Class 10 Bodo Chapter 19 बर’ राव आरो हारिमु

Class 10 Bodo Chapter 19 बर’ राव आरो हारिमु | Bodo Class 10 Notes, SEBA Class 10 Bodo (MIL) Short Type Question Answer As Per New Syllabus to each chapter is provided in the list of SEBA Class 10 Bodo Chapter 19 बर’ राव आरो हारिमु Question Answer so that you can easily browse through different chapters and select needs one. SEBA Class 10 Bodo Chapter 19 बर’ राव आरो हारिमु can be of great value to excel in the examination.

Class 10 Bodo Chapter 19 बर’ राव आरो हारिमु

Join Telegram channel

Class 10 Bodo Chapter 19 बर’ राव आरो हारिमु answer to each chapter is provided in the list so that you can easily browse throughout different chapters Class 10 Bodo Chapter 19 बर’ राव आरो हारिमु and select needs one.

रनसाइ बाहागो

बर’ राव आरो हारिमु

हारिमु आरो रावनि गेजेराव एंगारलायनो हायै खाथि सोमोन्दो दंलायो। मोनसे हारिनि हारिमुनि सिनायथिखौ बे हारिनि रावनि बिजोंजोंसो साबसिनै फोरमायनो हायो। जाय हारिया गावनि बिमा रावखौ फोथांना लाखिनो हाबोआखै बै हारिनि हारिमुनि महराबो मिरौ-जिरौ। मानोना मोनफ्रोमबो हारिनि हारिमुनि बिथायानो जादों बै हारिनि गान्नाय जोमनाय, मावनाय-दांनाय, मोसानाय-मुसुरनाय बायदि बायदि। 

बर’नि मोसानाय, गान्नाय-जोमनाय, मावनाय-दांनायफोराव बर ‘नि हारिमुनि महरखौ नायगिरनानै मोनो। गावनि हारिमुखौ गोबाथाबनानै गावनि रावजोंनो बहुमनि बिखायाव। दिन्थिलांनो हानाय उन्दै हारिफोरनि सुबुं हिसाबै जानोहागौ बर ‘फोरानो देरसिन। आथिखालाव बर ‘आ हारि महरै जेरैबो आबुं। बे हारिया गावनि हारिमुनि सोमोन्दै गावनि बिमा रावजोंनो फोरमायनो हायो मानोना बिसोरो रावनि बिथिङाव दुखुथिया नङा।

बर’ रावा आसामनि लोगो हादाबारि राव। रावनि मुंथिनिफ्राय नायोब्ला बर’ हारिया उन जानानै गैलिया बेयो दासान्दि सा-सानजा भारतनि मोननैसो गेदेर भुमफरायसालिनि राव आयदा। बेनि अनगायैबो सोनाब बंगआवबो बे रावजों सोलोंथाइ बिजों जागायनायनि खोथा सानगासिनो दङ’। आरोबाव बावैसो आसामनि सोंलोथाइ बिफाननि मन्थ्रिया बर’ रावखौ संबिजिदनि 8 थि बिखायाव थिसननांगौनि UPSC, APSC फोर बादि आनजादाव राव आयदा महरै गनायनांगौनि आरज लाइयाव रिकमेन्द होनायनि खोथा होबाय। 

बे सिमनि जौगानायखौ नायहरब्ला जों नुनो मोनो बर’ हारिनि रावजों लोगोसे बेनि हारिमुवाबो थारैनो गोसारदों। मोनसे हारिनि राव-थुनलाइया बे हारिनि हारिमुनि खोथाखौनो बुङो जेला राव गोसारनायजों हारिमुनि महराबो मोजाङै नुजासारदों। आरो बे हारिया गुबुनजों बांसिन मोनथि जासिनदों। मानोना हारिमुवा मोनसे हारिनि आयना आरो सिनस्रि बायदि। बर’ हारिनि गोगोम गोजोङै गसंथानायाव बेफोरो हेफाजाब होदों।

आसार खान्थियाव एसे सोलाय जादोंब्लाबो बर ‘नि हारिमुनि महराव बारा सोलायनाय फैयाखै। गोजोङैनो थानाय बर’नि हारिमुनि महरा थारैनो बिजिर जाथाव आरो बुहुमनि बिखायाव सिनायहोनो जोबोर गोर्लै जानानैनो दङ’। जेरै खेराइ मोसानाय आरो बाथौ फुजा होनाय हुदाफोरा थख ‘यै एरैबादि दङ’ बेफोराव जोंनि एखुथा हारिमु सिनायथिया रोखायै दङ’। मानोना बाथौ आरो खेराइयानो जादों बर’ हारिमुनि आरो आसारनि गुदि। बाथौवा बर ‘नि गुदि। बाथौ बर ‘नि गुदि धोरोम मोनब्लाबो आथिखालाव बर ‘नि गेजेराव बायदि गुबुन धोरोम हाबफैनो हमदों जायनि जाहोनाव बर ‘नि आसारखान्थि, समाजारि हुदायाव दाम सुनानायनाय फैदों। 

नाथाय थेवबो हारिमुनि गोगोम महरखौ गुस्लाय होनो हायाखै। बर ‘आ दाबो मोनसे हारि जानानैनो खौसेयै दङ’। मानोना बिसोरो दाबो मोनसे राव आरो एखे हारिमुजों गावखौ सिनायथि होयो। सोनाब बांलादेशखौ धोरोमनि गोहोआ राजखान्थिनि बोखावदोंब्लाबो बिसोरनि राव हारिमुखौ बोखावनो हायाखै। अदेबानि रावनि अरनायावसो हेफाजाब होनाय बादि जादों। बेखौ नायोब्ला बर ‘नि गेजेराव धोरोम मुंथिनि गोरोबलायैया जोबोर सानथावै।

धोरोमजों खाथिद्राय सोमोन्दो थानाय हारिमुवा समाजारि फोथाराव एसे गारलाय-गुजाय लाबोदों। नाथाय बांसिन हारिमुवारि खामानि जेरै–ना गुरनाय, मैगं खानाय, सावरि बादालि जालायनाय दखना गान्नाय, मोसानाय आरि फोरा जेरै एरैनो दं। बेफोराव हारि आरो हारिमुनि खौसेथिखौ दासिमबो नुनो मोनो। गावनि बिमा राव गारनांनाय, गाननाय-जोमनाय हारिमु-हुदा गारनांनाय धोरोमखौ बर ‘आ जेब्लाबो आजाव बोबैखौ आरो बे आखलानो बर ‘खौ खौसेनि बान्दोजों गोराहै खानानै दोनगासिनो दं। 

बर ‘फोरा दासिमबो बैसागु फोरबोखौ फालियो। हारिमुनि थिलि बैसागु फोरबोखौ गावबा गावनि आसार खान्थिजौ रंजायो। थिक बेबायदिनो खृष्टान धोरोमारि बर ‘फोराबो धोरोम-आसारथिंनिफ्राय फालिनांगौ गैयाब्लाबो मोसानाय रंजानाय जों बैसागुखौ खुङो।

हारिनि खौसेथियाव राव आरो हारिमुनि बिबाना होबांनि गोबांथार। गुबुननि दाहार रावजों थांनाननै हारिफोरा बुहुमनि बिखानिफ्राय गोमोरलांनाय जारिमिनाव गोबां दं आरो बे जाखागोनानो। राव गैयै हारिमु खोमानानै बुहुमाव थांना थानाया गोरलै जाया। जों बर ‘साफोराबो साननो सम जाबाय। हारिनि राव आरो हारिमुनि मानखौ लाखिनो आरो फेहेरनो बोथोर सफैबाय। आंगो रावखौ मुगैना, रायनो लाजिनाय, हारिमुखौ हेव साननाय, सोदोमस्रिनि खोथा लानानै गारनो साननाय आखला जोबोर गाज्रि। 

सिनायथिखौ खोमानालाबानो थांना थानो दावहा होनायनि सम जाबाय। हादाबफा गैजायै बर ‘फोरा नङाब्ला बुहुमनि बिखानिफ्राय दायन ‘सरासफोरा जेरै गोमालांदों बे बादि गोमानाया जेबो गिदिर बाथ्रा जानाय नङा।

आथिखालाव बिगियाननि बिहोमा

सुबुं सोदोमस्रि गुरस्लायबोनायनि लोगो लोगो सुबुंनि जिउ खांनायनि खान्थिनि बिथिङावबो जौगाबोनो हमबोदों। सुबुंनि जिउ खांनायनि खान्थिया जौगानायनि गुदियानो जादों गोनोखो। हा-दै, अखा-बार जेरावबो दिनै गोनोखोनिनो बेंथाइ। फुङाव सिखारनायनिफ्राय उन्दुलांनायसिमहालागै जोंनि मोनफ्रोमबो हाबायावनो गोनोखोनि हेफाजाबा एंगार हायै। गोनोखोआ दा जोंनि आखाइनि लाउथि। गोनोखो गैयाब्लाबो जों दिनै खाना। बेखायनो बुंनाय जायो–“बे मुगाया गोनोखोनि मुगा।”

गोदो गोदाय सुबुङा हाग्रा गेजेराव, हाजो दन्दराव थादोंमोन। न’ लुनो आबाद मावनो, आरो बाहायनो बिसोर रोङामोन। बिसोर मैहुर खालामनानै गोथां बेदर जागौमोन, लासै लासै सुबुङा अर बाहायनो रोंनायसै, न’ लुनो रोनायसै, आबाद-आखाइ मावनो रोंनायसै।

मोनफ्रोमबो मुवाहानो मावनाय आंगो जाहोन दङ’। गोदोनो सोरबा सुबुङा दिहुननायसै दि अन्थाइ हुथ्रोद लायोब्ला अर जोंखाङो। जेब्लानिफ्राय बे मावनाय-जाहोनखौ बिजिरनो हमो अब्लानिफ्रायनो सुबुंनि गोनोखोआरि नोजोर उजिनो हमबोनायसै।

खृष्टिय जिदाइनजौ जौथाइनि जोबथा आरो जिगुजौ जौथाइनि सिगां बाहागोखौ गोनोखोनि स ‘नानि मुगा बुंनाय जायो। मानोना-बे समावनो गोनोखोआ सुबुं सोदोमस्रिखौ एसे आवगाय एसे आवगाय होसिननानै लाङो। दासान्दि जों बाहायनाय बांसिन मुवानि दिहुननाया बे समनि गेजेरावनो जानाय।

गोनोखोआ जोंनि बे बुहुमखौ सुंहोसिनबाय। सेबखाग्रा, रेल इन्जिन, मटर गारी रेडिअ’, टेलिभिस बायदि दिहुननाया बुहुमनि दाबसे ख’नायाव जानाय जाथाइखौ गुबुन ख’नायाव दसेनि गेजेरावो लानानै फैदों। इंलेण्डआव गेलेनायखौ भारतनि बबेबा खथायाव जिरायनानो मोननो हानाय जादों। खालि बेल’ नङा नुनाय मोब्लिबआबो दिनै सुबुंनि साखर जाबाय सुबुङा मिथिंगानि बान्दाय नाथाय गोनोखोआ दिनै मिथिंगाखौसो सुबुंनि बान्दा बादि खालामबाय।

गोनोखोआरि दिहुननाया खालि जि जोंनि सामफ्रोमबो जिउ खांनायाव रंजानाय बाजानायखौ होदों बिब्दि नङा, सानफ्रोमबो जिउ खांनाय नांगौ जानाय गियानफोरनि अनगायैबो बेयो जोंनो, होदं सोरजिनायनि गुमुर, सुबुंनि सोमोन्दै जारिरिमिनारि गियान, सान-हर नुजानाय, ग्रह-नक्षत्रनि गुमुर। रकेटजों दिन सुबुङा अख्रांमायाव बिरबायहैदों। अखाफोराव ओंखारहैनानै थाबायहैदों। आरो मा गुबुन ग्रहनि बिखायावबो थांनानै थाहैनो नाजाहांदों।

गोनोखोआ सुबुंनि थानाय आयुखौबो इसे बांसिन होदों। फाहामनाय गोनोखोआव दिनै मोनसे गोदान सोलायनाय नुजा फैदों। आलेकजेण्डार फ्लेमिंनि पेनिसिलिन दिहुननाय, लुइ पास्तुरनि दै गिग्रा बेराम (कैमा अरब्ला जाग्रा बेराम) नि मुलि दिहुननाय मोनसे गोदान रेकर्ड खालामदों। गोनोखोनि गोख्रों नोजोरनि सिगाङाव दिनै आरो जेबो मुवायानो गदोमोरनानै थानो हायाखै। आरो मा जोबोर गोरलै बेक्टेरीया, भाइरास बाइदिनि सोमोन्दैबो गोनोखोआ जोंनो थि गियान होदों।

‘जेनिटिक्स’ प्रजुक्ति बिद्यायावबो गोनोखोनि होथाइया जोबनो गैयै। भारत गोनोखोआरि डः हरग ‘बिन्द ख’रनाया टेस्ट टिउब सिङावनो सुबुं बानायनो थाखाय आनजाद नायगासिनो दङ’। दासान्दि गोनोखोआरिया जाफुंनोबो हादों आरो सुबुङानो ‘टेस्ट टिउब’नि सिङावनो फिसा बानायनो हादों। ‘जेनिटिक्स’ प्रजुक्ति बिद्याया सुबुंनि फोलेरनि बाग्लायबोनाय गुबुन गुबुन बेरामनि सोमोन्दै मिथि होदों। बेनि जाउनाव सुबुङा बेफोर बेरामनिफ्राय बारग ‘नो हानायनि बायदिसिना राहा आखाइयाव लानो हादों।

आबादथिलियावबो गोनोखोआ मोनसे गोदानथाइ लाबोनानै होफैदों। बाङाइ हायाव बांसिन बांसिन फसल दिहुननो हानायनि थाखाय बायदिसिना हासार दिहुनदों। आबाद-आखाइ मावनो थाखाय गुबुन गुबुन रोखोमनि आइजें-आइला दिहुननाय जादों। बेनि जाउनाव आबादारिफोरनि सम आरो खस्थ ‘आ खम जादों, दिहुन्नाया गोबां बिबांनि बांसोगारदों।

बिब्दिनो गोनोखोआ आबाद, सिल्प, फालांगि, हान्थामेला गासैखौबो सोलाय होदों। नाथाय गोनोखोनि दिहुननाया गासैबो सुबुंनि गाहामनि थाखायल’ बाहायनाय जायो नामा? बेहा मोनसे गाज्रि दङ’। गोनोखोआ बायदिसिना सिथारग्रा हाथियार दिहुनदों। दावहामायाव हिर’ सिमा आरो नागासाकि मुंनि गंनै नोगोरा जेब्ला जोबस्राङासै, अब्ला आइनस्टाइननि ‘एटम ब’मा’ दिहुननाया गोनोखोनि साव बादि जानानै फैनायसै। 

थेवबे जों बेनि थाखाय खालि गोनोखोखौल’ दाय होनो हाया। मानोना गोनोखोआ जादों खालि मोनसे गोहोल’। बेहा गावनि होननानै आखाइ-आथिं एबा गोसोनि गोहो गैया दि बेयो थांनानै सोरनिबा मोजां एबा गज्रि खालामहैनो। बेनि थाखाय दायनिगिरिया जादों बेखौ बाहायग्रा जोंनि गोर्बोआव थानाय गोदो गोदाय मुगानि अनागारि जुनाद आखुनि बाथ्राखौनो दिन्थियो। 

गोनोखोआ सुबुं माहारि दानायावबो मदद आरो दावहा सोरजिनायावबो हेफाजाब होआ नाथाय सुबुं माहारिखौ जौगानायनि लामायाव दावगालांनायावसो होयो।

गोनोखोआ जोंनि गियाननि सिमाखौ गेवसार होदों माहारिनि गाज्रि थानायफोरखौ होखारनानै मोनसे गोदान नोजोर होनो लानायाव मदद होदों। बुंनो थांब्ला गोनोखोआ सुबुं सोदोमस्रि दावगानायनि मोनसे हाथियारि।

फरायसा आरो राजखान्थि

हादर खुंनायनि नेम खान्थि, बिबुंथि एबा सानथियानो बेनिखायनो बयबो राजखान्थिनिफ्राय फारखायना थानो हाया। राहाखान्थिनि हाबा-हुखाफ्राव जेबो बुंथाराबासिनो गावनि हाबाखौ मावललांबाय थानायखौ राजखान्थिनिफ्राय आनज्रायनानै थानाय होन्नानै बुंनाय जायोब्लाबो खायसेया नाथाय थारै सोलिबाय थानाय समाव खान्थिखौ मानिनानै लायो। राजखान्थिखौ नागारब्लाबो राजखान्थिया नागारा। गुबुननि गेजेन आरो राजानि खान्थियाव थानाय हाददआव राजखान्थिनि महरा आलादा, नाथाय उदां आरो गनतान्त्रिक हाददआव नोगोरारिया राजखान्थिनिफ्राय आनज्रायनानै थानायनि बाथ्रायानो सिखांनो हाया।

राजखान्थिया जोबोद गुदु-गादा आरो फेग्रा मुवाबादि फेहेरग्रा थगायनाय, फोलानाय बेफोरखौबो राजखान्थिजों थाफादेरनाय नुनो मोनो। बेखायनो बेबादि राजखान्थियाव फरायसाफ्रा ओंखारनाया गाहाम जागोन ना जाया बेयो बाथ्रा दानथे लानायनि आयदा जानानै फैबाय।

राजखान्थिगिरि गोरोंगोराफ्रानो बे आयदायाव गोरोबलाया। खायसेया गनायो खायसेया गनाया। बेखौ गनायैफोरनि बाथ्रा बानआ जादों फरायसाफोरनि सान्नाय-हनायफ्रा जहाबाखै। बाइदि राजखान्थियारि सानस्रिनि मादाव बबे मोजां, बबे गाज्रि फरायसाया बुजिनो हाया। माखासे राजखान्थियारि सानस्रिया खोनानायाव मोजांब्लाबो मोगथाङाव मावफुंनो गोब्राब। 

राजखान्थि हानजाफ्रा बेफोरखौ मोनथिनानैबो फोसावो, जाहाथे राइजो-राजाया गावसोरनि हानजानि फारसे मदद होयो। संसारनि मोन मोनै फरायसाफ्रा गेबें, सानस्रिजों सोलिग्रा, बेनिखायनो बिसोर बेफोरबादि सानस्रियाव बमब्रायनानै राजखान्थियाव बारसोमो। खेबसे राजखान्थिनि मदिरा नांहाबबला बेनिफ्राय ओंखारबोनाया गोब्राब, बेनि जाउनाव फरायसानि गाहाइ मावनांगौ हाबा फरायनायाव हेंथा सोफैयो। 

स्कुल-कलेजफ्रा राजखान्थिनि हाबाथिलिनि नङा, रावबो बिमा-बिफाया फिसाफोरखौ राजखान्थि खालामनो स्कुल-कलेजाव थिनहरा। लेखा-फरा रोंनानै जाहाथे फरायसाफ्रा इयुननि राहा दिहुन्नानै लानो हायो बेनि थाखायसो स्कुल-कलेजफोरखौ गायसन्नाय जादों आरो बेनि थाखायसो गथ ‘फोरखौ स्कुल-कलेजाव थिनहरनाय जायो। रोंखा-राखा गोरा बैसोआव राजखान्थि खालामनायाव हेंथा गैया। 

हान्थायारि राजखान्थिनि हेफाजाबजों बिसायखथियाव देरहानै संसद एबा आइन आफादनि सोद्रोमा जाहैब्लाबो बिनि गोरलै मेलेमनि थाखाय हादद खुंनायाव गुलाय-गुजायसो जानो हागौ। राजखान्थिनिफ्राय श गोजानाव थानानै गावनि फरायनायखौ थि लाखिनानैबो फरायसाफ्रा बायदि हाबानि गेजेरजों हारि हादद दानाय हाबायाव हेफाजाब होनो हायो।

हानजायारि राजखान्थिहा गावहानो सिमाबो दं। बेयाव राइजो-राजानि सार्थनिख्रुइ जेब्लाबो हान्जानि सार्थखौनो सिगां नायग्रोनाय जायो। हादुंग्रा हान्जानि जाफुंसारनायखौ बेरेखा हान्जाया गोसोजों हास्थाया। राजखान्थिनि दावहायाव बिहारुखौ फेजेननायासो मोनफ्रोमबो हान्जानि थांखि जानानै फैयो। बेनिखायनो दावराव-दावसि खालामनानै गुलाय-गुजाय सोमजिहोनो राजखान्थि हान्जाफ्रा सेरफाखायो।

फरायसाफोरनि गद गैयै हाबा-हुखा, बाराद्राय बाग्रांनाय आरो हुर्सा आखुखौ बे हान्जाफ्रा हाथियार महरै बाहायनो नाजायो। बेबादियैनो फरायसाफ्रा राजखान्थियाव बारसोमो। बेनि जाउनाव फरायसाफोरनि गावसोरनि इनाय जानायनि अनगायैबो

हाददनिबो इनाय जायो। गुबुन फारसेथिं बाथ्रा बानआ ओरैबादि फरायसा जिउवा इयुन जिउनि थाखाय थागथियारि जानायनि सम जेब्ला फरायसाफ्रा हाददनि राजखान्थिनि सोमोन्दै साग्रिद जयोब्ला इनाय जायाबालानो गाहामसो जागोन।

जोंनि हाददनि जौगाखांहायै हाल-सालखौ नायनानै फरायसाजों गासिबो हाबायाव थुज्रेदहरो जेब्ला राजखान्थिनिफ्रायबो बिसोरखौ एरखानानै दोन्नायनि जुक्ति थानो हाया। जोंनि हाददनि लेखा गोरों मानसिफोरनि बांसिनानो सरकारी नङाब्ला आद्रा सरकारी साख्रि मावो। मजदुरख नौ-नारि राइजोआ आबाद, मावग्राजोब। बिसोरनि गेजेराव सोलोंथाइनि आंखाल। साहा-मजदुर आरो मिल मजदुरफोरादि खौसेबो बिसोरहा गैया। 

सोरबा फालंसिरिया राजखान्थि हान्जाफोरखौ रां खावरिजों मदद खालामोब्लाबो बेयो नेहाद फालांगिनि खाथिरावसो। होमब्ला जोंनि हाददआव राजखान्थिखौ सोर खालामो? हाबा हुखा गैयै खुगाजों जाग्रा अलसिया माखासेया?

ना मुथासे सादु फलानफ्रा? बेबादि हाल-सालाव फरायसाफ्रा राजखान्थियाव ओंखारनांगौसो होन्नानै बिथांमोनहा बुङो। राजखान्थियाव ओंखार नांगौसो होन्नानै फरायनायाव हेंथा फैबाय होन्नाय बाथ्रानि बेरेखायै बिथांमोनहा बुङोदि फरायसाखौल’ नङा, पण्डित आरो थुनलाइगिरिफोरखौबो जोंनि हानजासे मानसिया राजखान्थि खालामजानो सुखुवा, सानो राजखान्थि खालामब्ला बिथांमोनहा गावसोरनि गियान, हाददआवल’ नङा जोंनि हाददआवबो माखासे पण्डित आरो थुनलाइगिरिया गावनि साधारनखौ थि लाखिनानै राजखान्थियाव ओंखारनानैबो नामदांखा जानो हादों।

नुनो मोनो फारनैथिंबो बाथ्रायाव बान दङ’। फरायसाया राजखान्थि खालामनायाव रावहाबो अजद गैया– बेखौ खालामनायाव फरायसानि गाहाइ हाबा फरायनाया हेंथा मोनब्ला। हान्जायारि राजखान्थि ओंखारथों बेखौ लुबैया।

फरायसाया होमब्ला माबादि राजखान्थि खालामनो। हारिफोरनि जाखांनाय गोरलै सोंनायनि जारिमिन आरो हाददफोरनि राजखान्थियारि हाल-सालनि सोमोन्दै गियान लानानै राजखान्थि आयदानि सानदानि सानथावरि (तान्त्रिक) गियानखौ आयत्य खालामनानै लांग्रोनांगोन। हाददनि राजखान्थियाव नुजानाय इनाय-अनागारनि बेरेखायै फरायसाफ्रा गसंथानांगोन। गुबुनफोरनि गाग्लोबनायाव हाददनि उदांस्रिया अलखदआव गोग्लैयोब्ला, हादुंग्रा हान्जानि उदखारि जाउनाव नौनारिनि उदांस्रिया खहा जायोब्ला फरायसाफ्रा गावनि खहा खालाम नानैब्लाबो बेरेखायै सोमाबसारनायाव बारसोमथारनांगोन।

फरायसाया राजखान्थि खालामनाया फरायसा आरो हाददनि खहा खालामोब्ला बेनि थाखाय फरायसाफोरखौल’ दायगिरि खालामब्ला जानाय नङा। बुंनो थाङोब्ला, बेनि थाखाय जोंनि राजखान्थि हानजाफ्रासो बांसिन दायनिगिरि। आथिखालाव हादूंग्रा हान्जाखौ लाफानानै मोनफ्रोमबो राजखान्थि हान्जानि लानजाइयाव सेंग्रा राजखान्थि हान्जा बादिंग्लायनानै थानाय नुनो मोनो। बेनि नङा बबेबा हानजानि बान्दा जानायखाय राजखान्थियारि अनागारनि बेरेखायै फारि लाफाया जासे आरो खौसेयै राव होनो हायै जाबाय। 

हाददनि सार्थनिख्रुइ हानजानि सार्थआ सिगां जानायलाय हादद सिबिनाय हाबानिख्रुइ मालायखौ रायखोमानाय, मुगैनाय बायदि बायदियासो फरायसाफोरनि गेजेराव बांसिन जाबाय। फरायसाफ्रा राइजो राजानि फोथायजाथाव नंला। बेबादियैनो फरायसा गोहोआदि मोनसे बिराद गोहोआदि जोबनो हमदों। 

फरायसाफोरखौ हान्जायारि राजखान्थिनि खैसारनिफ्राय गोजानाव लाखिनोब्ला जोंनि सोलोंथाइनि खान्थियाबो गेना गैयै जानांगोन। फरायसाफ्रा जाहाथे हान्जायारि राजखान्थियाव हाबनो हाया बेनि थाखाय जोंनि सोलोंथाइनि खान्थिनि सोबख ‘नाय आरो फाराखनि गेजेराव जोनोम मोन्नानै देरनाय-लावनाय फरायसाखौ राजखान्थिनिफ्राय गोजानाव थांनो थिन्नाया मोगथांखौ नेवसिनायसो जायो।

बिमा-बिफाया फिसाज्ला-फिसाजोफोरनिफ्राय गोबां माबा आसा खालामनायबादि हादद-आइयाबो फरायसाफोरनिफ्राय गोबां-माबा-माबि आसा खालामो। फरायसा गोहोआ जाहाथे आदि जाया बेनि थाखाय हाददनि साफ्रोमबो नोगोरारिया साननांगौ जानानै फैबाय।

भारतनि हारिमा खौसेथि

जुरिजेननाय : हारिमा खौसेथि बुङोब्ला माखौ बुजियो? दरसे हादरनि सुबुं माहारिफोरनि गेजेराव थानाय खौसेथिखौनो, हारिमा खौसेथि होन्ना बुजियो। दरसे हादरनि हारिमा ज ‘थाइखौबो हारिमा खौसेथिजों सरजाबना लानाय जायो। जोंनि भारतबर्ष हारिमा खौसेथि बुङोब्ला जों बेखौनो हमना लानांगोन। गुबुन रावाव भारतनि हारिमा खौसेथि बुङोब्ला दुलाराय नोगोरारिफोरनि गेजेराव थानाय खौसेखौनो बुजिनाय जायो। 

जोंनि भारतबर्षनि सुबुंफोरा जेब्ला गाव गावनि गेजेराव थानाय गोबां फरायसाफोरखौ एनगारो आरो मोनसे हारि मोनसे जिउ हिसाबै सान्ना हाबा मावो अब्लासो हादरनि खौसेखौ रैखा खालामनो हागोन आरो भारतारि खौसेथिया फुरायै गोसारबाय होनना जों हमना लानो हागोन। भारतबर्षनि रैखाथि, उदांस्रि, गोजोन आरो जौगानायनि जुनै भारतनि हारिमा खौसेथिया जोबोर गोनांथार।

फैलाव हारिनि गेजेराव खौसे भारतारि हारिमा खौसेथिनि गुबै आयदा मिथिंगानि गेलेथिलि जोंनि भारतबर्षआ गमामायै दरसे फैलाव हादर। भारत हादरआ सोबथिंनिफ्रायनो गंसे फैलाव हादर आरो बेखौ थारैनो मोनसे फिसा भुम होन्नो हायो। भारतबर्षनि भुमथाइ हारामुद समाजखान्थि, राव हारि, धोरोम जेरावबो सान्थ’ हायै फैलाव गाब मोखां नुनो मोनो। भारतबर्षनि गोबां ओनसोलनि बारदैया गुबुन, हानि गाबआ गुबुन, अखा हानाय सानखोआ गुबुन गुबुन, दै सम्फ ‘थिफोरबो गुबुन गुबुन जायगायाव गुबुन गुबुन नुनो मोनो। 

भारतबर्षनि सुबुं थाथिमफोरा फोलेर आरो जोनोम हिसाबै गुबुन गुबुन माहारि फोलेरनि सिङाव। द्राबिर, आर्ज्य, स’क, हुन, इरानानी, मंगल, पाथान आरिफोरनि थाग्रा जायगायानो बे भारतबर्ष। बेफोरबादि गोबां हारि माहारिजों बुंफबनाय जोंनि भारतनि मानसिफोरखौ सोरखौबा हिन्दु, सोरखौबा मुसलमान, सोरखौबा खृष्टान, असमीया, बाङाली, पानजाबी, माराथी आरो बायदि बायदि।

भारतआव आरो गासै धोरोमआरि मानसिफोरनि गावबा गाव आसारखान्थि दङ’। बिब्दिनो समाज हारिमु बिथिङावबो जोंनि भारतआव फाराग नुनो मोनो। भारतबर्षआव संबिजिरआ गनायनाय गासै मोन 15 राव बाहायनाय अनगायैबो बेजों लोगोसे भारतनि गोबां ओनसोल एबा खना खनला सानथ्र’ हायै राव सोलियो आरो बुङो। बिब्दिनो समाज आरो हारामुद हिसाबै सुबुंनि आसार खान्थि, गाननाय जोमनाय, जिउ राहाफोरखौबो एफा एनै फाराग नुनो मोनो।

बे रोखोमनि फारागखौ भारतबर्षनि राजखान्थियावबो नुनो मोनो। गोदो गोदायनिफ्रायनो भारतबर्षनि गोबां जायगायाव गोबां राजा महाराजाया राज्यो खुंदोंमोन। बेफोर राजा महाराजाफोरा गावबा गावनि राज्योआव आलादायै माहारि खुंनायाव नोजोर होनायमोन। बिनि बादैबो मोनसे राज्योआ गुबुन मोनसे राज्योनि सायाव गाग्लोबनाय हुदाया भारतबर्षनि राजखान्थियाव मोनसे आखुथाइ नेर्सोनथि दङोमोन।

नाथाय बेफोर फारागआरि थासेयावबो भारतारिफोरनि गेजेराव बुजायनो हायै सिंनि खौसेथिया साग्लोबनानै दंसै। भारतारि सोदोमस्रिनि गुबै बोसोनानो जादों– “फैलावारिनि गेजेराव खौसे” एबा फारागआरिनि गेजेराव खौसेथियानो जादों भारतारिनि गुबै बाथ्रा आरो गोबां रोखोमनि फाराग थासेयावबो भारतनि हारिमा खौसेथिखौ रैखा खालामना लाखिगासिनो दङ’।

भारताव ब्रिटिस खुंनाय आरो खौसेथिनि जोनोमः ब्रिटिसफोर खुंनाय समाव भारतनि हारिमा जारिमिनाव मोनसे गावस्राथि महर लाबोदोंमोनब्लाबो बिसोरनि खुंनाय समाव बेराफोरसे भारतारिफोरनि हेंथायै भारतारीफोरनि उदांस्रि सोमावसारनाया भारतारिफोरनि गेजेराव खौसेनि दौलेंखौ फेहेरो। उनाव भारतारिफोरनि गोसोआव राजखान्थि सांग्रां आरो बे सांग्रां आरो बे सांग्रांथियानो फोजाखाङो मोनसे हारि मोनसे जिउनि बोसोन आरो बे बोसोनारि भारतारिफोरखौ मोनसे गिदिर माहारि दानायाव मदद होयो। 

बे समाव गोबां ओनसोलनि मानसिफोरा हारि धोरोम फारागखौ बावनानै राव-हारामुद फारागखौ बावनानै मोनसेल’ भारतारि हिसाबै खौसेयै भारत उदांनि थाखाय गसंथिदोंमोन। बिनिफ्रायनो गमायै खौसेनि सान्नायजों गासै भारतारिफोरा ज’ जायो आरो हारिमा खौसेखौ सोमजि होयो।

भारत संबिजिर आरो हारिमा खौसेः भारतबर्षनि जारिमिनाव ब्रिटिस खुंनाय समाव जाय माहारियारि आरो खौसे सोमजिदोंमोन, उनाव ब्रिटिसआ हादर एनगारना थांनाय उन समाव बे हारिमा खौसेया जाथे थि थायो बिनि थाखायनो भारत सरकारा संबिजिर रनसायना बे खौसेथिखौ गोबाङै गोरासिन खालामनायनि राहा होलांदों। 

भारतनि संबिजिरनि थांखियावनो लिरथाइना गालांनाय बायदियै भारतबर्षनि मानसिफोरनि गाहाइ बोसोनानो जादों बिंदा-फंबाइ आरो बिदा फंबाइ बादि न्नायनि गेजेरजों हारिमा खौसे आरो खौसेथिखौ रैखा खालामनायनि नाजानाय। बयबो भारतारिफोरनि गोसोआव अन्नाय सोमजिहोनो थाखाय फोसावनाय राहा आरो बे बिजोंनि गेजेरजोंनो हारि, माहारि, राव धोरोमारि बयबो भारतारिफोरखौनो खौसेनि दुरुंजों खानो नाजानाय जादों।

भारतनि हारिमा खौसेथियाव सोरजिनाय आयदाफोरः आथिखालाव जोंनि भारतबर्षआव मोनसे हारि मोनसे जिउ साननाया सोलिफारिखौ लोरबां खालामनो नाजानाय नुनो मोनो, बिखौ जों बुंनो हागौ। बेफोरबादि गोहोजों लोब्बा थानाय जोंनि भारतनि ख ‘ना खनला सम सम जाखांनाय गोबां रोखोमनि ओनसोल सान्नाय बाथ्राखौनो जों मुंख ‘नो हायो। आथिखालाव बेफोर माखासे दायफोरनि थाखायनो बे ओनसोलारि सान्नाय हेफाजाबै भारतनि गोबां जायगायाव बेफोर सान्नायखौ गोबां जाबोनाय जों नुनो मोनो। 

बेफोर जोंनि समाज बिथाथि आरो रावखान्थिनि नारसिननायनि माखासे दायफोरनि थाखायनो बे ओनसोलारि सान्नाय आखुवा गोबां जायगायाव सोमजिदों होन्ना जों साननो हागौ। भारतनि गोबां जायगायाव नुजाथिनाय बे ओनसोलारि सोमावसारनायनि गुबै बाथ्राया जादों भारत हादरनि मिरु खुंनाय माखासे राज्योनि सायाव माबादि अनफानाय दिन्थिदों गुबुन माखासेनि सायाव सोबथियै खोमा लायै बादि दिन्थिनाय जाबोदों। 

बिनि जाहोनाव भारत हादरनि सिङाव थानाय गोबां राज्योफोरा ओनसोलारि साननाय दिन्थिदों आरो सम सम एखम्बा भारतारि गुबै बेन्दोंनिफ्राय एनगारलांना आलादानि जानांनायनि गोसो दिन्थिबोनाय नुनो मोनो।

जोंनि हादरआव ओनसोलारि सान्नायनि माखासे जेंनाजों नांजाबफानाय थानाय आयदाफोरा जादों रांखान्थियारि गोजौ गाहाय। ओनसोलारि साननाय हानजानि गुबै बिनायानो जादों रांखान्थियारि गोजौ गाहाय फोजोबनायजों लोगोसे गावबा गाव राइजोनि रांखान्थि जौगानाय। उदांस्रि मोन्नायनि सिगां जोंनि भारतनि राजखान्थि दैदेनगिरिफोरा जा रोखोमनि खामानि मावनो खोथा आरो जायफोर समाज रांखान्थि जौगा होनायनि जुनै मानसिफोरानो खोथा होलांदोंमोन, उदांस्रि मोन्नायनि उनाव राजखान्थि दैदेनगिरिफोरा बावलांजोबदोंमोन।

बिसोर सुबुं माहारिनि थाखाय जेबो होलांनो हायाखिसै हादरनि सुबुंफोरा लासै लासै निखाउरि सोबखनाय आरो इनायनिसो बोलो जानो गोनां जाबाय। बिनि थाखायनो राइजोफोरा फोथायै जायो आरो इयुनाव थांना ओनसोलारि बिथिं महर लाहैयो।

भारतनि हारिमा खौसेनिफ्राय साननाय सोमजिनायाव हारि फाराग सान्नाय बाथ्राखौ जों गुबुन मोनसे बिसान हिसाबै लानो हागौ। भारतनि गनतन्त्र बिथांखिनि मोनफ्रोमबो खोन्दोआवनो हारि फाराग सान्नायखौ जों रोखायै नुनो मोनो। बेराफारसे राव लानानै भारतनि गोबां राज्योफोरखौ दाफिनना लानाय आयदाया हारिमायारि सान्नायखौ सिलिंखार खालामना ओनसोलारि सानग्रा हानजा जोंनो लाहोदों होन्ना जों बुंनो हागौ।

बिनि थाखायनो जों भारतनि गोबां ओनसोलनि रावारि मानसिफोरनि मोनफा थि ओनसोल गावनि हिसाबै सायख ‘ना लानो खाबु मोनदों। आसामआ असमीया, बिहारआ बिहरीन, सोनाब बंगआ बांला रावारिफोरनि बेबादि सान्नाया बेबायदिनो सोमजिनो खाबु मोनदों।

ओनसोलारि फारियाव गुबुन माखासे आयदा मुख ‘फायोब्ला सुबुंफोरनि गोसोआव राजखान्थियारि सांग्रां, धोरोमखाना आरो संथाव माहारियारि साननाय, दुलाराय भारतनि थाखोआव गाहाम दैदेनगिरिनि आंखाल, राजखान्थि हानजाफोरनि गावनि हानजाखौल’ सान्नाय आयदा, गावबा गाव सान्नायखौ सुफुंनाय आरो गोबां थगायनाय बाथ्राफोरखौबो जों दिन्थिनो हागौ।

नांजाबनाय आयदाखौ एनगारनाय हारिमा खौसेथिनि जोबस्रांनाय गासै उदांस्रिनि उननिफ्राय भारतआव ओनसोलारि सान्नाया सिखांदोंमोनब्लाबो बेफोर सान्नाया भारत हादरनि थाखाय गाहाम लक्षन नङा। ओनसोलारि सान्नाय गोसोखौ एनगारना बयबो भारतारिफोरा खौसेयै मुलुग बिखायाव भारतआ मोनसे गिदिरि माहारि गनायथि मोनगोन आरो होनब्लासो बारतबर्षनि रांखान्थि आरो समाज खान्थिया जौगोन बेनि थाखाय भारतनि नोगोरारि गोथार हाबाया जागोन संथाव ओनसोलारि सान्नाय आखुखौ एनगारना भारतनि हरिमा खौसेखौ लाखिनायासो भारतनि हारिमा भरतनि खौसेथिखौ रैखा कालामनोब्ला जों बयबो गौजावाव होबोनाय जाहोन आरो आखुफोरखौ एनगारनांगोन।

जों मोनसे भारतारि थांना थानोब्ला गासै सुबुंनि गेजेराव गुबै सोलोंथाइ बाहायनांगोन होनब्लासो नोगोरारिफोरा गावबा गाव सान्नाय आरोसंथाव गोसोखौ एनगारना गोगो सान्नाय बोसोनजों हारिमा खौसेथिखौ गाहाम लामाजों दैदेन्ना दिन्थिनो हागोन।

बिब्दिनो रांखान्थियारि फाराग आरो गुबुन गुबुन फाराग खान्थिफोरखौ एनगारनो थाखाय मिरु सरकारनिफ्राय थि समाव बिखान्थि राहा आखाइयाव लानांगोन।

हादराव सोमजिनाय माहारियारि दावराव दावसिफोरखौबो सरकारा गोख्रोङै आरो गोरायै दबथायनांगोन होनब्लाबो भारतनि हारिमा खौसेथिया फुरायै बेरखांगोन।

जोबनाय फारिः जोबनायाव बुंनांगौवा बेनो दि दानि समाव भारतनि हारिमा खौसेथियानो जादों भारतनि जौगानाय आरो दावगानायनि गुबै बिसान। जोंनि भारतनि बयबो हारि, दोरोम, राव लाना आं भारतारि होन्ना सिनायथिजों हादरनि खौसेथि रैखानि जुनै आवगायबो होनब्ला गासैथिंनिफ्रायबो भारतनि जै जानाया थार जागोन। बेनि बादगा जायोब्ला जों जोंनि इयुननि मिजिंथिनो हाया।

नोंनि जिउनि थांखि

साफ्रोमबो मानसिहा गावबा गाव जिउनि थांखि थायो। बे थांखिफोरा सोरनियाबा जाफुङो आरो सोरनियाबा जाफुङा। लैथोमायाव अलंबार हाथर्खिफोरा थि नोजोर लाखिनानै, नाव जावग्राफ्रा बबेथिं थांदों बेखौ दिहुननो हायो। बेबादिनो अनजिमा गैयै दैहुं गेजेराव आन्दायाजासे बिसोरो थि जायगायाव सहैयो। बेबादिनो उन्दै समाव थांखि लानानै बेखौ जाफुं होनायानो जोंनि थांखि जानांगौ।

बे गरन्थ लानो हायैयाव अनजिमा गैयै संसाराव लोर्गि गैयै दिङा बादि हालाय-हाफाय जानाङो। जिउनि देरहासारखौ मोननोब्ला मोनसे थि थांखि लानांगौ।

आंनि जिउनि थांखिया जादों सासे आबाद मावग्रा। मेट्रिक आनजाद उथ्रिखांनायनि उनाव आं एग्रिकालसार कलेजआव फरायगोन। बेखौ उथ्रिखांनायनि उनाव आं मोननाय गियान आरो रोंनाय गियानखौ लानानै हाबाथिलियाव ओंखारगोन। दावगानाय हादोरनि आदब खायदाखौ लानानै बिगियाननि गोदान गोदान नेमजों आबाद मावगोन। 

गोबाङानो आंनि बे थांखिखौ नेहाद होनना साननो हागौ। जाम्बा जामता आरो गोरों गोराफ्रा आंनि थांखिखौ नुनानै मिनिनो हागौ, नाथाय आंनि बे थांखिखौ जाफुं होनानै बिसोरनो मोनसे दिन्थि होलांगोन, जोंनि-आबाद मावनाय आदब खायदाया आबै आबौमोननि समनिफ्राय सोलिबोनाय लेखारोङैमानसिफोरनि गोजाम नेमजों मावनाय। आथिखालनि लेखा रोंनाय रावबो मानसियानो आबाद मावा। बेखायनो जों लुबैनाय बादि फिथाइ मोनाखै।

गोदो गोदाय भारतआव आबादखौ माइनाव होनना साननायमोन। नाथाय आथिखालनि मानसिफ्रा बेबादि सानलिया। आंनि लोगोफ्रा सोरबा डाक्टार, सोरबा इनजिनियार, सोरबा मेजिस्ट्रेट, सोरबाबा डिरेक्टर जानो लुबैयो।

साख्रि मावनायखौ बांसिन मानसियानो जिउनि थांखि होनना सानना लायो। भारतआव साख्रिखौ मोजां मोननाया औरैबादि बांनो हमबाय आबाद मावनायखौ बयबो लुबैलिया। जोंनि हादोराव आबाद सिबिनाय गैलिया। बेखायनो जोंनो दिनै आबादनि आंखाल, जाय आबादा जोंनो आदार होयो। रांखान्थिनि गाहाइ फुंखाया आबादआनो। 

बेखौ दैदेननायनि बिबानखौ मोजोमसे लिरनो फरायनो रोहै गोदान राहाजों मावनो रोङै हालुवाफोरनो एंगारनो जों गोजोनै जनानै दङ। जोबोद दुखु गोनां बाथ्रा जों लेखा गोरों मानसिफ्रा रावबो आबाद थिलिथिं मोखां होलिया।

इंराजफ्रा भारतआव जा दंमोन गासैबो सोबख ‘नानै हादोदखौ निखावरि खालामलांबाय। बेनि दानाय-लुनाय, मावनाय-दांनाय, आसार-खान्थि गासिबो दिनै लान्दा-खान्दा जाजोबबाय। नाथाय उदांस्रिनि उनाव भारतखौ दाफिननायनि लाहार-फाहार खालामनाय जादों। थेवबो भारतनि आबादनि हाल-साला एसेबो सोलायाखै।

आबादनि बिथिंआव नायहरब्ला जों नुनो मोनो भारतनि बांसिन आबाद मावग्रायानो दासिमहा लागै गावसोरनि गोदो-गोदायनि आखुयैनो आबाद मावगासिनो दङ। बुथुवा नांगोल, लोरबां-थोरबां मोसौहाल, थेफा बेगर लानानै हासार गैयै हायाव जाबा दाजा फसल दिहुनगासिनो। बेखायनो जों लुबैनाय बादियै फसल मोनाखै। आं बिखा फोरदाननानै बिसोरनि सेराव गसंनो लुबैयो। आंनि आबाद सिबिनाय गेजेरजों आं हागौमानि हादोजदखौ सिबिगोन बेनो आंनि जिउनि गिदिर थांखि। 

बेकारनि जेंना

जागायजेननाय : जाय मानसिया गोबां आरो गोबाव समनिफ्राय नाजासेयावबो मावनो थाखाय हाबानि थिलिखौ मोननायनि राहा दिहुननो हाया बेबादि थाखोनि मानसिखौनो जों बेकार एबा मावनो थाखाय हाबा मोनै मानसि बुंनो हायो। साननि उनाव सान जोंनि रांखान्थियारि हालोदआ गाज्रिनिफ्राय गाज्रिसिनआव सफैबाय। गोदोनि दिनाव मानसिया हाल ख ‘दाल दैनानै, सिल्पनि हाबा मावनानै आरो फालांगि खालामनानैनो आबाद बायदि मानसिया नखरनि जिउ खांनो हाबोदोंमोन।

नाथाय दानि जुगाव बेफोर गासैबो फेलें जाबोगासिनो दंसै। फालांगि खालामनो बानायाबो जोंनि हादोरनि मानसिफोरनि थाखाय मोनसे गिदिरथार जेंना आरो बेकार जेंनानि मोनसे जाहोन। सिगांनि आबादारि मानसिफोरा दा स्रमिक थाखोनिसो मानसिफोर जानानै थानो गोनां जाबाय। स्रमिक थाखोनि मानसिफोरा दानि जुगाव लायलथ्र गैजारोङै जानानै बेकार जिउ खुंनो गोनां जानांबाय। 

आरोबाव बुंबावनो गोनां बाथ्राया बेनोदि लेखा गोरों सोद्रोमाफोरनि फिसा फिसौफोराबो बांनायनिफ्राय दा बांसिनबोनो हमबाय, सिगांनिख्रुइ जि गुन बारा जाबाय। नाथाय बेनि जखायाव साख्रिनि अनजिमाया बांनाय जायाखै। बेनिखायनो बांसिन मानसियानो दा बेकारनि जेंनायाव गोग्लैनो गोनां जाबाय।

भारत हादोदआ आबादारि हादोद। बे हादोदनि बांसिन मानसियानो आबाद मावनानै जाग्राजोब। नाथाय आबादनि मोनफ्रोमबो हायाव बोसोरनां मावनो हानाय नङा। बेनिखायनो बोसोरसेनि मादाव 5/6 दानल’ आबाद मावजानाय जायो आरो 5/6 दानखौ मावा दाङा जिरायनानै थानो गोनां जायो आरो गुबुन फारसेथिं आबादनि हा-हुफ्रा बाङाखै। बेनि आबादआ अखानि दैनि सायावसो सोनारनो गोनां जायो। 

बेनिखायनो बबेबा बोसोराव अखा गैया जायोब्ला एबा अखा बांद्राय हायोब्ला आबादनि खहा जायो। बेनिखायनो आबादनि गोदाम हुदाखौ ज्राब गारनानै दानि गोदान आखुखौ लायाब्ला, आबादनि जौगाखांनाया गोब्राब जासिगोन। बेफोर हायाव

नांगौ जखानि दै दैखांनो आरो बायदि रोखोमनि हासार होब्लासो हानि आबादनि दिहुननो हानाय गोहोआ बांसिनगोन आरो आबादारिफोरनि बेकारनि जेंनाया इसेब्लाबो फोजोबनो हानाय जागोन होननानै मिजिंथि जायो।

गेजेर थाखोनि मानसिफोराबो साख्रि एफा एनै मावनानै जिउ खाग्रा मानसिफ्रा दा थोआ लोमा जानांयाव गोदाव सोरावआव गोग्लैनो गोनां जाबाय। बिसोरनि मादाव सानैसोल’ मानसिफ्रा डाक्टार, इनजिनियार बायदि सरकारि साख्रिनि जानानै गाव गावनि इसे मोजाङै जिउ खांगासिनो दं।

एसे गोबावहालागै अफिस बायदिफोराव साख्री मोननो हानाया सुबिदायैनो दंमोन। नाथाय दानि साख्रि मावनो हानाय गोबां लेखा गोरों ओंखारबोनायाव बादायलायनो गोनां जानायाव साख्रिखौबो मोनजोबनो हाया जाबाय। गिदिर दावहा जानाय समाव गोबां जोहोलावफोर दावहारु जानानै बेकारनि जेंनाया इसेब्लाबो खम जादोंमोन। 

नाथाय नैथि दावहामायाव जोबखांनाय उनावनो बेकारनि जेंनाया बाराद्राय जाफिननो हमनायसै। मुवा बेसादफोरनि दामफोराबो बै समनिफ्रायनो बांबोयै बांबोयै दा गेजेर थाखो आरो बेकार मानसिफोरनि थाखाय थांनानै थानांगौवानो सहायनो हाथावयै जाबोनो हमबाय। 

जोंनि आसमनि आबादआरिफोरा दानि बोथोराव बोसोरसेनि गेजेराव 6 दाननि जानायखौनो थोहोनो हालिया। बेनि अनगायैबो भुम फरायसालियाव फरायनानै डिग्रि लानानै थानाय मानवसिफोराबो बेकारनि जेंनायाव गोग्लैनो नांबाय। बेनिखायनो उन्दै उन्दै नखर सिल्प आरो गुबुन उन्दै उन्दै उद्यग फसंनानै रां खामायनायनि राहाखौ खालामनानै लानो हायोब्लासो बेकारनि जेंनाया इसेयैब्लाबो खम जालांनो हागौ। भारत आरो राइजो सरकारआबो बिथिं नोजोर लाखिनांगोन।

हादर नायगिदिंनाय

नुयै जायगाखौ नायनो, सिनायै सुबुंखौ सिनायनो आरो मोनथियै बाथ्राखौ मोनथिनो मानसिया जेब्लाबो गोसो जायो। बेनिखायनो गोदोनिफ्रायनो हादत नायगिदिंनाया सोलिबोदों। गुबुन गुबुन मानसिया गुबुन गुबुन जायगागायाव थांनानै बेनि आसार-बिसार, नेम-खान्थि, रांखान्थि, राजखान्थि गासैबोनि गियान लानो मोजां मोनो।

हादत नायगिदिंनाया सोलोंथाइनि मोनसे आयदा। मोनसे गोजाननि मानसि आरो मुवाफोरखौ नुवाब्ला मानसिहा असे गियान साफिया। लेखायाव लिरनायफोरखौ मेगनजों नुब्लासो नंगुबै सोलोंथाइखौ मोननो हानाय जायो। हादत नायगिदिंनायनिफ्राय मुलुगनि गुबुन हारि, गुबुन समाज आरो गुबुन हादतनि मानसिफोरजों लोगो मोनज्लायनानै सान्नाय-हनायफोरखौ सोलायसोल’ खालामनायनो सोलो मोनो।

दावबायारिफोरा जेरै जारिमिननि, हालुरारि आरो सामाजिक गियान मोनो, गुबुनफोरा बेबादि मोना। बिथांमोननि हादत नायगिदिंनायनिफ्राय जारिमिननि खौरांखौ बुथुमनाय जायो। फाहियान, हिउवैनसां, मेगास्थिनिसबादि दावबायारिफोरनि लिरनायनिफ्राय भारत हादतनि गोबां खौरांखौनो मोनथिनो मोनो। दावबायारिफोरा नोगोर एबा हादत नायगिदिंनायाव माबोरै बाला हामाखौ बारलांनाय, गोजौ हाजो हालाखौ माबोरै बारखो, गिथावबाथाव हाग्रानि जुनादफोरखौ बोरै एरायबोखौ बेफोरनि गुबै खौरांखौ बिथांमोनेनिफ्राय मोनो। 

बिथांमोनहा बेसेबां दुखुनि गेजेरजोंदि गोमोथाव मुवाफोरखौ दिहुनलांदों बेफोरखौ लानानै सुबुं माहारिया एसेबां आवगायलांनो हाबाय। कलम्बासनि दिहुननाया दिनै आमेरिकाखौ मुलुगनि मेगन नोजोराव लाबोबाय। मेलरि, आइरगिन, क्लाइडसडेल मोनबादि गिनो रोङैफोरा नाजायामोनब्ला गौरीशंकर हाजो थिखिनिया रावजोंबो मोनथिजायै जानानै थागौमोन।

फालांगिफोरा गुबुन गुबुन हादतखौ नायगिदिंनाया गाहाम। नङाब्ला मोजाङै मुलाम्फा जानो हाया। नायगिदिंनायजों मोनसे हादतनि सोलोंथाइ, थुनलाइ बायदिसिना गुबुन हादतआव गोसारनो खाबु मोनो।

दावबायनाय एबा हादत नायगिदिंनायनिफ्राय सुबुंनि गुसेब गोसोआ गोरोन्थि फोथायनाय, गोसोनि देरगानाय आरो बायदि गाज्रि गाज्रि हुदाफोरा खारो। गुबुन हादतआव थाङै मानसिनि गोसोआ गेसेब आरो बेबादि मानसिया गोदोनि नेमखौनो नङाब्लाबो गारनो बायो। नसुंनि मानसिनि अनगायै गुबुनफोरखौ मालाय सानो। गुबुन हादतआव थाबायग्राय मानसिया आफोद खैफोदफोर सफैयोब्लाबो थाबनो बारग ‘नायनि राहा साननो हानाय जानानै फैयो।

दानि मुगायाव हादत नायगिदिंनाय बाथ्राया गोब्राब नंलिया। मानोना आथिखालाव गोबां रोखोमनि थांलाय फैलाय खालामग्रा आगजु, लामा सामा बयबो हादरजों बुजाबजाबाय। आवगायाव बेफोर बादि राहा गैयामोन आरो गुबुन हादराव थांनायाबो गोब्राबमोन। थेवबो बै मुगानि गियान लुबैसुलाफोरा थोजासे दुखु खालामनानैब्लाबो हादत नायगिदिंदोंमोन। 

आथिखालाव एसेबां सोलो थासेयावबो दावबायनाय एबा हादत नायगिदिङाब्ला जों असे सोलोंथाइखौ मोननो हानाय नङा। जाय जायगायाव थांनाय जायो बेवहाय साननैसो थानानै बेनि मानसिफोरजों गोरोबनानै आरो बै जायखौ फिद फिद रोंनो नाजायाब्ला हादर नायगिदिंनाया आबुं जाया।

आसाम आरो दैबाना

आसामआ दरसे दैमा गुबै हादत। आसामनि सानजा खर ‘निफ्राय सोनाबहा बंग लैथोसिम बुर्लंबुथुर दैमाया आसामनि बिखा गेजेरजों बोहै लांदों। बे दैमानि दैसा आरो दालाइफोरा आसामनि गुबुन गुबुन जिलाजों बोहै लांदों। दोंफ्रोमबो दैमानि दैया दैज्लां आरो मेसें बोहैबाय थायो।

बुर्लंबुथुर दैमानि गोबां दालाय दैमा आरो दैसाफ्रा हाजोहालानिफ्राय फैनाय। बांसिननानो भुटान हाजोनिफ्राय बोहैबोनाय। अखानि बोथोराव दैमा-दैसानि दैया उसिफावो आरो बुर्लंबुथुर दैमाखौ दैजों आबुं खालामो। गोजान आरो हाजोनिफ्राय फैनायखाय बेनि दैमा-दैसाफ्रा जोबोद गोख्रै बोहैबोयो आरो बाना खालामो। आसामनि दैबानाया बेनिखायनो गिथाव बाथाव आरो साननांगौ जानानै फैबाय।

1954 मायथाइनिफ्राय आसामनि दैमाफोरखौ मोननै रुगुंथिबो माथावरि होनानै बाना होबथानायनि राहा सारकारा खालामदों। बेनि जाहोनानो जादों आसामनि दैमा-दैसा, हाजो-हालानिफ्राय ओंखार बोनायखाय हा, हाब्रु आरो बायदि रोखोमनि जें जाबोर लाबोफायो। दैमाजों फैफानाय बे मुवाफ्रा माथावरि थानायखाय जेरावबो थांनो मोनैखाय दैमानि दैफोरा उसिफावनानै मथावरि सिफायो आरो हादतनि गोबां खहा खालामो।

माथावरि गैयै समाव दैमानि दैया जेथिंबो बाग्लायनो हायोमोन आरो जेरावबो फुलुं होलाङोमोन। दैमायाव माथावरि होनायनिफ्राय माथावरिनि जाय खोन्दोआव बायगोन बे ओनसोलनि राइजोआ सुख’ हायै खहा जायो। दोंसेल’, लामाजों बोहैलांनांगौ जानायखाय दैमानि बोहैनाया गोख्रैसिन जायो आरो माथावरिया बायब्ला राइजोनि न’-बां, गामि-नोगोर, मोसौ-मैसो बुखारनानै लाङो। बेबादिनो कामरुपनि पाग्लादिया आरो कासारनि बराक दैमाया उदखार खालामसिनो।

माथावरि जानायनिफ्राय बुर्लंबुथुर दैमानि थालाया थौले जाबोबाय। बेनिखायनो बुर्लंबुथुर आरो बेनि दैमा दैसानि दैखौ माथावरि सिमानि गेजेराव लाखिनो बोसोरफ्रोमबो हाया जायो। दैज्लांआव बे जाहोननि थाखायनो बुर्लंबुथुर आरो बेनि दैमा-दैसाफ्रा गिथाव-बाथाव महर लानानै बुर्लंबुथुर सेरफाङाव गोख्रों दैबाना जायो। बेनि जाहोनाव गासिबो आसामावनो गोख्रों दै बाना जायो।

दासान्दि आसामनि दै बानाया मोनसे माहारि जेंना जानानै फैबाय। अदेबानि सरकारा थोजासे बे दैबानाखौ होबथानो राहा लादों। बुर्लंबुथुर दैमाखौ जावनानै गोथौ खालामनो सरकारा ड्रेजारजों जाबनाय हाबा लानो हमबाय। गुबुन गुबुन दैमाफोरखौ बा बोसोरनि बिथांखियाव बुजाबफानानै दैमाफोरखौ गुदियाव बान्दो होनानै बाना होबथानायनि राहा खालामनाय जादों। गुबुन गुबुन दैमाफोराव दै मोब्लिब गोहोबो फज ‘नाय जाबाय। बे राहाफोरा गासैबो जाफुंब्ला आसामनि दै बानानि जेंनाया जोबगोन होनना मिजिं खालामनो हागौ।

टेलिभिसन

बेतार, सिनेमा बायदिसिना बादि टेलिभिसन आबो बिगियाननि मोनसे गोमोथाव दिहुनथाय। बेखौ दिहुननाया बारा गोबाव जायाखैब्लाबो जौगाखांनाय हादोदफोराव बेखौ दा गोबाङैबाहायसै। स्कटलेण्डनि बिगियानि जन लगो बेयार्डआ बेनि दिहुनगिरि। टेलिभिसन सोदोबआ ग्रीक टेलि आरो लेटिन भिसिब सोदोबनिफ्राय सोमजिदों। टेलिन सोदोबथिया गोजान आरो भिसिबनि सोदोबथिया नुनाय।

टेलिभिसन होनब्ला जों दाबसे जायगानिफ्राय गुबुन दाबसे जायगायाव सावगारि दैथायहरनायखौ बुजियो। रेदिअ ‘नि हेफाजाबजों दिल्लीयाव होनाय बिबुंसारखौ जों आसामव खोनायो। नाथाय टेलिभिसनआव बाथ्रानि लोगो लोगो बुंग्रा मानसिखौबो नुनो मोनो।

रेडिअ’ सिनेमा बायदिसिना बादि बेनियाबो गुदियाव मोब्लिब आरो इथारनिबो हाबा। जोबोद गोहो गोनां केमेरानि हेफाजाबजों फट’ लानानै बेखौ ‘मोब्लिब दोहौवाव सोलायनानै सोदोब दोहौजों लोगोसे इथार लैथोआव दैथायहरनाय जायो। आरो टेलिभिसन जोन्थोरआव बेयो सावगारि आसे सोदोब महरै हमजायो। टेलिभिसन ष्टुडिअ ‘निफ्राय बे हाबाखौ मावनाय जायो। नाथाइ टेलिभिसन ष्टुडि ‘निफ्राय सोदोब आरो सावगारिखौ बारा गोजानाव दैथायहरनो हाया। 

बेनिखायनो आथिखालाव बानायग्रा ग्रहसानिफ्राय बे हाबाखौ मावनाय जासै। बानायनाया ग्रहसानि दैथारहरनाय आरो सोदोब सावगारिया जेरावबो थानाय नाजावग्रा जोन्थोरआव बेरखांहैयो टेलिभिसनआ बाराद्राय बेसेन गोसाद्राय। बेनिखायनो जौगाखाङैहाददफ्राव बेयो दाबो सोलिनो हायाखै। भारतआव दासिमबो माखासे जायगायाव टेलिभिसन गैया। सरकारआ लासै लासै भारतनि जेरावबो टेलिभिसन होनायनि राहा खालामनो थाखाय बिथांखि लाबाय।

सिनेमा आरो रेडिअ’ बादि टेलिभिसनआ रांजा बाजानिल’ आइजें नङा। बियो फोसावनायनि मोनसे गाहाइ राहाबो सोलोंथाइ, हारिमु आरो गेलेनाय बायदिबो हायो। गुबुन गुबुन हादोरफोरनि कल खारनानि फोरोंनायनि राहा खालामनो हायो। बेनि हेफाजाबजों स्कुल कलेजनि फरायसाफोरखौबो बायदि आयदानि गियान सोलोंनायाव मदद खालामनो हायो। नाथाय टेलिभिसन सेटआ दासिमबो रेडि ‘आ सेरबादि गोरलैयै मोननो हानाय जायैखाय जौगाखाङै हादोदनि नौ-नारिफ्रा बेनि गाहाम हेफाजाबखौ मोननो हायाखै।

बिजाब बाख्रि

[खुगा फोरनाय–गोदोनि बिजाब बाख्रि-बिजाब बाख्रिनि रोखोम एबा थाखो–बिजाब बाख्रिनि बिबान बिजाब बाख्रिखौ बाहायनाय–फोजोबनाय]

बिजाब बाख्रिया सुबुंनि जिउवाव जोबोद गोनां। बिजाब बाख्रिाय सुबुं सोदोमस्रिनि बायदि खलबनि गेजेराव थानाय दालां। बिजाब बाख्रिनि सान्थ्र ‘हायै बिजाबनि गेजेराव गुबुन गुबुन मुगानि सान्थ्रहायै मानसिनि बेसेन गोसा सानस्रिनि गुमुर लिरनानै दं।

मानसिनि गियाननि गांनायखौ होखारनो लुबैनायनिफ्रायनो बिजाब बाख्रिनि जोनोम। बिजाब बाख्रिया आथिखालनि मुगायाव सोर्जिनाय नङा। गोदो गोदायनि मुगायावबोदि बिजाब बाख्रि दंमोन बेनि गोबां फोरमान दं। ख्रीष्टान सेथि जौगाथायाव र’म हाददआव सिगां बिजाब बाख्रिखौ फसंनाय जादोंमोन जानांगौ। भारतबर्ष, चीन, तीब्बत, बेबिलन बायदि हाददआव गोदो गोदायनि मुगायावबो बिजाब बाख्रि गायसननाय जादोंमोन। 

नालन्दा आरो बिक्रमसीलानि बिजाब बाख्रिया बाहेरा मुलुगआवनो मुंदांखामोन। भारतनि गोदो गोदायनि बौद्ध थानसालियाव मुगानि उनाव मुगा बेसन गोनां बिजाबफोर हुंनानै दोननाय जायोमोनो। नाथाय दुखुनि बाथ्रादि, मुगानि उनाव मुगा भातबर्षआ जाखांबोनाय बिजाब बाख्रिफोरखौ हाददआव बायदि मुगायाव जानाय दावहा एबा बिग्रायखांनायफ्रा सयहांगार खालामनाय जायो।

थांखिनानै बुंनो थाङोब्ला मुसलमान गाग्लोबगिरिफ्राबो हाददआव फैनानै बिजाब बाख्रिफोरखौ थेर बेथेर खालामनानै गियान सोलोंनायनि लामाखौ गोथे होलांदों।

गोदोनि बिजाब बाख्रिफ्रा लेखा गोरों माहारिनि थाखायल ‘मोन। जाब जुब मानसिफ्रा बेफोरनि बिजाबफोरखौ फरायनायनि जेबो खाबु मोनामोन। नाथाय आथिखालनि मुगायाव बिजाब बाख्रिखौ बयनिबो थाखाय बेखेवनानै होनाय जाबाय। भारतबर्षनि बिजाब बाख्रिफोरखौ सरासनस्रायै गाहायाव होनाय थाखोफ्राव बेखेवनो हायो।

(1) हारिमानि बिजाब बाख्रि : बेये हाददनि बयनिख्रुइ देरसिन बिजाब बाख्रि। बेयो केन्द्रनि सरकारनि दैदेननायाव आथिखालाव बे बिजाब बाख्रिया कलिकतायाव।

(2) सोलोंसालिनि बिजाब बाख्रि : फरायसाफोरनि बिजाब फरायनायनि खाबुनि थाखाय गंफ्रोमबो सोलोंसालियाव गंफा बिजाब बाख्रि थायो।

(3) जाब जुब बिजाब बाख्रि : बेबादि बिजाब बाख्रिायाव गासिबो रोखोमनि बिजाब थायो। बबेखानि फरायग्राफोरनि लुबैनायखौ नायनानै बेफोरबादि बिजाब बाख्रियाव सल’ सल ‘मा खौरांबिलाइ बायदिसिनाखौनो बांसिन लाखिनाय जायो। आथिखालाव मोनफ्रोमबो राइजोआव मोनफा State Library आरो जिलाफ्राव District Library गायसननाय जाबाय।

दानि मुगायाव सोद्रोमा हाददफ्राव सानथ्रहायै बिजाब बाख्रि गायसननाय जाबाय। इउर ‘प आरो आमेरिकायाव सानफ्रोमबो गोदान गोदान बिजाब बाख्रि गायसननाय जागासिनो दं। लण्डनि ‘बृटिस मिउजियाम’ आमेराकिनि ‘हार्भाट इउनिभारसिटि लाइब्रेरि’ वासिंटननि ‘लाइब्रैरि अब कंग्रेस’ रासियानि ‘एकाडेनि अब सायेन्स’ फ्रान्सनि राजथावनि पेरिस नोगोरनि ‘बिबिलिबथिक न्यासनास’

अक्सफर्डनि ‘बर्डालयना लाइब्रेरि’ र ‘म नोगोरनि’ भेटिकान लाइब्रेरि’ बायदि बायदिया जोबोद नामदांखा। भारतबर्षआवबो माखासे मख ‘जाताव बिजाब बाख्रि दं। कलिकतानि ‘न्यासनाल लाइब्रेरि’ एसियाटिक ससाइटि आरो पाटनानि ‘खुदाबक्स लाइब्रेरि’ बेफोर नामदांखा। बेनि अनगायैबो, भारतनि जेरावबो उन्दै गेदेद सान्थ्र हायै बिजाब बाख्रि दं।

मानसिफोरनि साननाय हनायफ्रा जाहाथे सैथो आरो गाहामनि लामाजों सोलियो बेनि फारसे गंफ्रोमबो बाख्रिया नोजोर लाखिनाया गाहाम। फरायग्रा मानसिनि गाहाम खालामनाय आरो मानसिनि गियान होनो हानाय बिजाबफोर फरायोब्ला हारनि गियान इयुनआ गोजों जानानै फैगोन। बिजाब बाख्रियाव सरासनस्रा थुनलाइ जिउ खौरां आरो दोहोरोम बिजाब गोबांसिन थायो। बिगियान आरो सानथौनि बिजाबफोरा बारा थाबाङा। 

आथिखालाव डेटेकटिभ थाखोनि बिजाबफोरनि साहिदाखौनो बांसिन नुनो मोनो। नाथाय बेफोरबादि बिजाबखौ जेसेबां इसेल’ लाखिनो हायो जेसेबां गाहाम। नबां जाबां बिजाबफ्रा जाहाथे उन्दै बैसोनि हौवासा हिनजावसाफोरनि आखाइयाव गोग्लैनो हाया बेनि फार्से नोजोर लाखिनांगौ।

सुबुंखौ सोलोंथाइ होनायावबो बिजाब बाख्रिया मोनसे गोनां बाहागो लानो हागौ। भारतबर्षनि दरफ्रोमबो गामियाव बिजाब बाख्रिया गायसननो हायोब्ला जाम्बा जाम्था मानसिफोरा बयबो सोलोंथाइखौ मोनगोन। गोजोनथाव बाथ्रादि उदां भारतआव बिजाब बाख्रिनि मनोसे सोमावसारनाय सफैबाय। गोबां लेखा गोरों मानसिया बे सोमावसारनायाव दैदेनगिरिनि बिबानखौ लादों। मिजिं लानो हाथावगौदि बेनि जाहोनाव हादरनि जेरावबो बिजाब बाख्रि जाखांबोगोन। बेनि अनगायैबो आथिखालाव बिजाब बाख्रिखौ दैदेननायाव सोमोन्दो फोरोंनायनि राहाबो खालामनाय जाबाय।

बिजाब बाख्रिखौ बाहायनो रोंनायबो सोद्रोमा मानसिनि नेरसोननि बिजाब बाख्रिनि बिजाबफोरखौ फरायनायाव माखासे नेम खान्थि मानिनानै सोलिनांगौ। बिजाबफोरखौ लानानै होफै फिननांगौ समाव बिजाब बाख्रियाव होफैफिननांगौ। बिजाबनि बिलाइफोरखौ बिसिख्ल ‘नानै लाखिनो नाङा एबा बिजाब सिङाव हांखो बोदला-बोदलि खालामनानै बिजाबखौ नायथावै फरायथावै खालामनो नाङा। बिजाब बाख्रियाव बयहाबो समान बाहागो दं आरो बिजाब बाख्रिया बयनिबो थाखाय होननानै साननो फालिनांगौ।

आथिखालनि मुगायाव बिजाब बाख्रिनि गोनांथिखौ बुंनानै फोजोबनो हाया। राजानि रां बाख्रिनि बेसेन गोसा स ‘ना रुपानख्रुइबो बिजाब बाख्रिनि बिजाबफोर बेसेन गोनांसिन। बुहुमनि गुबुन गुबुन हादोरनि बायदि मुगानि सानसुमाफोरनि सानस्रि बिदांखौ बेयाव बिजाब महरै बुथुमना दोननाय जादों। गियान बिगियाननि देरसिन बाख्रियानो जादों बिजाब बाख्रि मोजां बिजाब बाख्रिया हारिनि सम्पद। बेनिखायनो बिजाब बाख्रिया जाहाथे गोग्गो गोथारै थायो बेनि फारसे बयबो नोजोर लानांगौ। फरायसाफ्रा बिजाब बाख्रिखौ गाहामै बाहायनो नाजानांगोन।

खौरां बिलाइ

फुङिव एम नागारनायनि उनाव सासे सोद्रोमा मानसिनो नांथारगौ बेसादआनो जादों खौरां बिलाइ। मानोना थांखांनाय नैजिब्रै घन्टानि गेजेराव गावनि आरो गुबुन गुबुन हादोदआव मा मा मखजाथाव जाथाइ जाखो बेखौ मानसिया खौरां बिलाइ फरायनानैनो मोनथिनो हायो। जाग्रा लोंग्राय जेरै उदैनि गांनाय उखैनायखौ होखारो थिग बेबादिनो खौरां बिलाइयाबो गोसोनि साननाय लुबैनायखौ गोजोन होनो हायो।

आथिखालनि मुगायाव थांनानै थानाया गोरलै नंलिया। मानसिनि जिउवा थोजों आरो खेंसालियै बुहुमनि बांसिन जाथाइफोरजों नांजाब लांबाय। आथिखालाव साफ्रोमबो सानसुमै आरो लेखा गोरों मानसिया बुहुमनि बायदि हाददआव जानाय सानफ्रोमबो फिसा फिसा जाथाइफोरनि सोमोन्दै बिथिङै मोनथिनानै थांनो लुबैयो आरो बेनि मोनसे गाहाम राहायानो जादों खौरां बिलाइ फरायनाय। जाय जाथाइया जानानै थांबाय, जाय जाथाइया जाथार गोन एबा इयुनाव जानो हागौ बेफोरखौ बुंथानाय, बिजिरनाय खौरां बिलाइनि बिबान होननानै साननाय जायो।

खौरां बिलाइ बायदि रोखोमनि दं। सानसेयारि, सानस्नियारि, दानथामारि बायसेथ्रा। सानसेयारि एबा सानस्नियारि लाइसिफ्रानो सरासनस्रायै खौरां एबा रादाब दैथायो। गुबुन गुबुन लाइसिफोराव खौरांनिख्रुइ सल’, सल ‘मा, रायथाइ बायदिसिना बांसिन थायो। बेनिखायनो बेफोरखौ खौरां बिलाइ बुंनो हाथावा। बेबादि रोखोमनि बोखावनायनि अनगायैबो आयना नायनानै खौरां बिलाइखौ माखासे थाखोआव बोखावनो हाबावो। जेरै-आबाद आयदानि, फालांगि आयदानि, बिगियान आयदानि सोमोन्दैल’ बिथा सावरायनाय थायो। बेफोरखौ खौरां बिलाइ बुङा बालानो सानलायमा लाइसि बुंनाया गाहाम।

खौरां बिलाइनि’ खौरां जथायनो थाखाय बुहुमनि गुबुन गुबुन हाददफ्राव गोबां खौरां फसंथान एबा आफाद दं। बेफोर खौरां जथायग्रा आफादफ्रा बुहुमनि बायदि जायगानिफ्राय गोनां खौरांफोरखौ बुथुमनानै बुहुमनि गासिबो हाददफ्राव दैथायहरो। बे फसंथानफोरनि मादाव बयनिख्रुइ देरसिना जादों रयथार। बुहुमनि गासिबो हादोदनि गाहाइ जायगाफ्राव बिसोरनि थान्दै दं। बेनि अनगायैबो प्रेसट्राष्ट अव इण्डिया, एबा पि, टि, आइ, एस ‘सियेयटेट प्रेस, नेफन बायदि खौरां जथायग्रा फसंथानफोर दंबावो। 

बेबादि मोनफ्रोमबो फसंथानआ टेलिग्राम, टेलिफ ‘न, बेतार बायदिसिना हेफाजाबजों खौरां जथाय गासिनो दें। गिदिद गिदिद सानसेयारि खौरां बिलाइनि मावसालिफ्राव टेलिप्रिन्टार मुंनि रोखोमसे जोन्थोर थायो। बेयाव बिगियाननि राहायै खौरां फसंथानफोरनिफ्राय दैथायहरनाय बायदि बायदि खौरांफ्रा गावनो याव साफायजानानै ओंखारो। खौरांगिरिफ्रा बे टाइप खालामनाय लेखा बिलाइनिफ्राय गोनां खौरांफोरखौ बुथुमनानै खौरां महरै फोसावो।

सानफ्रोमबोनि खौरां जथायनायानो खौरां बिलायनि गाहाय हाबा। बे खौराङा मेल आफाद, दाङाबाजि, बांग्रि, दै बाना हा। बबेबा हादोदनि हादुंग्रानि बरादआ फेलें जाखो बेनिल’ खौरा नङा, बबे हाददनि राजखान्थियाव गुन अरखा बबेयाव दावहा नांदों, बबेयाव गोरोथा जादों, गेलेनायफ्राव सोर बान्था मोनखो, बिसायख ‘थियाव मबे राजखान्थि हान्जाया बांसिन भट मोननौ देरहानो हागौ बेफोरखौ खौरां बिलाइयाव नुनो मोनो।

बेफोरनि अनगायैबो खौरां बिलाइया बायदि जाथाइ फोसावनायनि गाहाम आरो मोनसे गाहाइ राहा। बेनि हेफाजाबै बायदि जाथाइनि खौरां फोसावनायनि राहा खालामनो हायो। जाय जाय गेलेनाय बादायलानायनिफ्राय बाहागो लानो गोसो  जायो बिसोर खौरां बिलाइयावनो सम जायगा आरो बादायगिरिफोरनि सोमोन्दै मिथिनो हायो। थुनफावथाय एबा सिनेमा नायनो गोसो जानायफ्राबो खौरां बिलाइनि गेजेरजों बिफोरनि उदिस लानो हायो। गावनि बेसादखौ मोजां मोनहोनो गोसो जानाय खौरां बिलाइयाव फोसाव बिलाइ होनो हायो।

सोनाबनि हाददफ्राव खौरां बिलाइनि जौगाखांनायखौ नुयोब्ला गोमोहाबनो गोनां जायो। बृटेइन, आमेरिका, फ्रान्स, रासिया बायदि हाददआव खौरां बिलाइनि बिलाइफ्रा औरैबादि बुरजादि बेखौ सानसेयैनो फरायजोबनाया गोब्राब। गुबुन हादोदनि खौरां बिलाइफोरनि मादाव टाइमस, निउइर्क टाइमस आरिफोरानो मान जखाया जोबोर गाहायथार।

खौरां बिलाइनि बिबाना गुबैयै मोननै। खौरां फोसावनाय आरो सुजुगिरिया सुजुनाय। सिगाङाव बियो खौरां फोसावो, नैथियाव बोहैथि जानायनि आखु बेनि जाउनफोरखौ गाहामै बिजिरनानै सानै हयै बिबुंथि फोरमायथियो। बायदि आयदायाव जायनि बिबुंथिया गनायजाथाव होननानै मानिजायो बिबादि गोरों गोरायानो सुजुगियिारि रायथाइ लिरनायनि बिबानखौ मोनो। बिथांमोनहा समब्रा समब्रि जेंनाफोरनि गुदु गादा जेथोफोरखौ बेखेवनानै फरायग्राफोरखौ बेफोरनि गुबै बिजिरथिखौ मोनथिनो नाजानायाव मदद खालामो।

आथिखालनि मुगायाव खौरां बिलाइ खौरांल’ फोसावआबालानो गावनि बिबुंसारनि हेफाजाबजों सोलो खालामना नौनारनि बिबुंथिखौबो बेरखांहोयो। गिदिद हाददआव थानाय मानसिफोरनि गेजेराव खायफाया गावनि उदैखौल’ सानग्रा, खायफाया सुरां खारबार खालामग्रा आरो खायफाया हादद आरो माहारिनि फोथायखेबस’ मावग्रा। 

बे बायदियाव इनाय अनागारखौ गोरा आखाइजों साननि सोराङाव बरननानै लाबोनानै सोंखारिनाय एबा गोरिब गुन्द्रानि दुखु दाहानि सल ‘खौ फोसावनानै बिसोरखौ बोखांनो थाखाय राष्ट्र एबा माहारिखौ फोजानाया बोगदाद खौरांगिरिनि हाबा। गोबां समाव खौरां बिलाइनि हेफाजाबआवनो इनायखौ होबथानाय जानानै फैयो।

खौरां बिलाइ आरो साफायग्राखौ चीन हादरआव सिगां दिहुनग्रोदोंमोन होननानै मोनथिनो मोनो। इउर ‘पआव इटालि आरो जार्मानियाव सिगां खौरां बिलाइखौ दिहुनजेनो। भारतआवबो मगल राजाफोरनि समाव खौरां बिलाइ सोलियोमोन होननानै मिथिनाय जायो। बबेखानि गावसोनि थांखिखौ जाफुंहोनो थाखाय बादशाहफ्रा आखाइजों लिरनाय रोखोमसे खौरां बिलाइ हगारनायमोन। 

आथिखालनि भारतआव गुबुन गुबुन रावनि खौरां बिलाइ दंसै। बेपोरनि मादाव इंराजी रावनि Blitz Hindustan, Standard, Statesman; हिन्दी रावनि बिश्वामित्र, बांला रावनि अमृत बाजार पत्रिका, आनन्द बाजार पत्रिका, जुगान्तर आरो आसामाव इंराजि रावनि Assam Tribune, Frontier Times, असमिया रावनि जनमभुमि, दैनिक असम, नतुन असमिया, असमबानी बेफोरनो गाहाइ खौरां बिलाइ।

आथिखालनि सोदोमस्रियाव बायदि आयदा आरो बिथिङाव-खौरां बिलाइनि गोहोमखौ नेवसिनो हाया। नाथाय गासिबो खौरां बिलाइखौ नाजाथाव बुंजोबनो हाया। इनाय थांखि गोनां मानसिनि दैदेननायाव खौरां बिलाइया सुबुं माहारिनि हास्थायनाय नाजानायफोरखौ फैमाल खालामनानै होनो हागौ। बेनिखायनो खौरां बिलाइनि हाबाया जानांगौ सुबुं माहारिनि गाहामनि थाखाय गावनि गोहोखौ बाहायनाय। 

फरायसानि मावनांगौ हाबा

मानसिनि जिउवा जोबोद गुदु गादा आरो जुजिनायजों होंगो दोंगो। उन्दै आरो सेंग्रा-जालिया समाव मोननांगौ सोलोंथाइखौ मोनोब्लानो एबा लानो हायोब्लानो बे जिउनि दावहा एबा जुजिनायाव देरहासाद जानो हायो। मुसुखानि मुस्रिया बेरखाङो खोमथा खामफानि सायाव गोसोम समायना दालाय नुनो मोन। बे बादिनो सोलोंथाइनि बुनियादआ गोरा गोख्रों जायोब्ला बेनि जाय सन्दे-बन्दे जिउ दानो हायो। जिउनि बाहागोआव लानो गोनां सोलोंथाइखौ लायोब्ला मानसिया देरहासाद जिउनि बिगोमा जानो हायो। बेनिखायनो उन्दै समनि फरायसाफ्रा गियान बुथुमनायाव बाहायनांगौ।

फरायसा जिउनि मावनो गोनां आरो बिबाना जोबोद गिलिद। बिद्या लानो जुरिनाय समनिफ्राय संसाराव हाबनायनि सिगां समसिम मानसिनि जिउनि बे गोलाव आन्थोरखौनो फरायसा जिउ बुंनाय जायो। गुरै हामा माथाखौ जेरै महर होनो हायो, नाथाय गोरा हाखौ जेबो महर होनो हानाय जाया। फरायसा समाव मानसिया गोरलैयै हायो। बे समाव गोसोनि सायाव गोग्लैनाय गोहोमआ जेब्लाबो गोमोरनानै थाङा। 

संसारनि बायदि जेंना आरो गुदुं राहाजों जुजियै जुजियै जेब्ला मानसिनि गोसोआ थेरबेथेर जायो अब्ला फरायसा जिउनि सोलोंथाइयानो बिखौ जिउनि गासिबो हाल सालआव दिदोम कारखानाफ्रावबो मोब्लिब गोहोआ गोनां बाहागो लानानै दं। बेरा फारसेथिं, आबादनि बिथिङावबो मोब्लिब गोहोआ मदद होगासिनो दं। पाम्पफिंनि हे फाजाबजों गोजौ दैखरनिफ्राय दै बोखांनानै आबादथिलियाव जगायनो हानाय जाबाय। बे जाउनाव अखा गोयै ओनसोलाव आरो खरान बोथोराव दै जगायनानै आबाद मावनो हानाय जाबाय।

रोगानाय आरो हान्थिनायावबो मोब्लिब दाननि अनजिमा गैया। गेदेद गेदेद नोगोरफ्राव मोब्लिब गोहोआ ट्राम गारि सोलायदों। गामि आरो नोगोरनि गेजेराव सोमोन्दो लाखिनानै सोलिगासिनो दं मोब्लिब ट्रेइन। बेयो खफ ‘जों सोलिनाय ट्रेइननिफ्रायबो गोख्रैसिन। अख्रां खुदुमहैनाय दालाइफ्राव गाखोलाय ओंखारलाय खालामनायनि मोनसेल’ राहायानो जादों मोब्लिबजों सोलिग्रा लिफ्ट। बेरा फारसेथिं टेलिग्राफ, टेलिफन आरो टेलिफ्रिन्टिं जायफ्रा मुलुगनि फोनांजाब राहाखौ गोख्रैसिन खालामदों बेफोरबो मोब्लिनिनो दान।

बन सावनानै मोब्लिब दिहुननायनि मुगा दा गैला। दानि मुगानि बिगियानिफ्रा दै बाना होबथानो थाखाय बुहुमनि गोख्रै बोहैमा दैमाफोरखौ थेनो थांनायाव मोनबाय जोबनो गैयै दै मोब्लिबनि उदिस। दैमाफोरनि दै दाहारावदि एफा गोबां मोब्लिब दं बेखौ सोर मोनथिगौमोन? दै मोब्लिब बादि फुंखाया जोबनो गैया। नाथाय बुहुमनि बन लाइनि बाख्रिया सानसे समाव जोबलांनो हागौ। 

बेनिखायनो बयबो हाददनि बन लाइखौ दोनथुमनानै दै दाहारनिफ्राय मोब्लिब दिहुनाय गोहो होनांसिगौ। थारै बुंनो थाङोब्ला जौगाखाङेहाददफ्रा बायगर दैमाफोरखौ कंक्रिटनि जिनज्रिजों बोनथेनानै मोब्लिब दिहुनोब्ला बिसोरनि रांखान्थिया जौगाखांगोन। कयलानि खनिफ्राव आखाइ होआबालाबो दै मोब्लिब दिहुननानै हादरनि इयुनखौ दानायाव गोसो होनाया खायदा गोरोंनि हाबा जागोन।

आथिखालनि मोब्लिबआ जोंनि अराय लोगो। मोब्लिबखौ नागारनानै जों आगानसेबो दावगानो हाया। जोंनि थांनानै थानांगौ मोब्लिबआ गोर्लै खालामाननै होबाय। बेल नङा जोंनि नोगोर बन्दफोरखौ मोब्लिब सोराङा समायना रमायना खालामदों। बेनि अनगायैबो, मुगानि उनाव मुगा खोमसियाव गोग्लैनानै थानाय गारिफोरखौ मोब्लिबआ सोरां खालामबाय। फुं-सान-हर अरायबो मोब्लिबआ जोंखौ सिबिगासिनो दं। फंसे रावयै बुंनो थाङोब्ला सुबुंनि जिउवा मोब्लिबआ दिनै एंगारथावै मुवा। सुबुं सोदोमस्रिनि जौगाखांनायाव मोब्लिबनि दानखौ रावबो गनाया बालानो थानो हाया।

आसाम मिथिंगायारि सम्पद

बेखेवनाय : सानथ्र ‘नो हायै दैमा दैसा, हाजो हाला, बिलो बिलोमा, बिफां लाइफां जों बुंफबनाय आसामा मिथिंगायारि नुथाइयावल’ समायना नङा, सानस ‘हायि मिथिंगानि दोहोनजों आबुं जानानै दं। सानजा एबा सा-सानजा भारतनि मिथिंगानि राणीया आसामानो। हाजो हाला, हायेन जौयेनाव मोजां रोखोमा आबाद दिहुननो हानाय आसामखौ सानसे समाव सनानि आसाम होननानै बुंनो हायोमोन। मिथिंगानि दोहोनआबो आबुङोनो दंबोयो आरो बेफोर दोहोनखौ खोख्लैसोनासै दोनबोदों।

मिथिंगानि दोहोनजों जारिमिनारि जौगानाय, सुबुं फुंखाखौ मोजाङै हाबायाव फोनांनो हानाय आरो हाददखौ जौगाहोनाय आरो गुबुनारि हाददनि खावरि खामायनायाव गोबां मदद होयो।

दोहोनफोरनि गोसारनाय : मिथिंगानि गुवार बिखायाव थानाय गोमोथाव सोरबिथिंफोरानो गुबुयै मिथिंगानि दोहोन। बेफोर जादों हाग्रानि, जिब जुनार, दैनि दोहोन आरो खनिनि दोहोन आरो हानि दोहोन।

हाग्रानि दोहोन : आसामनि बिखायाव सानथ्र ‘हायि बेसेन गोनां दंफांफोर दं। साल-सनालु, खैरो, खुज्राब, गामबारि, सेगुन, अनारु, थिथासाब, थाइलाद, सोमब्लि, गुग्रा बायदि दंसोगारो बेफोरखौ न ‘लुनाय, रेल गारीनि स्लिफार बानायनाय, दालां लुनाय हाबायाव बाहायो आरो गुबुन जायगाफोराव फानहरना रांखामायो एबा बिबांनि खाजोना मोननाय जायो। अगरु, सनदन बिफांफोरनिफ्राय मोदोमफ्रु बेसाद दिहुननानै गुबुन जायगायाव हरनो हायो। साल बिफांनिफ्राय धुना, बानायनाय जायो। 

सोमब्लि बंफांखौ सलाइ खाथि, साहा बिलाइनि बाकसु, दालान लुनायाव बाहायनाय जायो। बेनि अनगायै, औवा राइदिं नांगौ रोखोमनि जिगाव मोननाय जायो। बेफोरजों गोबां रोखोमनि फिसा फिसौ दारिमिन फसंनो हायो आरो हाबा गैजायिफोरनो थांना थानायनि खाबुहोयो। लेखा बिलाइ दिहुननायव औवाफोरा गोबां मदद होयो। राइदिंफोरजों गोबां रोखोमनि जिरायग्रा मासि बानायना रां खामायनो हायो। थुरि, एंखोर, नोलो, थांगा आरो गुबुन गुबुन जादनि मैखुनबो मोन्नाय जायो आरो आसाम सरकारा बेफोरनिफ्राय बोसोरै कौटि कौटि राजह खाजना मोन्नो हायो। नाथाय दा साना-हना फारसेनिफ्राय आसामनि हाग्रामाखौ फोजोबस्रांनो हमबाय। जावनाव अखा हायि, सोरबिथिंफोरा बारहावायाव गाज्रि जानो हमबाय।

जिब जुनारनि दोहोन : आसामनि मोनसे दोहोनि गोनां बेसेना जादों जिब जुनारनि दोहोन। आसामनि फिसा गेदेर हाग्रामायाव गराय, मैदेर मोसा, लख्रा, अमा, गान्दा, मुफुर, रोखोम रोखोम मोख्रा, जिबौ, सिंह नेवलाइ, मै, बनहाफा, सियाल जिमार, मोदै, जाहामालाय, सिख, मानदाब मोफौ मोन्नो थाङो। दाउफोरनि गेजेराव दाउराइ, दामसार, बाथ’ दाउब’ धनेस, दाउमैना, दाउथु, दाउदिग्ला, दाउ खैरा, दाबां हांसो बायदि जाथोनि दाउ मोनो। 

गान्दा, मोसा, मैदेरफ्रा आसामनि बेसेन गोनां दोहोन। आसामनि गंसेल’ गं थानाय मुलुग नाङैनो मुंदांखा। मैदेर हाथाइ आरो गान्दाया गंजों बेसेन गोनां गानग्रा गहेना फाथि दानाय जायो। आरो कौटि कौटि रां एबा खाजोना मोननो हायो। धनेस दाउ आरो जिबौनि बिदैजों कुलि बानायो। आसामनि दैमा दैसा बिलोफोराव गोबां रोखोमनि ना मोननाय जायो।

बेफोर रायजोनि रां बाख्रियाव जमा थाफैयो। आसामारिफोरनि थाखाय बेफोर गाहाम जाग्रा आदार। बेफोर ओनसोलाव दाउबादि जारिमिननि जायगा दानानै हटेल बायदि खुलिनो हायो। रबाद आबाद खालामनानै लहा दिहुनोबो हानायनि खाबु दं। बेनि जारिमिन फसंनानै रां खान्थियारि जौगाथाय खालामनो लाम खाबु दं।

दैनि दोहोन : आसामाव गोबां दैमाफोर दं। बेफोर दैमाखौ दै सारनायजों लोगोसे मोब्लिब गोहो दिहुननो हायो। आरो हाददआरि फसंनायाव गोहोम गोनां जागोन आरो माव दिहुनथाया बांगोन। नंखायनो दैमाफोरखौ बान्दो थेना सुबुं जिउ खांनायाव गोनां खालामनो रां बिथांखि लानायाव सरकारा नोजोर होयोब्ला मिथिंगायारि गोहोखौ बाहायनो हानाय जागोन।

खनिनि दोहोन : खनि बेसाद एबा दोहोनआव आसाम हाददा गावनि आथिङाव गसंनो हानाय जखानि दं। केरासिन आरो पेट्रलियामआनो गुदि। बुहुमनि गोजामसिन थाव सोदांग्रा दिगबैया आसामावनो दें। आथिखालाव आसामाव थावनि फुंखाया जाबाय-डिगबै, नाहरकटिया, मराण, लखवा, हुग्रीजान, गेलखि आरो रुद्र सागरआवबो मखजाथाव। 

बेफोर गोबां थावखो सोदांनो थाखाय डिगबै, बङाइगामि नुनमाटि आरो नमिलिगर मुंनि जायगायाव थाव सोदांसालि फजनाय जादों। आसामनि बुरलुं बुथुर हायेनाव थावनि फुंखा दं होननानै मिथिनो मोनदों। थाव आरो मिथिंगा गेस दिहुननो थाखाय आसाम मोजां खाबुबो दं। आग्लायनाय थावखौ बिहारनि बारावनियावबो सोदांनाय जायो। आसामाव कयलाबो मोननाय जायो। लिडु, मारघेरिथा, बरगलाइ टिप, माकुम ओनसोला कयलानि फुंखा दं। सुनै अन्थाइ, बाला सान्दि मोन्नाय जयो सनास्रि बालायाव सना गुन्द्रा जायो आरो हानि दोहोनाबो जोबोद गोबां दं।

फोजोबनाय : आसामनि बिखायाव गोसारनानै थानाय दोहोनफोरखौ मोजाङैनो बाहायनो हायोब्ला आसामाव रांखान्थियारि जौगानायाव मदद होनाय जागोन। लोगोसे हान्था मेलाफोरखौ सरकारा गोदानै लुनानै होयोब्ला आरोबाव गाहाम जागोन। आसाम सरकारा सोलोंथाइ मोन्नाय खामानि मोनै सेंग्रा-सिख्लाफोरखौ नांगौ बायदि, सोलोंथाइ लाहोनानै गावनि आयथिङाव गावनो गसंनो हागोन।

भारतनि सुबुं जेंना

बेखेवनाय : बुहुमनि गेजेराव सुबुं बिसाननि फारसे नायनो थाङोब्ला जोंनि भारतनि जायगाया चीन हादरनि उनावनो जायगा मोननानै दं। 1991 मायथाइनि सुबुं सुमारिनि बादिब्ला भारतनि सुबुं बिसाना 84.4 कौटि। आथिखालनि सुबुं बिसानखौ होबथानो हायाब्ला भारतआ नैजिसे जौथाइयाव सुबुं बिसाननि दैबाना जागोन। आरो गोब्राब जेंनानि मोगा-मोगि जानांगोन। आरो आदार, थानाय रोखोमखौ फोजौनांगोन।

फुवारसारनाय : भारतआ सुबुं बानायनायजोजं लोगोसे आदारनि दिहुनथाइखौ बांहोथाइनो हानांगोन। सुबुं दोहोनखौ मोजाङै बाहायनो रोङैयावबो जोंनि हादरआ बे बादि खैफोदनि मोगा-मोगि जानांबोदों। मिथिंगायारि दोहोनआ जोंनि हादरआव जोबनो गैयै दङ’ नाथाय नांगौ बायदि हाबायाव बाहायनो हायाखै।

बेनि हायाव खनिनि फुंखा दं, हाग्रामा दोहोन दं। गोबां मिथिंगायारि दोहोन थासेयावबो भारतआ आंखाल जों नाख्रेब जादों। गाहाम बिथांखि लायोब्ला सरकारनि बिखुग्राफ्रा जाखोमा जोबनाय आरो गावनि साननानै बाहायनायावबो लाजिनांथाव जायनि थाखाय बे हादरा रांखान्थियारि बिथिङाव गोग्लैसोनानै दं। आदार दिहुन्नाय आरो सुबुं बिसान बांनायजों खाथि सोमोन्दो दं। दानि जौगाथाइ आरो गोनोखोनि मुगायाव मामालयासनि सानथिखौ बाहायनो नाजानाय नुनो मोनो। 

बे सानथिनि बादिब्ला मिथिंगानि दोहोनखौ मोजाङै हाबायाव बाहायनाय, समानै रानसारनायनि लामा खालामनाय, खरफानिया आरो सुबुं बिसानखौ सावरायनाय जादों। भारतआ बांद्राय सुबुं बिसान गोनां हादर। हारिनि आयया लेखा एबा साख्रि लाइनआव बांदों, नाथाय मोगथाङाव बाङाखै। आबाद आरो दारिमिन मोननैबो दिहुनथाइखौ गोख्रै खालाम नांगोन।

सुबुं बिसाना बांनाय गोबां जाहोन दं। आथिखालनि सावस्रि फाहामनायनि राहाया जोबोद गोख्रै हाराव बांबाय आरो नखर फुदुयनायनि बाथ्राखौ दाबो भारत आरिफ्रा गाहाम नोजोरै बजबदों होननानै बुंनो हाया। सोलोंथाइनि सोरां मोनस ‘यै जायगायाव दाबो उन्दै बैसोआव हाबा लानानै ब्लेन ब्लेन फिसा दिहुनगासिनो दं। गोदोनि समाव मारसि बायदि बेरामाव थैनानै सुबुं बिसानआ एसेल’ जादोंमोन। नाथाय दानि मुगायाव थैग्लुंनाय बेरामा जानो हालिया। मिथिंगानि खैफोर आरो माहारिनि अलखदफोरखौ होबथानो हानाय जाबाय।

सुबुं बिसान बांनाया भारतनि थाखायल’ बेसेबां गेदेर जेंना। बेखौ होबथानायनि मोनसेल’ राहा दं। नखर बिथांखिखौ गुबुङै जाफुं होनाय आरो मेगन गुनु खालामनाय। नोगोरमा, नोगोर, गामि आरो लागोफोराव बेफोरनि बागै सोलोंथाइ लाहैनानै आरो गोनोखोआरि नेमजों आबाद मावहोनानै आबाद दिहुनहोनांगौ। गोनोखोआरि राहाजों सुबुं बिसान बांनायखौ होबथानांगौ आरो फोथाय होनांगौ। सासे एबा सानै गथ ‘आनो थोजासे बे स्लगानजों इन्जुराव लिरब्लानो एंब्रायै बुजायना मोगथाङाव जायोब्ला हादरनि सुबुं बिसान एरनायखौ होबथा नांगोन एबा होबथानो हानांगोन।

फोजोबनाय : सुबुं गोहो, मिथिंगा गोहो आरो नखर बिथांखिखौ गाहामै मावफुंनो हायोब्ला भारतआ सुबुं बिसान बानायखौ मावदिहुनथाइ समान खालामनांगोन।

बेयो दै बादि सैथोथार। 

भारतारि हारिमु

भारतआ गंसे गेदेर हादोर। भरतारि हारिमुवा गेरेमसा महर मोननायाव मोनसे हारिनिफ्रायल’ सोमजिनाय नङा। आर्ज्य, अनार्ज्य, मंगलीया, द्राबिड़ी बेबादि बायदि रोखोमनि हारिमुनि दै बोहैमानि दाहार, दालाइ-दाहार ज’ लोगो लानानै भारतारि हारिमुनि लैथो दानाय जादों। बेनि अनगायै गोदो गोदाय ग्रीक, शक,हुन बायदि बायदि मानसि हान्जाया लैहोर लैहोर भारत हादरआव फैदोंमोन आरो बेवहाय अरायबो थानो थाखाय न ‘खर फसंदोंमोन। 

गोदोनि भारत जारिमिनआ जेरै दावहादिंनायनि जारिमिन, बिब्दियै गोरोबलायनायनिबो जारिमिन। रावतत्व सामाजिक, राजखान्थि आदर्श, थुनलाइ, सिल्प हारिमु, नायबिजिर (दर्शन) बायदि बायदि आखुवाव मोनसे गिदिर गोरोबलायनाय सोरजि जों नुनो मोनो। बे गोरोबनाय भारतारि हारिमुनि थार महरखौ बेखेवस्रांनानै होयो। भारतारि हारिमुवा गोरोबलायनायनि आदर्शजों थांनानै दङ’। बे हारिमुनि गोरोबलायनाया एरैबादि गोथौमोन दि बेनि बायदि गुबै खबामखौ हमनो हानाया जोबोद गोब्राब जानानै फैबाय।

लासै लासै जौगाखांनाय बोलोआनो जादों नंगुबै जिउ बोलो। बे जौगाखांनाय बोलोआ जादों भारतारि हारिमुनि जिउ। बेनिखायनो भारतारि हारिमुखौ जिउ-बोलो होन्नानै बुंजाथावो। जारिमिननि गुबुन गुबुन थाखोआ भारतारि हारिमुनि मोदोमाव मोनफा मोनफा खुसेरनाय नेरसोन, गालांदों। बेवहायनो जों सोदोमस्रि आरो हारिमु बे मोननै सोदोबनि गेजेराव माबाफोर गुबुन गुबुन सोदोबथि दङ’ नामा बेखौ साननानै नायनाया गाहाम जागोन। 

गमामा बुंनो थाङोब्ला बे मोननैनि गेजेराव फाराग दङ’। मोनसेखौ एंगारनानै मोनसेखौ जों बाहायनो हाया। सोदोमस्रिया मोनसे समाज एबा राजखान्थिनि हालसालखौ दिन्थिनानै होयो। बेयो मोनसे समाज लामा। बेबादि जिउ लामाजोंसो हारिमु जिउवा सोमजिखाङो। समाजआ मोजां जायाब्ला एबा हाब्रु गोनां जायाब्ला रावबो मानसिया एबा आफादआ सोरजि गोनां खामानि आखाइयाव लानो हाया। फारसेथिं हारिमुवा जादों मोनसे हारि एबा समाजनि जिउ आयना। 

मोनसे हारिया सोदोमस्रि गोनां जानो हागौ नाथाय बेहा गोर्बोआव बजबना लाथावथाव हारिमु थाखोथायाबो हारि एबा समाजनि-जिउ आयना। मोनसे हारिया सोदोमस्रि गोनां जानो हागौ। राव, थुनलाइ, आरिमु हारिमु, नायबिजिर बायदि बायदि खल ‘राव गेवलां नुनाय आखु खान्थियानो जादों- मोनसे हारिनि हारिमु फारला। सोदोमस्रिया समाजखौ आब्रु लाखिनानै हारिमु दानायाव आरो महर होनायाव गोनां मदद होयो।

हारिमुनि थेर-बेथेर बायस’नो रोङै आखुवानो जादों भारतारि जिउनि गोनां दौलद। बेनि खबामा होबथानो हायै बोहैथि निज्रा बादि बेयो गोदोनिफ्रायनो जिरोन लायाब्लानो गोगो आरो गोथारै बोहैगासिनो दङ’। समाजनि सायाव मिथिंगानि आगान गोलैनाया जेब्लाबो थार बाथ्रा। भारतारि बुहुम जिउवा गोमोथाव। फारसेथिं रानस्राव बालाहामा, फारसेथिं बारदैसिख्लानि बोदोर मोसानाय। 

फारसेथिं गोजौ गोजौ हाजो हाजोमा; फारसेथिं फैलाव हायेन ओनसोल। भारतनि फैलाव हामा मोनसे समाव बायदि बायदि हादोरनिफ्राय गोदान गोदान मानसि हान्जा हांख्रायहरदोंमोन। एछियानि सोरगिदिंनिफ्राय फैनाय मानसि हान्जानि दै दाहारा बे हादोरखौ लोब लोब लोमदोंमोन। मोनफ्रोमबो, हारिया गाव गावनि आखल- आखुयै हारिमु सुजुनायाव गोनां बाहागो लादोंमोन।

मिथिंगानि गुबुन गुबुन आखलनि थाखाय जाथों एबा माबाफोर जाहोननि थाखाय जाथों जाय आर्ज्यआ थाबायदिंनानै फैनानै भारत हादोरआव अरायनि थाखाय थानो हमदोंमोन बिसोरनि गासिबोआनो गोदोनि थाग्रासालि गेजेर एछियाजों सोमोन्दो लाखिनाया एफा एफा जानो हमदोंमोन। अब्ला भारत आरो आफगानिस्थानखौ खौसे खालामनायनि लाहार-फाहार नाजानाय फेलें जादोंमोन। मोनसे समाव बे मोननै ओनसोलनि गेजेराव थांनाल-फैलाय दङ ‘मोन। बे थांलाय-फैलायनि फोरमानखौ दाबो कान्दाहार चहरआ दिन्थियो। 

‘कान्दाहार ‘आ जादों भारतारि मुं। ग्रीक मानसिफोरा पान्जाब आरो आफगानिस्थानखौ खौसे दाजाबनो नाजादोंमोन। बिसोरनि नाजानाया नाथाय फेलें जादोंमोन। बेबादिनो मौर्ज्यफोरनि गोसारनाय मुगायाव भारत आरो कान्दाहारखौ मोनसे खालामनो हुरल्लं-हुथुं नाजानाय जादोंमोन। बे नाजानायाव ग्रीकफोरा फेलें जानायबादि बिसोरबो फेलें जादोंमोन। भारतारि हारिमुवा मोनसे समाव दुलाराय खोला सानजा ओनसोलाव गोसारदोंमोन। 

बेनि फोरमानखौ जों ब्रह्म हादोर, कम्ब ‘दिया, इण्ड ‘नेछिया बायदि बायदि हादोरआव नुनो मोन। बे ओनसोलफोराव 12 जौ बोसोर थांनानै थानाय हिन्दु राष्ट्रफोरानो बेनि थार फोरमान। भारतारि हारिमुनि गिलु-बालु दाहारा गेजेर एछियानिफ्राय हमजेन्नानै खोला सानजा एसियासिम साग्लोबदोंमोन। बे हाबाया जाफुंदोंमोन दै-लामा आरो, हा-लामाजों।

गुवार मेगनै नायोब्ला जों नुनो मोनोदि भारतनि जारिमनआ जादों राइजो जौगाखांनाय बायनाय आरो दाफिननायनि जारिमन। मोनफा मोनफा मानसि हान्जानि गाग्लोबनाय एबा हान्जादिंबोनाय जारिमिन। मोनसे हारिनि उनाव मोनसे हारिया राइजो खुंनाय बायदि बायदि जाथाइफोरजोंनो भारतनि जारिमिनआ लिरदोदो जानानै दङ’। अब्लाबो भारतारि हारिमुनि गुबै दाहारा गोबांनिख्रुइ गोबांसिन गोहो बोलो लानानै बोहैगासिनो दङ’। बेयो हरखाबै राइजो बायनाय दाफिननाय नारा-नाथा नाजानायाव थेर-बेथेर जानानै थाङाखै। 

बेनो जादों भारतारि हारिमु आरो थांखिनि मैखोम आखु। महेन्ज ‘दार’ आरो हरप्पानि हारिमुवा मोनसे आर्ज्य सिगां मुगानि राव बुङो। बे हारिमुवा समनि गिलु-बालु दान’ महराव थेर-बेथेर जादोंमोन-बियो थार बाथ्रा। अब्लाबो बियो रानज्रिं खुज्रिं गाब गैयै महर मुस्री लायाखैमोन। महेन्ज ‘दार ‘नि हारिमुनि सिमान लानानै बेनि सायाव उन मुंगानि आर्ज्य हारिफोरा गोदान हारिमु जिउ दानो खाबु मोन्दोंमोन। 

बेनि बिखानिफ्राय हारिमुनि माखासे गोनां हासारखौ बिसोर बुथुमनानै लादोंमोन। सिब आरो शक्ति सिबिनायनि गुदिखौ नायगिरनानै गोरों-गोरा प्रत्मत्तात्बिकफ्रा बेनि खाथियाव साफिदोंमोन आरो बेवहायनो बिसोर गुदिखौ नायगिरनानै मोन्दोंमोन। ध्यान खालामबाय थानाय शिबनि सानबोलाउरिया जादों महेन्ज ‘दार ‘नि हारिमु नेरसोन। बै सोदोमस्रिनि महराव बियो दाबो आगान जानानै दङ’।

भारतारि हारिमुनि खामफाया अरायबो मैखोम आरो जौस्रां-बेरस्रांमोन। गुबुन गुबुन हादोरनिफ्राय फैनाय दावहादिंग्राफोरा बेनि सिगाङाव दुलाराय जेनजोबदोंमोन। गोबांसिन बायजो गोहोम हाबफैनायफ्रा भारतारि हारिमुनि मन ‘ग्लाबनाय आखुनिफ्राय थरल्ल’ बारग ‘नो हायाखैमोन। फोरमान होनो थांब्ला जों गमामा बुंनो हायोदि राजपुतफोरा भारत हादोरनि बारा गोजाम मानसि नङा।

नाथाय जों बांसिनानो बे थार बाथ्राखौ गोर्बो सिंनिफ्राय बावगारनो हमबाय बे राजपुतफोरा भारतारि हारिमु बाख्रि फेहेरनाय हाबायाव गोनां मदद होदोंमोन। राजपुत सावगारि बिलिदनाय शिल्पआ जादों बेनि फोरमान।

भारत जारिमनआव माबोरै नखरनि आरो बाइहानिफ्राय फैनायनि गेजेराव मोनसे हारिमु गोरोबथा जिराद सोमजिखांदोंमोन बेनिबो फोरमान दङ’। द्राबिड़ आरो आर्ज्य हारिमुनि बाथ्राखौ जों बुंनो हायो। द्राबिड़ समाजाव सोलिबोनाय माखासे मोदाइ जो-जोलाखौ लाजेननानै धोरोम नेम खान्थिफोरखौबो आर्ज्य समाजआ बोज ‘बनानै लादोंमोन। बेबादिनो द्राबिड़ पुर ‘हित थाखोखौ आर्ज्य ब्राह्माण समाजनि मान होनानै बोज ‘बनानै लानायबो जादोंमोन। बेबादि फोरमा गोबां दङ’।

आर्ज्यनि ‘बेदआव’ मोदाइजोखौ सिबिनानै लिरनाय जों नुनो मोनो। गोहो-बोलोखौ सिबिनायबो जों मिथिनो मोना। बिष्णु मोदाइ आरो शिब मोदाइ मुंख ‘नानै लिरनाय एफा एनैल’ जों मिथिनो मोनो। आथिखाल हिन्दु धोरोमाव सोलिबोनाय लिंङ्ग सिबिनायादि अनार्ज्य एबा असुर मुगानि जिराद, बाथ्राखौ सोरबा सोरबा गोरों-गोराफ्रा भिखा फोरदाननानै बुङो। हिन्दुनि स्राद्ध खुंनायनि नेमआ अनार्ज्य मुगानि बाउनाय। 

अनार्ज्य समाजाव दाबो गोथैनि सोलेरखौ सिबिनाय नेम दङ’। गोथैसालियाव जाग्रा-लोंग्रा मुवा, गानग्रा-जोमग्रा बायदि जिराद बाउहरफानाय नेमआ दाबो अनार्ज्य समाजआव जुगामि दङ’। आर्ज्य अनार्ज्यनि गोरोबलायनाय हाबाया मोनसे जौगाखां समनि गेजेरजों सोलिबोगासिनो दङ’। बेयो हरखाबै जानाय जिराद नङा। शिबखौ दक्ष राजानि जज्ञआव नेवसिनाय एबा जोबोद मुगैथाव रावै रायनाय जाथाइया मोनसे गेदेर सोदोबथि गोनां बाथ्रा जानानै दङ’। शिबआ जादों अनार्ज्य मोदाइ। 

पाबर्बतीया जादों, आर्ज्य समाजनि सिख्ला। आर्ज्य समाजाव बै समावबो अनार्ज्य शिबखौ बोज ‘बनानै लानाय जायाखैमोन। बेनि थाखाय बिनि सायाव जोबोद नेवसिनाय गोलैदोंमोन। नाथाय समनि लोगो लोगो शिबआ आर्ज्य थानसालियाव जायगा मोन्दोंमोन। अनार्ज्य हारिमुवा आर्ज्य हारिमुनि बिखायाव जायगा मोननो सम लादोंमोन। जोंनि कामाख्या मोदाइजोआबो आर्ज्य समाजआव जायगा मोननो गोबाव सम लादोंमोन। 

मानोना कामाख्याया सिगाङाव अनार्ज्य मोदाइजोमोन। उनाव आर्ज्य समाजआ काली एबा दुर्गानि सोलायनाय महर सानना लानानै बिखौ बोज ‘बनानै लादोंमोन। आथिखालाव सोलिबोनाय क ‘च राजानि, राइजो खुंनायनि समनिफ्राय ब्राह्माण पुर ‘हित समाजनि सिगां बेवहाय गार’ समाजनि मानसिया सिबिग्रा महरै दङ’मोन।

जारिमिनआ बुङोदि ग्रीकफोरनि आखाइयाव माइकेनियान हारिया दावहायाव जेनदोंमोनब्लाबो बिसोर ग्रीकफोरनि जिउवाव गोनां सोलायनाय लाबोंदोंमोन। र ‘मान साम्रज्यबादिनि गेजेन जानायनि उन समाव ग्रीकफोरनि हारिमुनि सोमोन्दै बे मोनसे रावखौनो बुंजायो। राइजो जै जादोंमोन- बेयो थार बाथ्रा। नाथाय सोलेरनि जै जायाखैमोन। फारसेथिं जों नुनोबो मोनो दि, जेननाय गोजौ हारिमुवा देरहासारनि जिउखौ जै खालामदोंमोन। भारत हादोरआव गोदो-गोदायनिफ्राय थाबोनाय मानसिफोरा दावहादिंग्रा आर्ज्य समाजनि आखाइयाव दुलाराय जेन्दोंमोन। 

बेबादिनो आर्ज्यनि देरहासारदिंनाया आबुं जादोंमोन। नाथाय फारसेथिं हारिमु बिलाइयाव अनार्ज्यनि हारिमु जिरादआ आर्ज्यनि हारिमु बाखिखौ गोगोम खालामदोंमोन। बेयो जादों जारिमिन फोरमायथिनाया थार बाथ्रा। बे गोरोबलायनाय सल ‘नि अनगायैबो

भारतारि हारिमु गोसारनायनि आरोबाव बाथ्रा दङ’। आगोलाव जादोंमोनब्लाबो ग ‘मामा बुंनो थाङोब्ला बौद्ध धोरोमनि फोसावनाय मुगाखौसो भारतारि हारिमुनि गुबै गोसारनाय मुगा बुंजाथावबो। 

माखासे गोरों-गोराफोरा बुङोदि जीशुख्रीष्टनि ‘छारमेन अनदि माउन्ट ‘नि सायाव बौद्ध थुनलाइनि गोहोम रेजेदनानै दङ’। फारसेथिं छुकिबादनि गुदिया क ‘राण शास्त्र होन्नानै बुंनाय जायो, अब्लाबो छुकिबाद आरो हुनिषदनि नायबिजिर (दर्शन) बे मोननैनि गेजेराव मोनसे गोमोथाव गोरोबलायनाय देंखो दङ’। 

बेफोर बाथ्राफ्रा बेखौनो फोरमायथियोदि भारतारि हारिमुवा जोबोद गोहोम गोनां गोरोबलायनाय जिराद। बेफोर जाहोननि थाखाय जों भास्कर्ज्य सावगारिं बिलिदनाय आखु, सिल्प, थुनलाइ बेफोर बायदि बायदियाव भारतारि जिउनि गोरोबलायनाय सोलेरनि नेरसोन जों नुनो मोनो। सा भारतनि बादि खोला भारतनि भास्कर्ज्यनि सायाव बायह्रिनि गोहोमआ गोथोङ़ै गोग्लैनो हायाखैमोन। बेनिखायनो बेनि मोनसे गावबा गाव आखु एबा नेम जों नुनो मोनो। 

बेयो भारतारि हारिमुनि बायदि आखुखौ गाब होदों। खोला भारतनि भास्कर्ज्यआव ख ‘ना आरो गोथों हांखोनि गोहोम दङ’। महर दानायाव गोमजोर आरो फैलाव आखु बेरखांनाय जों नुनो मोनो। मोनफ्रोमबो अंगि-भङ्गीया जुदा जुदा। बेवहाय मोनसे रोखोमनिल’ महर जों नुनोबो मोना। कान्जिभरामनि मन्दिरा बेफोर आखुनि फोरमान होयो। बे मन्दिरावनो बुंनो थाङोब्ला रोजासे खाम्फा दङ’। नाथाय मोनफ्रोमबो महर मुस्रीया रोखायै दस्रा दस्रा। बेफोर महर मुस्रीनि जोंखोल गाबनि गेलेनाय मुसुखाफोरनि मैखोम आखुवा जोंनि गोसोखौ दाबो सोमोनांहो॒यो।

फारसेथिं सा भारतनि भास्कर्ज्यआ दाक्षिणात्यनि भास्कर्ज्यजों गोरोबलाया। सा-भारतीय भास्कर्ज्यआव सोरगिदिं हांखो आरो खेंख्रा हांखोनि गोहोम दङ’। बे ओनसोलनि मन्दिरफोराव मुसलिम भास्कर्ज्यनि माखासे गोहोम गोलैदों। बे अथार बाथ्रा बुंनो थाङोब्ला बेयो जादों खौसेनि भास्कर्ज्य। बेनि समायनाय, गोरोबलायनाय आरो दानायनि रैरुब आखुवा गेवलां बेरखांदों।

दानायनि रैरुब आखु आरो सिखोन-साखोन मिजि मिजि आखुवा मुसलिम भास्कर्ज्यनि गुबै दौलद। हांखो हांखो गोरोबनाय आखुवा बेव दङ’। बायदि गानहोफबनाय जोमहोफबनाय थाब्लाबो दाथाइ हारिमुवा जोबनानै थाङाखै भुमसुनि सावगारिफोरबादि बेफोर गोथों। ग ‘मामा बुंनो थाङोब्ला सा भारतारि भास्कर्ज्यआ जादों गोरोबलायनाय जिराद। बेखौ जों गासिबो मुसलिमनि हमनो हाया। बेफोरनि थाखाय सोलिबोनाय हिन्दु आरो बाइह्रिनि मुसलिम आदर्श ज’ लोगो लानानै गोदान मोनसे भारतारि नेम सोरजिखांदों। हिन्दु भास्कर्ज्यआ मुसलिमनि आलायजाब्रे जेथो नेमखौ गोरलै खालामनानै होदों। 

बे गोरोबलानायनि गोगो नेरसोना जादों ताजहमल। हिन्दु भास्कर्ज्यनि हारिमु नेरसोना माखासे मुसलिम आफादफोराव ‘जायगा मोनबोगासिनो दङ’। हिन्दु भास्कर्ज्यनि दैहु आरो फामि बिबारआ मुसलमान बादसाहफोरनि गोथै फबसालियाव बाहायजानाय फोरमानबो जों मोनो। हारिमु सिबिनाय हाबायाव हिन्दु मुसलिमनि गोसोजों अरायबो गुवारमोन। बे गुवार गोसोनि थाखायनो फाइन आर्टचनि आयदायाव गोदान नेरसोन जोनोम मोनदोंमोन।

मोनसे हारिया फाइन आर्टचनि गेजोरजोंल’ थांनानै थायो। फाइन आर्टचफोरनि मादाव सावगारि बिलिरनाय दाथाइया गोबावसिन थावरियो होननानै बुंजायो। रावबो मानसिनि सामाजिक लानायनि आइजें। समाज सोलायनायनि लोगोजों बेनि सोलिनाय बाहायनाय सोमोन्दो दङ’। दोंफा मेथाइ एबा मेथाइनि नेम खान्थिया बारा गोबाव थावरिया। मेथाइ महर लाखिखौ थैरि गोसो बिलिदथिनि जोनोम होयो। गोसोनि खंखर सिङाव गुथालबादि जाखांनानै बेयो दसेनि उनाव स्रोबक् गोमोरलांफिनो।

सावगारिनि बिलिदनाय हारिमुवा अरायबो जेरावबो मुलुगनां जानानै दङ’। बे सावगारि बिलिदनाय हारिमुवा मोनसे हारिनि जिउनि गांनाय लुबैनायफोरखौ मुलुगनि मानसिफोरनि सिगाङाव दिन्थिनानै होयो। चीना सावगारि हारिमुवा जेरै चीन हादोरनि बायदि बायदि दिन्थियो, बेबादिनो मेस्किक ‘नि सावगारियाबो बै हादोरनि गांनाय लुबैनायफोरखौ रोखा रोखा दिन्थियो। पार्चीयान सावगारि हारिमुवा बिसोरनो आखा-फाखा दिन्थियो। बैबादिनो अजन्तनि सावगारिफोरा भारतारि हारिमुनि बौद्ध मुगानि बाथ्राखौनो फोसावो।

अजन्तानि खर’ सिङाव अराय हन्थानि थाखाय दाथाइ हारिमुवा जिउ लानानै थांनानै दङ’। सावगारि बिलिदनायनि रैरुब आखुवा बेफोरखौ मुलुगनां मोदोमफ्रु होदों। अजन्तानि सावगारिफोराव मोननै साननाय जिराद बेरखांदों। मोनसे जादों सन्यास जिउ आरो मोनसेया दुलाराय जिउ। 

मोननै रोखोमनि सावगारिखौ लोगोसेयैनो बिलिरनाय जादों। उन थाखोनि सावगारिफोरा जादों- जिउ रंजा बाजानि हुरल्लुं-हुथुं सावगारि। बेफोराव बेरखांफैदों बोलो, मान, मोजां मोन्नाय आरो जौबन। सिगांनि थाखोआव दङ’ अनज्लायनाय, ध्यान आरो गोमजोर सेरे। सान्नाय हनाय जिरादनि फारसेथिं नायोब्ला बे मोननै थाखोनि सावगारिया मोनसे रोखोमनि नङा। 

मोननै रोखोमा मोननै दस्रा दस्रा रोखा-रोखायै सावगारि बिलिरनानै होनाय जायाखै। जिउनि गोरोबलायैफोरखौ सरजाबनानै बिखायाव बोज ‘बनानै लानो हानाय गोहो -बोलो आखुखौ बे सावगारिफोरा जोंनो दिन्थिनानै होयो। बेनो जादों अजन्तानि सावगारिफोरनि राव।

भारतारि क्लासिकेल मेथाइया दाक्षिणात्यनि भास्कर्ज्यनि हारिमुबादि गोमजोमर आरो गोमोथाव। सा-भारतनि मेथाइया मोनसे गोदान जिराद जोंनि मेगननि सिगाङाव दिन्थियो। गोमजोर आखुनि लोगोसे जायगा जायगा बे मेथाइयाव जों मोनसे बिरबायनाय साननाय नुनोबो मोनो। बेखौनो देंखो जिरादनि सायाव ल’क एबा सुबुं मेथाइनि गोहोम गोलैनाय बुंनो हागौ।

थुनलाइ बाख्रि फारसे भारतारि हारिमुवा जोबोद गोगोमथार। बुंनो थाङोब्ला गोदोनि थुनलाइया जादों अबंलाउरिखौ सिबिनानै लिरनाय थुनलाइ। बिबो समाजनि मोनसे थाखोनि राव बुङो पाठान आरो मगल हादोरमानि सिङाव बांला हादोरनि खन्थाइ थुनलाइया गेरेमसा महर मुस्री मोन्दोंमोन। 

बेबादिनो महाराष्ट्रनि सिबिनाय खन्थाइ थुनलाइयाबो गेवलां महर मुस्रि मोन्दोंमोन। बृटिछनि आमोलाव भारतनि थुनलाइया बायदि महर लादोंमोन। अब्ला थुनलाइ सिबिग्राफोरा गोदान आखु लानानै लिरनो हमदोंमोन। थुनलाइया मुलुगनि रिफि रिफि बार बिलिरनाय मोननानै गोरा आरो समायना जादोंमोन। गावनि हानिफ्राय एरखुजायाब्लानो मुलुग साननि सोरांखौ गोबांखौ गोबाख्र ‘बनानै लानो हानायानो जादों भारतारि थुनलाइ जिउनि गोनांथि।

गोदान मुगानि भारतारि हारिमुवा गोरोबलायनायनि जिराद जानांगौ होननानै हारिनि बिफा महात्मा गान्धीया बुंलांदों। भास्कर्ज्य हारिमुबादि गोदान हारिमुवा दुलाराय जिउनि धोन-दौलद जानांगौ। अब्लासो बेयो जागोन गोरोबलायनायनि जिराद- सुबुं माहारिनि अनजालु स’ना फिथर आरो मुगा देरहासार दाथाइ जानायनि जोबोर गिदिर बान्था।

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top