Sociological Thinkers II Unit 1 টেলকট পাৰচন, College and University Answer Bank for BA, B.com, B.sc, and Post Graduate Notes and Guide Available here, Sociological Thinkers II Unit 1 টেলকট পাৰচন Solutions to each Unit are provided in the list of UG-CBCS Central University & State University Syllabus so that you can easily browse through different College and University Guide and Notes here. Sociological Thinkers II Unit 1 টেলকট পাৰচন Question Answer can be of great value to excel in the examination.
Sociological Thinkers Unit 1 টেলকট পাৰচন
Sociological Thinkers II Unit 1 টেলকট পাৰচন Notes cover all the exercise questions in UGC Syllabus. Sociological Thinkers II Unit 1 টেলকট পাৰচন The provided here ensures a smooth and easy understanding of all the concepts. Understand the concepts behind every Unit and score well in the board exams.
Talcott Parsons
SOCIOLOGY
SOCIOLOGYCAL THINKERS – II
সমাজতাত্ত্বিক চিন্তাবিদকল – II
অতি চমু প্ৰশ্নোত্তৰ
(ক) শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলওৱা:
১। প্ৰদত্ত প্ৰণৱতা প্ৰণালী থকা ব্যক্তি এজনৰ আচৰণৰ অপ্ৰত্যাশিততা পৰিস্থিতিৰ এটা ক্ৰমৰ সৈতে আদান-প্ৰদান কৰা বুলি কোৱা হয়? (otality of behavior of an individual with a given tendency system interacting with a sequence ofsituations” is termed as ___?)
(ক) আচৰণ (Behavior)।
(খ) ভূমিকা (Role)।
(গ) ব্যক্তিত্ব (Personality)।
(ঘ) এইবোৰৰ কোনোটোৱেই নহয় (None of these)।
উত্তৰঃ (গ) ব্যক্তিত্ব।
২। সমাজবিজ্ঞানৰ ওপৰত ‘বিশেষজ্ঞ প্ৰণালী’ আৰু “সাধাৰণ গ্ৰন্থ ‘ লিখিছিল—
(The Specialist System” and “Generel Treatise” on sociology was written by—)
(ক) মেক্স ৱেবাৰ( Max Webar)।
(খ) ভিলফ্ৰেডো পাৰেটো( Vilfredo Pareto)।
(গ) চাৰ্লচ এইচ. কুলি(Charles H. Cooly)।
উত্তৰঃ (খ) ভিলফ্ৰেডো পাৰেটো।
৩। টেলকত পাৰচনৰ মৃত্যু হৈছিল— (Talcott persons death—)
(ক) ১৯৭৯ (1979)।
(খ) ১৮৭৯ (1879)।
(গ) ১৭৭৯ (1779)।
উত্তৰঃ (ক) ১৯৭৯ (1979)।
৪। সমাজত গঠনত স্থৰ অৰিহণা যোগাব— (Contribute to the formation of strata in society)
(ক) বৈষম্য, বিভাজন আৰু শ্ৰেণী বিভাজন (Inequality, division & classification)।
(খ) অৰ্থনৈতিক, সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক কাৰক (Economic, social & political factors)।
(গ) শ্ৰেণী, শক্তি, গাঁথনি আৰু কৰ্তৃত্ব (Class, power, structure & authority)।
(ঘ) মানসিক কাৰক, বৈষম্য আৰু বিকাশ (Psychological factors, inequality & development)।
উত্তৰঃ (খ) অৰ্থনৈতিক, সামাজিক, আৰু ৰাজনৈতিক কাৰক।
৫। স্থিতি প্ৰতীক___। (Status symbolizes____.)
(ক) গতিশীলতা ( Mobility)।
(খ) শ্ৰেণীবিন্যাস (Classtratification)।
(গ) সামাজিক কাৰকসমূহ (Socialfactors)।
(ঘ) ৰাজনৈতিক কাৰকসমূহ (Political factors)।
উত্তৰঃ (গ) সামাজিক কাৰকসমূহ।
৬। পাৰ্টিপ্রতিক___ । (Partysymbolizes___.)
(ক) ৰাজনৈতিক কাৰকসমূহ (Political factors)।
(খ) কৰ্তপক্ষ (Authority)।
(গ) প্ৰশাসন (administration)।
(ঘ) স্থিতি (status)।
উত্তৰঃ ৰাজনৈতিক কাৰকসমূহ।
৭। উইলবাৰ্ট ই মূৰৱাসা___সমাজবিজ্ঞানী। (Wilbert E Moorewasa___ sociologist.)
(ক) হাংগেৰিয়ান (Hangarian)।
(খ) ইটালিয়ান (Italian)।
(গ) আমেৰিকান (American)।
(ঘ) ভাৰতীয় (Indian)।
(ঙ) ফৰাচী (french)।
উত্তৰঃ (গ) আমেৰিকান।
৮। সামগ্ৰী আৰু সেৱা উৎপাদনৰ বাবে এখন সমাজ সংগঠিত কৰাৰ উপায়—। (is the way a society is organized to produce goods and services—)
(ক) উৎপাদন শক্তি (Forces of production)।
(খ) উৎপাদন প্ৰক্ৰিয়া (Productionprocess)।
(গ) যন্ত্ৰৰ আধাৰত (On the basis of machines)।
(ঘ) উৎপাদনৰ পদ্ধতি (Modes of production)।
উত্তৰঃ (গ) যন্ত্ৰৰ আধাৰত।
৯। ৰাজনৈতিক উদ্দেশ্যৰ বাবে জাতি কি সংগ্ৰহ কৰি আছে? (Is mobilizing caste for political purpose)
(ক) জাতিৰ ৰাজনীতিকৰণ (Politicization of caste)।
(খ) ৰাজনীতিৰ জাতিকৰণ (Casteicisation of politics)।
(গ)ৰাজনৈতিক জাতি (Politicalcaste Exploitation)।
(ঘ) শোষণ (Exploitation)।
উত্তৰঃ (ক) জাতিৰ ৰাজনীতিকৰণ।
১০। স্তৰৰ একক ৰূপ (The singular form of strata)
(ক) স্তৰ (Onestrata)।
(খ) মূৰ্তি (Stratas Statue)।
(গ) তৰপ (Stratum)।
উত্তৰঃ (তৰপ)।
(খ) উত্তৰ লিখা:
১। টালকত পৰচন প্ৰণালীৰ স্তৰ কি কি? (What are the Talcott Persons system levels?)
উত্তৰঃ ৰক্ষণাবেক্ষণ, আকত্ৰীকৰণ, লক্ষ্য-প্ৰাপ্তি, আৰু অভিযোজন।
২। সামাজিক ব্যৱস্থাৰ অৰ্থ কি?(What is meant by social system?)
উত্তৰঃ সামাজিক গাঁথনি ব্যক্তি, গোট আৰু প্ৰতিষ্ঠানৰ মাজত বিদ্যমান আন্তঃসম্পৰ্কৰ আৰ্হিযুক্ত শৃংখলা আৰু এক সুসংগত সম্পূৰ্ণ গঠন। স্থিতি আৰু ভূমিকাৰ আনুষ্ঠানিক সংগঠন যি তুলনামূলকভাৱে সৰু স্থিৰ গোট এটাৰ সদস্যসকলৰ মাজত বিকশিত হ’ব পাৰে যেনে– এটা পৰিয়াল বা ক্লাব।
৩। সামাজিক ব্যৱস্থাৰ তত্ত্ব কি? (What is the theori of social system?)
উত্তৰঃ প্ৰণালী তত্ত্ব, যাক সামাজিক বিজ্ঞানত সামাজিক প্ৰণালী তত্ত্ব বুলিও কোৱা হয়,সমাজৰ অধ্যয়ন, ব্যক্তি আৰু তেওঁলোকৰ বিশ্বাসকে ধৰি উপাদানবোৰৰ এক জটিল ব্যৱস্থা হিচাপে, যিহেতু সেইবোৰ সম্পূৰ্ণ এখন দেশৰ সৈতে সম্পৰ্কিত। সমজ ব্যৱস্থা হিচাপে সমাজৰ অধ্যনৰ সামাজিক বিজ্ঞানত এক দীঘলীয়া ইতহাস আছে।
৪। পাৰচনৰ সামাজিক পৰিৱৰ্তনৰ দুটা স্তৰ কি কি? (What are two stages of persons social change?)
উত্তৰঃ পাৰচনে সামাজিক পৰিৱৰ্তনক দুটা স্তৰত দেখিছিল, প্ৰথমতে, পৰিবৰ্তন যি সামাজিক ব্যৱস্থাৰ ভিতৰত প্ৰক্ৰিয়া ৰচনা কৰে আৰু দ্বিতীয়ত, সামাজিক ব্যৱস্থাৰপৰিবৰ্তনৰ প্ৰক্ৰিয়াবোৰ।
৫। পাৰচনে কি তৰ্ক কৰিছিল? (What did persons argue?)
উত্তৰঃ টেলকত পাৰচনে সমাজক মানৱ শৰীৰৰ দৰে কাম কৰা হিচাপে দেখিছিল যে সমাজৰ প্ৰতিষ্ঠানবোৰ শৰীৰৰ অংগৰ দৰে আছিল– প্ৰতিটোৱে নিৰ্দিষ্ট কাৰ্য্য সম্পাদন
কৰিছিল যিবোৰ সমগ্ৰৰ তত্বাৱধানৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় আছিল।
৬। সমাজশাস্ত্ৰত কৰ্যবাদৰ এজন পৃষ্ঠপোষকৰ নাম লিখা? (Write the name of a sponor of action in sociology?)
উত্তৰঃ টালকট পাৰচনে।
৭। টালকট পাৰচনৰ মতে কাৰ্যৰ ভাগ দুটা কি কি? (What are the two part of action according to Talcott Person?)
উত্তৰঃ টালকট পাৰচনৰ মতে কাৰ্যৰ ভাগ দুটা হ’ল–
(ক) প্ৰকাশ্য কাৰ্য আৰু
(খ) অপ্ৰকাশ্য কাৰ্য।
৮। টালকট পাৰচনৰ দুখন গ্ৰন্থৰ নাম লিখা? (Write the name of two books by Talcott Person?)
উত্তৰঃ টালকট পাৰচনৰ দুখন গ্ৰন্থৰ নাম হ’ল–
(ক) Social system.
(খ) Essay in sociological Theory.
চমু আৰু ৰচনাধৰ্মী প্ৰশ্নোত্তৰ
১। পাৰচনৰ কেনেধৰণৰ সমাজবিজ্ঞানী? (What type of socialogist is Persons?)
উত্তৰঃ টালকট পাৰচন (১৩ ডিচেম্বৰ ১৯০২-৮ মে ১৯৭৯) ধ্ৰুপদী পৰম্পৰাৰ এজন আমেৰিকান সমাজবিজ্ঞানী আছিল, যি তেওঁৰ সামাজিক তত্ত্ব আৰু গাঁঠনিগতকাৰ্যকৰীতাৰ বাবে সৰ্বাধিক জনাজাত। পাৰচনক বিংশ শতিকাত সমাজবিজ্ঞাৰ আটাইতকৈ প্ৰভাৱশালী ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰা হয়।
২। পাৰচনে সামাজিকীকৰণক কি কি ভাগত ভাগ কৰিছে? (Person has divided socialization into how many parts?)
উত্তৰঃ পাৰচন সামাজিকীকৰণক প্ৰাথমিক আৰু গৌণ সামাজিকীকৰণলৈ বিভক্ত কৰে; প্ৰাথমিক সামাজিকীকৰণ পৰিয়ালত হয়, য’ত আমি আমাৰ পৰিয়াল আৰু সম্প্ৰদায়ৰ নিৰ্দিষ্ট নিয়ম আৰু মূল্যবোধ শিখিম। সেয়েহে অভিভাৱকসকলে শিশুসকলক সমাজৰ নিয়ম আৰু মূল্যবোধ শিকায়, প্ৰক বিদ্যালয় শিক্ষাৰ জৰিয়তে।
৩। সামাজিক স্ত্ৰকৰণৰ তত্ত্বক টালকত পাৰচনৰ অৱদান কি? (What are the contributions of Talcott Persons to the theory of social stratilication?)
উত্তৰঃ পাৰচনে সামাজিক স্তৰকৰণক সমাজৰ বাবে অনিবাৰ্য আৰু কাৰ্যকৰী দুয়োধৰণৰ ৰূপত চায় কিয়নো ই সকলো সামাজিক প্ৰণালীৰ প্ৰয়োজনীয় অংশ হোৱা অংশদৰী মূল্যবোধৰ পৰা চালিত হয়। এইটো কাৰ্যকৰী কাৰণ ই সমাজৰ বিভিন্ন গোটক একত্ৰিত কৰাত সহায় কৰে।
৪। সামাজিক সংৰচনাৰ প্ৰকাৰ কেইটা কি কি? চমুকৈ আলোচনা কৰা। (What are the type of social structure? Briefly discuss.)
উত্তৰঃ সামাজিক সংৰচনাৰ প্ৰকাৰ কেইটা তলত চমুকৈ আলোচনা কৰা হ’ল–
টালকত পাৰচনে চাৰিটা প্ৰধান সামাজিক সংৰচনাৰ যেনে– বিশ্বজনীন সামাজিক,মূল্য, বিশেষাত্মত সামাজিক মূল্য,স্ব-লব্ধ সামাজিক মূল্য আৰু জন্ম প্ৰদত্ত সামাজিক মূল্য এইকেইটা সম্পৰ্কে তলত আলোচনা কৰা হ’ল।
(ক) বিশ্বজনীন সামাজিক মূল্য: বিশ্বজনীন সামাজিক মূল্যবোৰ হ’ল এনে কিছুমান বস্তু যিবোৰ প্ৰায় সকলো সমাজত পোৱা যায় আৰু প্ৰত্যেকৰে ক্ষেত্ৰত ব্যৱহৃত। যেনে– যদি এজন সুনিপুন খনিকৰৰ উৎপাদিত সামগ্ৰীৰ উন্নত
মানৰ আৰু সুলভ মূল্যৰ হয় তেনে ক্ষেত্ৰত প্ৰত্যেক সমাজে সেইজন খনিকৰক নিৰ্বাচন কৰিব আৰু এইদৰে অৰ্হতা সম্বন্ধে খনকৰসকল প্ৰত্যেক সমাজতে নিৰ্বাচিত হ’ব।
(খ) বিশেষাত্মক সামাজিক মূল্য: বিশেষাত্মক সামাজিক মূল্যত বিশেষ এখন সমাজৰ বৈশিষ্ট্য আন এখন সমাজৰ পৰা বেলেগ হয়। যেনে– যদি এখন সমাজত যিকোনো এটা স্তৰৰ নিৰ্বাচন জাতি, ধৰ্ম,দেশ অনুযায়ী কৰা হয় তেতিয়া এইটো বুজা যায় যে এনে সমাজে বিশেষাত্মকা সামাজিক মূল্যৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়ে।
(গ) স্ব-লব্ধ সামাজিক মূল্য: যেতিয়া প্ৰস্থিতিবোৰ নিজৰ যত্নৰ বা প্ৰচেষ্টাৰ জৰিয়তে লাভ কৰা হয় তেতিয়া ইয়াক স্ব-লব্ধ সামাজিক মূল্য বুলি কোৱা হয়।
(ঘ) জন্ম প্ৰদত্ত সামাজিক মূল্য: যেতিয়া প্ৰস্থিতিবোৰ বংশানুক্ৰমিক হয় বা ব্যক্তিয়ে জন্মগতভাৱে লাভ কৰে তেনে ক্ষেত্ৰত সমাজে জন্ম প্ৰদত্ত সামাজিক মূল্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব
আৰোপ কৰা দেখা যায়।
৫। টালকট পাৰচনৰ মতে সামাজিক সংৰচনাৰ অৰ্থ কি? সামাজিক সংৰচনাৰ উপাদানসমূহ আলোচনা কৰা। (According to the Talcott Parsons, what is the meaning of social structure?Duscess the elements of social structure.)
উত্তৰঃ টালকট পাৰচনৰ মতে, সামাজিক সংৰচনা শব্দটো সংস্থা, অভিকৰণ, সামাজিক প্ৰণালী, প্ৰস্থিতি আৰু ভূমিকা আদি প্ৰণালীৰ আন্তঃসম্পৰ্কৰে গঠিত হয। টালকট পাৰচনৰ
মতে সামাজিক সংৰচনাৰ উপাদান আৰু প্রকাৰসমূহ তলত আলোচনা কৰা হ’ল–
সামাজিক সংৰচনাৰ উপাদান: একোটা সামাজিক সংৰচনাত মানুহে কিছুমান লক্ষ্য আৰু উদ্দেশ্য পূৰণৰ বাবে কিছুমান সমূহ বা সমিতি সংগঠিত হয়। এই লক্ষ্য আৰু উদ্দেশ্য সাধন কৰিব পৰা হব তেতিয়াহে, যেতিয়া সামাজিক সংৰচনাই কিছুমান নীতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰে। এই নীতি সামাজিক সংৰচনাৰ বিভিন্ন উপাদানসমূহ নিৰ্দ্ধাৰণ কৰে। সামাজিক সংৰচনাৰ উপাদানসমূহ হ’ল–
(ক) প্ৰতিমানগত পদ্ধতি: প্ৰতিমানগত পদ্ধতিয়ে এখন সমাজক ধাৰণা আৰু প্ৰমূল্যৰ লগত পৰিচয় কৰায়। এই প্ৰতিমানসমূহৰ লগত মানুহৰ আনুভূতিক প্ৰয়োজনীয়তা জঢ়িত হৈ থাকে। এই প্ৰতিমানবোৰৰ মতে সংস্থা আৰু
সমিতিবোৰ আন্তঃসম্পৰ্কীয়। সমাজৰ এই ইপ্সিত প্ৰতিমানসমূহৰ মতে ব্যক্তিয়ে তেওঁলোকৰ ভূমিকা পালন কৰে।
(খ) সংস্থিতি পদ্ধতি: সংস্থিতি পদ্ধতিয়ে ব্যক্তিৰ প্রস্থিতি আৰু ভূমিকাৰ কথা বুজায়। মানুহৰ আশা-প্ৰত্যাশাৰ ভিন্নমুখী, বহুমুখী আৰু অসীম। সেইকাৰণে এইবোৰ পূৰণ কৰিব পৰা যাব যদিহে সদস্যসকলে তেওঁলোকৰ শক্তি আৰু সামৰ্থ্য অনুসৰি বিভিন্ন ভূমিকাবোৰ ৰূপায়ন কৰে। প্ৰকৃততে, সামাজিক সংৰচনাৰ যথাৰ্থ ক্ৰিয়াবোৰ ভূমিকা আৰু প্ৰস্থিতিৰ যথাৰ্থ ৰূপায়নৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।
(গ) অনুশাসন পদ্ধতি: প্ৰতিমানৰ যথাৰ্থ প্ৰয়োগৰ প্ৰত্যেক সমাজতে কিছুমান অনুশাসন পদ্ধতি দেখা যায়। সমজিক সংৰচনাৰ বিভিন্ন অংশৰ অখণ্ডতা আৰু অসংলগ্নতা নিৰ্ভৰ কৰে সামাজিক প্ৰতমানৰ সমৰূপতাৰ ওপৰত। অনুশাসন পদ্ধতি কাৰ্যকাৰিতাৰ ওপৰত সামাজিক সংৰচনাৰ স্থায়িত্ব নিৰ্ভৰ কৰে।
(ঘ) ক্ৰিয়া পদ্ধতি: ই সামাজিক সংৰচনাৰ এক লক্ষ্য। গোটেই সংৰচনাই ক্ৰিয়া পদ্ধতিৰে পৰিৱেষ্টিত। সামাজিক সম্বন্ধৰ জল গাঁথনিৰ মূল কাৰণ হ’ল ক্ৰিয়া। বিভিন্ন ক্ৰিয়া সম্পাদনৰ জৰিয়তে মানুহে সমূহে অনৰ সৈতে সম্বন্ধিত হৈ
পৰে আৰু ই সামাজিক সংৰচনাৰ স্থিতি অক্ষুণ্ণ ৰখাৰ সহায় কৰে।
৬। টালকত পাৰচনৰ মতে সম্প্ৰদায়ৰ উপাদানসমূহ কি কি আলোচনা কৰা? (Discuss what community elements are according to Talcott Parsons.)
উত্তৰঃ সমাজশাস্ত্ৰবিধ টলকট পাৰচনৰ মতে “সম্প্ৰদায় হ’ল এক নিৰ্দিষ্ট ভৌগোলিক অৱস্থানত উময়হতীয়া স্বাৰ্থৰে বাস কৰা আমি-ভাপসম্পন্ন মনোৱসমূহ, যাৰ কিছুমান সমিতি,
সামাজিক সংস্থা আছে। সম্প্ৰদায়ৰ অন্তৰ্গত এই সংস্থাসমহে সম্প্ৰদায়টোৰ দৈনন্দিন ক্ৰিয়াকলাপ আৰু আৰ্থিক, সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক আদি দিশৰ কাৰ্যকলাপ পৰিচালিত কৰে।”
টালকট পাৰচনৰ মতে সম্প্ৰদায়ৰ কিছুমান উপাদান দেখিবলৈ পোৱা যায়। সেই উপাদানসমূহ তলত আলোচনা কৰা হ’ল–
(ক) ব্যক্তিৰ সমষ্টি: সম্প্ৰদায়ৰ বাবে ব্যক্তিসমূহৰ নিতন্ত প্ৰয়োজন। উমৈহতিয়া লক্ষ্যৰে উমৈহতিয়া ভাৱে সমাজত ওচৰা-ওচৰিকৈ বসবাস কৰা ব্যক্তিসকলেহে সম্প্ৰদায় গঠন কৰিব পাৰে।
(খ) স্থানীয়তা: সম্প্ৰদায় গঠনৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় ব্যক্তিসকলক কোনো অঞ্চলৰ স্থানীয় লোক হোৱাটো বাঞ্ছনীয়। স্থানীয় প্ৰজননৰ দ্বাৰা জন্মগ্ৰহণ কৰা ব্যক্তিহে সম্প্ৰদায়
গঠনৰ বাবে উপযোগী।
(গ) সাম্প্ৰদায়িক মনোভাৱ: এটা সম্প্ৰদায় সদস্যসকলৰ অনুভূতি সম্প্ৰদায়িকা হোৱা দৰকাৰ। সম্প্ৰদায়ৰ সদস্যসকলে সততে ‘আমি ভাৱ’ পোষণ কৰো। আমাৰ গাওঁ আমাৰ সমস্যা
আদি ভাৱতে সাম্প্ৰদায়িক মনোভাৱ প্ৰকাশ কৰে।
(ঘ) স্বভাৱিকতা: স্বভাৱিকতাৱেই এটা সম্প্ৰদায়ৰ সৃষ্টি হয়। কোনো এডোখৰ উপযুক্ত ঠাইত নিৰ্বাহ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ ফলতেই সম্প্ৰদায়ৰ জন্ম হয়।
(ঙ) ভৌগোলিক অৱস্থিতি: এটা সম্প্ৰদায়ৰ বাবে এডোখৰ নিৰ্দিষ্ট এলেকা বা ভৌগোলিক পৰিসীমা থাকিব লাগিব। তেতিয়াহে স্বাভাৱিক সম্বন্ধ গঢ়ি উঠিব পাৰে।
(চ) বিশেষ নাম: প্ৰত্যেকটো সম্প্ৰদায়ৰে এটা বিশেষ নাম থাকে আৰু সম্প্ৰদায়টোৰ সকলো ব্যক্তি সেই নামেৰেই পৰিচিত হয়।
(ছ) স্থায়িত্বতা: সম্প্ৰদায় সদায় স্থায়ী প্ৰকৃতিৰ। সম্প্ৰদায় এটা ৰাজনৈতিক বা সামাজিক পৰিবৰ্তনৰ কবলত পৰিলেও সম্প্ৰদায়ৰ স্থায়িত্বৰ অৱসান নঘটে।
(জ) সাদৃশ্যতা: এটা সম্প্ৰদায়ৰ সকলো লোকৰ মাজতে ভাষা,ৰীতি-নীতি, লোকাচাৰ আদিত সাদৃশ্যতা দেখা যায়।
৭। পাৰচনৰ মতে সামাজিক প্ৰণালীৰ প্ৰকাৰবোৰ কি কি? (According to Person, what are the types of social systems?)
উত্তৰঃ পাৰচনৰ মতে সামাজিক প্ৰণালীৰ প্ৰকাৰবোৰ হ’ল–
(ক) বিশেষত্ববাদী বৰ্ণনামূলক প্ৰকাৰ: পাৰচনৰ মতে, এই ধৰণৰ সামাজিক ব্যৱস্থা আত্মিয়তা আৰু সামাজিকতাৰ চাৰিওফালে সংগঠিত হোৱাৰ প্ৰৱণতা আছে। এনে প্ৰণালীৰ নীয়মীয় আৰ্হিবোৰ পৰম্পৰাগত আৰু বৰ্ণনাৰ উপাদানৰ
দ্বাৰা সম্পূৰ্ণৰূপে আধিপত্য বিস্তাৰিত। এই ধৰণৰ প্ৰণালীটো বেছিভাগ পূৰ্বহিক্ষিত সমাজৰ দ্বাৰা প্ৰতিনিধিত্ব কৰা হয় য’ত প্ৰয়োজনীয়তা জৈৱিক জীয়াই থকাত সীমাবদ্ধ।
(খ) বিশেষত্ববাদী প্ৰাপ্তিৰ প্রকাৰ: সামাজিক জীৱনত পৃথকীকৰণ উপাদান হিচাপে ধৰ্মীয় ধাৰণাবোৰৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা আছে। যেতিয়া এই ধৰ্মীয় ধাৰণাবোৰ যুক্তিসঙ্গতভাৱে প্ৰণালবদ্ধ কৰা হয় তেতিয়া নতুন ধৰ্মৰ ধাৰণাৰ সম্ভাৱনা উদ্ভৱ হয়। ভৱিষ্যতবাণীৰ এই প্ৰকৃতিৰ ফলস্বৰূপে আৰু দ্বিতীয়তে ই অ-অভিজ্ঞতমূলক ক্ষেত্ৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।
(গ) সাৰ্বজনীনতাবাদী প্ৰাপ্তিৰ প্ৰকাৰ: যেতিয়া নৈতিক ভৱিষ্যতবাণী আৰু অ-অভিজ্ঞতমুলক ধাৰণাবোৰ একত্ৰিত কৰা হয়, তেতিয়া নৈতিক নিয়মৰ এক নতুন সংহতি উদ্ভৱ হয়। ইয়াৰ কাৰণ হৈছে পৰম্পৰাগত শৃংখলাটোক নৈতিক
ভৱিষ্যতবক্তাই অতিপ্ৰাকৃপ্ৰতৰ নামত প্ৰত্যাহ্বান জনাইছে। এনে নিয়মবোৰ সামাজিক সদস্যৰ বিদ্যমান সম্পৰ্কৰ পৰা আহৰণ কৰা হৈছে; সেয়েহে তেওঁলোক সাৰ্বজনীন প্ৰকৃতিৰ। ইয়াৰ উপৰিও, সেইবোৰ অভিজ্ঞতমূলক বা অ-অভিজ্ঞতমূলাক লক্ষ্যৰ সৈতে সম্পৰ্কিত, সেয়েহে এইবোৰ প্ৰাপ্তিমুখী।
(ঘ) সাৰ্বজনীন বৰ্ণনাৰ প্ৰকাৰ: এই সামাজিক প্ৰকাৰৰ অধীনত, মূল্য অভিমুখীতাৰ উপাদানবোৰত বৰ্ণনাৰ উপাদানবোৰৰ আধিপত্য থাকে। সেয়েহে অভিনেতাজনৰ
প্ৰদৰ্শনৰ সলনি তেওঁৰ স্থিতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। এনে প্ৰণালীত, অভিনেতাৰ কৃত্ববোৰ এক সামূহিক লক্ষ্যৰ বাবে প্ৰায় মূল্যবোধ। সেয়েহে এনে ব্যৱস্থা ৰাজনীতিকৃত আৰু
আক্ৰমণাত্মক হৈ পৰে। এয়া এক প্ৰকাৰৰ আধিপত্যবাদী ৰাজ্যৰ উদাহৰণ।
৮। (ক) সামাজিক ব্যৱস্থাৰ তত্ত্বাৱধান সম্পৰ্কে লিখা? (Write about the maintenance of social system.)
উত্তৰঃ সামাজিক নয়ন্ত্ৰণৰ বিভিন্ন প্ৰণালীৰ দ্বাৰা এটা সামাজিক ব্যৱস্থা বজাই ৰখা হয়। এই প্ৰণালীবোৰে সামাজিক আদান-প্ৰদানৰ বিভিন্ন প্ৰক্ৰিয়াৰ মাজত সন্তুলন বজাই ৰাখে।
চমুকৈ এই প্ৰণালীবোৰ নিম্নলিখিত শ্ৰেণীবোৰত শ্ৰেণীবদ্ধ কৰিব পাৰি–
(ক) সমাজিকৰণ: এইটো প্ৰক্ৰিয়া যাৰ দ্বাৰা এজন ব্যক্তিক সামাজিক আচৰণৰ পৰম্পৰাগত আৰ্হিৰ সৈতে মিলাই লোৱা হয়। জন্মগতভাৱে শিশু এটা সামাজিক বা অসামাজিক নহয়। কিন্তু সামাজিকীকৰণৰ প্ৰক্ৰিয়া তেওঁক সমাজৰ এজন কাৰ্যকৰী সদস্য হিচাপে বিকশিত কৰে। তেওঁ সামাজিক নিয়ম, মূল্যবোধ আৰু মানদণ্ডৰ সৈতে খাপ খোৱা সামাজিক পৰিস্থিতিৰ সৈতে নিজকে মিলাই লয়।
(খ) সামাজিক নিয়ন্ত্ৰণ: সামাজিকীকৰণৰ দৰে, সামাজিক নিয়ন্ত্ৰণ হৈছে এক ব্যৱস্থাৰ প্ৰণালী যাৰ দ্বাৰা সমাজে ইয়াৰ সদস্যসকলক সামাজিক আচৰণৰ অনুমোদিত আৰ্হিৰ সৈতে
খাপ খুৱায়। পাৰচনৰ মতে, প্ৰতিটো প্ৰণালীত দুটা প্ৰকাৰৰ উপাদান বিদ্যমান। এইবোৰ একত্ৰীকৰণমূলক, বিভাজিত আৰু একত্ৰীকৰণৰ উন্নতিত বাধা সৃষ্টি কৰে।
৮। (খ) টালকত পাৰচনৰ প্ৰাৰম্ভিক জীৱন আৰু শিক্ষাৰ বিষয়ে চমুকৈ লিখা? (Write briefly about the early life and education of Talcott Person.)
উত্তৰঃ টালকট পাৰচনৰ জন্ম কলোৰাডো স্প্রিংছ, কলোৰাডোত হৈছিল।সেই সময়ত তেওঁৰ দেউতাক কলোৰাডো কলেজৰ ইংৰাজী অধ্যাপক আৰু মহাবিদ্যালয়খনৰ উপ-সভাপতি আছিল। পাৰচনে আমহাৰ্ষ্ট কলেজত স্নাতক হিচাপে জীৱবিজ্ঞান, সমাজবিজ্ঞান আৰু দৰ্শন অধ্যয়ন কৰিছিল,১৯২৪ চনত স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ
কৰিছিল। তাৰ পাছত তেওঁ লণ্ডন স্কুল অৱ ইকনমিক্সত অধ্যয়ন কৰে আৰু পিছত জাৰ্মানীৰ হাইডেলবৰ্গ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা অৰ্থনীতি আৰু সমাজবিজ্ঞানত পি.এইচ. ডি. উপাৰ্জন কৰে।
৯। টালকত পাৰচনৰ কাৰ্য প্ৰণালীৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা। (Discuss about Talcott Parson’s action system.)
উত্তৰঃ গাঁথনিগত কাৰ্যকৰীতা হৈছে সমাজবিজ্ঞানৰ এক বহল দৃষ্টভংগী, যি সমাজক আন্ত:সম্পৰ্কিত অংশৰ হৈতে এক গাঁথনি হিচাপে চায়। কাৰ্যকৰীতাই সমাজক ইয়াৰ উপাদানৰ কাম কাজত ক্ষেত্ৰত সামগ্ৰিকভাৱে সম্বোধন কৰে, অৰ্থাৎ; নিয়ম,ৰীতি-নীতি, পৰম্পৰা আৰু প্ৰতিষ্ঠান। গাঁথনিগত
কাৰ্যকৰীতা, তেওঁৰ কাৰ্য প্ৰণালী তত্ত্ব আৰু এ. জি. আই.এল. আঁচনিৰ শৈতে এই কামৰ বাবে টালকত পাৰচন বহুলভাৱে জনাজাত।
কাৰ্য হৈছে এক প্ৰণালীৰ প্ৰয়োজনীয়তা বা প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰাৰ দিশত নিৰ্দেশিত এক জটিল কাৰ্যকলাপ।
এ. জি.আই.এল. আঁচনিৰ চাৰিটা অংশ হৈছে–
অভিযোজন: এটা প্ৰণালীয়ে ইয়াৰ পৰিবেশৰ সৈতে খাপ খাব লাগিব, জি লক্ষ্য প্ৰাপ্ত-এটা প্ৰণালীয়ে ইয়াৰ প্ৰাথমিক লক্ষ্যবোৰ নিৰ্ধাৰণ আৰু প্ৰাপ্ত কৰিব লাগিব।
একত্ৰিকৰণ: এটা প্ৰণালীয়ে ইয়াৰ অন্যান্য অংশৰ সৈতে সম্পৰ্ক বজাই ৰাখিব লাগিব।
প্ৰচ্ছন্নতা: এক প্ৰণালীয়ে সেই অনুপ্ৰেৰণা সৃষ্টি কৰা আৰু বাহাল ৰখা ব্যক্তিগত আৰু সাংস্কৃতিক আৰ্হি দুয়োটাৰ অনুপ্ৰেৰণা বজাই ৰাখিব লাগিব আৰু নৱীকৰণ কৰিব লাগিব।
পাৰচনৰ কামৰ হৃদয় তেওঁৰ চাৰিটা কাৰ্য প্ৰণালী, সামাজিক ব্যাৱস্থা, সাস্কৃতিক প্ৰণালী,ব্যক্তিত্ব প্ৰণলিআৰো আচৰণগত জীৱৰ ওপৰত আধাৰিত। পাৰচনে তেওঁৰ তাত্ত্বিক প্ৰণালীত সকলো স্তৰত ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ তেওঁৰ এ. জি. আই. এল আচনিখন প্ৰস্তুত কৰিছিল। আচৰণগত জীৱ হৈছে কাৰ্য প্ৰণালী যি বাহ্যিক পৃথিৱীৰ হৈতে মিলাই আৰু পৰিবৰ্তন কৰি অভিযোজন কাৰ্যটো পৰিচালনা কৰে। ব্যক্তিত্ব প্ৰণালীয়ে প্ৰণালীৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰি সেইবোৰ প্ৰাপ্ত কৰাৰ বাবে সম্পদ সংগ্ৰহ কৰি লক্ষ্য-প্ৰাপ্তি কাৰ্যবোৰ সম্পাদন কৰে। অৱশেষত, সাংস্কৃতিক প্ৰণালীয়ে অভিনেতাসকলক কাৰ্যৰ বাবে অনুপ্ৰেৰিত কৰা নিয়ম আৰু মূল্যবোধ প্ৰদান কৰি প্ৰচ্ছন্নতা কাৰ্যটো সম্পাদনা কৰে।
সামাজিক ব্যৱস্থাৰ কাম অহংকাৰ আৰু পৰিৱৰ্তনঅসংকাৰৰ সৈতে সূক্ষ্ম স্তৰত আৰম্ভ হৈছিল। তেওঁ স্থিতি ভূমিকা প্ৰণালীটোৰ মৌলিক একক হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল।
এয়া হৈছে এনে এক পৰিস্থিতিত ব্যক্তিগত অভিনেতাৰ বহুত্ব, যাৰ কমেও এটা শাৰীৰিক বা পাৰিপাৰ্শ্বিক দিশ আছে, যিসকল অভিনেতা সন্তুষ্টিৰ অনুকূলন প্ৰৱণতাৰ ক্ষেত্ৰত অনুপ্ৰাণিত হয়। অভিনেতাক চিন্তা আৰু কাৰ্যৰ ক্ষেত্ৰত নহয়, কিন্তু ইয়াৰ পৰিবৰ্তে স্থিতি আৰু ভূমিকাৰ এক গোট হিচাপে চোৱা হয়।সামাজিক ব্যৱস্থাত জীয়াই থকাৰ বাবে কিছুমান কাৰ্যকৰী প্ৰাথমিকতা, সামাজিক ব্যৱহাৰ আন প্ৰণালীৰ সমৰ্থন থাকিব লাগিব, প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰিবলৈ সক্ষম হ’ব লাগিব আৰু বহুতো অভিনেতাক সমৰ্থন কৰিব লাগিব, প্ৰণালীটোত ব্যাঘাৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ থাকিব লাগিব।
অভিনেতাসকল সামাজিক ব্যৱস্থাৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ। প্ৰণালীটোৰ মূল্যবোধ আৰু নিয়মবোৰ অভিনেতালৈ কেনেকৈ স্থানান্তৰিত হয় সেই বিষয়ে তেওঁ আগ্ৰহী আছিল।তেওঁ ধাৰণা কৰিছিল যে এক সফল প্ৰণালীত, মূল্যবোধ আৰু নিয়মবোৰ আভ্যন্তৰিণ হৈ পৰে আৰু অভিনেতাজনৰ চেতনাৰ অংশ হৈ পৰে। এইটো কম বয়সতে অভিনেতাজনৰ মাজত সোমাই পৰে আৰু বছৰ বছৰ ধৰি অভিনেতাজনে সেই অহংকাৰ বিকশিত কৰে আৰু প্ৰণালীটোৰ অনুৰুপতাত কাম কৰিবলৈ
অহংকাৰ সলনি কৰে। সামাজিকিকৰণৰ প্ৰক্ৰিয়া আৰু সামাজিক নিয়ন্তণসামাজিক ব্যৱস্থাক অভিনেতাসকলৰ পৰা বিচ্যুতিৰ পিছতো ইয়াৰ সন্তুলন বজাই ৰাখিবলৈ অনুমোদিত দিয়ে।
সাংস্কৃতিক হৈছে সামাজিক পৃথিৱীৰ বিভিন্ন উপাদানক বান্ধি ৰখা মুখ্য শক্তি। সাংস্কৃতিক ব্যৱস্থাই অভিনেতা, ব্যক্তিত্ব আৰু সামাজিক ব্যৱস্থাৰ মাজত আদান-প্ৰদান কৰে। সাংস্কৃতিক
আন প্ৰণালীৰ এটা অংশ হ’ব পাৰে। যিহেতু সাংস্কৃতিক মূল্যবোধ আৰু নিয়মবোৰ এজন অভিনেতাৰ মাজত ৰখা হৈ আৰু ই তেওঁলোকক আকাৰ দিয়ে। ই ব্যক্তিৰ অহংকাৰ আৰু
পৰিৱৰ্তন দুয়োটা নিৰ্দেশ কৰিব পাৰে আৰু প্ৰণালীটোত অভিনেতাৰ ভূমিকাকো প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে।
ব্যক্তিত্ব ব্যাৱস্থা কেৱল সাংস্কৃতিক ব্যৱস্থাৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত নহয়, সামাজিক ব্যৱস্থাৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়। ব্যক্তিত্বক ব্যক্তিগত অভিনেতাৰ কাৰ্যৰ অভিমুখীতা আৰু অনুপ্ৰেৰণাৰ সংগঠিত প্ৰণালী হিচাপে সংজ্ঞায়িত কৰা হয়। অনুপ্ৰেৰণা প্ৰয়োজনীয়তাৰ পৰা আহে; অৱশ্যে, প্ৰয়োজনীয়তা সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক ব্যৱস্থাৰ দ্বাৰাও প্ৰভাৱিত হয়।
আচৰণগত জীৱ হৈছে বাকী প্ৰণালীৰ বাবে শক্তিৰ উৎস। আচৰণগত জীৱ নিজেই অভিনেতা আৰু নিজেই জটিল গাঁথনিৰে নিৰ্মিত, অসংকাৰ সলনি কৰিবলৈ সক্ষম।
পাৰচন কাৰ্য প্ৰণালী তত্ত্বৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি আছিল যে তেওঁ সামাজিক পৰিবৰ্তনৰ হিচাপে দিয়া নাছিল। ইয়াৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ তেওঁ বিৱৰ্তনৰ তত্ত্ব বিকশিত কৰিছিল। এই তত্ত্বটোৱে দেখুৱাইছিল যে বিভিন্ন বিৱৰ্তন প্ৰক্ৰিয়াৰ জৰিয়তে পৰিৱৰ্তন ঘটিব পাৰে। লগতে, অভিযোজিত উন্নীতকৰণে দেখুৱাই যে সামাজিক পৰিৱৰ্তন এজন ব্যক্তিৰ পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মলৈ প্ৰেৰণ কৰাৰ সৈতে খাপ খাই। ইতিহাসৰ আন কোনো সমাজতাত্ত্বিক তত্ত্বই গাঁথনিগত কাৰ্যকাৰিতাৰ দৰে আগ্ৰহ আৰু সমালোচনাৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হোৱা নাই। ইয়াক ইতিহাসক বুলি কোৱা হয়,সামাজিক পৰিৱৰ্তনৰ বিষয়টোৰ হওঁতে মোকাবিলা কৰিবলৈ সক্ষম নহয় আৰু বিবাদৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ অক্ষম। সকলো সমালোচনাই দুটা কথা দেখুৱায়, প্ৰথমতে এইটো স্পষ্ট লাগে যে গাঁথনিগত কাৰ্যকাৰিতাৰ অস্বাভাৱিকভাৱে সংকীৰ্ণ মনোযোগ আছে জি ইয়াক সামাজিক পৃথিৱীৰ কেইবাটাও প্ৰসঙ্গিগ সমস্যা আৰু দিশ সমাধান কৰাত বাধা দিয়ে। দ্বিতীয়তে, ই ইয়াক এক নিৰ্ধাৰিত ৰক্ষণশীল সোৱাদ প্ৰদান কৰে; স্থিতিশীলতা আৰু প্ৰভাৱশালী অভিজাতসকলৰ সমৰ্থনত গাঁথনিগত কাৰ্যকাৰিতা বাদ দিছে।
পাৰচনৰ সামাজিক কাৰ্যৰ তত্ত্ব সমাজৰ তেওঁৰ ধাৰণাৰ ওপৰত আধাৰিত। পাৰচন সমাজবিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰত বেছিভাগ তেখেতৰ সামাজিক কাৰ্যতত্ত্বৰ বাবে জনাজাত। কাৰ্য
হৈছে অভিনেতা-পৰিস্থিতি প্ৰণালীৰ এক প্ৰক্ৰিয়া, যাৰ ব্যক্তিগত অভিনেতাৰ বাবে বা সমূহিলভাৱে ইয়াৰ উপাদান ব্যক্তিসকলৰ বাবে প্ৰেৰণাদায়ক গুৰুত্ব আছে। এই সংজ্ঞাৰ আধাৰত কোনো পাৰি যে কৰ্যপ্ৰক্ৰিয়াবোৰ সন্তুষ্টি প্ৰাপ্ত কৰা বা অভিনেতাৰ বঞ্চনা পৰিহাৰৰ সৈতে সম্পৰ্কিত আৰু প্ৰভাৱিত হয়, যিবোৰ আপেক্ষিক ব্যক্তিগত গাঁথনিৰ পোহৰত দৃঢ়ভাৱে সংগঠিত। ইয়াৰ অৰ্থ এইটো নহয় যে এই কাৰ্যবোৰ কেৱল জীৱৰ সৈতে সম্পৰ্কিত। তেওঁলোক আন ব্যক্তিৰ সামাজিক পৰিস্থিতি আৰু সংস্কৃতিৰ সৈতে অভিনেতাৰ সম্পৰ্কৰ সৈতেও সম্পৰ্কিত।
১০। সামাজিক কাৰ্য প্ৰণালীৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা। (Discuss about the system of social action.)
উত্তৰঃ সামাজিক কৰ্যবুৰ নিম্নলিখিত তিনিটা প্ৰণালীৰ দ্বাৰা নিৰ্দেশিত হয় যাক সামাজিক কাজ প্ৰণালীৰ তিনিটা দিশ বুলিও কোৱা হ’ব পাৰে।
(ক) ব্যক্তিত্ব প্ৰণালী: সামাজিক কাৰ্য প্ৰণালীৰ এই দিশটো পূৰণৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ বাবে দায়বদ্ধ যাৰ বাবে মানুহজনে প্ৰচেষ্টা কৰে আৰু কিছুমান কাৰ্য সম্পাদন কৰে। কিন্তু এবাৰ মানুহে চেষ্টা কৰিলে তেওঁ কিছুমান চৰ্ত পূৰণ কৰিব লাগিব। এই পৰিস্থিতিবোৰৰ নিৰ্দিষ্ট অৰ্থ আছে সেইবোৰ বিভিন্ন চিহ্ন আৰু লক্ষণৰ দ্বাৰা পৃথক। পৰিস্থিতিৰ বিভিন্ন উপাদানৰ চিহ্ন বা প্ৰতীক হিচাপে অসংকাৰৰ বাবে কেইবাটাও অৰ্থ থাকে যি তেওঁৰ প্ৰত্যাশা প্ৰণালীৰ সংগঠনৰ বাবে প্ৰাসংগিক হৈ পৰে।
(খ) সাংস্কৃতিক ব্যাৱস্থা: এবাৰ সামাজিক কাৰ্যৰ প্ৰক্ৰিয়াটোৱে প্ৰতিকবোৰ বিকশিত কৰে আৰু চিহ্নবোৰে সাধাৰণ অৰ্থ প্ৰাপ্ত কৰে। সেইবোৰ প্ৰণালীবদ্ধ প্ৰণালীৰ ফলস্বৰূপে বিকশিত হয় আৰু অৱশেষত যেতিয়া এক নিৰ্দিষ্ট সাংস্কৃতিক ব্যৱস্থাৰ অধীনত বিভিন্ন অভিনেতাই বিভিন্ন সামাজিক আদান-প্ৰদান কৰে, তেতিয়া বিশেষ পৰিস্থিতি বিকশিত হয়।
(গ) সামাজিক ব্যৱস্থা: সামাজিক ব্যাৱস্থা হৈছে এনে এক পৰিস্থিতিত ব্যক্তিগত অভিনেতাৰ ইজনে সিজনৰ সৈতে বাৰ্তালাপৰ এক প্ৰলুব্ধতা যাৰ অন্ততঃ এটা শাৰীৰিক বা পাৰিপাৰ্শ্বিক দিশ আছে। অভিনেতাসকল সন্তুষ্টিৰ অনুকূলান প্ৰৱণতাৰ ক্ষেত্ৰত অনুপ্ৰাণিত হয় আৰু ইজনে সিজনক ধৰি পৰিস্থিতিৰ সৈতে সম্পৰ্ক সাংস্কৃতিকভাৱে সংগঠিত আৰু আকৃতিৰ প্ৰতীকৰ প্ৰণালীৰ আলীৰ ক্ষেত্ৰত সংজ্ঞায়িত আৰু অনুপ্ৰাণিত হয়।
পাৰচনৰ দৃষ্টিত তিনিটা মুখ্য প্ৰকাৰৰ সামাজিক কাৰ্য প্ৰণালী-সংস্কৃতি, ব্যক্তিত্ব আৰু সামাজিক প্ৰণালীৰ প্ৰতিটো কাৰ্য প্ৰক্ৰিয়াত এক স্বকীয় সহযোগী ভূমিকা আৰু সেয়েহে কিছু পৰিমাণে কাৰণগত স্বায়ত্তশাসন আছে। এনেদনে ব্যক্তিবোৰে ব্যক্তিগত অভিনেতাসকলৰ শিক্ষা প্ৰয়োজনীয়তা, দাবী কাৰ্য পছন্দৰ মুঠ সংহতি সংগঠিত কৰে, যাৰ ভিতৰত কোনো দুজন একে নহয়।
প্ৰতিটো সামাজিক ব্যৱস্থাই চাৰিটা কাৰ্যকৰী সমস্যাৰ সন্মুখীন হয়। এই সমস্যাবোৰ হৈছে আৰ্হি ৰক্ষণাবেক্ষণ, একত্ৰিকৰন,লক্ষ্য প্ৰাপ্ত আৰু অভিযোজন। আৰ্হি ৰক্ষণাবেক্ষণ হৈছে সামাজিক ব্যৱস্থাৰ মৌলিক মূল্যবোধবোৰ বজাই ৰস, শক্তিশালী প্ৰয়োজনীয়তা আৰু এই মূল্যবোধবোৰ প্ৰতি নিৰন্তৰ প্ৰতিশ্ৰুতিৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা উত্তেজনা সমাধান কৰা। একত্ৰিকৰণ হৈছে সামাজিক ব্যৱস্থাৰ সদস্যসকলৰ মাজত সম্পৰ্কৰ সমন্বয় নিশ্চিত কৰাৰ বাবে অধিকাৰ আৰু দায়বদ্ধতা, পুৰস্কাৰ আৰু সুবিধাৰ আবণ্টন। লক্ষ্য প্ৰাপ্তিৰ ভিতৰত আছে নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্য প্ৰাপ্তিৰ বাবে অভিনেতা আৰু সম্পদবোৰ সংগঠিত উপায়েৰে সংগঠিত কৰাৰ প্ৰয়োজনতা।
অভিযোজন হৈছে বিভিন্ন নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্য প্ৰাপ্তিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা সাধাৰণ সুবিধা বা সম্পদৰ উৎপাদন বা অধিগ্ৰহণৰ প্ৰয়োজনতা। সামাজিক প্ৰণালীবোৰে এই সমস্যাবোৰ পৃথক কৰে যাতে প্ৰণালীটোৰ কাৰ্যকৰী ক্ষমতা বৃদ্ধি হয়। এনে পাৰ্থক্য এটা গাঁথনিবিহীন এককৰ লৌকিক বিশেষত্বৰ জৰিয়তে হওঁক এটা বা পৃথকীকৰণ বিহীন গোটৰ পৰা দুটা বা অধিক গাঁথনিগতভৱে পৃথক এককৰ উদ্ভৱৰ জৰিয়তে চাৰিগুণ কাৰ্যকৰী আঁচনিৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰমানিকৰণ গঠন কৰিবলৈ অনুষ্ঠিত কৰা হয়। ই লগতে সেইবোৰৰ ভিতৰত থকা গাঁথনি প্ৰদান কৰে যাৰ ভিতৰত বহুবচন বিনিময়বোৰ পৰীক্ষা কৰা হয়, যাতে তেওঁলোকক তেওঁলোকৰ কাৰ্যৰ প্ৰদৰ্শনত প্ৰয়োজনীয় নিৱেশ প্ৰদান কৰা হয়।
১১। পৰিৱৰ্তনীয় আৰ্হিসমূহৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা। (Discuss the changing norms.)
উত্তৰঃ পাৰচনে চলকৰ এটা সংহতি নিৰ্মাণ কৰিছিল যাক বিভিন্ন প্ৰণালী বিশ্লেষণ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। এইবোৰ হৈছে “ব্যক্তিত্ব প্ৰণালীত অভিমুখীতাৰ শ্ৰেণীবিভাজন, সংস্কৃতিৰ মূল্যৰ আৰ্হি আৰু সামাজিক প্ৰণালীত নিয়মীয়া প্ৰয়োজনীয়তা”। এইবোৰ বিভিন্ন সমাজ, সেই সমাজৰ মূল্যবোধ,নীয়মবোৰ বৰ্ণনা আৰু শ্ৰেণীবদ্ধ কৰাৰ এক উপায় হৈ পৰিছিল। সকলো নিয়ম, মূল্যবোধ, ভূমিকা, প্ৰতিষ্ঠান, উপপ্ৰণলি আৰু আনকি সামগ্ৰিকভাৱে সমাজকো এই আৰ্হিযুক্ত সকলোবোৰৰ আধাৰত শ্ৰেণীবদ্ধ আৰু পৰীক্ষা কৰিব পাৰি। পাৰচনৰ বাবে, এইবোৰ কাৰ্যৰ তত্ত্বটো অধিক স্পষ্ট কৰিবলৈ আৰু অভিনেতাসকলে কি বিভিন্ন আকস্মিক আৰু প্ৰত্যাশাৰ সন্মুখীন হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে তাৰ স্পষ্ট ৱিবৰণ বিকশিত কৰিবলৈ আৰ্হিযুক্ত চলকবোৰ মেৰুৰ বিপৰীত হিচাপে স্থাপন কৰা হয় যি সম্ভাৱ্য সিদ্ধান্ত আৰু অভিমুখীকৰণৰ পদ্ধতিৰ পৰিসৰ প্ৰদান কৰে।
যিকোনো প্ৰকৃত ভূমিকা বা সিদ্ধান্ত দুয়োটাৰ সংমিশ্ৰণ হ’ব পাৰে, বিপৰীতবোৰৰ মাজত। অৱশ্যে পাৰচনৰ বাবে, এইবোৰে এক আদৰ্শ প্ৰকাৰৰ ধৰণামূলক আঁচনি প্ৰদান কৰিছিল যিয়ে প্ৰণালীৰ বিভিন্ন প্ৰণালীৰ বিশ্লেষণৰ অনুমতি দিছিল। পাঁচটা আৰ্হি চলক নিম্নলিখিত ধৰণৰ–
(ক) বৰ্ণনা আৰু ব্যক্তি: বৰ্ণনাৰ অৰ্থ হৈছে ব্যক্তিৰ গুণাগুণ আৰু প্ৰায়ে জন্মগত গুণ যেনে, লিংগ, জাতি, বয়স, পাৰিবাৰিক স্থিতি বা মূল পৰিয়ালৰ বিশেষত্ব। প্ৰাপ্তি হৈছে প্ৰদৰ্শন আৰু ব্যক্তিগত প্ৰাপ্তিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে। উদাহৰণস্বৰূপে, আমি ক’ব পাৰো যে কোনোবাই এক সন্মনীয় স্থান অৰ্জন কৰিছে যদিও তেওঁলোকৰ নিৰ্ধাৰিত অতিথি দৰিদ্ৰতা আৰু অসুবিধাৰ আছিল।
(খ) বিস্তাৰ আৰু নিৰ্দিষ্টতা: এইবোৰে সামাজিক সম্পৰ্কৰ প্ৰকৃতি আৰু যিকোনো বাৰ্তালাপৰ দায়বদ্ধতা কিমান বিস্তৃত বা কিমান সংকীৰ্ণ বুজায়। উদাহৰণস্বৰূপে, আমূলাতন্ত্ৰত,
সামাজিক সম্পৰ্কবোৰ অতি নিৰ্দিষ্ট, য’ত আমি কৰোবাৰ সৈতে তেওঁলোকৰ স্থিতি আৰু আৰু স্থিতিৰ সৈতে সম্পৰ্কিত কোনো বিশেষ কাৰণত লগ পাওঁ বা যোগাযোগ কৰো, যেনে চিকিৎসকৰ ওচৰলৈ যোৱা। বন্ধুত্ব আৰু পিতৃ-মাতৃৰ সম্পৰ্ক হৈছে অধিক বিস্তাৰিত সম্পৰ্কৰ উদাহৰণ। আমি বিভিন্ন ধৰণৰ সমৰ্থন, কথোপকথন, কাৰ্যকলাপ আদিৰ বাবে বন্ধুবৰ্গৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। যদিও এনে সম্পৰ্কৰ সীমা থাকিব পাৰে, এইবোৰ প্ৰায় যিকোনো আগ্ৰহ আৰু সমস্যাৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে।
(গ) প্ৰভাৱাত্মকতা আৰু প্ৰভাৱাত্মক নৈৰপেক্ষতা: হৈছে এক নিৰ্দিষ্ট প্ৰকাৰৰ আদান-প্ৰদানত উপযুক্ত প্ৰত্যাশিত আৱেগ বা প্ৰভাৱৰ পৰিমাণ। আকৌ, বিশেষত্ব আৰু বিস্তাৰ প্ৰায়ে প্ৰভাৱশীলতাৰ সৈতে সম্পৰ্কিত হ’ব পাৰে, আনহাতে আমোলাতন্ত্ৰৰ আন ব্যক্তিৰ সৈতে আৱেগহিন হ’ব পাৰে আৰু প্ৰভাৱাত্মক নিৰপেক্ষতাৰ দ্বাৰা চিহ্নত হব পাৰে। প্ৰভাৱাত্মক নিৰপেক্ষতাই আত্ম অনুশাসন আৰু সন্তুষ্টি ৰক্ষা কৰাক বুজাব পাৰে। ইয়াৰ বিপৰীতে, প্ৰভাৱাত্মকতাৰ অৰ্থ হব পাৰে আৱেগৰ সন্তুষ্টি প্ৰকাশ।
(ঘ) বিশেষত্ব আৰু সাৰ্বজনীনতাবাদ: এইবোৰে বিবেচনা কৰিব লগা লোকৰ পৰিসৰ বুজায়, আনহাতে বিস্তাৰিততা আৰু নিৰ্দিষ্টতাই অন্তৰ্ভুক্ত দায়বদ্ধতাৰ পৰিসৰ সৈতে মোকাবিলা কৰে। ইয়াত বিষয়টো হ’ল “সাধাৰণ নিয়মৰ আধাৰত প্ৰতিক্ৰিয়া কৰা হ’ব নে আপোনাৰ সৈতে কাৰোবাৰ নিৰ্দিষ্ট সম্পৰ্কৰ ওপৰত আধাৰিত কৰি প্ৰতিক্ৰিয়া কৰা।” পিতৃ-মাতৃ-সন্তান বা বন্ধুত্বৰ সম্পৰ্কৰ এনে ধৰণৰ হয, য’ত সম্পৰ্কটো অতি নিৰ্দিষ্ট হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে, কিন্তু একে সময়তে অতি বিস্তাৰিত হয়। ইয়াৰ বিপৰীতে, এক আমোলাতন্ত্ৰৰ বিশেষত্ব হৈছে সম্পৰ্ক সাৰ্বজনীন প্ৰকাৰ, য’ত সকলোকে নিৰপেক্ষভাৱে আৰু একে ধৰণৰ ব্যৱহাৰ কৰিব লাগিব। কাকো কোনো বিশেষত্ব বা পক্ষপাতিত্ব প্ৰদান কৰিব নালাগে, আনকি এজন ঘনিষ্ঠ বন্ধু বা পৰিয়ালৰ সদস্যলৈও।
(ঙ) সংগ্ৰহবাচকতা: এইবোৰে যিকোনো কাৰ্যৰ সৈতে সম্পৰ্কিত সামূহিক বা অংশদাৰী আগ্ৰহৰ বিপৰীতে স্বাৰ্থৰ পৰিমাণৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। আমাৰ প্ৰতিটো সমজিক কাৰ্য সামাজিক পৰিপ্ৰেক্ষিতত, আনৰ সৈতে আৰু বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ সংগ্ৰহ ভিতৰত কৰা হয়। য’ত ব্যক্তিসকলে এক সামূহিক প্ৰকাৰৰ কাৰ্য অনুসৰণ কৰে, তেনেহ’লে সংগ্ৰহৰ স্বাৰ্থব্যক্তিৰ তুলনাত প্ৰাধান্য পাব পাৰে। বিভিন্ন ধৰণৰ কাৰ্য যেনে পৰোপকাৰ, দান, আত্মত্যগ যুদ্ধকালীন সময়ত ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব পাৰি। ইয়াৰ বিপৰীতে, বহুতো অৰ্থনীতি আৰু উপযোগিতাবাদই অসংকৰ বা আত্ম বিচৰা
ব্যক্তিক প্ৰাথমিক আধাৰ হিচাপে ধৰি লয় যাৰ উপৰত সামাজিক বিশ্লেষণ গঢ়ি তুলিব লাগিব।
আৰ্হি চলকবোৰে বিভিন্ন প্ৰকাৰ ৰক্ষা কৰাৰ এক উপায় প্ৰদান কৰে যিবোৰ নিয়ম আৰু সামাজিক কাৰ্যই ল’ব পাৰে আৰু সেইবোৰ অভিমুখীতা কি। এইবোৰ সামাজিক নিয়মৰ প্ৰকৃতি, বা ব্যক্তিত্ব প্ৰণালীত সিদ্ধান্তৰ আধাৰ গঠন কৰা মৌলিক মূল্যবোধবোৰ বৰ্ণনা কৰিব পাৰে। পাৰচনৰ আঁচনিত সম্ভাৱ্য প্ৰকাৰৰ অনুপ্ৰেৰণা আৰু কাৰ্যৰ পৰিসৰ বহুতো ধ্ৰুপদী সমাজতাত্ত্বিক লেখক, কমেও উপযোগিতাবাদী, দুৰখেইম আৰু মাৰ্ক্সতকৈ যথেষ্ট বিস্তৃত। ৱেবাৰে অনুপ্ৰেৰণা আৰু অৰ্থক মূল হিচাপে গণ্য কৰিছিল, কিন্তু সাধাৰণতে এইবোৰ কেনেদৰে প্ৰয়োগ কৰিব লাগে সেই সম্পৰ্কে এক নিৰ্দেশনা প্ৰদান কৰা নাছিল। সম্ভৱতঃ এই আৰ্হিৰ চলকবোৰক এনে এক উপায় হিচাপে ভাবিব পাৰি যি মানুহে তেওঁলোকৰ সন্মুখীন হোৱা পৰিস্থিতি, তেওঁলোকৰ অভিমুখীতাৰ প্ৰকাৰ আৰু প্ৰতিটো সামাজিক কাৰ্যত তেওঁলোকে কেনেদৰে অৰ্থ ব্যাখ্যা কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে তাৰ সৈতে সম্পৰ্কিত।
(চ) অভিব্যক্তিপূৰ্ণ আৰু বাদ্যযন্ত্ৰ: পাৰচনে প্ৰতিটো যোৰাৰ প্ৰথমাৰ্ধক অভিব্যক্তিমূলক প্ৰকাৰৰ বৈশিষ্ট্য আৰু আৰ্হিৰ দ্বিতীয়াৰ্ধক বাদ্যযন্ত্ৰ প্ৰকাৰ হিচাপে গণ্য কৰে।অভিব্যক্তিমূলক দিশবোৰে একত্ৰীকৰণ আৰু উত্তেজনাৰ দিশ বুজায়। এইবোৰ হৈছে উমৈহতীয়া কাৰ্য সংস্কৃতিৰ যত্ন হোৱাৰ সৈতে সম্পৰ্কিত লোক, ভূমিকা আৰু কাৰ্য, গোটটো কেনেদৰে একত্ৰিত কৰিব লাগে আৰু আভ্যন্তৰীন উত্তেজনা, বিবাদ কেনেদৰে নীয়ন্ত্ৰন আৰু সমাধান কৰিব লাগে তাৰ বাবে ই বিভিন্ন ৰূপ ল’ব পাৰে কিন্তু প্ৰায়ে পৰিয়ালৰ সৈতে সম্পৰ্কিত আৰু অধিক নিৰ্দিষ্টভাৱে পৰিয়ালৰ মহিলাৰ ভূমিকাৰ সৈতে।
