আমাৰ স্বাস্থ্যৰ মানদণ্ড উন্নতিৰ বাবে বনৌষধি ভেষজ, ঔষধি জাতীয় শাক, পাচলি, উদ্ভিদ আৰু ফল- মূল সমূহে বিশেষ ভূমিকা পালন কৰি আহিছে।পুৰণি কালৰ পৰাই এই সমূহক ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত বিশেষভাৱে ব্যৱহাৰ কৰি অহা হৈছে। এই ঔষধি গুণেৰে সমৃদ্ধ উদ্ভিদ আৰু পাচলি সমূহ আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসাতো বিশেষভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এনে এবিধ ভাৰতৰ লগতে অসমতো পোৱা ঔষধি গুণেৰে পৰিপুষ্ট পাচলি হৈছে বিলাহী। এই প্ৰবন্ধটিত বিলাহীৰ উপকাৰিতাৰ Health Benefits of Tomato বিষয়ে এক সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
Read Also: Orange Health Benefits and Uses | কমলাৰ উপকাৰিতা আৰু ব্যৱহাৰ
বিলাহী কি? | What is Tomato?
বিলাহী হৈছে এবিধ ৰসাল পুষ্টিকৰ পাচলি যাৰ বহুতো স্বাস্থ্যৰ উপকাৰিতা আছে। বিলাহী Solanaceae পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ, ইয়াৰ খোৱা ফলৰ বাবে ব্যাপকভাৱে খেতি কৰা হয়। বিলাহী হৈছে ভিটামিন C আৰু Phytochemicals, Lycopene ৰ এক ভাল উৎস।ই দক্ষিণ আৰু মধ্য আমেৰিকাৰ স্থানীয় আছিল, কিন্তু এতিয়া ভাৰত হৈছে বিলাহীৰ সৰ্ববৃহৎ উৎপাদক। চালাড, ৰস, চাবজি বা চুপ আদিত বিভিন্ন উদ্দেশ্যৰ বাবে বিলাহী ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
উদ্ভিদ বিৱৰণ | Plant Description
বিলাহী গছবোৰ সাধাৰণতে যথেষ্ট শাখাযুক্ত হয়। বিলাহী গছ সাধাৰণতে ১-৩মিটাৰ (৩-১০ ফুট) উচ্চতালৈ বৃদ্ধি হয়। পাতবোৰ কম বেছি পৰিমাণে লোমযুক্ত, তীব্ৰ গোন্ধযুক্ত, পিননেটলি যৌগিক, আৰু ৪৫ চেমি (১৮ ইঞ্চি) লৈকে দীঘল। পাঁচ টা পাহিৰ ফুল হালধীয়া, ২ চেমি (০.৪ ইঞ্চি) ওপৰেৰে, পেণ্ডেণ্ট, আৰু গোট যুক্ত। ফল হৈছে বেৰী যিবোৰৰ ব্যাস ১.৭ৰ পৰা ৭.৫ চেমি (০.৬ ৰ পৰা ৩ ইঞ্চি) বা অধিক হয়। এইবোৰ সাধাৰণতে ৰঙা, ৰঙা বা হালধীয়া হয়, যদিও সেউজীয়া আৰু বেঙুনীয়া প্ৰকাৰ থাকে, আৰু সেইবোৰৰ আকৃতি প্ৰায় গোলাকাৰৰ পৰা ডিম্বাকৃতিলৈ আৰু দীঘলৰ পৰা নাশপাতিৰ আকৃতিৰ হয়। প্ৰতিটো ফলত জেলিসদৃশ মণ্ডেৰে আৱৰি থকা সৰু বীজৰ কমেও দুটা কোষ থাকে।
১০০ গ্ৰাম বিলাহীৰ পুষ্টিৰ মূল্য | Nutritional value of per 100g Tomato
- Energy: 74 KJ (18kcal)
- Carbohydrate: 3.9g
- Sugar: 2.6g
- Dietary fiber: 1.2g
- Fat: 0.2g
- Protein:0.9g
Vitamins
- Vitamin -A equiv: 42 mcg
- Beta-carotene: 449 mg
- Lutein Zeaxanthin: 123mcg
- Thiamine (B1):0.037mg
- Niacin (B3): 0.594mg
- Vitamin(B6): 0.08mg
- Vitamin (C): 14mg
- Vitamin (E): 0.54mg
- Vitamin (K): 7.9mcg
Minerals
- Magnesium: 11 mg
- Manganese: 0.114 mg
- Phosphorus: 24 mg
- Potassium: 237 mg
Other constituents
- Water: 94.5g
- Lycopene: 2573 mcg
বিলাহীৰ ভিন্ন ভাষিক নাম | Different linguistics name of Tomato
- ইংৰাজী ভাষাত : Tomato
- হিন্দী ভাষাত : Tameta
- তামিল ভাষাত: Takkali
- মালায়ালম ভাষাত : Takkali
- তেলুগু ভাষাত : Tame Tokai / Rama Mulaga (Pandu/Kaya)
- কান্নাড়া ভাষাত : Tomato Hannu
- বাংলা ভাষাত : Toamaatar
- গুজৰাটী ভাষাত : Tameta
- মাৰাঠী ভাষাত: Tomato
- উৰিয়া ভাষাত: Bilati Baigana
- পাঞ্জাৱী ভাষাত : Tamatar
- কাশ্মিৰী ভাষাত: Ruwangum
- অসমীয়া ভাষাত: Bilahi
জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific classification of Tomato
- Kingdom: Plantae
- Clade: Tracheophytes
- Clade: Angiosperms
- Clade: Eudicots
- Clade: Asterids
- Order: Solanales
- Family: Solanaceae
- Genus: Solanum
- Species: S. Lycopersicum
- Scientific name: Solanum lycopersicum
বিলাহীৰ উপকাৰিতা | Health Benefits and uses of Tomato
১. হৃদযন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্য বাবে ভাল (Good for Heart Health)
আঁহ, Choline, ভিটামিন C আৰু পটাছিয়ামৰ উপস্থিতিৰ বাবে বিলাহী খোৱাটো আপোনাৰ হৃদযন্ত্ৰৰ বাবে ভাল। উচ্চ পটাছিয়াম আৰু ছডিয়াম অনুপাত বজাই ৰখাটো Cardiovascular ৰোগ প্ৰতিৰোধকৰাত সহায়ক। বিলাহীত থকা আঁহৰ পৰিমাণে তেজত homocysteine স্তৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে। অতিৰিক্ত হোমোচিষ্টেইনৰ ফলত হৃদআক্ৰমণ আৰু ষ্ট্ৰোকৰ আশংকা অধিক হ’ব পাৰে। নিয়মীয়াকৈ বিলাহী সেৱনে তেজত triglycerides আৰু LDL কলেষ্টেৰল হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে আৰু এনেদৰে আমাক Cardiovascular ৰোগৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰে।
২. দৃষ্টিশক্তি উন্নত কৰিব পাৰে (May improve Vision)
বিলাহীত থকা ভিটামিন A-য়ে দৃষ্টি শক্তি উন্নত কৰাত আৰু নিশাৰ অন্ধত্ব আৰু মেকুলাৰ অৱক্ষয় প্ৰতিহত কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। ভিটামিন A হৈছে এক শক্তিশালী এণ্টিঅক্সিডেণ্ট যাক শৰীৰত বিটা-কেৰোটিনৰ অত্যাধিক পৰিমাণৰ পৰা সৃষ্টি কৰিব পাৰি। মুক্ত ৰেডিকেলৰ নেতিবাচক প্ৰভাৱৰ বাবে বহুতো দৃষ্টিশক্তিৰ সমস্যা হ’ব পাৰে আৰু সেয়েহে ভিটামিন এ, এক শক্তিশালী এণ্টিঅক্সিডেণ্ট হোৱাৰ বাবে, সেইবোৰ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
৩. হজমত সহায় কৰিব পাৰে (May Aid Digestion)
বিলাহীয়ে Gastrointestinal সমস্যা প্ৰতিহত কৰি পাচন তন্ত্ৰ স্বাস্থ্যৱান ৰাখিব পাৰে। তদুপৰি, তেওঁলোকৰ যথেষ্ট পৰিমাণৰ আঁহ থাকিব পাৰে, যি অন্ত্ৰৰ বৃহৎ পৰিমাণ হ’ব পাৰে আৰু কোষ্ঠকাঠিন্যৰ লক্ষণ হ্ৰাস কৰিব পাৰে। এক স্বাস্থ্যকৰ পৰিমাণৰ আঁহে মসৃণ পাচন পেশীত পেৰিষ্টেলটিক গতি উদ্দীপিত কৰাত সহায় কৰিব পাৰে আৰু গেষ্ট্ৰিক আৰু পাচন ৰস মুকলি কৰিব পাৰে। ই আপোনাৰ অন্ত্ৰৰ চলাচল নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত আপোনাৰ সামগ্ৰিক হজম স্বাস্থ্য উন্নত হয় আৰু স্বাস্থ্যৰ সমস্যাৰ পৰা সুৰক্ষা দিয়াত সহায় কৰে।
৪. উচ্চ ৰক্তচাপ হ্ৰাস কৰিব পাৰে (May Lower Hypertension)
সঘনাই বিলাহী সেৱন কৰিলে উচ্চ ৰক্তচাপ হোৱাৰ আশংকা হ্ৰাস কৰিব পাৰে, যাক উচ্চ ৰক্তচাপ বুলিও কোৱা হয়। বিলাহীত পোৱা পটাছিয়ামৰ আকৰ্ষণীয় স্তৰৰ বাবে এইটো আংশিকভাৱে হ’ব পাৰে। পটাছিয়াম হৈছে এক ভেচোডিলেটৰ, অৰ্থাৎ ই ৰক্ত নলী আৰু ধমনীবোৰৰ চাপ হ্ৰাস কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত সঞ্চালন বৃদ্ধি হ’ব পাৰে আৰু উচ্চ ৰক্তচাপ হ্ৰাস কৰি হৃদযন্ত্ৰৰ চাপ হ্ৰাস হ’ব পাৰে।
৫. ডায়েবেটিচ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰে (May manage diabetes)
American medical association journal ত প্ৰকাশিত এক অধ্যয়নই সূচায় যে দৈনিক বিলাহী সেৱনে টাইপ-2 ডায়েবেটিচৰ অক্সিডেটিভ চাপ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। তদুপৰি, লাইকোপেন গ্ৰহণে এই যৌগটোৰ প্লাজমা হাৰ বৃদ্ধি কৰিব পাৰে। অৱশ্যে, Lycopene গ্ৰহণ আৰু ডায়েবেটিচ হোৱাৰ আশংকাৰ মাজত এক সম্পৰ্ক স্থাপন কৰিবলৈ অধিক অধ্যয়নৰ প্ৰয়োজন।
৬. কৰ্কট ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে (Helps prevent cancer)
বিলাহীত ভিটামিনচ C আৰু অন্যান্য এণ্টি-অক্সিডেণ্ট থাকে যি আমাৰ শৰীৰৰ ক্ষতিকাৰক মুক্ত ৰেডিকেলৰ বিৰুদ্ধে কাম কৰে যি কৰ্কট ৰোগ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। বিলাহীত পলিফেনল থাকে যি হৈছে উদ্ভিদৰ যৌগ আৰু ই প্ৰষ্টেট কৰ্কট ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰাত কাৰ্যকৰী। বিলাহীৰ বিটা-কেৰোটিনবোৰৰো কাৰ্চিনোজেনিক-বিৰোধী প্ৰভাৱ থাকে।
৭. ছালৰ বাবে ভাল (Good for skin)
ভিটামিন চি-ৰ অভাৱ আপোনাৰ ছালৰ বাবে বেয়া হ’ব পাৰে কিয়নো ই সূৰ্যৰ পোহৰ, প্ৰদূষণ আৰু ধোঁৱাৰ পৰা ক্ষতিগ্ৰস্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে। আপোনাৰ ছালত কোঁচ পৰিব পাৰে, বা আপোনাৰ ছাল দাগেৰে ভৰ্তি হ’ব পাৰে। বিলাহীত থকা ভিটামিন C-য়ে এই স্থিতিবোৰ বিকশিত হোৱা প্ৰতিহত কৰে কিয়নো ই collagen উৎপাদনত সহায় কৰে যি হৈছে ছাল, চুলি, নখ আৰু সংযোজক কলাৰ এক অত্যাৱশ্যকীয় উপাদান
৮. মূত্ৰণলীৰ সংক্ৰমণ প্ৰতিহত কৰাত সহায় কৰে (Helps prevent urinary tract infections)
বিলাহীৰ মূত্ৰনাশক গুণ থাকে যি আমাৰ শৰীৰত প্ৰস্ৰাৱ গঠনত সহায় কৰে। ই বিষাক্ত পদাৰ্থৰ লগতে অতিৰিক্ত পানী, লৱণ আৰু ইউৰিক এচিড আঁতৰ কৰাত সহায় কৰে। ই মূত্ৰনলীৰ সংক্ৰমণ আৰু মূত্ৰাশয়ৰ কৰ্কট ৰোগৰ দৰে ৰোগৰ ঘটনা হ্ৰাস কৰে।
৯. পিত্তৰ পাথৰ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে (Helps prevent gallstones)
আপোনাৰ আহাৰত বিলাহী অন্তৰ্ভুক্ত কৰিলে পিত্তৰ পাথৰ হোৱা প্ৰতিহত কৰাত সহায় কৰিব। ইয়াৰ কাৰণ হৈছে এই পাচলিত কেইবাটাও অত্যাৱশ্যকীয় ভিটামিন, খনিজ আৰু প্ৰ’টিন থকা।
১০. ধূমপানৰ বেয়া প্ৰভাৱৰ মোকাবিলা কৰে (Counters the bad effects of smoking)
ধূমপানৰ ফলত হাঁওফাঁওৰ কৰ্কট ৰোগ হ’ব পাৰে। আপোনাৰ আহাৰ পৰিকল্পনাত বিলাহী অন্তৰ্ভুক্ত কৰিলে ভিটামিন এ-ৰ প্ৰাচুৰ্যৰ বাবে এই বিপদজনক ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰিব। নাইট্ৰচামিনহৈছে চিগাৰেটত থকা মুখ্য কাৰ্চিনোজেন। বিলাহীত পোৱা Coumaric এচিড আৰু chlorogenic এচিডে এই carcinogens ৰ ক্ষতিকাৰক প্ৰভাৱবোৰ পূৰণ কৰাত সহায় কৰে।
বিলাহীৰ অনান্য লাভালাভ | Other benefits of Tomato
১) সদায় বিলাহীৰ ৰস বা বিলাহীৰ চালাদ কৰি খালে গাৰ ছাল মসৃণ হয় আৰু শৰীৰ সবল হৈ থাকে।
২) বিশেষকৈ বিলাহীৰ ৰসে মধুমেহ ৰোগীৰ শৰ্কৰা নিয়ন্ত্রণত ৰাখে।
৩) বিলাহীৰ চুপৰ লগত নিমখ আৰু জলকীয়া গুৰি মিলাই সদায় খাব পাৰিলে শৰীৰৰ সৌন্দৰ্যতা অটুত থাকে।
৪) সৰু লৰা ছোৱালীৰ দেহত কেলচিয়াম কম হলে বিলাহীৰ ৰস খুৱালে অস্থি মজবুত আৰু শৰীৰ সবল হৈ পৰে।
৫) চকুৰ তলত কলা দাগ পৰিলে বিলাহী ৰসৰ লগত গাজৰৰ ৰস মিলাই আঙুলিৰে লগাই ১০/১৫ মিনিট থৈ ধুলে পেলালে চকুৰ গুৰিৰ কলা দাগ নাইকিয়া হয়
৬) গাৰ ছাল কোমল আৰু উজ্জ্বল কৰিবলৈ বিলাহী ৰসৰ লগত গ্লিচাৰিণ মিলাই মালিচ কৰিলে উপকাৰ পাব।
৭) বিলাহীৰ ৰসৰ লগত নেমুৰ ৰস আদাৰ ৰস ( সামান্য ) সৈন্ধৱ নিমখ মিলাই খালে পৰিপাক শক্তি বৃদ্ধি পায়।
৮) নাকৰ পৰা তেজ ওলোৱা ৰোগত বিলাহী ৰসত অকণমান পানী আৰু মৌ মিলাই দিনে দুবাৰ খাব লাগে।
৯) আহাৰৰ লগত বিলাহী সদায় খাব পাৰিলে হজম শক্তি বৃদ্ধি হয়।
১০) কিছুমান শিশুৰ মাতৃ দুগ্ধ পান কৰাৰ পিছতে বমি কৰা দেখা যায় , সেইবিলাক শিশুক গাখীৰ খুউৱাৰ আগতে ৫ গ্ৰাম বিলাহী ৰস খুৱালে উপকাৰ পাব।
১১) বিলাহী ৰস ১০০ গ্ৰামৰ লগত নিমখ মিলাই শিশুক খুৱালে আন্ত্ৰিক কৃমি নাশ হয়।
১২) বিলাহী ৰসৰ লগত মৌ আৰু পানী মিলাই খালে তেজ পৰিস্কাৰ হয়।
১৩) কুকুৰি কণা ৰাতি নেদেখা ৰোগৰ ক্ষেত্ৰত বিলাহীৰ ৰসে বহুত উপকাৰ কৰে। দিনে দুবাৰ খাব লাগে।
ব্যৱহাৰ | Uses
বিলাহীক ভিন্ন ধৰণে আমাৰ আহাৰত যোগ দিব পাৰো। বিলাহী চালাডত কেঁচা কৈ খোৱা হয়, ৰন্ধা পাচলি হিচাপে পৰিৱেশন কৰা হয়, বিভিন্ন প্ৰস্তুত ব্যঞ্জনৰ উপাদান হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়, আৰু আচাৰ কৰা হয়। বিলাহীৰ ৰস আমি খাব পাৰো আৰু লগতে ছালৰ সমস্যাৰ সমাধানৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰো। ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত ভিন্ন ধৰণে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰো আৰু ছাল আৰু চুলিৰ সমস্যা সমাধানৰ বাবে ঘৰুৱা প্ৰতিকাৰৰ লগতে বিলাহী দ্বাৰা তৈয়াৰী প্ৰসাধন সামগ্ৰী ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
পাৰ্শ্বক্ৰিয়া | Side effects
মুখেৰে গ্ৰহণ কৰিলে: খাদ্যত পোৱা সাধাৰণ পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰিলে ৰঙা বিলাহী, সেউজীয়া বিলাহী, আৰু বিলাহীপাত সুৰক্ষিত হয়। বৃহৎ পৰিমাণৰ বিলাহী পাত বা সেউজীয়া বিলাহী সম্ভৱতঃ অসুৰক্ষিত। বৃহৎ পৰিমাণত, বিলাহী পাত বা সেউজীয়া বিলাহীৰ ফলত বিষক্ৰিয়া হ’ব পাৰে। বিষক্ৰিয়াৰ লক্ষণবোৰৰ ভিতৰত থাকিব পাৰে মুখ আৰু ডিঙিৰ তীব্ৰ জ্বলা-পোৰা, বমি, ডায়েৰিয়া, মূৰ ঘূৰোৱা, মুৰৰ বিষ, মৃদু সংকোচন, আৰু গুৰুতৰ ক্ষেত্ৰত মৃত্যু। অত্যাধিক পৰিমাণে বিলাহী খোৱাৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা আন কিছু পাৰ্শ্বক্ৰিয়া সমূহ হৈছে
- এচিড ৰিফ্লাক্স (Acid reflux)
- বৃক্ক সম্পৰ্কীয় সমস্যা (Kidney related issues)
- ইৰিটেবল বাৱেল চিণ্ড্ৰোম (Irritable Bowels syndrome)
- গাঁঠিৰ বিষ (Joint pain)
- এলাৰ্জি আৰু সংক্ৰমণ (Allergies and infection)
- লাইকোপেনোডাৰ্মিয়া ( Lycopenodermia)
সেয়হে বিলাহীৰ উপকাৰিতা Health Benefits of Tomato আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াক নিয়মীয়াকৈ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত কিয়নো যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। ৰোগ নিৰাময়ত ঔষধী ক্ষেত্ৰত বিলাহী ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত
সামৰণী | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় বিলাহীৰ উপকাৰিতাৰ Health Benefits of Tomato সম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয় পালে। বিলাহীৰ উপকাৰিতা Health Benefits of Tomato, ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰোঁ উক্ত প্ৰৱন্ধটিত উল্লেখ থকা তথ্য সমূহে আপোনালোকক বিভিন্ন ধৰণৰ সমস্যাত ভিন্ন ধৰণে উপকৃত কৰিব। ধন্যবাদ।
Read Also: Health Benefits of Plum | প্লামৰ স্বাস্থ্যজনিত উপকাৰিতা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
