এপেণ্ডিচাইটিছ (Appendicitis) হৈছে এপেণ্ডিক্সৰ প্ৰদাহ। ই এক আঙুলিৰ আকৃতিৰ গাঠনি যি আপোনাৰ পেটৰ তলৰ সোঁফালে আপোনাৰ মলাশয়ৰ সৈতে সংলগ্নিত হৈ থাকে। অৱশ্যে, ইয়াৰ অৱস্থিতি পেটৰ প্ৰায় যিকোনো স্থানত পোৱা যায় যি- মিডগুট ৰ’লটাৰ্নসহ কোনো অস্বাভাৱিক বিকাশজনিত সমস্যা আছিল নেকি, বা গৰ্ভধাৰণ বা আগতীয়া পেটৰ অস্ত্ৰোপচাৰৰ দৰে আন কোনো বিশেষ স্থিতি আছে নেকি তাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। পঞ্চম সপ্তাহত এপেণ্ডিক্সটো ভ্ৰূণৰ দ্বাৰা বিকশিত হয়। এই সময়ছোৱাত, পেটলৈ ঘূৰি অহা আৰু চেকামৰ ঘূৰ্ণনৰ সৈতে বাহ্যিক নাভিৰজ্জুলৈ মিডগুটৰ ঘূৰ্ণন হয়। ইয়াৰ ফলত এপেণ্ডিক্সৰ সচৰাচৰ পশ্চাদগামী অৱস্থান হয়। ই প্ৰায়ে তীব্ৰ উপস্থাপনৰ এক ৰোগ, সাধাৰণতে ২৪ ঘণ্টাৰ ভিতৰত, কিন্তু ই অধিক দীৰ্ঘম্যাদী স্থিতি হিচাপেও উপস্থাপিত হʼব পাৰে। যদি অন্তৰ্ভুক্ত ফোঁহাৰ ছিদ্ৰ আছে তেনেহ’লে উপস্থাপনৰ লক্ষণবোৰ অধিক উদ্ধত হ’ব পাৰে। এপেণ্ডিচাইটিছ প্ৰায়ে ৫ ৰ পৰা ৪৫ বছৰ বয়সৰ ভিতৰত হয়, যাৰ গড় বয়স ২৮ বছৰ। ঘটনাটো প্ৰায় ২৩৩/১০০,০০০ লোকৰ দেখা যায়। মহিলাৰ তুলনাত পুৰুষৰ তীব্ৰ এপেণ্ডিচাইটিছ (Acute Appendicitis) হোৱাৰ প্ৰৱণতা অলপ বেছি, পুৰুষ আৰু মহিলাৰ বাবে জীৱনজোৰা ঘটনা ক্ৰমান্বয়ে ৮.৬% আৰু ৬.৭%। আগলৈ এই প্ৰৱন্ধটিত এপেণ্ডিচাইটিছৰ সমস্যা Appendicitis Problem আৰু ইয়াৰ সৈতে জড়িত জানিবলগীয়া তথ্যবোৰ আলোচনা কৰা হʼব।
Read also: Alzheimer’s: Overview and Treatment | আলঝেইমাৰ ৰোগ: পৰিদৰ্শন আৰু প্ৰতিকাৰ
এপেণ্ডিচাইটিছৰ কাৰণ | Causes of Appendicitis
এপেণ্ডিচাইটিছৰ সমস্যা উদ্ভৱ হোৱাৰ কাৰণ সাধাৰণতে এপেণ্ডিচিয়েল লুমেনৰ বাধা বুলি জনা যায়। এয়া এপেণ্ডিকোলাইথ (এপেণ্ডিছৰ পাথৰ) বা আন ব্যুৎপত্তিৰ পৰা হ’ব পাৰে। এপেণ্ডিছৰ টিউমাৰ যেনে- কাৰ্চিনোইড টিউমাৰ (Carcinoid tumor), এপেণ্ডিচিয়েল এডেনোকাৰ্চিনোমা (Appendiceal Adenocarcinoma), অন্ত্ৰৰ পৰজীৱী (Intestinal parasite), আৰু হাইপাৰট্ৰফীড লিম্ফেটিক কোষকলা (Hypertrophied Lymphatic tissue ) এই সকলোবোৰ এপেণ্ডিচিয়েল লুমেনৰ বাধা আৰু এপেণ্ডিচাইটিছৰ জ্ঞাত কাৰণ।
প্ৰায়ে, তীব্ৰ এপেণ্ডিচাইটিছৰ সঠিক ব্যুৎপত্তি অজ্ঞাত। যেতিয়া এপেণ্ডিচিয়েল লুমেন বাধাপ্ৰাপ্ত হয়, বেক্টেৰিয়া এপেণ্ডিছত জমা হয় আৰু ছিদ্ৰ আৰু ফোঁহাৰ সৈতে তীব্ৰ প্ৰদাহ সৃষ্টি কৰে।
এপেণ্ডিক্সত এৰোবিক (Aerobic) আৰু এনাৰোবিক (Anaerobic) বেক্টেৰিয়াৰ সংমিশ্ৰণ থাকে, যাৰ ভিতৰত আছে এচেৰিচিয়া কোলাই (Escherichia coli) আৰু বেক্টেৰোইডচ এছপিপি (Bacteroides spp.) । অৱশ্যে, পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মৰ অনুক্ৰম ব্যৱহাৰ কৰা শেহতীয়া অধ্যয়নবোৰে জটিল ছিদ্ৰযুক্ত এপেণ্ডিচাইটিছ থকা ৰোগীসকলৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট বেছি সংখ্যক বেক্টেৰিয়াফাইলা (Bacterial phyla) প্ৰকাশ কৰিছে।
ধৰণ | Types of Appendicitis
এপেণ্ডিচাইটিছৰ সাম্ভাৱ্য ধৰণকেইটা তলত উল্লেখ কৰা হʼল –
- তীব্ৰ এপেণ্ডিচাইটিছ (Acute appendicitis)
তীব্ৰ এপেণ্ডিচাইটিছ হৈছে এপেণ্ডিক্সৰ আকস্মিক আৰু তীব্ৰ প্ৰদাহ। ইয়াৰ ফলত পেটত বিষ হ’ব পাৰে আৰু এই বিষ সোনকালে হ’ব পাৰে আৰু কেইঘণ্টামানৰ ভিতৰতে অৱনতি হ’ব পাৰে। তীব্ৰ এপেণ্ডিচাইটিছৰ কাৰণ অজ্ঞাত কিন্তু সম্ভৱতঃ বহুকাৰক ইয়াৰ বাবে দায়ী; যেনে- লুমিনেল বাধা, আহাৰগত আৰু পাৰিবাৰিক কাৰক সকলোবোৰে দায়ী হʼব পাৰে।
- দীৰ্ঘম্যাদী এপেণ্ডিচাইটিছ (Chronic appendicitis)-
দীৰ্ঘম্যাদী এপেণ্ডিচাইটিছ হৈছে এক বিৰল চিকিৎসীয় স্থিতি। ৰোগ নিৰ্ণয় কৰা কঠিন হ’ব পাৰে কিয়নো লক্ষণবোৰ আহিব আৰু যাব পাৰে, আৰু সেইবোৰ মৃদুও হ’ব পাৰে। আটাইতকৈ সচৰাচৰ লক্ষণ হৈছে পেটৰ বিষ। সম্ভাৱ্য কাৰণটো হ’ল প্ৰদাহ বা আপোনাৰ এপেণ্ডিছত বাধা।
- লিম্ফেটিক হাইপাৰপ্লাচিয়া (Lymphatic Hyperplasia)
লিম্ফইড হাইপাৰপ্লাছিয়া ৬ মিমি ব্যাসতকৈ অধিক অ-সংকোচনযোগ্য এপেণ্ডিক্স সৃষ্টি কৰি তীব্ৰ এপেণ্ডিচাইটিছৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ নকলকাৰী হ’ব পাৰে।
- চাবমুকোচেল ফাইব্ৰোচিছ (Submucosal fibrosis)
এপেণ্ডিক্সৰ তন্তুবিলুপ্তিক বয়স বৃদ্ধি প্ৰক্ৰিয়াৰ এক অংশ হিচাপে গণ্য কৰা হয় যাৰ ফলত সাধাৰণ এপেণ্ডিচিয়েল শ্লেষ্মা আৰু পেয়াৰ পেচ হেৰুৱায়, যি অৱশেষত শ্লেষ্মা আৰু চাবমুকোচা (Submucosa) ৰ সলনি তন্তুযুক্ত কোষকলা স্থাপন কৰে। ই তীব্ৰ এপেণ্ডিচাইটিছৰ অনুকৰণো কৰিব পাৰে। অৱশ্যে, এই স্থিতিটো চিকিৎসক আৰু ৰেডিঅ’লজিষ্টসকলৰ বাবে অস্বাভাৱিক আৰু ইয়াৰ ইমেজিং ফলাফল খুব কম দেখা যায়।
- বিৰল ৰোগ (Rare diseases)
এপেণ্ডিচাইটিছ এপিপ্লইকা (Appendagitis epiploicae) হৈছে এক বিৰল সত্তা। এপেণ্ডিচিছ এপিপ্লইকাৰ টৰ্চন সকলো কলোনিক শাখাত দেখা যাব পাৰে, কিন্তু ই সাধাৰণতে চিগমইড কোলনৰ পৰা আৰু কেতিয়াবাহে কেকামৰ পৰা উৎপন্ন হয়।
এপেণ্ডিচাইটিছৰ লক্ষণ | Symptoms of Appendicitis
এপেণ্ডিচাইটিছৰ সমস্যাৰ সাধাৰণতে দেখা পোৱা লক্ষণবোৰ এনেধৰণৰ হʼব পাৰে –
- তলপেটৰ সোঁফালে আৰম্ভ হোৱা হঠাৎ বিষ
- আপোনাৰ নাভিৰ চাৰিওফালে আৰম্ভ হোৱা আৰু প্ৰায়ে আপোনাৰ সোঁ পেটৰ তললৈ স্থানান্তৰিত হোৱা হঠাতে হোৱা বিষ
- যদি আপুনি কাহে, খোজ কাঢ়ে বা আন বিৰক্তিকৰ চলাচল কৰে তেনেহ’লে বিষ বাঢ়ে
- ওকালি অহা আৰু বমি হোৱা
- ভোক নোহোৱা
- নিম্ন-শ্ৰেণীৰ জ্বৰ যি ৰোগটো আগবাঢ়ি যোৱাৰ লগে লগে অৱনতি হ’ব পাৰে
- কোষ্ঠকাঠিন্য বা ডায়েৰিয়া
- পেট ফুলা
- বৃহৎ অন্ত্ৰত গেছ জমা হৈ ফুলা
ঘৰুৱা প্ৰতিকাৰ | Home remedies
এপেণ্ডিচাইটিছৰ সমস্যা প্ৰতিহত কৰিবলৈ আপোনি নিম্নলিখিত উপায় সমূহ কৰিব পাৰে –
- যথেষ্ট পৰিমাণে পানী সেৱন কৰক। কিয়নো দিনটোৰ ভিতৰত ঘনাই পৰ্যাপ্ত পৰিমাণে পানী খালে ই স্বাস্থবান এপেণ্ডিছত বজাই ৰাখে।
- দিনত দুবাৰকৈ জিনচেঙ চাহ (Ginseng tea) সেৱন কৰক। ই আপোনাৰ এপেণ্ডিছৰ বিষ আৰু প্ৰদাহ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব।
- পানীত তিয়াই থোৱা গ্ৰীনগ্ৰাম (Green gram) দিনত তিনিবাৰকৈ সেৱন কৰক, এনে কৰিলে এপেণ্ডিছৰ বিষ হ্ৰাস হোৱাত সহায়ক হʼব।
- এপেণ্ডিচাইটিছত প্ৰায়েই হজমীৰ সমস্যাই দেখা দিয়ে, এনে ক্ষেত্ৰত একে পৰিমাণত মৌ আৰু নেমুৰ ৰস সেৱন কৰিলে হজমী উন্নত হয়।
- পুদিনাইও এপেণ্ডিছৰ বিষ হ্ৰাস কৰিব পাৰে। ইয়াৰ বাবে পুদিনাৰ ২,৩ টোপাল পানীত মিহলাই প্ৰতি ৩,৪ ঘন্টাত এবাৰকৈ খাওঁক।
- এপেণ্ডিচাইটিছে কৌষ্ঠকাঠিন্যতাৰ সমস্যা সৃষ্টি কৰিব পাৰে; প্ৰচুৰ পৰিমাণে আঁহ সমৃদ্ধ খাদ্য খালে এই সমস্যা দূৰত ৰাখিব পাৰি। শাক-পাচলি আৰু ফল-মূলত আঁহ বহু পৰিমাণে পোৱা যায়।
- এপেণ্ডিচাইটিছৰ সমস্যাত দৈনন্দিন ১লিটাৰকৈ বাটাৰমিল্ক খাব পাৰে, ই এপেণ্ডিছত বেক্টেৰিয়াৰ বিকাশ ৰোধ কৰিব।
- ১০০মিলি টিয়ঁহ আৰু বিটৰুটৰ ৰস ৩০০মিলি গাজৰৰ ৰসত মিহলাই দৈনিক দুবাৰকৈ সেৱন কৰিব পাৰে।
- এপেণ্ডিচাইটিছ ৰোগীৰ জ্বৰ হʼলে তেওঁক তুলসীৰ ৰস বা কাৰ্হা দিব পাৰে।
- অন্ত্ৰত আৱৰ্জনা আৰু শ্লেষ্মা জমা হোৱাৰ পৰা প্ৰতিহত কৰিবলৈ দৈনিক মেথি গুটিৰে তৈয়াৰী চাহ খাব পাৰে।
- দৈ, আদা আদিয়েও এপেণ্ডিচাইটিছত সহায়ক হʼব পাৰে।
ঘৰুৱা প্ৰতিকাৰবোৰ সহায়ক নহʼলে অনতিপলমে বিশেষজ্ঞ বা ডাক্তৰৰ কাষ চাপক।
জটিলতা | Complications of Appendicitis
অস্ত্ৰোপচাৰৰ পিছত ফোঁহা, হেমাটোমা আৰু আঘাতৰ জটিলতাক এপেণ্ডেক্টোমিৰ পিছত দেখা যায়। যদি আঘাতটো সংক্ৰমিত হয়, এজনে বেক্টেৰইড বৃদ্ধি কৰিব পাৰে। “ৰিকাৰেণ্ট” বা “ষ্টাম্প” এপেণ্ডিচাইটিছ হ’ব পাৰে যদি এপেণ্ডিচিয়েল ষ্টাম্পৰ অত্যাধিক অংশ এপেণ্ডেক্টমিৰ পিছত এৰি দিয়া হয়। ই এক এপেণ্ডিছৰ দৰে কাম কৰে আৰু প্ৰাৰম্ভিক খণ্ডৰ দৰেই অক্লুড আৰু সংক্ৰমিত হ’ব পাৰে। সেয়েহে, এপেণ্ডেক্টমিৰ পিছত অতি নিম্নতম আৰু সম্ভৱতঃ ০.৫ চেমি-তকৈ কম এপেণ্ডিছ ষ্টাম্প থকাটো নিশ্চিত কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। যদি চিকিৎসা কৰা নহয়, এপেণ্ডিচাইটিছৰ ফলত এণ্টেৰোকিউটেনিয়াছ ফিষ্টুলা বিকাশৰ সৈতে ফোঁহা সৃষ্টিৰ সমস্যাই দেখা দিব পাৰে। ডিফিউজ পেৰিটোনাইটিছ আৰু চেপচিছও বিকশিত হ’ব পাৰে, যি গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰোগ আৰু সাম্ভাব্য মৃত্যুলৈ আগবাঢ়িব পাৰে।
সামৰণি | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিত আপোনাক এপেণ্ডিচাইটিছৰ Appendicitis সমস্যা আৰু ইয়াৰ সৈতে জড়িত তথ্যৰ বিষয়ে অৱগত কৰোৱা হʼল। এই তথ্যবোৰ কেৱল আপোনাৰ জ্ঞানাৰ্থেহে যোগন ধৰা হʼল। গুৰুতৰ ৰূপত এই সমস্যাত ভোগীলে বিশেষজ্ঞৰ সহায় লোৱাটো আৰু নিদানিক উপায় কৰাটো উচিত।
FAQ
১. এপেণ্ডিচাইটিছ কি হয়?
উঃ- এপেণ্ডিচাইটিছক এপেণ্ডিক্সৰ প্ৰদাহ হিচাপে সংজ্ঞায়িত কৰা হয়।যদি এপেণ্ডিক্স বেক্টেৰিয়া, ভাইৰাছ বা ভেঁকুৰৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত হয় তেন্তে ই ফুলিব পাৰে, যাৰ ফলত এপেণ্ডিচাইটিছ হ’ব পাৰে। কেতিয়াবা এপেণ্ডিচাইটিছ নিৰ্ণয় কৰা কঠিন হ’ব পাৰে কিয়নো পেটত এপেণ্ডিচাইটিছ আৰু বিষৰ লক্ষণবোৰ প্ৰায়ে আন স্বাস্থ্য অৱস্থাৰ দৰে হোৱা দেখা যায় যি ওচৰৰ অঙ্গবোৰক প্ৰভাৱিত কৰে।
২. এপেণ্ডিচাইটিছৰ কোনো নিৰ্দিষ্ট কাৰণ থাকে নে?
উঃ- এপেণ্ডিচাইটিছৰ এটাও কাৰণ নাই, কিন্তু বহুতো সাম্ভাব্য কাৰণ আছে, যাৰ ভিতৰত আছে: – এপেণ্ডিক্সৰ ভিতৰত খোলাটো অৱৰোধ কৰা, যাৰ ফলত ভিতৰৰ বেক্টেৰিয়াই এপেণ্ডিক্সৰ বেৰত আক্ৰমণ কৰে।
৩. এপেণ্ডিচাইটিছ মাৰাত্মক নেকি?
উঃ- হয়; এপেণ্ডিচাইটিছ হৈছে এক চিকিৎসাজনিত জৰুৰীকালীন অৱস্থা কিয়নো চিকিৎসা নকৰিলে ই মাৰাত্মক হ’ব পাৰে। এপেণ্ডিক্সত বেক্টেৰিয়া থাকে, যি সাধাৰণতে ক্ষতিকাৰক নহয়, কিন্তু এপেণ্ডিচাইটিছৰ সৈতে এই বেক্টেৰিয়াই এপেণ্ডিক্সৰ বেৰত আক্ৰমণ কৰে। চিকিৎসা নকৰিলে, এপেণ্ডিক্স বেৰ ফাটি যাব পাৰে, যাৰ ফলত এপেণ্ডিক্সৰ সামগ্ৰী চাৰিওফালৰ কোষকলাত লিক হ’ব পাৰে আৰু পেৰিটোনাইটিছ নামৰ এক স্থিতি, বা পেটৰ আৱৰণৰ প্ৰদাহ হ’ব পাৰে। ইয়াৰ ফলত চেপচিছ (Sepsis) হ’ব পাৰে (যি হৈছে সংক্ৰমণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ শৰীৰটো অত্যাধিক পৰিমাণে যোৱা) লগতে অংগ বিকল হোৱা, আৰু মৃত্যু আদিও হʼব পাৰে।
৪. এপেণ্ডিচাইটিছ কাৰ হʼব পাৰে?
উঃ- ১০ৰ পৰা ৩০ বছৰ বয়সৰ লোকৰ ক্ষেত্ৰত এপেণ্ডিচাইটিছ আটাইতকৈ সচৰাচৰ হয়, ১০ৰ পৰা ১৯ বছৰ বয়সৰ লোকৰ ক্ষেত্ৰত সৰ্বাধিক ঘটনা পৰিলক্ষিত হয়। পুৰুষৰ এপেণ্ডিচাইটিছৰ হাৰ মহিলাতকৈ অলপ বেছি, আৰু ককেচিয়ানসকলৰ অন্যান্য জাতিগত গোটতকৈ ১.৫ গুণ অধিক এপেণ্ডিচাইটিছ ধৰা পৰে।
৫. এপেণ্ডিচাইটিছৰ সমস্যা কেনেকৈ ৰোধ কৰিব পাৰি?
উঃ- এপেণ্ডিচাইটিছ সাধাৰণতে প্ৰতিৰোধ কৰিব নোৱাৰি, কিন্তু কিছুমান সাৱধানতা আছে যি ইয়াৰ বিপদাশংকা হ্ৰাস কৰিব পাৰে। উচ্চ আঁহযুক্ত আহাৰ সেৱন কৰা লোকসকলৰ ক্ষেত্ৰত এপেণ্ডিচাইটিছ হোৱাৰ সঘনতা কম। সতেজ পাচলি আৰু ফল খোৱাটো এক স্বাস্থ্যকৰ আহাৰ আঁহ গ্ৰহণ বৃদ্ধিত সহায়ক। সময়মতে চিকিৎসাৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত, কিয়নো চিকিৎসা নকৰিলে এপেণ্ডিচাইটিছৰ ফলত চিকিৎসাজনিত জৰুৰীকালীন অৱস্থা সৃষ্টি হ’ব পাৰে।
Read also: Asthma Problem | হাপানিৰ ৰোগৰ সমস্যা আৰু প্ৰতিকাৰ
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
