পৰম্পৰাগতভাৱে ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত অতীজৰে পৰা ভিন্ন ধৰণৰ ঔষধি গুণেৰে সমৃদ্ধ বনস্পতি আৰু ভেষজ উদ্ভিদ সমূহ ব্যৱহাৰ হৈ আহিছে। এই ঔষধি গুণেৰে পৰিপুষ্ট বনস্পতি আৰু ভেষজ উদ্ভিদ সমূহে নিজৰ ঔষধি মূল্যৰ বাবে আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসাত বহুলভাৱে ব্যৱহৃত হৈ আহিছে। এনে এবিধ উৎকৃষ্ট ভেষজহৈছে টেঙেচি। এই প্ৰৱন্ধটিত টেঙেচি উদ্ভিদৰ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় উপকাৰিতাৰ Benefits of Creeping Wood Sorrel বিষয়ে সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
Read also: Benefits of Indian Pennywort | মানিমুনি পাতৰ উপকাৰিতা
টেঙেচি কি? | What is Creeping wood Sorrel / Oxalis corniculata?
টেঙেচি হৈছে এবিধঔষধী ভেষজ যি বহুতো স্বাস্থ্যৰ উপকাৰিতাৰেসমৃদ্ধ।টেঙেচিOxalidaceae পৰিয়ালৰ অন্তৰ্ভুক্ত উদ্ভিদ।টেঙেচিউদ্ভিদৰ বৈজ্ঞানীকনাম হৈছে Oxalis corniculata ।উদ্ভিদবিধসাধাৰণতে বাগিচা, ঘাঁহনি, ঘাঁহনি, কৃষিক্ষেত্ৰ আৰু উদ্ভিদৰ নাৰ্চাৰীত বিকশিত হোৱা দেখা যায়। উদ্ভিদবোৰ এছিয়া, ইউৰোপ আৰু উত্তৰ আমেৰিকাৰ নাতিশীতোষ্ণ আৰু উপ-ক্ৰান্তীয় অঞ্চলত সমৃদ্ধ হোৱা দেখা যায়। এছিয়াত ইয়াক ভাৰত, চীন, ইণ্ডোনেছিয়া, পাকিস্তান, আফগানিস্তান, টাইৱান আৰু জাপানত পোৱা যায়। আৰু ভাৰতত, ইয়াক বেছিভাগ মুকলি বাগিচা, ঘাঁহনি, নদীৰ পাৰ, পৰ্বত আৰু পথৰ কাষত পোৱা যায়।
উদ্ভিদ বিৱৰণ | Plant description
টেঙেচি হৈছে এক সূক্ষ্ম-দেখা, নিম্ন-বৰ্ধিত, ভেষজ উদ্ভিদ যি প্ৰায় ৩০ চেমি ওখ হয়। টেঙেচি হৈছে বিশ্বব্যাপী হোৱা এবিধ অপতৃন ভেষজ। উদ্ভিদবিধত মসৃণ, যৌগিক পাত থাকে যাক তিনিটা হৃদযন্ত্ৰৰ আকৃতিৰ পত্ৰিকাত বিভক্ত কৰা হয়।এই উদ্ভিদৰ এটা অনন্য বৈশিষ্ট্য হ’ল ই ৰাতি সময়ত পাতবোৰ ভাঁজ হৈ পৰেআৰু ৰাতিপুৱা খোল খায়।এই উদ্ভিদত পাঁচটাপপাহিৰফুল থাকে যি সাধাৰণতে মে ৰ পৰা অক্টোবৰলৈ ফুলে। ফুলবোৰে লোমযুক্ত, টমেণ্টোজ আৰু চাব চাইলিণ্ড্ৰিক হোৱা কেপচুলেট ফলৰ জন্ম দিয়ে। বীজবোৰ সাধাৰণতে দীঘল, খহটা, কণীৰ আকৃতিৰ, আৰু গাঢ় পূৰ্ণাংগ-মুগা ৰঙৰ হয়। যদিও উদ্ভিদটোক পৃথিৱীৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত অপতৃণ বুলি গণ্য কৰা হয়, তথাপিও ইয়াক পৰম্পৰাগতভাৱে বৈকল্পিক ঔষধত ব্যৱহাৰ কৰা হয় আৰু বিভিন্ন ৰোগ আৰু স্বাস্থ্যৰ বিসংগতিৰ চিকিৎসাৰ বাবে ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
ৰসায়নিক উপাদান | Chemical constituents
- Flavonoids
- Phytosterols,
- Phenol
- Tannins
- Vitexin
- Linoleic acid
- Oleic acid
- Palmitic acid
- Tartaric
- Malic acid
- Stearic acid
- Citric acid
টেঙেচি উদ্ভিদৰ ভিন্ন ভাষিক নাম | Different linguistics name of Creeping wood Sorrel
- ইংৰাজী ভাষাত: Creeping wood Sorrel
- হিন্দী ভাষাত : Amrul, Changeri
- তামিল ভাষাত : Paliakiri
- তেলুগু ভাষাত : Pulichintala
- মালায়ালম ভাষাত : Pulliparel
- মাৰাঠী ভাষাত : Ambate
- গুজৰাটী ভাষাত : Ambolee, Changeri
- বাংলাভাষাত : Amrul
- অসমীয়া ভাষাত : Tengesi
টেঙেচি উদ্ভিদৰ জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific classification of Creeping wood Sorrel
- Kingdom: Plantae
- Clade: Tracheophytes
- Clade: Angiosperms
- Clade: Eudicots
- Clade: Rosids
- Order: Oxalidales
- Family: Oxalidaceae
- Genus: Oxalis
- Species: O. Corniculata
- Scientific name: Oxalis corniculata
টেঙেচি উদ্ভিদৰ উপকাৰিতা আৰু ব্যৱহাৰ | Benefits and uses of Creeping wood Sorrel
১. হজম বৃদ্ধি কৰে (Promotes digestion)
টেঙেচি ভেষজ হৈছে বদহজম, কোষ্ঠকাঠিন্য, পেট ফুলা, খাদ্যনলী, বুকুজ্বলা, ডায়েৰিয়া, পেপ্টিক আলচাৰ, গেষ্ট্ৰোইচোফেজিয়েল ৰিফ্লাক্স ৰোগ, আৰু পাকস্থলীৰ বিষৰ দৰে বিভিন্ন গেষ্ট্ৰোইনটেষ্টিনেল বিকাৰৰ চিকিৎসাৰ বাবে এক পৰম্পৰাগত প্ৰতিকাৰ। ভেষজৰ শক্তিশালী Carminative প্ৰকৃতিৰ বাবে, অন্ত্ৰৰ খাদ্য কণাবোৰ ভাঙি পেলোৱাত সহায় কৰে, পাচন ৰসৰ নিঃসৰণ বৃদ্ধি কৰে আৰু ইয়াৰ ফলত অন্ত্ৰৰ মাজেৰে অত্যাৱশ্যকীয় পুষ্টিশোষণ বৃদ্ধি কৰে। ই পেটৰ গেছ আঁতৰ কৰাত সহায় কৰে আৰু ইয়াৰ ফলত পেটৰ বিকাৰ, ফুলা আৰু গেছীয় ক্ৰেম্প হ্ৰাস কৰে।
২. আই.বি.এছ.-ৰ চিকিৎসা কৰে (Treat IBS)
গ্ৰহনী বেছিভাগ অস্বাস্থ্যকৰ আহাৰৰ বিকল্প, হজম কৰিবলৈ অসুবিধা হোৱা খাদ্যৰ অত্যাধিক সেৱন, এলাৰ্জি সৃষ্টি কৰা খাদ্য গ্ৰহণ, পুষ্টি কম খাদ্য গ্ৰহণ, অত্যাধিক খোৱা, অনিয়মীয়া ব্যৱধানত খোৱা, আৰু অন্যান্য শাৰীৰিক আৰু মানসিক কাৰক যেনে আৱেগিক সমস্যা, চাপ আদিৰ ফলত হয়। আই.বি.এছ. (IBS) -ৰ ফলত ডায়েৰিয়া আৰু কোষ্ঠকাঠিন্য দুয়োটা হ’ব পাৰে। এই ভেষজৰ ব্যৱহাৰে এই বেদনাদায়ক ৰোগৰ চিকিৎসাৰ বাবে এক সম্পূৰ্ণ প্ৰতিকাৰ প্ৰদান কৰে। ইয়াৰ উপৰিও, টেঙেচিভেষজেপেটৰ বিষ আৰু পেটৰ বিকাৰৰো চিকিৎসা কৰে।
৩. ডায়েৰিয়া আৰু আমাশয় প্ৰতিৰোধ কৰে (Prevent Diarrhea and Dysentery)
চ’ৰেল পাতৰ শক্তিশালী এণ্টি-বেক্টেৰিয়া আৰু এণ্টি-মাইক্ৰ’বিয়েল গুণাগুণবোৰ অন্ত্ৰৰ পৰা বেক্টেৰিয়া আঁতৰ কৰাৰ বাবে ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয় যাৰ ফলত ডায়েৰিয়া, আমাশয় আৰু অন্যান্য অন্ত্ৰৰ সংক্ৰমণ হয়। টেঙেচিভেষজেকেৱল শৰীৰৰ পৰা বিষাক্ত পদাৰ্থ আঁতৰ নকৰে কিন্তু লগতে শৌচৰ সঘনতা কাৰ্যকৰীভাৱে হ্ৰাস কৰে। Entamoeba histolytica আৰু bacillary আমাশয় সৃষ্টি কৰা Shigella বেক্টেৰিয়া আৰু Escherichia coli বেক্টেৰিয়াৰ ফলত হোৱা আমাশয়ৰ বিৰুদ্ধে ই অত্যন্ত কাৰ্যকৰী যাৰ ফলত Enteropathogenic adhesion সৃষ্টি হয়
৪. প্ৰতিকাৰ ছালৰ সংক্ৰমণ (Remedies skin infections)
টেঙেচিপাতবোৰে ছালৰ বিভিন্ন সংক্ৰমণৰ চিকিৎসাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। শক্তিশালী ভেষজত এণ্টিঅক্সিডেণ্টৰ প্ৰাচুৰ্য শৰীৰৰ পৰা ক্ষতিকাৰক মুক্ত ৰেডিকেল আঁতৰ কৰাত যথেষ্ট কাৰ্যকৰী আৰু ইয়াৰ Antipruriticপ্ৰকৃতিয়ে একজিমা, চ’ৰিয়েচিছ, স্কেবি, পেচ্চি ছাল, ব্রণ, চানবাৰ্ণ আদিৰ দৰে এলাৰ্জিক স্থিতিৰ ফলত হোৱা খজুৱতিৰ সংবেদন হ্ৰাস কৰে। কেইবাটাও অধ্যয়নে দেখুৱাইছে যে টেঙেচিৰ শক্তিশালী এণ্টি-বেক্টেৰিয়া-বিশেষত্ব আছে যাক শৰীৰৰ পৰা বেক্টেৰিয়া আঁতৰ কৰাৰ বাবে ব্যাপকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই পৰম্পৰাগত ভেষজত থকা জৈৱসক্ৰিয় যৌগবোৰে কেৱল পলুৰ সংক্ৰমণ প্ৰতিৰোধ নকৰে কিন্তু লগতে আঘাতৰ চিকিৎসা কৰে আৰু আৰোগ্য উন্নত কৰে। বিষ আৰু প্ৰদাহৰ পৰা সকাহ পাবলৈ আৰু ৰঙা পৰা আৰু খজুৱতি হ্ৰাস কৰিবলৈ পোক-পতংগৰ কামোৰ বা ছালৰ যিকোনো সংক্ৰমণৰ ওপৰত টেঙেচিপাতৰ পেষ্ট প্ৰয়োগ কৰক।
৫. Anorexia Nervosa আৰোগ্য কৰে (Cures Anorexia Nervosa)
Anorexia Nervosa হৈছে এক খোৱা বিকাৰ য’ত এজন ব্যক্তি আত্ম-অনাহাৰত ভুগিথাকে। ই মানসিক স্বাস্থ্যৰ সৈতেও সংলগ্ন কিয়নো ব্যক্তিজন কম ওজনৰ সমস্যা, ওজন বৃদ্ধিহোৱাৰ ভয়, আত্মসন্মান হ্ৰাস আৰু ওজন হ্ৰাস কৰাৰ তীব্ৰ আকাংক্ষাত ভুগি আছে। ইয়াৰ উপৰিও, ব্যক্তিজনৰ ভোক বা যিকোনো খাদ্য খোৱাৰ আকাংক্ষাও হেৰুৱায়। টেঙেচি পাত হৈছে এক প্ৰাকৃতিক পাচন আৰু ক্ষুধাদায়ক খাদ্য হজম কৰাত সহায় কৰে, ভোক উন্নত কৰে আৰু ব্যক্তিজনে সঠিকভাৱে খোৱাটো নিশ্চিত কৰে।
১৫মিলি টেঙেচি পাতৰ ৰস আৰু৩০মিলি বাটাৰমিল্কৰ দ্ৰৱণ এটা বনাওক। দিনত দুবাৰকৈ বা চিকিৎসকে পৰামৰ্শ দিয়া অঅনুসৰি২০-৩০ মিলি টেঙেচি পাতৰ দ্ৰৱণ গ্ৰহণ কৰিব।
৬. উশাহৰ দুৰ্গন্ধৰ বাবে (For Bad Breath)
উশাহৰ দুৰ্গন্ধ বা হেলিটোচিছ কেৱল মুখৰ স্বাস্থ্যৰ দুৰ্বলতাৰলক্ষণ নহয় কিন্তু ৰাজহুৱা বিৰক্তিৰ কাৰণো। দাঁত বেয়া হোৱা, মাড়ি ফুলা, দাঁতৰ ক্ষয় বা গেষ্ট্ৰোইনটেষ্টিনেল সমস্যাৰ বাবে এনে হ’ব পাৰে। প্ৰকৃতিত এণ্টিচেপ্টিক আৰু এণ্টিমাইক্ৰোবাইল হোৱাৰ বাবে,টেঙেচি পাতবোৰে কেৱল অন্তৰ্নিহিত পাচন সমস্যাবোৰৰ চিকিৎসা নকৰে কিন্তু লগতে মাড়ি ফুলা, মাড়ি ৰক্তক্ষৰণ, জিঞ্জিভাইটিছ, দাঁতত বেয়া বেক্টেৰিয়া জমা হোৱা আদি প্ৰতিহত কৰে।
মুখৰ পৰা দুৰ্গন্ধ আঁতৰাবলৈ আপুনি ২-৩টা টেঙেচি পাত চোবাব পাৰে বা শুকান টেঙেচিপাত ব্যৱহাৰ কৰি দাঁত ব্ৰাছ কৰিব পাৰে।
৭. ৰক্তক্ষৰণৰ বাবে (for bleeding piles)
টেঙেচিপাতৰ haemostatic ক্ৰিয়াই Haemorrhoid চিকিৎসা আৰু নিৰাময়ত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে আৰু প্ৰভাৱৰ পিছত শান্ত আৰু শীতল হোৱাটো ৰক্তক্ষৰণৰ স্তূপৰ বিষৰ পৰা পুনৰ জীৱিত হয়।
৮. মুৰৰ বিষৰ বাবে (For headache)
দীৰ্ঘম্যাদী মুৰৰ বিষ, টান আদিৰ পৰা সকাহ দিয়াত টেঙেচি পাতৰ উচ্চ গুৰুত্ব আছে। সাধাৰণতে, অত্যাধিক কামৰ বোজা, চাপ, উদ্বেগ আদিৰ ফলত মুৰৰ বিষ হয়। ই বিৰক্ত স্নায়ুবোৰ শান্ত কৰাত সহায় কৰে, মগজুশান্ত কৰে আৰু স্নায়ুৰ কাৰ্যক্ষমতা উন্নত কৰে।
টেঙেচিপাতৰ পেষ্ট আৰু পিয়াজৰ ৰসৰ মিশ্ৰণেৰে কপালমালিচ কৰাটোৱে মুৰৰ বিষ উপশম কৰাত আৰু এক শীতল আৰু শীতল প্ৰভাৱ প্ৰদান কৰাত সহায় কৰে।
৯. অনিদ্ৰাৰ বাবে (For insomnia)
টেঙেচি পাতে cortisol স্তৰ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে যি হৈছে এক চাপ হৰমন আৰু টেঙেচিপাতৰদ্বাৰা চাপ হ্ৰাস কৰে আৰু মানদণ্ড, ম্যাদ উন্নত কৰে আৰু শান্তিপূৰ্ণ টোপনি প্ৰদান কৰে।
টেঙেচিপাতৰ ৰস আৰু কেষ্টৰ তেলৰ প্ৰতিটো ১ টেবল চামুচ মিহলি কৰক আৰু অনিদ্ৰাৰোগৰ স্থিতিৰ চিকিৎসা কৰিবলৈ আৰু নিশা ভালদৰে টোপনি পাবলৈ ইয়াক কপালত মালিচ কৰক।
.
১০. আলচাৰৰ বাবে (For Ulcers)
টেঙেচিভেষজৰ গ্লাইকোপ্ৰ’টিন নিঃসৰণ বিভিন্ন অধ্যয়নত পেপ্টিক আৰু আলচাৰেটিভ কোলাইটিছকে ধৰি বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ পাকস্থলীৰ আলচাৰৰ চিকিৎসা ত অত্যন্ত কাৰ্যকৰী বুলি পোৱা গৈছে আৰু আনকি শূলৰ বিষৰ চিকিৎসাও কৰা হৈছে।
ব্যৱহাৰ | Uses
টেঙেচি ভেষজৰপাত, কাণ্ড, ফুল আদিঔষধিক্ষেত্ৰতব্যৱহাৰ কৰা হয়।টেঙেচিপাত,শুকান পাত আৰু গুৰি,কেঁচা পাতৰ ৰস,পেষ্ট,জুছআদি ভিন্ন ধৰণৰ ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত আৰুছালৰস্বাস্থ্যউন্নত কৰাত সহায় কৰে।ভিন্ন ধৰণৰব্যঞ্জন তৈয়াৰ কৰোঁতেওটেঙেচিপাতৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
পাৰ্শ্বক্ৰিয়া | Side effects
টেঙেচিউদ্ভিদ সীমিত পালিৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট উপকাৰী কিন্তু যদি ইয়াক প্ৰতিদিনে বৃহৎ পৰিমাণত খোৱা হয়, ই শৰীৰত কেলচিয়াম শোষণ প্ৰতিহত কৰিব পাৰে। টেঙেচি পাতবোৰ বৃহৎ পৰিমাণে খাব নালাগে কিয়নো ইয়াত অক্সালিক এচিডৰ উচ্চ ঘনত্বে শৰীৰৰ কেলচিয়ামৰ যোগানৰ সৈতে বান্ধ খাব পাৰে যাৰ ফলত পুষ্টিৰ অভাৱ হয়। ৰিউমেটিজম, গাউট, মূত্ৰনলীৰ বিকাৰ, মধুমেহ, উচ্চ কলেষ্টেৰল বা মেদবহুলতাত ভুগি থকা লোকসকলক চিকিৎসকৰ অনুমোদন অবিহনে এই পাতবোৰ গ্ৰহণ নকৰিবলৈ যথেষ্ট সতৰ্ক কৰি দিয়া হয়।অত্যাধিকপৰিমাণেটেঙেচিভেষজব্যৱহাৰ কৰিলে ডায়েৰিয়া, ওকালি অহা, প্ৰস্ৰাৱ বৃদ্ধি, ছালৰ প্ৰতিক্ৰিয়া, পাকস্থলী আৰু অন্ত্ৰৰ জ্বলা-পোৰা, চকুৰ ক্ষতি, আৰু বৃক্কৰ ক্ষতি হ’ব পাৰে। মুখ, জিভা আৰু ডিঙি ফুলিলে কথা কোৱা আৰু উশাহ লোৱা কঠিন হ’ব পাৰে।
সেয়হে টেঙেচিউদ্ভিদৰ উপকাৰিতা Benefits of Creeping Wood Sorrel আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াক নিয়মীয়াকৈ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত কিয়নো যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। ৰোগ নিৰাময়ত ঔষধী ক্ষেত্ৰত টেঙেচিউদ্ভিদব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱা উচিত।
সামৰণী | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় টেঙেচি উদ্ভিদৰ উপকাৰিতাৰ Benefits of Creeping Wood Sorrel সম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয় পালে।টেঙেচিউদ্ভিদৰ উপকাৰিতা Benefits of Creeping Wood Sorrel, ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰোঁ উক্ত প্ৰৱন্ধটিত সম্বলিত তথ্য সমূহে আপোনাক বিভিন্ন ধৰণে সহায় কৰিব। ধন্যবাদ!
Read also: Health Benefits of Chaff-flower | অপমাগৰ স্বাস্থ্যজনিত উপকাৰিতা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
