SEBA Class 9 Mathematics Chapter 15 সম্ভাৱিতা

SEBA Class 9 Mathematics Chapter 15 সম্ভাৱিতা Solutions, SEBA Class 9 Maths Textbook Notes in Assamese Medium, SEBA Class 9 Mathematics Chapter 15 সম্ভাৱিতা Solutions in Assamese to each chapter is provided in the list so that you can easily browse throughout different chapter Assam Board SEBA Class 9 Mathematics Chapter 15 সম্ভাৱিতা Notes and select needs one.

SEBA Class 9 Mathematics Chapter 15 সম্ভাৱিতা

Join Telegram channel

Follow us:

Also, you can read the SCERT book online in these sections Solutions by Expert Teachers as per SCERT (CBSE) Book guidelines. SEBA Class 9 Mathematics Chapter 15 সম্ভাৱিতা Question Answer. These solutions are part of SCERT All Subject Solutions. Here we have given SEBA Class 9 Mathematics Chapter 15 সম্ভাৱিতা Solutions for All Subject, You can practice these here.

সম্ভাৱিতা

Chapter – 15

1. এখন ক্রিকেট খেলত এগৰাকী মহিলা ক্রিকেটাৰে 30 টা বলৰ ভিতৰত 6 টা বাউণ্ডেৰী কোবায়। তেওঁ বাউণ্ডেৰী নোকোবোৱাৰ সম্ভাৱিতা উলিওৱা।

উত্তৰঃ মুঠ বলৰ সংখ্যা 30 

বাউণ্ডেৰীৰ সংখ্যা 6 

∴ বাউণ্ডেৰী নোকোবোৱা বলৰ সংখ্যা = 30 – 6 = 24

∴ বাউণ্ডেৰী নোকোবোৱাৰ সম্ভাৱিতা = P(E) = 24/30

= 4/5(= 0.8)

∴ নির্ণেয় সম্ভাৱিতা = 4/5(বা 0.8)

2. 2 টাকৈ সন্তান থকা 1500 টা পৰিয়াল যাদৃচ্ছিকভাৱে বাছনি কৰা হৈছিল আৰু নিম্নোক্ত তথ্যসমূহ লিপিবদ্ধ কৰা হৈছিল-

যাদৃচ্ছিকভাবে বাছনি কৰা এটা পৰিয়ালৰ ক্ষেত্ৰত সম্ভারিতা নির্ণয় কৰা যাৰ

(i) 2 জনী ছোৱালী থাকে।

(ii)। জনী ছোৱালী থাকে।

(iii) কোনো ছোৱালী নাথাকে। 

লগতে, এই সম্ভাৱিতাবোৰৰ সমষ্টি। হয়নে পৰীক্ষা কৰি চোৱা।

উত্তৰঃ

ইয়াত সৰ্বমুঠ পৰিয়াল = 475 + 814 + 211 = 1500 টা

(i) 2 জনী ছোৱালীক থকা পৰিয়ালৰ সংখ্যা = 475 

∴ যাদৃষ্টিকভাৱে নির্বাচন কৰা এটা পৰিয়ালত 2 জনী ছোৱালী থকাৰ সম্ভাৱিতা

= 475/1500 

= 19/60

∴ নির্ণেয় সম্ভাৱিতা = 19/60 (বা 0.3167)

(ii) 1 জনী ছোৱালী থকা পৰিয়ালৰ সংখ্যা = 814

∴ যাদৃচ্ছিকভাৱে নির্বাচন কৰা এটা পৰিয়ালত এজনী ছোৱালী থকাৰ সম্ভাৱিতা 

= 8145/1500

= 407/750

∴ নির্ণেয় সম্ভাৱিতা = 407/750 (বা 0.5426) 

(iii) এজনীও ছোৱালী নথকা পৰিয়ালৰ সংখ্যা = 211 

গতিকে যাদৃচ্ছিকভাৱে নির্বাচন কৰিলে, এটা পৰিয়ালত এজনীও ছোৱালী নথকাৰ সম্ভাৱিতা-

= 211/1500

∴ নির্ণেয় সম্ভাৱিতা = 21/1500 (বা 0.1406) 

(i), (ii) আৰু (ⅲ) প্রশ্নোত্তৰত পোৱা সম্ভাৱিতাৰ সমষ্টি 

= 19/60 + 407/750 + 211/1500

= 1500/1500

= 1

∴ প্রাপ্ত সম্ভাৱিতাবোৰৰ সমষ্টি 1.

3. অধ্যায়-14 অনুচ্ছেদ 14.4. উদাহৰণ 5 দ্রষ্টব্য। শ্ৰেণীটোৰ এজন ছাত্ৰৰ আগষ্ট মাহত জন্ম হোৱাৰ সম্ভাৱিতা নির্ণয় কৰা।

উত্তৰঃ প্ৰশ্নমতে

লক্ষ্য কৰিলে পোৱা যায় যে, সর্বমুঠ (40 জন) ল’ৰা-ছোৱালীৰ 6 জনৰ জন্ম আগষ্ট মাহত

∴ যাদৃচ্ছিকভাৱে নির্বাচন কৰা এজনৰ জন্ম আগষ্ট মাহত হোৱাৰ সম্ভাৱিতা-

 P(E) = 6/40 = 3/20

∴ নির্ণেয় সম্ভাৱিতা = 3/20(বা 0.15) 

4. তিনিটা মুদ্ৰা 200 বাৰ একেলগে টছ কৰা হ’ল আৰু বিভিন্ন ফলৰ বাৰংবাৰতা সমূহ নিম্নোকত ধৰণে পোৱা গ’ল-

যদি মুদ্রা তিনিটা একেলগে আকৌ টছ কৰা হয়, তেন্তে 2 মুণ্ড প্রাপ্ত হোৱাৰ বাবে সম্ভাৱিতা উলিওৱা।

উত্তৰঃ 

মুদ্ৰাবোৰ (মুদ্রা তিনিটা) একেলগে, 200 বাৰ টছ কৰা হৈছিল আৰু 72 বাৰ ২টাকৈ মুণ্ড পোৱা গৈছিল। 

গতিকে- মুদ্রা টছ কৰাৰ মুঠ সংখ্যা = 200

2 – টা মুণ্ডৰ সাপেক্ষে পোৱা ফলৰ সংখ্যা = 72 

∴ এবাৰ টছ কৰি, 2টা মুও পোৱাৰ সম্ভাৱিতা, 

P(E) = 72/200 = 9/25 

∴ নির্ণেয় সম্ভাৱিতা = 9/25 (বা 0.36)

5. কোনো সংস্থাই যাদৃচ্ছিকভাৱে 2400 টা পৰিয়াল বাছনি কৰিছিল আৰু এটা পৰিয়ালত থকা গাড়ীৰ সংখ্যাৰ সৈতে পৰিয়ালটোৰ আয়ৰ কিবা সম্পর্ক আছে নেকি নিৰ্ণয় কৰাৰ বাবে জৰীপ চলাইছিল। প্রাপ্ত তথ্যসমূহ নিম্নোক্ত তালিকাত উল্লেখ কৰা হ’লঃ

ধৰা হ’ল, পৰিয়াল এটা বাছনি কৰা হৈছে। সম্ভাৱিতা নির্ণয় কৰা যে বাছনিকৃত পৰিয়ালটোৰ 

(i) মাহিলি 10,000 – 13,000 টকাৰ ভিতৰত উপার্জন আৰু 2 খনহে গাড়ী আছে।

(ii) মাহিলি উপার্জন 16,000 টকা বা ততোধিক আৰু 1 খনহে গাড়ী আছে। 

(iii) মাহিলি উপার্জন 7,000 তকৈ কম আৰু কোনো গাড়ী নাই।

(iv) মাহিলি উপার্জন 13,000 – 16,000 টকাৰ ভিতৰত আৰু 2 খনতকৈ অধিক গাড়ী আছে। 

(v) 1 খনতকৈ অধিক গাড়ী নাই।

উত্তৰঃ 

ইয়াত মুঠ মোনাৰ সংখ্যা – 11 

5 কিগ্রামতকৈ বেছি গ’ম থকা মোনাৰ সংখ্যা = 7

∴ যাদৃচ্ছিকভাৱে নির্বাচিত একন মোনাত 5 কিগ্রামতকৈ বেছি গ’ম থকাৰ সম্ভাৱিতা,

 P(E) = 7/11

6. তালিকা 14.7, অধ্যায় 14 দ্রষ্টব্য-

(i) গণিতৰ পৰীক্ষাত এজন ছাত্রই 20% তকৈ কম নম্বৰ পোৱাৰ সম্ভাৱিতা নির্ণয় কৰা।

(ii) এজন ছাত্রই 60 অথবা তাতকৈ অধিক নম্বৰ লাভ কৰাৰ সম্ভাৱিতা উলিওৱা।

উত্তৰঃ প্রশ্নমতে, প্রতি নিযুত অংশ (PPM) ত থকা ছালফাৰ ডাই-অক্সাইডৰ পৰিমাণ নিম্নৰূপ-

তালিকাবদ্ধ ৰূপ তলত দিয়া ধৰণৰ-

মুঠ পর্যবেক্ষণ দিন = 30

0.12 – 0.16 (PPM) ছালফাৰ ডাই-অক্সাইডৰ থকাৰ বাৰংবাৰতা = 2 

∴ যিকোনো এদিন, বায়ুমণ্ডলত 0.12 – 0.16 (ppm) পৰিমাণ ছালফাৰ ডাই-অক্সাইডৰ থকাৰ সম্ভাৱিতা,

P(E) = 2/30 = 1/15

∴ নির্ণেয় সম্ভাৱিতা = 1/15

7. পৰিসংখ্যা বিজ্ঞান বিষয়টোৰ সম্পৰ্কে ছাত্র-ছাত্রীৰ মনোভাব জনাৰ উদ্দেশ্যে 200 গৰাকী ছাত্র-ছাত্রীৰ মাজত এটা জৰীপ চলোৱা হৈছিল। প্রাপ্ত তথ্যসমূহ নিম্নোক্ত তালিকাত উল্লেখ কৰা হ’ল-

যাদৃচ্ছিকভাৱে বাছনি কৰা এজন ছাত্র বা ছাত্ৰীৰ ক্ষেত্ৰত সম্ভাৱিতা উলিওৱা যাতে

(i) তেওঁ পৰিসংখ্যা বিজ্ঞান ভাল পায়।

(ii) তেওঁ ইয়াক ভাল নাপায়।

উত্তৰঃ প্রশ্নমতে, তেজৰ গ্ৰুপ তলত দিয়া ধৰণৰঃ 

A, B, O, O, AB, O, A, O, B, A, O, B, A, O,O 

A, AB, O, A, A, O, O, AB, B, A, O, B, A, B, O

তালিকাবদ্ধ ৰূপ তলত দিয়া ধৰণৰ-

ইয়াত মুঠ ছাত্র-ছাত্রী সংখ্যা = 30

AB গ্রুপ থকা ছাত্রসংখ্যা = 3 

∴ যাদৃচ্ছিকভাৱে নির্বাচিত এজন ছাত্র-ছাত্রীৰ তেজৰ গ্ৰুপ AB হোৱাৰ সম্ভাৱিতা-

P(E) = 3/30 = 1-10

∴ নির্ণেয় সম্ভাৱিতা = 1/10

8. প্রশ্ন 2 দ্রষ্টব্য। ব্যৱহাৰিক সম্ভাৱিতা নির্ণয় কৰা যাতে এগৰাকী অভিযন্তাই

(i) নিজৰ কর্মস্থলীৰ পৰা 7 কিঃমিঃতকৈ কম দূৰত্ব ঠাইত বাস কৰে।

উত্তৰঃ যিসকল মহিলা অভিযন্তাৰ বাসস্থানৰ পৰা কৰ্মস্থলীলৈ দূৰত্ব (কিলোমিটাৰত) = 7 কিলোমিটাৰতকৈ কম = 9 

∴ এগৰাকী অভিযন্তাই কৰ্মস্থলীৰ পৰা 7 কিলোমিটাৰতকৈ কম দূৰত্বত থকাৰ সম্ভাৱনা = 9/40

(ii) নিজৰ কৰ্মস্থলীৰ পৰা 7 কিঃমিঃ বা তাতোকৈ বেছি দূৰত্বৰ ঠাইত বাস কৰে।

উত্তৰঃ যি মহিলা অভিযন্তাৰ বাসস্থানৰ পৰা কৰ্মস্থলীলৈকে দূৰত্ব (কিলোমিটাৰত) 7 কিলোমিটাৰতকৈ অধিক বা সমান = 31।

এজন অভিযন্তাই 7 কিলোমিটাৰতকৈ অধিক বা সমান জীয়াই থকাৰ সম্ভাৱনা 31 তাইৰ বাসস্থানৰ পৰা = 31/40

আলিটাৰঃ এজন অভিযন্তাই তাইৰ বাসস্থানৰ পৰা 7 কিলোমিটাৰতকৈ অধিক বা সমান দূৰত্বত থকাৰ সম্ভাৱনা।

1 – সম্ভাৱনা যে এগৰাকী অভিযন্তাই তাইৰ ঠাইৰ কামৰ পৰা 7 কিলোমিটাৰতকৈ কম দূৰত্বত থাকে। = 1 – 9/40 = 31/40

(iii) নিজৰ কৰ্মস্থলীৰ পৰা ½ কিঃমিঃৰ ভিতৰত বাস কৰে।

উত্তৰঃ মহিলা অভিযন্তাৰ সংখ্যা যাৰ দূৰত্ব (কিলোমিটাৰ)ৰ পৰা01 তেওঁলোকৰ কৰ্মস্থলীৰ পৰা তেওঁলোকৰ বাসস্থান 1 কিলোমিটাৰৰ ভিতৰত= = 1/2 অভিযন্তা এগৰাকীয়ে নিজৰ স্থানৰ পৰা 2 কিলোমিটাৰৰ = 0/40 = 0

9. কার্যঃ তোমালোকৰ বিদ্যালয়ৰ সম্মুখেৰে এক নির্দিষ্ট সময় অন্তৰালত পাৰ হৈ যোৱা দুচকীয়া, তিনিচকীয়া আৰু চাৰিচকীয়া যানৰ বাৰংবাৰতা টুকি ৰাখা। তুমি লক্ষ্য কৰা মুঠ যানসমূহৰ ভিতৰত যিকোনো এখন যান দুই চকীয়া হোৱাৰ সম্ভাৱিতা উলিওৱা।

উত্তৰঃ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে নিজে কৰা।

10. কাৰ্যঃ তোমাৰ শ্ৰেণীৰ আটাইবোৰ ছাত্র-ছাত্রীকে এটা 3 অংকীয়া সংখ্যা লিখিবলৈ দিয়া। কোঠাটোৰ এগৰাকী ছাত্র বা ছাত্রীক যাদুচ্ছিকভাৱে বাছনি কৰা। তেওঁ লিখা সংখ্যাটো 3 ৰে বিভাজ্য হোৱাৰ সম্ভাৱিতা কিমান? মনত ৰাখিবা যে এটা সংখ্যা 3 ৰে বিভাজ্য হয় যদি ইয়াৰ অংক কেইটাৰ সমষ্টিটো 3 ৰে বিভাজ্য হয়।

উত্তৰঃ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে নিজে কৰা।

11. প্রত্যেকতে 5 কিঃগ্রাঃ বুলি চিহ্নিত কৰা গম আটাৰ এঘাৰটা মোনাত প্রকৃততে আটাৰ ওজন (কিঃগ্রাঃত) আছিল নিম্নোক্ত ধৰণৰ- 

4.97, 5.05, 5.08, 5.03, 5.00, 5.06, 5.08, 

4.98, 5.04,  5.07, 5.00 

এই মোনাবোৰৰপৰা যাদৃচ্ছিকভাৱে বাছনি কৰা কোনোবা এটা মোনাত 5 কিঃগ্রাঃতকৈ বেছি আটা থকাৰ সম্ভাৱিতা নির্ণয় কৰা।

উত্তৰঃ ঘেঁহুৰ আটাৰ মুঠ বেগৰ সংখ্যা = 11

5 কিলোগ্ৰামতকৈ অধিক আটা থকা ঘেঁহুৰ আটাৰ বেগৰ সংখ্যা = 7. সম্ভাৱনা যে যিকোনো বেগ,

∴ যাদৃচ্ছিকভাৱে বাছি লোৱা, 5 কিলোগ্ৰামতকৈ অধিক আটা = 7/11

12. অনুশীলনী 14.2 প্রশ্ন – 5 অত কোনো এখন মহানগৰীৰ 30 দিন ধৰি প্ৰতি PPM (parts per million) বায়ুত ছালফাৰ ডাই-অক্সাইডৰ গাঢ়তা সম্বন্ধীয় এখন বাৰংবাৰতা বিভাজন তালিকা প্রস্তুত কৰিবলৈ তোমালোকক কোৱা হৈছিল। এই তালিকাৰ সহায়ত উক্ত দিনবোৰৰ যিকোনো এটাত ছালফাৰ ডাই-অক্সাইডৰ গাঢ়তা 0.12 – 0.16 অন্তৰালত থকাৰ সম্ভাৱিতা উলিওৱা।

উত্তৰঃ মুঠ দিনৰ সংখ্যা = 30

ছালফাৰ ডাই – অক্সাইডৰ ঘনত্ব 0.12 – 0.16 = 2 

যিকোনো এটা দিনত চালফাৰ ডাই – অক্সাইডৰ ঘনত্ব 0.12 – 0.16 ৰ ব্যৱধানত থকাৰ সম্ভাৱনা = 2/30 = 1/15

13. অনুশীলনী 14.2. প্রশ্ন-1 অত তোমালোকক এটা শ্ৰেণীৰ 30 গৰাকী ছাত্র-ছাত্রীৰ তেজৰ গ্রুপ সম্বন্ধীয় এখন বাৰংবাৰতা বিভাজন তালিকা প্রস্তুত কৰিবলৈ কোৱা হৈছিল। এই তালিকাখনৰ সহায়ত এই শ্ৰেণীটোৰ যাদৃচ্ছিকভাৱে বাছনি কৰা এগৰাকী ছাত্র বা ছাত্রীৰ তেজৰ গ্রুপ AB হোৱাৰ সম্ভাৱিতা উলিওৱা।

উত্তৰঃ মুঠ ছাত্ৰৰ সংখ্যা = 30 

তেজৰ গোট থকা ছাত্ৰৰ সংখ্যা AB = 3

∴ এই শ্ৰেণীৰ এজন ছাত্ৰ, যাদৃচ্ছিকভাৱে নিৰ্বাচিত, তেজৰ গোট থকাৰ সম্ভাৱনা

= AB = 3/30 = 1/10 = 0.1