হাইলাকান্দি (Hailakandi) অসমৰ বৰাক উপত্যকাৰ অন্তৰ্গত এখন জিলা। ই ৰাজ্যখনৰ একেবাৰে দক্ষিণ-পূৰ্ব প্ৰান্তত অৱস্থিত। জিলাখনৰ সদৰ ঠাই হাইলাকান্দি নগৰ, যি ৰাজ্যৰ ৰাজধানী গুৱাহাটীৰ পৰা প্ৰায় ৩৫০ কিলোমিটাৰ নিলগত। বৰাক উপত্যকাৰ কেন্দ্ৰীয়ভাগত অৱস্থিত এই জিলা উত্তৰ আৰু উত্তৰ-পূৱ দিশত বৰাক নদী আৰু কাছাৰ জিলাৰ সীমাৰ সৈতে সংলগ্ন। দক্ষিণ আৰু দক্ষিণ-পূৰ্বত মিজোৰাম ৰাজ্যৰ সীমা। পশ্চিমে কৰিমগঞ্জ জিলাই ইয়াক আগুৰি ৰাখিছে। জিলাখনৰ চৰকাৰী ভাষা হৈছে বঙালী আৰু মেইতেই (মণিপুৰী)।
১৯৮৯ চনত হাইলাকান্দি কাছাৰ জিলাৰ পৰা পৃথক কৰি অসম চৰকাৰে এক স্বাধীন জিলাৰ স্বীকৃতি প্ৰদান কৰে। তাৰ আগতে ই কাছাৰ জিলাৰ এটা প্ৰাচীন মহকুমা আছিল। মহকুমা হিচাপে ইয়াৰ গঠন ১৮৬৯ চনত হৈছিল, যি ইয়াক অসমৰ অন্যতম পুৰণি মহকুমাসমূহৰ অন্তৰ্গত কৰি তোলে।
Read also: Dhemaji District | ধেমাজি জিলা
হাইলাকান্দি জিলাৰ ইতিহাস | History of Hailakandi District
হাইলাকান্দি নামটোৰ উৎস সম্পৰ্কে বিভিন্ন জনৰব শুনিবলৈ পোৱা যায়। এজন মত অনুসৰি, বৰাক নদীৰ বানৰ পৰা ৰক্ষা পাবৰ বাবে “আইল” বা “হাইল” বুলি জনা বঁধা মঠাউৰিত থকা ঠাই আৰু বড়ো-কছাৰী ভাষাৰ “কান্দি” (অর্থাৎ পলসুৱাকঠিয়া পথাৰ)ৰ সংমিশ্ৰণে “হাইলাকান্দি” নামৰ উৎপত্তি হৈছে। আন এটা মত অনুসৰি, জিলাখনৰ নাম কুকি শব্দ “হালাম” (অৰ্থাৎ সৰু ৰাজ্য বা ক্ষেত্ৰ) আৰু “কুন্দিয়া” (অৰ্থাৎ হালোৱাৰ ঠাই)ৰ পৰা অহা। অন্য এক মতে, এই অঞ্চলত প্ৰচুৰ পৰিমাণে উৎপন্ন হোৱা শালি ধানৰ খেতিৰ উল্লেখৰে “শাইল কান্দি” বুলি জনা হৈছিল, যি সময়ৰ পাছত পৰিৱৰ্তিত হৈ আজিৰ “হাইলাকান্দি” নাম হৈছে।
হাইলাকান্দি জিলাৰ ভূগোল আৰু চাৰিসীমা | Geography and Boundaries of Hailakandi District
হাইলাকান্দি জিলাৰ মুঠ আয়তন ১,৩২৭ বৰ্গ কিলোমিটাৰ (৫১২ বৰ্গ মাইল)। ই আয়তনত ইৰাণৰ কেছম দ্বীপৰ সৈতে তুলনীয়। জিলাখনৰ মুঠ আয়তনৰ ৫০%ৰো অধিক অংশ সংৰক্ষিত বনাঞ্চলৰ অন্তৰ্গত। ইয়াত দুখন প্ৰধান সংৰক্ষিত বনাঞ্চল আছে। দক্ষিণ দিশত জিলাখনে মিজোৰামৰ সৈতে ৭৬ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ আন্তঃৰাজ্যিক সীমান্ত ভাগ কৰে, আনফালে কৰিমগঞ্জ আৰু কাছাৰ জিলাৰ সৈতে আন্তঃজিলা সীমান্ত আছে। ২০০১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি, হাইলাকান্দি জিলাৰ জনসংখ্যা ৫,৪২,৯৭৮ জন।
জিলাখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয় হাইলাকান্দি চহৰত অৱস্থিত। ইয়াৰ উপৰিও লালা আৰু পঞ্চগ্ৰাম নামৰ দুটা গুৰুত্বপূর্ণ চহৰ আছে। হাইলাকান্দি চহৰখন হাইলাকান্দি পৌৰসভাৰ ব’ৰ্ড দ্বাৰা পৰিচালিত, আৰু লালা চহৰখন এক চহৰ সমিতিয়ে পৰিচালনা কৰে।
জিলাখনৰ পাঁচটা উন্নয়ন ব্লক আছে- আলগাপুৰ, হাইলাকান্দি, লালা, কাটলিচেৰা, আৰু দক্ষিণ হাইলাকান্দি। এই পাঁচখন ব্লকক হাইলাকান্দি মাহকুমা পৰিষদৰ অধীনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে। অৱশিষ্ট অৰণ্যৰ বাহিৰত, ৩৩.২% মাটিক খেতিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ধান ইয়াৰ মুখ্য শস্য। জিলাখনৰ ১৭ খন চাহ বাগিচা আছে।
হাইলাকান্দি জিলাৰ উত্তৰ সীমান্তত কাছাৰ জিলাৰ অংশ আছে। পূৰ্ব দিশত কাছাৰ জিলা আৰু মিজোৰাম ৰাজ্য অৱস্থিত। দক্ষিণ দিশত মিজোৰাম ৰাজ্য আৰু পশ্চিম দিশত কৰিমগঞ্জ জিলা সীমান্ত ভাগ কৰিছে।
হাইলাকান্দি জিলাৰ জনসংখ্যা | Population of Hailakandi District
২০১১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি, হাইলাকান্দি জিলাৰ মুঠ জনসংখ্যা আছিল ৬৫৯,২৯৬। এই সংখ্যা প্ৰায় মণ্টেনেগ্ৰো ৰাষ্ট্ৰ বা আমেৰিকাৰ উত্তৰ ডাকোটা ৰাজ্যৰ জনসংখ্যাৰ সমান। ০–৬ বছৰ বয়সৰ গোটৰ শিশু জনসংখ্যা আছিল ১১১,২৭৮। জিলাখনৰ জনসংখ্যাৰ ঘনত্ব আছিল প্ৰতি বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪৯৭ জন (১,২৯০ জন/বৰ্গমাইল)। ইয়াৰ লিংগ অনুপাত আছিল প্ৰতি ১০০০ পুৰুষৰ বিপৰীতে ৯৪৬ গৰাকী মহিলা। মুঠ জনসংখ্যাৰ ৭.৩০% চহৰ অঞ্চলত বসবাস কৰে। জিলাখনত অনুসূচিত জাতি আৰু অনুসূচিত জনজাতিৰ জনসংখ্যা ক্ৰমে ৭০,৬৫৯ (১০.৭২%) আৰু ৬৯১ (০.১০%) আছিল।
সাক্ষৰতাৰ ক্ষেত্ৰত, ২০১১ চনত মুঠ ৪০৭,৩৬৬ জন লোক সাক্ষৰ আছিল। ইয়াৰ ফলত জিলাখনৰ Crude literacy rate আছিল ৬১.৮%, আৰু ৭ বছৰ বা তাতোকৈ বেছি বয়সৰ জনসংখ্যাৰ Effective literacy rate আছিল ৭৪.৩%। মুঠ ১৪৩,৩৫০টা পৰিয়াল আছিল।
জলবায়ু | Climate
হাইলাকান্দিৰ গড় তাপমাত্ৰা প্ৰায় ২৪ ডিগ্ৰী চেলচিয়াছ, যদিও শীতকালত (জানুৱাৰী মাহত) ইয়াৰ তাপমাত্ৰা প্ৰায় ১৭ ডিগ্ৰী চেলচিয়াছৰ পৰা বৰ্ষাৰ (আগষ্ট মাহত) ২৮ ডিগ্ৰী চেলচিয়াছলৈ বঢ়ি থাকে।
ভাষা | Language
বাংলা আৰু মেইতেই (মণিপুৰী) এই ঠাইৰ চৰকাৰী ভাষা। যদিও বাংলা চৰকাৰী ভাষা, সৰ্বাধিক প্রচলিত ভাষা হৈছে চিলেটী, যাক প্ৰায়ে বাংলা ভাষাৰ উপভাষা হিচাপে গণ্য কৰা হয়। ২০১১ চনৰ লোকসংখ্যা গণনাৰ তথ্যৰ আধাৰত, এই ঠাইৰ জনসংখ্যাৰ অধিকাংশই বাংলা (৮৪.৬৪%) ভাষাত কথা কয়, তাৰ পিছত হিন্দী (৭.৭৪%), তিপ্ৰচা কছাৰী (২.১১%), মেইতেই (মণিপুৰী) (১.৯২%), ডিমাচা কছাৰী (১.৮১%) আৰু ভোজপুৰী (১.৬৫%) ভাষা প্ৰচলিত।
নদী | River
বৰাক নদী হাইলাকান্দি জিলাৰ মুখ্য নদী। এই জিলাৰ দুখন প্ৰধান উপনৈ হ’ল ধলেশ্বৰী আৰু কাটাখাল।
অৰ্থনীতি | Economy
২০০৬ চনত ভাৰত চৰকাৰে হাইলাকান্দি জিলাক দেশৰ ২৫০ খন অতি পিছপৰা জিলাৰ মাজত অন্তৰ্ভুক্ত (মুঠ ৬৪০ খনৰ ভিতৰত) হিচাপে ঘোষণা কৰিছিল। বৰ্তমান এই জিলাখনে পিছপৰা অঞ্চল অনুদান পুঁজি (BRGF)ৰ অধীনত ধন লাভ কৰা অসমৰ ১১খন জিলাৰ ভিতৰত অন্যতম।
অসমৰ দক্ষিণ অংশৰ হাইলাকান্দি জিলাৰ অৰ্থনীতি প্ৰধানকৈ কৃষিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। উৰ্বৰ মাটি আৰু উপযোগী জলবায়ু এই জিলাৰ বাবে ধান, চাহ, আৰু বিভিন্ন ফল-মূলৰ উৎপাদনৰ বাবে অনুকূল পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰিছে। ক্ষুদ্ৰ উদ্যোগ আৰু হস্ততাঁত ব্যৱসায়ো স্থানীয় অৰ্থনীতিত গুৰুত্বপূর্ণ ভূমিকা পালন কৰে।
হাইলাকান্দি জিলাৰ শিক্ষা | Education of Hailakandi District
হাইলাকান্দি জিলাৰ শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ সংখ্যা ক্ৰমে নিম্নলিখিতঃ
- বিশ্ববিদ্যালয়: ১ (অসম বিশ্ববিদ্যালয়, শিলচৰ)
- ডিগ্ৰী কলেজ: ৬
- অভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়: ২ (এন আই টি শিলচৰ আৰু বৰাক ভেলী অভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়, কাৰিমগঞ্জ)
- চিকিৎসা মহাবিদ্যালয়: ১ (চিলচৰ চিকিৎসা মহাবিদ্যালয় আৰু চিকিৎসালয়)
- পলিটেকনিক: ১
- আই.টি.আই: ২
- উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয়: ১২
- হাইস্কুল: ৩০
Read also; Jorhat District | যোৰহাট জিলা
হাইলাকান্দি জিলাৰ পৰ্যটন | Tourism of Hailakandi District
শস্যৰ পৰিপূর্ণ বিস্তৃতি আৰু মেৰুদণ্ডী নদীৰ মাজত প্ৰকৃতিৰ মধুৰ দৃশ্যৰ মাজত অৱস্থিত হাইলাকান্দি জিলাৰ পৰ্যটন মানচিত্ৰত এক গুৰুত্বপূর্ণ স্থান দখল কৰিছে বদৰপুৰ ঘাট আৰু দক্ষিণ হাইলাকান্দিৰ পাপাচ পিৰ মুকাম, সিদ্ধাশৰ বাৰী শিবমন্দিৰ। এই স্থানসমূহ সাংস্কৃতিক আৰু ধৰ্মীয় পৰ্যটকসকলৰ বাবে এক গুৰুত্বপূর্ণ উদ্দেশ্য।
- সিদ্ধাশৰ বাৰী শিব মন্দিৰ: সিদ্ধাশৰ বাৰী সীবমেন্দিৰ, বদৰপুৰ ঘাটত অৱস্থিত। ই সিদ্ধাশৰ বাৰীলৈ উৎসৰ্গিত এক জনপ্ৰিয় মন্দিৰৰূপে পৰিচিত।
- পাচ পিৰ মুকাম: হাইলাকান্দিৰ এক বিশেষ স্থান, যি বৰাক নদীলৈ চমৎকাৰ দৃশ্য প্ৰদান কৰে। এই স্থানটো দক্ষিণ হাইলাকান্দিত অৱস্থিত আৰু ইয়াৰ বিস্তৃত শস্যৰ ক্ষেত্রসমূহে ঠাইখনৰ সৌন্দৰ্য্য আৰু আকৰ্ষণ বৃদ্ধি কৰে।
- মাধবকুণ্ডা জলপ্ৰপাত: মাধবকুণ্ডা জলপ্ৰপাত হৈছে হাইলাকান্দিত অৱস্থিত অসমৰ অন্যতম বৃহৎ জলপ্ৰপাত। মৌলভিবজাৰ জিলাৰ বৰলেখা উপ-জিলাত অৱস্থিত এই জলপ্ৰপাতটি অসমৰ অন্যতম জনপ্ৰিয় পৰ্যটন গন্তব্য। ইয়াৰ অৰণ্য, নদী আৰু পৰিৱেশ উদ্যানটি পিকনিক আৰু দিনৰ ভ্ৰমণৰ বাবে বহু পৰ্যটকক আকৰ্ষণ কৰে।
হাইলাকান্দি জিলাৰ পৰিবহন | Transport of Hailakandi District
হাইলাকান্দি দেশৰ অন্য অংশসমূহৰ সৈতে বিমানপথ, পথ আৰু ৰেলৰ মাধ্যমে ভালদৰে সংযুক্ত। নিকটৱৰ্তী বিমানবন্দৰটো হৈছে কুম্ভীৰগ্ৰাম (Kumbhirgram) আৰু ৰেলষ্টেশ্বন হৈছে হাইলাকান্দি আৰু বদৰপুৰ (Badarpur)। তদুপৰি, হাইলাকান্দি আৰু অন্যান্য স্থানৰ মাজত পোনপটীয়া বাছ সেৱাও চলাচল কৰে। ৰাজ্যৰ ৰাজধানী দিছপুৰৰ পৰা গুৱাহাটীৰ জিলা সদৰলৈ দূৰত্ব প্ৰায় ৩৩০ কিলোমিটাৰ, আৰু ইয়াক দিনৰ পৰা ৰাতিৰ বাছ সেৱাৰ মাধ্যমে সুৰক্ষিতভাৱে সংযোগ কৰা হৈছে।
প্ৰশাসন | Administration
- সংমণ্ডল: বৰাক উপত্যকা
- চৰকাৰী ভাষা: অসমীয়া/বাংলা (বাংলা)
- মহকুমা: ২
- ৰাজহ বৃত্ত: ৪
- উন্নয়নমূলক ব্লক: ৫
- শৈক্ষিক ব্লক: ৩
- পৌৰসভা ব’ৰ্ড: ১
- টাউন সমিতি: ১
- গোৱা পঞ্চায়ত: ৬২
- গাঁও সংখ্যা: ৩৩১
- ৰাজহ গাঁও: ২৮৯
- বন গাঁও: ১৫
- থানা: ৬
- আৰক্ষী আউটপোষ্ট: ৪
- অগ্নিনিৰ্বাপক বাহিনী: ২
- ডাকঘৰ: ১৬৩
- বেংক শাখা: ৩৫
- চাহ বাগিচা: ১৯
Read also: Dibrugarh District | ডিব্ৰুগড় জিলা
হাইলাকান্দি জিলাৰ FAQ
1. হাইলাকান্দি জিলাৰ চাৰিসীমা কি কি?
A: হাইলাকান্দি জিলাৰ উত্তৰ সীমান্তত কাছাৰ জিলাৰ অংশ আছে। পূৰ্ব দিশত কাছাৰ জিলা আৰু মিজোৰাম ৰাজ্য অৱস্থিত। দক্ষিণ দিশত মিজোৰাম ৰাজ্য আৰু পশ্চিম দিশত কৰিমগঞ্জ জিলা সীমান্ত ভাগ কৰিছে।
2. হাইলাকান্দি জিলাৰ জনসংখ্যা কিমান?
A: ২০১১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি, হাইলাকান্দি জিলাৰ মুঠ জনসংখ্যা আছিল ৬৫৯,২৯৬।
3. হাইলাকান্দি জিলাৰ প্ৰধান নদী কি?
A: বৰাক নদী হাইলাকান্দি জিলাৰ প্ৰধান নদী।
4.হাইলাকান্দি জিলাৰ অৰ্থনীতি কি?
A: হাইলাকান্দি জিলাৰ অৰ্থনীতি প্ৰধানকৈ কৃষিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল।
5. হাইলাকান্দি ঘাট ক`ত অৱস্থিত?
A: মাধবকুণ্ডা জলপ্ৰপাত হাইলাকান্দি জিলাত অৱস্থিত।
Read also: Biswanath District | বিশ্বনাথ জিলা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.