Skill Development For Tourism Management Unit 2 যোগাযোগৰ মাধ্যম আৰু প্ৰণালী, College and University Answer Bank for BA, B.com, B.sc, and Post Graduate Notes and Guide Available here, Skill Development For Tourism Management Unit 2 যোগাযোগৰ মাধ্যম আৰু প্ৰণালী Solutions to each Unit are provided in the list of UG-CBCS Central University & State University Syllabus so that you can easily browse through different College and University Guide and Notes here. Skill Development For Tourism Management Unit 2 যোগাযোগৰ মাধ্যম আৰু প্ৰণালী Question Answer can be of great value to excel in the examination.
Skill Development For Tourism Management Unit 2 যোগাযোগৰ মাধ্যম আৰু প্ৰণালী
Skill Development For Tourism Management Unit 2 যোগাযোগৰ মাধ্যম আৰু প্ৰণালী Notes cover all the exercise questions in UGC Syllabus. The Skill Development For Tourism Management Unit 2 যোগাযোগৰ মাধ্যম আৰু প্ৰণালী provided here ensures a smooth and easy understanding of all the concepts. Understand the concepts behind every Unit and score well in the board exams.
Communication Media & Modes
SKILL DEVELOPMENT FOR TOURISM MANAGEMENT
পৰ্যটন ব্যৱস্থাপনাৰ দক্ষতা বৃদ্ধি
অতি চমু প্ৰশ্নোত্তৰঃ
প্ৰশ্ন ১। যোগাযোগ প্ৰচাৰ মাধ্যম কাক বোলে?
উত্তৰঃ তথ্য বা খবৰ লাভ কৰা আৰু বিলোৱাৰ উপায়ক যোগাযোগ প্ৰচাৰ মাধ্যম বুলি কোৱা হয়।উদাহৰণসমূহত অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে টেলিফোন, টেলিভিছন, ই-মেইল, ওয়েৱচাইট, ভিডিঅ’, কনফাৰেন্সিং আৰু কেইটামান নাম ল’বলৈ তাৎক্ষণিক মেনেজিং।
প্ৰশ্ন ২। মাধ্যম কাক বোলে?
উত্তৰঃ বাৰ্তা জ্ঞাপন কৰা বা প্ৰেৰণ কৰাৰ উপায় হৈছে মাধ্যম।কিছুমান প্ৰচাৰ মাধ্যমে লিখিত শব্দ, চিত্ৰ, নক্সা বহন কৰে আৰু অন্য প্ৰচাৰ মাধ্যমে মাত বহন কৰে।বৈদ্যুতিক মাধ্যমে দুয়োটা মাত আৰু লিখিত বস্তু বহন কৰিব পাৰে।
প্ৰশ্ন ৩। যোগাযোগৰ প্ৰচলিত পদ্ধতি কি কি?
উত্তৰঃ দীৰ্ঘ সময়ৰ বাবে ব্যৱহাৰ হোৱা মাধ্যম আৰু পৰম্পৰাগতভাৱে কঢ়িওৱাই নিৰ্ভৰ কৰাকে যোগাযোগৰ প্ৰচলিত পদ্ধতি বুলি কোৱা হয়।
প্ৰশ্ন ৪। বৈদ্যুতিক পদ্ধতি কাক বোলে?
উত্তৰঃ আধুনিক বৈদ্যুতিক প্ৰযুক্তিৰ দ্বাৰা বিশ্বত কোনো গন্তব্যস্থানলৈ কোনো উৎসৰ পৰা তাৎক্ষণিকভাৱে সংকেতসমূহ প্ৰেৰণ কৰা মাধ্যম হৈছে বৈদ্যুতিক মাধ্যম।বৈদ্যুতিক পদ্ধতি হৈছে আধুনিক পদ্ধতি আৰু যোগাযোগৰ উপায়।
প্ৰশ্ন ৫। যোগাযোগৰ প্ৰচলিত পদ্ধতিৰ কিছুমান উদাহৰণ দিয়া।
উত্তৰঃ ডাক/ মেইল, পত্ৰবাহক, তাঁৰবাৰ্তা, তাৰবাৰ্তা প্ৰেৰণৰ উপায়।
প্ৰশ্ন ৬। বৈদ্যুতিক পদ্ধতিৰ উদাহৰণ দিয়া।
উত্তৰঃ টেলিফোন, ফেক্স, ই- মেইল, ভিডিঅ কনফাৰেন্স, ইণ্টাৰনেট।
প্ৰশ্ন ৭। গণসংযোগ কাক বোলে?
উত্তৰঃ গণ মাধ্যমক সদ্ব্যৱহাৰ কৰি সাধাৰণ ৰাইজলৈ বাৰ্তাসমূহ প্ৰদান কৰাকে গণ সংযোগ বুলি কোৱা হয়।যেনে- ৰাষ্ট্ৰীয় সংবাদ মাধ্যম, ৰেডিঅ’আৰু টেলিভিছন।
প্ৰশ্ন ৮। গণ সংযোগ মাধ্যমৰ কিছুমান উদাহৰণ দিয়া।
উত্তৰঃ ৰেডিঅ’,টেলিভিছন, বাতৰি কাকত।
প্ৰশ্ন ৯। কোন চনত তাৰবাৰ্তা প্ৰেৰণৰ উপায় প্ৰৱৰ্তিত হৈছিল?
উত্তৰঃ ১৯৫৮চনত।
প্ৰশ্ন ১০। কোনে আৰু কেতিয়া প্ৰথম মোবাইল ফোন প্ৰদৰ্শিত কৰিছিল?
উত্তৰঃ ১৯৭৩ চনত, জন এফ.মিটছেল আৰু মাৰটিন কোপাৰ মটোৰলায়ে।
প্ৰশ্ন ১১। কেতিয়া আৰু ক’ত প্ৰথম বাণিজ্যিক স্বয়ংক্ৰিয় সেলুলাৰ নেটওৱাৰ্ক আৰম্ভ কৰা হয়?
উত্তৰঃ ১৯৭৯ ত নিপপণ টেলিগ্ৰাফ আৰু টেলিফোন জাপানত।
প্ৰশ্ন ১২। ই-মেইলৰ অৰ্থ কি?
উত্তৰঃ বৈদ্যুতিক মেইল।
প্ৰশ্ন ১৩। ই-মেইল কাক বোলে?
উত্তৰঃ ব্যক্তিগত নেটওৰ্ৱাক বা টেলিফোন লাইনৰ ওপৰৰে এটা কম্পিউটাৰৰ পৰা আন এটা লৈ বৈদ্যুতিকভাৱে পঠোৱা বাৰ্তা হৈছে ই-মেইল (বৈদ্যুতিক বাৰ্তা)।
প্ৰশ্ন ১৪। www ৰ সম্পূৰ্ণ অৰ্থ কি?
উত্তৰঃ ৱৰ্ল্ড ওয়াইড ওয়েব (World Wide Web)
প্ৰশ্ন ১৫। CPU ৰ সম্পূৰ্ণ অৰ্থ কি?
উত্তৰঃ কেন্দ্ৰীয় প্ৰক্ৰিয়াজাতকৰণ গোট (Central processing Unit)
প্ৰশ্ন ১৬। ৰীছাইকল বিন বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰঃ ৰীছাইকল বিন হৈছে এনে অৱস্থান য’ত ৱিনডচ 95পৰা MS ৱিনডচৰ প্ৰতিটো সংস্কৰণত মচি পেলোৱা ফাইল অস্থায়ীভাবে সাঁচি ৰখা হয়। ৱিনডচত মচি পেলোৱা ফাইলসমূহ পুনৰুদ্ধাৰ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰকাৰীক অনুমতি দিয়ে।
প্ৰশ্ন ১৭। ফ্ৰক্স বাৰ্তা কাক বোলে?
উত্তৰঃ ফ্ৰেক্স বাৰ্তা (ফেকছিমেলিৰ বাবে চমু আৰু কেতিয়াবা টেলিকপিং বুলি কোৱা হয়)মুদ্ৰিত বস্তুত (পাঠ বা চিত্ৰ) হুবহু টেলিফোন লাইন যোগে প্ৰেৰিত কৰা হয়।ইয়াক সাধাৰণতে মুদ্ৰাকৰ বা অন্য আউটপুট যন্ত্ৰৰ সৈতে টেলিফোন নম্বৰলৈ সংযুক্ত কৰা হয়।
প্ৰশ্ন ১৮।কম্পিউটাৰ হাৰ্ডওয়াৰ মানে কি?
উত্তৰঃ কম্পিউটাৰ হাৰ্ডওয়াৰ হৈছে বাস্তৱ উপাদানসমূহৰ সংগ্ৰহ যিয়ে কম্পিউটাৰ প্ৰণালী গঠন কৰে।এইবোৰত অন্তৰ্ভুক্ত হৈছে মণিটৰ, মাদাৰ ৱৰ্ড, কম্পিউটাৰ ডাটা ষ্টোৰেজ ইত্যাদি।
প্ৰশ্ন ১৯। ভাৰতত কেতিয়া প্ৰথম ডাক সেৱাসমূহ আৰম্ভ হয়?
উত্তৰঃ ১৮৩৭ ত ব্ৰিটিছ লোকে ভাৰতত ডাক সেৱা আৰম্ভ কৰিছিল।
প্ৰশ্ন ২০। ভাৰতত কোন চনত ডাক বিভাগ আৰম্ভ কৰা হয়?
উত্তৰঃ ১৮৫৪ চনত।
প্ৰশ্ন ২১। ভাৰতত কোন চনত ৰেলপথ মেইল সেৱা (আৰ.এম্.এচ) আৰু বিমান মেইল সেৱা ( এ.এম.এচ.) প্ৰৱৰ্তিত হৈছিল?
উত্তৰঃ ১৯০৭ত ৰেলপথ মেইল সেৱা ( আৰ. এম.এচ) আৰম্ভ হয় আৰু১৯১১ত বিমান মেইল সেৱা (এ.এম.এচ)প্ৰৱৰ্তিত হৈছিল।
প্ৰশ্ন ২২। টেলিসন্মিলন বা টেলিকনফাৰেন্সিং কাক বোলে?
উত্তৰঃ তথ্য সংযোগ লাইন বা টেলিফোন লাইনৰ ওপৰেৰে বৈঠক বা সন্মিলনত মিলিত হোৱা প্ৰক্ৰিয়াই হৈছে টেলিসন্মিলন বা টেলিকনফাৰেন্স। ইয়াক বহু পৃথক অৱস্থানলৈ সংযুক্ত কৰা হয়।
প্ৰশ্ন ২৩। ভিডিঅ’ কনফাৰেন্সিং কাক বোলে?
উত্তৰঃ ভিডিঅ’কনফাৰেন্সিং হৈছে তাৎক্ষণিকভাৱে সম্প্ৰসাৰিত।ই যোগাযোগৰ উদ্দেশ্যৰ বাবে পৃথক অৱস্থানত অৱস্থিত দুজন বা তাতোধিক লোকৰ মাজত দৃশ্যাত্মাক সংযোগ কৰে।
প্ৰশ্ন ২৪। মুদ্ৰণ মাধ্যম কি?
উত্তৰঃ মুদ্ৰিত প্ৰকাশনৰ ৰূপত গণ সংযোগ উপায়ে হৈছে মুদ্ৰণ মাধ্যম যেনে- বাতৰি কাকত আৰু পত্ৰিকা।
প্ৰশ্ন ২৫। ৰেডিঅ’ কোনে উদ্ভাৱন কৰিছিল?
উত্তৰঃ গুণলিয়েন মাৰ্কনিয়ে (Guglielmo Marconi)
প্ৰশ্ন ২৬। টেলিফোন কোনে উদ্ভাৱিত কৰিছিল?
উত্তৰঃ ১৮৭৬ চনত আলেকজেণ্ডাৰ গ্ৰাহাম বেলে।
চমু আৰু ৰচনাধৰ্মী প্ৰশ্নোত্তৰঃ
প্ৰশ্ন ১। যোগাযোগৰ উপায়/মাধ্যম হিচাপে ডাক বা মেইল।
উত্তৰঃ নিজে প্ৰেৰণ কৰা টোপোলা আৰু পত্ৰ, ডাক পখিলী বা অন্য সৰু পেকেজ আৰু নথিসমূহ শাৰীৰিকভাৱে পৰিবহনৰ বাবে কৰা পদ্ধতি/প্ৰণালী হৈছে ডাক বা মেইল।ডাক সেৱা হ’ব পাৰে ব্যক্তিগত বা ৰাজহুৱা, যদিও বহুত চৰকাৰী স্থানত ব্যক্তিগত প্ৰণালীত নিষেধাজ্ঞা কৰা হয়। ‘Mail’ শব্দটো Medieval ইংৰাজী শব্দ ‘mail’ ৰ পৰা উৎপত্তি হৈছে।ইয়াক ভ্ৰমণকাৰী বেগ বা পেক বুলি উল্লেখ কৰা হয়।ব্ৰিটিছসকলে ১৮৩৭ চনত ভাৰতত ডাক সেৱাসমূহ আৰম্ভ কৰিছিল।ডাক সেৱাসমূহ পুৰণি, সূলভ আৰু অতি জনপ্ৰিয় যোগাযোগৰ মাধ্যম। ১৯৫১ চনৰ পৰা ডাক নেটওয়াৰ্ক বাঢ়িব ধৰিছে।
গোটেই বিশ্বত ১.৫ লাখ ডাক কাৰ্যালয়ৰ সৈতে ভাৰতত ডাক নেটওৱাৰ্ক হৈছে বৃহৎ যোগাযোগ মাধ্যম।ডাক নেটওয়াৰ্ক বিস্তৃত কৰাৰ বাবে সেই দিনত গ্ৰামীণ, পাহৰীয়া আৰু দূৰবৰ্তী এলেকাত বিশেষ মনোযোগ দিয়া হৈছিল। অন্য দেশলৈ এয়েৰ’গ্ৰামৰ দ্বাৰা আৰু নিজৰ দেশৰ ভিতৰত ডাক পখিলা, ইনলেণ্ড পত্ৰসমূহৰ দ্বাৰা বাৰ্তা পঠিয়াব পাৰি।পঞ্জীকৃত ডাকৰ দ্বাৰা গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু গোপনীয় বাৰ্তাসমূহ পঠোৱা হয়।মানি অৰ্ডাৰৰ দ্বাৰা টকা পঠিয়াব পাৰি। মূল্য দিবলগীয়া দাম বা টোপোলাৰ দ্বাৰা সামগ্ৰীসমূহ পঠিয়াব পাৰি।১৯৭৩ চনত দ্ৰুত মেইল সেৱা আৰম্ভ কৰা হৈছিল। ১৯৮৬ চনত দ্ৰুত ডাট সেৱা আৰম্ভ কৰা হৈছিল। মেইলৰ পৰিমাণ বৃদ্ধিমূলক কৰি আধুনিকীকৰণ কৰিবলৈ লক্ষ্যৰ সৈতে ১৯৭২ চনত ডাক ইনডেক্স নম্বৰ প্ৰৱৰ্তিত হৈছিল। বিদেশী দেশসমূহৰ পৰা টকা হস্তান্তৰ কৰা, দ্ৰুতগামী পত্ৰ, প্ৰেৰণ কৰা টোপোলাৰ সেৱা আৰু কৰ্পোৰেট মানি অৰ্ডাৰ ইত্যাদি হৈছে বেছি ৰাজহ উপৰ্জন কৰিবলৈ অলপতে কিছুমান আঁচনি আৰম্ভ কৰা হয়।
ডাক সেৱাসমূহে আকৌ ডাক কাৰ্যালয় সঞ্চয় বেংক সুবিধাসমূহ, ডাক জীৱন বীমা, আয়কৰ ৰিটাৰ্নচৰ সংগ্ৰহ, টেলিফোন বিলৰ সংগ্ৰহ আৰু বিতৰণী; মাহেকীয়া পেনচন আঁচনি, টাৰ্ম ডিপজিট, আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় সঞ্চয় প্ৰমাণপত্ৰৰ সুবিধাসমূহ প্ৰদান কৰে।
(খ) যোগাযোগৰ মাধ্যম বা উপায় হিচাপে পত্ৰবাহক।
উত্তৰঃ পত্ৰবাহক কোম্পানী হৈছে যিয়ে বাৰ্তাসমূহ, পেকেজ, মেইল বিতৰণ কৰে আৰু সিহঁৰ দ্ৰুততা, নিৰাপত্তা, অনুসৰণকৰণ সেৱা আৰু বিশেষজ্ঞতাৰ বাবে জনা যায়।”
প্ৰচলিত মেইল সেৱাৰ বিকল্পে বেছি নিৰাপদ আৰু দ্ৰুত পত্ৰবাহক সেৱা বিকশিত হৈছিল অপৰ্ণ কৰিবলৈ। দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে কেৱল বিলোৱা সেৱাই আছিল। পৰম্পৰাগত মেইল সেৱাসমূহৰ বিলোৱা কাৰ্য মন্থৰ বুলি জনা যায়।
পত্ৰবাহকসমূহক নিৰ্ভুল বুলি দেখা যায় যদিও সাধাৰণ ডাক মাচুলতকৈ সামান্য বেছি খৰচ হোৱা কিছুমান বিলোৱা কাৰ্যৰ বাবে উপকাৰী।
ইণ্টাৰনেটত বজাৰ কৰা কাৰ্য অহাৰ সৈতে পত্ৰবাহক সেৱাসমূহ বৰ্ধনশীলভাৱে জনপ্ৰিয় হৈছে। অনলাইন বিক্ৰেতাৰ পৰা ডাঙৰ আৰু বহু সামগ্ৰীসমূহ ফৰমাছ কৰিবলৈ বিশেষ বিলোৱা সেৱাসমূহৰ প্ৰয়োজন হৈছে যিয়ে গ্ৰাহকসকলক কেৱল সামগ্ৰীসমূহ লাভ কৰিবলৈ সামৰ্থ কৰি তোলে। কিন্তু অনলাইন বিক্ৰেতাতকৈও বস্তু ফৰমাছ কৰিবলৈ সমৰ্থ কৰে। যেনে- কোনো বস্তু পিছদিনাই বিলাব লগা হয় যিটো পত্ৰবাহক সেৱাৰ সৈতে কেৱল সম্ভৱ। পত্ৰবাহক কোম্পানীসমূহ হৈছে মাজে সময়ে যিবোৰে হয়তো সম্পূৰ্ণ সময় গ্ৰহণৰ উপযুক্ত।কোনো ব্যৱসায়ৰ ভিতৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ নথি প্ৰস্তুত কৰি শুদ্ধ ব্যক্তিলৈ নিৰাপদে আৰু দ্ৰুতভাৱে বিলোৱা কাৰ্য হৈছে অপৰিহাৰ্য। সামগ্ৰী অনলাইন বজাৰ কৰা কাৰ্য বিলোৱাৰ পৰা পত্ৰবাহক হৈছে আমাৰ বহুতো পৰিবহনৰ প্ৰয়োজনৰ নিখুঁত সমাধান। তেওঁলোকে প্ৰদান কৰিব পৰা সম্পূৰ্ণ প্ৰসাৰৰ সেৱাসমূহ আৰু তেওঁলোকে সেই ক্ষেত্ৰত আমাক সেৱাসমূহ প্ৰদান কৰিব পাৰে।
(গ) যোগাযোগৰ মাধ্যম বা উপায় হিচাপে তাঁৰবাৰ্তা।
উত্তৰঃ বাণিজ্যিক যোগাযোগৰ বাবে তাঁৰবাৰ্তা ব্যৱহৃত হয়। তাঁৰবাৰ্তাই গ্ৰাহকসকলক, যোগানধাৰী, ভ্ৰমণকাৰী বিক্ৰিয়ক, শাখা, কাৰ্যালয়সমূ ইত্যাদিক সংযোগ কৰে।তাঁৰবাৰ্তাই আশু আৱশ্যকতাৰ ধাৰণা দিয়ে আৰু তাৎক্ষণিক সহাঁৰি প্ৰদান কৰে।
বৈদ্যুতিক যন্ত্ৰ ব্যৱহৃত কৰি প্ৰেৰণ কৰা লিখিত বাৰ্তাই হৈছে তাঁৰবাৰ্তা( গ্ৰীক ‘tele’ দূৰৱৰ্তী আৰু ‘gramma’ আখৰ)। তাঁৰৰ সহায়ত বাৰ্তা বহন কৰা হয় আৰু পাঠ্যাংশ লিখিত বা মুদ্ৰিত হাতেৰে বা টেলিপ্ৰিটাৰেৰে বিলোৱা হয়।
তাঁৰবাৰ্তা ব্যাপকভাৱে ব্যৱহৃত হৈছিল কাৰণ ব্যক্তিগত টেলিফোনৰ প্ৰচলন নাছিল।বৰ্তমানে এইবোৰ দৰকাৰী নহয় কাৰণ বেছিভাগ লোকৰ ব্যক্তিগত টেলিফোন আৰু ই- মেইলৰ ব্যৱহাৰ হয় এই ধৰাণা ব্ৰিটিছ ডাক কাৰ্যালয়ে জৰুৰী পত্ৰসমূহৰ বাবে সেৱা হিচাপে বিকশিত কৰিছিল।
তাঁৰবাৰ্তা কাৰ্যালয়ে যোগান ধৰা ফৰ্মত তাঁৰবাৰ্তা লিখিছিল। তাৰবাৰ্তাত ব্যৱহৃত হোৱা শব্দসমূহৰ সংখ্যাৰ ভিত্তিত দাম গণ্য কৰা হৈছিল। এতেকে যিমান পাৰি সিমান চমুকৈ ৰখা হৈছিল। তাঁৰবাৰ্তাৰ খচৰা তৈয়াৰ কৰাত সমস্যা হৈছিল, বিৰাম চিন ব্যৱহাৰ নকৰি নিম্নতম শব্দসমূহৰ সংখ্যাত স্পষ্টভাৱে বুজিব পৰা বাৰ্তা সৃষ্টি কৰা। বাৰ্তাৰ বিষয় অপৰিহাৰ্য অংশলৈ হ্ৰাস কৰা হৈছিল।
(ঘ) যোগাযোগ মাধ্যম হিচাপে তাঁৰবাৰ্তাৰ প্ৰেৰণৰ উপায়।
উত্তৰঃ তাৰবাৰ্তা প্ৰেৰণৰ উপায় / টেলিক্স (চমুকৈ টেলিপ্ৰিণ্টাৰ ইক্সচ্চেইনজ্জ) হৈছে ৱাৰ্ল্ড ৱাইড টেলিটাইপ সেৱা। টেলিপ্ৰিণ্টাৰ পদ্ধতিৰ পোনপটীয়াকৈ ডায়েল কৰণৰ দ্বাৰা যোগাযোগ প্ৰদান কৰা হয়।ইয়াৰ দ্বাৰা দিনটোৰ ছবিশ ঘণ্টাই বাৰ্তা পঠিয়াব আৰু কৰিব পাৰে।ইয়াক ১৯৫৮চনত আৰম্ভ কৰা হৈছিল।এজনে আনজনলৈ পোনপটীয়াকৈ বাৰ্তাসমূহ আৰু তথ্য পঠিয়াবলৈ গ্ৰাহকক সক্ষম কৰি তোলে।
ডাক যোগৰ দ্বাৰা টেলিক্সৰ সংযোগ কৰা হয়।প্ৰত্যেক গ্ৰাহকৰে সংযোগৰ বাবে চিনাক্তকৰণৰ সাংকেতিক ভাষা আছে।বাৰ্তা টাইপিংৰ বাবে টেলিপ্ৰিণ্টাৰৰ বাদ্যযন্ত্ৰ আছে, বাৰ্তাসমূহ পঠিয়াব আৰু গ্ৰহণ কৰাৰ বাবে এজন গ্ৰহণ কৰোঁতা আছে। কাগজৰ সৈতে যন্ত্ৰটো সংযুক্ত হৈ আছে আৰু ইয়াত বাৰ্তা অবিৰতভাৱে টাইপ কৰিব পাৰি।যেতিয়া এটা বাৰ্তা প্ৰেৰকৰ যন্ত্ৰত টাইপ কৰা হয় একে বাৰ্তা একেতা সময়ত গ্ৰহণ কৰোঁতাৰ যন্ত্ৰতও টাইপ কৰা যায়।
এই যন্ত্ৰৰ সুবিধা হৈছে যে ইয়াত গ্ৰহণ কৰা বাৰ্তাসমূহ নিজে নিজে টাইপয়ে হৈ আছে আনকি যদি যন্ত্ৰত চোৱা নাযায় গ্ৰহণ কৰা বাৰ্তা পাছতো পঢ়িব পাৰি। যেতিয়া গ্ৰহণ কৰোঁতাৰ যন্ত্ৰ চোৱা হয় প্ৰেৰক আৰু গ্ৰহণ কৰোঁতাই দুই মুখী ‘ডাইলগ’ ঘূৰাই টাইপ কৰিব পাৰে।
দূৰত্ব আৰু প্ৰেৰণৰ বাবে সময় লোৱাৰ ভিত্তিত টেলিক্সৰ বাৰ্তাসমূহ পৰিশোধ কৰা হয়। সংযোগ হোৱাৰ লগে লগে মাচুল দিয়া আৰম্ভ হয়।সময় ৰক্ষাৰ বাবে টেলিক্সৰ ব্যৱহাৰকাৰীয়ে সংক্ষিপ্ত ৰূপ বিকশিত কৰি তুলে।
সংগঠনসমূহে প্ৰধানকৈ ইয়াক ব্যৱহৃত কৰে যেনে- ৰেলপথ, বন্দৰ, জাহাজসমূহৰ কোম্পানীসমূহ, ষ্টক বিনিময়, বেংকৰ দূতাবাস আৰু প্ৰধান কৰ্পোৰেট ঘৰসমূহ যাক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় যোগাযোগক অবিৰত প্ৰয়োজন।টেলিক্স বাৰ্তাসমূহ পৰ্দাত প্ৰচাৰ কৰা হয় বাতৰি কাকতৰ কাৰ্যালয়ত শ্বেয়াৰ বাজৰত বিমান- বন্দৰত, ৰেল ষ্টেচনত আৰু ঠাইসমূহত য’ত সময়ে সময়ে বহুতো লোকলৈ তথ্য জ্ঞাপন কৰা হয়।
টেলিক্সৰ অসুবিধা হৈছে টেলিক্স লাইন সঘনাই কাৰ্যক্ষম হৈ নাথাকে আৰু যেতিয়া প্ৰয়োজনীয় হয় সংযোগসমূহ সহজলভ্য নহয়।প্ৰযুক্তিসমূহ উন্নতৰ লগে লগে, টেলিপ্ৰিণ্টাৰৰ ব্যৱহাৰ আওপুৰণি হ’ব পাৰে।
(ঙ) যোগাযোগৰ মাধ্যম/উপায় হিচাপে ফেক্স বাৰ্তা।
উত্তৰঃ বাৰ্তা প্ৰেৰণৰ বাবে ফেক্স বাৰ্তা(ফেকচিমেলি) হৈছে বৈদ্যুতিক যন্ত্ৰ।মডেমৰ দ্বাৰা টেলিফোনলৈ যন্ত্ৰৰ সংযোগ কৰা হয়।প্ৰেৰকে গ্ৰহণ কৰোঁতাৰ ফেক্স নম্বৰ ডাইল কৰিব লাগে; নথিসমূহ যন্ত্ৰলৈ সন্নিবেশ কৰা হয় আৰু আৰম্ভণিৰ বুটাম দবাব লাগে।যন্ত্ৰই পৃষ্ঠা স্কেন কৰে আৰু পাঠাংশ আৰু লৈখিকৰ বৈদ্যুতিক উপস্থাপন কৰি তোলে।প্ৰেৰণৰ সময় ৰক্ষা কৰিবলৈ তথ্য চেপি দিয়ে আৰু ফেক্স বাৰ্তা যন্ত্ৰত ডাইল দৰি প্ৰেৰণ কৰে।গ্ৰহণ যন্ত্ৰই ভিতৰত নিৰ্মিত প্ৰিণ্টাৰ ব্যৱহাৰ কৰে মূল পৃষ্ঠাৰ হুবহু আলোকী প্ৰতিলিপি প্ৰকাশ কৰিবলৈ।
সংগঠনসমূহে কাৰ্যালয়ৰ মাজত নথিসমূহ আৰু দ্ৰুত খবৰৰ বিনিময় ফেক্স বাৰ্তাই পাৰ্মিট কৰে।অন্য কাৰ্যালয়সমূহে শাখালৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ সিদ্ধান্ত আৰু নিদেৰ্শনা দ্ৰুতভাৱে জ্ঞাপন কৰিব প্ৰথম পৃষ্ঠা হিচাপে সকলো ফেক্স বাৰ্তাসমূহত একোখিলা কাগজ থাকিব লাগে। বেছিভাগ কোম্পানীসমূহৰ নিজা পূৰ্বে মুদ্ৰিত একোখিলা কাগজ থাকে যিয়ে নিম্নলিখিত তথ্য চাহিদা কৰে-
(ক) গ্ৰহণ কৰোতাৰ নাম, ঠিকনা আৰু ফেল্ম নম্বৰ।
(খ) প্ৰেৰকৰ নাম, ঠিকানা, ফেক্স আৰু টেলিফোন নম্ব।
(গ) তাৰিখ।
(ঘ) পৃষ্ঠা সংখ্যা।
ফেন্স সুবিধাসমূহ:
(ক) গ্ৰহণ কৰোঁতাৰ যন্ত্ৰত প্ৰেৰকৰ নথিসমূহৰ বহু প্ৰতিলিপিকৰণৰ সম্ভৱ হয়।
(খ) যান্ত্ৰিক কাৰ্যৰ কৌশল বা প্ৰশিক্ষণ অর্জন নকৰাকৈ যিকোনোৱে যন্ত্ৰত কাম কৰিব পাৰে যিহেতু ই টেলিফোনৰ নিচিনাই ক্ৰিয়া কৰে।
(গ) ফেক্স বাৰ্তা ব্যৱহৃত কৰি সময়, খৰছ ৰক্ষা কৰিব পাৰে আৰু স্থায়ী লিপিবদ্ধও যোগান, ধৰে।
ফেক্সৰ অসুবিধাসমূহ:
(ক) এই যাত্রাই প্রতিলিপি ফেক্স মেইলৰ যোগান ধৰে।
(খ) প্ৰাপকৰ ফেক্স যন্ত্ৰ থাকিব লাগে। তেতিয়াহে কেৱল বার্তাসমূহ প্ৰেৰণ কৰিব পৰা যায়।
(গ) কেতিয়াবা ফেক্স কপি স্পষ্ট নহয় আৰু পৃষ্ঠাসমূহ হেৰাই যায়।
(চ) যোগাযোগৰ বৈদ্যুতিক মাধ্যম হিচাপে ই-মেইল।
উত্তৰঃ শেহতীয়া বছৰত ই মেইল হৈছে দ্রুতগতিত বৃদ্ধি হোৱা ব্যৱসায়ী সংযোগ। কম সময়তে ই-মেইল ব্যবসায়ী সংযোগত মূল সুঁতিৰ মাধ্যম গঢ়ি উঠিছে।
ব্যক্তিগত নেটওয়ার্ক বা টেলিফোন লাইনৰ ওপৰে এটা কম্পিউটাৰৰ পৰা আন এটা লৈ বৈদ্যুতিকভাৱে বাৰ্তা পঠোৱা হৈছে ই-মেইল (বৈদ্যুতিক মেইল)। অন্য তথ্য আৰু বাৰ্তাসমূহৰ বিনিময় কৰিবলৈ ই-মেইল হৈছে দ্রুত আৰু কাৰ্যক্ষম বাদ্যযন্ত্ৰ দ্বাৰা বাৰ্তাসমূহ অন্তর্ভুক্ত কৰিব পাৰি বা ফাইলসমূহৰ লয় ডিস্কত সংৰক্ষিত কৰিব পাৰি। এটাৰ পৰা আন এটাৰ দূৰত্বত যদি দুটা কম্পিউটাৰ নেওৱাৰ্কত সংযোগ কৰা হয়, এটাৰ পৰা আন এটালৈ বাৰ্তাসমূহ পঠিয়াবলৈ সম্ভব হয়। ই-মেইল হৈছে তাৎক্ষণিক আৰু কম নিয়মৰ ।
ই-মেইলৰ এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ সামৰ্থ হৈছে চলিত বৈদ্যুতিক সম্মিলন সৃষ্টি কৰিব পৰা। বিশ্বৰ সকলো লোকে নির্দিষ্ট বিষয়ত আগ্ৰহী হৈ দলত নতুন ধাৰণা শুনিব আৰু আলোচনা কৰি পাৰে।
ই-মেইলৰ সুবিধাসমূহ:
(ক) দ্রুতগতি: ই-মেইলৰ প্ৰধান সুবিধাসমূহ হৈছে কোনো সন্দেহ নকৰাকৈ দ্রুতগতিত আৰু সহজে প্ৰদান কৰিব পাৰে।
(খ) সংৰক্ষণাগাৰ: ফেক্সতকৈ ই-মেইলৰ অন্য সুবিধা আছে। বৈদ্যুতিকভাবে ফেক্সৰ পৰা ফেক্স যন্ত্ৰলৈ সংৰক্ষণ কৰিব নোৱাৰি। আনকি প্রাপক উপস্থিত নাথাকিলেও প্রাপকৰ কম্পিউটাৰত ই-মেইল সংৰক্ষণ কৰিব পাৰি।
(গ) বহু প্রতিলিপিঃ ই-মেইল সহজ হয় কাৰণ তাত বিষয় ৰূপে ল’বলৈ কোনো হার্ডকপি নাই। বহুতো পাঠকক ঢুকি পাবৰ বাবেই অতি ভাল উপায়।
(ঘ) খৰছ: ই-মেইল বার্তা পঠোৱা বা গ্ৰহণ কৰাৰ খৰছ অতি কম বুলি বিবেচিত কৰা হয়
পত্ৰতকৈ ই-মেইল আন্তর্জাতিকভাৱে অতি সহজে আৰু কম দামত পঠিয়াব পাৰি ।
(ঙ) মাল্টিমিডিয়া: ই-মেইলৰ একেবাৰে শেহতীয়া পেকেজত তেওঁলোকৰ বাৰ্তা সমূহত মাল্টিমিডিয়া উপাদানসমূহ অন্তর্ভুক্ত কৰিবলৈ ব্যৱহাৰকাৰীক অনুমতি দিয়ে। যেনে— লৈখিক ভিডিঅ’ আৰু শব্দসমূহৰ ফাইল।
(চ) নমনীয়তা: হাতেৰে নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ বাবে হাৰ্ডণ্ডেৱৰ আৰু চফটওৱেৰ ব্যৱহৃত কৰা হয়। বিভিন্ন অন্যকৰণৰ বাবে ই-মেইল ব্যৱহৃতও কৰিব পাৰে।
(ছ) দলীয় কর্ম: ই-মেইলে দলীয় কৰ্ম আৰু দূৰৱৰ্তী কৰ্ম সংক্রান্তত সহজসাধ্য কৰি তোলে।
(ছ) টেলি সম্মিলন।
উত্তৰঃ দূৰ সংযোগ ব্যৱস্থাৰ মাধ্যমৰ দ্বাৰা সংযোগ হোৱাকে টেলিসন্মিলন বুলি জনা যায়। বৈদ্যুতিকৰ দ্বাৰা দুটা বা ততোধিক অৱস্থানৰ মাজত লোকসকলৰ বাবে সংযোগ ঘটোৱা হৈছে। এটা শ্রেণী। টেলিসন্মিলন অন্তত ছয় প্ৰকাৰৰ আছে – অডিও, অডিও গ্রাফিক্স, কম্পিউটাৰ ভিডিঅ’, ব্যৱসায়িক টেলিভিচন আৰু দূৰ শিক্ষা। কিন্তু টেলিসন্মিলনৰ সংজ্ঞাত উমৈহতীয়া উপাদানসমূহ হৈছে অন্যতম কাৰণ।
(ক) টেলি সংযোগৰ সৰবৰাহ কৰা পথ ব্যৱহাৰ কৰা।
(খ) বহু অৱস্থানত মানুহৰ লগত সংযোগ স্থাপন কৰা।
(গ) দুই মুখী যোগাযোগ প্ৰদান কৰিবলৈ পৰম্পৰ ক্ৰিয়াভিত্তিক হোৱা।
(ঘ) ব্যৱহাৰকাৰী সক্রিয় অংশগ্ৰহণত গতিশীল হোৱা।
টেলিসন্মিলনৰ প্ৰকাৰসমূহ:
(ক) অডিঅ’ টেলিসন্মিলন: কেতিয়াবা কেৱল কণ্ঠত টেলিসন্মিলনৰ কথোপকথন হোৱা দেখা যায়। টেলিফোন লাইনৰ দ্বাৰা দূৰবৰ্তী অৱস্থানত পাৰস্পৰিকভাৱে লোকসকলৰ সংযোগ ঘটায়। ই দূৰৱৰ্তীৰ শিক্ষণৰ বাবে ব্যৱহৃত হয়।
(খ) অডিঅ’ গ্রাফিক্স টেলিসন্মিলন: দৃশ্যাত্মক তথ্য প্ৰেৰণ কৰিবলৈ টেলিসংযোগৰ সৰবৰাহ কৰা পথ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। যেনে – গ্রাফিক্স, এলফা-ন্যুমেৰিক্স নথিসমূহ আৰু ভিডিঅ চিত্ৰসমূহ কণ্ঠৰে সংযোগ কৰিবলৈ আনুষংগিক হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।
(গ) কম্পিউটাৰত টেলিসম্মিলন: দুটা বা ততোধিক কম্পিউটাৰসমূহ আৰু মডেমসমূহ সংযোগ কৰিবলৈ টেলিফোন লাইন ব্যৱহাৰ কৰা হয়। কম্পিউটাৰত যি কাৰ্য কৰা হয় ইয়াক লাইনেৰে পঠিয়াব পাৰি। ইয়াক দূৰ শিক্ষাৰ বাবে ব্যৱহৃত কৰা হয়।
(ঘ) ভিডিঅ টেলিসন্মিলন: ভিডিঅ’ চিত্ৰসমূহ আৰু কণ্ঠৰে সংযোগ প্ৰদান কৰিবলৈ অডিঅ’ আৰু ভিডিঅ’ কৰা হয়। টি.ভি. কেমেৰাত বন্দী কৰা যিকোনো ছবি প্ৰদৰ্শন কৰিব পাৰি। ভিডিঅ’ কনফাৰেন্সিং হৈছে বাস্তৱিক উপায়। ই এজন শিক্ষকক কামত লগাই যিয়ে ছাইটৰ সংখ্যালৈ শিক্ষা প্ৰদান কৰে।
টেলিসম্মিলনৰ দ্বাৰা অনুষ্ঠানসমূহে সকলো ছাত্র-ছাত্রীক ন্যায়সঙ্গতভাৱে সেৱা কৰিবলৈ সক্ষম হয়।
(জ) ভিডিঅ’সম্মিলন।
উত্তৰঃ অডিঅ’ আৰু ভিডিঅ’ তথ্য প্ৰেৰণ কৰিবলৈ কম্পিউটাৰ নেটওৱাৰ্কৰ দ্বাৰা ব্যৱহাৰ হোৱা বিভিন্ন ছাইটত দুজন বা তাতোধিক অংশগ্ৰহণ কৰোঁতাৰ মাজত সন্মিলন সম্পাদন কৰাকে ভিডিঅ’ কনফাৰেন্সিং (বা ভিডিঅ সম্মিলন) কোৱা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে, বিন্দুৰ পৰা বিন্দুলৈ (দুজন ব্যক্তি) ভিডিঅ’ সন্মিলনৰ পদ্ধতিৰ নিচিনাকৈ ভিডিঅ’ টেলিফোনে কাম কৰে। প্ৰতি অংশগ্ৰহণ কৰোঁতাৰ ভিডিঅ’ কেমেৰা, মাইক আৰু স্পীকাৰ তাঁৰ বা তাঁৰৰ কম্পিউটাৰত লগোৱা থাকে। যিহেতুকে দুজন অংশগ্ৰহণ কৰোতাই এজনে আনজনৰ লগত কথা কর, তেওঁলোকৰ কণ্ঠ আন এজন বজালৈ বাহিত কৰা হয় আৰু যিটোৱেই ছবি ভিডিঅ’ কেমেৰাৰ আগত প্রদর্শিত হয় অন্য এজন অংশগ্রহণ কৰোঁতাৰ মণিটৰৰ পৰ্দাতও প্রদর্শিত হয়।
বহুতো ভিডিঅ কনফাৰেন্সিংয়ে আভাসী সন্মিলন কোঠাত বহিবলৈ তিনিজন বা বেছি অংশগ্রহণ কৰোতাক সম্ভব কৰি তোলে আৰু এনে লাগে যেন এজনে আনজনৰ কাষত বহি ভাৱ বিনিময় কৰি আছে। ৯০ চনৰ মাজ ভাগলৈকে হার্ডওয়াৰৰ দামে বেছি ভাগ সংগঠনৰ বাবে ভিডিঅ’ কনফাৰেন্সিং ব্যয়বহুল কৰি তুলিছিল। কিন্তু এই পৰিস্থিতি দ্রুতভাৱে সলনি হ’ব ধৰিছে। বহুতো বিশ্লেষণত বিশ্বাস কৰে যে দহ বছৰকালৰ আধাতে কম্পিউটৰ উদ্যোগৰ ভিডিঅ’ কনফাৰেক্সিং দ্রুততম বৃদ্ধিমূলক খণ্ড হৈ উঠিব।
(ঝ) ইন্টাৰনেট আৰু ছাত্র সমাজ।
উত্তৰঃ বর্তমানে ইণ্টাৰনেট হৈছে আমাৰ জীৱনৰ অবিচ্ছেদ্য অংশ আৰু বয়স, বৃত্তিৰ ক্ষেত্ৰত উপৰি নিৰ্বিশেষে হয়। আমি যিকোনো উপায়ৰে ইন্টাৰনেট ব্যৱহাৰ কৰো। সকলো লোকৰ ভিতৰত যিয়ে তেওঁলোকৰ প্রয়োজনসমূহ, আৱশ্যকতাৰ উপৰি আমোদ-প্রমোদৰ উদ্দেশ্য পূৰণ কৰাৰ বাবে ইণ্টাৰনেট ব্যৱহাৰ কৰে। ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সমাজে ইণ্টাৰনেট ব্যৱহাৰ লৈ ডাঙৰ বৰঙণি যোগাওঁতা হিচাপে দেখা যায়।
অন্য নেটওৱৰ্কসমূহ সংযোগ কৰি এটা আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় কম্পিউটাৰ নেটওৱৰ্ক আৰু কোম্পানী, বিশ্ববিদ্যালয় আৰু অন্যান্য আনুষ্ঠানসমূহৰ কম্পিউটাৰৰ পৰা তথ্যৰ দ্ৰুত বিনিময়ক ইণ্টাৰনেট বুলি কোৱা হয়। আমি কম্পিউটাৰৰ যুগত জীয়াই আছো। কম্পিউটাৰক নির্দেশাৱলী যোগান ধৰা আৰু কম্পিউটাৰৰ প্ৰযুক্তিৰ প্ৰগতিয়ে আমাক সুলভ কৰি দিয়ে আৰু ই হৈছে তথ্য আৰু যোগাযোগৰ দ্রুত বিনিময় পদ্ধতি।
ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ জীৱনত ইণ্টাৰনেটে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। ইণ্টাৰনেটৰ দ্বাৰা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে। সহজে প্রয়োজনীয় তথ্য পাব পাৰে। তেওঁলোকে পুথিভঁৰাল নোচোৱাকৈ কিতাপসমূহ পঢ়িব পাৰে। জীৱনৰ সকলো ক্ষেত্ৰত ই খবৰ দিয়ে। তেওঁলোকে ইণ্টাৰনেটৰ সহায়ত বিশ্বকোষ, বিকিপেডীয়া আৰু অবিধানসমূহৰ পৰা সুবিধাসমূহ লয়। বৰ্তমানৰ বিষয় আৰু ঘটনাসমূহ ইণ্টাৰনেটৰ ব্যৱহাৰৰ দ্বাৰা আৱিষ্কাৰ কৰিব পাৰি। ইণ্টাৰনেটে বিশ্বক ওচৰলৈ আনে।
ইন্টাৰনেটৰ বহুতো সুবিধাসমূহ আছে যদিহে ইণ্টাৰনেটৰ আকৰ্ষণীয় মোহ আৰু কোনো অশুদ্ধ উপায় অনুভূতিসম্পন্ন নকৰাকৈ ধনাত্মকভাৱে ব্যৱহৃত কৰিব পাৰি। ইণ্টাৰনেটে বিশেষকৈ ছাত্র সমাজৰ মাজত ৰব পাৰে যিটো সহজে বর্ণিল আৰু মনোমোহাৰ বলি হৈ উঠে। ইন্টাৰনেটত বহি ছাত্ৰ-ছাত্ৰীবোৰে কোনো ধনাত্মক আৰু গঠনাক সুবিধা নোলোৱাকৈ তেওঁলোকৰ মূল্যবান সময় অপচয় কৰে । ইন্টাৰনেটৰ দ্বাৰা উলংগ ছবি আৰু যৌন সামগ্ৰী সহজে সুলত হয় যিটোৱে কম বয়সীয়া ল’ৰা-ছোৱালীৰ নৈতিক মূল্যবোধ ধ্বংস করে। ছাত্র ছাত্ৰীসকলে আনৰ সৈতে অদৰকাৰী কথা পাতি সময় নষ্ট কৰে।
কিন্তু বহুতো ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে ইণ্টাৰনেট হৈছে উপকাৰী আৰু তেওঁলোকে ইণ্টাৰনেটক আশীবাদ বুলি বিবেচনা কৰে আৰু অন্যই অভিশাপ বুলি গণ্য কৰে। কিন্তু ইন্টাৰনেটৰ ব্যৱহাৰসমূহ আৰু অপব্যৱহাৰসমূহ ব্যৱহাৰকাৰীৰ নিজৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। যদি ছাত্র-ছাত্রীসকলে নিজে লাভ আৰু ক্ষতিৰ বিষয়ে সজাগ হয় তেওঁলোকে সংগততাৰ সৈতে ইন্টাৰনেট ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিব।
(ঞ) মোবাইল ফোনৰ ব্যৱহাৰসমূহ আৰু অপব্যৱহাৰসমূহ।
উত্তৰঃ আধুনিক বিজ্ঞানৰ এটা শেহতীয়া উদ্ভাৱন হৈছে মোবাইল চেলুলাৰ ফোন। ই হৈছে সৰু চেলুলাৰ ফোন যি সহজে আমি কঢ়িয়াব পাৰো। ই আমাৰ দৈনন্দিন জীৱন সহজ আৰু চিন্তা মুক্ত কৰি তুলিছে। ইয়াৰ দ্বাৰা অন্যৰ সৈতে আমি বর্তমানে সহজে ভাব বিনিময় কৰিব পাৰো। যিহেতুকে বিভিন্ন মোবাইল অপাৰেটৰৰ নেটৱাৰ্কে প্ৰায়ে গোটাই দেশ সামৰি লৈছে, আমাৰ কোনো হেৰুৱাৰ সম্ভাৱনা নাথাকে। আমাৰ বন্ধু-বান্ধৱ আৰু পৰিয়ালৰ সদস্যই যিমান দূৰত থাকিলেও সহজে বিচাৰি পায়। ইয়াৰ উপকাৰীতাৰ বাবে দিনক দিনে মোবাইল ফোন ব্যৱহাৰকাৰীৰ সংখ্যা বৃদ্ধি হ’বলৈ ধৰিছে। কিন্তু প্রতি ধনাত্মক সামগ্ৰীৰ উপৰি কিছুমান ঋণাত্মক দিশ আছে। মোবাইল ফোনও ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নোহোৱা নহয়। তেৰৰ পৰা উনৈশ বছৰ বয়সৰ ল’ৰা-ছোৱালীয়ে তাহাঁতৰ বন্ধু-বান্ধৱৰ লগত দীঘলীয়া কথা পাতি তাহাঁতৰ মূল্যৱান সময় নষ্ট কৰে। সিহঁতে নিশা দীঘলীয়াকৈ দুই বা তিনি ঘণ্টাৰ বাবে বন্ধু-বান্ধৱৰ লগত কথা পতা বৰকৈ দেখা পোৱা যায়। বিভিন্ন মোবাইল অপাৰেটৰে বৰকৈ মাজ নিশা কম খৰছৰ মোবাইল ফোন যোগে কথা বার্তা বিনামূলীয়া সুবিধা প্ৰদান কৰে। বেছিভাগ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে এই সুবিধা গ্ৰহণ কৰে আৰু সিহঁতৰ সময় পাৰ কৰে। ইয়াৰ বাহিৰে, অপহৰণকর্তা, ডকাইত আৰু বিভিন্ন অসামাজিক কর্মীসকলে মোবাইল ফোনৰ দ্বাৰা নিজৰ মাজত জ্ঞাপক কৰি অপৰাধ সংঘটিত কৰে। এতিয়াও মোবাইল ফোনৰ দাম দেশত অতি মাত্ৰা হৈ আছে।
বৈজ্ঞানিকসকলে মোবাইল ফোনৰ অত্যাধিক ব্যৱহাৰে মস্তিকৰ কৰ্কট ৰোগ ঘটিব পাৰে বুলি সকীয়নী দিছে। ই ল’ৰা-ছোৱালীৰ মানসিক বৃদ্ধিত ব্যাঘাত কৰে। কিন্তু অসুবিধাসমূহ থাকিলেও মোবাইল ফোন আমাৰ দৈনন্দিন জীৱনত অপৰিহাৰ্য অংশ হিচাপে ব্যৱহাৰ হয়।
(ট) যোগাযোগৰ মাধ্যম হিচাপে টেলিফোন।
উত্তৰঃ দূৰলৈ কণ্ঠ প্ৰেৰণ কৰা আহিলা হৈছে টেলিফোন। এজন ব্যক্তিয়ে টেলিফোন ব্যৱহাৰ কৰি আনজন ব্যক্তিৰ সৈতে দূৰৱর্তী ঠাইত কথা আৰু ভাৱ বিনিময় কৰিব পাৰে।
টেলিফোন হৈছে এটা সজুঁলি যিয়ে মানুহে কৰা শব্দ এক ধৰণৰ লৈ ৰূপান্তৰিত কৰে যিটে তাৰ আৰু ৰেডিঅ প্ৰযুক্তিৰ দ্বাৰা সংক্রামক হয় আৰু ই শ্ৰব্যৰ বিন্যাসত দূৰৰ ঠাইত পুনৰায় বৰ্ণনা কৰে। ই হৈছে সৰু সঁজুলি যাৰ দ্বাৰা অন্য ঠাইত উপস্থিত কোনো এজন লোকৰ লগত কথা পাতিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে।
কণ্ঠৰ ইনপুট আউটপুট সঁজুলি হৈছে টেলিফোন। মাইকৰ দ্বাৰা এজন ব্যক্তিয়ে কণ্ঠ লাভ কৰে। ইয়াক এনে ধৰণে দূৰলৈ প্ৰেৰণ কৰিব পাৰি। টেলিফোনৰ সৈতে কথা পতাৰ দ্বাৰা গ্ৰহণ কৰোতাই কণ্ঠ শুনিব পাৰে।
বর্তমানে, জ্ঞাপকৰ আহিলা হিচাপে মোবাইল ফোনসমূহ ব্যাপকভাবে ব্যবহৃত হৈছে।
বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ টেলিফোনত স্থায়ী লেগুলাইন, তাঁৰবিহীন টেলিফোন, মোবাইল ফোন ইত্যাদি অন্তভুক্তি হয়।
(ক) স্থায়ী টেলিফোন: তাঁৰসমূহৰ দ্বাৰা সংযোগ হোৱাই হৈছে স্থায়ী টেলিফোন (লেগুলাইন, আৱৰণযুক্ত তাঁৰ বুলি কোৱা হয়)। ই গতিশীল নহয়।
(খ) তাৰবিহীন টেলিফোন: তাঁৰ বিহীন টেলিফোন তাঁৰ নথকা হেণ্ডছেটৰ সৈতে পোৱা যায়। ষ্টেচনৰ কেন্দ্ৰস্থলৰ সৈতে যোগাযোগ কৰিবলৈ ই ৰেডিঅ’ প্ৰযুক্তি হিচাপে ব্যৱহাৰ হয়। এইবোৰ টেলিফোন সুলভ কিন্তু সীমিত দূৰত্বৰ ভিতৰত কাম কৰে। সাধাৰণতে ষ্টেচনৰ কেন্দ্ৰস্থলৰ পৰা একে বা কম মহলাৰ ভিতৰতে কাম কৰে।
(গ) মোবাইল ফোন: মোবাইল ফোন (চেলুলাৰ ফোনও) হৈছে তাৰবিহীন হেওচেট যিয়ে ব্যৱহাৰকাৰীক ফোন কৰিবলৈ আৰু বাৰ্তা পঠিয়াবলৈ সক্ষম কৰি তোলে। আনহাতে ই বহল পৰিসৰৰ ভৌগলিক এলেকাৰ চাৰিওফালে চলি থাকে।
(ঘ) স্মার্ট ফোন: স্মার্ট ফোন হৈছে মোবাইল ফোন যিয়ে কম্পিউটাৰৰ সৈতে তুলনীয় বৈশিষ্ট্যসমূহ উন্নত কৰে । ইয়াৰ বৈশিষ্ট্যসমূহ উন্নত যেনে – অপাৰেটিং চিষ্টেম, ৱে’ব ব্ৰাউজাৰ, টাটশ্ব স্ক্ৰীণ, গান শুনাৰ যন্ত্ৰ ইত্যাদি।
যোগাযোগৰ আধুনিক মাধ্যম হিচাপে ইন্টাৰনেট–
জেতৰ: বর্তমানে ইন্টাৰনেট হৈছে ৰাজহুৱা, সহযোগী আৰু স্বস্বীকাৰ ব্যৱস্থা। ই গোটেই বিশ্বব্যাপী এশ লাখ মানুহলৈ প্রবেশযোগ্য। বাস্তৱিকতে, ইন্টাৰনেট বর্তমানে থকা ৰাজহুৱা দূৰ সংযোগ নেটওয়াক মুঠ সম্পদসমূহৰ এভাগ ব্যৱহাৰ কৰে।
আচলতে ইন্টাৰনেটক প্রোটোকলসমূহৰ ব্যৱহাৰে পৃথকীকৰণ কৰে যাক TCP/IP (সংক্রমণ নিয়ন্ত্ৰণ প্রেটোকলৰ বাবে / ইন্টাৰনেট প্রোটোকল) বুলি কোৱা হয়। ইন্টাৰনেট প্ৰযুক্তিৰ দুটা বৰ্তমানৰ অভিযোজন হৈছে ইন্টাৰনেট আৰু এ ‘ক্সট্রানেট। ই TCP/IP প্রোটোকলৰ ব্যৱহাৰ ও কৰে।
বেছিভাগ ইণ্টাৰনেট ব্যৱহাৰকাৰীয়ে বৈদ্যুতিক মেইলে চমু লিখিত ব্যবসায়িক আদান-প্ৰদানৰ বাবে ডাক সেৱা কাৰ্যকৰীভাৱে সলনি কৰে। মানুহে অনেক অন্য উপায়ৰে ইণ্টাৰনেটৰে যোগাযোগ কৰিব পাৰে, যেনে – ইন্টাৰনেট ৰিলে চ্যাট, ইন্টাৰনেট টেলিফোনী, তাৎক্ষণিক বার্তা দিয়া, ভিডিঅ চ্যাট বা সামাজিক প্ৰচাৰ মাধ্যম / ইন্টাৰনেট ব্যাপকভাবে ব্যবহৃত অংশ হৈছে বাস্তৱাইড বেত (সংক্ষিপ্তকে www বা বেব বুলি কোৱা হয়)। ইয়াৰ উত্তম বৈশিষ্ট্য হৈছে হাইপাৰ টেক্সট, তাৎক্ষণিক ক্ৰছ উল্লেখ কৰা এটা পদ্ধতি। বেছিভাগ ৱেবচাইতে, কিছুমান শব্দ বা বাক্যাংশ বাকীবোৰতকৈ বিভিন্ন ৰঙৰ লিখিত ৰূপত প্রদর্শিত হয়। এই লিখিত ৰূপ বৰকৈ শব্দ আদিৰ তলত আঁচ টনা থাকে। আমি যেতিয়া শব্দসমূহ বা বাক্যাংশসমূহ নির্বাচন কৰো, আমি চাইট বা পেজলৈ স্থানান্তৰিত হ’ব লাগে যিটো শব্দ বা বাক্যাংশলৈ প্রাসঙ্গিক হয়।
ৱেব ব্যৱহাৰ কৰি বিলিয়ন পেজেচৰ তথ্য লৈ প্ৰৱেশ হ’ব পাৰি। ৱেব ব্ৰাউজাৰৰ সৈতে ৱেব ব্ৰাউজিং কৰা হয়। বেছি জনপ্রিয়সমূহ হৈছে ক্রোম, ফাইৰ ফক্স আৰু ইণ্টাৰনেট এক্সপ্লোৰাৰ।
(ড) যোগাযোগৰ বাবে কম্পিউটাৰসমূহৰ ব্যৱহাৰ।
উত্তৰঃ ইন্টাৰনেটৰ ফলস্বৰূপে বিশ্বৰ চাৰিওফালে যোগাযোগৰ বাবে কম্পিউটাৰসমূহ হৈছে উপকাৰী। ইণ্টাৰনেট হৈছে বিশ্বব্যাপী ডাঙৰ আৰু সৰু নেটৱৰ্কৰ সংগ্ৰহ যিয়ে ব্যৱহাৰকাৰীক ভাৱ বিনিময় কৰিবলৈ আৰোপ কৰে। বিভিন্ন নেটৱৰ্কসমূহে বিশ্বৰ চাৰিওফালে বৃহৎ পৰস্পৰ সংযোগৰ নেটৱৰ্কসমূহ গঠন কৰিবলৈ ইণ্টাৰনেটলৈ সংযোগ কৰে।
পৰস্পৰ সংযোগৰ নেটৱৰ্কসমূহ আৰু সামাজিক প্ৰচাৰ মাধ্যমৰ ৱেবচাইটৰ উপৰি এজনে আনজনৰ সৈতে ভাৱ বিনিময় কৰিবলৈ ব্যৱহাকাৰীক কম্পিউটাৰসমূহে সম্ভৱ কৰি তোলে। কম্পিউটাৰে ইণ্টাৰনেট মাধ্যমেৰে ফোন লাইন বা কেৱল সংযোগসমূহ লৈ ব্যৱহাৰকাৰীক সংযোগ কৰাবলৈ সমৰ্থ হয় যিটোৱে খবৰ আৰু তথ্য বিনিময় কৰিবলৈ ব্যৱহাৰকাৰীক সম্ভব কৰি তোলে। উদাহৰণস্বৰূপে, বিশ্বৰ চাৰিওফালে অন্য কম্পিউটাৰ সমূহলৈ নেটৱৰ্ক সাযোগ উপৰি বাৰ্তাসমূহ পঠিয়াবলৈ কম্পিউটাৰসমূহ সক্ষম হ্যা। বিশ্বলে কম্পিউটাৰসমূহৰ যোগাযোগ উপকাৰী উপায় হৈছে তথা হস্তান্তৰ আৰু বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰা।
যোগাযোগৰ বাবে কম্পিউটাৰসমূহ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু তথ্য প্ৰযুক্তিৰ কেন্দ্র। ১৯৯০ চ আগতে ঘৰনা ইন্টাৰনেটৰ ব্যবহাৰ উদ্ভৱ হোৱা দেখা যায় যিটো অৱশেষত সাধারণ ই-মেইল, রেবচাইট, ব্লগ, সামাজিক নেটৱৰ্ক, ভিডিঅ চ্যাট, আৰু ইন্টাৰনেট প্রেটোকলৰ উপৰি কর ব্যৱহাৰ হয়। বর্তমানে, কম্পিউটাৰৰ কাৰণে বহুতো পৰম্পৰাগত যোগাযোগৰ ধৰণ ভাত সম্বন্ধীয় মেইল আৰু লেণ্ডলাইন ফোনসমূহ সম্বনিতে অপ্রচলিত হোৱা দেখা যায়।
(ঢ) গণ মাধ্যমৰ আঙ্গিক হিচাপে বাতৰি কাকত।
উত্তৰঃ বাতৰি কাকতসমূহ হৈছে মুদ্ৰণৰ মাধ্যম আৰু/বা বাতৰি গোটোৱা সংগঠন দিয়ে বাতৰি উত্থাপন কৰে। বেছি ভাগ প্ৰচলিত বাতৰি কাকতসমূহ দৈনিক বা সাপ্তাহিক ভিত্তিত প্রকাশিত হয় আৰু সাধাৰণ ৰাইজক সাম্প্রতিক ঘটনাসমূহ বিশেষভাবে গণ বিষয়ৰ বিষয়ে জনোৱা হয়। স্থানীয়, ৰাষ্ট্ৰীয় বা আন্তর্জাতিক বাতৰিসমূহৰ বাহিৰে কাকতে ক্ৰিয়া আৰু আমোদ প্ৰমোদৰ বৈশিষ্ট্য, মতামত কলম আৰু বিজ্ঞাপন বৰকৈ সম্পন্ন কৰে।
বাতৰি কাকতে সাধাৰণ শ্রোতা মণ্ডলীক, ভৌগোলিক ক্ষেত্ৰৰ ক্ৰিয়া বিন্দু বা বিশেষজ্ঞ বিষয় সামৰি অভিহিত কৰিব পাৰে। যেনে- নির্দিষ্ট বৃত্তি, উদ্যোগ বা আগ্ৰহৰ বাবে বাতৰি কাকত। বাতৰি কাকতসমূহে বিজ্ঞাপনৰ ঠাই বেছি সমর্থিত কৰিছে। ইয়াৰ উপৰি বাতৰি কাকতে নিজাকৈ বৰঙণি বা এক কপি বিক্ৰী কৰে। কেতিয়াবা বাতৰি কাকতসমূহক সংগঠন সমূহে গোট গ্রুপ, ৰাজনৈতিক দলসমূহৰ সম্বলিতে ৰাজ সাহায্য দিয়ে।
১৯৯০ চনত ইণ্টাৰনেটৰ ৱাৰ্ল্ড বাইড ৱেব বিস্তাৰ হয়। বাতৰি কাকত কোম্পানীসমূহে ৱেব সংস্কৰণ প্ৰৱৰ্তন কৰে। ই মুদ্রণ সংস্কৰণৰ পৰা গল্প সংবাহন কৰে আৰু মূল সামগ্ৰীৰ পৰৱৰ্তী দশকত বৃদ্ধি হয়।
ইন্টাৰনেট হোৱাৰ আগতে, আমাৰ সমাজত আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ যোগাযোগৰ মাধ্যম হৈছে বাতৰি কাকত। বাতৰি কাকতসমূহে আমাৰ চাৰিওফালৰ জীৱন আৰু আশে-পাশে থকা বাসিন্দাক জনায়। যোগাযোগৰ মাধ্যম হিচাপে, বাতৰি কাকতে কেৱল খা-খবৰৰ বিষয়ে নজনায়। যোগানধাৰী পৰা ক্রেতাসমূহক সংযোগ কৰিবলৈ সম্বন্ধ প্ৰদান কৰে। বাতৰি কাকত নহ’লে আমি অজ্ঞ / জ্ঞানহীন মানুহ হ’ব পাৰো কাৰণ আমাৰ চাৰিওফালে হোৱা ঘটনাৰ প্ৰতি আমি সজাগ নহয়।
(ণ) গণমাধ্যমৰ আহ্নিক হিচাপে টেলিভিচন।
উত্তৰঃ বর্তমানে সকলো গণ মাধ্যমৰ মাজত, টেলিভিচনে বৃহৎতম দর্শকক আকৰ্ষণ কৰে। অন্য মাধ্যমৰ শ্রোতামণ্ডলীতকৈ ইয়াৰ শ্রোতামণ্ডলী হৈছে বৃহত্তম আকাৰ। এই কাৰণে টেলিভিচনে সকলো ব্যাস সমাজৰ সকলো স্তৰৰ শ্রোতামণ্ডলীক আকর্ষণ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। ভাৰতত আৰম্ভণিৰ পৰাই অৰ্থাৎ ১৯৮৯ চনত টেলিভিচনক আমোদ-প্রমোদতকৈ শিক্ষা আৰু বাৰৰ বাবে বেছিকে ব্যবহার হয়। টেলিভিচনক পশ্চিমৰ লগত তুলনা কৰিলে ই বিভিন্ন কাৰ্য সম্পাদন কৰে।
যাদিও বর্তমানে ভাৰতীয় টেলিভিচনত বাণিজ্যিক প্রৱেশ কৰিছে, ইয়াৰ মৌলিক উদ্দেশ্য সলনি হোৱা নাই। ই জাতীয় সংস্কৃতি আৰু উন্নতিৰ কার্য সম্পাদন কৰিবলৈ অবিৰত হয়।
ভাৰতত এতিয়ালৈকে, টেলিভিচন হৈছে চৰকাৰী মাধ্যম। এতেকে বিকাশৰ উদ্দেশ্যকে বেছি মাত্ৰা লৈ কৰিব লাগে আৰু চৰকাৰে আৰম্ভ কৰা বিকাশৰ কাৰ্যসূচীত লোকসকলৰ অংশগ্ৰহণৰ বার্তা বিস্তৃত কৰিব লাগে।
টেলিভিচনে আমাৰ দেশৰ সুৰৱৰ্তী এলেকাত থকা লোকসকলক প্রভাব পেলাবলৈ সক্ষম হৈছে যিহেতু ইয়াৰ প্ৰচাৰে দুৰাস্থিত গাঁওসমূহক আৰু জন গোষ্ঠীক সামৰি লৈছে। ই তথ্যৰ বিস্ফোৰণক উপস্থাপন কৰে। সেৱা তিনিটা দশকত টেলিভিচন চমৎকাৰ হৈছে আৰু প্ৰযুক্তিত টেলিভিচনৰ বৃদ্ধি হয়।
ভাৰতৰ নিচিনা দেশত য’ত জনসংখ্যা আৰু নিৰক্ষতা হৈছে জলন্ত সমস্যা, বৈদ্যুতিক মাধ্যমে আনকি দূৰ এলেকাত দৃশ্য-আবা তথ্য প্রমাণ ঘটাবৰ বাবে বৰ ভালকৈ প্ৰদান কৰিছে।
(ত) মাধ্যম আৰু গণ সংযোগ।
উত্তৰঃ গণ মাধ্যম হৈছে এক প্ৰকাৰৰ মাধ্যম য’ত বৃহৎ শ্রোতামণ্ডলীৰ (গণ সামূহিক) বাবে অভিভাষণ দিয়া হয়। ই যিকোনো মাধ্যম হ’ব পাৰে। যেনে – টেলিভিচন বা ৰেডিঅ’, চলচ্চিত্র, সম্প্ৰচাৰ কৰা, মুদ্রণ মাধ্যমে বাতৰি কাকতসমূহ, পত্রিকা, পুস্তিকা ইত্যাদি। আজিৰ বুগত ইন্টাৰনেট মাধ্যমক গণ মাধ্যম বুলি বিবেচিত কৰিব পাৰি। কাৰণ অধিক সাংখ্যিকে বর্তমানে ইন্টাৰনেট মাধ্যম বিশ্বৰ বহুতো অঞ্চলত সহজলভ্য মাধ্যমৰে সুবিধা ল’বলৈ ব্যৱহাৰ কৰে। এই মাধ্যমক পৰম্পৰ ত্ৰিয়াভিত্তিক বুলি কোৱা হয়। “গণ মাধ্যমক বুজিবলৈ প্ৰথম আৰু গুৰুত্বপূর্ণ পদক্ষেপ হৈছে যোগাযোগৰ বোধ লোৱা।”
যোগাযোগ পঠোৱা বা গ্রহণ কৰাৰ ক্ৰিয়া বুলি সংজ্ঞা দিব পাৰি। এজন ব্যক্তিৰ পৰা আন এজন লৈ যেতিয়া প্ৰদান কৰা হয় তাৰ অৰ্থ বা বার্তাসমূহৰ বোধশক্তি লোৱাই হৈছে যোগাযোগ। যেতিয়া যোগাযোগক গণ মাধ্যমৰ প্ৰাসংগিকতাত সংজ্ঞা দিয়া হয় তাক কেন্দ্ৰীভূত যোগাযোগৰ প্ৰকাৰ বুলি ক’ব পাৰি।
গণ মাধ্যমৰ দ্বাৰা যোগাযোগক গণ সংযোগ বুলি জনা যায়। গণ সংযোগ মানেই এক ধৰণৰ গণ মাধ্যম ব্যৱহৃত কৰা। ই বৃহৎ লোকৰ গোটক তৎক্ষণাৎ বাৰ্তাসমূহ প্ৰদান কৰে। বৰ্তমানে গণ মাধ্যম জনপ্রিয় মাধ্যম হৈ উঠিছে যিহেতু ই গুৰুত্বপূৰ্ণ গল্পসমূহ কেন্দ্ৰীভূত কৰে যিটোত সাধাৰণ ৰাইজ আগ্ৰহী হৈ উঠিব। ই হৈছে বৃহৎ উদ্যোগ যিহেতু বিশ্বৰ সকলো প্ৰান্তৰ বহুতো লোকে কিছুমান বা অন্য উদ্দেশ্যৰ বাবে নিৰ্ভৰশীল। বর্তমানে গণ মাধ্যম আটাইতকৈ মানৱ সমাজৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ হৈ উঠিছে।
পশ্চিমীয়া আধুনিক তত্ত্ববিধ যেনে – দেনীছ মেক বুৱেইলে গণ মাধ্যমৰ তিনিটা প্ৰধান কাৰ্য চিনাক্তকৰণ কৰিছে। সেইবোৰ হ’ল–
(ক) পৰিৱেশৰ গতিবিধি নিৰীক্ষণ।
(খ) তথ্যৰ ব্যাখ্যা। আৰু
(গ) পৰম্পৰা প্ৰেৰণ কৰা।
কিন্তু আজিৰ প্ৰজন্মত গণ মাধ্যমৰ প্ৰদান কাৰ্য হৈছে তথ্য, আমোদ-প্রমোদ, বিজ্ঞাপন আৰু বিকাশ (দেনীছ, ১৯৯৮)।
(থ) গণ মাধ্যমৰ ধাৰণ হিচাপে বোলছবি।
উত্তৰঃ গণ মাধ্যমৰ ধাৰণ হিচাপে চিনেমা বা বোলছবি হৈছে শক্তিশালী আহিলা। বিগত বছৰৰ বাবে চলচ্চিত্ৰ উদ্যোগ দ্রুতভাৱে বৃদ্ধি হ’ব ধৰিছে আৰু সমাজত বহুতো সাল-সলনি। আনিছে। চিনেমা, কলা, আমোদ-প্রমোদ, সামাজিক নথি বা সমালোচনামূলক ধৰণৰ হ’ব পাৰে।
বৰ্তমান আৰু বিগত দুয়োটাৰ বাবে চলচ্চিত্ৰ হৈছে সমাজৰ প্ৰতিবিম্ব। চলচ্চিত্ৰ আৰু ইয়াৰ উদ্ভাৱনীয় কেতিয়াবা সমাজক ধৰিব পাৰে। কিন্তু কেতিয়াবা ই সমাজক আৰু সাংস্কৃতিক দিশক আগুৱাই নিব পাৰে।
চলচ্চিত্ৰ হৈছে সৃষ্টিশীল প্ৰকাশৰ মাধ্যম। ই গণ মাধ্যমৰ কাৰ্যাৱলী সম্পাদন কৰে। যেনে তথ্য, শিক্ষা, আমোদ-প্রমোদ আৰু সাংস্কৃতিক কাৰ্যক হস্তান্তকৰণ কৰা হয়। চলচ্চিত্রসমূহ ব্যাপকভাৱে জনপ্ৰিয় আৰু সিহঁতৰ শ্ৰাব্য দৃশ্যাত্মক স্বৰূপে সামাজিক প্ৰভাৱৰ বাবে পৰিব্যাপক শক্তি প্ৰদান কৰে।
এতেকে, সামাজিক পৰিবৰ্তনৰ বাবে অনুঘটক হিচাপে আৰু আমোদ প্রমোদৰ তথ্য আৰু শিক্ষা মাধ্যম হিচাপে গুৰুত্বপূর্ণ ভূমিকা পালন কৰিবলৈ সিহঁতে সম্ভাব্য হয়। চলচ্চিত্ৰ হৈছে জনপ্রিয় কাৰণ সিহঁতে চিত্তবিনোদন কৰে। গণ মাধ্যমৰ আহিলা অতিকৈ কাৰ্যকৰী হ’বলৈ চিনেমা হৈছে সম্ভবত সৰ্বাধিক সম্ভাব্য। জনগণৰ বাবে সুলভ আমোদ প্রমোদ তিপাদনৰ বাহিৰে ই গণ নিৰ্দেশনা আৰু গণ শিক্ষাৰ মাধ্যম সহজে হ’ব পাৰে।
প্ৰশ্ন ২। মাধ্যম কাক বোলে ? যোগাযোগৰ প্ৰচলিত কার্য পদ্ধতিৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ মাধ্যম হৈছে বার্তা আপন কৰা বা প্ৰেৰণ কৰাৰ উপায়। কিছুমান মাধ্যমে লিখিত শব্দ, চিত্ৰ, লৈখিক লয় আৰু অন্য মাধ্যমে কণ্ঠ লয়। বৈদ্যুতিক মাধ্যমে কণ্ঠ আৰু লিখিত বস্তুপূর্ণ দুয়োটাকে সামৰি লয়।
এজনে ‘বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰিবলৈ উপযুক্ত মাধ্যম বাছি ল’ব পাৰে। বাছনি কৰিব পৰা বহুতো মাধ্যম আছে। প্রতি মাধ্যমৰে নিজা বৈশিষ্ট্য আছে যিবোৰ এটা পৰিস্থিতিত সুবিধাজনক কিন্তু আনটো পৰিস্থিতিত অসুবিধাজনকভাবে দেখা যায়। ইয়াৰ বাহিৰে, প্ৰতি মাধ্যমে গ্ৰহণ কৰোঁতাৰ ওপৰত প্ৰভাৱ আৰু বিভিন্ন ধৰণৰ মনোভাব গঢ়ি তোলে।
যোগাযোগৰ প্ৰচলিত কার্য পদ্ধতিসমূহ: দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে ব্যৱহাত হোৱা মাধ্যম আৰু পৰম্পৰাগতৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰাকে যোগাযোগৰ প্ৰচলিত কার্য পদ্ধতি বুলি কোৱা হয়। কিছুমান যোগাযোগৰ প্ৰচলিত কার্য পদ্ধতি তলত আলোচনা কৰা হৈছে।
(ক) ডাক যোগে চিঠি: ডাক-সম্বন্ধীয় সেৱাই ৰেলপথ, ৰাস্তা আৰু বিমান পৰিবহন ব্যৱহাৰ কৰে। সাধাৰণতে সকলো অন্য দেশসমূহৰ সৈতে চৰকাৰৰ নিজা নেটওৱৰ্ক সংযোগ আছে। বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ ডাক সেৱাসমূহ সুলভ হৈছে। যেনে- সাধাৰণ ডাক, পঞ্জীকৃত ডাক, A.D. (ৰচিদও) অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে।
স্পীড পোষ্ট হৈছে ডাক ঘৰে প্ৰদান কৰা সেৱা। ই পত্ৰসমূহ আৰু টোপোলাসমূহ একেদিনাই । মহানগৰীৰ ভিতৰত, দেশৰ কিছুমান মহানগৰীত ২৪ ঘণ্টাৰ ভিতৰত আৰু অন্য দেশসমূহৰ মহানগৰী লৈ ৪৮ ঘণ্টাৰ ভিতৰত প্ৰেৰণৰ চেষ্টা কৰা হয়।
(খ) পত্রবাহকঃ পত্রবাহক সেৱাসমূহ হৈছে ব্যক্তিগত। সিহঁতে পত্ৰ সংগ্ৰহ কৰে আৰু দিনৰ যিকোনো সময়তে দুৱাৰৰ পৰা দুৱাৰলৈ পেকেটসমূহ বিলায়। যদিও খৰছ অধিক মাত্ৰাৰ পত্ৰসমূহ আৰু টোপোলাসমূহ বিলাবৰ বাবে ই হৈছে দ্রুত সেৱা। পত্রবাহক সেৱা হৈছে মহানগৰীত সীমিত য’ত তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ নেটওৱাৰ্ক ৰক্ষা কৰে। তেওঁলোকৰ দুৱাৰৰ পৰা দুৱাৰ সেৱা হৈছে অতি সুবিধাজনক।
(গ) তারবার্তাঃ তানবার্তা কার্যালয়, শাখা, যোগানধাৰী, গ্রাহক ইত্যাদি বাতিক যোগাযোগৰ বাবে ব্যৱহাত কৰা হৈছে। তাৰ বাৰ্তাই জরুলী মনোভাব ব্যক্ত কৰে আৰু তাৎক্ষণিক লাভ কৰে। ইয়াক জৰুৰী ক্রিয়া প্রয়োজন কৰিবলৈ ব্যৱহৃত কৰা হয়।
(ঘ) তাৰবাৰ্তা প্ৰেৰণৰ উপায়: তাৰবাৰ্তা প্ৰেৰণক চমুকৈ টেলিখ্ৰিষ্টাৰ বিনিময় বুলি কোৱা হয়। ই হৈছে বিশ্বব্যাপী টেলিটাইপ সেৱা। টেলিপ্রিন্টাৰ পদ্ধতি লৈ টেলিপ্রিন্টারতে প্রত্যক্ষ দাইলৰ দ্বাৰা যোগাযোগ প্ৰদান কৰা হয়। ইয়াৰ দ্বাৰা বাৰ্তাসমূহ পঠোৱা হয় আৰু ২৪ ঘণ্টাত লাভ কৰা হয়। ইয়াক ১৯৫৮ চনত সমাজৰ সৈতে পৰিচিত কৰা হয়। ই নিয়মিত গ্ৰাহকক বাৰ্তাসমূহ আৰু ইজনে সিজনলৈ তথ্য প্রত্যক্ষভাৱে পঠিয়াবলৈ সক্ষম কৰি তোলে।
৩। বৈদ্যুতিক মাধ্যম কাক বোলে ? যোগাযোগৰ কিছুমান বৈদ্যুতিক মাধ্যমৰ বিষয়ে চমুকৈ আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ বৈদ্যুতিক কার্য পদ্ধতি হৈছে এনে মাধ্যম যাৰ দ্বাৰা আধুনিক বৈদ্যুতিক প্রযুক্তিৰে বিশ্বত কোনো গন্তব্য স্থানলৈ কোনো উৎসৰ পৰা তৎক্ষণাতভাৱে সংকেত প্ৰেৰণ কৰা হয়। বৈদ্যুতিক কার্য পদ্ধতি হৈছে আধুনিক কার্য পদ্ধতি আৰু যোগাযোগৰ মাধ্যম। পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত কিছুমান যোগাযোগৰ বৈদ্যুতিক মাধ্যম দাঙি ধৰা হ’ল।
(ক) টেলিফোনঃ এই ধৰণৰ বৈদ্যুতিক যোগাযোগ প্ৰায়ে শতাব্দীৰ বাবে আছে। ই হৈছে আটাইতকৈ উপকাৰী আৰু মৌখিক যোগাযোগৰ সাৰ্বজনীন মাধ্যম। প্রেৰক হিচপে একেতা ঠাইত উপস্থিত নাথাকিলে ব্যক্তিৰ সৈতে যোগাযোগ কৰিব পাৰি। চলিত অন্তৰ্ভাষ হৈছে আভ্যন্তৰীণ টেলিফোন ব্যবস্থা যিয়ে ভৱনৰ বিভিন্ন অংশত লোকসকলৰ মাজত যোগাযোগ সক্ষম কৰি তুলিব পাৰে।
(খ) চেলুলাৰ ফোনসমূহ: চেলুলাৰ ফোনক চেল ফোন বা মোবাইল ফোন বুলিও জনা যায়। ৰেডিঅৰ সংযোগ ব্যৱহাত কৰি টেলিফোন কৰিবলৈ ই হৈছে ব্যৱহাৰ্য আহিলা। ইপিনে ব্যৱহাৰকাৰীয়ে টেলিফোন সেৱাৰ এলেকাৰ ভিতৰত গতি কৰোতে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। বেছিভাগ আধুনিক মোবাইল টেলিফোনৰ সেৱাসমূহে চেলুলাৰ নেটৱৰ্ক স্থাপত্যবিদ্যা ব্যৱহাৰ কৰে আৰু এতেকে মোবাইল টেলিফোনক প্ৰায়ে চেলুলাৰ টেলিফোন বা চেল ফোন বুলিও কোৱা হয়। মোবাইল ফোনসমূহ বিভিন্ন কাৰণৰ বাবে ব্যৱহৃত হৈছে। যেনে – পৰিয়ালৰ সদস্যৰ সৈতে সংযোগ ৰখা, ব্যৱসায় সম্পাদন কৰাৰ বাবে আৰু জৰুৰী অৱস্থাত টেলিফোনৰ অভিগম্যতাৰ উদ্দেশ্য আছে।
(গ) ফেক্স: বাৰ্তা প্ৰেৰণৰ বাবে ফেক্স হৈছে বৈদ্যুতিক আহিলা। মডেমৰ দ্বাৰা টেলিফোনলৈ এই যন্ত্র সংযোগ কৰা হয়। প্রেৰকে গ্ৰহণ কৰোঁতাৰ ফেক্স নম্বৰ দাইল কৰিব লাগে, নথিসমূহ যন্ত্ৰত ভৰাব লাগে আৰু যন্ত্র সচল কৰিবলৈ বুটাম টিপিব লাগে। যন্ত্রই পৃষ্ঠা স্কেন কৰে আৰু পাঠ্যাংশ আৰু চিত্ৰৰ বৈদ্যুতিক উপস্থাপন কৰি তোলে, প্ৰেৰণৰ সময় সঞ্চয় কৰিবলৈ তথ্য টিপা মাৰে আৰু ফেক্স যন্ত্ৰলৈ দাইল কৰি প্ৰেৰণ কৰে। গ্ৰহণ যন্ত্ৰই পৃষ্ঠাৰ মূল লিপি হুবহু উৎপাদন কৰিবলৈ আভ্যন্তৰীণ প্ৰিণ্টাৰ ব্যৱহাৰ কৰে।
ফেক্সে ব্যক্তিসকল আৰু সংগঠনসমূহ আৰু কাৰ্যালয়সমূহৰ মাজত নথিসমূহ আৰু তথ্যৰ দ্রুত বিনিময় সম্ভৱ কৰি তোলে। গুৰুত্বপূর্ণ সিদ্ধান্ত আৰু নিৰ্দেশনসমূহ অন্য কার্যালয়সমূহ আৰু শাখাসমূহলৈ দ্রুতভাৱে জ্ঞাপন কৰিব পাৰে।
(ঘ) ই-মেইল: বর্তমানে ই-মেইলৰ দ্ৰুত বৃদ্ধিয়ে হৈছে ব্যৱসায় যোগাযোগ বিকাশৰ আটাইতকৈ উত্তেজনাপূর্ণ। কম সময়তে, ই-মেইল ব্যৱসায় সংযোগৰ মূল সুঁতি হিচাপে উদয় হয়।
ব্যক্তিগত নেটওয়ার্ক বা টেলিফোন লাইনৰ ওপৰত এটা কম্পিউটাৰৰ পৰা আন এটা লৈ বৈদ্যুতিকভাৱে পঠোৱা বাৰ্তা হৈছে ই-মেইল (বৈদ্যুতিক মেইল)। অন্য তথ্য আৰু বাৰ্তাসমূহ বিনিময় কৰিবলৈ ই-মেইল হৈছে দ্রুত আৰু যোগ্য পদ্ধতি। বাৰ্তাসমূহ কী বোর্ডৰ দ্বাৰা প্ৰৱেশ কৰাব পাৰি বা ডিস্কত সাঁচি থোৱা ফাইলৰ পৰা লোৱা হয়। যদি দুটা কম্পিউটাৰৰ প্রান্ত, নেটৱৰ্ক সংযোগত এটাৰ পৰা আন এটা দূৰত্বত থাকে তেস্তে, এটাৰ পৰা আন এটালৈ বাৰ্তাসমূহ পঠিয়াবলৈ সম্ভৱ হয়। ই-মেইল হৈছে সৃষ্টভাৱে বিস্ময়বিহীন আৰু নিয়ম অনুযায়ী কম।
(ঙ) ভিডিঅ’ সম্মিলন: কাৰ্যকৰীভাৱে মৌখিক আৰু ভিডিঅ’ যোগাযোগ মিলিত কৰা প্রযুক্তি হৈছে ভিডিঅ’ সম্মিলন। ই হৈছে এক প্ৰকাৰৰ সন্মিলন যিয়ে ভিডিঅ’ কেমেৰা আৰু মাইক্ৰ’ফোনসমূহৰ শব্দ আৰু দৃষ্টি বন্দী কৰে নেটৱৰ্কৰ প্ৰেৰণৰ বাবে। ই ভিডিঅ’/ শ্রাব্য সন্মিলনৰ মাজত
(১) নেটওৱৰ্ক মাইক্ৰ’কম্পিউটাৰ। আৰু
(২) নেটওৱৰ্ক সন্মিলন কোঠাৰ অচল সময় সক্ষম কৰে। প্ৰথমটো ডেস্কটপ ভিডিঅ’ সন্মিলন বুলি জনা যায় আনটো টেলি সম্মিলন বুলি জনা যায়।
(চ) ইন্টাৰনেট: ইণ্টাৰনেট হৈছে শেহতীয়া, সকলো মাধ্যমতকৈ শক্তিশালী। ইন্টাৰনেট হৈছে নেটওৱৰ্ক ব্যৱস্থা যিয়ে আন্তর্জাতিকভাৱে দৃশ্য লক্ষ্য কৰি কম্পিউটাৰ বৈদ্যুতিকভাৱে সংযোগ কৰে। ইয়াৰ শ্রোতামণ্ডলী বৃদ্ধিমূলক আৰু বেছিভাগ লোকে তথ্য বিচৰাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰে। ইন্টাৰনেট হৈছে বিকেন্দ্ৰীভূত মাধ্যম। ইন্টাৰনেট ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ আমি ইন্টাৰনেট সেৱা বা প্রদানকাৰী ইচ্ছা মতে বাছনি কৰিব পাৰো আৰু আমি ইচ্ছা কৰা কোনো ইণ্টাৰনেট চাইটত প্ৰৱেশ কৰিব পাৰে।
প্ৰশ্ন ৪। গণ সংযোগ বুলিলে কি বুজা ? গণ সংযোগৰ কিছুমান মাধ্যম আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ গণ সংযোগৰ অতি সহজ সংজ্ঞা হৈছে “যান্ত্রিকভাবে বা বৈদ্যুতিকভাবে প্ৰেৰণ কৰা ৰাজহুৱা যোগাযোগ।” এইদৰে বাৰ্তাসমূহ প্ৰেৰণ কৰা হয় বা বিশ্বৰ সিপাৰে বিস্তাৰ কৰি বৃহৎ সংখ্যাৰ লোকলৈ পঠোৱা হয়। বিভিন্ন ধৰণৰ গণ মাধ্যমৰ দ্বাৰা বাৰ্তাসমূহ পঠোৱা হয়। যেনে — বাতৰি কাকত, পত্রিকা, চলচ্চিত্ৰ, ৰেডিঅ’, টেলিভিচন আৰু ইন্টাৰনেট।
এজনৰ পৰা বহুতলৈ যোগাযোগ কৰাই হৈছে গণ সংযোগ। বার্তাসমূহ দলসমূহে প্ৰস্তুত কৰে। (বাতৰি কাকত, ৰেডিঅ, টিভি, চিনেমা) আৰু বিশ্বৰ সকলো ঠাইতে বৃহৎ সংখ্যাৰ লোকে লাভ কৰে। প্ৰেৰক আৰু শ্ৰোতাৰ মাজৰ দূৰত্ব হৈছে অত্যন্ত বেছি।
বাতৰি আৰু আলোচনাই আমাক জনাব পাৰে, ৰেডিঅ’ আৰু ইণ্টাৰনেটৰ কাৰ্যসূচীয়ে আমাক শিক্ষিত কৰিব পাৰে আৰু চলচ্চিত্ৰ, টেলিভিচনৰ ধাৰাবাহিক আদি কাৰ্যসূচীয়ে আমাক চিত্ত বিনোদন কৰিব পাৰে। সেয়েহে আমাক জনোৱা, শিক্ষিত আৰু চিত্তবিনোদন কৰাই হৈছে গণ মাধ্যমৰ কাৰ্যাৱলী।
(ক) বাতৰি কাকত: বাতৰি কাকতে মুদ্রিত প্ৰকাশৰ ৰাজহুৱা আগ্রহ, বিজ্ঞাপন আৰু মতামতৰ খা-খবৰ যোগান ধৰে। সাধাৰণতে এইবোৰ প্ৰকাশন দৈনিক, সাপ্তাহিক বা অন্য নিয়মীয়া বিৰতিত বিতৰণ কৰা হয়। ই সঠিক প্ৰসঙ্গত নির্বাচনী খবৰ সম্পাদনা। ইয়াক মুদ্রণ, ঘটনা, ধাৰণা, তথ্য আৰু বিতৰ্কৰ উপস্থাপনত জড়িত কৰা হয়। ব্যবসায় প্রতিষ্ঠানে মূল্যবেদন। আমন্ত্ৰণ কৰা, সংগ্ৰহৰ খবৰ কৰা, অন্য ৰাজহুৱা বিজ্ঞপ্তি আৰু বিজ্ঞাপনসমূহৰ বাবে বাতৰি কাকত ব্যৱহৃত কৰে। ভাৰতত আজি, বৃহৎ সংখ্যাৰ বাতৰি কাকতে বিভিন্ন ভাষাসমূহৰ প্ৰতি ৰাতিপুৱাই মানুহৰ সংখ্যাক ঢুকি পায়।
(খ) টেলিভিচন: টেলিভিচন হৈছে শক্তিশালী মাধ্যম যিটো চলচ্চিত্ৰৰ নিচিনা শ্ৰাব্য- দৃশ্যাত্মকভাৱে চালিত হয়। চলিত জীৱত ঘটনাসমূহৰ প্ৰেৰণ কৰা হৈছে ইয়াৰ দক্ষতা। ইয়াক গণ সংযোগৰ বাবে শক্তিশালী মাধ্যম কৰি তোলা হৈছে। টেলিসন্মিলনৰ সৈতে টেলিভিচনে ঘটিত বস্তুসমূহ এটা স্থানতকৈ অধিক ঠাইত একেলগে প্ৰেৰণ কৰিব পাৰে। মুম্বাইৰ ঘৰৰ পাঠকে নিউইয়র্কত কি ঘটিত হৈছে সেই দৃষ্টিলৈ শ্ৰোতাক লৈ যাব পাৰে বা পেৰিছত সাংবাদিকৰ সৈতে জীৱিত আলোচনা ধৰিব পাৰে।
(গ) চলচ্চিত্র: চলচ্চিত্ৰ হৈছে গণ মাধ্যমৰ অতিশয় শক্তিশালী মাধ্যম। ই হৈছে শ্রৱণ – দৃশ্যাত্মক মাধ্যম যিয়ে সকলো সম্ভাব্য ধাৰণাসমূহ মিলিত কৰিব পাৰে লিখিত, মৌলিক, দৃশ্যাত্মক আৰু শ্ৰাব্যত্মক। চলচ্চিত্ৰ চিনেমা থিয়েটাৰত দেখুওৱাব পাৰে বা চলচ্চিত্ৰৰ প্ৰজেক্টৰৰ সৈতে কোঠাত সৰু পৰ্দাত অভিক্ষিপ্ত কৰা হয় বা ভিডিঅ’ ব্যাপকৰ দ্বাৰা টি.ভি. পর্দাত অভিক্ষিপ্ত কৰা হয় বা টেলিভিচনৰে প্ৰেৰণ কৰা হয়। ইণ্টাৰনেটৰ দ্বাৰা কম্পিউটাৰৰ মণিটৰত ইয়াক দেখা পোৱা যায়। চলচ্চিত্ৰ হৈছে অত্যন্ত বহুমুখী মাধ্যম আৰু বহুতো কাৰণৰ বাবে ব্যৱহৃত কৰিব পাৰে আৰু বিভিন্ন চৰ্তসমূহলৈ গ্ৰহণ কৰা হয়।
প্ৰশ্ন ৫। আধুনিক ভাৰতত সহজলভ্য হোৱা বিভিন্ন যোগাযোগ মাধ্যমৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ ঠাইসমূহৰ আৰু লোকৰ মাজত কঠিত বা লিখিত বাৰ্তাসমূহ গ্ৰহণ কৰা আৰু পঠোৱাই হৈছে যোগাযোগ। পত্রসমূহ হৈছে অতি সাধাৰণ যোগাযোগৰ মাধ্যম। অন্য মাধ্যম হৈছে টেলিগ্রাম, টেলিফোন, তাঁৰবাৰ্তা প্ৰেৰণৰ উপায়, ফ্যাক্স, ই-মেইল, ৰেডিঅ’, টেলিভিচন, বাতৰি কাকত ইত্যাদি।
আমাৰ দেশৰ প্ৰত্যেক চহৰ আৰু প্ৰায়ে সকলো গাঁওসমূহত ডাকঘৰ আছে। আমি ডাকঘৰৰ পৰা পোষ্ট কার্ড, আন্ত:দেশীয় পত্ৰ আৰু ডাক টিকট ক্রয় কৰিব পাৰো। আমি আমাৰ আত্মীয় স্বজন আৰু বন্ধুলৈ মানি অর্ডাৰৰ দ্বাৰা টকা আৰু টোপোলাসমূহও পঠিয়াব পাৰো। যোগাযোগৰ এই পদ্ধতিত অতি কম খৰছ হয়। কিছুমান ডাঙৰ চহৰত দ্রুত ডাক সেৱা আৰু স্পীড পোষ্টও আৰম্ভ কৰা হৈছে। বিশ্বত ভাৰতৰ ডাক সেৱা নেটৱৰ্ক সেৱাৰূপে গঢ়ি উঠিছে।
টেলিগ্ৰামৰ মাধ্যমৰ দ্বাৰা আমি দ্রুতভাৱে বাৰ্তাসমূহ গ্ৰহণ কৰিব বা পঠিয়াব পাৰো। টেলিগ্রাফ কাৰ্যালয়ৰ দ্বাৰাও আমি পঠিয়াই দিওঁ। টেলিগ্রাফীক বাৰ্তা চমু হ’ব লাগে ৷
টেলিফোন হৈছে যোগাযোগৰ দ্রুততম মাধ্যম। আজি আমি STD (Subscriber Trunk Dialing) আৰু ISD (International Subscriber Dialing) ৰ দ্বাৰা বিভিন্ন দেশসমূহত আনকি বা দুৰৈৰ চহৰসমূহতো অন্য লোকৰ লগত কথা পাতিব পাৰো। আজিকালি টেলিফোনৰ ব্যৱস্থাসমূহ সকলো চহৰসমূহত, নগৰসমূহত আৰু বেছিভাগ গ্ৰামাঞ্চলত সহজলভ্য হৈছে। সাম্প্রতিক বছৰত ভাৰতে টেলিসংযোগৰ খণ্ডত দ্রুত উন্নতি কৰিছে। আগতকৈ টেলিফোনৰ সেৱাসমূহ উত্তম হৈছে আৰু বহুত সুলভ হৈছে। চেলুলাৰ ফোনসমূহ বর্ধনশীলভাৱে ব্যবহৃত হৈছে।
কম্পিউটাৰত বিশ্বৰ যিকোনো অংশলৈ ইন্টাৰনেট আৰু বৈদ্যুতিক মোবাইলৰ (ই-মেইল) দ্বাৰা আমি বার্তা পঠিয়াবও পাৰো। ইণ্টাৰনেট হৈছে বিশ্বব্যাপী কম্পিউটাৰৰ নেটৱৰ্ক যাৰ দ্বাৰা ব্যৱহাৰকাৰীয়ে তেওঁৰ কম্পিউটাৰৰ পৰা আন কম্পিউটাৰলৈ বিশ্বৰ কোনো অংশতে সংযোগ। কৰিব পাৰে। যোগাযোগ মাধ্যমৰ অতি ব্যয়বহুল হৈছে ই-মেইল।
পত্ৰ, টেলিফোন আৰু ই-মেইল হৈছে ব্যক্তিগত যোগাযোগৰ মাধ্যম অর্থাৎ এইবোৰ ব্যক্তিসকলৰ মাজত যোগাযোগৰ মাধ্যম হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছে।
যেতিয়া আমি ডাঙৰ দলৰ লোকৰ সৈতে যোগাযোগ কৰিব লাগে বা একে সময়তে বহুতো লোকৰ সৈতে, গণ সংযোগ মাধ্যম ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে। বাতৰি কাকত, ৰেডিঅ বা টেলিভিচন ইত্যাদি হৈছে গণ-সংযোগৰ মাধ্যম।
প্ৰত্যেকজনৰ বাবে বাতৰি কাকতত ভিন ভিন খবৰ থাকে। এই মতামত, তথ্য আৰু আগ্ৰহৰ খবৰসমূহ বিশ্বৰ প্ৰতিটো ঠাইৰ পৰা পোৱা যায়। ভাৰতত বাতৰি কাকত, পত্রিকা ইংৰাজীত আৰু ৰাজ্যিক ভাষাসমূহত প্ৰকাশিত হৈছে।
যিসকলে পঢ়িব বা লিখিব নাজানে তেওঁ ৰেডিঅ’ শুনে বা টেলিভিচনত কাৰ্যসূচীসমূহ চাব পাৰে। এই ছয়টা গণ সংযোগৰ মাধ্যমে আমাৰ জীৱন বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন কৰিছে। ঘৰ এৰি নোযোৱাকৈ আমি এতিয়া বাতৰি শুনো, আলোচনাসমূহ আৰু আমোদ-প্রমোদৰ বিভিন্ন কাৰ্যসূচীসমূহ উপভোগ কৰিব পাৰো। ৰেডিঅ’ টেলিভিচনত ছাত্ৰ-ছাত্ৰী আৰু খেতিয়কৰ বাবে কাৰ্যসূচী আছে। এতিয়া পৰিয়ালৰ সৈতে গৃহত আমি চলচ্চিত্ৰ চাব পাৰো আনকি ঘৰত বহি বিশ্বৰ যিকোনো অংশত ঘটিত ঘটনাসমূহ আমি চাব পাৰো। বিশ্বৰ বিভিন্ন অংশসমূহৰ লোকসকলৰ অভ্যাস আৰু সংস্কৃতিৰ বিষয়ে আমি শিকিবও পাৰো। নিজভাৱে প্রত্যেক যোগ মাধ্যম উপকাৰী হয়। আমাৰ বন্ধু-বান্ধব, আত্মীয়-স্বজন আৰু বিশ্বৰ সৈতে একেলগে স্পৰ্শ ৰখাত সহায় কৰে।
প্ৰশ্ন ৬। যোগাযোগ প্রক্রিয়াক মুদ্রণ মাধ্যমে কেনেদৰে প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে ? দৃষ্টান্তৰ সৈতে বুজাই লিখা।
উত্তৰঃ মুদ্রণ মাধ্যম হৈছে অতি পুৰণি আৰু গণ সংযোগ মৌলিক ধৰণৰ। বাতৰি কাকতসমূহ সাপ্তাহিক, পত্রিকা, মাহেকীয়া আৰু অন্য ধৰণৰ মুদ্রিত পত্রিকা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়। মুঘল মাধ্যমৰ অৱদানে তথ্য আৰু জ্ঞানৰ হস্তান্তৰ প্ৰদান কৰা হৈছে উল্লেখনীয়। আনকি বৈদ্যুতিক মাধ্যম আবিৰ্ভাৱ হোৱাৰ পাছততো মুদ্রণ মাধ্যমে ইয়াৰ আকৰ্ষণ বা প্রাসঙ্গিকতা হেৰুৱাইছে। মুদ্রণ মাধ্যমৰ পাঠকৰ মনত দীঘলীয়া প্ৰভাৱ পেলোৱাৰ সুবিধা আছে গভীৰ বিবৰণী আৰু বিশ্লেষণৰ সৈতে। ২০০ ত কাঠৰ খণ্ডৰ পৰা মুদ্ৰিত আৰম্ভ কৰি ডিজিটেল হৈছে মু ছপাশালৰ ব্যৱহাৰৰ দ্বাৰা চিত্ৰসমূহ আৰু পাঠাংশ কাগজত চিয়াহী ব্যৱহাৰ কৰি দেখুওৱা হয়। ৰাইজলৈ উপনীত হ’বলৈ দ্রুততম উপায় হিচাপে খবৰসমূহ আৰু দৈনিক ঘটনাসমূহৰ বিষয়ে তথ্য বিস্তাৰ কৰিবলৈ মুদ্রণ মাধ্যমৰ ব্যৱহাৰ হৈছে প্ৰাথমিক। মুদ্রণে পাঠকলৈ আমোদ প্রমোদৰ যোগান ধৰে। পত্রিকা বা বাতৰি কাকতে যিয়ে সকলো সাধুসমূহ আৰু প্ৰবন্ধ সামৰি ৰাইজৰ মনত আগ্রহ জন্মাব পাৰে। আন এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ ব্যৱহাৰ হৈছে বিজ্ঞাপন মিতব্যয়ী আৰু ই একেবাৰে বৃহৎ জনসংখ্যাক উদ্দেশ্য কৰিব পাৰে।
(ক) বাতৰি কাকত: বাতৰি কাকতসমূহ হৈছে আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় মুদ্রণ মাধ্যম। সাধাৰণতে ঘৰত বিনোৱা বা সংবাদপত্র বিক্ৰেতাৰ দোকানত সহজলভা হৈছে বাতৰি কাকত আৰু ই হৈছে অতি মিতব্যয়ী উপায় প্ৰচুৰ লোকৰ জনগণক দ্রুতভাবে পাবলৈ। বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ বাতৰি কাকতে ভিন ভিন শ্রোতাক যোগান ধৰে। বাতৰি কাকতক বিভিন্ন খণ্ডত ভগোৱা হৈছে। বৰ্তমানৰ ঘটনাসমূহ, ক্রিয়া, খাদ্য, আমোদ-প্রমোদ, সাজ-পাৰ, আর্থিক, ৰাজনৈতিক বিজ্ঞাপন আৰু বহুতো সীমাৰ ভিতৰত ৰাখে।
(খ) সংবাদবাহী পত্র: সংবাদী পত্ৰ হৈছে প্ৰকাশন যিয়ে বিশেষভাৱে এটা প্রধান বিষয় সামৰি লয়। সাধাৰণতে সংবাদবাহী পত্র প্রতিবেশী, যোগাযোগ আৰু পলসমূহ আগ্ৰহৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট বিষয় বা ঘটনাৰ বিষয়ে তথ্যৰ উৎস হিচাপে ব্যৱহৃত হয়। এইবোৰ প্ৰচাৰৰ উদ্দেশ্যৰ বাবে, ৰাজনৈতিক প্ৰচাৰণা বা কাৰণৰ বাবেও ব্যৱহৃত হয়।
(গ) পত্রিকা: পত্রিকাই বিভিন্ন বিষয়ত সম্পূর্ণ প্রবন্ধসমূহ যেনে খাদ্য, সাজপাৰ, ক্ৰীড়া, আর্থিক জীৱনশৈলী, স্বাস্থ্য আৰু বহুতো প্ৰদান কৰে। পত্রিকাসমূহসাপ্তাহিকভাৱে, মাহেকীয়াভাবে, চতুর্থ ভাগ বিশিষ্টভাৱে বা বছৰেকীয়াভাৱে প্ৰকাশ হয় আৰু বহুতে বিশ্বৰ সকলোতে বিক্রী কৰা হয়।
(ঘ) বেনাৰ: বহু স্থানতে বেনাৰসমূহ কাপোৰ বা কাগজেৰে আৰু আদর্শ বাণী বা লোগো বা কিছুমান বাৰ্ত্তাসমূহ দেখুৱাবলৈ ব্যৱহৃত হৈছে। বেনাৰসমূহৰ নিচিনাকৈ প্ৰাচীৰ পত্ৰ একে উদ্দেশ্যৰ বাবে একে শ্ৰেণীৰ ভিতৰত প্ৰকাশ হয়। সম্পূর্ণ যোগাযোগৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশই হৈছে বেনাৰসমূহ। প্ৰাচীৰ পত্ৰ বেছিভাগেই ওখ ঠাইত ওলমাই থয় আৰু আকৰ্ষিত কৰি তোলে আৰু পথচাৰীৰ মনোযোগ আকৰ্ষণ কৰে।
(ঙ) বিলবার্ড: বিলবার্ড বেছিভাগেই দিজিটেল হ’ব ধৰিছে কিন্তু ই মুদ্রণ মাধ্যমৰ শ্ৰেণীৰ ভিতৰত আৰোপ কৰে। বিলবৰ্ডৰ বিজ্ঞাপনসমূহ হৈছে মুদ্রিত। বেছি ভাগেই পাঠ্যাংশ আৰু গ্রাফিক্স সমাহাৰ হিচাপে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয় যিহেতুকে ইয়াক মর্মস্পর্শী কৰি তুলিব লাগে।
(চ) কিতাপসমূহঃ কিতাপ হৈছে মুদ্রণ মাধ্যমৰ পুৰণি ধৰণৰ যিয়ে তথ্য আৰু যোগাযোগৰ উপায় হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছে। গোটেই বিশ্বলৈ নির্দিষ্ট বিষয়ে জ্ঞান বিস্তাৰিত কৰিবলৈ লেখকসকললৈ সুযোগ প্রদান কৰিছে। তাহাতে বিবিধ বিষয়ত বৈচিত্রপূর্ণ মঞ্চত অংশীভূত হৈছে। কিতাপে আমাৰ সাহিত্য, বুৰঞ্জী, উপন্যাস আদিৰে কেৱল জ্ঞান বৃদ্ধি কৰাই নহ আমাক চিত্ত বিনোদন কৰিছে বুলিও অন্তর্ভুক্ত হৈছে।
(ছ) প্ৰচাৰ পত্ৰ: প্ৰচাৰ পত্ৰক পুস্তিকা বুলিও জনা যায় যিয়ে কোম্পানী বা সংগঠনৰ সম্পূৰ্ণতা ধাৰণ কৰে। এইবোৰ বেছিভাগেই হাতেৰে বিতৰণ কৰা হয়, মেইলেৰে পঠোৱা হয়। বা আমি প্ৰচাৰপত্ৰৰ বাকচত পাব পাৰো।
(জ) উৰুৱাই পঠিওৱা প্ৰচাৰ পত্ৰ: উৰুৱাই পঠিওৱা প্ৰচাৰ পত্ৰ হৈছে মুদ্রণ মাধ্যমৰ অংশ। ক্ষুদ্ৰ সংগঠনৰ বাবে ই অতি উপকাৰী হ’ব পাৰে আৰু ব্যৱসায় উৎপাদিত সহায় কৰিব পাৰে। উৰুৱাই পঠিওৱা প্ৰচাৰ পত্ৰ প্ৰদৰ্শনীত বিতৰণ কৰিব পাৰে বা বিদ্যালয় আৰু মহাবিদ্যালল দেৱালত ৰখা হয়। ই কি ধৰণৰ শ্ৰোতা মণ্ডলী আৰু সংগঠনে ইয়াক কি ৰূপত বিচাৰিছে তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। সাধাৰণতে এইবোৰ বিজ্ঞাপন বা স্থানীয় ঘটনাসমূহ দলসমূহৰ বাবে ব্যৱহৃত হয়।
প্ৰশ্ন ৭। বর্তমানে বিশ্বত বৈদ্যুতিক মাধ্যমৰ সংযোগৰ ভূমিকাৰ বিষয়ে বুজোৱা।
উত্তৰঃ এটা সত্তাৰ পৰা আন এটা লৈ তথ্য প্ৰেৰিত কৰা প্ৰক্ৰিয়াই হৈছে যোগাযোগ। প্রযুক্তিৰ অগ্ৰগতি হৈছে যোগাযোগৰ বিষয়ে নতুন প্ৰকাৰ আৰু ধাৰণা সৃষ্টি। আজিৰ যোগাযোগত বৈদ্যুতিক মাধ্যম গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে। বাতৰিয়ে, গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে। বিভিন্ন পৰিস্থিতিৰ প্ৰতি বৈদ্যুতিক মাধ্যমে লোকসকল প্রভাৱিত কৰি মনোভংগী সলনি কৰাত বিকশিত কৰিছে। বহুতো ধৰণৰ বৈদ্যুতিক মাধ্যম আছে। যেনে – টেলিভিচন, ৰেডিঅ’, ভিডিঅ’ টেপ, কম্পিউটাৰৰ দ্বাৰা ইন্টাৰনেট ইত্যাদি।
ব্যৱসায়িক পৰিৱেশত বৈদ্যুতিক সংযোগে বহুতো অৱদান আগবঢ়াইছে। এইবোৰে ভিডিঅ’ৰ দ্বাৰা ব্যৱসায়িক বৈঠকসমূহ ৰাখে আৰু কৰ্মচাৰীসকলৰ মাজত বাৰ্তাসমূহ সংযোগ কৰা হয়। যেনে বিজ্ঞপ্তি ইত্যাদি। বৈদ্যুতিক মাধ্যমে বিভিন্ন শাখাত বহা কৰ্মচাৰীসকলৰ মাজত যোগাযোগও সম্ভৱ কৰি তুলিছে আৰু সেয়ে সংগঠনক বিকশিত কৰিছে সম্প্রদায় লৈ একে কাৰ্যৰ লোকৰ সৈতে। সকলো শ্ৰেণীৰ লোকৰ বাবে যোগাযোগৰ উপায় সলনি কৰিছে।
গণ মাধ্যমৰ ডাঙৰ উৎসই হৈছে বৈদ্যুতিক মাধ্যম। সাধাৰণ লোকক ইয়াৰ প্ৰত্যক্ষ প্রভাব বৈদ্যুতিক মাধ্যম, উপগ্ৰহৰ থাল, কেৱল প্ৰেৰণৰ ফল আৰু প্ৰভাৱ তলত বৰ্ণনা কৰিব পাৰি
(ক) বৈদ্যুতিক মাধ্যমে গোটেই বিশ্বৰ বৰ্তমানৰ ঘটনা আৰু খবৰসমূহ তথ্যসমূহ দিয়া।
(খ) উপগৃহৰ প্ৰেৰণ আৰু কেৱল নেটৱৰ্কৰ দ্বাৰা লোকসকলে বিভিন্ন আমোদজনক, কাৰ্যসূচীৰ পৰা সুবিধা লাভ কৰে।
(গ) উপগৃহ প্ৰেৰণ আৰু কেৱল নেটৱৰ্কৰ কাৰ্যসূচীবাহীয়ে প্রত্যক্ষভাৱে লোকসকলৰ জীৱনত প্ৰভাৱ পেলায়।
(ঘ) বৈদ্যুতিক মাধ্যমে বিভিন্ন কাৰ্যসূচীত বিভিন্ন ধাৰণা দি সমাজত নতুন পৰিৱৰ্তনসমূহ উৎপন্ন কৰে।
(ঙ) বৈদ্যুতিক মাধ্যমে শিক্ষা, সাজ-পাৰ, জীৱন যাত্ৰাৰ মানৰ বিষয়ে নতুন ধাৰণাসমূহ বিস্তাৰিত কৰিছে আৰু লোকসকলে যিদৰে চিন্তা কৰে অতিশয় গুৰুত্ব বুজাই দিয়া হয়। আৰু তেওঁলোকৰ জীৱনত গ্ৰহণ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে।
বৈদ্যুতিক মাধ্যমৰ ধৰেণ উপগৃহৰ প্রেষণ, ইণ্টাৰনেট, কেৱল নেট, থাল আৰু কেৱল নেটৱৰ্কৰ বহুতো উপকাৰী প্ৰভাৱ আছে।
(ক) ই বিশ্বৰ বিভিন্ন অংশৰ বিভিন্ন সংস্কৃতি, সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক পদ্ধতিৰ বিষয়ে তথ্য দিয়াত সহায় কৰে।
(খ) বিশ্বত কি ঘটি আছে তাৰে বিষয়ে তথ্য আৰু খবন দিয়ে।
(গ) বৈদ্যুতিক মাধ্যম হৈছে বিশ্বৰ ভৌগোলিক তথ্যৰ বিষয়ে জ্ঞানৰ উৎস। নতুন আবিষ্কাৰৰ বিষয়ে তথ্য যোগান ধৰে।
(ঘ) বৈদ্যুতিক মাধ্যয়মে বিজ্ঞান, পৃথিবী, মহাসাগৰ, সমাজতত্ব আৰু ৰাজনীতিৰ বিষয়ে বিস্ময়কৰ তথ্য দিয়ে।
(ঙ) উপগৃহৰ প্ৰেৰণ, কেৱল নেটৱৰ্ক বিভিন্ন ৰস, সংস্কাৰ আৰু তথ্যপূৰ্ণ কাৰ্যসূচীসমূহ যোগান ধৰে।
য’ত বৈদ্যুতিক মাধ্যম তথা যোগাযোগ আৰু আমোদ-প্রমোদৰ উৎস, ই কিছুমান ক্ষতিপূর্ণ প্ৰভাৱসমূহ দাঙি ধৰে যিটো নৈতিক মূল্যবোধ ধ্বংস কৰাত দায়িত্বশীল হ’ব পাৰে।
(ক) ছাত্র-ছাত্রী, কম বয়সীয়া ল’ৰা ছোৱালীয়ে কথা পাতি ইণ্টাৰনেট আৰু কেৱল নেটৰ অনাৰ্থক ৱেবচাইট পৰিভ্ৰমণ কৰি সিহঁতৰ মূল্যবান সময় অপচয় কৰে।
(খ) উলংগ চিত্র, যৌন বস্তু, ইণ্টাৰনেটত যৌন আমোদ প্রমোদৰ কথাই প্ৰত্যক্ষভাৱে সৃষ্টিশীল দক্ষতাসমূহৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলায়। ই নৈতিক মূল্যবোধ ধ্বংস কৰে আৰু সেই বাবে যৌন অপৰাধসমূহ বৃদ্ধি হৈছে।
(গ) উপগ্রহ প্রেষণ আৰু কেবল টি.ভি নেটৱৰ্কৰ পথে চলচ্চিত্ৰ পথত সম্পূর্ণ আকর্ষণীয় গুণ, সাজপাৰ, যৌন অভিৰুচিত কৰা দৃশ্যৰ সৈতে চলচ্চিত্ৰ আৰু নাটকসমূহ যোগান ধৰে যিয়ে শান্তিপূৰ্ণ জীৱন ক্ষতি কৰে।
(ঘ) চলচ্চিত্ৰত হিংস্রতা থকা দৃশ্যত কম বয়সীয়া লোকৰ ওপৰত অত্যন্ত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰে। সিহঁতে চলচ্চিত্ৰত দেখাৰ দৰে প্ৰতিক্ৰিয়া কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে। হিংস্রতা, সন্ত্ৰাসবাদ আৰু অপৰাধ বৃদ্ধি হৈছে।
বৰ্তমানৰ বিশ্বত বৈদ্যুতিক মাধ্যমৰ ভূমিকা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। ই হৈছে উৎস যিয়ে সাধাৰণ লোকক প্ৰত্যক্ষভাৱে সম্বন্ধিত কৰে। সেইহে ইয়াৰ দায়িত্বসমূহ উপলব্ধি কৰিব লাগে আৰু সেই ধৰণে কাৰ্যসূচী প্ৰচাৰ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিব লাগে যিয়ে সমাজত নৈতিক মূল্যবোধ গঠন কৰিব পাৰে।
