কাছাৰ জিলাৰ (Cachar District) হৈছে ভাৰতৰ অসম ৰাজ্যৰ এখন প্ৰশাসনিক জিলা। দেশৰ স্বাধীনতাৰ পাছত, পূৰ্বৰ অবিভক্ত কাছাৰ জিলাক চাৰিখন নতুন জিলাৰ ত বিভাজিত কৰা হৈছিল: ডিমা হাচাও (যাক আগতে উত্তৰ কাছাৰ পাহাৰ বুলি জনা গৈছিল), হাইলাকান্দি, কৰিমগঞ্জ, আৰু বৰ্তমানৰ কাছাৰ জিলাৰ । কাছাৰ জিলাৰ প্ৰশাসনিক কেন্দ্ৰ হৈছে শিলচৰ।
কাছাৰ জিলাৰ ইতিহাস | History of the Cachar District
প্ৰাক-স্বাধীনতা সময়কাল
১৫৩৬ চনৰ চাৰিওফালে ডিমাছা কাছাৰী ৰাজ্যৰ জ্যেষ্ঠ ৰাজপুত্ৰ দ্ৰিকপতি আৰু কনিষ্ঠ ৰাজপুত্ৰ দক্ষিণৰ মাজত বিবাদ হয়। দক্ষিণ আৰু তেওঁৰ অনুগামীয়ে বৰাক উপত্যকাত এটি নতুন ৰাজধানী স্থাপন কৰে আৰু নিজকে দিৱৰাছা বুলি ঘোষণা কৰে। দিৱৰাছাৰ অৰ্থ হৈছে “বৰাক নদীৰ সন্তান” (দি মানে “নদী” আৰু ব্ৰাছা মানে “বৰাক”)। পিচলৈ দিৱৰাছা নামটোৱে টুইপ্ৰাছা হিচাপে পৰিচিত হয় আৰু টুইপ্ৰা ৰাজ্যৰ জন্ম দিয়ে।
১৫৬২ চনত, কচ ৰাজবংশৰ ৰজা চিলাৰাইয়ে টুইপ্ৰা ৰাজ্যৰ পৰা বৰাক উপত্যকা দখল কৰে। চিলাৰাইয়ে অঞ্চলটোৰ সৰ্বাধিক কৰ্তৃত্বভাৰ তেওঁৰ ভ্রাতৃ কামাল নাৰায়ণক দিয়ে। কামাল নাৰায়ণৰ বংশধৰসকলে ১৮শ শতিকালৈকে অঞ্চলটোৰ শাসন কৰে। কচ ৰাজ্যত উত্তৰাধিকাৰী নথকাৰ বাবে ৰাজ্যখনৰ পৰিসমাপ্তি ঘটাৰ পিছত ডিমাছা ৰাজ্যই অধিকাৰ কৰে আৰু অপৰিভাজিত কাছাৰ জিলা শাসন কৰে।
ডিমাছা ৰাজ্যৰ খাসপুৰ ৰাজধানীত ৰজা শ্ৰীকৃষ্ণ চন্দ্ৰ দ্বজা নাৰায়ণ হাজনু কাছাৰীৰ ৰাজত্ব আছিল। কৃষ্ণ চন্দ্ৰৰ শাসনকালত মণিপুৰৰ ৰজাই বর্মী সেনাৰ বিৰুদ্ধে সহায় বিচাৰে। কৃষ্ণ চন্দ্ৰই বর্মীক পৰাজিত কৰে আৰু কৃতজ্ঞতাস্বৰূপে মণিপুৰী ৰাজকন্যা ইন্দুপ্ৰভাক দিয়া হয়। কৃষ্ণ চন্দ্ৰৰ ৰাণী চন্দ্ৰপ্ৰভা ইতিমধ্যেই থকা বাবে, তেওঁ ৰাজকন্যা ইন্দুপ্ৰভাক তেওঁৰ কণিষ্ঠ ভ্ৰাতৃ গোবিন্দ চন্দ্ৰ হাজনুক বিবাহ কৰিবলৈ অনুৰোধ কৰে। এই সময়ছোৱাত খাসপুৰ কাছাৰৰ ৰাজধানী আছিল। কাছাৰৰ শেষ ৰজাই আছিল ৰাজা গোবিন্দ্ৰ চন্দ্ৰ দ্বজা নাৰায়ণ হাজনু।
ব্ৰিটিছ শাসনকাল
১৮২৪ চনত প্ৰথম এংগলো-বর্মী যুদ্ধৰ সময়ত ব্ৰিটিছসকলে অসমত প্ৰবেশ কৰে। তেতিয়া কাছাৰ ৰাজ্যত দুজন নেতা আছিল—ৰজা গোবিন্দ্ৰ চন্দ্ৰ দ্ধজা নাৰায়ণ হাজনু দক্ষিণ সমতলত আৰু উত্তৰ কাছাৰ পাহাৰত (ডিমা হাচাও) ৰজা তুলাৰাম থাউছেন। ২৪ এপ্ৰিল ১৮৪০ তাৰিখে হৰিতিকৰত ৰজা গোবিন্দ্ৰ চন্দ্ৰৰ হত্যা হয়। তেওঁৰ প্ৰাকৃতিক উত্তৰাধিকাৰী নথকাৰ বাবে, তেওঁৰ মাটিসমূহ ব্ৰিটিছসকলে লেপছৰ নীতিৰ অধীনত দখল কৰে আৰু কাছাৰক অসম জিলা হিচাপে অন্তৰ্ভুক্ত কৰে।
ব্ৰিটিছসকলে সেনাৰ বিষয়া টি. ফিছাৰক অঞ্চলটোৰ তত্ত্বাবধানৰ দায়িত্ব দিয়ে। তেওঁ ১৮৩০ চনৰ ৩০ জুন চেৰাপুঞ্জিত প্ৰশাসন কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰে। পিচে তেওঁ জিলা মুখ্য সমাহাৰক আৰু মেজিষ্ট্ৰেটৰ দায়িত্বও পালন কৰে। ব্ৰিটিছসকলে ১৮৩২ চনৰ ১৪ আগষ্টত কাছাৰ সমতল জিলা দখল কৰে। ১৮৩৩ চনত জিলা সদৰ দুধপাটিললৈ স্থানান্তৰ কৰে আৰু পিচলৈ বৰ্তমানৰ স্থান শিলচৰলৈ স্থানান্তৰ হয়।
উত্তৰ কাছাৰ পৃথক ৰাজ্যপালক আছিল কিন্তু ১৮৫৪ চনত তুলাৰামৰ মৃত্যুৰ পিছত ব্ৰিটিছসকলে দখল কৰে। তেওঁলোকে “শাসকৰ দুৰ্ব্যৱহাৰ”ৰ অজুহাতত উত্তৰ কাছাৰ অধিগ্ৰহণ কৰে। কাছাৰ জিলা ১৮৭৪ চনৰ ৬ ফেব্ৰুৱাৰীত অসমৰ চীফ কমিশনাৰশ্বিপৰ অধীনত অন্তৰ্ভুক্ত হয়।
ভাগৰ সময়
১৯৪৭ চনত ভাৰতৰ ভাগ হৈছে, যাৰ ফলত গ্ৰেট ব্ৰিটেইনৰ পৰা ভাৰত স্বতন্ত্ৰ হয়। তাৰ পিছত অবিভক্ত চিলেট জিলাৰ কৰিমগঞ্জ উপ-সংমণ্ডল কাছাৰ জিলাৰ অন্তৰ্গত হয়। [5] ১৯৬৩ চনত উত্তৰ কাছাৰক কাছাৰ জিলাৰ পৰা পৃথক কৰি ডিমা হাচাও জিলা হিচাপে গঠন কৰা হয়, আৰু তাৰ পিছতে কৰিমগঞ্জ জিলা গঠন কৰা হয়। ১৯৮৯ চনত কাছাৰ জিলাৰ পৰা হাইলাকান্দি জিলাও পৃথক ৰূপে গঠন কৰা হয়।
কাছাৰ জিলাৰ ভূগোল আৰু চাৰিসীমা | Geography and Boundaries of Cachar District
কাছাৰ জিলা ৩,৭৮৬ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (১,৪৬২ বৰ্গ মাইল) এলেকা আৱৰি আছে। এই জিলাখনৰ দক্ষিণ সীমান্ত মিজোৰাম, পূব সীমান্ত মণিপুৰ, পশ্চিম সীমান্ত হাইলাকান্দি আৰু কৰিমগঞ্জ জিলা, আৰু উত্তৰ সীমান্ত বাৰালী আৰু জয়ন্তীয়া পাহাৰীয়া পৰিসৰে সীমাবদ্ধ। জিলাখনৰ মুখ্য নদী হ’ল বৰাক নদী, যাৰ উপনদীসমূহৰ ভিতৰত উত্তৰৰ পৰা জিৰি নদী আৰু জাতিঙ্গা নদী, আৰু দক্ষিণৰ পৰা সোনাই নদী আৰু দালেশ্বৰী নদী উল্লেখযোগ্য। সমগ্ৰ জিলা মূলত সমভূমিৰে গঠিত হলেও, বহু পৰিসৰৰ পাহাৰ এই অঞ্চলত বিদ্যমান। সমভূমিৰ কিছুমান অংশ প্ৰায়ে প্লাৱিত হৈ হ্ৰদৰ ৰূপ ধৰে। অঞ্চলটো ক্ৰান্তীয় চিৰসেউজ অৰণ্যৰ সৈতে সমৃদ্ধ, য’ত জিলাখনৰ উত্তৰ আৰু দক্ষিণ ভাগত বিশাল পৰিমাণৰ বৰ্ষাৰণ্য পোৱা যায়।
কাছাৰ জিলাৰ জনসংখ্যা | Population of Cachar District
২০১১ চনৰ জনগণনা অনুসৰি, কাছাৰ জিলাৰ মুঠ জনসংখ্যা আছিল ১৭,৩৬,৬১৭। ভাৰতৰ ৬৪০ খন জিলাৰ মাজত, কাছাৰ জনসংখ্যাৰ দিশৰ পৰা ২৭৮তম স্থানত অৱস্থিত। জিলাখনত জনসংখ্যাৰ ঘনত্ব হৈছে ১,১৯০ জন প্ৰতি বৰ্গ কিলোমিটাৰ (১,১৯০/বৰ্গ মাইল)। ২০০১ চনৰ পৰা ২০১১ চনলৈ, জিলাখনৰ জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ হাৰ ২০.১৭% আছিল। কাছাৰৰ লিংগ অনুপাত হৈছে প্রতি ১০০০ পুৰুষৰ বিপৰীতে ৯৫৮ গৰাকী মহিলা। জিলাখনৰ সাক্ষৰতাৰ হাৰ ৮০.৩৬%। কাছাৰৰ জনসংখ্যাৰ ১৮.১৭% চহৰাঞ্চলত বাস কৰে। জিলাখনৰ জনসংখ্যাৰ ভিতৰত ১৫.২৫% লোক অনুসূচীত জাতিৰ অন্তৰ্গত আৰু ১.০১% লোক অনুসূচীত জনজাতিৰ অন্তৰ্গত।
কাছাৰ জিলাৰ জলবায়ু | Climate of Cachar District
কাছাৰ জিলাৰ গড় বাৰ্ষিক বৰষুণ ৩,০০০ মিলিমিটাৰতকৈ অধিক (১২০ ইঞ্চি) হয়। ইয়াৰ জলবায়ু ক্ৰান্তীয় তিতা স্বভাৱৰ, য’ত গৰম আৰু আদ্ৰ গ্ৰীষ্মকালৰ লগতে শীতল শীতকাল পৰিলক্ষিত হয়।
ভাষা | Language
বাংলা আৰু মেইটেই কাছাৰ জিলাৰ চৰকাৰী ভাষা। ২০১১ চনৰ লোকপিয়লৰ অনুসৰি, বাঙালী ভাষা জিলাৰ ৭৫% লোকে কথাবাৰ্তা-বৰ্ত্তাৰ ভাষা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে। যদিও বাংলা চৰকাৰী ভাষা, তথাপি আটাইতকৈ সচৰাচৰ কথিত ভাষা হৈছে চিলেটি, যাক সাধাৰণতে বাংলা উপভাষাৰ এটা ৰূপ হিচাপে গণ্য কৰা হয়। চিলেটি বাঙালী লোকৰ ভাষা, কিন্তু জিলাৰ অন্য জাতি-গোষ্ঠীসমূহেও বাস কৰে, যেনে মেইটেই, ভোজপুৰী, বিষ্ণুপ্ৰিয়া মণিপুৰী, ডিমাচা, ৰংমেই-নাগা, মিজো, খাচী আদি ভাষা। ভাৰতৰ অন্যান্য অঞ্চলৰ পৰা অহা অনুপ্ৰৱেশকাৰীসকলৰ মাজত হিন্দী ভাষাৰ লোকৰ সংখ্যা যথেষ্ট।
- হিন্দী (৮.৪৯%)
- মেইটেই (৬.০৬%)
- ভোজপুৰী (৩.৩২%)
- বিষ্ণুপ্ৰিয়া মণিপুৰী (১.৩২%)
- ডিমাচা (১.১৯%)
- অন্যান্য (৪.৪৯%)
অৰ্থনীতি | Economy
শিলচৰ জিলা সদৰ, যি অসমৰ এক উল্লেখযোগ্য বাণিজ্যিক কেন্দ্ৰৰূপে পৰিচিত, তাৰ জলবায়ু বিশেষকৈ তিতা। এই জিলাৰ মূখ্য শস্য হ’ল চাউল আৰু চাহ।
ভাৰত চৰকাৰে কাছাৰ জিলাক ২০০৬ চনত দেশৰ ২৫০ টা আটাইতকৈ পিছপৰা জিলাৰ ভিতৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছিল। ভাৰতত মুঠ ৬৪০ টা জিলা আছে। বৰ্তমান এই জিলা পিছপৰা অঞ্চল অনুদান পুঁজি (Backward Regions Grant Fund, BRGF)ৰ মাধ্যমে আৰ্থিক সহায় লাভ কৰিছে।
কাছাৰ জিলাৰ শিক্ষা | Education of Cachar District
কলেজসমূহ
- অসম বিশ্ববিদ্যালয়
- কাছাৰ কলেজ
- গৰুচৰণ কলেজ
- জগন্নাথ সিং কলেজ, উদৰবন্দ
- জনতা কলেজ, কাবুগঞ্জ
- মাধব চন্দ্ৰ দাস কলেজ, সোনাই
- জাতীয় প্ৰযুক্তি প্ৰতিষ্ঠান, শিলচৰ
- ৰাধামাধৱ কলেজ
- শিলচৰ মেডিকেল কলেজ আৰু হাস্পতাল
- মহিলা কলেজ, শিলচৰ
বিদ্যালয়সমূহ
২০২৩ চনৰ পৰ্যন্ত, কাছাৰ জিলাত ১,২৩৪টা প্ৰাথমিক বিদ্যালয় আৰু ১৫৮টা মাধ্যমিক বিদ্যালয় আছে। উল্লেখযোগ্য বিদ্যালয়সমূহ অন্তর্ভুক্ত:
- জৱাহৰ নৱোদয় বিদ্যালয়, পাইলাপুল
- কেন্দ্ৰীয় বিদ্যালয়সমূহ
- প্ৰণবানন্দ বিদ্যামন্দিৰ
কাছাৰ জিলাৰ পৰিবহন | Transport of Cachar District
শিলচৰ জিলাত কুম্বিৰগ্ৰামত অৱস্থিত এখন বিমানবন্দৰ আছে। এই বিমানবন্দৰটি ইণ্ডিগ’ , এয়াৰ ইণ্ডিয়া আৰু স্পাইচজেটৰ দ্বাৰা নিয়মিত বিমান সেৱাৰে পৰিৱৰ্তিত। ব্ৰড-গেজ ৰেলৱে জৰিয়তে অসম আৰু ভাৰতৰ অন্যান্য প্রধান চহৰসমূহ, যেনে নতুন দিল্লী, কলকাতা আৰু চেন্নাইৰ সৈতে সংযুক্ত। ইয়াৰ পৰা উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ সকলো চহৰলৈ নিয়মীয়া ৰেল পৰিবহন সেৱা উপলব্ধ। ৰাস্তা যোগে শিলচৰ জিলাখন দেশৰ অন্যান্য অংশৰ সৈতে সংযুক্ত। তদুপৰি, উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ বিভিন্ন চহৰলৈ নিয়মিত বাছ সেৱাও উপলব্ধ।
কাছাৰ জিলাৰ পৰ্যটন | Tourism of Cachar District
কাছাৰ জিলাত বহুতো ঐতিহাসিক স্থান আৰু মন্দিৰৰ উপস্থিতি আছে, যিবোৰ পৰ্যটকৰ বাবে এক বিশেষ আকৰ্ষণ। শিলচৰ চহৰৰ পৰা ২০ কিলোমিটাৰ (১২ মাইল) দূৰত্বত অৱস্থিত খাচপুৰ গাঁৱত সূৰ্য দুৱাৰ, সিংহ দ্বাৰ, ৰজাৰ প্ৰাসাদ, এক মন্দিৰ আৰু সপ্তদশ শতিকাৰ কচাৰী ৰাজ্যৰ নানা অৱশেষ দেখা যায়। কাছাৰ জিলাত কিছু উল্লেখযোগ্য ঐতিহাসিক স্থান আছে যেনে বাৰো দ্বাৰী, বিষ্ণু মন্দিৰ, কালী মন্দিৰ, সিংহ দুৱাৰ আৰু স্নান ঘৰ।
বদৰপুৰৰ বদৰপুৰ দুৰ্গ, সোনাইৰ চন্দ্ৰগিৰি পাহাৰত থকা ভূৱনেশ্বৰ শিৱ মন্দিৰ, বৰখোলাৰ নৃমাতা মন্দিৰ আৰু সিদ্ধেশ্বৰ মন্দিৰও পৰ্যটকৰ বাবে এক উল্লেখযোগ্য স্থান।
কাছাৰ জিলাৰ শিলচৰত বিভিন্ন মিউজিয়ামৰ সুবিধাও উপলব্ধ, যেনে অসম ৰাজ্যিক মিউজিয়াম, ডিগবোই শতবৰ্ষী মিউজিয়াম, ৰেলৱে ঐতিহ্য উদ্যান আৰু মিউজিয়াম, আৰু শোণীতপুৰ জিলাৰ মিউজিয়াম।
প্ৰকৃতিৰ প্রেমীসকলৰ বাবে, বাৰাইল বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য এক আদৰ্শ পৰ্যটন স্থান। ২০০৪ চনত স্থাপন কৰা এই অভয়াৰণ্যত বিভিন্ন বন্যপ্ৰাণী দেখা যায়। প্ৰকৃতিবিদ ডঃ আনৱাৰুদ্দিন চৌধুৰীয়ে অভয়াৰণ্যখন স্থাপন কৰিবলৈ বিশেষ অৱদান ৰাখিছিল।
FAQ
1. কাছাৰ জিলাৰ চাৰিসীমা কি কি?
A: এই জিলাখনৰ দক্ষিণ সীমান্ত মিজোৰাম, পূব সীমান্ত মণিপুৰ, পশ্চিম সীমান্ত হাইলাকান্দি আৰু কৰিমগঞ্জ জিলা, আৰু উত্তৰ সীমান্ত বাৰালী আৰু জয়ন্তীয়া পাহাৰীয়া পৰিসৰে সীমাবদ্ধ।
2. কাছাৰ জিলাৰ জনসংখ্যা কিমান?
A: ২০১১ চনৰ জনগণনা অনুসৰি, কাছাৰ জিলাৰ মুঠ জনসংখ্যা আছিল ১৭,৩৬,৬১৭।
3. কাছাৰ জিলাৰ জলবায়ু কি?
A: কাছাৰ জিলাৰ গড় বাৰ্ষিক বৰষুণ ৩,০০০ মিলিমিটাৰতকৈ অধিক (১২০ ইঞ্চি) হয়। ইয়াৰ জলবায়ু ক্ৰান্তীয় তিতা স্বভাৱৰ, য’ত গৰম আৰু আদ্ৰ গ্ৰীষ্মকালৰ লগতে শীতল শীতকাল পৰিলক্ষিত হয়।
4. কাছাৰ জিলাৰ চৰকাৰী ভাষা কি?
A: বাংলা আৰু মেইটেই কাছাৰ জিলাৰ চৰকাৰী ভাষা।
Read also: West Karbi Anglong District | পশ্চিম কাৰ্বি আংলং জিলা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
