অসমৰ জলবায়ু সেউজীয়াশাক- পাচলি বিকাশৰ বাবে অত্যাৱশ্যকীয় এলেকা। অসমৰ সাৰুৱামাটিতভিন্নধৰণৰ সেউজীয়া পুষ্টিকৰ শাক- পাচলি সমূহ গজে। এই শাক- পাচলি সমূহে আমাক খাদ্যত জুতি কঢ়িয়াই অনাৰ উপৰিওআমাৰ শৰীৰক বহুবোৰ পুষ্টি প্ৰদান কৰে আৰু বহুৰোগৰ সৈতে যুঁজ দিয়াত সহায় কৰে। ঔষধী গুণৰে পৰিপূৰ্ণ এই শাক – পাচলি সমূহে আযুৰ্বেদিক ঔষধী চিকিৎসাৰ ক্ষেত্ৰতো বিশেষ সমাদৰ লাভকৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। এনে এবিধ ভাৰতৰ লগতে অসমতো প্ৰচুৰ পৰিমাণে পোৱা ঔষধি গুণেৰে পৰিপুষ্ট ভেষজ উদ্ভিদ হৈছে কাটা খুতৰা শাক। এই প্ৰৱন্ধটিত কাটাখুতৰা শাকৰ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় উপকাৰিতাৰ Health Benefits of Spiny amaranth বিষয়ে সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
Read Also: Health Benefits of Mustard Green | লাই শাকৰ উপকাৰিতা
কাটা খুতৰা কি? | What is Spiny amaranth?
কাটা খুতৰা হৈছে ভাৰতৰ লগতে অসমৰ জলবায়ুত বহুল ভাৱে বিকশিত হোৱাএক পুষ্টিকৰশাক জাতীয়ভেষজ আৰু বহু ধৰণৰঔষধী গুণেৰে সমৃদ্ধ। কাটা খুতৰা Amaranthaceae পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ।এই উদ্ভিদবিধ জাপানৰ পৰা ইণ্ডোনেছিয়াৰ পৰা ভাৰতলৈ এছিয়াৰ উষ্ণ নাতিশীতোষ্ণ অঞ্চল, ক্ৰান্তীয় আমেৰিকা আৰু অষ্ট্ৰেলিয়াৰ স্থানীয়।উদ্ভিদটো কেতিয়াবা এক ক্ষতিকাৰক অপতৰণ হয়। ই এছিয়াত ধান খেতিৰ এক গুৰুতৰ অপতৰণ হ’ব এইভেষজবিধ উদ্ভিদ মুখ্যতঃ গৰম এলেকাত পোৱা যায় আৰু সমগ্ৰ বিশ্বতে পৰম্পৰাগত ঔষধৰ বাবে জনাজাত।
উদ্ভিদবিৱৰণ | Plant description
কাটা খুতৰা হৈছে এক থিয়, ঘূৰণীয়া, বহুশাখাযুক্ত, আৰু মসৃণ, ভেষজ বাৰ্ষিক ভেষজ যি ১৫০ চেমি লৈকে দীঘল হয়। উদ্ভিদবিধ খেতি কৰা পথাৰ, আৱৰ্জনা স্থান, পথৰ কাষত বিকশিত হোৱা দেখা যায়; আৱৰ্জনাৰ স্তূপ, আৰু পৰিত্যক্ত পথাৰ, বিচলিত এলেকা, পথাৰ, ৰেলপথ আৰু ষ্টক পেনৰ কাষত।পাতবোৰ সৰল আৰু ষ্টিপুল অবিহনে বৈকল্পিক। পাতৰ ব্লেডবোৰ কণীৰ আকৃতিৰ হীৰাৰ আকৃতিৰ হয়, কাণ্ডৰ আটাইতকৈ ওচৰত বহল মুৰ, আৰু ১-৪ ইঞ্চি দীঘল আৰু ০.৫-২.৫ ইঞ্চি বহল।পাতৰ ওপৰৰ ফালটো সেউজীয়া, তলফালটো প্ৰায়ে বেঙুনীয়া।ফুলবোৰ একযৌন, ব্ৰেক্টৰ এক্সিলত অকলশৰীয়া, ২ টা ব্ৰেকট’লৰ দ্বাৰা উপ-নিৰ্ধাৰিত। মতা ফুলবোৰত টেপাললৈকে প্ৰায় ৫ টা ষ্টেমেন থাকে। মাইকী ফুলবোৰ উৎকৃষ্ট, আয়তাকাৰ ডিম্বাশয়আকৃতিৰ। বীজবোৰৰ ব্যাস প্ৰায় ১ মিমি, ত ক’লা বা মুগা-ক’লা ৰঙৰ।
১০০ গ্ৰাম কাটা খুতৰা শাকৰ পুষ্টিৰ মূল্য | Nutritional value of per 100g Spiny amaranth
- Calories: 276
- Protein : 30g
- Fat : 4.5g
- Carbohydrate : 50g
- Fibre : 10g
- Ash : 20g
- Minerals – calcium : 5000mg
- Phosphorus : 450mg
- Iron : 100mg
- Magnesium : 0mg
- Sodium : 30mg
- Vitamin A : 40mg
- Vitamin B1 : 0.06mg
- Vitamin B2 : 2.02mg
- Niacin : 8mg
- Vitamin B6 : 0mg
- Vitamin C : 503mg
কাটা খুতৰা শাকৰ ভিন্ন ভাষিক নাম | Different linguistics name of Spiny amaranth
- ইংৰাজী ভাষাত: Spiny amaranth, Prickly Amaranth, Edlebur, Needle burr, Thorny amaranth
- হিন্দী ভাষাত : Kanta chaulai
- মাৰাঠী ভাষাত: kante bhaji, kante math
- তামিল ভাষাত: Mullukkeerai
- মালায়ালম ভাষাত: Kattumulle Keera
- তেলুগু ভাষাত: Mullatotakura
- কান্নাড়া ভাষাত: Mullu haruve, Mullu harive
- বাংলা ভাষাত: Kantanotya
- সংস্কৃত ভাষাত: Tanduliuyah
- অসমীয়া ভাষাত: Kanta khutora
কাটা খুতৰা শাকৰ জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific classification of Spiny amaranth
- Kingdom: Plantae
- Clade: Tracheophytes
- Clade: Angiosperms
- Clade: Eudicots
- Order: Caryophyllales
- Family: Amaranthaceae
- Genus: Amaranthus
- Species: A. Spinosus
- Scientific name: Amaranthus spinosus
কাটা খুতৰা শাকৰ উপকাৰিতা | Health Benefits of Spiny amaranth
১. চকুৰ স্বাস্থ্য বৃদ্ধি কৰে (Enhance Eyes Health)
কাটা খুতৰাপাতত পোৱা কেৰোটিনইড আৰু ভিটামিন A-ৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ স্তৰ চকুৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ , কিয়নো এই এণ্টিঅক্সিডেণ্টবোৰে মেকুলাৰ অৱক্ষয় প্ৰতিহত কৰিব পাৰে আৰু ছানিৰ বিকাশ লেহেম/বন্ধ কৰিব পাৰে। ocular প্ৰণালীত অক্সিডেটিভ চাপ হ্ৰাস কৰি, ই আপোনাৰ দৃষ্টি শক্তি স্বাস্থ্যৱান আৰু শক্তিশালী কৰি ৰখাত সহায় কৰিব পাৰে।
২. হজম উন্নত কৰে (Improves digestion)
ইয়াৰ উচ্চ আঁহযুক্ত সামগ্ৰী সহ কাটা খুতৰা শাকখোৱাৰ বাবে কেইবাটাও গেষ্ট্ৰোইনটেষ্টিনেল লাভালাভ আছে, যাৰ ফলত খাদ্য মসৃণভাৱে হজম হয় আৰু খনিজ পদাৰ্থৰ এক দক্ষ গ্ৰহণ সহজ হয়।
৩. গ্লুটেন মুক্ত (Gluten Free)
কাটা খুতৰাহৈছে এক গ্লুটেন-মুক্ত (Gluten Free) পদাৰ্থ, যাৰ অৰ্থ হৈছে Celiac ৰোগ বা Gluten intoleranceতভুগি থকা লাখ লাখ লোকৰ বাবে, এইভেষজশস্যৰ উৎস হিচাপে এক কাৰ্যকৰী বিকল্প প্ৰদান কৰে।
৪. কলেষ্টেৰল স্তৰ হ্ৰাস কৰে (Lowers cholesterol level)
কাটা খুতৰা শাকৰআহাৰৰ আঁহে কাৰ্ডিওভাস্কুলাৰ প্ৰণালীৰ পৰা LDL বা বেয়া কলেষ্টেৰল আঁতৰ কৰি শৰীৰত কলেষ্টেৰলসন্তুলিত কৰাত সহায় কৰে। তদুপৰি, কাটা খুতৰাতবৃহৎ পৰিমাণৰ ভিটামিন কে থাকে, যি হৃদযন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে এক সুপৰিচিত বুষ্টাৰ।
৫. এথেৰোস্ক্লেৰোচিছ প্ৰতিৰোধ কৰে (Prevents Atherosclerosis)
কাটা খুতৰা শাকৰ পটাছিয়ামৰ পৰিমাণে ৰক্তনলীবোৰ বিস্তাৰিত কৰি আৰু কাৰ্ডিওভাস্কুলাৰ প্ৰণালীৰ ওপৰত চাপ হ্ৰাস কৰি ৰক্তচাপ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে, যাৰ ফলত এথেৰোস্ক্লেৰোচিছ হোৱাৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস হয়। ইয়াত পোৱা ফাইটোষ্টেৰলৰ উচ্চ পৰিমাণেও LDL বা বেয়া কলেষ্টেৰল হ্ৰাস কৰাত অৰিহণা যোগায়।
৬. জন্মগত বিকাৰ হ্ৰাস কৰে (Reduces birth defect)
Folate প্ৰায়ে অত্যাৱশ্যকীয় খনিজ পদাৰ্থৰ ক্ষেত্ৰত উপেক্ষা কৰা হয়, কিন্তু গৰ্ভৱতী মাতৃসকলৰ বাবে ই বিশেষভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ। ফোলেটৰ অভাৱৰ ফলত নৱজাতকৰ স্নায়ুনলীৰ ত্ৰুটি হ’ব পাৰে। গতিকে আপোনাৰ আহাৰত কিছু কাটা খুতৰা শাকৰপাত যোগ দিয়ক।
৭. ওজন হ্ৰাস (Weight Loss)
আহাৰত প্ৰ’টিনৰ প্ৰবাহে এক নিৰ্দিষ্ট Sated হৰমন মুকলি কৰে যি ভোক দমন কৰে,কাটা খুতৰা শাকৰ খালে আপোনাক আপোনাৰ ওজন হ্ৰাসৰ লক্ষ্যৰ প্ৰতি সঁচা হৈ থকাত সহায় কৰিব পাৰে। আহাৰৰ আঁহ আপোনাৰ পেটত ডাঙৰ হয় আৰু আপোনাৰ আহাৰৰ মাজত জলপান কৰাৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস কৰি আৰু সেই অতিৰিক্ত পাউণ্ডত পেক কৰি আপোনাৰ ভোক হ্ৰাস কৰে।
9. চুলিৰ যত্ন (Hair Care)
যদি আপুনি আপোনাৰ চুলিৰ অখণ্ডতা আৰু অবয়ব সুৰক্ষিত কৰিব বিচাৰে,কাটা খুতৰা শাক ব্যৱহাৰ কৰক কিয়নো ইয়াত Lachine নামৰ এক বিৰল এমিনো এচিড থাকে যাক শৰীৰে প্ৰাকৃতিকভাৱে উৎপাদন কৰিব নোৱাৰে। ই আপোনাৰ কেলচিয়াম গ্ৰহণৰ দক্ষতা বৃদ্ধি কৰে আৰু ফলিকলবোৰ শক্তিশালী কৰি আৰু পুৰুষৰ আৰ্হিৰ টাক প্ৰতিহত কৰি চুলি বোৰ আপোনাৰ মূৰত ৰখাত সহায় কৰে। আপুনি আনকি পাতৰ ৰস চুলি অধিক শক্তিশালী কৰিবলৈ আৰু চুলি সৰা প্ৰতিহত কৰিবলৈ চেম্পু কৰাৰ পিছত ইয়াক আপোনাৰ চুলিত প্ৰয়োগ কৰিব পাৰে।
কাটা খুতৰা শাকৰপৰম্পৰাগত ব্যৱহাৰ আৰু লাভালাভ | Traditional uses and benefits of Spiny amaranth
- পাত, শিপা আৰু গোটেই উদ্ভিদক ৰেচক, তেজ পৰিশোধক, মূত্ৰবৰ্ধক আৰু soporific হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- উদ্ভিদৰ পৰা গুৰি কৰা আৰু চেপি ধৰা ৰস গ্ৰহণ কৰিলে সাপৰ কামোৰত বিষ নিষ্ক্ৰিয় হ’ব।
- বমি আৰু তেজ ওলোৱা, অত্যাধিক ঋতুস্ৰাৱ, বগা যোনিৰ স্ৰাৱ, গনোৰিয়া, আৰু ঘা আৰু খুন্দা নিৰাময় কৰিবলৈ পাতৰ পৰা চেপি লোৱা ৰস মৌৰে কম অত্যাধিক কম পৰিমাণত খাব পাৰি।
- পানীৰে তৈয়াৰ কৰা শিপাৰ পেষ্টে বিষাক্ত পদাৰ্থটো নিষ্ক্ৰিয় কৰিব যদি বিচ্ছুৰ দংশনৰ স্থানত প্ৰয়োগ কৰা হয়।
- শিপাৰ পেষ্ট প্ৰয়োগ কৰিলে বা গুৰি কৰা শিপাটো পুল্টিচ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিলে পেশীৰ জঠৰতা নিৰাময় হ’ব।
- ভঙা হাড়ৰ বাবে বীজৰপুল্টিচ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- কাটাখুতৰাভেষজক আভ্যন্তৰীণ ৰক্তক্ষৰণ, ডায়েৰিয়া আৰু অত্যাধিক ঋতুস্ৰাৱৰ চিকিৎসাত আভ্যন্তৰীণভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- মেনোৰহাজিয়া, গনোৰিয়া, একজিমা আৰু শূলৰ চিকিৎসাত শিপাৰ পেষ্ট ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- এই ভেষজে ফোঁহাবোৰৰ পৰা পুঁজ আঁতৰ কৰাত সহায় কৰে।
- জ্বৰ, প্ৰস্ৰাৱৰ সমস্যা, ডায়েৰিয়া আৰু আমাশয়ৰ চিকিৎসাৰ বাবে নেপালত শিপাৰ ৰস ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- শিপাৰ ডিচেক্টিয়ান গনোৰিয়াৰ চিকিৎসাৰ বাবে আৰু দক্ষিণ পূব এছিয়াত এণ্টিপাইৰেটিক হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- ভাৰতৰ লোক ঔষধত জণ্ডিচৰ বাবে কাটা খুতৰা ভেষজৰ ফলৰ ছাই ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- ইয়াক প্ৰত্যাশিত হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু মালয়েছিয়াত তীব্ৰ ব্ৰংকাইটিছত উশাহ-নিশাহৰ পৰা সকাহ দিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- ফিলিপাইনছত গনোৰিয়াৰ চিকিৎসাৰ বাবে শিপাৰ ডিচেক্টচন ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।
- পাত আৰু শিপা বোৰ ৰেচক হিচাপে, ফোঁহাৰ বাবে পুল্টিচ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
ব্যৱহাৰ | Uses
কাটা খুতৰা শাকৰ পাত,শিপা, বীজআদি ঔষধীহিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।কাটা খুতৰা শাকৰ তৰকাৰী,ভজা, চুপ, কাষৰ ব্যঞ্জন, চালাড, পানীয় আদিত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।কাটাখুতৰা শাকৰ পৰা তৈয়াৰী ভিন্ন খাদ্যসামগ্ৰী,decoction, ৰসআদি ভিন্ন ধৰণে ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।কাটাখুতৰাশাকৰ ৰস, পেষ্ট আদিও ছাল আৰু চুলিৰ সমস্যা সমাধান কৰিবলৈব্যৱহাৰ কৰাহয়।
পাৰ্শ্বক্ৰিয়া | Side effects
কাটা খুতৰা শাকৰস্বাস্থ্যৰ লাভালাভ প্ৰকৃততে ইয়াৰ কেলচিয়াম গুণাগুণৰ পৰা আন যিকোনো ভেষজ ঔষধৰ তুলনাত বহুত বেছি। কিন্তু কাটা খুতৰা শাকৰ পাতত নিম্ন স্তৰৰ অক্সালেট থাকে, যি বিশেষ চিকিৎসীয় স্থিতি যেনে বৃক্কৰ পাথৰ বা পিত্তৰ পাথৰ থকা লোকসকলৰ বাবে ক্ষতিকাৰকসেয়হেবৃক্কৰ পাথৰ বা পিত্তৰ পাথৰ থকা লোকসকলৰ এই ভেষজৰব্যৱহাৰ পৰিহাৰ কৰা উচিত।আপোনাৰ আহাৰতকাটা খুতৰা যোগ দিয়াৰ আগতে চিকিৎসাৰ পৰামৰ্শ লোৱাউচিত।
টোকা | Note
সেয়হে কাটাখুতৰা শাকৰ উপকাৰিতা Health Benefits of Spiny amaranth আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াক নিয়মীয়াকৈ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত কিয়নো যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। ওপৰত উল্লেখ কৰা সমূহ কেৱল লোক সমাজত প্ৰচলিত ব্যৱহাৰৰ আধাৰত সাধাৰণ জ্ঞানাৰ্থে যোগান ধৰা তথ্য। ঔষধীয় ৰোগ নিৰাময়ত ঔষধী ক্ষেত্ৰত কাটা খুতৰা শাক ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱাটো বাঞ্ছনীয়।
সামৰণী | Conclusion
এই প্ৰৱন্টিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় কাটা খুতৰা শাকৰ উপকাৰিতাৰ Health Benefits of Spiny amaranth সম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয় পালে।কাটা খুতৰা শাকৰ উপকাৰিতা Health Benefits of Spiny amaranth, ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰোঁ প্ৰৱন্ধটিত উল্লেখিত তথ্যসমূহে আপোনাক লাভান্বিত কৰিব। ধন্যবাদ!
FAQ
প্ৰশ্ন : কাটা খুতৰা শাকৰকিহৰ বাবে ভাল?
উত্তৰ: লোক ঔষধতো কাটা খুতৰা শাকব্যৱহাৰ কৰা হয়। ৰক্তক্ষৰণৰ আলচাৰ আৰু ডায়েৰিয়াৰ চিকিৎসাৰ বাবে ইয়াৰ কঠোৰ গুণাগুণবোৰ দীৰ্ঘদিন ধৰি ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। জ্বৰ, একজিমা, ফোঁহা, আৰু নাকৰ ৰক্তক্ষৰণৰ চিকিৎসাৰ বাবেও শিপা আৰু পাত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। গুৰি কৰা উদ্ভিদ আৰু পাতবোৰো সামান্য পোৰাৰ চিকিৎসাত কাৰ্যকৰী।
প্ৰশ্ন: কাটাখুতৰা শাকৰ সাধাৰণ (Common name) সমূহকি?
উত্তৰ:কাটা খুতৰাশাকৰসাধাৰণনাম সমূহ হৈছে – Spiny amaranth, Prickly amaranth,Thorny amaranth, Thorny pigweed, Prince-of-Wales-feather, Careless Weed, Edlebur, Needlebur, Pigweed, Prickly calalu, Spiny pigweed, prickly, pigweed, soldier-weed, spiny pigweed, thorny amaranthus, calaloo, needle burr, pigweed, prickly calaloo, prickly callau, prickly caterpillar, spiny amaranthus, spiny calaloo, sticker weed, thorny pigweed and wild callau
প্ৰশ্ন: কাটাখুতৰা শাক কোন পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ?
উত্তৰ: কাটা খুতৰা Amaranthaceae পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ।
প্ৰশ্ন: কাটা খুতৰা শাকৰ বৈজ্ঞানীক (Scientific name) নাম কি?
উত্তৰ: কাটা খুতৰা শাকৰ বৈজ্ঞানীক নাম হৈছে Amaranthus spinosus
প্ৰশ্ন: কাটা খুতৰা কোন ঠাইৰ স্থানীয়?
উত্তৰ: কাটা খুতৰা উদ্ভিদ জাপানৰ পৰা ইণ্ডোনেছিয়াৰ পৰা ভাৰতলৈ এছিয়াৰ উষ্ণ নাতিশীতোষ্ণ অঞ্চল, ক্ৰান্তীয় আমেৰিকা আৰু অষ্ট্ৰেলিয়াৰ স্থানীয়
Read Also: Health Benefits of Water spinach | কলমৌ শাকৰ উপকাৰিতা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
