অতীজৰে পৰা পৰম্পৰাগতভাৱে ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত ভিন্ন ধৰণৰ ঔষধি গুণেৰে সমৃদ্ধ উদ্ভিদ সমূহ ব্যৱহাৰ হৈ আহিছে। এই ঔষধি গুণেৰে পৰিপুষ্ট উদ্ভিদ সমূহে নিজৰ ঔষধি মূল্যৰ বাবে আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসাত বহুলভাৱে ব্যৱহৃত হৈ আহিছে। এনে এবিধ উৎকৃষ্ট উদ্ভিদ হৈছে আগৰ (Agarwood)। আগৰৰ উপকাৰিতা Benefits of Agarwood আৰু ব্যৱহাৰ বিষয়ে এক সাম্যক আলোচনা এই প্ৰবন্ধটিত আগবঢ়োৱা হ’ল।
Read also: Benefits of False daisy | কেহৰাজৰ উপকাৰিতা
আগৰ কি? |What is Agarwood / Aquilaria malaccensis?
আগৰ হৈছে এবিধ চিৰসেউজ সুগন্ধি জাতীয় মূল্যৱান উদ্ভিদ। আগৰ গছ Thymelaeaceae পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ। আগৰ গছক ইংৰাজীত Agarwood আৰু হিন্দীত Agar বুলি কোৱা হয়। আগৰ গছৰ বৈজ্ঞানিক নাম হৈছে – ‘Aquilaria malaccensis’। আগৰ উদ্ভিদৰ সুগন্ধি তেল, ধূপ ব্যয়বহুল ভেষজ ঔষধ প্ৰস্তুত কৰাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আন্তজাৰ্তিক চাহিদা পূৰণ কৰিবলৈ আগৰ গছৰ খেতি কৰা হয়। আগৰ গছৰ কাঠ হৈছে আটাইতকৈ ব্যয়বহুল কাঠ। আগৰ গছ ভাৰত, ভিয়েটনাম, থাইলেণ্ড, লাওচ, ম্যানমাৰ, মালয়েছিয়া, ছিংগাপুৰ, ইণ্ডোনেছিয়া, কম্বোডিয়া আৰু চীনত পোৱা যায়। আগৰ গছক ৰেজিন (Resin), আউদ তেল (Oud oil) আযুৰ্বেদিক ঔষধ আৰু প্ৰসাধন সামগ্ৰীত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
আগৰ গছ কাঠৰ হৃদযন্ত্ৰই ভেঁকুৰৰ দৰৱ (Phialophora parasitica) সংক্ৰমণিত হ’লে ইয়াৰ প্ৰাকৃতিক প্ৰতিৰক্ষা প্ৰণালীৰ অংশ হিচাপে ডাঠ সুগন্ধি ৰেজিন (Aromatic Resin) প্ৰস্তুত কৰে। এই ৰেজিন বন্যৰ প্ৰাকৃতিক কাৰণৰ জৰিয়তে বা ৰেজিন প্ৰেৰক পদাৰ্থৰে টিকাকৰণ কৃত্ৰিম উপায়েৰে উৎপন্ন কৰিব পাৰি। ইয়াক সাংস্কৃতিক নৈবদ্য বা আধ্যাত্মিক প্ৰাৰ্থনাৰ বাবে ধূপ উপাদান হিচাপেও বহুলভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আগৰ গছৰ হৃদযন্ত্ৰৰ অৰ্থনৈতিক আৰু ঔষধি গুৰুত্ব আছে।
অৰ্থনৈতিক গুৰুত্ব (Economic importance)
বৰ্তমান সময়ত আগৰ গছ বহু মূল্যৱান গছ হিচাপে স্বীকৃতি লাভ কৰিছে। আগৰ উদ্ভিদৰ পৰা মূল্যৱান আগৰ তেল, পাৰফিউম, আতৰ, ধূপ আদি উৎপাদন কৰা হয়। আগৰ উদ্ভিদৰ তেল বিভিন্ন ঔষধতো ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আগৰ উদ্ভিদৰ তেলৰ মধ্য প্ৰাচ্য ইউৰোপ আদি দেশ সমূহত ব্যাপক সমাদৰ আছে। বিশেষকৈ আৰবীয় দেশ সমূহত আগৰ উদ্ভিদক অতি পৱিত্ৰ ৰূপে গণ্য কৰা হয়।এই দেশ সমূহত আগৰ উদ্ভিদৰ পৰা তৈয়াৰী সামগ্ৰী অতি উচ্চ দৰত বিক্ৰী হয়। এইবোৰৰ দৰ আগৰৰ মানদণ্ডৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। উন্নত ৰূপৰ মানদণ্ডৰ আগৰ তেল আৰু ধূণাৰ দাম কেইবা লক্ষাধিক টকা।
উদ্ভিদৰ বিৱৰণ (Plant description)
আগৰ এবিধ চিৰসেউজ উদ্ভিদ। এইবিধ উদ্ভিদ সাগৰ পৃষ্ঠৰ পৰা ১৫০০ মিটাৰ উচ্চতাত পোৱা যায়। ভাৰতত মুখ্যতঃপূব হিমালয়, অৰুণাচল প্ৰদেশ, মিজোৰাম, মেঘালয়, নাগালেণ্ড, মণিপুৰ, ত্ৰিপুৰা আৰু অসমত পোৱা যায়। আগৰ গছৰ হৃদযন্ত্ৰৰ অৰ্থনৈতিক আৰু ঔষধি গুৰুত্ব আছে। আগৰ গছ ৪০ মিটাৰ দীঘল আৰু ১২ মিটাৰ বহল। উদ্ভিদ বিধ বিকশিত হ’বলৈ গধূৰ মাটি পছন্দ কৰে, বালিময় ল’মবোৰতো ভালদৰে বৃদ্ধি হয়। আগৰ উদ্ভিদবিধৰ শেঁতা, পাতল আৰু মসৃণ কাণ্ড, বগা বাকলি থাকে। শাখাবোৰ ক্ষীণ, শেঁতা মুগা, পিউবেচেণ্ট, গ্লেবেচেণ্ট। আগৰ গছৰ পাতবোৰ সৰল, বৈকল্পিক: পেটিঅ’ল ৪-৬মিলিমিটাৰ দীঘল। পাতবোৰ সেউজীয়া বৰণ, ফুলবোৰ বগা ৰঙৰ, ফল হৈছে কেপছুলৰ দৰে ৩-৫ ছেণ্টিমিটাৰ দীঘল।
আগৰ গছৰ ভিন্ন ভাষিক নাম হৈছে-
- ইংৰাজী ভাষাত: Agarwood, Agilawood
- হিন্দী ভাষাত: Agar
- তেলুগু ভাষাত: Agar
- তামিল ভাষাত: Aggalichandanam, Aggalichandanam
- গুজৰাটী ভাষাত: Agar
- মালায়ালম ভাষাত: Akil
ৰাসায়নিক উপাদান (Chemical constituents)
- Agarospirol
- Aquillochin
- Holocellulose
- Pentosans
- Lignan
- Essential oil viz
- Agarol
- a- and b- Agarofurans
- Nor- keto- Agarofurans
- Jinkohol
- Jinkoheremol
- Dihydrocarvone
- Kusunol
- Agaroterol
আগৰ উদ্ভিদৰ জৈৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific classification of Agarwood
- Kingdom : Plantae
- Clade : Tracheophytes
- Clade : Angiosperms
- Clade : Eudicots
- Order : Malvales
- Family : Thymelaeaceae
- Genus : Aquilaria
- Species : A. Malaccensis
- Scientific name : Aquilaria malaccensis
আগৰৰ উপকাৰিতা | Benefits of Agarwood/Aquilaria malaccensis
১. এণ্টিডিপ্ৰেচেণ্ট হিচাপে কাম কৰে (Works as Antidepressants)
আগৰৰ উপকাৰিতা হৈছে এই উদ্ভিদে এণ্টি-ডিপ্ৰেচেণ্ট হিচাপে কাম কৰে। পাতবোৰ Agarospirol ৰে গঠিত যি এণ্টি-ডিপ্ৰেচেণ্ট হিচাপে কাম কৰে। ই কেন্দ্ৰীয় স্নায়ুতন্ত্ৰক হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে যি য়ে উত্তেজনা সৃষ্টি কৰে আৰু শাৰীৰিক সুস্থতা পুনৰুদ্ধাৰ কৰে।
২. এণ্টি-এজিং ছালৰ দৰে হ’ব পাৰে (Anti-aging Property for skin)
আগৰ উদ্ভিদৰ পাতবোৰ এণ্টি-এজিং গুণাগুণ সমৃদ্ধ বাবে ছালৰ পক্ষে উপকাৰি। শৰীৰৰ পাৰা আঁতৰাবলৈ আগৰ উদ্ভিদৰ পাতৰ চাহ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, এনেদৰে পাৰা স্নায়বিক বিকাৰৰ আশংকা হ্ৰাস হয় আৰু ছালৰ বয়স বৃদ্ধি প্ৰতিহত কৰিব পাৰে। যেতিয়া শৰীৰৰ বিষাক্ত পাৰা আগৰ উদ্ভিদৰ পাতৰ চাহৰ দ্বাৰা আঁতৰ কৰিব পাৰি, ই ছাল স্বাস্থ্যৱান আৰু দাগ বা ছালৰ বয়স বৃদ্ধিৰ পৰা মুক্ত কৰে।
৩. ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে(Helps to lose weight)
আগৰ উদ্ভিদৰ পাতবোৰে শৰীৰৰ অবাঞ্ছিত ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে। যদি আপোনাৰ ওজন অধিক, আপুনি আগৰ পাতৰ চাহ খাব পাৰে। এইটোৱে আপোনাক ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে বুলি প্ৰমাণিত হৈছে। লাভজনক ফলাফল পাবলৈ আপুনি প্ৰতিদিনে ছয় কাপ আগৰ পাতৰ চাহ খাব পাৰে।
৪. টোপনিৰ বিকাৰ শান্ত কৰে (Soothe sleep disorders)
আগৰৰ আন এক উপকাৰিতা হৈছে এই উদ্ভিদৰ পাতৰ পৰা টোপনিৰ বিকাৰও প্ৰশমিত কৰিব পাৰে। আগৰ পাতৰ চাহৰ প্ৰভাৱ থাকে যি চাপৰ লক্ষণবোৰ শান্ত আৰু হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে, যাতে আপুনি শান্ত ভাৱে আৰু দীঘলীয়াকৈ শুব পাৰে।
৫. শক্তি যোগান ধৰে (Provides energy)
আগৰ উদ্ভিদৰ পাতবোৰেও শক্তি যোগান ধৰিব পাৰে। আপুনি আগৰ পাতৰ চাহ নিয়মীয়াকৈ খাব পাৰে। যেতিয়া আপুনি নিয়মীয়াকৈ আগৰ পাতৰ চাহ খায় ই প্ৰস্ৰাৱ কৰাৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে যিয়ে দেখুৱায় যে আগৰ পাতৰ চাহে শৰীৰত কাম কৰে। আগৰ পাতৰ চাহৰ ফলত বিষমুক্তকৰণ হ’লে ফ্লাশিং হয় যি পাকস্থলীত লুব্ৰিকেট কৰে।
৬. উশাহ আৰু মুখৰ দুৰ্গন্ধ বাবে (For bad breath and mouth odor)
আগৰৰ এক উৎকৃষ্ট উপকাৰিতা হৈছে আগৰ উদ্ভিদ উশাহৰ দুৰ্গন্ধ আৰু মুখৰ গোন্ধ হ্ৰাস কৰাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। প্ৰায় ৮০% ক্ষেত্ৰত মুখৰ ৰোগ আৰু মাড়িৰ ৰোগৰ ফলত উশাহৰ দুৰ্গন্ধ হয়। এই সকলোবোৰ ক্ষেত্ৰত, আগৰ ৰেজিনে আশ্চৰ্যজনকভাৱে কাম কৰে। যদি এই সমস্যাটো গেষ্ট্ৰিক সমস্যা যেনে দীৰ্ঘম্যাদী গেষ্ট্ৰিক, এচিডিটি, বুকুজ্বলা আদিৰ সৈতে সম্পৰ্কিত হয় তেনেহ’লে ই কাম নকৰিব পাৰে। গতিকে মুখৰ ৰোগৰ ক্ষেত্ৰত আপুনি উন্নত ফলাফলৰ বাবে নিয়মীয়াকৈ আগৰ উদ্ভিদ গ্ৰহণ কৰিব পাৰে।
আগৰ উদ্ভিদৰ আয়ুৰ্বেদিক লাভালাভ | Ayurvedic benefits of Agarwood/Aquilaria malaccensis
- শৰীৰৰ দুৰ্গন্ধ (Body odor): আগৰ গছৰ এটা লাঠি লওক। ইয়াক গাখীৰ বা গোলাপ পানীৰে মসৃণ শিল এটাত ঘঁহি দিয়ক। গা ধোৱাৰ আগতে এই পেষ্টটো শৰীৰত প্ৰয়োগ কৰক।
- জ্বৰ (Fever): আগৰ উদ্ভিদৰএটা সৰু টুকুৰা মাটিৰ পাত্ৰ এটাত ৩ কাপ পানীত উতলাওক যেতিয়ালৈকে ইয়াক আধালৈ হ্ৰাস কৰা নহয়। ইয়াক ঠাণ্ডা হ’বলৈ দিয়ক। দৈনিক ৩ দিনৰ বাবে এক চামুচ লওঁক।
- উকনি (lice): প্ৰভাৱিত এলেকাটোত আগৰউড (আগৰ) পাউডাৰ প্ৰয়োগ কৰক।
- বুকুজ্বলা: আগৰ গছৰ লাঠি জ্বলাই ধোঁৱা উশাহত লোৱাটো বুকুজ্বলা হ্ৰাস কৰাত লাভজনক হ’ব।
- এচিড ৰিফ্লাক্স (Acid reflux): আগৰ গছৰলাঠি জ্বলাই দিয়া হয় আৰু ধোঁৱা উশাহত লোৱা হয়।
- বমি (Vomiting): আগৰ গছৰ কিছুমান লাঠি জ্বলাই দিয়ক। ধোঁৱাটো উশাহত লওক বা আগৰ উদ্ভিদৰ ডিচেক্টন প্ৰস্তুত কৰক। দিনত এবাৰকৈ একাপ লওঁক।
- ওকালি অহা (Nausea): আগৰউডৰ লাঠি জ্বলাই ধোঁৱা উশাহত লওঁক।
- কোঁচ (Wrinkle): গাখীৰৰ সৈতে আগৰ উদ্ভিদৰ গুৰি মিহলাই লওক। এই পেষ্টটো গোটেই মুখ আৰু শৰীৰত প্ৰতিদিনে প্ৰয়োগ কৰক।
- ছালৰ বাবে (For skin): গোলাপৰ পানী মিহলি কৰি আগৰ উদ্ভিদৰ পেষ্ট বনাওক। আধা ঘণ্টাৰ বাবে দিনত দুবাৰকৈ প্ৰভাৱিত অংশত প্ৰয়োগ কৰক। ই এক কাৰ্যকৰী ফলাফল প্ৰদান কৰিব।
- স্কেবিচ (Scabies): আগৰ পাউডাৰত সামান্য পানী যোগ দি পেষ্ট তৈয়াৰ কৰি লওঁক। আধা ঘণ্টাৰ বাবে দিনত দুবাৰকৈ প্ৰভাৱিত অংশত প্ৰয়োগ কৰক আৰু তাৰ পিছত ধুব।
- এলিফেণ্টিয়াচিছ (Elephantiasis): আগৰ উদ্ভিদৰ পাউডাৰ পানীৰ সৈতে মিহলি কৰি পেষ্ট তৈয়াৰ কৰি লওঁক। প্ৰভাৱিত অংশবোৰত দিনত দুবাৰকৈ ২০ মিনিটৰ বাবে প্ৰয়োগ কৰিব।
- ফুলা (Swelling): আধা ঘণ্টাৰ বাবে প্ৰভাৱিত অংশত আগৰ উদ্ভিদৰৰ পেষ্ট এটা প্ৰয়োগ কৰক।
আগৰ উদ্ভিদৰ অন্যান্য পৰম্পৰাগত ঔষধি লাভালাভ | Other traditional medicinal benefits of Agarwood/malaccensis
- আগৰ উদ্ভিদৰ কাঠ সংকোচন উপশম কৰিবলৈ আৰু জ্বৰ হ্ৰাস কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- ডিচেণ্টেৰী আৰু ডায়েৰিয়াৰ দৰে ঢিলা শৌচৰ অৱস্থা প্ৰতিহত কৰাত আগৰ উদ্ভিদ লাভজনক। চীনত পেটৰ অভিযোগ, হাপানি, শূল আৰু ডায়েৰিয়াৰ বিৰুদ্ধে আগৰ উদ্ভিদক নিৰাময়ক হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- আগৰ উদ্ভিদ কামোদ্দীপক আৰু কাৰ্মিনেটিভ। যৌনতা বৃদ্ধিৰ বাবে আগৰ উদ্ভিদ যথেষ্ট লাভজনক।
- পশ্চিমীয়া চীনা আৰু ভাৰতীয় ঔষধত আগৰ উদ্ভিদৰ ধূপ কৰ্কট ৰোগৰ বিৰুদ্ধে ব্যৱহাৰ কৰা হয়, বিশেষকৈ থাইৰইড গ্ৰন্থিৰ।
- আগৰ উদ্ভিদৰ বিশেষকৈ সন্তান জন্মৰ সময়ত আৰু পিছত ব্যৱহাৰ কৰা বিভিন্ন প্ৰস্তুতিত প্ৰৱেশ কৰে, আৰু ৰিউমেটিজম, সৰু বসন্ত আৰু পেটৰ বিষৰ চিকিৎসা কৰে। আগৰ উদ্ভিদ সন্তান জন্মৰ আগতে আৰু পিছত দুখ-কষ্টৰ মোকাবিলা কৰাত কাৰ্যকৰী।
- আগৰ উদ্ভিদৰ ডিচেক্টিয়ান বোৰত এণ্টি-মাইক্ৰ’বিয়েল গুণাগুণ আছে বুলি কোৱা হয়, যেনে মাইকোবেক্টেৰিয়াম যক্ষ্মা আৰু শিগেলা ফ্লেক্সনেৰীৰ বিৰুদ্ধে।
- আগৰ উদ্ভিদ হৈছে কণ্ঠ সম্পৰ্কীয় বিকাৰ যেনে ফুলা কণ্ঠৰ বিকাৰৰ মোকাবিলা কৰাৰ বাবে এক ভাল ভেষজ চিকিৎসা, ইয়াৰ এনালজেচিক(Analgesic) বৈশিষ্টৰ বাবে।
- অত্যাৱশ্যকীয় অঙ্গ হৃদযন্ত্ৰ শক্তিশালী কৰা, আৰু ইয়াৰ কাৰ্যক্ষমতা দীঘলীয়া কৰাত আগৰ উদ্ভিদ কাৰ্যকৰী হয়।
- ক্ৰীম, লোচন আৰু ধূপ কাঠি প্ৰস্তুত কৰাতো আগৰ উদ্ভিদ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
- আগৰ উদ্ভিদ পেশীৰ ৰোগ যেনে স্পাজম, প্ৰায়ে ভৰিৰ আঙুলি, হাত আদিত দেখা পোৱাত কাৰ্যকৰী। ই পেশী বা অঙ্গৰ গোটৰ আকস্মিক সম্প্ৰসাৰণ আৰু সংকোচন নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰে।
ব্যৱহাৰ | Uses
আগৰ উদ্ভিদৰ কাণ্ড, শিপা, পাত, বাকলি, কাঠ, তেল আদি ভিন্ন অংশক ঔষধ হিচাপে ভিন্ন ৰোগত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আগৰ উদ্ভিদৰ decoction, পাউডাৰ, তেল আদি ভিন্ন ধৰণে ভিন্ন ৰোগৰ নিৰাময়ৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু বহু ৰোগৰ পৰা নিৰাময় পাবলৈ আগৰ উদ্ভিদৰ চাহ নিয়মীয়াকৈ সেৱন কৰা হয়।
পাৰ্শ্বক্ৰিয়াসমূহ | Side effects
যিহেতু ই পিত্ত সামান্য বৃদ্ধি কৰে, পিত্ত শৰীৰৰ প্ৰকাৰ থকা লোকসকলক ইয়াক প্ৰদান কৰোঁতে যত্ন লোৱা প্ৰয়োজন।ইয়াক শিশুৰ ক্ষেত্ৰত কম পৰিমাণত আৰু স্তন্যপান কৰোৱাৰ সময়ত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইয়াক গৰ্ভাৱস্থাত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি, কিন্তু কেৱল চিকিৎসকৰ তত্বাৱধানত।
সেয়হে আগৰৰ উপকাৰিতা Benefits of Agarwood আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য কৰি ইয়াক সঠিক মাত্ৰাত নিয়মীয়াকৈ ব্যৱহাৰ কৰা উচিত কিয়নো যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে স্বাস্থ্যৰ অৱনতি ঘটাব পাৰে। ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত।
সামৰণি | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় আগৰ উদ্ভিদৰ এক সম্যক পৰিচয় পালে। আগৰৰ উপকাৰিতা Benefits of Agarwood , ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰোঁ উক্ত প্ৰৱন্ধটিত উল্লেখ থকা তথ্য সমূহে আপোনালোকক বিভিন্ন ধৰণৰ সমস্যাত ভিন্ন ধৰণে উপকৃত কৰিব। ধন্যবাদ!
Read also: Benefits of Buffalo spinach | হেলচীৰ শাকৰ উপকাৰিতা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
