চ’ৰিয়েচিছ (Psoriasis) হৈছে ছালৰ এক দীৰ্ঘম্যাদী প্ৰসাৰিত আৰু প্ৰদাহজনক স্থিতি। ইয়াৰ লক্ষণ হৈছে এৰিথেমাটছ প্লেক, বিশেষকৈ এক্সটেনচাৰ পৃষ্ঠ, মূৰৰ ছাল আৰু লুম্বোচেক্ৰেল অঞ্চলৰ ওপৰত ৰূপালী স্কেলেৰে আবৃত। বিকাৰটোৱে গাঁঠি আৰু চকুকো প্ৰভাৱিত কৰিব পাৰে। চ’ৰিয়েচিছৰ কোনো নিৰাময় নাই আৰু ৰোগটো জ্বলা-ফুলা হোৱাৰ সৈতে মমৰ দৰে হয়। চ’ৰিয়েচিছ থকা বহুতো ৰোগীৰ জীৱনৰ মানদণ্ড দুৰ্বল হোৱাৰ বাবে হতাশা ভোগে। চ’ৰিয়েচিছৰ কেইবাটাও উপপ্ৰকাৰ আছে কিন্তু প্লেকৰ প্ৰকাৰ আটাইতকৈ সচৰাচৰ হয় আৰু ট্ৰাংক, হাত-ভৰি আৰু মূৰৰ ছালত উপস্থাপন কৰে। ফলকবোৰ নিবিড়ভাৱে পৰীক্ষা কৰিলে সাধাৰণতে বগা ৰূপালী স্কেল বোৰ প্ৰকাশ হয়। আগলৈ এই প্ৰৱন্ধটিত মানৱ দেহত চৰিয়েচিছৰ Psoriasis সমস্যা আৰু ইয়াৰ সৈতে জড়িত বিভিন্ন তথ্যৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হʼব।
চকুটো প্ৰায় ১০% ৰোগী (বেছিভাগ মহিলা)ৰ সৈতে জড়িত। সাধাৰণতে, চকুটো কেতিয়াবাহে অকলে জড়িত থাকে; ই প্ৰায় সদায় ছালৰ বৈশিষ্ট্যৰ সৈতে সম্পৰ্কিত। চ’ৰিয়েচিছৰ প্ৰচলন ০.২% ৰ পৰা ৪.৮% লৈকে। চ’ৰিয়েচিছৰ প্ৰচলন বিশ্বজুৰি পৃথক হয়। ফাৰো দ্বীপপুঞ্জত চ’ৰিয়েচিছৰ উচ্চ হাৰ পৰিলক্ষিত হৈছে। জাপানত চ’ৰিয়েচিছৰ প্ৰচলন কম আৰু দক্ষিণ আমেৰিকাৰ আদিবাসী অষ্ট্ৰেলিয়ান আৰু ভাৰতীয়সকলৰ ক্ষেত্ৰত অনুপস্থিত থাকিব পাৰে। চ’ৰিয়েচিছ যিকোনো বয়সতে বিকশিত হʼব পাৰে। আৰম্ভণিৰ এটা দ্বিমোদীয় যুগক স্বীকৃতি দিয়া হৈছে। চ’ৰিয়েচিছৰ প্ৰথম উপস্থাপনৰ বাবে আৰম্ভ হোৱাৰ গড় বয়স ১৫ ৰ পৰা ২০ বছৰ ভিতৰত ধৰা হয়। দ্বিতীয় শিখৰ ৫৫ ৰ পৰা ৬০ বছৰৰ ভিতৰত হ’ব পাৰে।
চ‘ৰিয়েচিছৰ প্ৰকাৰ আৰু এইবোৰৰ লক্ষণ | Types of Psoriasis and their Symptoms
চ‘ৰিয়েচিছৰ সমস্যা ৭টা ধৰণৰ হʼব পাৰে –
১. প্লেক চ’ৰিয়েচিছ (Plaque Psoriasis)
প্লেক চ’ৰিয়েচিছ হৈছে আটাইতকৈ সচৰাচৰ প্ৰকাৰ। চ’ৰিয়েচিছ থকা প্ৰতি ১০ জনৰ ভিতৰত প্ৰায় ৮ জনৰ এইটো প্ৰকাৰ থাকে। প্লেক চ’ৰিয়েচিছৰ ফলত ৰূপালী, বগা বাকলিৰে আবৃত ওপৰলৈ উঠা, ফুলা, ৰঙা ছাল হয়। এই দাগবোৰ খজুৱাব পাৰে লগতে জ্বলিব পাৰে। ই আপোনাৰ শৰীৰৰ যিকোনো ঠাইতে দেখা দিব পাৰে, কিন্তু ই প্ৰায়ে কিলাকুটি, আঁঠু, মূৰৰ ছাল, তল পিঠিত বিকশিত হোৱা দেখা যায়।
২. গুটেট চ’ৰিয়েচিছ (Guttate Psoriasis)
এইবিধ প্ৰকাৰ প্ৰায়ে শিশু বা যুৱ প্ৰাপ্তবয়স্কৰ ক্ষেত্ৰত আৰম্ভ হয়। ই ২% তকৈ কম পৰিলক্ষিত হয়। গুটেট চ’ৰিয়েচিছৰ ফলত ছালত সৰু, গুলপীয়া-ৰঙা দাগ হয়। সেইবোৰ প্ৰায়ে ৰাজহাড়ৰ ওচৰত, ওপৰৰ বাহু, উৰু আৰু মূৰৰ ছালত দেখা যায়। এই প্ৰকাৰৰ চ’ৰিয়েচিছ কেইসপ্তাহমানৰ ভিতৰতে চিকিৎসা অবিহনেও থিক হৈ যাব পাৰে। কিছুমান ক্ষেত্ৰত অৱশ্যে চিকিৎসাৰ প্ৰয়োজন হয়।
৩. বিপৰীত চ’ৰিয়েচিছ (Inverse Psoriasis)
এই প্ৰকাৰ প্ৰায়ে শৰীৰৰ অংশ যেনে- বাহুৰ কাষ, স্তনৰ তলত, কুঁজ, যৌনাঙ্গ আৰু নিতম্বৰ চাৰিওফালে ছালৰ ভাঁজ অংশত পোৱা যায় আৰু এনেধৰণৰ লক্ষণবিশিষ্ট হʼব পাৰে- উজ্জ্বল ৰঙা, মসৃণ আৰু চকচকীয়া ছালৰ দাগ, কিন্তু স্কেল নাথাকে, ঘাম আৰু ঘঁহনিৰ সৈতে অৱনতি হয়।
৪. পুষ্টুলাৰ চ’ৰিয়েচিছ (Pustular Psoriasis)
এই ধৰণৰ চ’ৰিয়েচিছ অস্বাভাৱিক আৰু বেছিভাগ প্ৰাপ্তবয়স্কৰ ক্ষেত্ৰত দেখা যায়। ইয়াৰ ফলত ৰঙা ছালেৰে আৱৰি থকা পুঁজ ভৰ্তি পুষ্টুল (Pustul) হয়। এইবোৰ সংক্ৰামক যেন লাগিব পাৰে, কিন্তু নহয়। এই প্ৰকাৰটো আপোনাৰ শৰীৰৰ এটা স্থানত দেখা দিব পাৰে, যেনে হাত আৰু ভৰি। কেতিয়াবা ই আপোনাৰ শৰীৰৰ বেছিভাগ অংশ আৱৰি ৰাখে, যাক “সাধাৰণ” পুষ্টুলাৰ চ’ৰিয়েচিছ বুলি কোৱা হয়। এনেহʼলে ই অতি গুৰুতৰ হ’ব পাৰে, সেয়েহে লগে লগে চিকিৎসা কৰাটো উচিত। লক্ষণবোৰ ভিতৰত আছে- জ্বৰ, ঠাণ্ডা অনুভৱ হোৱা, ওকালি অহা, দ্ৰুত হৃদস্পন্দনৰ হাৰ, পেশীৰ দুৰ্বলতা আদি।
৫. এৰিথ্ৰোডাৰ্মিক চ’ৰিয়েচিছ(Erythrodermic Psoriasis)
এই প্ৰকাৰটো আটাইতকৈ কম সচৰাচৰ হয়, কিন্তু ই অতি গুৰুতৰ। ই আপোনাৰ শৰীৰৰ বেছিভাগ অংশ প্ৰভাৱিত কৰে আৰু ব্যাপক, জ্বলা ছাল সৃষ্টি কৰে যি জ্বলা যেন লাগে। অন্যান্য লক্ষণবোৰৰ ভিতৰত আছে: তীব্ৰ খজুৱতি, জ্বলা-পোৰা, বা বাকলি উলিওৱা, দ্ৰুত হৃদস্পন্দনৰ হাৰ, শৰীৰৰ উষ্ণতাৰ পৰিৱৰ্তন আদি। এই প্ৰকাৰৰ চ’ৰিয়েচিছৰ ফলত প্ৰ’টিন আৰু তৰল হ্ৰাসৰ ফলত গুৰুতৰ ৰোগ হ’ব পাৰে। আপোনাৰ সংক্ৰমণ, নিউমোনিয়া বা কনজেষ্টিভ হৃদযন্ত্ৰৰ বিফলতাও হ’ব পাৰে।
৬. নখৰ চ’ৰিয়েচিছ (Nail Psoriasis)
চ’ৰিয়েচিছ থকা সকলৰ ভিতৰত আধালোকৰে নখৰ পৰিৱৰ্তন হয়। চ’ৰিয়েটিক আৰ্থ্ৰাইটিছ থকা লোকসকলৰ ক্ষেত্ৰত নখৰ চ’ৰিয়েচিছ অধিক সচৰাচৰ হয়, যি আপোনাৰ গাঁঠিক প্ৰভাৱিত কৰে। লক্ষণবোৰ যেনে- নখত সৰু সৰু গাঁতৰ দৰে হোৱা, দুৰ্বল বেদনাদায়ক নখ, তলিৰ পৰা পৃথক হৈ অহা নখ, ৰঙৰ পৰিৱৰ্তন (হালধীয়া-মুগা), নখৰ তলত চকসদৃশ সামগ্ৰী আদি।
৭. চ’ৰিয়েটিক আৰ্থ্ৰাইটিছ (Psoriatic Arthritis)
চ’ৰিয়েটিক আৰ্থ্ৰাইটিছ হৈছে এক স্থিতি য’ত আপোনাৰ চ’ৰিয়েচিছ আৰু আৰ্থ্ৰাইটিছ (গাঁঠিৰ প্ৰদাহ) দুয়োটাই থাকে। ৭০% ক্ষেত্ৰত, চ’ৰিয়েটিক আৰ্থ্ৰাইটিছ হোৱাৰ আগতে লোকসকলৰ প্ৰায় ১০ বছৰৰ বাবে চ’ৰিয়েচিছ হয়। ইয়াৰ সৈতে থকা প্ৰায় ৯০% লোকৰ নখৰ পৰিৱৰ্তন হয়। লক্ষণবোৰৰ ভিতৰত আছে-
- ৰাতিপুৱা আৰু বিশ্ৰামৰ পিছত বেয়া হোৱা বেদনাদায়ক, জঠৰ গাঁঠি
- আঙুলি আৰু ভৰিৰ আঙুলিৰ চচেজসদৃশ ফুলা
চ’ৰিয়েচিছৰ কাৰণ | Causes of Psoriasis
দেহত চ’ৰিয়েচিছৰ সমস্যা দেখা দিয়াৰ কোনো সঠিক কাৰণ ধৰা নপৰে, কিন্তু ইয়াক টি- লিম্ফোচাইট (T lymphocytes)ৰ দ্বাৰা মধ্যস্থতা কৰা এক অটোইমিউন ৰোগ বুলি গণ্য কৰা হয়। বহুতো চ’ৰিয়েটিক ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত বিশেষকৈ বিভিন্ন জাতি গত আৰু জাতিগত গোটত HLA এণ্টিজেনৰ এক সম্পৰ্ক আছে। পাৰিবাৰিক ঘটনাই ইয়াৰ আনুবংশিক প্ৰৱণতাৰ নিৰ্দেশনা দিয়ে। যান্ত্ৰিক, ৰাসায়নিক আৰু বিকিৰণজনিত আঘাতৰ ৰূপত বা আঘাতৰ ফলত চ’ৰিয়েচিছৰ ঘাঁ হোৱা দেখা যায়। কিছুমান ঔষধ যেনে- ক্লোৰোকুইন (Chloroquine), লিথিয়াম (lithium), বিটা-ব্লকাৰ (Beta-blockers), ষ্টেৰইড (steroid) আৰু NSAID-য়ে চ’ৰিয়েচিছৰ অৱনতি ঘটাব পাৰে। সাধাৰণতে, গ্ৰীষ্মকালে চ’ৰিয়েচিছৰ পৰিস্থিতি উন্নত কৰে আনহাতে শীতকালে ইয়াৰ অৱনতি ঘটায়।
এইবোৰ কাৰকৰ উপৰিও মানসিক চাপ, সুৰাপান, ধূম্ৰপান, মেদবহুলতা আৰু হাইপোকেলচেমিয়া (Hypocalcemia) আদি হৈছে চ’ৰিয়েচিছক উদ্দীপিত কৰা অন্যান্য কাৰক।
প্ৰতিকাৰ | Treatment of Psoriasis
চʼৰিয়েচিছৰ সমস্যা আৰোগ্য কৰিব পৰা কোনো চিকিৎসা বৰ্তমানলৈ পোৱা নাই। তথাপি কিছুমান প্ৰাকৃতিক তথা ঘৰুৱা উপায়ে এই স্থিতিক কিছু পৰিমাণে উন্নত কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। সেইবোৰ তলত উল্লেখ কৰা হʼল –
- পেট্ৰ’লিয়াম জেলী বা আন এটা গাঢ় ময়েশ্চাৰাইজাৰ লগাওঁক। ই আপোনাৰ ছালত পানীৰ শোষন বন্ধ কৰে যাতে ইয়াক আৰোগ্য কৰাত আৰু ৰঙা পৰা হ্ৰাস কৰাত সহায়ক হওঁক।
- সপ্তাহত কেইবাৰমান আপোনাৰ মূৰত আপেলৰ ভিনেগাৰ দিয়ক। কিন্তু যদি আপোনাৰ মূৰৰ ছালৰ ৰক্তক্ষৰণ হয় তেন্তে এয়া নকৰিব। ভিনেগাৰে ছালত জ্বলা-পোৰা অনুভৱ কৰাব পাৰে।
- সূৰ্যৰ পোহৰত কিছু সময় কটাওক। সূৰ্যৰ অতিবেঙুনীয়া-বি ৰশ্মিয়ে আপোনাৰ চ’ৰিয়েচিছৰ সৈতে যুঁজ দিয়াত সহায় কৰিব পাৰে।
- হালধি খাব পাৰে, হালধিত থকা গুণকাৰী উপাদানে চʼৰিয়েচিছত সহায়ক হʼব পাৰে।
- অমেগা-৩ ফেটি এচিড সমৃদ্ধ খাদ্য খাওঁক। ই এই পৰিস্থিতিত সহায়ক হʼব।
- প্ৰচুৰ পৰিমাণে ফল-মূল, শাক পাচলি আৰু পূৰ্ণ শস্যৰ আহাৰ খাওঁক, এইবোৰে চʼৰিয়েচিছৰ লক্ষণবোৰ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
- আপোনাৰ গা ধোৱাত অলপ গুৰি কৰা ওটছ (Oats) ৰাখক, উভতি বহি কিছুপৰ এনেকৈয়ে থাকক। কেৱল নিশ্চিত কৰিব যে পানী গৰম নহয়, যাতে আপুনি আপোনাৰ ছালত খজুৱতি নকৰে।
- ধ্যানে আপোনাক আপোনাৰ চ’ৰিয়েচিছৰ সৈতে বসবাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। যদি আপোনাৰ চ’ৰিয়েটিক আৰ্থ্ৰাইটিছ হয় তেনেহ’লে যোগ বিশেষভাৱে সহায়ক হয়, কিয়নো ই গাঁঠিৰ বিষ হ্ৰাস কৰে আৰু আপোনাৰ গতিৰ পৰিসৰ সম্প্ৰসাৰিত কৰে।
- শোৱাৰ সময়ত আপোনাৰ ছালত ক্ৰীম লগাওক আৰু প্লাষ্টিকেৰে মেৰিয়াই ঠাইখিনি ঢাকি দিয়ক। তাৰ পিছত টান কাপোৰৰ এটা স্তৰ যোগ দিয়ক, যেনে- মোজা। যাতে শুই থাকোঁতে ময়েশ্চাৰাইজাৰটো ছালত আৱন্ধ হৈ শোষিত সহজে হওঁক।
- কিছুমান অধ্যয়নে পৰামৰ্শ দিয়ে যে এলʼভেৰা উদ্ভিদে চ’ৰিয়েচিছ উন্নত কৰিব পাৰে। এলʼভেৰায়ে প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী আৰু ৰঙা পৰা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে।
জটিলতাসমূহ | Complications
চʼৰিয়েচিছৰ সমস্যা থকা লোকে তলত উল্লেখ কৰা ধৰণে গুৰুতৰ শাৰীৰিক বিপদাংশাত ভোগীব পাৰে –
- চ’ৰিয়েটিক আৰ্থ্ৰাইটিছ- যাৰ ফলত গাঁঠিৰ ভিতৰত আৰু চাৰিওফালে বিষ, জঠৰতা আৰু ফুলা হʼব পাৰে।
- চকুৰ স্থিতি, যেনে- কঞ্জাক্টিভাইটিছ (Conjunctivitis), ব্লেফেৰাইটিছ (Blepharitis) আৰু ইউভেইটিছ (Uveitis) আদি।
- মেদবহুলতাত ভোগীব পাৰে
- টাইপ-২ ডায়বেটিচ হʼব পাৰে
- উচ্চ ৰক্তচাপ হʼব পাৰে
- কাৰ্ডিওভাস্কুলাৰ ৰোগ হʼব পাৰে
- অন্যান্য অটোইমিউন ৰোগ, যেনে- চিলিয়াক ৰোগ (Celiac disease), স্ক্লেৰোচিছ (Sclerosis) আৰু ক্ৰ’নৰ ৰোগ (crohn’s disease) নামৰ প্ৰদাহজনক অন্ত্ৰৰ ৰোগ হʼব পাৰে
সামৰণি | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিত আপোনাক চʼৰিয়েচিছৰ Psoriasis সমস্যা আৰু ইয়াৰ সৈতে জড়িত তথ্যবোৰৰ বিষয়ে অৱগত কৰোৱা হʼল। এই তথ্যসমূহ কেৱল আপোনৰ জ্ঞানাৰ্থেহে আগবঢ়োৱা হʼল। যদি আপোনি গুৰুতৰ ভাৱে এই সমস্যাত ভোগীছে তেন্তে ইয়াৰ বিশেষজ্ঞ অথবা কোনো ডাক্তৰৰ সৈতে আলোচনা কৰক।
Read also: Migraine Problem and Treatment | মাইগ্ৰেইনৰ সমস্যা আৰু প্ৰতিকাৰ
Writer: Aparna Singha
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
