্যোগীসকলক ধন আগবঢ়োৱাৰ সময়ত উদ্যোগিক মূলধন প্রতিষ্ঠানসমূহে ঋণ লোৱাজনৰ সম্ভাৱ্য প্রতিভাক অধিক জোৰ দিয়ে যিয়ে ঋণ লোৱাৰ চিন্তা বৃদ্ধিত সহায় কৰে।
(iv) ৰপ্তানিক প্ৰসাৰিত কৰে: উদ্যোগিক মূলধন প্রতিষ্ঠানে ৰপ্তানিমুখী একক উৎসাহিত কৰে যাৰ বাবে দেশৰ বৈদেশিক মুদ্রাৰ উপাৰ্জন অধিক হয়।
(v) অনুঘটক হিচাপে: এটা উদ্যোগিক মূলধন প্রতিষ্ঠানে ঋণ লোৱা কোম্পানীটোৰ বিত্তীয় আৰু পৰিচালনামূলক প্রতিভা উন্নত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত অনুঘটক হিচাপে অধিক কাম কৰে। ঋণ লোৱাৰ চিন্তাই আত্মনিৰ্ভৰশীল হ’বলৈ অধিক আগ্রহী হ’ব আৰু ঋণ পৰিশোধৰ বাবে প্রয়োজনীয় ব্যৱস্থা গ্রহণ কৰিব।
(vi) অধিক নিয়োগৰ সুযোগ সৃষ্টি কৰে: উদ্যোগীকৰণক প্ৰসাৰিত কৰি উদ্যোগিক মূলধন প্রতিষ্ঠানসমূহে আত্মনিয়োগক উৎসাহিত কৰিছে আৰু ইয়াৰ ফলত অধিক শিক্ষিত নিবনুৱাক নতুন উদ্যোগ গ্রহণ কৰিবলৈ প্ৰেৰণা যোগাব যিবোৰ এতিয়ালৈকে চেষ্টা কৰা হোৱা নাই।
(vii) অসুস্থ কোম্পানীক সহায় কৰে: বহু ৰোগীয়া কোম্পানীয়ে উদ্যোগিক মূলধন প্ৰতিষ্ঠানৰ পৰা উপযুক্ত সাহায্য লাভ কৰাৰ পিছত ঘূৰি আহিবলৈ সক্ষম হয়।
বা
মুদ্রা বজাৰৰ অনুষ্ঠানবোৰ কি কি? আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ মুদ্রা বজাৰৰ অনুষ্ঠানবোৰ হ’ল—
(ক) জমা ধনৰ প্ৰমাণ পত্ৰ: এই প্ৰমাণপত্ৰসমূহ বাণিজ্যিক বেংকে পোনপটীয়াকৈ ৰেহাই মূল্যত প্ৰদান কৰে, আৰু ইয়াৰ কাৰ্যকাল সাধাৰণতে সাত দিনৰ পৰা এবছৰলৈকে হয়।
(খ) বাণিজ্যিক কাগজ: বাণিজ্যিক কাগজ হৈছে নিগমসমূহে জাৰি কৰা এক অসুৰক্ষিত, হ্ৰস্বম্যাদী ঋণৰ যন্ত্ৰ। ইয়াক সাধাৰণতে হ্ৰস্বম্যাদী দায়বদ্ধতা যেনে পে-ৰোল, একাউণ্ট পেয়েবল, আৰু ইনভেণ্টৰীৰ বিত্তীয় সাহায্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। বাণিজ্যিক কাগজত এটা নিৰ্দিষ্ট পৰিমাণৰ ধন জড়িত হৈ থাকে যিটো এটা নিৰ্দিষ্ট তাৰিখৰ ভিতৰত ঘূৰাই দিব লাগে।
(গ) পুনৰ ক্ৰয় চুক্তি: পুনৰ ক্ৰয় চুক্তি (repo) হৈছে চৰকাৰী ছিকিউৰিটিৰ ব্যৱসায়ীসকলৰ বাবে হ্ৰস্বম্যাদী ঋণ লোৱাৰ এক প্ৰকাৰ। ৰেপ’ৰ বাবে এজন ডিলাৰে চৰকাৰী ছিকিউৰিটিজ বিনিয়োগকাৰীক বিক্ৰী কৰে, সাধাৰণতে ৰাতিটোৰ ভিতৰতে, আৰু পিছদিনা অলপ বেছি দামত পুনৰ ক্ৰয় কৰে।
(ঘ) বেংকাৰৰ গ্ৰহণযোগ্যতা: বেংকাৰৰ গ্ৰহণযোগ্যতা (BA) হৈছে আলোচনাযোগ্য কাগজ যিখনে পোষ্ট-ডেটেড চেকৰ দৰে কাম কৰে। একাউণ্টধাৰীৰ পৰিৱৰ্তে বেংকে পেমেণ্টৰ নিশ্চয়তা দিয়ে। বেংকাৰৰ গ্ৰহণযোগ্যতাক বিল অৱ এক্সচেঞ্জ বুলিও কোৱা হয়।
(ঙ) মুদ্ৰা পৰিসৰ বা মুদ্ৰা মাৰ্কেট: মুদ্ৰা পৰিসৰ হৈছে মুদ্ৰাৰ চলাচল আৰু সঞ্চালন সম্পৰ্কীয় এক অতি গুৰুত্বপূর্ণ অংশ। এই বজাৰত মুদ্ৰাৰ চাহিদা আৰু যোগানৰ পৰিসৰে মুদ্ৰাৰ মূল্যমানে পৰিৱর্তন ঘটে। মুদ্ৰা পৰিসৰ বজাৰ পৰিসৰে মুদ্ৰাৰ মুল্য নিৰ্ধাৰণ কৰে আৰু বেংকৰ চাহিদা আৰু যোগানৰ ভিত্তিত মুদ্ৰাৰ মুল্য স্থিৰ কৰে।
17. পুঁজি বজাৰৰ সুবিধাবোৰ কি কি? আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ পুঁজি বজাৰৰ সুবিধাবোৰ হ’ল—
(ক) মূলধন বজাৰে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় দক্ষতা বৃদ্ধি কৰে।
(খ) মূলধন বজাৰে ইমানবোৰ বিনিয়োগকাৰীৰ মাজত ধন প্রবাহিত কৰাত সহায় কৰে যাৰ অর্থ হৈছে মূলধন যোগান ধৰা, মূলধন ঋণ লোৱা লোক।
(গ) গৌণ মূলধন বজাৰেও তাৰল্যতা বিকাশত সহায় কৰে।
(ঘ) মূলধন বজাৰত ব্যৱসায় কৰা চুক্তিপত্ৰৰ দৰে নিৰাপত্তাই বেংক আৰু অংশপত্ৰৰ ভ্যাংশতকৈ বিনিয়োগকাৰীক অধিক সুতৰ হাৰ প্ৰদান কৰে।
(ঙ) মূলধন বজাৰে বিনিয়োগৰ মূল্য বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে।
বা
আধুনিক বাণিজ্যিক বেংকৰ কাৰ্য্যাৱলী আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ আধুনিক বাণিজ্যিক বেংকৰ কাৰ্য্যাৱলীসমূহ আলোচনা কৰা হ’ল—
(ঝ) জমা ধন গ্ৰহণ কৰা: এটা বাণিজ্যিক বেংকে চলিত, সঞ্চয় আৰু স্থায়ী জমা ধনৰ ৰূপত জমা ধন গ্ৰহণ কৰে৷ বেংকে ব্যক্তি আৰু ব্যৱসায়ীসকলৰ বাবে তেওঁলোকৰ ধন জমা কৰিবলৈ এক নিৰাপদ স্থান প্ৰদান কৰে, যিটো প্ৰয়োজনৰ সময়ত উলিয়াব পাৰি।
(ii) ঋণ প্ৰদান: বাণিজ্যিক বেংকে বেংকৰ ঋণ প্ৰদান কৰে। এই ঋণসমূহ হ’ল বেংকে ঋণগ্ৰহণকাৰীক বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ ঋণ মাচুলত এটা মান্য সময়ৰ বাবে উপস্থাপন কৰা ধনৰ পৰিমাণ। বেংকে ব্যক্তি আৰু ব্যৱসায়িক বিভিন্ন উদ্দেশ্যত ধন ধাৰে দিয়ে, যেনে ঘৰ বন্ধক, ব্যৱসায় সম্প্ৰসাৰণ বা ব্যক্তিগত ঋণ।
(iii) বিনিয়োগ সেৱা: বেংকে মিউচুৱেল ফাণ্ড, ষ্টক, বণ্ডৰ দৰে বিনিয়োগ সামগ্ৰীও প্ৰদান কৰে, যাৰ ফলত গ্ৰাহকে তেওঁলোকৰ সম্পদ বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে।
(iv) মুদ্ৰা বিনিময়: বাণিজ্যিক বেংকে এটা মুদ্ৰাক আন এটা মুদ্ৰালৈ ৰূপান্তৰিত কৰিবলৈ সেৱা প্ৰদান কৰি মুদ্ৰা বিনিময়ৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে। বাণিজ্যিক বেংকসমূহে ব্যক্তি আৰু ব্যৱসায়ৰ বাবে বিদেশী মুদ্ৰা ক্ৰয় আৰু বিক্ৰী কৰি মুদ্ৰা বিনিময়ৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে।
(v) ঋণ সৃষ্টি: জমা ধনৰ পৰা ঋণ প্ৰদান কৰি বেংকে অৰ্থনীতিত ঋণ সৃষ্টি কৰে, ব্যক্তি আৰু ব্যৱসায়ৰ ক্ৰয় ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰে আৰু অৰ্থনৈতিক কাৰ্যকলাপক উদ্দীপিত কৰে।
18. অনা-বেংক বিত্তীয় প্রতিষ্ঠানৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰঃ অনা-বেংক বিত্তীয় প্রতিষ্ঠানৰ বৈশিষ্ট্যবোৰ হ’ল—
(ক) আমানতৰ প্ৰকৃতি: অনা-বেংক বিত্তীয় প্রতিষ্ঠানে লোৱা জমা ইয়াৰ ম্যাদ উকলি গ’লেহে পৰিশোধ কৰে। অৱশ্যে কিছুমান অনা-বেংক প্রতিষ্ঠানে চৰকাৰে যোগান ধৰা পুঁজিৰে ব্যৱসায় চলায়।
(খ) পৰিশোধ প্ৰণালী: অনা-বেংক প্রতিষ্ঠানে গ্রাহকৰ টকা পৰিশোধ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত নিজে চেক দিয়ে। ঋণ দাতাই তাক ভঙাই দিয়ে।
(গ) ঋণগত মুদ্রা: অনা-বেংক বিত্তীয় প্রতিষ্ঠানে ঋণগত মুদ্রা সৃষ্টি কৰিব নোৱাৰে।
(ঘ) ঋণৰ প্ৰকৃতি: অনা-বেংক বিত্তীয় প্রতিষ্ঠানে ব্যৱসায় উদ্যোগত মধ্যকালীন আৰু দীর্ঘম্যাদী ঋণ প্রদান কৰে।
(ঙ) ধৰণ-কৰণ: বাণিজ্যিক বেংকৰ গঠন আৰু ব্যৱসায় নীতি এক ধৰণৰ, কিন্তু অনা- বেংক বিত্তীয় প্রতিষ্ঠানবোৰৰ সংগঠন, পৰিচালনা আৰু ব্যৱসায় নীতি একে ধৰণৰ নহয়। ইয়াৰ কাৰ্যকলাপ ভিন্ ভিন্ ধৰণৰ হয়। অর্থাৎ অনা-বেংক বিত্তীয় প্রতিষ্ঠানবোৰ বিজতৰীয়া।
(চ) সুদ ব্যৱস্থা: সকলো ধৰণৰ অনা-বেংক বিত্তীয় প্রতিষ্ঠানে গ্রাহকক সুদ দি আমানত গ্রহণ কৰে। এইবোৰ এক প্ৰকাৰ ম্যাদী ঋণ। কিন্তু বাণিজ্যিক বেংকবোৰে চলিত হিচাপত পোৱা আমানতৰ ওপৰত কোনো সুদ নিদিয়ে।
(ছ) নগদ সংৰক্ষণ: অনা-বেংক বিত্তীয় প্রতিষ্ঠানৰ ক্ষেত্ৰত নগদ সংৰক্ষণৰ ব্যৱস্থা প্রযোজ্য নহয়।
বা
ধনাদেশৰ ৰেখাংকনৰ বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ উদাহৰণসহ চমুকৈ ব্যাখ্যা কৰা।
For Old Course Questions in Lieu of Project Work
প্রকল্প প্রস্তুতকৰণৰ পৰিৱর্তে প্রশ্নসমূহ
যিকোনো চাৰিটা প্ৰশ্নৰ উত্তৰ লিখা:
19. বিশ্ব বেংকৰ উদ্দেশ্যবোৰ কি কি? আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ বিশ্ব বেংকৰ উদ্দেশ্যবোৰ তলত উল্লেখ কৰা হ’ল—
(ক) উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ দৰিদ্ৰতা দূৰ কৰা আৰু জীৱন-যাপনৰ অৱস্থা উন্নত কৰা। বহনক্ষম উন্নয়নৰ পদ্ধতিসমূহক প্ৰসাৰ কৰা।
(খ) আয়ৰ বৈষম্য হ্ৰাস কৰা আৰু ভাগ-বতৰা কৰা সমৃদ্ধিৰ প্ৰসাৰ আৰু সৰ্বাংগীন আৰু বহনক্ষম অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধিৰ পোষকতা কৰা।
(গ) ই অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন কাৰ্যসূচীত সহায় আগবঢ়ায় আৰু সহজ চৰ্তত বিত্তীয় সাহাৰ্য্য প্ৰদান কৰে।
(ঘ) জোকাৰণি আৰু প্ৰত্যাহ্বানৰ প্ৰতি স্থিতিস্থাপকতা গঢ়ি তোলা।
(ঙ) শিক্ষা, স্বাস্থ্যসেৱা আৰু সামাজিক সেৱাৰ সুবিধা বৃদ্ধি কৰা। আন্তঃগাঁথনি উন্নয়নত সহায় কৰা।
20. বৈধ পৃষ্ঠাংকনৰ অত্যাৱশ্যকীয় পাঁচবিধ উপাদানৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰঃ বৈধ পৃষ্ঠাংকনৰ অত্যাৱশ্যকীয় পাঁচবিধ উপাদানসমূহ তলত উল্লেখ কৰা হ’ল:
(ক) সমৰ্থনকাৰীৰ সমৰ্থন কৰা পণ্য, সেৱা বা ধাৰণাটোৰ প্ৰত্যক্ষ অভিজ্ঞতা বা জ্ঞান থাকিব লাগিব। কিবা এটা ব্যৱহাৰ নকৰাকৈ বা বুজি নোপোৱাকৈ সমৰ্থন কৰাটো বিভ্ৰান্তিকৰ।
(খ) যন্ত্ৰটোৰ নিৰ্মাতা বা ধাৰীয়ে কৰিব লাগিব। এজন অচিনাকি মানুহে ইয়াক সমৰ্থন কৰিব নোৱাৰে।
(গ) সমৰ্থনকাৰীয়ে কেৱল যন্ত্ৰটোত নিজৰ নাম স্বাক্ষৰ কৰি বা যন্ত্ৰটো কোনো নিৰ্দিষ্ট ব্যক্তিলৈ সমৰ্থন বা হস্তান্তৰ কৰাৰ উদ্দেশ্য দেখুওৱা যিকোনো শব্দৰে কৰিব পাৰি।
(ঘ) ইয়াত এণ্ডাৰছাৰ স্বাক্ষৰ থাকিব লাগিব। সম্পূৰ্ণ নাম অত্যাৱশ্যকীয় নহয়। আৰম্ভণিৰ আখৰবোৰ যথেষ্ট হ’ব পাৰে। বুঢ়া আঙুলিৰ ছাপৰ প্ৰমাণ দিব লাগে। যন্ত্ৰৰ যিকোনো অংশত স্বাক্ষৰ কৰিব পাৰি।
(ঙ) সমৰ্থনৰ স্বতন্ত্ৰতা নিশ্চিত কৰিব লাগে। অর্থাৎ, যন্ত্ৰটো যেতিয়া সমৰ্থন কৰা হৈছে, তেতিয়া সেই পণ্য বা সেৱাৰ সৈতে কোনো ধৰণৰ পক্ষপাতিত্ব বা বাণিজ্যিক যোগসূত্র নাথাকিব লাগে।
21. আন্তর্জাতিক মুদ্রা নিধিৰ কাৰ্য্যাৱলী লিখা।
উত্তৰঃ আন্তর্জাতিক মুদ্রা নিধিৰ কাৰ্য্যাৱলীসমূহ তলত দিয়া হ’ল:
(ক) আন্তর্জাতিক মুদ্রা নিধিৰ প্ৰথম গুৰুত্বপূৰ্ণ কাম হ’ল বিনিময়ৰ স্থিৰতা বজাই ৰখা আৰু তাৰ দ্বাৰা বিনিময়ৰ হাৰৰ যিকোনো উঠা-নমাক নিৰুৎসাহিত কৰা।
(খ) আন্তর্জাতিক মুদ্রা নিধিয়ে বৈদেশিক মুদ্ৰাৰ হাৰত স্থিতিশীলতা লাভ কৰাত সহায় কৰে। আন্তর্জাতিক মুদ্রা নিধিৰ অধীনত বিনিময়ৰ হাৰৰ উঠা-নমা আন্তর্জাতিক মুদ্রা নিধি স্থাপনৰ পূৰ্বে হোৱা নাছিল।
(গ) ই বিশ্ব অৰ্থনৈতিক দৃষ্টিভংগী আৰু বিশ্ব বিত্তীয় স্থিতিশীলতা প্ৰতিবেদনৰ দৰে প্ৰতিবেদনৰ জৰিয়তে বিশ্ব, আঞ্চলিক আৰু ব্যক্তিগত দেশৰ অৰ্থনৈতিক বিকাশ আৰু বিপদৰ নিয়মীয়া মূল্যায়ন প্ৰদান কৰে।
(ঘ) আন্তর্জাতিক মুদ্রা নিধিৰ লক্ষ্য হৈছে বিশ্বৰ দৰিদ্ৰতা হ্ৰাস কৰা, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্যক উৎসাহিত কৰা, আৰু বিত্তীয় স্থিতিশীলতা আৰু অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধিৰ প্ৰসাৰ।
(ঙ) আন্তর্জাতিক মুদ্রা নিধিয়ে ইয়াৰ কম আয়ৰ সদস্যসকলক দৰিদ্ৰতা হ্ৰাস আৰু ঋণৰ বোজা হ্ৰাস কৰাৰ বাবে নীতিগত পৰামৰ্শ, কাৰিকৰী সহায় আৰু ঋণৰ সহায় আগবঢ়াইছিল।
22. সংগ্ৰহকাৰী বেংকৰ কৰ্তব্যবোৰ ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰঃ সংগ্ৰহকাৰী বেংকৰৰ কৰ্তব্যসমূহ তলত উল্লেখ কৰা হ’ল:
(ক) যন্ত্ৰপাতি পৰীক্ষা কৰা: এজন সংগ্ৰহকাৰী বেংকাৰে তেওঁলোকে সংগ্ৰহ কৰা যন্ত্ৰপাতিসমূহ পৰীক্ষা কৰে।
(খ) সময়মতে যন্ত্ৰপাতিসমূহ উপস্থাপন কৰা: এজন সংগ্ৰহকাৰী বেংকাৰে প্ৰয়োজনীয় সময়সীমাৰ ভিতৰত সংগ্ৰহৰ বাবে যন্ত্ৰসমূহ উপস্থাপন কৰে।
(গ) অসন্মানজনক অৱগত কৰা: কোনো সংগ্ৰহকাৰী বেংকাৰে যদি যন্ত্ৰটোৰ অসন্মান হয় তেন্তে গ্ৰাহকক অৱগত কৰে।
(ঘ) পৰিশোধৰ বাবে ব্যৱস্থা কৰা: সংগ্ৰহকাৰী বেংকাৰে যন্ত্ৰপাতি বা পণ্যসমূহৰ পৰিশোধৰ বাবে গ্ৰাহকক পৰিশোধৰ সময়ৰ বিষয়ে জানিবলে পৰিকল্পনা কৰে আৰু পৰিশোধৰ প্ৰক্ৰিয়া নিশ্চিত কৰে।
(ঙ) নিয়মিত পৰীক্ষা আৰু পৰ্যালোচনা কৰা: সংগ্ৰহকাৰী বেংকাৰে সংগ্ৰহ কৰা যন্ত্ৰসমূহৰ সঠিকতা আৰু পৰিসৰ নিশ্চিত কৰিবলৈ নিয়মিত পৰীক্ষা আৰু পৰ্যালোচনা কৰে।
23. বিনিময় বজাৰৰ কার্যাৱলী লিখা।
উত্তৰঃ বিনিময় বজাৰৰ কার্যাৱলীসমূহ তলত আলোচনা কৰা হ’ল—
(ক) চলিত বজাৰ আৰু তাৰল্যতা: ষ্টক বিনিময় কেন্দ্ৰই এখন চলিত আৰু অবিৰত বজাৰ প্ৰদান কৰে য’ত বিনিয়োগকাৰীয়ে নিজৰ ধনক নিৰাপত্তাপত্রলৈ সহজে আৰু দ্রুতভাৱে ধনলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিব পাৰে। ই নিৰাপত্তাপত্ৰৰ ক্রেতা আৰু বিক্রেতাসকলৰ বাবে এক সুবিধাজনক মিলন স্থান প্রদান কৰে। নিৰাপত্তাপত্ৰৰ নিয়মীয়া লেনদেনে নিৰাপত্তাপত্ৰৰ তাৰল্যতা বৃদ্ধি কৰাটো নিশ্চিত কৰে।
(খ) নিৰাপত্তাপত্ৰৰ মূল্যায়ন: ষ্টক বিনিময় কেন্দ্রই বিভিন্ন নিৰাপত্তাপত্ৰৰ মূল্য নির্ণয় কৰাত সহায় কৰে যিয়ে ইয়াৰ প্ৰকৃত মূল্য প্রতিফলিত কৰে। ই নিৰাপত্তাপত্ৰৰ সঠিক মূল্যায়ন সক্ষম কৰে। চাহিদা আৰু যোগানৰ শক্তিসমূহে ষ্টক বিনিময় কেন্দ্রত মুক্তভাৱে কাম কৰে আৰু নিৰাপত্তাপত্ৰৰ মূল্য নির্ধাৰণত সহায় কৰে। লেনদেন হোৱা মূল্যসমূহ লিপিবদ্ধ কৰা হয় আৰু বজাৰ উদ্ধৃতিৰ আকাৰত ৰাজহুৱা কৰা হয় যাতে বিনিয়োগকাৰীয়ে বিভিন্ন নিৰাপত্তাপত্ৰৰ বৰ্তমানৰ বজাৰ মূল্য জানিব পাৰে।
(গ) সঞ্চয় সংগঠিত: ষ্টক বিনিময় কেন্দ্রই ব্যক্তি আৰু প্ৰতিষ্ঠানৰ উদ্বৃত্ত ধন নিৰাপত্তাপত্ৰত বিনিয়োগৰ বাবে সংগ্ৰহ কৰাত সহায় কৰে। নিৰাপত্তাপত্ৰৰ দ্রুত আৰু লাভজনক নিষ্পত্তিৰ সুবিধাৰ অভাৱত এনে ধন অচল হৈ থাকিব পাৰে।
(ঘ) মূলধন গঠন: ষ্টক বিনিময় কেন্দ্রই কেৱল বর্তমানৰ সঞ্চয়ক সংগঠিত কৰাই নহয়, জনসাধাৰণক ধন সঞ্চয়ৰ বাবেও প্রৰোচিত কৰে। ই বিভিন্ন নিৰাপত্তাপত্ৰত বিনিয়োগৰ পথ প্রদান কৰে যিয়ে অধিক লাভ দিয়ে। ই উপলব্ধ ধনৰ যুক্তিসংগত আবণ্টনত সহায় কৰে আৰু সঞ্চয়ৰ প্ৰবাহক অতি উৎপাদনশীল মাধ্যমলৈ নির্দেশিত কৰে। এইদৰে ষ্টক বিনিময় কেন্দ্র দেশত মূলধন গঠনত সহায় কৰে।
(ঙ) বিনিয়োগকাৰীৰ সুৰক্ষা: ষ্টক বিনিময় কেন্দ্রই ন্যায্য লেনদেন আৰু ধনৰ সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰে। ষ্টক বিনিময় কেন্দ্ৰৰ সদস্যসকলে কিছুমান নিয়ম-নীতিৰ অধীনত কাম কৰিবলগীয়া হয় যিয়ে অজ্ঞান বিনিয়োগকাৰীৰ শোষণ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব বিচাৰে।
24. জীৱন বীমা নিগমৰ উদ্দেশ্যবোৰ কি কি?
উত্তৰঃ জীৱন বীমা নিগমৰ উদ্দেশ্যবোৰ তলত আলোচনা কৰা হ’ল:
(ক) বীমা সম্পৰ্কীয় সঞ্চয়ক পৰ্যাপ্তভাৱে আকৰ্ষণীয় কৰি মানুহৰ সঞ্চয়ৰ সৰ্বাধিক সংগঠিত কৰা।
(খ) পলিচিধাৰীসকলক দক্ষ, স্বচ্ছ আৰু তৎকালীন সেৱা প্ৰদান কৰা, গ্ৰাহকৰ সন্তুষ্টি আৰু বিশ্বাস নিশ্চিত কৰা।
(গ) জীৱন বীমা নিগমৰ লক্ষ্য হৈছে অন্যান্য বিনিয়োগ কোম্পানীসমূহৰ তুলনাত নিজৰ বিভিন্ন সামগ্ৰী আৰু সেৱাৰ জৰিয়তে গ্ৰাহকসকলক অৰ্থনৈতিক সুৰক্ষাৰ ওপৰত অধিক লাভ প্ৰদান কৰা।
(ঘ) পৰম অৰ্থনীতিৰে আৰু ধন পলিচিধাৰীসকলৰ বুলি সম্পূৰ্ণ উপলব্ধি কৰি ব্যৱসায় চলোৱা।
(ঙ) জীৱন বীমাই আপোনাৰ পত্নী আৰু সন্তানক আপোনাৰ কিবা এটা হ’লে হ’ব পৰা সম্ভাৱ্য বিধ্বংসী আৰ্থিক লোকচানৰ পৰা ৰক্ষা কৰে।
