শৰীৰ সুস্থ ৰাখিবলৈ সেউজীয়া শাক – পাচলি গ্ৰহণ কৰাটো খুবেই প্ৰয়োজনীয়। ভিন্ন ধৰণৰ পুষ্টিৰে সমৃদ্ধ এই সেউজীয়া শাক – পাচলি সমূহৰ নিয়মীয়া ব্যৱহাৰে আমাৰ শৰীৰক ভিন্ন ৰোগৰ পৰা ৰক্ষা কৰে অথবা বহুবোৰ ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত সহায় কৰে।ভিন্ন পুষ্টিৰ সমৃদ্ধ এনে এবিধ পাচলি হৈছে মূলা । এই প্ৰবন্ধটিত মূলাৰ স্বাস্থ্যজনিত উপকাৰিতা আৰু ব্যৱহাৰ Radish health benefits and uses বিষয়ে এক সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
Read Also : German turnip Benefits and Uses | উলকবিৰ উপকাৰিতা আৰু ব্যৱহাৰ
মূলা কি? | What is Radish
মূলা হৈছে এক পুষ্টিকৰ পাচলি আৰু মূলা উদ্ভিদৰ পাতবোৰ শাক হিচাপে খোৱা হয়। মূলা Brassicaceae পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ। মূলাৰ ৰং আৰু আকৃতি বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ হয়। মূলা সম্ভৱতঃ দক্ষিণ-পূব এছিয়া বা মধ্য এছিয়াৰ স্থানীয়। প্ৰায় ২,৫০০ বছৰ আগতে প্ৰাচীন গ্ৰীক আৰু ৰোমানসকলেও ইয়াক খাদ্য আৰু ঔষধি উদ্দেশ্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। মূলা বিভিন্ন পুষ্টিৰে সমৃদ্ধ হ’ব পাৰে যাৰ ভিতৰত আছে পটাছিয়াম, কেলচিয়াম, ছডিয়াম, আৰু ভিটামিন চি। ইয়াত বি-ভিটামিন (থিয়ামিন, নিয়াচিন, ৰাইবোফ্লেভিন, ফলেট, আৰু ভিটামিন বি6), ভিটামিন এ, আৰু ভিটামিন কে সহ ভিটামিন থাকিব পাৰে। মূলাবোৰ বেছিভাগ পানীৰে গঠিত হ’ব পাৰে যাতে সেইবোৰ আপোনাৰ শৰীৰক হাইড্ৰেটেড কৰি ৰাখিবলৈ এক মহান প্ৰাকৃতিক এজেণ্ট হিচাপে কাম কৰে।
উদ্ভিদ বিৱৰণ (Plant description)
মূলা Brassicaceae পৰিয়ালৰ এক ভেষজ বাৰ্ষিক বা দ্বিবাৰ্ষিক উদ্ভিদ, যাক ইয়াৰ খোৱা টেপৰুটৰ বাবে খেতি কৰা হয়। মূলা গছত চুটি লোমযুক্ত কাণ্ড আৰু আয়তাকাৰ পাতৰ এটা ৰোজেট থাকে যাৰ দৈৰ্ঘ্য ৫-৩০ চেমি (২-১২ ইঞ্চি) হয়। উদ্ভিদৰ ওপৰৰ পাতবোৰ সৰু আৰু লেন্সসদৃশ। উদ্ভিদৰ টেপৰুট নলাকাৰ বা টেপাৰিং আৰু সাধাৰণতে ৰঙা বা বগা ৰঙৰ হয়। মূলা উদ্ভিদে একাধিক বেঙুনীয়া বা গুলপীয়া ফুল প্ৰস্তুত কৰে যি ২-১২ টা বীজ উৎপাদন কৰে। ৰঙা মুগা গুটিবোৰ ডিম্বাকৃতিৰ, আৰু সামান্য চেপেটা। মূলা সাধাৰণতে বাৰ্ষিক উদ্ভিদ হিচাপে খেতি কৰা হয়, কেৱল এটা বৰ্ধিত ঋতুত জীয়াই থাকে আৰু বিভিন্নতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি উচ্চতা ২০-১০০ চেমি (৮-৩৯ ইঞ্চি) হ’ব পাৰে। মূলাক কাল্টিভাৰ নামেৰেও উল্লেখ কৰা হ’ব পাৰে আৰু নামবোৰত চীনা মূলা, জাপানী মূলা বা প্ৰাচ্যমূলা অন্তৰ্ভুক্ত থাকিব পাৰে।
১০০ গ্ৰাম মূলাৰ পুষ্টিকৰ মূল্য (Nutritional value of per 100g Radish/ Raphanus Sativus)
Energy: 66 kJ (16 kcal)
Carbohydrates: 3.4 g
Sugars: 1.86 g
Dietary fiber: 1.6 g
Fat: 0.1 g
Protein: 0.68 g
*Vitamins
Thiamine (B1): 0.012 mg
Riboflavin (B2): 0.039 mg
Niacin (B3): 0.254 mg
Pantothenic acid (B5): 0.165 mg
Vitamin B6: 0.071 mg
Folate (B9): 25 μg
Vitamin C: 14.8 mg
*Minerals
Calcium: 25 mg
Iron: 0.34 mg
Magnesium: 10 mg
Manganese: 0.069 mg
Phosphorus: 20 mg
Potassium: 233 mg
Zinc: 0.28 mg
*Other constituents
Water: 95.3 g
মূলাৰ ভিন্ন ভাষিক নাম | Different linguistics name of Radish
ইংৰাজী ভাষাত : Radish
তামিল ভাষাত : Mulanki
মালায়ালম ভাষাত : Mullangi / Kanaka Pala
তেলুগু ভাষাত: Yerra Mullangi
কান্নাড়া ভাষাত : Mullangi
হিন্দী ভাষাত : Mooli / Mula
বাংলা ভাষাত: Mulo
মাৰাঠী ভাষাত: Mulae / Mula
উৰিয়া ভাষাত: Mula
পাঞ্জাৱী ভাষাত: Muli / Mula
তুলু ভাষাত: Mullangi
মূলাৰ জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন Scientific classification of Radish
Kingdom: Plantae
Order: Brassicales
Family: Brassicaceae
Genus: Raphanus
Species: R. Raphanistrum
Subspecies: R. R. Subsp. Sativus
Scientific name: Raphanus Sativus
মূলাৰ উপকাৰিতা আৰু ব্যৱহাৰ | Radish benefits and uses
১. হজম সমৰ্থন কৰে (Support Digestion): মূলাত ভাল পৰিমাণৰ আঁহ থাকে। প্ৰতিদিনে মূলা পৰিৱেশন কৰিলে সম্পূৰ্ণৰূপে কাৰ্যকৰী পাচন তন্ত্ৰ নিশ্চিত কৰাৰ বাবে আপুনি প্ৰয়োজনীয় আঁহ প্ৰদান কৰিব।এটা অধ্যয়নে দেখুৱাইছিল যে মূলাৰ পাত খোৱাটোৱে হজমৰ ওপৰত ইতিবাচক প্ৰভাৱ পেলাইছিল। মূলাবোৰে পাকস্থলীৰ আৱৰণ শক্তিশালী কৰি আৰু অন্ত্ৰৰ অন্যান্য কোষকলা সুৰক্ষিত কৰি গেষ্ট্ৰিক আলচাৰত সহায় কৰিব পাৰে।
২. ভেঁকুৰৰ সৈতে যুঁজিবলৈ সহায় কৰে (Helps to Fight Fungus): Candida albicans হৈছে মানৱ শৰীৰত পোৱা আটাইতকৈ সচৰাচৰ ভেঁকুৰ। যুঁজ দিয়াটোও আটাইতকৈ কঠিন। Candida albicans ৰ অত্যাধিক বৃদ্ধিৰ ফলত যোনিৰ সংক্ৰমণ আৰু মুখৰ সংক্ৰমণ হ’ব পাৰে। মূলাত এক এণ্টিফাংগাল যৌগ থাকে, RsAFP2 যি কেণ্ডিডা বেক্টেৰিয়াৰ প্ৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে কাৰ্যকৰী প্ৰমাণিত হৈছে।
৩. ডায়েবেটিচ প্ৰতিৰোধ কৰে (Prevents Diabetes): যদি আপোনাৰ প্ৰিডায়েবেটিচ আছে বা ৰক্ত শৰ্কৰাৰ সমস্যা আছে, মূলা সেৱনে ৰক্ত শৰ্কৰা নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে আৰু ডায়েবেটিচপ্ৰকাৰ 2-ৰ অন-ছেট প্ৰতিহত কৰিব পাৰে। এই পাচলিত ডায়েবেটিক-প্ৰতিৰোধী গুণথাকে যি ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালীৰ কাৰ্যক্ষমতা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে, গ্লুকোজ গ্ৰহণ উন্নত কৰিব পাৰে আৰু ৰক্ত শৰ্কৰা হ্ৰাস কৰিব পাৰে।
৪. ছাল উন্নত কৰে (Improve skin): মূলা কেৱল অত্যাধিক হাইড্ৰেটিং নহয়, কিন্তু মূলাত উচ্চ পৰিমাণৰ ভিটামিন চি থাকে, যি হৈছে ছালৰ বাবে অতি উপকাৰী বুলি জনা যায়। ভিটামিন চি-য়ে কোলাজেন গঠন কৰাত সহায় কৰি ছালৰ স্থিতিস্থাপকতা উন্নত কৰে, যি হৈছে ছাল, হাড় আৰু অন্যান্য সংযোজক কলাৰ গঠন তৈয়াৰ কৰা এক পুষ্টি। ইয়াৰ উপৰিও, ই মুক্ত ৰেডিকেলৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়ে আৰু ছালৰ বাবেই UV সুৰক্ষা বৃদ্ধি কৰে। মূলাৰ ফলেটে অক্সিডেটিভ ক্ষতি হ্ৰাস কৰে আৰু ভিটামিন B6-য়ে চাপ হ্ৰাস কৰিব পাৰে।
৫. হৃদযন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্য সমৰ্থন কৰে (Support Heart Health): Anthocyanins হৈছে এণ্টিঅক্সিডেণ্ট প্ৰভাৱৰ সৈতে এক প্ৰকাৰৰ ফ্লেভোনইড যি হৃদযন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্যসমৰ্থন কৰাত বিশেষভাৱে সহায়ক হ’ব পাৰে। মূলাত Anthocyanins থাকে, যি ঘূৰণীয়া মূলাবোৰক তেওঁলোকৰ ৰঙা ৰং দিয়ে। উচ্চ পৰিমাণৰ এন্থোচাইনিন থকা খাদ্য, যেনে মূলা বোৰ Cardiovascular ৰোগৰ কম বিপদাশংকাৰ সৈতে সম্পৰ্কিত। এই খাদ্যবোৰে কলেষ্টেৰলৰ স্তৰ, triglyceride স্তৰ আৰু ৰক্তচাপৰ ওপৰতো প্ৰভাৱ পেলায়।
মূলাৰ অনান্য লাভালাভ Other benefits of Radish
১. ৰক্তচাপ হ্ৰাস কৰে (Lowers Blood Pressure)
পটাছিয়ামৰ নিয়ন্ত্ৰণকাৰী গুণাগুণ আছে যি শৰীৰত তৰল সন্তুলিত কৰিব পাৰে। পটাছিয়ামে ৰক্তচাপৰ ওপৰত যথেষ্ট ইতিবাচক প্ৰভাৱ পেলায় আৰু বৃক্কৰ কাৰ্যৰ জৰিয়তে ৰক্তচাপ কাৰ্যকৰীভাৱে স্বাভাৱিক স্তৰলৈ নমাই আনিব পাৰে। মূলাত পটাছিয়ামৰ পৰিমাণ মজলীয়াভাৱে উচ্চ হয় আৰু উচ্চ ৰক্তচাপ থকা লোকসকলৰ বাবে ৰক্তচাপৰ ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। ইয়াৰ উপৰিও, মূলা collagen সংশ্লেষণৰ জৰিয়তে ৰক্ত নলীৰ বেৰবোৰ শক্তিশালী কৰিব পাৰে আৰু atherosclerosis আশংকা হ্ৰাস কৰিব পাৰে।
২.প্ৰস্ৰাৱৰ সমস্যাৰ চিকিৎসা কৰে (Treats Urinary Problems)
মূলাবোৰ মূত্ৰনাশক প্ৰকৃতিৰ, যাৰ প্ৰস্ৰাৱৰ উৎপাদন বৃদ্ধি কৰাৰ সম্ভাৱনা থাকে। মূলাৰ ৰসে প্ৰদাহ হ্ৰাস কৰিবলৈ আৰু মূত্ৰনলীৰ বিকাৰৰ সৈতে সম্পৰ্কিত জ্বলা-পোৰা সংবেদন হ্ৰাস কৰিবলৈ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ কাম কৰে। যদিও ই প্ৰণালীটোত জমা হোৱা অতিৰিক্ত বিষাক্ত পদাৰ্থবোৰ উলিয়াই দিয়াত কাৰ্যকৰী হয় যাৰ ফলত বৃক্ক আৰু মূত্ৰনলীত সংক্ৰমণ প্ৰতিহত হয়।
৩. ওজন হ্ৰাসৰ বাবে (For Weight loss)
মূলাৰ পৰিৱেশনে কম কেলৰি প্ৰদান কৰে যি আপোনাক মুঠ কেলৰি লক্ষণীয়ভাৱে হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে আৰু আঁহ অধিক থকাৰ ফলত আপোনাক তৃপ্ত কৰি ৰাখে আৰু আপোনাক অত্যাধিক খোৱাত বাধা দিয়ে। ইয়াৰ উপৰিও, মূলাৰ গ্লাইকেমিক সূচক কম যি ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰে, অন্ত্ৰৰ চলাচল, বিপাক বৃদ্ধি কৰে আৰু ইয়াৰ ফলত ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে।
৪.জণ্ডিচৰ বাবে (For jaundice)
মূলা জণ্ডিচৰ বাবে সময়-পৰীক্ষিত প্ৰাকৃতিক প্ৰতিকাৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু ইয়াৰ পাতবোৰ যকৃতৰ বিকাৰ নিৰাময়কৰাত আটাইতকৈ উপকাৰী। মূলাৰ ৰসৰ শক্তিশালী বিষমুক্তকৰণ প্ৰভাৱে তেজৰ পৰা বিষাক্ত পদাৰ্থ আৰু অবাঞ্ছিত পদাৰ্থবোৰ উলিয়াই দিয়াত আৰু তেজ বিশুদ্ধ কৰাত সহায় কৰে। জণ্ডিচৰ চিকিৎসাত মূলা মূল্যৱান কিয়নো ই অতিৰিক্ত Bilirubin ৰ স্তৰ আঁতৰ কৰাত সহায় কৰে আৰু ইয়াৰ নিঃসৰণ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে।
ব্যৱহাৰ (Uses)
মূলা কেঁচাকৈ আৰু ভিন্ন ধৰণৰ খাদ্য ব্যঞ্জন তৈয়াৰ কৰি খাব পাৰি। মূলাৰ পাত সিজাই আৰু শাকৰ ব্যঞ্জন তৈয়াৰ কৰি খাব পাৰি। টুকুৰা টুকুৰকৈ মূলাবোৰ কাটি চালাডৰ সৈতে যোগ দি খাব পাৰি আৰু চাটনি হিচাপে খাব পাৰি। মূলা ৰসৰ সৈতে গাজৰৰ ৰস মিহলাই খাব পাৰি যিয়ে আমাৰ শৰীৰৰ হজম শক্তি উন্নত কৰাত সহায় কৰে। মূলাৰ পাচলি হিচাবে ব্যৱহাৰ কৰাৰ উপৰিও ইয়াক আচাৰ তৈয়াৰ কৰিবলৈও ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত মূলাক আমি ভিন্ন ধৰণে গ্ৰহণ কৰিব পাৰো আৰু লগতে ছালৰ যত্নৰ বাবে মূলা ৰসৰ ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰো।
পাৰ্শ্বক্ৰিয়া (Side effects)
মূলা সাধাৰণতে খোৱাটো সুৰক্ষিত। অৱশ্যে, বৃহৎ পৰিমাণৰ মূলাই পাচন নলীত জ্বলা-পোৰা কৰিব পাৰে আৰু পেট ফুলা আৰু টান কৰিব পাৰে। মূলাৰ প্ৰতি এলাৰ্জি থকা কিছুমান লোকৰ খোৱাৰ পিছত মধুচক্র বা অধিক গুৰুতৰ ঘটনা ঘটিব মূলাৰ মূত্ৰনাশক গুণ আছে যি প্ৰস্ৰাৱৰ উৎপাদন তৈয়াৰ কৰে। কিন্তু অত্যাধিক মূলা খোৱাৰ ফলত আমাৰ শৰীৰৰ পৰা অতিৰিক্ত পানী হেৰুৱাব আৰু ডিহাইড্ৰেচন হ’ব পাৰে। অতিৰিক্ত মূলা সেৱনৰ ফলত ৰক্তচাপ হ্ৰাস হ’ব পাৰে আৰু হাইপোগ্লাইচেমিয়াও হ’ব পাৰে। পিত্তৰ পাথৰ থকা লোক আৰু গৰ্ভৱতী মহিলাসকলেও এই পাচলি খোৱাৰ পৰা বিৰত থাকিব লাগে।
সেয়হে মূলাৰ উপকাৰিতা আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াক নিয়মীয়াকৈ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত কিয়নো যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। ৰোগ নিৰাময়ত ঔষধী ক্ষেত্ৰত মূলা ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত।
সামৰণী (Conclusion)
উক্ত প্ৰৱন্ধটিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় মূলাৰ উপকাৰিতাৰ সম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয় পালে। মূলাৰ উপকাৰিতা, ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰোঁ উক্ত প্ৰৱন্ধটিত উল্লেখ থকা তথ্য সমূহে আপোনালোকক বিভিন্ন ধৰণৰ সমস্যাত ভিন্ন ধৰণে উপকৃত কৰিব। ধন্যবাদ।
Read Also: Benefits of Indian Pennywort | মানিমুনি পাতৰ উপকাৰিতা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
