Class 12 Swadesh Adhyayan Chapter 3 জৈৱবৈচিত্ৰ্য Question Answer to each chapter is provided in the list of AHSEC so that you can easily browse through different chapters and select needs one. Class 12 Swadesh Adhyayan Chapter 3 জৈৱবৈচিত্ৰ্য Solutions can be of great value to excel in the examination.
Class 12 Swadesh Adhyayan Chapter 3 জৈৱবৈচিত্ৰ্য
Class 12 Swadesh Adhyayan Chapter 3 জৈৱবৈচিত্ৰ্য Notes covers all the exercise questions in HS 2nd Year Swadesh Adhyayan Textbooks Solutions. Assam Board Class 12 Swadesh Adhyayan Chapter 3 জৈৱবৈচিত্ৰ্য Notes provided here ensures a smooth and easy understanding of all the concepts. Understand the concepts behind every chapter and score well in the board exams.
জৈৱবৈচিত্ৰ্য
Chapter – 3
| প্রথম ভাগ: ভূগোল |
| অনুশীলনী |
১। জৈৱবৈচিত্র্য কাক বোলে? ইয়াৰ বিভিন্ন প্রকাৰসমূহ কি কি? উদাহৰণসহ বৰ্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ জৈৱবৈচিত্র্য শব্দটো ‘জীৱ’ আৰু ‘বিচিত্ৰতা’ শব্দ দুটা লগ লগাই জৈৱবৈচিত্র্য সৃষ্টি কৰা হৈছে। জৈৱ বৈচিত্র্যয়ে পৃথিৱীৰ বিভিন্ন জীৱ প্ৰজাতিৰ বৈচিত্র্য আৰু পৰিৱৰ্তনশীলতা প্ৰতিফলিত কৰে। ই ক্ষুদ্ৰ অণুজীৱ সমূহ, জীৱ-জন্তু, গছ-গছনি তথা ঘাঁহনি, অৰণ্য আদিৰ দৰে পৰিস্থিতি তন্ত্ৰ সমূহকো সামৰি লয়। ইয়াৰ লগতে জৈৱবৈচিত্র্যই কোনো এখন ঠাইত কোনো এক শ্ৰেণীৰ জীৱ কিমান পৰিমাণে থাকে তাকে জৈৱবৈচিত্র্য বুলি কোৱা হয়।
জৈৱবৈচিত্র্য বিভিন্ন প্রকাৰসমূহ হ’ল―
(ক) প্রজাতিগত বিচিত্রতা: প্রজাতিগত বিচিত্রতা বুলি ক’লে কোনো এখন ঠাইৰ বিভিন্ন শ্ৰেণীৰ জীৱৰ মাজত থকা সাংখিক পাৰ্থক্যৰ কথা বুজায়। প্রজাতিগত বিচিত্রতা, প্রজাতিগত সমৃদ্ধি (Species richness), বর্গীকৰণ বা বংশাৱলীক ভিন্নতা (Taxonomic or phylogenetic diversity) আৰু প্রজাতিগত সমতা (Species evenness) এই তিনিটা কাৰকে প্রভাৱ বিস্তাৰ কৰে। উদাহৰণস্বৰূপে- এখন বৰ্ষাৰণ্যত বাঘ, হাতী, বান্দৰ, আৰু বিভিন্ন চৰাইৰ প্ৰজাতি থাকে।
(খ) আনুবংশিক বিচিত্রতা: আনুবংশিক বিচিত্রতাই একে শ্ৰেণীৰ জীৱৰ মাজত থকা পার্থক্যৰ কথা বুজায়। প্রত্যেক প্রজাতিৰ জীৱই নিজৰ দেহত থকা জিনৰ (Gene) দ্বাৰা কিছু বিশেষ গুণাগুণ কঢ়িয়াই ফুৰে। উদাহৰণস্বৰূপে, মানুহ মাত্রেই মুখমণ্ডল বেলেগ হোৱাটো এই জিনৰ ওপৰতেই নিৰ্ভৰ কৰে। আনুবংশিক বিচিত্রতাই আনহাতে একেটা প্ৰজাতিৰ ভিতৰত থকা ভিন্নতাৰ কথা বুজায়। উদাহৰণস্বৰূপে কুকুৰৰ বিভিন্ন প্রজাতি নাইবা গোলাপৰ বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ কথা উল্লেখ কৰিব পাৰি।
(গ) পৰিস্থিতি তান্ত্রিক বিচিত্রতা: এই বিচিত্রতা অঞ্চল বিশেষে নাইবা গোটেই পৃথিৱীৰ পৰিস্থিতি তন্ত্রক সাঙুৰি বুজোৱা হয়। এই জৈৱবৈচিত্র্য এই কাৰণেই দৰকাৰ যে ই আমাৰ বাবে পানী, জলবায়ুৰ পৰিৱৰ্তন আৰু খাদ্যৰ যোগান ধৰে। পৰিস্থিতি তান্ত্রিক বিচিত্রতাই স্থলজ আৰু জলজ উভয় পৰিস্থিতি তন্ত্রৰ কথাকে বুজায়। পৰিস্থিতিতান্ত্রিক বিচিত্রতাই ইয়াৰ উপৰিও বিভিন্ন ধৰণৰ “Niche” পৌষ্টিকতাৰ স্তৰৰ (Trophic level) সংখ্যা আৰু আন আন পৰিস্থিতিক প্রক্রিয়া বিলাকৰ কথাকে বুজায়। উদাহৰণস্বৰূপে, মৰুভূমি, বনাঞ্চল, জলাশয়, ঘাঁহনি, প্ৰবাল প্ৰাচীৰ আটাইবোৰেই অনন্য প্ৰজাতিক সমৰ্থন কৰে।
২। জৈৱবৈচিত্র্য কিদৰে জুখিব পাৰি? ইয়াৰ বিভিন্ন পদ্ধতিসমূহ বর্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ প্ৰজাতি, জিনীয় আৰু পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ বৈচিত্ৰ্যৰ মূল্যায়ন কৰা বিভিন্ন বৈজ্ঞানিক পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰি জৈৱ বৈচিত্ৰ্য জুখিব পাৰি। এটা সাধাৰণ পদ্ধতি হ’ল প্ৰজাতিৰ সমৃদ্ধি, য’ত এটা নিৰ্দিষ্ট অঞ্চলত থকা মুঠ প্ৰজাতিৰ সংখ্যা গণনা কৰা হয়। আন এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰক হ’ল প্ৰজাতিৰ সমতা, যিয়ে পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ মাজত ব্যক্তিক কেনেকৈ বিতৰণ কৰা হয় তাক চায়। অভিযোজন ক্ষমতা আৰু স্থিতিস্থাপকতা বুজিবলৈ এটা প্ৰজাতিৰ ভিতৰত ডি এন এৰ তাৰতম্য অধ্যয়ন কৰি জিনীয় বৈচিত্ৰ্য জুখিব পাৰি। কোনো অঞ্চলৰ বিভিন্ন ধৰণৰ বাসস্থান যেনে- বনাঞ্চল, জলাশয়, ঘাঁহনি আদি চিনাক্ত কৰি পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ বৈচিত্ৰ্যৰ মূল্যায়ন কৰা হয়। বিজ্ঞানীসকলে কোনো বিশেষ বাসস্থানত জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ মাত্ৰা গণনা কৰিবলৈ চিম্পছন সূচকাংক আৰু শ্বেনন-উইনাৰ সূচকাংকৰ দৰে গাণিতিক সূত্ৰও ব্যৱহাৰ কৰে। এই পদ্ধতিসমূহে গৱেষক আৰু সংৰক্ষণবিদসকলক জৈৱ বৈচিত্ৰ্য নিৰীক্ষণ কৰাত সহায় কৰে আৰু ইয়াৰ সুৰক্ষাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰাত সহায় কৰে।
ইয়াৰ বিভিন্ন পদ্ধতিসমূহ হ’ল-
(i) জৈৱবৈচিত্ৰ্য সূচক: এটা সম্প্রদায়ৰ প্ৰজাতিৰ সংখ্যা আৰু সাংখ্যিক প্ৰাচুৰ্যতা গণিতভিত্তিকভাৱে জোখাৰ উপায়। অঞ্চলত প্ৰজাতিৰ সংখ্যা বেছি হ’লে, সেই অঞ্চল বিচিত্রতাপূর্ণ বুলি গণ্য কৰা হয়। সাধাৰণতে, বিচিত্রতা জোখিবলৈ নিয়ন্ত্রণসূচক আৰু তথ্য পৰিসংখ্যা সূচক ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
(ii) চিম্পচ’ন সূচক: চিম্পচ’ন সূচক এটি নিয়ন্ত্রণসূচক, যিয়ে সুলভ আৰু মুখ্য প্ৰজাতিসমূহত গুৰুত্ব দিয়ে, কিন্তু দুৰ্লভ প্ৰজাতিসমূহক প্ৰভাৱ নেপেলায়। শ্বেনন সূচক এটি পৰিসংখ্যা সূচক, য’ত প্ৰত্যেক প্ৰজাতিৰ উপস্থিতি নমুনাৰ দ্বাৰা নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়।
(iii) আলফা বিচিত্ৰতা: আলফা বিচিত্রতাই এটা নির্দিষ্ট সময়ত একক সম্প্রদায়ত থকা বিভিন্ন প্রজাতিক বুজায়। আলফা বিচিত্ৰতাক প্ৰজাতিৰ প্ৰাচুৰ্যতা বুলি ক’বও পাৰি। আলফা বিচিত্রতা ভিন ভিন সম্প্ৰদায়ৰ ভিন ভিন প্রজাতিবোৰৰ মাজত তুলনা কৰিবলৈও ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
(iv) বিটা বিচিত্ৰতা: এই জোখটো প্ৰজাতিৰ বিচিত্ৰতাৰ লগত প্ৰাকৃতিক ঢালৰ পৰিৱৰ্তনৰ হাৰক বুজায়। উদাহৰণস্বৰূপে, যদি এটা ডাঙৰ সম্প্ৰদায়ৰ প্ৰজাতিসমূহ উচ্চতাপূর্ণ পৰ্বতীয়া ঢালত সফলতাৰে সলনি হয়, তেন্তে বিটা বিচিত্ৰতা অধিক হ’ব পাৰে। বিটা বিচিত্রতা কম হ’ব যদিহে একেই প্রজাতিটোৱে গোটেই পৰ্বতীয়া অঞ্চলটোত উপলব্ধ হয়।
বিটা বিচিত্ৰতাৰ আন আন প্ৰক্ৰিয়াবোৰ হৈছে— প্রকৃত প্ৰজাতিয় ঘূৰণ, হুইটেকাৰ প্ৰজাতিয় ঘূৰ্ণ আৰু আনুপাতিক প্রজাতিয় ঘূৰণ।
(v) গামা বিচিত্রতা: গামা বিচিত্ৰতা সাধাৰণতে এটা ডাঙৰ ভৌগোলিক অঞ্চল সামৰি প্ৰয়োগ কৰা হয়। পৰিস্থিতি বিজ্ঞানত গামা বিচিত্রতা হৈছে এটা ভূদৃশ্যপটৰ সৰ্বমুঠ প্ৰজাতিৰ বিচিত্ৰতা। হুইটেকাৰৰ ধাৰণামতে এখন ভূদৃশ্যপটৰ সৰ্বমুঠ প্রজাতিয়ে বিচিত্ৰতা দুটা বিষয়ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে।
৩। অসমৰ জৈৱবৈচিত্র্যৰ সম্পৰ্কে এটা টোকা প্রস্তুত কৰা।
উত্তৰঃ অসমৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্য বৈচিত্ৰময় ভূ-প্ৰকৃতি, অনুকূল জলবায়ু, প্ৰচুৰ প্ৰাকৃতিক সম্পদৰ বাবে অসম জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ অন্যতম চহকী ৰাজ্য। ৰাজ্যখনত গ্রীষ্মমণ্ডলীয় বৰ্ষাৰণ্য, ঘাঁহনি, জলাশয়, আৰু নদীৰ পৰিৱেশ তন্ত্ৰ আছে, যিয়ে বিভিন্ন ধৰণৰ উদ্ভিদ আৰু প্ৰাণীক সমৰ্থন কৰে।
অসমৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্যৰ ভিতৰত বিৰল আৰু বিলুপ্তপ্ৰায় প্ৰজাতি যেনে একশিং গঁড়, বংগ বাঘ, এছিয়ান হাতী, হুলক গিবন, সোণালী লেংগুৰ আদি। ৰাজ্যখনত বিখ্যাত গংগা ডলফিনকে ধৰি বিভিন্ন ধৰণৰ চৰাই, সৰীসৃপ, উভচৰ প্ৰাণী, জলজ প্ৰাণীও আছে। ব্ৰহ্মপুত্ৰ আৰু বৰাক নদী ব্যৱস্থাই বহুতো মাছৰ প্ৰজাতিক সহায় কৰা এক অনন্য জলজ পৰিৱেশ তন্ত্ৰ প্ৰদান কৰে।
কাজিৰঙা, মানস, নামেৰী, ডিব্ৰু-ছৈখোৱা আদি কেইবাখনো ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্যই অসমৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্য সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। কিন্তু বনাঞ্চল ধ্বংস, চোৰাং চিকাৰ, বাসস্থান ধ্বংস, জলবায়ু পৰিৱৰ্তন আদি ভাবুকিয়ে সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টাত যথেষ্ট প্ৰত্যাহ্বানৰ সৃষ্টি কৰিছে।
চহকী জৈৱ বৈচিত্ৰ্যক সুৰক্ষিত কৰিবলৈ অসমে বিভিন্ন সংৰক্ষণ কাৰ্যসূচী, পৰিৱেশ পৰ্যটনৰ পদক্ষেপ, বনানীকৰণ প্ৰকল্প আদি ৰূপায়ণ কৰিছে। ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ বাবে অসমৰ পৰিৱেশ ঐতিহ্য সংৰক্ষণৰ বাবে বহনক্ষম সম্পদ ব্যৱস্থাপনা আৰু সম্প্ৰদায়ৰ অংশগ্ৰহণ অতি প্ৰয়োজনীয়।
৪। অসমৰ জৈৱবৈচিত্র্যৰ সমস্যা আৰু সম্ভাৱনীয়তাৰ সম্পৰ্কে বর্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ অসমখনক ইয়াৰ প্ৰাকৃতিক সম্পদসমূহৰ বাবে এক বৈচিত্র্যময় অঞ্চল হিচাবে চিহ্নিত কৰা হৈছে। তথাপিও অপৰিকল্পিত উন্নয়ন, মানুহৰ কাৰ্যকলাপ, নগৰীকৰণ ইত্যাদিৰ ফলত প্রাকৃতিক পৰিৱেশ আৰু সম্পদসমূহ যথেষ্ট প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে। অবৈধ কাঠ কটা, কৃষি, আৰু নগৰায়নৰ ফলত বনাঞ্চল ধ্বংস হোৱাৰ ফলত বনাঞ্চল আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ বাসস্থানৰ প্ৰতি ভাবুক হৈ পৰে। বিশেষকৈ ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাত বানপানী আৰু মাটি খহনীয়াৰ ফলত বাসস্থান ধ্বংস আৰু প্ৰজাতিৰ ক্ষতি হয়। চোৰাং চিকাৰ আৰু অবৈধ বন্যপ্ৰাণী ব্যৱসায়ৰ ফলত এক শিং থকা গঁড়ৰ দৰে প্ৰজাতি বিপন্ন হয়। জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ ফলত বতৰৰ অভাৱনীয় আৰ্হিৰ সৃষ্টি হয়, যাৰ ফলত পৰিৱেশ তন্ত্ৰ আৰু প্ৰজাতিৰ অস্তিত্বৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পৰে। বাসস্থান হেৰুৱাৰ বাবেও মানুহ আৰু বন্যপ্ৰাণীৰ সংঘাত বৃদ্ধি পাইছে, যাৰ ফলত মানুহৰ বসতি আৰু বন্যপ্ৰাণী উভয়ৰে ক্ষতি হৈছে।
এই প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ মাজতো অসমত জৈৱ বৈচিত্ৰ্য সংৰক্ষণৰ অপৰিসীম সম্ভাৱনা আছে। ইয়াত কাজিৰঙা আৰু মানসৰ দৰে ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য আছে, যিয়ে সংৰক্ষণৰ প্ৰচেষ্টাক সমৰ্থন কৰে। ৰাজ্যখনত চহকী অৰণ্য, জলাশয়, আৰু ঘাঁহনি আছে যিয়ে বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ প্ৰাণীক টিকিয়াই ৰাখে। ইক’ টুৰিজিমে ৰাজহ আহৰণ কৰাৰ লগতে সংৰক্ষণক প্ৰসাৰিত কৰিব পাৰে। সম্প্ৰদায়ভিত্তিক সংৰক্ষণ কাৰ্যসূচী আৰু প্ৰজেক্ট ৰাইনোৰ দৰে চৰকাৰী পদক্ষেপে বিপন্ন প্ৰজাতিৰ সুৰক্ষাত সহায় কৰে। সঠিক বনানীকৰণ, বাসস্থান পুনৰুদ্ধাৰ, আৰু বহনক্ষম সম্পদ ব্যৱস্থাপনাই অসমৰ জৈৱ বৈচিত্ৰ্য ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ বাবে এক মূল্যৱান সম্পদ হৈ থকাটো নিশ্চিত কৰিব পাৰে।
৫। জৈৱবৈচিত্র্যৰ সংৰক্ষণৰ প্ৰয়োজনীয়তা সম্পর্কে এটি টোকা প্রস্তুত কৰা।
উত্তৰঃ মানুহৰ জনসংখ্যা দ্রুত বৃদ্ধি পাবলৈ লৈ পৃথিৱীৰ সম্পদসমূহ হ্ৰাস পাইছে, আৰু আমি বহু আগতেই পৃথিৱীৰ ধাৰণ ক্ষমতা পাৰ কৰি আহিছোঁ। সেয়েহে বন্যপ্ৰাণী আৰু প্ৰাকৃতিক সম্পদ সংৰক্ষণ কৰাটো অত্যন্ত প্ৰয়োজনীয়।
জৈৱবৈচিত্ৰ্য সংৰক্ষণৰ প্ৰধান দৃষ্টিভংগী হ’ল মানৱ কেন্দ্ৰিক আৰু নৈতিক দৃষ্টিভংগী। মানৱ জাতিৰ খাদ্য, বাসস্থান, পানীৰ যোগান জৈৱবৈচিত্ৰ্যৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। লগতে, প্ৰত্যেক জীৱৰ জীয়াই থকাৰ অধিকাৰ আছে, সেইবাবে আমি অনুকূল পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰি সম্পদ সংৰক্ষণ কৰা দায়িত্ব ল’ব লাগিব। যিহেতু আমি ধ্বংস কৰা সম্পদসমূহ পুনৰ সৃষ্টি কৰিব নোৱাৰো, সংৰক্ষণৰ জৰিয়তে পৃথিৱীৰ প্ৰাকৃতিক নিয়ম বজাই ৰাখি বিলুপ্তি ৰোধ কৰাটো অত্যাৱশ্যক।
সম্পদ সংৰক্ষণ আৰু আমাৰ প্ৰয়োজনসমূহ সদায় এটা আনটোৰ বিপৰীত মুখী। উদাহৰণস্বৰূপে কিছু লোকৰ বাবে বনাঞ্চলসমূহ হ’ব পাৰে কৃষিভূমি সমূহৰ প্ৰসাৰণৰ ঠাই, অন্যহাতে এটা উদ্যোগৰ বাবে উক্ত বনাঞ্চল কেঁচা সম্পদ ভাণ্ডাৰ হৈ উঠিব পাৰে। এটা ব্যৱসায়িক প্রতিষ্ঠানে নিৰ্মাণ কৰিব পাৰে এটা উদ্যোগ নাইবা এটা ৰাজপথ। এই প্রয়োজনবোৰ অর্থহীন নহয় যদিও বহুক্ষেত্ৰত আমাৰ প্ৰয়োজনসমূহৰ কাৰণে প্রাকৃতিক পৰিৱেশত বাস কৰা উদ্ভিদ আৰু জীৱ-জন্তুৰ অধিকাৰক অস্বীকাৰ কৰা দেখা যায়। সেয়ে উন্নয়নৰ পৰা হোৱা লাভৰ লগত জীৱ-জন্তুৰ বাসস্থান হেৰুৱাৰ ফলত হোৱা লোকচান, সম্পদ সমূহ চিৰদিনৰ বাবে বিলুপ্ত হোৱাৰ ফলত হোৱা লোকচান নাইবা আমাৰ খোৱা পানীৰ নাটনি হোৱাৰ ফলত হোৱা লোকচানৰ লগত তুলনা কৰা উচিত। উন্নয়ন আৰু সংৰক্ষণৰ সহাৱস্থান সম্ভৱ। সংৰক্ষণৰ মূলমন্ত্ৰই হ’ল প্ৰকৃতিৰ লগত সহাৱস্থান কৰি জীয়াই থকা।
৬। প্ৰদূষণ কি? ইয়াৰ বিভিন্ন প্রকাৰসমূহ বর্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ আমাৰ কাৰ্যকলাপৰ মাধ্যমেৰে বহু বেছি দূষিত পদার্থ প্রাকৃতিক পৰিৱেশৰ লগত মিহলি হয় যাক প্ৰদূষণ কোৱা হয়। উদাহৰণস্বৰূপে আমি আৱৰ্জনা জমা কৰো আৰু প্ৰদূষিত পানীক নৈ সমূহলৈ বৈ যাবলৈ দি প্ৰদূষণ কৰো।
ইয়াৰ বিভিন্ন প্রকাৰসমূহ হ’ল—
(i) বায়ু প্ৰদূষণ: বিবিধ ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰ নির্গমন তথা ক্ষুদ্র কণাসমূহৰ বায়ুমণ্ডললৈ নির্গমন সচৰাচৰ গেছীয় প্ৰদূষণসমূহ হ’ল— কার্বন মনক্সাইড, ছালফাৰ ডাই অক্সাইড, চি এফ চি, নাইট্ৰ’জেন অক্সাইড। এই দূষিত গেছসমূহ বিভিন্ন উদ্যোগ আৰু যান-বাহনৰ পৰা উৎপন্ন হয়। নাইট্ৰ’জেন অক্সাইড আৰু হাইড্ৰকাৰ্বন সূৰ্যৰ ৰশ্মিৰ সৈতে বিক্ৰিয়া কৰি ফ’ট’কেমিকেল অ’জন আৰু ধোঁৱলী সৃষ্টি কৰে।
(ii) শব্দ প্ৰদূষণ: শব্দ প্ৰদূষণ সংঘটিত হয় দৈনন্দিন পথৰ শব্দসমূহ, উৰাজাহাজৰ শব্দ, উদ্যোগৰ শব্দ, তীব্ৰ প্ৰাৱল্যৰ চনাৰ যন্ত্ৰৰ উচ্চ মাত্ৰাৰ শব্দৰ জৰিয়তে।
(iii) প্লাষ্টিক প্ৰদূষণ: ইয়াৰ দ্বাৰা আমাৰ পৰিৱেশত প্লাষ্টিকেৰে তৈয়াৰী পদাৰ্থসমূহ আৰু অতি ক্ষুদ্র প্লাষ্টিকসমূহ জমা হৈ বন্যপ্ৰাণীৰ বাসস্থান, বন্যপ্রাণী তথা মানুহৰ ওপৰত ঋণাত্মক প্ৰভাৱ পেলায়।
(iv) ভূমি প্ৰদূষণ: ভূমি প্রদূষণ সংঘটিত হয় যেতিয়া ভূগৰ্ভীয় নিঃসৰণৰ ফলত ৰাসায়নিক পদাৰ্থৰ নিসর্গন ঘটে। গুৰুত্বপূর্ণ ভূমি প্ৰদূষকসমূহ হ’ল- হাইড্ৰকাৰ্বন, গধূৰ ধাতৱ পদার্থসমূহ, অপতৃণনাশক, কীটনাশক আৰু ক্লৰিনেটেড হাইড্ৰ’কার্বন সমূহ।
(v) আণৱিক প্ৰদূষণ: বিংশ শতিকাৰ আণৱিক ক্ষেত্ৰখনত ঘটা কার্যকলাপসমূহ যেনে— পাৰমাণৱিক শক্তি উৎপাদন আৰু আণৱিক যুদ্ধস্ত্ৰসমূহৰ গৱেষণা, পণ্য উৎপাদনৰ ক্ষেত্ৰখনৰ লগতে বিন্যস্তকৰণে তেজষ্ট্ৰীয় প্ৰদূষণত অৰিহণা যোগাইছে।
(vi) জল প্রদূষণ: জল প্ৰদূষণত অৰিহণা যোগাইছে ব্যৱসায়িক তথা ঔদ্যোগিক প্রতিষ্ঠানসমূহৰ পৰা নিৰ্গত অপৰিশোধিত পানীভাগৰ ভূ-পৃষ্ঠৰ পানী ভাগলৈ নিৰ্গসন, লগতে অপৰিশোধিত ঘৰুৱা নলাসমূহ আৰু ৰাসায়নিক আৱৰ্জনা বিলাকৰ দ্বাৰা।
৭। বহনক্ষম উন্নয়ন কাক বোলে? বহনক্ষম উন্নয়নৰ ধাৰণাটো কিদৰে বিকশিত হ’ল বর্ণনা কৰা।
উত্তৰঃ বহনক্ষম উন্নয়নৰ অৰ্থ হ’ল ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ নিজৰ প্ৰয়োজন পূৰণৰ ক্ষমতাৰ লগত আপোচ নকৰাকৈ বৰ্তমান প্ৰজন্মৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ। ই সকলোৰে বাবে দীৰ্ঘম্যাদী সমৃদ্ধি নিশ্চিত কৰিবলৈ অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধি, পৰিৱেশ সুৰক্ষা, আৰু সামাজিক কল্যাণৰ মাজত ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰাত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।
বহনক্ষম উন্নয়নৰ ধাৰণাটোৰ বিকাশ সময়ৰ লগে লগে বহনক্ষম উন্নয়নৰ ধাৰণাটো বিকশিত হৈছে। ২০ শতিকাৰ মাজভাগৰ প্ৰাৰম্ভিক পৰিৱেশৰ চিন্তাই ঔদ্যোগীকৰণ আৰু সম্পদ শোষণৰ নেতিবাচক প্ৰভাৱৰ ওপৰত আলোকপাত কৰিছিল। ১৯৭২ চনত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ মানৱ পৰিৱেশ সন্মিলনত উন্নয়নৰ সমান্তৰালভাৱে পৰিৱেশ সংৰক্ষণৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হয়।
ব্ৰুণ্ডটলেণ্ড প্ৰতিবেদন (১৯৮৭)ৰ জৰিয়তে এই ধাৰণাটো বহুলভাৱে স্বীকৃতি লাভ কৰে, য’ত বহনক্ষম উন্নয়নৰ সংজ্ঞা দিয়া হৈছিল আৰু অৰ্থনৈতিক আৰু পৰিৱেশগত ভাৰসাম্যৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছিল। পিছলৈ ১৯৯২ চনত ৰিঅ’ আৰ্থ সন্মিলনে এজেণ্ডা ২১ৰ দৰে বিশ্বব্যাপী প্ৰতিশ্ৰুতিৰ সূচনা কৰে, বহনক্ষম পদ্ধতিসমূহক প্ৰসাৰিত কৰে। ২০১৫ চনত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ বহনক্ষম উন্নয়নৰ লক্ষ্যই (এছডিজি) বহনক্ষম ভৱিষ্যতৰ বাবে ১৭টা বিশ্বব্যাপী লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰি এই ধাৰণাটোক আৰু অধিক শক্তিশালী কৰি তুলিছিল।
Hi, I’m Dev Kirtonia, Founder & CEO of Dev Library. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
