আমাৰ স্বাস্থ্যৰ মানদণ্ড উন্নত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত শাকজাতীয় ভেষজৰ স্থান উল্লেখনীয়। এই গুণেৰে পৰিপুষ্ট শাক জাতীয় ভেষজ সমূহে আমাক পুষ্টি যোগায়। ঔষধি গুণেৰে সমৃদ্ধ শাক সমূহ ভিটামিন আৰু খনিজ উপাদানৰে সম্পূৰ্ণ। এনে এবিধ অসমীয়া খাদ্য প্ৰণালীত প্ৰায়ে ব্যৱহৃত শাকবিধ হৈছে লাই শাক। অতীজৰে পৰা সোৱাদৰ উপৰিও বহুবোৰ ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত লাই শাক ব্যৱহাৰ হৈ আহিছে। এই প্ৰৱন্ধটিত আমাৰ শৰীৰক পুষ্টি যোগান ধৰা লাই শাকৰ উপকাৰিতাৰ Health Benefits of Mustard Green বিষয়ে এক সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
Read Also: Health Benefits of Spinach | পালেং শাকৰ উপকাৰিতা
লাই শাক কি? | What is Mustard Green?
লাই শাক হৈছে এক বাৰ্ষিক ভেষজ। লাই শাকক ইংৰাজীত Mustard Green আৰু হিন্দীত Lai Saag বুলি কোৱা হয়। লাই শাক Brassicaceae পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ। লাই শাকৰ উৎপত্তি প্ৰকৃততে হিমালয় অঞ্চলৰ পৰা হোৱা বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু ইয়াক ৫,০০০ বছৰৰো অধিক সময় ধৰি খোৱা হয় আৰু বিভিন্ন ধৰণে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। সেইবোৰ প্ৰায় দক্ষিণৰ ৰন্ধন প্ৰণালীৰ লগতে ভাৰতীয়, চীনা, জাপানী আৰু আফ্ৰিকান ৰন্ধন প্ৰণালীতদেখা যায়। প্ৰকৃততে বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ লাই শাক পোৱা যায়। পাতৰ আকাৰ আৰু আকৃতি আৰু ৰং সেউজীয়াৰ পৰা ৰঙাৰ, ৰঙাৰ পৰা বেঙুনীয়া লৈকে হয়।
উদ্ভিদৰ বিৱৰণ | Plant description
লাই শাক হৈছে এক বাৰ্ষিক, দ্ৰুত গতিত বৃদ্ধি হোৱা, শীতল ঋতু, পুষ্টিকৰ শাক-পাচলিৰ আকাৰ ০.৫ ৰ পৰা ২ ফুট ওখ আৰু ১ৰ পৰা ২ ফুট বহল। ই এবিধ শীতল ঋতুৰ পাচলি যিয়ে ৰ’দৰ অৱস্থান পছন্দ কৰে। ই ভালদৰে নিষ্কাশিত, উৰ্বৰ মাটিত ভালদৰে বৃদ্ধি হয় য’ত জৈৱিক পদাৰ্থ অধিক থাকে। ইয়াত বহল, চূৰ্ণ-বিচূৰ্ণ বা সমতল গাঁথনিযুক্ত পাত থাকে আৰু হয় দাঁতযুক্ত স্কেলপড, ফ্ৰিল যুক্ত, বা লেচি কাষ থাকিব পাৰে। বেছিভাগ লাই শাকৰ ৰঙ গাঢ় উজ্জ্বল সেউজীয়া, আনহাতে কিছুমান একেবাৰে সেউজীয়া নহয় কিন্তু কিছু পৰিমাণে গাঢ় ৰঙা বা গভীৰ বেঙুনীয়া ৰঙৰ। সাধাৰণতে এই শাকত সোণালী হালধীয়া ফুল থাকে যি পিছলৈ চিকল আকৃতিৰ সেউজীয়া বীজৰ ফলিলৈ পৰিৱৰ্তন হয় মুগা সৰিয়হৰ গুটিৰ সোৱাদৰ দৰে হয়।
১০০ গ্ৰাম লাই শাকৰ পুষ্টিৰ মূল্য | Nutritional value of per 100 gm Mustard Green
- Energy : 110 KJ (26Kcall)
- Carbohydrate : 4.51g
- Sugar : 1.41g
- Dietary fiber : 2g
- Fat : 0.47g
- Protein : 2.56g
Vitamin
- Vitamin A equive : 618 micrograms
- Beta-carotene : 7400 micrograms
- Lutein zeaxanthin : 104001 micrograms
- Thiamine B1 : 0.0041 mg
- Riboflavin B2 : 0.063 mg
- Niacin B3 : 0.433 mg
- Pantothenic acid B5 : 0.12 mg
- Vitamin B6 : 0.098 mg
- Folate B9 : 9 microgram
- Vitamin C : 25.3mg
- Vitamin E : 1.78mg
- Vitamin K : 592.7 micrograms
Minerals
- Calcium : 118mg
- Iron : 0.87mg
- Magnesium : 13mg
- Phosphorus : 42mg
- Potassium : 162mg
- Sodium :9mg
- Zinc : 0.22mg
Other constituents
- Water : 92g
লাই শাকৰ জীৱ বৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific classification of Mustard Green
- Kingdom: Plantae
- Clade: Tracheophytes
- Clade: Angiosperms
- Clade: Eudicots
- Order: Brassicales
- Family: Brassicaceae
- Genus: Brassica
- Species: B.Juncea
- Scientific name: Brassica Juncea
লাই শাকৰ উপকাৰিতা | Health Benefits of Mustard Green
১. স্বাস্থ্যকৰ গাঁঠি আৰু হাড়ৰ স্বাস্থ্য (Healthy joint and bone health)
লাই শাকৰ পুষ্টিত আপোনাৰ দৈনিক ভিটামিন K-ৰ মূল্যৰ 691.50% থাকে। ভিটামিন K হৈছে হাড়ৰ খনিজকৰণ, তেজ গোট মৰা আৰু আনকি শৰীৰৰ অপ্ৰয়োজনীয় স্থানৰ পৰা কেলচিয়াম আঁতৰ কৰে। ইয়াৰ উপৰিও, ই আমাৰ মগজুৰ কাৰ্যক্ষমতা আৰু স্বাস্থ্যকৰ বিপাক দুয়োটাকে সমৰ্থন কৰাত সহায় কৰে, আৰু ই আমাক কৰ্কট ৰোগৰ পৰা ৰক্ষা কৰে। কিছুমান অধ্যয়নে কয় যে ভিটামিন K-ৰ উচ্চ গ্ৰহণে Osteoporosis থকা লোকসকলৰ হাড়ৰ অধিক ক্ষতি বন্ধ কৰিব পাৰে।
২. এণ্টিঅক্সিডেণ্টেৰে সমৃদ্ধ (Rich in Antioxidants)
লাই শাকে বৃহৎ পৰিমাণৰ তিনিটা শক্তিশালী এণ্টিঅক্সিডেণ্ট প্ৰদান কৰে: ভিটামিন A, ভিটামিন C আৰু ভিটামিন K। লগতে, সেইবোৰ মেঙ্গানিজৰ এক উৎকৃষ্ট উৎস; ফোলেট আৰু লগতে ভিটামিন E। ভিটামিন E, C আৰু A -য়ে যুটীয়াভাৱে মুক্ত ৰেডিকেল ধ্বংস কৰাত সহায় কৰে, যি কোষৰ আৱৰণ ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰে। এইবোৰে হাপানি, হৃদৰোগৰ লগতে ৰজোনিবৃত্তিৰ লক্ষণৰ সৈতে যুঁজি থকা লোকসকলক আশ্চৰ্যজনক লাভালাভ প্ৰদান কৰে।
৩. মানসিক স্বাস্থ্য উন্নত কৰে (Improves mental health)
আমি ডাঙৰ হোৱাৰ লগে লগে, আমাৰ মানসিক প্ৰদৰ্শন সাধাৰণতে হ্ৰাস হয়। গৱেষণাই প্ৰকাশ কৰিছে যে প্ৰতিদিনে তিনিবাৰ কৈ লাই শাকৰ দৰে সেউজীয়া শাক-পাচলি সেৱন কৰিলে মানসিক কাৰ্যক্ষমতা হ্ৰাস হোৱাত কেৱল ৪০% হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
৪. চকুৰ স্বাস্থ্য সুৰক্ষা (Eye health protection)
লাই শাকত আপোনাৰ দৈনিক ভিটামিন A -ৰ মূল্যৰ ১২৩.৫৭% এক কাপত থাকে। চকুৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে ভিটামিন A অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ। পোহৰৰ সম্পূৰ্ণ বৰ্ণালী চাবলৈ, চকুৱে আপোনাৰ ৰেটিনাৰ ফটোৰিচেপ্টৰ কোষবোৰে সঠিকভাৱে কাম কৰাৰ বাবে কিছুমান ৰঞ্জক প্ৰস্তুত কৰিব লাগিব। ভিটামিন A -ৰ অভাৱৰ ফলত এই ৰঞ্জকবোৰৰ উৎপাদন বন্ধ হয়, যাৰ ফলত নিশাৰ অন্ধত্ব (Night Blindness) হয়। চকুৰ অন্যান্য অংশৰ যত্ন ল’বলৈ ভিটামিন A-ৰ প্ৰয়োজন, যাৰ ভিতৰত আছে কৰ্ণিয়া, আপোনাৰ চকুৰ সন্মুখৰ স্পষ্ট আৱৰণ। পৰ্যাপ্ত পৰিমাণৰ ভিটামিন A অবিহনে, চকুৱে সেইবোৰ সঠিকভাৱে লুব্ৰিকেট কৰাত সহায় কৰিবলৈ পৰ্যাপ্ত আৰ্দ্ৰতা প্ৰস্তুত কৰিব নোৱাৰে।
৫. কৰ্কট ৰোগৰ সৈতে যুঁজ দিয়ে (Fights Cancer)
লাই শাকত ৮২৯.৮ μg ভিটামিন K থাকে যাক প্ৰষ্টেট, মলাশয়, পাকস্থলী, নাক আৰু মুখৰ কৰ্কট ৰোগৰ আশংকা হ্ৰাস কৰাত আশ্চৰ্যজনক বুলি দেখুওৱা হৈছে। গৱেষণাই আৱিষ্কাৰ কৰিছে যে ভিটামিন K-ৰ উচ্চ পালিবোৰে যকৃতৰ কৰ্কট ৰোগীসকলক স্থিৰ কৰাত আৰু আনকি তেওঁলোকৰ যকৃতৰ কাৰ্যক্ষমতা উন্নত কৰাত সহায় কৰে। গৱেষণাই দেখুৱাইছে যে ভিটামিন K-ৰ আহাৰ গ্ৰহণ বৃদ্ধি উচ্চ কাৰ্ডিও ভাস্কুলাৰ (Cardiovascular) ৰোগৰ বিপদাশংকাত ভূমধ্যসাগৰীয় জনসংখ্যাত কাৰ্ডিওভাস্কুলাৰ(Cardiovascular), কৰ্কট ৰোগ বা সকলো কাৰণৰ মৃত্যুৰ আশংকা হ্ৰাস হোৱাৰ সৈতে সম্পৰ্কিত।
৬. হৃদযন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্য (Heart health)
আপোনাৰ আহাৰত সতেজ লাই শাক অন্তৰ্ভুক্ত কৰিলে কাৰ্ডিওভাস্কুলাৰ (Cardiovascular) ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে। লাই শাকে হৃদৰোগৰ পৰা সুৰক্ষা দিয়ে কিয়নো তেওঁলোকৰ ভিটামিন C আৰু বিটা-কেৰোটিনৰ উচ্চ ঘনত্ব থাকে।
Harvard School of public health ৰ Epidemiology বিভাগে কৰা গৱেষণাই জৈৱিক ফল আৰু জৈৱিক পাচলিৰ দিনত এবাৰ পৰিৱেশন কৰাৰ ফলত কৰোনেৰী হৃদৰোগৰ আশংকা ৪ শতাংশ কম প্ৰদৰ্শন কৰিছে। জৈৱিক লাই শাকত পোৱা বিটা-কেৰোটিনে কাৰ্ডিওভাস্কুলাৰ (Cardiovascular) ৰোগৰ পৰা মৃত্যুৰ আশংকা হ্ৰাস কৰে।
৭. ব্রণ প্ৰতিৰোধ কৰে (Prevent Acne)
লাই শাকত থকা ভিটামিনে অতিৰিক্ত চিবাম (Sebum) উৎপাদন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে, যি প্ৰকৃততে ব্ৰণৰ এক মুখ্য কাৰণ। ই ছালৰ প্ৰতিৰক্ষামূলক কোষকলাবোৰো শক্তিশালী কৰে, এনেদৰে ছালৰ পৃষ্ঠৰ সামগ্ৰিক স্বাস্থ্য আৰু জীৱন্ততা বৃদ্ধি কৰে। ছালৰ কোষকলা আৰু শ্লেষ্মা আৱৰণৰ সঠিক তত্বাৱধানৰ বাবে ভিটামিন A অত্যাৱশ্যকীয়। ই আপোনাৰ শৰীৰৰ পৰা বিষাক্ত পদাৰ্থবোৰ উলিয়াই দিয়ে আৰু ইয়াৰ এণ্টিঅক্সিডেণ্ট গুণাগুণৰ দ্বাৰা প্ৰণালীটো পৰিষ্কাৰ কৰে।
৮. গৰ্ভৱতী মহিলাৰ বাবে ( For Pregnant women)
গৰ্ভৱতী মহিলাৰ বাবে লাই শাক অত্যন্ত উপকাৰী কিয়নো ইয়াত যথেষ্ট পৰিমাণৰ ভিটামিন K থাকে। বমি আৰু ওকালি অহা গৰ্ভৱতী মহিলাৰ ভিটামিন K-ৰ অভাৱৰ বাবে সঘনাই হয়। এই ভিটামিন গ্ৰহণে তিনি দিনতকৈ কম সময়ত সকাহ প্ৰদান কৰি আৰু ভৱিষ্যতে এই লক্ষণবোৰৰ মৃদু প্ৰকাৰ প্ৰতিৰোধ কৰি ভাল ফলাফল প্ৰদৰ্শন কৰিব।
৯. চৰ্দি আৰু ফ্লুৰ সৈতে যুঁজ (Fights against Cold and Flu)
লাই শাকত 35.4 মিগ্ৰা ভিটামিন C থাকে যি দৈনিক অনুমোদিত মূল্যৰ ৩৯.৩৩%। গতিকে স্বাস্থ্যকৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালীৰ বাবে ভিটামিন চি অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু চৰ্দি আৰু ভাইৰাছৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ শৰীৰৰ সামৰ্থ্যত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। কেইবাটাও গৱেষণাই পৰামৰ্শ দিছে যে আপোনাৰ দৈহিক প্ৰণালীত আগৰে পৰা থকা চৰ্দিৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাবলৈ ১০০০ মিগ্ৰা ভিটামিন C-য়ে আহি থকা চৰ্দিৰ সৈতে যুঁজিবলৈ আৰু প্ৰতিদিনে ৪০০০ মিগ্ৰা যুঁজ দিয়াত সহায় কৰে। চৰ্দি আৰু ফ্লুৰ বাবে সঘনাই ভিটামিন C ব্যৱহাৰ কৰিলে নিউমোনিয়া আৰু হাঁওফাঁওৰ সংক্ৰমণৰ দৰে অধিক সমস্যা হোৱাৰ আশংকা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব।
১০. প্ৰস্ৰাৱৰ পাথৰ প্ৰতিৰোধ কৰে (Prevents urinary stones)
ভিটামিন A সমৃদ্ধ লাই শাক নিয়মীয়াকৈ খোৱাটোৱে কেলচিয়াম ফছফেট গঠনৰ ফলত প্ৰস্ৰাৱৰ পাথৰ প্ৰতিহত কৰাত সহায় কৰে। ই মূত্ৰনলীৰ আৱৰণক আকৃতিত ৰখাত সহায় কৰে, এনেদৰে শিলৰ পুনৰাবৃত্তিৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস কৰে।
১১. আৰ্থ্ৰাইটিছৰ লক্ষণহ্ৰাস কৰে (Symptoms Reduce Of Arthritis)
লাই শাকত প্ৰদাহ প্ৰতিৰোধী গুণাগুণ থাকে।প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী ক্ষমতাৰ বাবে তামে আৰ্থ্ৰাইটিছৰ সৈতে সম্পৰ্কিত বিষ আৰু জঠৰতা উপশম কৰাত সহায় কৰে। ই পেশীৰ শক্তি, গাঁঠিৰ বিষ হ্ৰাস কৰা, আৰু সংযোজক কলা মেৰামতি কৰাত সহায় কৰে।
ব্যৱহাৰ | Uses
লাইৰ শাক মানৱ শৰীৰত বহুমুখী উপাদান থাকে যাক বিভিন্ন ধৰণেৰে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। লাই শাকৰ পাত, কাণ্ড আৰু বীজ খোৱা হয়। লাই শাকৰ বিভিন্নব্যঞ্জন তৈয়াৰকৰি অথবা আন বহু শাকৰ সৈতে মিহলি কৰি খাব পাৰি। লাই শাকৰ কুমলীয়া পাতবোৰচালাদত যোগ দিব পাৰি, লাই শাকৰ পিটিকা, ভাপত হিজাই, কিছু মাংসৰ সৈতে যোগ দি ব্যঞ্জন তৈয়াৰ কৰি ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। ভিন্ন ধৰণৰ ৰোগৰ পৰা নিৰাময় পাবলৈ লাই শাকক ভিন্ন ধৰণেৰে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।
পাৰ্শ্বক্ৰিয়া | Side effects
লাই শাক সাধাৰণতে খাবলৈ সুৰক্ষিত। অৱশ্যে, যিহেতু সেইবোৰত ভিটামিন K অধিক থাকে আৰু oxalate থাকে, যিসকল ব্যক্তিৰ তেজ পাতল থাকে বা oxalate প্ৰকাৰৰ বৃক্কৰ পাথৰৰ উচ্চ বিপদাশংকা থাকে তেওঁলোকৰ ক্ষেত্ৰত বৃহৎ পৰিমাণৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া দেখা দিব পাৰে।
যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে । সেয়হে লাই শাকৰ উপকাৰিতা Health Benefits of Mustard Green আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াক নিয়মীয়াকৈ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত আৰু ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত।
সামৰণি | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় লাই শাকৰ উপকাৰিতাৰ Health Benefits of Mustard Green সম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয় পালে। লাই শাকৰ উপকাৰিতা Health Benefits of Mustard Green, ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰোঁ উক্ত প্ৰৱন্ধটিত উল্লেখ থকা তথ্য সমূহে আপোনালোকক বিভিন্ন ধৰণৰ সমস্যাত ভিন্ন ধৰণে উপকৃত কৰিব। ধন্যবাদ।
Read also: Health Benefits of Water spinach | কলমৌ শাকৰ উপকাৰিতা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
