Charles Darwin Biography | চাৰ্লছ ডাৰউইনৰ জীৱনী

চাৰ্ল্‌ছ ৰবাৰ্ট ডাৰৱিন (Charles Darwin) এজন প্ৰসিদ্ধ ইংৰাজ প্ৰাকৃতিক বিজ্ঞানী আৰু উদ্ভিদ বিজ্ঞানী আছিল। তেখেতে নিজৰ আৱিষ্কাৰ আৰু গৱেষণাৰ জৰিয়তে সেই সময়ৰ বহু অযুক্তিসংগত বিশ্বাস আৰু ধাৰণা দূৰ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল। এজন বন্ধুত্বসুলভ দেশীয় ভদ্ৰলোক ডাৰউইনে প্ৰথমবাৰৰ বাবে জীৱ-জন্তু আৰু মানুহৰ একে উৎসৰ কথা কৈ ভিক্টোৰিয়ান ধৰ্মীয় সমাজখনক বিস্মিত কৰিছিল। যদিও তেওঁৰ মতবাদ ধৰ্মবিশ্বাসৰ বিপৰীত আছিল, তৎসত্ত্বেও ই বিজ্ঞানৰ জগতত নতুন পথ প্ৰশস্ত কৰিছিল। বিশেষকৈ, উদীয়মান পেছাদাৰী বিজ্ঞানীৰ মাজত তেওঁৰ চিন্তাধাৰাই গভীৰ প্ৰভাৱ পেলালে। তেওঁৰ জীৱনকালৰ শেষলৈকে বিৱৰ্তনৰ ধাৰণাই বিজ্ঞান, সাহিত্য আৰু ৰাজনীতিত গভীৰভাৱে প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰিছিল। আত্মস্বীকৃত অজ্ঞানী হলেও, ডাৰউইনে লণ্ডনৰ ৱেষ্টমিনিষ্টাৰৰ এবেতে সমাধিস্থ হোৱা মুহূৰ্তটো তেওঁৰ প্রতি ব্ৰিটিছ সমাজৰ চূড়ান্ত সন্মান হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল।

Join Telegram channel

Follow us:

Read also: Marie Curie Biography | মেৰী কুৰীৰ জীৱনী

চাৰ্লছ ডাৰউইনৰ প্ৰাৰম্ভিক জীৱন তথা শিক্ষা | Earlier Life and Education of Charles Darwin 

চাৰ্লছ ডাৰৱিনৰ (Charles Darwin) জন্ম ১৮০৯ চনৰ ১২ ফেব্ৰুৱাৰীত হৈছিল। তেওঁৰ দেউতাকৰ নাম ৰবাৰ্ট ডাৰৱিন আৰু মাকৰ নাম ছুজান্না। ডাৰৱিন পিতৃ-মাতৃৰ ছয়জন সন্তানৰ ভিতৰত পঞ্চম আছিল। তেওঁৰ এজন ভায়েক, তিনিজনী ভনী আৰু এজনী বায়েক আছিল। তেওঁৰ দেউতাকৰ ফালৰ ককাক এৰাছমাছ ডাৰৱিন আছিল এজন প্ৰসিদ্ধ কবি আৰু চিকিৎসক, আৰু মাকৰ ফালৰ ককাক জোছিয়া ওৱেজউদ আছিল বিশ্বখ্যাত কুমাৰ। তেওঁৰ তৈয়াৰ কৰা সুন্দৰ কাৰুকাৰ্যৰে খচিত মাটিৰ তৈয়াৰী সামগ্ৰী সমগ্ৰ বিশ্বতে পৰিচিত আৰু প্ৰশংসিত আছিল। ঘৰৰ সমৃদ্ধি আৰু ভায়েক-ভনীয়েকৰ অপার স্নেহৰ মাজত ডাৰৱিন ডাঙৰ হৈছিল। কিন্তু আট বছৰ বয়সতে মাতৃৰ মৃত্যু তেওঁলোকৰ জীৱনত গভীৰ বিষাদ আৰু যন্ত্ৰণা কঢ়িয়াই আনিছিল।

ডাৰৱিনৰ শৈশৱ আৰু প্ৰাথমিক শিক্ষা
ঘৰৰ ওচৰৰ বিদ্যালয়ত এবছৰ পঢ়াৰ পিছত, ১৮১৮ চনত ডাৰৱিনক শ্ৰূছবাৰি স্কুলত ভৰ্তি কৰা হয়। এই সময়ছোৱাত তেওঁ শিক্ষাৰ প্রতি কিমান উৎসাহী আছিল, সেই বিষয়ে বিশেষ তথ্য নাই।

এডিনবৰা বিশ্ববিদ্যালয়ত ভৰ্তি আৰু অসন্তুষ্টি
১৮২৫ চনত, ১৬ বছৰ বয়সত, ডাৰৱিনক এডিনবৰা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ মেডিকেল স্কুলত নাম লগোৱা হয়। তেখেত দেউতাকৰ সৈতে শ্ৰূছবাৰিৰ দুখীয়া মানুহবোৰক চিকিৎসা কৰাত সহায় কৰিছিল। কিন্তু মেডিকেল পড়াশুনাত তেওঁৰ মন বহা নাছিল। মানুহৰ মৰাশ কাটি পৰীক্ষা কৰাৰ প্ৰক্ৰিয়া তেওঁৰ ভাল লগা নাছিল। তদুপৰি, শিক্ষকৰ পাঠদানত তেওঁ মনোযোগ দিব নোৱাৰিছিল।

প্লিনিয়ান চ’ছাইটিত যোগদান
তেওঁ দ্বিতীয় বৰ্ষত প্লিনিয়ান চ’ছাইটি নামৰ ছাত্ৰ সংগঠনত যোগ দিয়ে। তাত, তেওঁ ৰবাৰ্ট এডমণ্ড গ্ৰাণ্টৰ সৈতে সামুদ্ৰিক অমেৰুদণ্ডীৰ জীৱনচক্ৰ আৰু গঠন অধ্যয়ন কৰিছিল। ১৮২৭ চনৰ ২৭ মাৰ্চত, ডাৰৱিনে নিজৰ আৱিষ্কাৰৰ বিষয়ে উপস্থাপন কৰিছিল, য’ত অয়ষ্টাৰৰ খোলাত পোৱা ক’লা ৰঙৰ স্প’ৰবোৰ এবিধ জোকৰ কণী বুলি উল্লেখ কৰিছিল।

অস্ত্ৰোপচাৰ কক্ষৰ অভিজ্ঞতা
সেই সময়ত সংজ্ঞানাশক দৰৱৰ ব্যৱস্থা নাছিল, যাৰ বাবে ৰোগীক বেদনাদায়ক অস্ত্ৰোপচাৰৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছিল। এটা কণমানি শিশুৰ অস্ত্ৰোপচাৰৰ লোমহৰ্ষক দৃশ্য দেখি ডাৰৱিন অস্ত্ৰোপচাৰ কক্ষৰ পৰা পলাবলৈ বাধ্য হয়। এই ঘটনাৰ পিছত, তেওঁ কেতিয়াও চিকিৎসাশাস্ত্ৰত মন নিবস্তু নকৰিলে।

ধৰ্মশাস্ত্ৰ অধ্যয়ন আৰু উদ্ভিদ বিজ্ঞানৰ প্রতি আগ্ৰহ
ডাক্তৰ হোৱাৰ প্ৰতি অনীহা দেখি, ১৮২৮ চনত দেউতাকে ডাৰৱিনক কেম্ব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়ত ধৰ্মশাস্ত্ৰ অধ্যয়নৰ বাবে নাম লগাই দিয়ে, যাতে তেওঁ একজন ধৰ্মযাজক হ’ব পাৰে। কিন্তু তাতো তেওঁৰ মন বহা নাছিল। ইয়াৰ বিপৰীতে, তেওঁ কীট-পতংগৰ বিষয়ে অধিক আগ্ৰহী হৈ পৰে।

জন হেনস্ল’ৰ প্ৰভাৱ
এই সময়তে, ডাৰৱিনে জন হেনস্ল’ নামৰ এগৰাকী বিখ্যাত উদ্ভিদ বিজ্ঞানীক লগ পাইছিল। জন হেনস্ল’ ধৰ্মযাজক হোৱাৰ উপৰিও কেম্ব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উদ্ভিদ বিজ্ঞানৰ অধ্যাপক আছিল। তেখেতৰ সান্নিধ্যত ডাৰৱিনৰ উদ্ভিদ বিজ্ঞানৰ প্রতি গভীৰ আগ্ৰহ জন্মে।

চূড়ান্ত পৰীক্ষাত সফলতা
যদিও ডাৰৱিনৰ মূল আগ্ৰহ বিজ্ঞান আৰু প্ৰাকৃতিক অধ্যয়নৰ দিশে আছিল, তথাপি তেওঁ ধৰ্মযাজকৰ চূড়ান্ত পৰীক্ষাত সফলতাৰে উত্তীৰ্ণ হৈছিল।

চাৰ্লছ ডাৰৱিনৰ বিবাহ আৰু পাৰিবাৰিক জীৱন | Marriage and family life of Charles Darwin

চাৰ্লছ ডাৰৱিনে বিবাহৰ পৰিকল্পনা আৰু পাৰিবাৰিক জীৱন সন্দৰ্ভত বহু চিন্তা-ভাবনা কৰিছিল। তেওঁ কিছুদিন বিয়া কৰাৰ সপক্ষে আৰু বিপক্ষে বিভিন্ন যুক্তি পৰ্যালোচনা কৰাৰ পিছত ১৮৩৯ চনৰ ২৯ জানুৱাৰী তাৰিখে শেষত বিয়া কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল। তেখেতে নিজৰ মামা জোছিয়া ওৱেজউড (দ্বিতীয়)ৰ কন্যা এমা ওৱেজউডক বিয়া কৰিছিল। ডাৰৱিন আৰু এমাৰ দহটা ল’ৰা-ছোৱালী হৈছিল, যদিও দুটা শৈশৱতে মৃত্যুবৰণ কৰে আৰু তৃতীয়জনৰ মৃত্যু ১০ বছৰ বয়সত হৈছিল। বাকী সন্তানসমূহৰ ভিতৰত জৰ্জ, ফ্ৰেন্সিছ আৰু হ’ৰাছ পৰবর্তীকালে ডাঙৰ বিজ্ঞানী হৈ উঠিছিল। তেখেতৰ পুত্ৰ সন্তানৰ ভিতৰত এক বিশেষ গুণ থকা ৱিলিয়াম ইৰেজমাচৰ পৰিসৰে কোনো উল্লেখযোগ্য কৃতিত্ব লাভ নকৰিছিল। তেখেতৰ এক পুত্ৰ-সন্তান হেনৰিয়েটাৰ বিয়া হৈছিল, কিন্তু এলিজাবেথৰ বিয়া নাছিল। ডাৰৱিন তেওঁৰ পত্নী এমাক আৰু সকলো সন্তানক যথেষ্ট স্নেহ আৰু সন্মান প্ৰদান কৰিছিল।

এইচ্.এম্.এছ্ বিগল আৰু ডাৰউইনৰ সুযোগ | Opportunity for HMS Beagle and Darwin

১৮৩১ চনৰ গ্ৰীষ্মকালত, ডাৰৱিনে এডাম ছেজৱিক নামৰ বিখ্যাত ভূতত্ত্ববিদৰ লগত এক গুৰুত্বপূর্ণ ভ্ৰমণত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁলোকৰ উদ্দেশ্য আছিল, অঞ্চলৰ শিলাখণ্ডৰ গঠন অধ্যয়ন কৰা আৰু বিভিন্ন জীৱাশ্ম সংগ্ৰহ কৰা। এই ভ্ৰমণৰ অন্তত, ২৯ আগষ্টত, ডাৰৱিন ঘৰলৈ ঘূৰি আহি দুখন চিঠি লাভ কৰে।

ডাৰউইনক বিগলৰ প্ৰস্তাৱ
এই চিঠি দুটিত, এক বিশেষ প্ৰস্তাৱ আছিল – ডাৰৱিনক কেপ্টেইন ৰবাৰ্ট ফিৎসৰয়ৰ সৈতে এইচ্.এম্.এছ্ বিগল নামৰ জাহাজৰ সমুদ্ৰ অভিযানত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ। ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ বিস্তাৰ আৰু বাণিজ্যিক উদ্দেশ্যত, ব্রিটিছ চৰকাৰে পৃথিৱীৰ বিভিন্ন সমুদ্ৰ জৰীপ কৰাৰ সিদ্ধান্ত ল’লো আৰু এই কাৰ্যৰ বাবে বিগল জাহাজখনৰ নিৰ্বাচন কৰা হৈছিল।

ডাৰউইনৰ সন্দেহ আৰু পৰৱৰ্তী সিদ্ধান্ত
ফিৎসৰয়ৰ সৈতে যাত্ৰা কৰাৰ বাবে, ডাৰৱিনে প্ৰথমে কিছু সন্দেহ প্ৰকাশ কৰিছিল। তেওঁৰ দেউতাকৰ পৰা এই দীঘলীয়া আৰু বিপদসংকুল যাত্ৰাৰ বাবে অনুমতি নাছিল। কিন্তু, ডাৰৱিনৰ মোমায়েক, জোছিয়া ৱেজউডৰ হস্তক্ষেপৰ ফলত এই বাধা মচি গ’ল আৰু তেওঁ সমুদ্ৰ যাত্ৰাৰ প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰিছিল।

চাৰ্লছ ডাৰউইনৰ সমুদ্ৰ যাত্ৰাৰ সূচনা | Charles Darwin’s voyage began

১৮৩১ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ২৭ ডিচেম্বৰত ডাৰৱিনৰ বিগল জাহাজৰ যাত্ৰা দক্ষিণ আমেৰিকালৈ আৰম্ভ হয়। বিগল জাহাজটি আছিল মাত্ৰ নব্বৈ ফুট দীঘল আৰু চৌব্বাই ফুট বহল, সৰু আকাৰৰ জাহাজ। জাহাজটিত ৭৪ জন নাবিক আছিল আৰু দুইটা কেবিন আছিল, য其中 কেবিনটি কেপ্টেইনৰ বাবে নির্দিষ্ট আছিল আৰু অন্যটো ডাৰৱিন আৰু অন্য দুজন অফিচাৰৰ বাবে ভাগ কৰি ল’বলগীয়া হৈছিল। ডাৰৱিনৰ কেবিন ছিল মাত্ৰ ১১ ফুট দীঘল আৰু ১০ ফুট পুতল।

ডাৰৱিনৰ শাৰীৰিক অসুবিধা

যাত্ৰাৰ আৰম্ভণিত ডাৰৱিন কিছুমান শাৰীৰিক সমস্যাৰ সন্মুখীন হৈছিল। বুকুৰ বিষ আৰু হাতৰ খজুৱতিৰ পৰা তেওঁ যন্ত্ৰণা ভুগিছিল। কিন্তু, যাত্ৰাৰ দুদিন পাছত এই সমস্যা উপশম হৈছিল, যদিও তেওঁ সামুদ্ৰিক ৰোগত আক্ৰান্ত হৈছিল। বমি, জ্বৰ আৰু মুৰঘূৰণি এইবোৰ সামুদ্ৰিক ৰোগৰ লক্ষণ আছিল। কিছুদিনৰ পিছত তেওঁ সমুদ্ৰৰ সাথেদি অভ্যস্ত হ’ল আৰু সামুদ্ৰিক ৰোগে তেওঁক এৰা দিলে।

বাহায়া আৰু দক্ষিণ আমেৰিকা

১৮৩২ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ২৮ ডিচেম্বৰত বিগল দক্ষিণ আমেৰিকাৰ বাহায়া নামৰ স্থানত উপনীত হয়। বাহায়াত, ঘন সেউজীয়া অৰণ্য, বিভিন্ন পশু-পক্ষী আৰু কীট-পতংগৰ মাজত ডাৰৱিনে বহুতো অপৰিচিত জীৱ দেখিছিল। বাহায়াৰ পিছত, বিগলে ব্ৰাজিলৰ উপকূল অতিক্ৰম কৰি রিঅ’ ডি জেনেৰ’ পালে আৰু তাৰপিছত কেপহৰ্ণ পৰ্যন্ত যাত্ৰা কৰি থাকে।

প্ৰাকৃতিক পৰিঘটনা আৰু চিন্তাৰ উদয়

ডাৰৱিনে এই স্থানসমূহত শামুক, কাছ আৰু অন্য জলচৰ প্রাণীৰ খোলা পোৱা, পৰ্বতৰ ওপৰত বাস কৰা জলচৰ প্ৰাণীৰ খোলা দেখিল। এই অভিজ্ঞতা তেওঁক চিন্তিত কৰিছিল আৰু ভাবিছিল যে পৃথিৱী আৰু তাৰ বাসিন্দাসমূহ সময়ৰ সৈতে পৰিৱৰ্তিত হৈছে।

গালাপাগাছ দ্বীপপুঞ্জ আৰু ফিঞ্চ চৰাই

১৮৩৫ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ১৫ ছেপ্তেম্বৰত বিগলে গালাপাগাছ দ্বীপপুঞ্জত উপস্থিত হয়। গালাপাগাছৰ ফিঞ্চ চৰাইবোৰৰ ঠোঁটৰ আকৃতি আৰু বৈশিষ্ট্য বেলেগ বেলেগ আছিল, যাৰ পৰা ডাৰৱিনে ভাবিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল যে এই বৈশিষ্ট্যসমূহ প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচনৰ ফল।

অষ্ট্ৰেলিয়া আৰু নিউ জিলেণ্ড

গালাপাগাছত পাঁচ সপ্তাহ থকাৰ পাছত বিগলে নিউজিলেণ্ড আৰু অষ্ট্ৰেলিয়া অভিমুখে যাত্ৰা কৰিছিল। অষ্ট্ৰেলিয়া উপকূলত কেংগাৰু, ৱ’মবেট আৰু ৱালাবি পোৱাৰ লগে লগে ডাৰৱিনে এই প্ৰশ্নটো উত্থাপন কৰিছিল যে, কিয় এই প্ৰাণীবোৰ অষ্ট্ৰেলিয়াতহে থাকে?

ইংলেণ্ডৰ পৰা উভতি অহা

১৮৩৬ চনৰ ২ অক্টোবৰত বিগলে ইংলেণ্ডৰ উপকূল স্পৰ্শ কৰে। জৰীপ কাৰ্যৰ বাবে বিগলক দুবছৰ সময় দিয়া হৈছিল, কিন্তু সেই কামখিনি কৰিবলৈ পাঁচ বছৰ সময় লাগিছিল।

ডাৰৱিনৰ এই যাত্ৰাই প্ৰাকৃতিক বাচনি আৰু জীববৈচিত্ৰৰ বিষয়ত তেওঁৰ চিন্তা-ভাবনাৰ পথ উন্মোচন কৰিলে। ৫ বছৰৰ যাত্ৰাই তেওঁৰ জীৱন আৰু বৈজ্ঞানিক দৃষ্টিভংগী পৰিৱৰ্তিত কৰি তুলিছিল।

চাৰ্লছ ডাৰৱিনৰ গৱেষণাৰ আৰম্ভণি | The beginning of Charles Darwin’s research

ঘৰলৈ আহাৰ পিছত, সকলোৰে মনত থকা এক বিস্ময়কৰ কথা আছিল, সেয়া হৈছে তেওঁ ধৰ্মযাজক নহ’ব বুলি সিদৰে প্ৰতিষ্ঠিত হৈছে। জাহাজত ভ্ৰমণ কৰাৰ সময়ত, ডাৰৱিনে ইংলেণ্ডৰ বৈজ্ঞানিক আলোচনীৰ পৰা কিছুমান ভূতত্ত্ব আৰু জীৱবিজ্ঞানৰ প্ৰবন্ধ পঠাইছিল। সেই প্ৰবন্ধবোৰত থকা নতুন তথ্য কিছু বিজ্ঞানী মহলত চাঞ্চল্যৰ সৃষ্টি কৰিছিল।

চাৰ্লছ লায়েলৰ লগত পৰিচয়

ঘৰলৈ আহাৰ পিছত, ডাৰৱিনৰ লগত চাৰ্লছ লায়েলৰ পৰিচয় হৈছিল, যিয়ে ভূতত্ত্বৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ চিনাকী আৰু সহায়ৰ বাবে সুপরিচিত। চাৰ্লছ লায়েল ইংলেণ্ডৰ জিঅ’লজিকেল চ’ছাইটিৰ সন্মানিত সদস্যৰ পদো লাভ কৰিছিল আৰু ডাৰৱিনৰ বৈজ্ঞানিক যাত্ৰাৰ এক গুৰুত্বপূর্ণ অংশ আছিল।

জাহাজৰ ভ্ৰমণ আৰু গৱেষণাৰ সমল

ডাৰৱিনে সোঁৱৰণীৰূপে জাহাজৰ পৰা ২,০০০ পৃষ্ঠাৰ টোকা, ডায়েৰী আৰু পশু-পক্ষীৰ নমুনা সংগ্ৰহ কৰিছিল। দেশে ঘূৰি আহাৰ পিছত, তেওঁ সেই সমলবোৰ বৈজ্ঞানিক পদ্ধতিত পৰীক্ষা কৰি সৃষ্টিৰ ৰহস্য উন্মোচন কৰাৰ কামত ধৰ্ম্মৰাৰম্ভ কৰি দিলে।

‘গৱেষণাৰ দিনলিপি’ৰ প্ৰকাশ

১৮৩৯ চনত, ডাৰৱিনে প্ৰথমখন কিতাপ ‘গৱেষণাৰ দিনলিপি’ প্ৰকাশ কৰি নিজৰ গৱেষণাৰ পৰিসৰে এক নতুন দিশ খুলিছিল।

চাৰ্লছ ডাৰৱিনৰ তত্ত্ব (The theory of Charles Darwin): প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচন আৰু বিৱৰ্তন

প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচন (Natural Selection)
ডাৰৱিনৰ তত্ত্বৰ মুখ্য দিশ আছিল প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচন। ই মানে হৈছে যে পৃথিৱীখন নানা ধৰণৰ প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ আৰু পৰিৱর্তনৰে পৰিপূর্ণ। যিহেতু এই পৰিৱর্তিত পৰিৱেশত যিবোৰ প্ৰাণী সুঁহুৰিৰ পৰা বাচি থাকে সেয়া প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচনৰ ফল। সাধাৰণতে এই প্ৰক্ৰিয়া চলি থাকে আৰু কেৱল সেয়া বাচি থাকে যিয়ে পৰিস্থিতিৰ লগত খাপ খুৱাই লৈ জীৱিত থাকে। এইটো মন্নে “যোগ্য ভোগ্য বসুন্ধৰা” বা “Survival of the Fittest” বুলিও জনা যায়।

বিৱৰ্তন (Evolution)
ডাৰৱিনৰ তত্ত্বত বিৱৰ্তন হৈছে এক গুৰুত্বপূর্ণ ধাৰণা। ই এইটো বুজাইছে যে সকলো প্ৰাণী একেদিনাই সৃষ্টি নহয়। প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশৰ লগত খাপ খুৱাবৰ বাবে প্ৰাণীসমূহে নতুন গুণ বিকাশ কৰে আৰু সেয়া তেওঁলোকৰ আকৃতি আৰু প্ৰকৃতিৰ পৰা নতুন প্ৰজাতি উদ্ভৱ কৰে। এই পৰিৱর্তনৰ ফলত যিবোৰ প্ৰাণী নতুন গুণৰ আয়ত্ত কৰিব নোৱাৰে, সিহঁত বিলুপ্ত হয়। সেইকাৰণে বিৱৰ্তনৰ যোগেদি নতুন প্ৰজাতি সৃষ্টি আৰু বহু প্ৰজাতিৰ বিলুপ্তি ঘটিছে।

প্ৰকাৰণ (Variation)
ডাৰৱিনৰ মতে, জীৱজগতৰ ভিতৰত কোনো এক প্ৰজাতিৰ সকলো ব্যক্তিৰ গঠন, আকৃতি, শক্তি, বা কার্যক্ষমতা একে নহয়। পিতৃ-মাতৃৰ সন্তানৰ মাজতো বিভিন্নতা থাকে। এই প্ৰকাৰণই নতুন নতুন বাচলাৰ সৃষ্টি কৰে আৰু এই পৰিৱর্তন সৰ্বব্যাপী। পৃথিৱীৰ প্ৰতি প্ৰাণী আৰু প্ৰজাতিত ভিন্নতা আছে।

অপসৰণ (Divergence)
ডাৰৱিনৰ আন এক ধাৰণা হৈছে অপসৰণ। এই ধাৰণাৰ মতে, কোনো এক প্ৰজাতিৰ বংশধৰসকল যদি গঠন আৰু স্বভাৱত একে নহয়, তেনেহ’লে সিহঁত অধিক পৰিসৰেৰে বাচি থাকে আৰু বিভিন্ন নতুন পৰিসৰে প্ৰবৃদ্ধি কৰে। এইদৰে সিহঁত আগৰ প্ৰজাতিৰ পৰা একেবাৰে পৃথক হৈ পৰে আৰু নতুন অঞ্চল আৰু পৰিৱেশত সুবিধা লাভ কৰে।

চাৰ্লছ ডাৰৱিনৰ চিন্তাত আন বিজ্ঞানীৰ প্ৰভাৱ | The influence of other scientists on Charles Darwin’s thinking

ডাৰৱিনৰ চিন্তাধাৰাত আন কেইবাটাও বিজ্ঞানীৰ তত্ত্বৰ প্ৰভাৱ আছিল। ইয়াৰ ভিতৰত বিশেষকৈ দুজন পণ্ডিতৰ তত্ত্বই ডাৰৱিনৰ মতবাদৰ গঢ়নি গঢ়িছিল। চাৰ্লছ লায়েল, এজন খ্যাতনামা ভূবিজ্ঞানী, সৃষ্টিৰ পৰা ভূপৃষ্ঠৰ গঠন পৰিৱৰ্তনৰ তত্ত্ব আগবঢ়াইছিল। তেওঁ কয় যে ভূ-গঠন সময়ৰ পৰিসৰে সৃষ্টিৰ প্ৰক্ৰিয়াৰ অংশ হিচাপে পৰিৱৰ্তন হৈ থাকে। থ’মাছ মালথাছ, এজন ইংৰাজ অৰ্থনীতিবিদ, জনসংখ্যাৰ বৃদ্ধি আৰু খাদ্যৰ উৎপাদন বিষয়ে এক গুৰুত্বপূর্ণ তত্ত্ব দাঙি ধৰিছিল। তেওঁৰ মতে জনসংখ্যা এক বৃহৎ গতিত বৃদ্ধি পায়, কিন্তু খাদ্য উৎপাদন তাৰ বিপৰীতে ধীৰ গতিত বৃদ্ধি পায়। এইৰ ফলত, খাদ্য আৰু বাসস্থানৰ বাবে জীৱৰ মাজত এক চাৰা সংগ্ৰাম সৃষ্টি হয়। মাত্ৰ সক্ষম আৰু শক্তিশালী জীৱবোৰেই এই সংগ্ৰামত জয়ী হয়।

ডাৰৱিনৰ গ্ৰন্থ প্ৰকাশৰ কাহিনী | The story of Darwin’s publication

ডাৰৱিনে ১৮৫১ চনৰ পৰা ১৮৫৪ চনৰ ভিতৰত ১০,০০০ নিদৰ্শ অধ্যয়ন কৰি আৰু সাগৰীয় শামুকবিধৰ জীৱাশ্ম আৰু জীবিত ৰূপৰ ওপৰত গুৰুত্বপূর্ণ গৱেষণা কৰিছিল। এই গৱেষণাৰ পৰা তেওঁ নিজৰ তত্ত্বৰ শুদ্ধতাৰ প্ৰমাণ পালে আৰু আত্মবিশ্বাস বাঢ়িল।

ডাৰৱিনৰ দ্বিধা আৰু অন্তৰ্দ্বন্দ্ব

গৱেষণাৰ পাছত, ডাৰৱিনে নিজৰ তত্ত্ব প্ৰকাশ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল। কিন্তু তেখেতৰ দৃষ্টিভংগী বাইবেলৰ সৃষ্টিতত্ত্বৰ সৈতে সম্পূৰ্ণ বিপৰীত আছিল। বাইবেলৰ মতে, ঈশ্বৰে পৃথিৱী আৰু সকলো প্ৰাণী সৃষ্টি কৰিছিল ৪০০৪ খ্ৰীষ্টপূৰ্বৰ ২৩ অক্টোবৰত। এই বিশ্বাসৰ বিপৰীত তত্ত্ব আগবঢ়োৱা বাবে ডাৰৱিনে দ্বিধা আৰু অন্তৰ্দ্বন্দ্বৰ সন্মুখীন হৈছিল।

গ্ৰন্থৰ লেখা আৰু প্ৰকাশ

সকলো দ্বিধা কাটি, ১৮৫৬ চনত ডাৰৱিনে নিজৰ গ্ৰন্থ লিখা আৰম্ভ কৰিলে। ১৮৫৯ চনৰ ২৪ নৱেম্বৰত তেখেতৰ গ্ৰন্থ “Origin of Species” প্ৰকাশিত হয়। গ্ৰন্থখনৰ পূৰ্ণ নাম আছিল “On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life”। এই গ্ৰন্থখনৰ ভিতৰত বিৱৰ্তন তত্ত্বৰ ওপৰত বহু বিস্তারিত যুক্তি আৰু প্রমাণ আগবঢ়োৱা হৈছিল।

প্ৰথম বিক্ৰী আৰু গ্ৰন্থৰ প্ৰভাৱ

গ্ৰন্থখনৰ প্ৰথম প্ৰকাশৰ দিনাই ১২৫০ কপি বিক্ৰী হৈছিল। খুব সোনতে দ্বিতীয় তাঙৰণ প্ৰকাশ কৰা হৈছিল, আৰু ৩০০০ কপি বিক্ৰী হৈ গ’ল। যদিও ডাৰৱিনৰ তত্ত্ব প্ৰথমে ব্ৰিটিছ সমাজত পূৰ্ণৰূপে গ্ৰহণ কৰা নাছিল, কিন্তু শেহতীয়া সময়ত সকলোৰে মনত এই ভাবনা জন্মালে যে, অন্য প্ৰাণীৰ দৰে মানুহৰ বিকাশো প্ৰাকৃতিক বিৱৰ্তনৰ দ্বাৰা হৈছে।

নতুন পৰিসৰে মানুহৰ বিকাশ

ডাৰৱিনৰ তত্ত্বৰ মূখ্য ভাবনা আছিল যে, যদি বিৱৰ্তন ঘটিছে, তেন্তে মানুহৰ বিকাশো অন্য প্ৰাথমিক প্ৰজাতিৰ পৰা, যেনে মানৱ সদৃশ বনমানুহৰ পৰা হৈছে। এই চিন্তা মানুহৰ মনত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলালে।

ডাৰৱিনৰ তত্ত্বৰ বিৰোধিতা আৰু সমৰ্থন

ডাৰৱিনৰ যুগান্তকাৰী গ্ৰন্থ “অৰিজিন অফ স্পেচিজ” প্ৰকাশৰ লগে লগে পৃথিবীজুৰি বিতৰ্ক আৰম্ভ হ’ল। ধাৰ্মিক আৰু বৈজ্ঞানিক সমাজৰ মাজত বিশেষকৈ তাত পৰিসৰখন গঢ়ি উঠিল। বহুজন বিজ্ঞানী, যেনে অক্সফৰ্ডৰ ভূবিজ্ঞানী ৰিচাৰ্ড অ’ৱেনছ, আমেৰিকাৰ হাভাৰ্ডৰ লুই এগাছিজ আৰু কেম্ব্ৰিজৰ এডাম ছেডজৱিক ডাৰৱিনৰ তত্ত্বৰ বিৰোধিতা কৰিলে। এই বিতৰ্কৰ পৰা কিছু বিজ্ঞানী, যেনে টি.এইচ. হাক্সলি, ডেল্টন হুকাৰ আৰু চাৰ্লছ লায়েল, ডাৰৱিনৰ সপক্ষে নিজৰ মত প্ৰকাশ কৰিছিল।

বিতৰ্কৰ মূল চেলেঞ্জ
১৮৬০ চনৰ ৩০ জুনত ব্ৰিটিছ এছোচিয়েচন ফৰ দা এডভান্সমেণ্ট অব চায়েন্সৰ উদ্যোগত অক্সফৰ্ডত ডাৰৱিনৰ তত্ত্বৰ ওপৰত এক আলোচনা অনুষ্ঠিত হৈছিল। এই বিতৰ্কৰ প্ৰধান বক্তা আছিল অক্সফৰ্ডৰ বিছপ ছেমুৱেল উইলবাৰফৰ্ছ, যি বাইবেলৰ সৃষ্টিতত্ত্বৰ দৃঢ় সমৰ্থক আছিল। তেওঁ প্ৰায় আধা ঘণ্টা সময়ৰ বক্তৃতাত বাইবেলৰ সৃষ্টিতত্ত্বৰ প্ৰমাণ দিয়াৰ চেষ্টা কৰে।

হাক্সলিৰ উত্তৰ
এই বিতৰ্কত টমাছ হাক্সলিয়ে ডাৰৱিনৰ সপক্ষে তেওঁৰ নিজ অভিমত প্ৰকাশ কৰে। তেওঁক প্ৰতিবাদ কৰিবলগীয়া হৈছিল ছেমুৱেল উইলবাৰফৰ্ছ। বিতৰ্কৰ এক পৰিসৰে, উইলবাৰফৰ্ছ হাক্সলিক সোধে, “আপোনাৰ পিতৃ-মাতৃৰ কোনজন বনমানুহৰ বংশধৰ?” উত্তৰত, হাক্সলিয়ে প্ৰকৃত বৈজ্ঞানিক বিতৰ্কত এই ধৰণৰ প্ৰশ্নৰ তুলনা বনমানুহৰ বংশধৰ হিচাপে কৰা অধিক উপযোগী বুলি মন্তব্য কৰে।

শ্ৰোতাসকলৰ উত্তেজনা আৰু ফলপ্ৰসূ ফলাফল
বিতৰ্কৰ মাজত, উত্তেজিত সুৰত কেপ্টেইন ৰবাৰ্ট ফিৎসৰয় বাইবেলৰ সৃষ্টিতত্ত্বক সৰ্বোচ্চ সত্য বুলি ঘোষণা কৰে। সেই সময়তে, ডেল্টন হুকাৰ মঞ্চত উঠি উইলবাৰফৰ্ছৰ যুক্তিসমূহ খণ্ডন কৰে। তাৰ পাছত, ডেল্টন হুকাৰ দ্বাৰা দিয়া আঢ়ৈ ঘণ্টাৰ বক্তৃতাৰ মাজেৰে ডাৰৱিনৰ তত্ত্ব এক নতুন প্ৰভাৱ সৃষ্টি কৰে আৰু প্ৰকৃত সত্যটো প্ৰতিষ্ঠিত হয়।

ডাৰৱিনৰ গ্ৰন্থাৱলী

১৮৬৮ চনত চার্লছ ডাৰৱিন ‘গৃহীতকৰণত প্ৰাণী আৰু উদ্ভিদৰ পৰিৱৰ্তনীয়তা’ নামৰ গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰে। এই গ্ৰন্থত তেওঁ জীৱবিজ্ঞানৰ পৰিৱৰ্তনীয়তাৰ প্ৰক্ৰিয়া আৰু তাৰ প্ৰভাবৰ বিষয়ে আলোচনা কৰিছিল।

পাছলৈ, ১৮৭১ চনত তেওঁ ‘মানৱৰ ক্ৰমবিকাশ আৰু যৌনকাৰ্য সম্বন্ধিত নিৰ্বাচন’ নামৰ গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰে। এই গ্ৰন্থত তেওঁ মানুহ আৰু বনমানুহৰ শাৰীৰিক আৰু মানসিক লক্ষণৰ তুলনা কৰি প্ৰাকৃতিক নিৰ্বাচনৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল।

১৮৭২ চনত ‘মানুহ আৰু অন্য প্ৰাণীৰ আৱেগৰ প্ৰকাশ’ নামৰ গ্ৰন্থখন প্ৰকাশ পাইছিল। ইয়াৰ উপৰিও ডাৰৱিন উদ্ভিদবিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰত কেইখনমান গুৰুত্বপূর্ণ গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰিছিল। এই গ্ৰন্থসমূহৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য হ’ল:

1. ব্ৰিটিছ আৰু বিদেশী অৰ্কিডৰ পতংগৰ দ্বাৰা নিষেচিত হোৱা কৌশল (On the various Contrivances by which British and Foreign Orchids are Fertilized by Insect, 1862)
2. একেই প্ৰজাতিৰ উদ্ভিদৰ ফুলৰ বিভিন্ন ধৰণ (The Different Forms of Flowers on Plants of the Same Species)
3. উদ্ভিদৰ চলন শক্তি (The Power of Movement in Plants,1877)
4. পতংগভোজী উদ্ভিদ (Insectivorous Plant,1875)
5. The Formation of Vegetable Moulds Through The Action of Worms (১৮৮১)
6. The Effect of Cross and Self Fertilization in The Vegetable Kingdom (১৮৭৬)

শাৰীৰিক সমস্যা

ডাৰৱিনৰ জীৱনজুৰি শাৰীৰিক সমস্যাৰ কষ্ট আছিল। তেওঁৰ মূৰৰ বিষ, পেট ফুলা, বমি, বুকু ধপধপোৱা আদি সমস্যা সময়ে সময়ে তাকে পীড়িত কৰিছিল। এই শাৰীৰিক সমস্যাৰ কাৰণৰ বিষয়ে বহু বিশেষজ্ঞই মনঃজাত ৰোগৰ কথা ক’লে। তবে, বিৱৰ্তনৰ তত্ত্ব প্ৰকাশ কৰাৰ পিছত, যেতিয়া তেওঁ উদ্ভিদবিজ্ঞানৰ গৱেষণাৰ পৰা মনোনিবেশ কৰিলে, তেওঁৰ স্বাস্থ্যৰ অৱস্থা কিছু পৰিমাণে সুধাৰণৰ পৰা গৈছিল। সৰুতে মাকৰ মৃত্যুৰ পৰা হোৱা মানসিক দুখ-বেদনা আৰু উদ্বেগেও ডাৰৱিনৰ শাৰীৰিক অৱস্থাত প্ৰভাব পেলাইছিল।

বঁটা | Awards

চাৰ্লছ ডাৰৱিনৰ বৈজ্ঞানিক কৰ্মৰ বাবে বহু বঁটা আৰু সন্মান লাভ হৈছিল। ১৮৬৪ চনত তেখেতে লণ্ডনৰ ৰয়েল ছ’চাইটিৰ সদস্যৰূপে নিযুক্তি লাভ কৰিছিল আৰু তাৰ পৰা কপলে বঁটা (Copley Award) প্ৰাপ্ত হৈছিল। যদিও তেখেতৰ বাইবেল বিৰোধী মন্তব্যৰ বাবে ব্ৰিটিছ চৰকাৰে আনুষ্ঠানিকভাবে কোনো স্বীকৃতি প্ৰদান নকৰিছিল।

চাৰ্লছ ডাৰৱিনৰ মৃত্যু | Death of Charles Darwin

চাৰ্লছ ডাৰৱিনৰ (Charles Darwin) মৃত্যু ১৮৮২ চনৰ ১৯ এপ্ৰিল তাৰিখে হৃদযন্ত্ৰৰ অসুখত হৈছিল। তেখেতৰ শৱদেহ পশ্চিম লণ্ডনৰ ৱেষ্টমিনষ্টাৰ এবেত সমাধিস্থ কৰা হয়, য’ত বিশ্ববিখ্যাত বিজ্ঞানী আইজাক নিউটনকো সমাধিস্থ কৰা হৈছিল।

উপসংহাৰ | Conclusion 

চাৰ্লচ ডাৰৱিনৰ (Charles Darwin) “প্ৰাকৃতিক বাচনি” (Natural Selection)ৰ তত্ত্বই জীৱবৈচিত্ৰ আৰু পৰিবৰ্তনৰ নতুন দিশ উদঘাটন কৰিছিল। তেওঁ কৈছিল যে, জীৱিত প্ৰাণীসমূহত পৰিৱর্তন সৃষ্টিৰ পিছৰ কাৰণ হৈছে পৰিবেশৰ সৈতে সাৱলীলতা বজাই ৰখাৰ ক্ষমতা। যিসকল জীৱে নিজৰ পৰিবেশৰ সৈতে অধিক উপযোগী, সেয়া অবশেষত প্ৰজনন কৰি পৰিসৰ উন্নতি কৰে। ডাৰৱিনৰ এই তত্ত্বই বিজ্ঞান আৰু জীৱবিজ্ঞানৰ (Biology) ক্ষেত্ৰত এক বিশেষ পৰিৱৰ্তন আনিছিল, আৰু ই সকলো জীৱৰ আবিৰ্ভাৱ আৰু বাচনিৰ প্ৰক্ৰিয়া বুজাৰ বাবে এক নতুন পথ প্ৰদান কৰিছিল। সেয়ে, ডাৰৱিনৰ তত্ত্বই জীৱবৈচিত্ৰ আৰু পৰিবৰ্তনৰ বুজৰ আধ্যাত্মিক আৰু বৈজ্ঞানিক দিশৰ এক নতুন যুগ আৰম্ভ কৰিছিল।

FAQ

1. চাৰ্লছ ডাৰউইন (Charles Darwin) কোন আছিল?

A: চাৰ্ল্‌ছ ৰবাৰ্ট ডাৰৱিন (Charles Darwin) এজন প্ৰসিদ্ধ ইংৰাজ প্ৰাকৃতিক বিজ্ঞানী আৰু উদ্ভিদ বিজ্ঞানী আছিল।

2. চাৰ্লছ ডাৰউইন জন্ম কেতিয়া আৰু ক’ত হৈছিল?

A: চাৰ্লছ ডাৰৱিনৰ জন্ম ১৮০৯ চনৰ ১২ ফেব্ৰুৱাৰীত হৈছিল। 

3. চাৰ্লছ ডাৰউইন মৃত্যু কেতিয়া হৈছিল?

A: চাৰ্লছ ডাৰৱিনৰ মৃত্যু ১৮৮২ চনৰ ১৯ এপ্ৰিল তাৰিখে হৃদযন্ত্ৰৰ অসুখত হৈছিল।  

4. চাৰ্লছ ডাৰউইনৰ সৰ্বাধিক প্ৰসিদ্ধ গ্ৰন্থ কি?

A: তেওঁৰ সৰ্বাধিক প্ৰসিদ্ধ গ্ৰন্থ হৈছে “On the Origin of Species” (১৮৫৯), য’ত তেওঁ প্ৰজাতিৰ উৎপত্তি আৰু প্ৰাকৃতিক বাচনিৰ তত্ব ব্যাখ্যা কৰিছিল।

5.  চাৰ্লছ ডাৰউইনৰ অবদান কি কি আছিল?

A: তেওঁৰ সৰ্বাধিক উল্লেখযোগ্য অবদান আছিল, প্রাকৃতিক বাচনিৰ তত্বৰ বিকাশ, জীৱৰ বিকাশৰ ওপৰত গৱেষণা, আৰু “The Origin of Species” গ্ৰন্থৰ প্রকাশ। তেওঁৰ এই দৰ্শনবোধই আধুনিক জীববিজ্ঞান আৰু ইষ্টাৰ্নো-জৈৱিক পৰিসৰে বিপ্লৱী পৰিৱৰ্তন আনিছিল। 

Read also: Isaac Newton Biography | আইজাক নিউটনৰ জীৱনী

Mahezubin Saikia

My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.