ৰহিম দাস জীৱনী | Rahim Das Biography

ৰহিম দাস | Rahim Das Essay in Assamese | Biography of Rahim Das in Assamese | ৰহিম দাস বিষয়ে জীৱনী | ৰহিম দাস বিষয়ে ৰচনা | ৰহিম দাসৰ চমু পৰিচয়।

Join Telegram channel

Follow us:

আব্দুল ৰহিম এজন বিখ্যাত কবি আৰু সম্ৰাট আকবৰৰ সভাসদসকলৰ  নৱৰত্নসকলৰ ভিতৰত এজন আছিল। তেওঁক খান-ই-খানা বা কেৱল ৰহিম বুলিও জনা যায়। সম্ৰাট আকবৰে তেওঁৰ প্ৰতিভা দেখি তেওঁক খান-ই-খানা উপাধি প্ৰদান কৰিছিল। ৰহিম দাসজীও তেওঁৰ হিন্দী  সাহিত্যত বহুত বিখ্যাত আছিল আৰু তেওঁ বহুতো কিতাপও লিখিছিল। তেওঁৰ নামেৰে পাঞ্জাৱৰ এখন গাওঁক খানখানা নাম দিয়া হৈছে।তেওঁৰ দ্বাৰা সৃষ্টি কৰা সাহিত্যবোৰে মানুহক পৃথিৱীৰ নৈতিক গুণ আৰু বাস্তৱতাৰ সৈতে পৰিচয় কৰাই দিয়ে। 

ৰহিম দাসৰ সম্পূৰ্ণ নাম হৈছে আব্দুল ৰহিম খান-ই-খানা। ৰহিম দাস এজন কবিৰ লগতে এজন ভাল সেনাপতি, পৃষ্ঠপোষক, দানবীৰ, এজন কূটনীতিবিদ, কলা-প্ৰেমী, এজন লিটাৰেটৰ আৰু জ্যোতিষী আছিল।

ৰহিম দাস জীৱনী | Rahim Das Biography

প্ৰাৰম্ভিক জীৱন

ৰহিম দাসজীৰ সম্পূৰ্ণ নাম আব্দুল ৰহিম খান-ই-খানা আৰু তেওঁৰ জন্ম ১৫৫৬ চনৰ ১৭ ডিচেম্বৰত লাহোৰত হৈছিল।  তেখেতৰ দেউতাকৰ নাম আছিল বৈৰাম খান আৰু মাতৃৰ নাম আছিল চুলতানা বেগম।

বৈৰাম খান এটা তুৰ্কী পৰিয়ালৰ আছিল আৰু হুমায়ুনৰ সেনাত যোগদান কৰিছিল। বৈৰাম খান আকবৰৰ কিশোৰ অৱস্থাত ৰক্ষক হিচাপে আছিল। বৈৰাম খানে হুমায়ুনক মোগল সাম্ৰাজ্য পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰাত সহায় কৰিছিল।

হুমায়ুনে জামাল খানৰ জ্যেষ্ঠ কন্যাক বিয়া কৰাইছিল। তেতিয়া হুমায়ুনে বৈৰাম খানক জামাল খানৰ সৰু ছোৱালীক বিয়া কৰাবলৈ কৈছিল। বৈৰাম খানে হুমায়ুনৰ নিৰ্দেশত জামাল খানৰ সৰু জীয়েকক বিয়া কৰাইছিল।  এবাৰ বৈৰাম খান হজলৈ গৈ আছিল, তেওঁ গুজৰাটৰ পাটনত বিশ্ৰামৰ বাবে তাত আছিল।

বিখ্যাত সহস্ৰলিঙ্গ পুখুৰীত গা ধোৱা আৰু নাও চলাই পাটন এৰি যোৱাৰ লগে লগে বাইৰাম খানৰ পুৰণি বিৰোধী আফগান চৰ্দাৰ মুবাৰক খানে তেওঁৰ পিঠিত চুৰি মাৰি প্ৰৱঞ্চনাৰে হত্যা কৰে। তাৰ পৰা বৈৰাম খানৰ পত্নী চুলতানা বেগম তেওঁৰ সেৱকসকলৰ সৈতে আহমেদাবাদলৈ ৰাওনা হৈছিল। যেতিয়া এই খবৰ আকবৰৰ ওচৰলৈ আহিছিল, আকবৰে চুলতানা বেগমক তেওঁৰ আদালতত হাজিৰ হ’বলৈ নিৰ্দেশ দিছিল।

বাৰ্তাটো পোৱাৰ লগে লগে চুলতানা বেগম আদালতত হাজিৰ হ’ল। তাত আকবৰে ৰহিমক তেওঁৰ পুত্ৰৰ দৰে ৰাখিবলৈ আদেশ দিছিল যে তেওঁৰ একো অভাৱ হ’ব নালাগে। ৰহিমক সদায় মোৰ চকুৰ সন্মুখত ৰাখিব লাগে। তাৰ পিছত আকবৰে চুলতানা বেগমক বিয়া কৰায় আৰু ৰহিমক “মিৰ্জা খান” উপাধি প্ৰদান কৰে।

শিক্ষা

বৈৰাম খানৰ মৃত্যুৰ পিছত যেতিয়া ৰহিম দাস আৰু চুলতানা আকবৰৰ আদালতলৈ আহিছিল, আকবৰে চুলতানা বেগমক বিয়া কৰাই ছিল আৰু ৰহিমক তেওঁৰ দেৱপুত্ৰ কৰি তুলিছিল আৰু আকবৰৰ আদালতত ৰহিমৰ শিক্ষা ৰাজকুমাৰৰ দৰে হ’বলৈ আৰম্ভ কৰিছিল।

আব্দুল ৰহিম খান-ই-খানাৰ বহুতো ভাষাৰ জ্ঞান আছিল তুৰ্কী আৰবী পাৰ্চী হিন্দী সংস্কৃত পদ্য ৰচনা পাৰ্চী ব্যাকৰণ ইত্যাদি।  মোগল সম্ৰাট আকবৰ ৰহিম ৰহিমৰ দ্বাৰা যথেষ্ট প্ৰভাৱিত হৈছিল, সেয়েহে বেছিভাগ সময় ৰহিম আকবৰৰ সৈতে দুখিত হৈছিল৷ ৰহিমৰ শিক্ষা দীক্ষাৰ বাবে মুল্লা মহম্মদ আমিনক আদালতত ৰখা হৈছিল আৰু তেওঁলোকৰ পৰা কেনেকৈ কবিতা লিখা হয়, শ্লোকবোৰ কেনেদৰে ৰচনা কৰা হয়, গণিত ইত্যাদি, শিক্ষা লাভ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে ৰহিম দাসে ৰহিমক কেনেদৰে ৰাজ্য খন চলায় সেয়া পাবলৈ আৰম্ভ কৰে।

যিকোনো ব্যক্তিক সমৰ্থন কৰিবলৈ, দৰিদ্ৰ ব্যক্তিক দান কৰিবলৈ, যিকোনো বীৰত্বপূৰ্ণ কাম কৰক। এইটো তেওঁৰ দেউতাক আৰু মাতৃৰ পৰা উত্তৰণৰ অনুষ্ঠানত প্ৰাপ্ত হৈছিল। আকবৰৰ নিৰ্দেশত ৰহিম দাসে ইংৰাজী আৰু ফৰাচী ভাষাৰ জ্ঞানো লাভ কৰিছিল।

অৱশ্যে, আকবৰৰ ৰাজতন্ত্ৰত বহুতো সংস্কৃত পণ্ডিত আছিল, কিন্তু ৰহিম দাসৰ বিকাশত, তেওঁক কবিতা ৰচনা কৰাৰ জ্ঞান পোৱাটো আকবৰৰ কঠোৰ পৰিশ্ৰম আৰু জ্ঞানৰ ফল আছিল।

বৈবাহিক জীৱন

ৰহিম দাসে শিক্ষা লাভ কৰাৰ পিছত মোগল সম্ৰাট আকবৰে ৰহিম দাসক মিৰ্জা আজিজ কোকাৰ ভগ্নী মাহবনৰ সৈতে বিবাহ পাশত আৱদ্ধ কৰে৷ ৰহিম দাসৰ মাহবনৰ পৰা দুগৰাকী কন্যা আৰু দুই পুত্ৰ আছে৷ তেওঁৰ পুত্ৰৰ নাম আছিল এৰিজ আৰু দাৰাব৷

ৰহিম দাসৰ দ্বিতীয় বিবাহ আছিল সৌদা জাতিৰ এজনী ছোৱালীৰ সৈতে, দ্বিতীয় পত্নীৰ  এটা পুত্ৰ আছিল এগৰাকী দাসীৰ সৈতে, তেওঁৰ মিৰ্জা অমৰ উল্লাহ নামৰ এজন পুত্ৰও আছিল।

ৰহিম দাসৰ বিয়া হোৱাৰ পিছত, আকবৰে ৰহিমকো ৰাজকাজত ৰাখিছিল। ৰহিমে গুজৰাট উদয়পুৰ কুম্ভালনাৰ আদি ৰাজ্যৰ যুদ্ধলৈ যাবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল য’ত তেওঁ তাত জয়ী হৈছিল, আকবৰ ইয়াত সন্তুষ্ট হৈছিল আৰু ৰহিমক অতি ডাঙৰ আৰু উচ্চ ডিগ্ৰী মিৰাজেৰে সন্মানিত কৰিছিল।

আৰু ১৫৮৪ চনত ৰহিমক আকবৰে খান-ই-খানা উপাধি প্ৰদান কৰে যাৰ পিছত তেওঁৰ নাম আব্দুল ৰহিম খান-ই-খানা হয়।

ৰহিম দাসৰ ব্যক্তিত্ব

আব্দুল ৰহিম খানখানা এজন কৃষ্ণ-ভক্ত কবি ৰহিম দাসক আকবৰে নৱৰাত্ৰাৰ সময়ত তেওঁৰ আদালতত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছিল আৰু তেওঁক যথেষ্ট ৰাজকীয় উপহাৰ দিছিল।

যেতিয়া তেওঁ কোটি কোটি টকাৰ সম্পত্তি আৰু ধন পাইছিল, তেওঁ দৰিদ্ৰ লোকসকলক সহায় কৰিবলৈ সেইবোৰ দৰিদ্ৰলোকৰ মাজত বিতৰণ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল, ইয়াৰ বাবে, আকবৰে ৰহিমক ঈৰ্ষা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল যে তেওঁৰ আদালতত তেওঁৰ তুলনাত অধিক সহানুভূতিশীল কোনোবা আছিল। ৰহিম দাসক দানবীৰ বুলি জনা গৈছিল।

মোগল সম্ৰাট আকবৰ এজন মুছলমান শাসক আছিল যাৰ ৰাজসভাত বহুতো হিন্দু সভাসদ আছিল আৰু তেওঁৰ বহুতো নৱৰাত্ৰ হিন্দু আছিল, সেয়েহে আকবৰৰ ৰাজসভাত হিন্দু ধৰ্মৰ সকলো দেৱ-দেৱীক সন্মান কৰা হৈছিল।

ৰহিম এজন আত্মকৃষ্ণ ভক্ত কবি আছিল ৰহিম দাসে প্ৰায়ে ভগৱান কৃষ্ণৰ বিষয়ে লিখিছিল৷ আকবৰৰ ৰাজতন্ত্ৰত বহুতো হিন্দু থকাৰ বাবে বা দেৱ-দেৱীৰ সন্মানৰ বাবে ৰহিমৰ কৃষ্ণ ভক্তিৰো বিৰোধিতা কৰা হোৱা নাছিল৷

ভক্তি যুগৰ কবিসকলৰ মাজত ৰহিম হিন্দী সাহিত্যক এক গুৰুত্বপূৰ্ণ কবি হিচাপে গণ্য কৰা হয়, তেওঁ কৃষ্ণ ভক্তিত হিন্দু ধৰ্মৰ বাবে কবিতা লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰে।

তেওঁক ভক্তি যুগৰ মহান কবি তুলসীদাস সুৰদাস আদিৰ সৈতে তুলনা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল, ৰহিম দাসে কবিতা লিখাৰ লগতে আকবৰৰ ৰাজৰাজৰাজগৃহত বহুতো পদত কাম কৰিছিল আৰু ইয়াত যথেষ্ট ভাল অৱদান আগবঢ়াইছিল।

ৰহিম দাসৰ সাহিত্য কৰ্ম

ৰহিম দাসৰ দোহা বোৰ অৱধি আৰু ব্ৰজ দুয়োটা ভাষাতে ৰচনা কৰা হৈছে৷ তেওঁৰ ৰচনাসমূহ ৰামায়ণ মহাভাৰত পুৰাণ গীতাৰ দৰে গ্ৰন্থৰ ভাষাৰ দৰে কবিতা৷

এইটোৱে ৰহিম দাসৰ জীৱনত গভীৰ প্ৰভাৱ পেলাইছিল আৰু তেওঁ জন্মৰ পৰাই এজন মুছলমান আছিল যি এই ঘটনাৰ পিছত সম্পূৰ্ণৰূপে সলনি হৈছিল।

Read Also: ৰবিদাস জীৱনী | Rovidas Biography

কিন্তু এই ঘটনাৰ পিছত, তেওঁ কৰ্মৰ দ্বাৰা ভগৱান কৃষ্ণৰ ভক্ত হৈ পৰিছিল আৰু তেওঁ তেওঁৰ সকলো কাম ভগৱান কৃষ্ণক উৎসৰ্গিত কৰিছিল। ৰহিম দাস এজন গুৰু আছিল। ৰহিম দাসৰ কবিতাত তুৰ্কী আৰবী, পাৰ্চী নামৰ এই সকলো বোৰ ভাষাৰ বিষয়ে তেওঁৰ জ্ঞান আছিল, শ্লোকবোৰো যথেষ্ট।

ৰহিম দাসে বহুতো ভাষাত ৰচনা কৰিছে কাৰণ তেওঁৰ বহুতো ভাষাৰ জ্ঞান আছিল, মুছলমান ধৰ্মথকা স্বত্বেও, তেওঁ হিন্দী কবিতাৰ পৃথিৱীত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান লাভ কৰিছিল। তুৰ্কী ভাষাত লিখা বাবৰৰ আত্মজীৱনীখন ৰহিমে তুজকে বাৱৰী নামেৰে পাৰ্চী ভাষালৈ অনুবাদ কৰিছিল।

ৰহিম দাসৰ মূখ্য ৰচনাৱলী সমূহ হৈছে: 

• रहीम दोहावली
• नायिका भेद
• मदनाष्टक
• बरवै
• रास पंचाध्यायी
• नगर शोभा
• फुटकर भैरवे
• फुटकर कवितव
• श्रृंगार
• फुटकर छंद तथा पद
• सोरठा
• रहिमन विनोद
• रहीम कवितावली
• रहीम विलास
• रहिमन शतक
• रहिमन चंद्रिका
• रहीम सत्साई
• श्रृंगार सतसई
• रहीम रत्नावली

ৰহিম দাসৰ ভাষা শৈলী

যেতিয়াই আমি এজন লেখক আৰু কবিৰ ৰচনা পঢ়ো, ইয়াত যিকোনো শব্দ ব্যৱহাৰ কৰা হয়, তেওঁলোকৰ এটা ভাষা শৈলী থাকে; প্ৰতিজন কবি আৰু লেখকৰ নিজা ভাষা থাকে, তেওঁৰ দোহা লিখাৰ এটা উপায় আছে।

একেদৰে ৰহিম দাসৰো এটা বেলেগ ভাষাশৈলী আছিল৷ তেওঁৰ ৰচনাসমূহত ব্ৰজ খাৰী উপভাষা পূব কাল আদি ভাষাসমূহ প্ৰধানকৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়৷ ।

ইয়াত তেওঁৰ ভাষা ব্ৰজভাশা৷ ৰহিম দাসৰ কবিতাত ভাষাটো স্বাভাৱিক আৰু সৰল আছিল, ভাষাটো ৰহিম দাস, আৰবী, সংস্কৃত আদিৰ বাবেও জনা গৈছিল, তথাপিও তেওঁ কেৱল ব্ৰজভাশা অৱধি ভাষাত হে তেওঁৰ ৰচনাসমূহ কৰিছে।

তেওঁৰ কবিতাবোৰ এনেকুৱা যে এবাৰ এজন ব্যক্তিয়ে পঢ়িলে, তেওঁৰ   মনত তেওঁৰ হৃদয়ত এক বিশেষ স্থান পায়।ৰহিম দাসে তেওঁৰ ৰচনাত তেওঁৰ কবিতাত পৃথিৱীৰ সকলো মানুহক বৰ্ণনা কৰিছে যে তেওঁলোকৰ শৰীৰত এক পৃথক মনোবল আছে, যিকোনো সহ্য কৰাৰ শক্তি আছে।

তেওঁ মানৱ শৰীৰৰ বহন শক্তিক পৃথিৱীৰ সৈতে তুলনা কৰিছে, ঠিক যেনেদৰে পৃথিৱী মাতৃ য়ে সদায় শীতৰ গ্ৰীষ্মৰ বৰষুণ আদিত ভুগি থাকে, মানুহে তেওঁলোকৰ ঘৰ নিৰ্মাণ কৰে, মাটি খনন কৰে।

পানীৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাবলৈ এই সকলো সমস্যাসদায়ে পৃথিৱী মাতৃক শান্ত কৰে, যাক ৰহিম দাসে তেওঁৰ দুটা ত বৰ্ণনা কৰিছে যে মানৱ শৰীৰেও সকলো ধৰণৰ সুখ আৰু কষ্ট বহন কৰিবলৈ সক্ষম।

দুয়োটাতে ভক্তিমূলক প্ৰেমৰ লগতে শৃংগাৰ লগতে কৃষ্ণৰ মহিমাৰ এক অনন্য বৰ্ণনা আছে। ৰহিম দাসৰ দোহাপ্ৰতিটো পৰিস্থিতিত প্ৰতিটো বিষয়ৰ সৈতে সাদৃশ্য পূৰ্ণ হয়৷ তেওঁৰ কবিতাত সৰলতাৰ প্ৰতিটো বিষয়ৰ এক আভাস পোৱা যায় প্ৰেম বন্ধুত্ব ভাগ্য, মহানতা স্বাৰ্থপৰতা উদ্বেগ।

ৰহিম দাসৰ মৃত্যু

আকবৰে তেওঁক তেওঁৰ পুত্ৰৰ দৰে গণ্য কৰিছিল, কিন্তু আকবৰৰ পিছত, যেতিয়া জাহাংগীৰ সম্ৰাট হ’বলৈ ওলাইছিল, তেওঁৰ আৰু সভাসদসকলৰ দৰে আব্দুল ৰহিম খানখানাও জাহাংগীৰক ৰজা কৰাৰ পক্ষপাতী নাছিল।

এই সকলোবোৰ কথাৰ বাবে, যেতিয়া আকবৰৰ মৃত্যু হয় আৰু জাহাংগীৰ সম্ৰাট হয়, জাহাংগীৰে ৰহিম দাসৰ দুয়োজন পুত্ৰক হত্যা কৰে আৰু তাৰ পিছত 1627 চনত আব্দুল ৰহিমৰো মৃত্যু হয়।

আব্দুল ৰহিম খান-ই-খানাই তেওঁৰ বেগমৰ স্মৃতিত এটা সমাধি নিৰ্মাণ কৰিছিল, যাৰ নাম আছিল খান-ই-খানা। আব্দুল ৰহিমৰ সমাধি নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল যিটো আজিও দিল্লীত অৱস্থিত।

FAQ

১/ ৰহিম দাসৰ মৃত্যু কেতিয়া হৈছিল?

উত্তৰ: ১৬২৭ চনৰ ১ অক্টোবৰত আগ্ৰাত আব্দুল ৰহিম খানে খানাৰ মৃত্যু হয়। তেওঁৰ সমাধি দিল্লীত নিৰ্মাণ কৰা হৈছে।

২/ কবি ৰহিমৰ জন্ম কেতিয়া আৰু ক’ত হৈছিল?

উত্তৰ: কবি ৰহিমৰ জন্ম ১৫৫৬ চনৰ ১৭ ডিচেম্বৰত লাহোৰত (বৰ্তমানৰ পাকিস্তান) হৈছিল।

৩/ ৰহিম দাসৰ সম্পূৰ্ণ নাম কি?

উত্তৰ: আব্দুল ৰহিম খান-ই-খানা।

৪/ ৰহিম দাসৰ পত্নীৰ নাম কি?

উত্তৰ: ৰহিম দাসৰ পত্নীৰ নাম হৈছে মাহবানো।

৫/ ৰহিন দাস কোনজন মোগল ৰজাৰ প্ৰিয় আছিল?

উত্তৰ: ৰহিন দাস  মোগল ৰজাৰ আকবৰৰ প্ৰিয় আছিল।

Dev Kirtonia

Hi, I’m Dev Kirtonia, Founder & CEO of Dev Library. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Biography, Quotes, Study Materials, and more.