বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা – উদ্দেশ্য, কাৰ্যাৱলী, গঠন, বাণিজ্য আলোচনা, বৰ্তমান সময়ৰ – World Trade Organisation, Objectives, Functions, Organized, Trade Negotiations, WTO at Present time
বিশ্ব বাণিজ্যিক সংস্থাটোক প্রথমতে শুল্ক আৰু বাণিজ্যিক বিষয়ৰ সাধাৰণ চুক্তি বা গাট (GATT) বুলি কোৱা হৈছিল। কিন্তু ১৯৯৫ চনৰ ১ জানুৱাৰীত ইয়াক বিশ্ব বাণিজ্যিক সংস্থা নামেৰে জনা যায়। প্রথমতে শুল্ক আৰু বাণিজ্যিক সংস্থাটোত মুঠ ১২৮ খন দেশ ইয়াৰ সদস্য আছিল। এই সকলোবিলাক সদস্য পুনৰ বিশ্ব বাণিজ্যিক সংস্থাটোৰ সদস্য হয়। আন্তর্জাতিক বাণিজ্য ব্যৱস্থাক সম্প্ৰসাৰিত কৰাৰ স্বাৰ্থত আৰু দ্ৰব্য আৰু সেৱাৰ সুবিধা আন্তর্জাতিকীকৰণ কৰাটোত বিশেষ গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হয়।
উদ্দেশ্য (Objectives)
বিশ্ব বাণিজ্যিক সংস্থাটোৰ গঠনৰ প্ৰধান উদ্দেশ্যসমূহ হৈছে-
১। এই সংস্থাটোৱে আন্তর্জাতিক বাণিজ্যিক সম্পর্কীয় ২৮ খন চুক্তি কাৰ্যকৰী কৰিব লাগে। উপৰিউক্ত চুক্তিকেইখনৰ বাদেও আন বহুতো বহুপাক্ষিক বাণিজ্যিক কামো চোৱা-চিতা কৰিব লাগে।
২। এই সংস্থাটোৱে বহুপাক্ষিক ব্যৱসায়িক ব্যৱস্থাৰ আইনগত আৰু আনুষ্ঠানিক কামৰ প্ৰতিও চকু দিব লাগে।
৩। নিজ নিজ দেশৰ চৰকাৰবিলাকে ব্যৱসায় সম্পর্কীয় যিবিলাক আইন আৰু নিয়মাৱলী প্ৰণয়ন কৰে, সেইবিলাক কিদৰে ৰূপায়ণ কৰিছে তাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখিব লাগে।
৪। এই সংস্থাটোৱে পৰিৱেশ সুৰক্ষাক গুৰুত্ব দিয়াৰ লগতে জনসাধাৰণৰ স্বাস্থ্যৰ লগতে জীৱকুলৰ স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি সজাগ আৰু সচেতন কৰি তোলাত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।
৫। এই সংস্থাই উন্নয়নশীল দেশসমূহক বাণিজ্যিক সম্প্ৰসাৰণৰ অৰ্থে অধিক নমনীয় আৰু বিশেষ সুবিধা প্ৰদানৰ ব্যৱস্থা কৰে।
| Sl. No. | CONTENTS |
| Unit – 1 | লোক নীতি আৰু বিশ্লেষণ |
| Unit – 2 | ৰাজ্য আৰু লোক নীতি |
| Unit – 3 | ৰাজনৈতিক অৰ্থনৈতিক আৰু নীতি |
| Unit – 4 | ভাৰতৰ নীতি সিদ্ধান্তৰ আৰ্হিসমূহ |
| Unit – 5 | আদৰ্শ আৰু নীতি |
বিশ্ব বাণিজ্যিক সংস্থাৰ কাৰ্যাৱলী (Functions of World Trade Organization)
১। বিশ্ব বাণিজ্যিক সংস্থাটোৰ উদ্যোগত যিবিলাক বহুপাক্ষিক বাণিজ্যিক চুক্তি সম্পাদন কৰিছে সেইবিলাকৰ কাৰ্যকাৰিতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিব লাগে।
২। ইয়াৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰবিলাকৰ মাজত সম্পাদিত বাণিজ্যিক চুক্তিবিলাকৰ এক কেন্দ্র হিচাপে কার্যনির্বাহ কৰিব লাগে।
৩। বাণিজ্যিক সংস্থাটোৰ সদস্যসকলৰ ব্যৱসায় সম্পর্কীয় যিবিলাক সংঘাত হয় তাক মীমাংসা কৰিব লাগে।
৪। ইয়াৰ সদস্যসকলৰ যিবিলাক ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ ব্যৱসায়িক নীতি আছে, সেইবিলাক পর্যালোচনা কৰিব পাৰে।
৫। আন্তর্জাতিক পর্যায়ত যিবিলাক অর্থনৈতিক নীতি নির্ধাৰণ কৰা সংস্থা আছে সেইবিলাকৰ লগত সহযোগ কৰিব লাগে।
৬। আন্তর্জাতিক বাণিজ্যিক সংস্থাই ইয়াৰ সদস্যভুক্ত প্রতিখন বাষ্ট্রত ব্যৱসায়-বাণিজ্যৰ প্ৰতি চকু দিয়াৰ লগতে আন্তর্জাতিক বাণিজ্যৰো সুৰক্ষক হিচাপে দায়িত্ব পালন কৰিব লাগে। সেই অনুপাতে ইয়াৰ সদস্য ৰাষ্ট্রবিলাকে নিজ ব্যৱসায়ী সম্পর্কীয় সকলো তথ্য যোগান ধৰিব লাগে।
৮। বাণিজ্য সম্পর্কীয় বিবাদবিলাক দ্বিপাক্ষিকভাৱে মীমাংসা কৰিব নোৱাৰিলে বিশ্ব বাণিজ্যিক সংস্থাৰ বিবাদ নিষ্পত্তি বিভাগৰ দ্বাৰা মীমাংসা কৰিব নোৱাৰে।
WTO-ৰ গঠন ( Organized of WTO)
বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থাত বৰ্তমানে ১৬৬ খন দেশ সদস্য হিচাপে অন্তৰ্ভুক্ত আছে, যিয়ে সমগ্ৰ বিশ্ব বাণিজ্যৰ প্ৰায় ৯৮% অংশৰ প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। আন ২২ খন দেশ সদ্য সদস্য হোৱাৰ বাবে আলোচনা অব্যাহত ৰাখিছে।
WTO-ত সকলো সিদ্ধান্ত সমূহ সদস্য দেশসমূহে মিলি-মিশি লয়, সাধাৰণতে ঐকমত্যৰ ভিত্তিত। WTO-ৰ সকলো চুক্তি প্ৰতিটো সদস্য ৰাষ্ট্ৰৰ সংসদত অনুমোদিত হৈছে।
WTO-ৰ সৰ্বোচ্চ সিদ্ধান্ত লোৱা সংস্থা হৈছে মিনিষ্টেৰিয়েল কনফাৰেন্স (Ministerial Conference), যিয়ে সাধাৰণতে দুবছৰত এবাৰ বৈঠক কৰে।
তাৰ তলত থাকে জেনেৰেল কাউন্সিল (General Council), যাৰ সদস্যসকল সাধাৰণতে জেনেভাত থকা সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ ৰাজদূত বা প্ৰতিনিধি আৰু কেতিয়াবা সদস্য দেশৰ ৰাজধানীভূত দেশৰ পৰা অহা বিষয়াসকল। এই জেনাৰেল কাউন্সিলে বছৰৰ ভিতৰত বহুবাৰ বৈঠক কৰে।
জেনেৰেল কাউন্সিল ত্ৰি-মুখী ভূমিকা পালন কৰে:
- সাধাৰণ জেনেৰেল কাউন্সিল হিচাপে,
- Trade Policy Review Body হিচাপে — সদস্য ৰাষ্ট্ৰৰ বাণিজ্য নীতি পৰ্যালোচনাৰ বাবে,
- Dispute Settlement Body হিচাপে — বাণিজ্যিক বিবাদসমূহ নিষ্পত্তিৰ বাবে।
- এই জেনেৰেল কাউন্সিলৰ অধীনত তলত দিয়া বিশেষ কাউন্সিলসমূহ থাকে—
- Goods Council (পণ্য সম্পৰ্কীয়)
- Services Council (সেৱা খণ্ড সম্পৰ্কীয়)
- TRIPS Council (বৌদ্ধিক সম্পত্তিৰ অধিকাৰ সম্পৰ্কীয়)
ইয়াৰ উপৰিও WTO-ৰ অধীনত বহুতো বিশেষায়িত কমিটি, কৰ্মীদল আৰু কৰ্মপৰিষদ আছে, যিবোৰে বেলেগ-বেলেগ চুক্তি, পৰিবেশ, উন্নয়ন, সদস্যতা প্ৰাপ্তিৰ আবেদন, আঞ্চলিক বাণিজ্য চুক্তি আদি সন্দৰ্ভত কাম কৰে।
WTO সচিবালয়
WTO-ৰ সচিবালয় ছুইজাৰলেণ্ডৰ জেনেভাত অৱস্থিত। ইয়াত প্ৰায় ৬০৪ জন কৰ্মচাৰী আছে। সচিবালয়ৰ নেতৃত্বত থাকে ডাইৰেক্টৰ-জেনেৰেল (Director-General), বৰ্তমানে এই পদত আছে Ngozi Okonjo-Iweala।
সচিবালয়ৰ নিজে কোনো সিদ্ধান্ত লোৱাৰ অধিকাৰ নাই, কাৰণ WTO-ৰ সকলো সিদ্ধান্ত সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহে লয়। সচিবালয়ৰ মুখ্য দায়িত্বসমূহ হৈছে—
1. বিভিন্ন কাউন্সিল, কমিটি আৰু মিনিষ্টেৰিয়েল কনফাৰেন্সৰ কাৰ্য্যক প্ৰযুক্তিগত সহায় প্ৰদান কৰা
2. উন্নয়নশীল দেশসমূহক প্ৰশিক্ষণ আৰু পৰামৰ্শ যোগান ধৰা
3. বিশ্ব বাণিজ্যৰ তথ্য বিশ্লেষণ কৰা
4. WTO-ৰ কাৰ্য্যকলাপ সম্বন্ধে জনসাধাৰণ আৰু সংবাদ মাধ্যমক অৱগত কৰোৱা
5. বাণিজ্যিক বিবাদ নিষ্পত্তিৰ ক্ষেত্ৰত আইনগত সহায় প্ৰদান কৰা
6. সদস্য হোৱাৰ ইচ্ছা থকা দেশসমূহক প্ৰস্তুতিৰ ক্ষেত্ৰত পৰামৰ্শ দিয়া
WTO-ৰ বাৎসৰিক বাজেট প্ৰায় ২০৫ নিযুত ছুইছ ফ্ৰেংক (CHF), যিটো সদস্য দেশসমূহে অৰ্থদানৰ জৰিয়তে যোগান ধৰে।
বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা (WTO) আৰু বাণিজ্য আলোচনা ( Trade Negotiations)
বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা (WTO) হৈছে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্যৰ নিয়ম-কানুনৰ সংস্থা, যাৰ মুখ্য উদ্দেশ্য হৈছে বিশ্বৰ দেশসমূহৰ মাজত বাণিজ্য সহজ, সুশৃঙ্খল আৰু স্বাধীনভাৱে চলি থকাৰ ব্যৱস্থা নিশ্চিত কৰা। এই সংস্থাখন ১৯৯৫ চনত স্থাপিত হৈছিল, আৰু ই পূৰ্বৰ General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)-ৰ উত্তৰাধিকাৰী। যদিও WTO তুলনামূলকভাৱে এটি নতুন সংস্থা, তথাপি ইয়াৰ ওপৰত আধাৰিত বহুপাক্ষিক বাণিজ্য ব্যৱস্থাটোৰ ইতিহাস ৭৫ বছৰতকৈও অধিক পুৰণি।
এই সাত দশিক কালছোৱাত বিশ্ব বাণিজ্যত অভূতপূৰ্ব গতি আহিছে। সামগ্ৰী ৰপ্তানিৰ গড় বৃদ্ধি হাৰ বছৰি প্ৰায় ৬% আছিল আৰু এই বৃদ্ধি বিশ্ব অৰ্থনীতিত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে। ১৯৪৮ চনৰ তুলনাত ২০২৩ চনৰ মুঠ ৰপ্তানিৰ পৰিমাণ ২৫০ গুণ বেছি হৈছে। এই সফলতাৰ পেছত WTO আৰু GATT-ৰ অধীনত চলা বিভিন্ন বাণিজ্য আলোচনা (trade negotiations) বা “rounds”-ৰ এক বিশাল অৱদান আছে।
প্ৰথম দফাসমূহ মূলত শুল্ক হ্ৰাসৰ ওপৰত কেন্দ্ৰিত আছিল, কিন্তু পাছৰ দফাসমূহত anti-dumping, subsidy, non-tariff measures, intellectual property, আৰু সেৱা খণ্ডৰ দৰে নতুন ক্ষেত্ৰসমূহো অন্তৰ্ভুক্ত হয়। ১৯৮৬-৯৪ সময়চোৱাৰ উৰুগুৱে ৰাউণ্ড (Uruguay Round) হৈছে WTO গঠনলৈ নিবিড়ভাৱে যুক্ত এখন আলোচনাৰ পৰ্যায়, যিয়ে আধুনিক বিশ্ব বাণিজ্য ব্যৱস্থাৰ আধাৰ স্থাপন কৰে।
WTO-ৰ অধীনত ১৯৯৭ চনত সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহে টেলিকমিউনিকেশ্যন সেৱা উদLIBERALকৰণ, তথ্য প্ৰযুক্তি সামগ্ৰীৰ ওপৰত শুল্ক মুক্ত বাণিজ্য আৰু আৰ্থিক সেৱাখণ্ড উন্মুক্ত কৰাৰ দৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ চুক্তিসমূহত উপনীত হয়। ২০০০ চনত কৃষি আৰু সেৱাখণ্ডত আলোচনা আৰম্ভ হয়, যাক ২০০১ চনৰ ডোহা কনফাৰেন্সত এক বিস্তৃত বাণিজ্যিক কাৰ্যসূচীৰ অংশ হিচাপে লোৱা হয়।
এই নতুন ডোহা কাৰ্যসূচীত কৃষি-অকৃষি খণ্ডৰ শুল্ক, পৰিবেশ আৰু বাণিজ্য, subsidy, trade facilitation, চৰকাৰী খৰচৰ স্বচ্ছতা, intellectual property, আৰু WTO চুক্তিসমূহ প্ৰয়োগত উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ সমস্যাৰ দৰে বিভিন্ন দিশ অন্তৰ্ভুক্ত হৈছিল।
ইয়াৰ ফলস্বৰূপ, WTO-ৰ নিয়ম-কানুনত উল্লেখযোগ্য পৰিৱর্তন ঘটিছে। ২০১১ চনত Government Procurement Agreement পুনৰ সাজি বছৰি প্ৰায় ১০০ বিলিয়ন ডলাৰৰ ব্যয়ৰ ক্ষেত্ৰ এই চুক্তিৰ আওতালৈ আনে। ২০১৩ চনৰ বালি কনফাৰেন্সত Trade Facilitation Agreement গৃহীত হয়, যিয়ে সীমান্তৰ কাগজ-পত্ৰ সম্পৰ্কীয় জটিলতা হ্ৰাস কৰি বাণিজ্য খৰচ প্ৰায় ১৪% হ্ৰাস কৰিব আৰু বিশ্ব ৰপ্তানিত বছৰি ১ ট্রিলিয়ন ডলাৰৰো অধিক বৃদ্ধি সম্ভৱ কৰিব।
২০১৫ চনৰ নাইৰোবি কনফাৰেন্সত তথ্য প্ৰযুক্তি সামগ্ৰীৰ ওপৰত শুল্ক বিলোপ, আৰু কৃষি পণ্যৰ ৰপ্তানি ভর্তুকি সম্পূৰ্ণৰূপে বাতিল কৰাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। ২০১৭ চনত WTO-ৰ বৌদ্ধিক সম্পত্তি চুক্তিত সংশোধনী আনি, গৰিব দেশসমূহৰ বাবে সস্তা ঔষধৰ প্ৰৱেশ সহজ কৰা হয়।
২০২২ চনৰ ১২তম মিনিষ্টেৰিয়েল কনফাৰেন্সত মৎস্য ভর্তুকি সন্দৰ্ভত ঐতিহাসিক চুক্তি, খাদ্য সংকট আৰু কোভিড-১৯ মহামাৰীৰ প্ৰতি আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিক্ৰিয়া গ্ৰহণ কৰা হয়। ২০২৪ চনৰ ১৩তম কনফাৰেন্সত WTO সংস্কাৰ আৰু উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ বাবে বাণিজ্য সুযোগসুবিধা বঢ়োৱাৰ ওপৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰা হয়।
WTO-ৰ অধীনত হোৱা এইবোৰ বাণিজ্য আলোচনা আৰু চুক্তিসমূহে কেৱল বিশ্ব বাণিজ্যই সুসংহত কৰিছে বুলি নহয়, উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ বাবে ন্যায়সংগত সুযোগ সৃষ্টি কৰি বৈশ্বিক অৰ্থনীতিৰ বিকাশতো গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱদান ৰাখিছে।
বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা (WTO) আৰু বৰ্তমান সময়ৰ বাণিজ্য আলোচনা (WTO at present time)
বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা (WTO) হৈছে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্যৰ নিয়ম-কানুনৰ সংস্থা, যাৰ মুখ্য উদ্দেশ্য হৈছে বিশ্বৰ দেশসমূহৰ মাজত বাণিজ্য সুসংহত, সহজ আৰু মুক্তভাৱে চলি থকাৰ পৰিৱেশ নিশ্চিত কৰা। WTO ১৯৯৫ চনত স্থাপিত হৈছিল আৰু ই পূৰ্বৰ General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)-ৰ উত্তৰাধিকাৰী। যদিও WTO তুলনামূলকভাৱে এটি নতুন সংস্থা, তথাপি ইয়াৰ ওপৰত আধাৰিত বহুপাক্ষিক বাণিজ্য ব্যৱস্থাৰ ইতিহাস ৭৫ বছৰতকৈও অধিক পুৰণি।
সাত দশকত বিশ্ব বাণিজ্যত অভূতপূৰ্ব উন্নতি আহিছে। সামগ্ৰী ৰপ্তানিৰ গড় বৃদ্ধি হাৰ বছৰি প্ৰায় ৬% আছিল। ১৯৪৮ চনৰ তুলনাত ২০২৩ চনত মুঠ ৰপ্তানিৰ পৰিমাণ ২৫০ গুণ বৃদ্ধি পায়। এই বৃদ্ধি WTO আৰু GATT-ৰ অধীনত হোৱা বাণিজ্য আলোচনাৰ ফলস্বৰূপ।
আৰম্ভণিৰ বাণিজ্য আলোচনা বা “rounds”বোৰ মূলত শুল্ক হ্ৰাসৰ ওপৰত কেন্দ্ৰিত আছিল। পাছলৈ subsidy, anti-dumping, intellectual property, পরিবেশ আৰু সেৱাখণ্ডো অন্তৰ্ভুক্ত হয়। ১৯৮৬-৯৪ সময়চোৱাৰ উৰুগুৱে ৰাউণ্ডই WTO গঠন কৰাৰ দিশে পথ প্ৰসস্ত কৰে।
WTO-ৰ অধীনত ১৯৯৭ চনত তথ্য প্ৰযুক্তি, টেলিকম আৰু আৰ্থিক সেৱাখণ্ড মুক্ত কৰাৰ বিষয়ে সদস্য দেশসমূহে গুৰুত্বপূৰ্ণ চুক্তিত উপনীত হয়। ২০০১ চনৰ ডোহা কনফাৰেন্সত উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ সমস্যা আৰু বাণিজ্য সহজীকৰণৰ ক্ষেত্ৰত ব্যাপক আলোচনা আৰম্ভ হয়।
বৰ্তমান সময়ত, WTO বৈশ্বিক বাণিজ্যৰ প্ৰধান সংস্থা হিচাপে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰি আছে। ২০২২ চনৰ ১২তম মিনিষ্টেৰিয়েল কনফাৰেন্সত সদস্য দেশসমূহে মৎস্য ভর্তুকি নিয়ন্ত্ৰণ, খাদ্য সংকট, আৰু কোভিড-১৯ মহামাৰীৰ প্ৰতি একসাথে প্ৰতিক্ৰিয়া দিছিল। ২০২৪ চনৰ ১৩তম কনফাৰেন্সত WTO সংস্কাৰৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি, উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ বাবে বাণিজ্য সুযোগসুবিধা বৃদ্ধি কৰাৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰা হয়।
উল্লেখযোগ্যভাৱে, WTO-ৰ অধীনত সম্পাদিত Trade Facilitation Agreement-এ সীমান্ত কাগজ-পত্ৰৰ জটিলতা হ্ৰাস কৰি বাণিজ্য খৰচ প্ৰায় ১৪% হ্ৰাস কৰিছে। Information Technology Agreement-ৰ বিস্তাৰে বছৰি ১.৩ ট্রিলিয়ন ডলাৰৰ বাণিজ্য শুল্কমুক্ত কৰি তথ্য প্ৰযুক্তি খণ্ডৰ ব্যাপক বিস্তাৰ ঘটিছে। ২০১৭ চনৰ সংশোধনীয় আই.পি চুক্তিয়ে গৰিব দেশসমূহৰ বাবে সস্তা ঔষধৰ প্ৰৱেশ সহজ কৰিছে।
সারাংশ ৰূপে ক’বলৈ গ’লে, WTO বৰ্তমান সময়ত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্যৰ এক কেন্দ্ৰীয় স্তম্ভ হিচাপে দ্ৰুতলয়ে বিবর্তিত হৈ আছে। ইয়াৰ দ্বাৰা উন্নয়নশীল আৰু বিকাশশীল দেশসমূহে বাণিজ্যৰ মাজেৰে নিজৰ অৰ্থনৈতিক সম্ভাৱনা উপলব্ধি কৰিব পৰা এক বাট মুকলি হৈছে। তথাপিও WTO-ই ভবিষ্যতৰ চেলেঞ্জসমূহ যেনে – ডিজিটেল বাণিজ্য, জলবায়ু পৰিবর্তন, আৰু জিঅ’পলিটিকেল সংঘাত – সাফল্যৰে সমাধান কৰিবলৈ সদায় নবীনতা আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতাৰ প্ৰয়োজন আছে।
সমালোচনা (Criticism)
বিশ্ব বাণিজ্যিক সংস্থাটোৰ কার্যকলাপ সমালোচনাৰ ঊর্ধ্বত নহয়। এই ব্যৱস্থাৰ দ্বাৰা উন্নয়নশীল দেশবিলাকক উন্নত দেশবিলাকে তেওঁলোকক ব্যৱসায় কৰাৰ সুবিধা দিলেও উন্নত দেশবিলাকে এই ক্ষেত্রত কিছুমান বাধা আৰোপ কৰাৰ ফলত মুক্তভাৱে ব্যৱসায় কৰাৰ ক্ষেত্ৰত বাধাৰ সৃষ্টি হৈছে। বিশেষকৈ উন্নত দেশবিলাকে শ্রমিকৰ মান, ব্যৱসায়ৰ প্রতিযোগিতামলক নীতি, পৰিৱেশ, চৰকাৰৰ স্বচ্ছতা আদি প্রশ্ন অৱতাৰণা কৰি বিশ্ব বজাৰত মুক্তভাৱে বাণিজ্য কৰাত বাধাৰ সৃষ্টি কৰিছে। আমেৰিকাই উন্নয়নশীল দেশবিলাকৰ ব্যৱসায়ৰ ক্ষেত্ৰত অযথাভাৱে কিছুমান ক্ষেত্ৰত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। বিশেষকৈ উন্নত ৰাষ্ট্ৰবিলাকে উন্নয়নশীল দেশবিলাকৰ শ্ৰমিকৰ মানদণ্ডৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি উৎপাদিত সামগ্ৰীৰ মান নির্ণয় কৰিছিল। শ্রমিক নিপুণ নোহোৱাৰ কাৰণে তেওঁলোকৰ দ্বাৰা উৎপাদিত সামগ্রী উন্নত মানৰ নহয় বুলি তেনে সামগ্রী বিশ্ব বজাৰত বিক্ৰী কৰাত বাধাৰ সৃষ্টি কৰিছিল।
সামৰণি (Conclusion)
বিশ্ব বাণিজ্য সংস্থা (WTO) হৈছে এখন আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠন, যাৰ মূল উদ্দেশ্য হ’ল বিশ্বব্যাপী বাণিজ্য নিয়ম-বিধি স্থাপন আৰু সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজত মসৃণ আৰু ন্যায়সঙ্গত বাণিজ্য সম্পন্ন কৰা। ই ১৯৯৫ চনত গঠন হৈছিল আৰু বিশ্বৰ বেছিভাগ দেশ এই সংগঠনৰ সদস্য।
WTO বিশ্ব বাণিজ্যৰ সমস্যা সমাধান, বিতৰ্ক নিষ্পত্তি, বাণিজ্যিক ব্যৱস্থাৰ স্বচ্ছতা বৃদ্ধি, আৰু উন্নয়নশীল দেশসমূহক সহায় কৰাৰ ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূর্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে। যদিও কেতবোৰ দেশ WTO-ৰ নীতিৰ ওপৰত সমালোচনা কৰে, বিশেষকৈ উন্নয়নশীল দেশসমূহে আগবঢ়োৱা দাবিসমূহৰ ক্ষেত্ৰত, তথাপি ই আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাণিজ্যৰ সুস্থিতি আৰু বিকাশত এক মুখ্য শক্তি হিচাপে পৰিগণিত।
Hi, I’m Dev Kirtonia, Founder & CEO of Dev Library. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
