Health Benefits of Lentil | মচুৰ মাহৰ স্বাস্থ্যজনিত উপকাৰিতা

মাহজাতীয় শস্য হৈছে ভাৰত তথা অসমৰ ৰন্ধন প্ৰণালীৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ, যি এক স্বাস্থ্যকৰ আহাৰ পৰিকল্পনাৰ এক মুখ্য উপাদান। অত্যন্ত সমৃদ্ধ পুষ্টি থকা এনে এবিধ  মাহ জাতীয় শস্য হৈছে মাটি মাহ। এই  প্ৰৱন্ধটিত মচুৰ মাহৰ স্বাস্থ্যজনিত উপকাৰিতাৰ Health Benefits of Lentil বিষয়ে সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।

Join Telegram channel

Follow us:

Read also: Health Benefits of Wild Rice | বনৰীয়া চাউলৰ স্বাস্থ্যজনিত লাভালাভ

মচুৰ মাহ কি? | What is Lentil? 

মচুৰ মাহ হৈছে  Fabaceae  পৰিয়ালৰ এক মাহজাতীয় বাৰ্ষিক উদ্ভিদ যাক ইয়াৰ খোৱা বীজৰ বাবে খেতি কৰা হয়।সমগ্ৰ ইউৰোপ, এছিয়া আৰু উত্তৰ আফ্ৰিকাত মচুৰ মাহৰ খেতি বহুলভাৱে কৰা হয় কিন্তু পশ্চিম গোলাৰ্ধত সামান্য খেতি কৰা হয়। বীজবোৰ মুখ্যতঃ চুপ আৰু ষ্টুত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।  মচুৰ মাহ  হৈছে প্ৰ’টিন, আহাৰৰ আঁহ, ভিটামিন ব, লো আৰু ফছফৰাছৰ এক ভাল উৎস। মচুৰ মাহৰ বহুতো স্বাস্থ্য উপকাৰিতা আছে। মচুৰ মাহে ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে আৰু এই মচুৰ মাহত থকা উচ্চ পৰিমাণৰ আঁহৰ বাবে আপোনাৰ হজমৰ বাবে অতি ভাল। মচুৰ মাহ  ডায়েবেটিচ ৰোগীৰ বাবে ভাল কিয়নো ই তেজত গ্লুকোজৰ স্তৰত যাদৃচ্ছিক স্পাইক আৰু ড্ৰপ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে। ই প্ৰ’টিন আৰু খনিজ পদাৰ্থৰে যথেষ্ট পৰিমাণে সমৃদ্ধ, যি আপোনাৰ শৰীৰৰ বিভিন্ন প্ৰণালী বৃদ্ধি কৰাত সহায় কৰে।

উদ্ভিদ বিৱৰণ | Plant Description

মচুৰ মাহৰ উদ্ভিদ বিধ থিয় বা উপ-থিয় আৰু ইয়াত ডাল, লোমযুক্ত কাণ্ড আছে। উদ্ভিদৰ পাতবোৰ একেলগে সজোৱা হয় আৰু ৪-৭ টা গাইগুটীয়া ডিম্বাকৃতিৰ পত্ৰিকাৰে গঠিত। উদ্ভিদে ১-৪ টা ফুলেৰে ৰেচমত সজোৱা সৰু নীলা, বেঙুনীয়া, বগা বা গুলপীয়া ফুল প্ৰস্তুত কৰে। বীজ, বা দাইল, ফলিৰ ভিতৰত উৎপন্ন হয় আৰু বিভিন্নতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ২-৯ মিমি (০.১-০.৩ ইঞ্চি) ব্যাসৰ আকাৰৰ হ’ব পাৰে আৰু ৰঙা-কমলা, হালধীয়া, সেউজীয়া বা ক’লা ৰঙৰ হ’ব পাৰে। মচুৰ গছৰ উচ্চতা ১৫-৭৫ চেমি (৬-৩0 ইঞ্চি) হ’ব পাৰে আৰু বাৰ্ষিক হিচাপে, কেৱল এটা বৰ্ধিত ঋতুত জীয়াই থাকিব পাৰে। 

১০০ গ্ৰাম মচুৰ মাহৰ পুষ্টিৰ মূল্য | Nutritional value per 100 g of Lentil

মচুৰ মাহৰ ভিন্ন ভাষিক নাম | Different linguistics name of Lentil

• ইংৰাজী ভাষাত : Red Lentils
• তামিল ভাষাত : Massor Paruppu / Mysore Paruppu
• মালয়ালম ভাষাত : Masoor Parippu
• তেলুগু ভাষাত: Misur Pappu
• কান্নাড়া ভাষাত: Masur Bele
• হিন্দী ভাষাত: Masoor Dal / Tur Dal
• বাংলা ভাষাত: Lal Masoor (Bhanga) / Masur Dal
• গুজৰাটী ভাষাত: Masur Dal / Masoor Ni Dhal
• মাৰাঠী ভাষাত: Masur Dal
• উৰিয়া ভাষাত: Masura Dali (Phala)
• কাশ্মিৰী ভাষাত: Musur
• অসমীয়া ভাষাত: Masur  mah

মচুৰ মাহৰ  জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific classification of  Lentil

• Kingdom: Plantae
• Clade: Tracheophytes
• Clade: Angiosperms
• Clade: Eudicots
• Clade: Rosids
• Order: Fabales
• Family: Fabaceae
• Genus: Lens
• Species: L. culinaris
• Scientific name: Lens culinaris

মচুৰ মাহৰ স্বাস্থ্যজনিত উপকাৰিতা আৰু ব্যৱহাৰ | Health benefits and uses of Lentil

১.  পাচন আৰু অন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্য (Digestive and gut health)

ফাইবাৰে পাচন তন্ত্ৰত এক বাল্কিং এজেণ্ট হিচাপে কাম কৰে আৰু লগতে পূৰ্ণতাৰ অনুভূতি সৃষ্টি কৰে। মচুৰ মাহত আঁহ থাকে, যি সহজে অন্ত্ৰৰ চলাচল আৰু ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে। সেইবোৰত পোৱা অদ্ৰৱণীয় আহাৰৰ আঁহে কোষ্ঠকাঠিন্য আৰু অন্যান্য পাচন বিকাৰ যেনে ইৰিটেবল বাৱেল চিণ্ড্ৰোম আৰু ডাইভাৰ্টিকুলোচিছ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে।

২. এণ্টিঅক্সিডেণ্ট গুণাগুণ (Antioxidants properties)

মচুৰ মাহবোৰ পলিফেনলৰ মঙ্গলময়তাৰে ভৰি থাকে। এইবোৰ হৈছে স্বাস্থ্য-অৱদান কাৰী ফাইটোকেমিকেলৰ এক গোট। অন্যান্য জৈৱ-সক্ৰিয় যৌগৰ সৈতে ফ্লেভোনইডৰ দৰে পলিফেনলবোৰৰ শক্তিশালী প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী, এণ্টিঅক্সিডেণ্ট আৰু নিউৰোপ্ৰটেক্টিভ গুণাগুণ থাকে।

৩. স্থিৰ ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ (Stabilized blood sugar levels )

মচুৰ মাহত পোৱা আঁহে হজম হ্ৰাস কৰে আৰু ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ বজাই ৰখাত সহায় কৰে। সেইবোৰ সঘনাই আপোনাৰ আহাৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিলে ডায়েবেটিচ, হাইপোগ্লাইচেমিয়া, লগতে ইনচুলিন প্ৰতিৰোধৰ ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।

৪. স্বাস্থ্যৱান হৃদযন্ত্ৰ (Healthy Heart)

যদি আপুনি নিয়মীয়াকৈ মচুৰ মাহ সেৱন কৰে তেনেহ’লে আপোনাৰ হৃদৰোগৰ সামগ্ৰিক বিপদাশংকা যথেষ্ট হ্ৰাস হয় কিয়নো সেইবোৰ ৰক্তচাপ হ্ৰাস কৰাৰ বাবে জনাজাত। ইয়াৰ উপৰিও, মচুৰ মাহত থকা প্ৰ’টিনে chemical angiotensin i-converting enzyme (ACE) ত বাধা দিয়ে, যাৰ ফলত সাধাৰণতে ৰক্ত নলী সংকুচিত হয় আৰু আপোনাৰ ৰক্তচাপ বৃদ্ধি হয়।

মচুৰ মাহত  folate  সমৃদ্ধ হোৱাৰ ফলত হোমোচিষ্টেইন (আমাৰ তেজত এক সাধাৰণ এমিনো এচিড) অত্যাধিক জমা হোৱা প্ৰতিহত হয়। যদি আপুনি মেদবহুল হয় তেন্তে আপোনাৰ হৃদৰোগৰ আশংকা অধিক। সেইবোৰ যথেষ্ট ভৰ্তি, সেয়েহে আপুনি কম খাদ্য খায় আৰু আপোনাৰ ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ স্থিৰ কৰে।

৫. প্ৰ’টিন উৎস (Great protein source)

যিহেতু মচুৰ মাহত  ভাল পৰিমাণৰ প্ৰ’টিন থাকে, সেইবোৰ নিৰামিষভোজী আৰু ভেগানসকলৰ বাবে প্ৰ’টিনৰ এক উৎকৃষ্ট উৎস হৈ পৰে। যদিও ইয়াত সকলো অত্যাৱশ্যকীয় এমিনো এচিড থাকে, ই মেথিওনিন আৰু ট্ৰিপ্টোফেনত সীমিত। সেইবোৰক সম্পূৰ্ণ শস্যৰ সৈতে একত্ৰিত কৰিলে অত্যাৱশ্যকীয় এমিনো এচিডৰ সম্পূৰ্ণ প্ৰ’ফাইল প্ৰদান কৰে।

৬. ওজন হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে (Promotes weight loss)

ওজন হ্ৰাস কৰাটো আহাৰ, ব্যায়াম, আৰু এক টন ধৈৰ্য্য আৰু আত্ম-নিয়ন্ত্ৰণেৰে পৰিপূৰ্ণ এক সৰ্বাধিক ব্যৱহাৰকাৰী কাম হ’ব পাৰে। অৱশ্যে, আপুনি আপোনাৰ আহাৰত মচুৰ মাহ যোগ  কৰি প্ৰাকৃতিকভাৱে আপোনাৰ ওজন হ্ৰাস দ্ৰুত কৰিব পাৰে।

ওজন হ্ৰাসৰ বাবে ভাল ৰঙা দাইল, সেইবোৰত অত্যন্ত সমৃদ্ধ আঁহ থাকে, যি আপোনাৰ শৰীৰক আৱৰ্জনা সামগ্ৰী দ্ৰুতগতিত নিষ্কাশন কৰাত সহায় কৰে। তদুপৰি, ইয়াত চৰ্বিৰ পৰিমাণ কম সেয়েহে ইয়াক সেৱন কৰিলে আপোনাৰ ওজন বৃদ্ধি নহ’ব।

৭.  আপোনাৰ ছালৰ বাবে ভাল (Good for your skin)

 আপোনাৰ ছালত বহুতো ইতিবাচক প্ৰভাৱ আছে। আৰম্ভণিতে, ই দ্ৰুত বয়স বৃদ্ধি প্ৰতিহত কৰে। ইয়াৰ কাৰণ হৈছে মচুৰ মাহত এক টন এণ্টিঅক্সিডেণ্ট থাকে আৰু এইবোৰে কোষ আৰু কোষকলাৰ ক্ষতি প্ৰতিৰোধ আৰু হ্ৰাস কৰে যাৰ ফলত দ্ৰুতগতিত বাৰ্ধক্য হয়। মচুৰ মাহ, হালধি আৰু  নেমু ব্যৱহাৰ কৰি ঘৰত বনোৱা ফেচ পেকে  আপোনাক কোনো ক্ষতিকাৰক পাৰ্শ্বক্ৰিয়া অবিহনে আপোনাৰ ছাল দ্ৰুতভাৱে পাতল কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।

গাখীৰত তিয়াই থোৱা মচুৰ মাহৰ দ্বাৰা তৈয়াৰ কৰা পেষ্ট এটা আপোনাৰ ছালত দৈনিক আধাৰত প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি যাতে শুকান দাগবোৰ আঁতৰ কৰিব পাৰি আৰু আপোনাৰ ছালখন ভিতৰৰ পৰা সম্পূৰ্ণৰূপে পুষ্টি প্ৰদান কৰিব পাৰি। ই এক সুন্দৰ প্ৰাকৃতিক উজ্জ্বলতা পুনৰুদ্ধাৰ কৰাত সহায় কৰে

৮.  কৰ্কট ৰোগৰ আশংকা হ্ৰাস কৰে (reduces the risk of cancer)

কৰ্কট ৰোগ এটা যথেষ্ট ভয়ানক ৰোগ আৰু মচুৰ মাহে আপোনাক কৰ্কট ৰোগৰ আশংকা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। ইয়াৰ মুখ্য কাৰণ হৈছে মচুৰ মাহত  উচ্চ পৰিমাণৰ আঁহ আৰু ফলেট থাকে, যি এই খাদ্যকৰ্কট ৰোধী গুণাগুণ প্ৰদান কৰে।

দৈনিক আধাৰত মচুৰ মাহ সেৱন কৰি, আপুনি বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ কৰ্কট ৰোগ যেনে হাঁওফাঁওৰ কৰ্কট, মলাশয়ৰ কৰ্কট, স্তনৰ কৰ্কট, আৰু আনকি অন্ত্ৰৰ কৰ্কট ৰোগৰ আশংকা হ্ৰাস কৰিব পাৰে। ই হজম ৰ গতি বৃদ্ধি কৰে আৰু পাচন পিত্তৰ প্ৰয়োজনীয়তা হ্ৰাস কৰে এইটোও এনেকুৱা এটা বস্তু যি মলাশয়ৰ কৰ্কট ৰোগ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে।

৯. হাড় আৰু দাঁতৰ বাবে ভাল (Good for the bones and teeth)

আপোনাৰ বয়স হোৱাৰ লগে লগে, আপোনাৰ হাড় আৰু দাঁত দুৰ্বল আৰু দুৰ্বল হৈ পৰে, যাৰ ফলত আপোনাৰ কংকাল প্ৰণালী আঘাত, ভাঙি যোৱা আৰু অষ্টিওপোৰোচিছৰ দৰে ৰোগৰ প্ৰতি অধিক সংবেদনশীল হয়। সেয়েহে, এনে হোৱা প্ৰতিহত কৰিবলৈ এক স্বাস্থ্যকৰ আৰু সন্তুলিত আহাৰ বজাই ৰখাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ।

মচুৰ মাহ ইয়াৰ বাবে আপোনাৰ আহাৰত সঠিক সংযোজন হ’ব পাৰে। এইবোৰত এক টন খনিজ যেনে কেলচিয়াম, মেগনেছিয়াম আৰু ফছফেট সমৃদ্ধ। এই খনিজবোৰ হাড় আৰু দাঁতৰ বিকাশ আৰু শক্তিশালীকৰণত সহায় কৰাৰ বাবে জনাজাত।

১০. বিপাক বৃদ্ধি কৰিব পাৰে (May Boost Metabolism) 

মচুৰ মাহ হৈছে বহুতো ভিটামিনৰ এক ভাল উৎস, যাৰ ভিতৰত আছে ভিটামিন বি3, যি পাচন আৰু স্নায়ুতন্ত্ৰ বৃদ্ধি কৰাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে। ভিটামিন বি3-য়ে কলেষ্টেৰল নিয়ন্ত্ৰণ আৰু লিপিড প্ৰ’ফাইল উন্নত কৰাকে ধৰি আন বহুতো লাভালাভ প্ৰদান কৰে। 

ব্যৱহাৰ | Uses

মচুৰ মাহবোৰৰ দাইল ৰান্ধি  খাব পাৰি। বীজবোৰ মুখ্যতঃ চুপ আৰু ষ্টুত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। মচুৰ মাহৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা খাদ্য ব্যঞ্জন ভিন্ন ধৰণে ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।

পাৰ্শ্বক্ৰিয়া | Side effects

অত্যাধিক যিকোনো বস্তু আপোনাৰ বাবে ভাল হ’ব নোৱাৰে আৰু মচুৰ মাহৰ ক্ষেত্ৰতো একেই হয়। যদি আপুনি অত্যাধিক মচুৰ মাহ সেৱন কৰে, আপুনি বৰ্ধিত পেট ফুলাহোৱাৰ আশংকা কৰিব পাৰে। আপুনি এমিনো এচিডৰ সৈতে সম্পৰ্কিত কিছুমান পাৰ্শ্বক্ৰিয়াও বিকশিত কৰিব পাৰে, আৰু আনকি বৃক্কৰ সংকটও বিকশিত কৰিব পাৰে।অত্যাধিক পৰিমাণে মচুৰ মাহ সেৱন কৰিলে বৃক্ক বিকল হ’ব পাৰে।অত্যাধিক সেৱনে পাচন তন্ত্ৰত সমস্যা সৃষ্টি কৰিব পাৰে।যদি এজন ব্যক্তিৰ বৃক্কৰ পাথৰ থাকে, তেন্তে তেওঁ  মচুৰ মাহ খোৱা পৰিহাৰ কৰিব লাগে।যদি এজন ব্যক্তিয়ে নিয়মীয়া ঔষধ গ্ৰহণ কৰে, তেন্তে তেওঁ মচুৰ মাহ  খোৱাৰ আগতে চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ ল’ব লাগিব।কিছুমান ক্ষেত্ৰত, মচুৰ মাহৰ উচ্চ পটাছিয়ামৰ বাবে, লোকসকলৰ পটাছিয়াম বিষাক্ততাও হয়।

টোকা | Note

সেয়হে মচুৰ মাহৰ উপকাৰিতা Health Benefits of Lentil আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াক সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত কিয়নো যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। ওপৰত উল্লেখ কৰা সমূহ কেৱল তথ্যৰ আধাৰত  সাধাৰণ জ্ঞানাৰ্থে যোগান ধৰা তথ্য। ৰোগ নিৰাময়ত ঔষধী ক্ষেত্ৰত মচুৰ মাহৰ  ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱাটো বাঞ্ছনীয়।

সামৰণি | Conclusion

এই প্ৰৱন্টিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় মচুৰ মাহৰ উপকাৰিতা Health Benefits of Lentil সম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয় পালে।মচুৰ মাহৰ  উপকাৰিতা Health Benefits of Lentil, ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰোঁ উক্ত প্ৰৱন্ধটিত উল্লেখ থকা তথ্য সমূহে আপোনালোকক বিভিন্ন ধৰণৰ সমস্যাত ভিন্ন ধৰণে উপকৃত কৰিব। ধন্যবাদ।

FAQ

প্ৰশ্ন: হৃদৰোগী ৰোগৰ বাবে মচুৰ মাহ ভাল নেকি?

উত্তৰ: মচুৰ মাহ আপোনাৰ হৃদযন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্যৰ বাবে ভাল। এইবোৰ স্বাস্থ্য-অৱদানকাৰী পুষ্টিৰে সমৃদ্ধ যি এইচ.ডি.এল. বৃদ্ধি কৰা, এল.ডি.এল. হ্ৰাস কৰা, আৰু আপোনাৰ ৰক্তচাপ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰে।

প্ৰশ্ন: মচুৰ মাহে ওজন হ্ৰাস কৰাত কেনেদৰে সহায় কৰে?

উত্তৰ: মচুৰ মাহত  আঁহ থাকে, সেয়েহে ই নিয়মীয়া অন্ত্ৰৰ চলাচল আৰু স্বাস্থ্যকৰ অন্ত্ৰৰ বেক্টেৰিয়া বিকাশত সহায় কৰে। এইবোৰে আপোনাৰ ভোক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে আৰু আপোনাক অত্যাধিক খোৱাৰ পৰা বাধা দিয়ে। ই ওজন নিয়ন্ত্ৰণত সহায় কৰে।

প্ৰশ্ন: মচুৰ মাহ হজম কৰা কঠিন নেকি?

উত্তৰ: কম ৰন্ধা মচুৰ মাহ হজম কৰা কঠিন আৰু ইয়াৰ ফলত পেটৰ বিকাৰ হ’ব পাৰে।

প্ৰশ্ন: মচুৰ মাহ  কোন পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ?

উত্তৰ: মচুৰ মাহ Fabaceae পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ।

প্ৰশ্ন: মচুৰ মাহৰ বৈজ্ঞানিক নাম কি?

উত্তৰ: মচুৰ মাহৰ বৈজ্ঞানিক  নাম হৈছে Lens culinaris

Mahezubin Saikia

My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.