SEBA Class 6 Mathematics Chapter 10 বীজ গণিত Question Answer, SEBA Class 6 Mathematics Chapter 10 বীজ গণিত Notes, SEBA Class 6 Maths Notes in Assamese Medium, SEBA Class 6 Mathematics Chapter 10 বীজ গণিত Solutions in Assamese to each chapter is provided in the list so that you can easily browse throughout different chapter Assam Board SEBA Class 6 Mathematics Chapter 10 বীজ গণিত Notes and select needs one.
SEBA Class 6 Mathematics Chapter 10 বীজ গণিত
Also, you can read the SCERT book online in these sections Solutions by Expert Teachers as per SCERT (CBSE) Book guidelines. SEBA Class 6 Mathematics Chapter 10 বীজ গণিত Notes. These solutions are part of SCERT All Subject Solutions. Here we have given SEBA Class 6 Mathematics Chapter 10 বীজ গণিত Solutions for All Subject, You can practice these here.
বীজ গণিত
Chapter – 10
| নিজে কৰাঃ (ছবিৰ সহায়ত) |
উত্তৰঃ 2a + 2m
উত্তৰঃ 4g + 2a
উত্তৰঃ 3c + 2z
(iv) (s+s+s+s+s) + (t+t+t+t+t+t+t) =
উত্তৰঃ 5s + 7t
(v) (y+y+y+y+y+y) + (z+z+z+z+z+z+z+z) =
উত্তৰঃ 6y + 8z
(vi) (p+p+p) + (q+q+q+q) =
উত্তৰঃ 3p + 4q
(vii) (a+a+a) + (b+b) + (c+c+c) =
উত্তৰঃ 3a + 2b + 3c
নির্দেশ মতে প্ৰকাশ কৰোঁ আহাঃ
(i) দুটা আম আৰু তিনিটা আঙুৰৰ যোগফল = 3m + 3g
(ii) m তকৈ 10 বেছি = m + 10
(iii) x তকৈ 7 কম = x – 7
(iv) c ৰ পাঁচগুণ = 5c
(v) b তকৈ 2 কম = b – 2
(vi) p তকৈ q সংখ্যা দুটাৰ গুণফল =
(vii) b সংখ্যাৰ আধা =
(viii) x ৰ দুবাৰত কৈ 3 বেছি =
(ix) y তকৈ 3 কম =
(x) x, y আৰু 4 ৰ যোগফল =
(xi) a ৰ দুগুণক 4 ৰে =
উত্তৰঃ (vi) pq
(vii) b/2
(viii) 2x + 3
(ix) y – 3
(x) x + y + z
(xi) 2a/4
| নিজে কৰাঃ |
প্রশ্ন 1. চালক ব্যৱহাৰ কৰি খালী ঠাই পূৰ কৰা—
ধৰা হ’ল x এটা সংখ্যা।
(ক) যদি সংখ্যাটোৰ লগত 10 যোগ কৰিলে পাম _________________।
উত্তৰঃ যদি সংখ্যাটোৰ লগত 10 যোগ কৰিলে পাম x + 10
(খ) যদি সংখ্যাটোৰ পৰা 17 বিয়োগ কৰিলে পাম _______________।
উত্তৰঃ যদি সংখ্যাটোৰ পৰা 17 বিয়োগ কৰিলে পাম x + 17
(গ) যদি সংখ্যাটোক 9ৰে পূৰণ কৰিলে পাম _______________।
উত্তৰঃ সংখ্যাটোক 9ৰে পৰণ কৰিলে পাম 9x
(ঘ) যদি সংখ্যাটোক 15ৰে ভাগ কৰিলে পাম _________________।
উত্তৰঃ যদি সংখ্যাটোক 15ৰে ভাগ কৰিলে পাম x/15
প্রশ্ন 2. ‘ক’ অংশৰ লগ ‘খ’ অংশ মিলোৱা-
| ‘ক’ অংশ | ‘খ’ অংশ |
| 2m | 17 ৰ পৰা m বিয়োগ |
| m-3 | m ৰে 5ৰে ভাগ |
| m+7 | m ৰ দুগুণ |
| 17-m | m ৰ পৰা 3 বিয়োগ |
| m/5 | m ৰ লগত 7 যোগ |
উত্তৰঃ
| ‘ক’ অংশ | ‘খ’ অংশ |
| 2m | m ৰ দুগুণ |
| m-3 | m ৰ পৰা 3 বিয়োগ |
| m+7 | m ৰ লগত 7 যোগ |
| 17-m | 17 ৰ পৰা m বিয়োগ |
| m/5 | m ৰে 5ৰে ভাগ |
প্ৰশ্ন 3. শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিওৱাঃ
কোনো এটা সংখ্যা x ৰ লগত 5 যোগ কৰিলে হ’ব-
(a) 5x
(b) x + 5
(c) x/5
(d) 5 – x
উত্তৰঃ (b) x + 5
প্রশ্ন 4. কোনো সংখ্যা এটাৰ 3 গুণ হ’ব –
(a) m+3
(b) m-3
(c) 3m
(d) m/3
উত্তৰঃ (c) 3m
প্রশ্ন 5. ৰিয়ানে গণিতত 76 নম্বৰ পালে। তেওঁ বিজ্ঞানত কিমান পালে নাজানো। যদি বিজ্ঞানত পোৱা নম্বৰটোক আমি x বুলি কওঁ তেন্তে ৰিয়ানে এই দুটা বিষয়ত মুঠতে কিমান নম্বৰ পাব।
উত্তৰঃ ৰিয়ানে গণিতত নম্বৰ পায় = 76
বিজ্ঞানত নম্বৰ পায় = x
∴ দুয়োটা বিষয়ত ৰিয়ানে মুঠ নম্বৰ পায় = 76 + x
প্রশ্ন 6. অংকিতাৰ হাতত কেইটামান চকলেট আছিল। মৃদুস্মিতাৰ হাতত অংকিতাতকৈ 5 টা চকলেট বেছি আছে। উপযুক্ত চলক ব্যৱহাৰ কৰি মৃদুস্মিতাৰ হাতত থকা চকলেটৰ সংখ্যাক বীজগণিতীয় ৰাশিৰে প্ৰকাশ কৰা।
উত্তৰঃ ধৰা হ’ল, অংকিতাৰ হাতত চকলেট c টা।
∴ মৃদুস্মিতাৰ হাতত অংকিতাতকৈ 5 টা চকলেট বেছি আছে।
∴ মৃদুস্মিতাৰ হাতত চকলেট আছে c – 5 টা।
প্ৰশ্ন 7. কাঠিৰে কেইটামান চানেকি সজা হ’ল। চানেকি কেইটা মন কৰা আৰু তালিকাতন সম্পূৰ্ণ কৰা।
উত্তৰঃ
উত্তৰঃ
উত্তৰঃ
| নিজে কৰাঃ |
প্ৰশ্ন 1. দহটা ৰাখি লিখা আৰু লগতে সেইবোৰ কেনেকৈ গঠন ক্ৰিয়া লিখা।
উত্তৰঃ
| ৰাশি | কেনেকৈ গঠন কৰা হ’ল |
| (i) x+2 | x ৰ লগত 2 যোগ কৰি। |
| (ii) 5m | m ক 5 ৰে পূৰণ কৰি। |
| (iii) y-15 | y ৰ পৰা 15 বিয়োগ কৰি। |
| (iv) n/15 | n ক 15 ৰে হৰণ কৰি। |
| (v) 3g+4 | প্ৰথমতে g ক 3 ৰে পূৰণ কৰি পোৱা পূৰণ ফলৰ লগত 4 যোগ কৰি। |
| (vi) 5I-11 | প্ৰথমতে I ক 5 ৰে পূৰণ কৰি পোৱা পূৰণ ফলৰ পৰা 11 বিয়োগ কৰি। |
| (vii) -7a | -7 ক a ৰে পূৰণ কৰি। |
| (viii) b/3+5 | b ক 3 ৰে হৰণ কৰি পোৱা হৰণফলৰ লগত 5 যোগ কৰি। |
| (iv) 3p-4q | প্ৰথমতে P ক 3 ৰে পূৰণ কৰি পোৱা পূৰণ ফলৰ পৰা g ক 4 ৰে পূৰণ কৰি পোৱা পূৰণফলক বিয়োগ কৰি। |
| (x) 18-8c | 18 ৰ পৰা c ক 8 ৰে পূৰণ কৰি পোৱা পূৰণ ফলক বিয়োগ কৰি। |
প্রশ্ন 2. তলৰ উক্তিবোৰ ৰাশিৰে প্ৰকাশ কৰা—
(i) a আৰু 10 ৰ যোগ ফল।
উত্তৰঃ a আৰু 10 ৰ যোগফল = a + 10
(ii) a আৰু 10 ৰ পূৰ্ণফল।
উত্তৰঃ 10a
(iii) -m ক8 ৰে পূৰণ কৰা।
উত্তৰঃ -8m
(iv) 7 ৰে x ক পূৰণ কৰি পূৰ্ণফলৰ পৰা 10 বিয়োগ কৰা।
উত্তৰঃ 7x-10
(v) 18 ৰ পৰা 9 আৰু y ৰ পূৰণফল বিয়োগ কৰা।
উত্তৰঃ 18-9y
(vi) -m ৰ পৰা 8 বিয়োগ কৰা।
উত্তৰঃ -m-8
(vii) -p ক 5 ৰে পূৰণ কৰা।
উত্তৰঃ -5p
(viii) 2m ৰ পৰা 11 বিয়োগ কৰা।
উত্তৰঃ 2m-11
(ix) y ক 5 ৰে হৰণ কৰা।
উত্তৰঃ y/5
(x) m ক 7 ৰে হৰণ কৰি হৰণফলৰ পৰা 12 বিয়োগ কৰা।
উত্তৰঃ m/7 – 12
| নিজে কৰাঃ |
পাঁচটা সমীকৰণৰ উদাহৰণ দিয়া আৰু প্ৰত্যকৰে বাওঁপক্ষ আৰু সোঁপক্ষ কোনটো হয় লিখা।
উত্তৰঃ (i) 2m – 3 = 9
বাওঁপক্ষ = 2m – 3
সোঁপক্ষ = 9
(ii) 5x + 7 = 12
বাওঁপক্ষ = 5x + 7
সোঁপক্ষ = 12
(iii) P/5 = 3p + 3
বাওঁপক্ষ = P/5
সোঁপক্ষ = 3p + 3
(iv) 2x + 9 = 9
বাওঁপক্ষ = 2x + 9
সোঁপক্ষ = 9
(v) 9(m + 1) = 18
বাওঁপক্ষ = 9(m + 1)
সোঁপক্ষ = 18
| নিজে কৰাঃ |
প্রশ্ন 1. তলৰ তালিকাখনৰ খালী ঠাইবোৰ পূৰ কৰা আৰু সমীকৰণবোৰৰ মূল হয় নে নহয় লিখা।
| সমীকৰণ | চলকৰ মান | সোঁপক্ষ | বাওঁপক্ষ | বাওঁপক্ষ = সোঁপক্ষ | মূল (হয়/নহয়) |
| x – 2 = 3 | 1 | 1 – 2 = -1 | 3 | নহয় | নহয় |
| x – 2 = 3 | 2 | 2 – 2 = 0 | 3 | নহয় | নহয় |
| x – 2 = 3 | -1 | ||||
| x – 2 = 3 | 0 | ||||
| x – 2 = 3 | 5 |
উত্তৰঃ
| সমীকৰণ | চলকৰ মান | সোঁপক্ষ | বাওঁপক্ষ | বাওঁপক্ষ = সোঁপক্ষ | মূল (হয়/নহয়) |
| x – 2 = 3 | 1 | 1 – 2 = -1 | 3 | নহয় | নহয় |
| x – 2 = 3 | 2 | 2 – 2 = 0 | 3 | নহয় | নহয় |
| x – 2 = 3 | -1 | -1 – 2 = -3 | 3 | নহয় | নহয় |
| x – 2 = 3 | 0 | 0 – 2 = -2 | 3 | নহয় | নহয় |
| x – 2 = 3 | 5 | 5 – 2 = 3 | 3 | হয় | হয় |
প্রশ্ন 2. তালিকাখন সম্পূৰ্ণ কৰা আৰু p – 5 = 3 সমীকৰণৰ সমাধান নিৰ্ণয় কৰা—
| P | 0 | 1 | -1 | 3 | 4 | -3 | 5 | 8 |
| p-5 |
উত্তৰঃ
| P | 0 | 1 | -1 | 3 | 4 | -3 | 5 | 8 |
| p-5 | -5 | -4 | -6 | -2 | -1 | -8 | 0 | 3 |
| অনুশীলনীৰ প্রশ্নোত্তৰঃ |
প্রশ্ন 1. তলৰ কোনবোৰ সমীকৰণ লিখা। তোমাৰ উত্তৰ সপক্ষে যুক্তি দিবা-
(a) x – 19 = 10
উত্তৰঃ x – 19 = 10
হয়, কাৰণ বাওঁপক্ষ আৰু সোঁপক্ষ সমানচিনেৰে যুক্ত।
(b) a + 9 = -9
উত্তৰঃ a + 9 = -9
হয়, কাৰণ বাওঁপক্ষ আৰু সোঁপক্ষ সমানচিনেৰে যুক্ত।
(c) 3b = 15
উত্তৰঃ 3b = 15
হয়, কাৰণ বাওঁপক্ষ আৰু সোঁপক্ষ সমানচিনেৰে যুক্ত।
(d) 21 – 1 > 5
উত্তৰঃ 21 – 1 > 5
নহয়, কাৰণ বাওঁপক্ষ আৰু সোঁপক্ষ সমানচিনেৰে যুক্ত নহয়।
(e) 2n + 6 < 18
উত্তৰঃ 2n + 6 < 18
নহয়, কাৰণ বাওঁপক্ষ আৰু সোঁপক্ষ সমানচিনেৰে যুক্ত নহয়।
(f) 3 × 8 – 4 = 3x
উত্তৰঃ 3 × 8 – 4 = 3x
হয়, কাৰণ বাওঁপক্ষ আৰু সোঁপক্ষ সমানচিনেৰে যুক্ত।
(g) 4 = 8x – 5 × 4
উত্তৰঃ 4 = 8x – 5 × 4
নহয়, কাৰণ বাওঁপক্ষ আৰু সোঁপক্ষতেই কোনো চলক সংযুক্ত নহয়।
(h) 3z/8 = 5
উত্তৰঃ 3z/8 = 5
হয়, কাৰণে বাওঁপক্ষ আৰু সোঁপক্ষ সমানচিনেৰে যুক্ত।
প্রশ্ন 2. তলৰ সমীকৰণকেইটাৰ চলক চিনাক্ত কৰা-
(i) 3p-7 = 5
উত্তৰঃ p
(ii) 5q/3 = 8
উত্তৰঃ q
(iii) 3 × 9 – 11 = r
উত্তৰঃ r
(iv) 2 + m = – 1
উত্তৰঃ m
(v) 4x + 9 = 2x + 11
উত্তৰঃ x
প্রশ্ন 3. শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিওৱা-
(i) m + 4 = 7 সমীকৰণৰ m ৰ মান-
(a) 0
(b) 4
(c) 3
(d) 7
উত্তৰঃ (c) 3
(ii) 4q = 20 সমীকৰণ বীজ-
(a) p = 4
(b) p = 5
(c) p = 20
(d) p = 0
উত্তৰঃ (b) p = 5
(iii) 2x-1 = 5 সমীকৰণৰ মূল-
(a) x = 0
(b) x = -1
(c) x = 5
(d) x = 3
উত্তৰঃ (d) x = 3
(iv) 2x-3 = 7 সমীকৰণৰ মূল-
(a) x = 5
(b) x = -2
(c) x = 3
(d) x = 11
উত্তৰঃ (a) x = 5
প্রশ্ন 4. (i) তালিকাখন পূৰ্ণ কৰা–
| x | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 2x+3 |
উত্তৰঃ
| x | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 2x + 3 | 3 | 5 | 7 | 9 | 11 | 13 | 15 | 17 |
(ii) ওপৰৰ তালিকাৰ পৰা 2x + 3 = 11 সমীকৰণৰ সমাধান নিৰ্ণয় কৰা।
উত্তৰঃ ওপৰৰ তালিকাৰ পৰা 2x + 3 = 11 সমীকৰণৰ সমাধান হ’ব x = 4
5. তালিকাত থকা চালকৰ নিৰ্দিষ্ট মানৰ বাবে সমীকৰণবোৰ সিদ্ধ হয় বা নহয় লিখা।
| সমীকৰণ | চলকৰ মান | সমীকৰণ সিদ্ধ হৈছে হয়/নহয় |
| l+9=101 | l=92 | |
| m-9=12 | m=15 | |
| 2p=18 | p=3 | |
| h-7=0 | h=4 | |
| 3a=2a+2 | a=1 | |
| b+4=1 | b= -3 | |
| 3q+4=7 | q=2 |
উত্তৰঃ
| সমীকৰণ | চলকৰ মান | সমীকৰণ সিদ্ধ হৈছে হয়/নহয় |
| l+9=101 | l=92 | হয় |
| m-9=12 | m=15 | নহয় |
| 2p=18 | p=3 | নহয় |
| h-7=0 | h=4 | নহয় |
| 3a=2a+2 | a=1 | নহয় |
| b+4=1 | b= -3 | হয় |
| 3q+4=7 | q=2 | নহয় |
প্রশ্ন 6. তলৰ সমীকৰণবোৰ প্ৰচেষ্টা আৰু ভুল শুধৰোৱা পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰি সমাধান কৰা-
(i) x – 9 = 18
উত্তৰঃ x – 9 = 18
| সমীকৰণ | চলকৰ মান | সোঁপক্ষ | বাওঁপক্ষ | বাওঁপক্ষ = সোঁপক্ষ | মূল (হয়/নহয়) |
| x – 9 = 18 | 1 | 18 | 1 – 9 = – 8 | নহয় | নহয় |
| x – 9 = 18 | 2 | 18 | 2 – 9 = – 7 | নহয় | নহয় |
| x – 9 = 18 | 0 | 18 | 0 – 9 = – 9 | নহয় | নহয় |
| x – 9 = 18 | -2 | 18 | – 2 – 9 = – 11 | নহয় | নহয় |
| x – 9 = 18 | 3 | 18 | 3 – 9 = – 6 | নহয় | নহয় |
| x – 9 = 18 | 17 | 18 | 17 – 9 = 8 | নহয় | নহয় |
| x – 9 = 18 | 25 | 18 | 25 – 9 = 14 | নহয় | নহয় |
| x – 9 = 18 | 27 | 18 | 27 – 9 = 18 | হয় | হয় |
(ii) 2r + 1 = 7
উত্তৰঃ নিজে কৰা।
(iii) p + 4 = 16
উত্তৰঃ নিজে কৰা।
(iv) 4m = 24
উত্তৰঃ নিজে কৰা।
প্রশ্ন 7. তলৰ পৰিস্থিতিবোৰ সমীকৰণেৰে প্ৰকাশ কৰা-
(i) তিনি কিগ্রা চাউলৰ মূল্যৰ লগত 10 টকা বিয়োগ কৰিলে টকা পোৱা গ’ল।
উত্তৰঃ ধৰা হ’ল, 1 কি.গ্রা. চাউলৰ মূল্য x টকা,
∴ নির্ণেয় সমীকৰণ-
3x + 10 = 80
(ii) ক্ৰিকেট খেল এখনৰ প্ত অভাৰত সংগ্ৰহ কৰা ৰানৰ লগত 7 ৰান যোগ দিলে 39 বান হয়। যদি প্ৰতিটো অভাৰত সমান সংখ্যক ৰান কৰা বুলি ধৰিলে তেন্তে পৰিস্থিতিটোক সমীকৰণত প্ৰকাশ কৰা।
উত্তৰঃ ধৰা হ’ল, প্ৰতিটো অভাৰত সংগ্ৰহ কৰা ৰান p,
∴ নির্ণেয় সমীকৰণ-
5p + 7 = 39
(iii) এটা শ্ৰেণীকোঠাত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সংখ্যা 40 জন। কোনো এটা দিনত উপস্থিত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সংখ্যাক দুগুণ কৰি 6 যোগ কৰিলে মুঠ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সমান পোৱা গ’ল।
উত্তৰঃ ধৰা হ’ল, কোনো এটা দিনত উপস্থিত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সংখ্যা m,
∴ নিৰ্ণেয় সমীকৰণ-
2m + 6 = 40
