মৌলিক অধিকাৰ ৰচনা | Fundamental Rights Essay in Assamese
কিছুমান মৌলিক অধিকাৰ আছে যিবোৰ মানৱ অস্তিত্বৰ বাবে মৌলিক আৰু মানৱ সম্প্ৰসাৰণৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি জনা যায়। মৌলিক অধিকাৰৰ অভাৱত, এজন মানুহৰ অস্তিত্ব মূল্যহীন হ’ব। সেয়েহে, ৰাজনৈতিক প্ৰতিষ্ঠানটোৰ ভূমিকা আৰু দায়বদ্ধতাই মুখ্যতঃ জনসাধাৰণক, বিশেষকৈ সংখ্যালঘুসকলক সমতা, মৰ্যাদা আৰু ধৰ্মীয় স্বাধীনতাৰ অধিকাৰৰ সৈতে সন্মানৰ সৈতে জীয়াই থাকিবলৈ ক্ষমতা প্ৰদান কৰাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। মৌলিক অধিকাৰবোৰক 6 টা শ্ৰেণীত শ্ৰেণীবদ্ধ কৰা হৈছে যিহৈছে সমতাৰ অধিকাৰ, স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ, শোষণৰ বিৰুদ্ধে অধিকাৰ, ধৰ্মৰ স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ, সাংস্কৃতিক আৰু শৈক্ষিক অধিকাৰ, সাংবিধানিক প্ৰতিকাৰৰ অধিকাৰ।
আমাক মৌলিক অধিকাৰৰ কিয় প্ৰয়োজন | Why do we Need Fundamental Rights
এনে অধিকাৰ চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে নাগৰিকসকলৰ বাবে এক সুৰক্ষা কিয়নো চৰকাৰ বা ব্যক্তি নহয়, আইনৰ শাসন থকাটো প্ৰয়োজনীয়। এই অধিকাৰবোৰ কৰ্তৃত্বৰ দ্বাৰা উলংঘন কৰিবলৈ সাহস নকৰে কিয়নো সেইবোৰ সংবিধানৰ দ্বাৰা স্পষ্টভাৱে জনসাধাৰণক দিয়া হয়। আদালতসমূহে এই অধিকাৰসমূহ বজাই ৰাখিবলৈ সম্পূৰ্ণৰূপে প্ৰয়োজন আৰু চৰকাৰ আদালতৰ প্ৰতি উত্তৰদায়ক। ইমান দিন বশ্যতাত বাস কৰাৰ পিছত, মানুহে পাহৰি গৈছে স্বাধীনতাৰ অৰ্থ কি। এই অধিকাৰবোৰে মানুহক আশা আৰু বিশ্বাস প্ৰদান কৰে যে তেওঁলোকৰ বিকাশ বন্ধ নহ’ব। তেওঁলোক শাসকসকলৰ ইচ্ছাৰ পৰা মুক্ত। এই অধিকাৰবোৰ সেই অৰ্থত স্বাধীনতাৰ বাবে দীঘলীয়া সংগ্ৰামৰ প্ৰথম ফল আৰু সন্তুষ্টি আৰু সফলতাৰ অনুভূতি আনিছে।
আনকি উপসাগৰীয় দেশ বা কমিউনিষ্ট দেশবোৰতো, নাগৰিকসকল মুক্ত। তেনেহ’লে আমাৰ স্বাধীনতা তেওঁলোকৰ স্বাধীনতাতকৈ কেনেকৈ পৃথক? মৌলিক অধিকাৰৰ তালিকাত আমি কিমান মুক্ত তাৰ এক স্পষ্ট পৰিমাপ। উদাহৰণ স্বৰূপে, প্ৰতিজন ভাৰতীয় নাগৰিকে তেওঁৰ পচন্দৰ ধৰ্ম পালন কৰিবলৈ স্বাধীন, কিন্তু উপসাগৰীয় দেশবোৰত তেনে নহয়। আমাৰ বাক আৰু অভিব্যক্তিৰ অধিকাৰে আমাক চৰকাৰক মুক্তভাৱে সমালোচনা কৰিবলৈ সক্ষম কৰে।
Read Also: স্বাধীনতা ৰচনা | Freedom Essay in Assamese
মৌলিক অধিকাৰৰ নিৰ্দিষ্ট বৈশিষ্ট্যসমূহ | Specific Characteristics of Fundamental Rights
মৌলিক অধিকাৰবোৰ পৰম নহয়, সেইবোৰ যুক্তিসঙ্গত সীমাৰ অধীন। তেওঁলোকে এজন ব্যক্তিৰ স্বাধীনতা আৰু সামাজিক সুৰক্ষাৰ মাজত স্থিৰতাক লক্ষ্য কৰে, কিন্তু সঠিক সীমাবদ্ধতা আইনী পৰ্যালোচনা সাপেক্ষে। এই অধিকাৰবোৰৰ কিছুমান নিৰ্দিষ্ট বিশেষত্বৰ ওপৰত এয়া চকু দিয়া হৈছে:
- সকলো মৌলিক অধিকাৰ স্থগিত কৰিব পাৰি। জৰুৰীকালীন অৱস্থাত, দেশৰ সুৰক্ষা আৰু অখণ্ডতাৰ স্বাৰ্থত স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে স্থগিত কৰা হয়।
- বহুতো মৌলিক অধিকাৰ ভাৰতীয় নাগৰিকৰ বাবে, কিন্তু কিছুমান মৌলিক অধিকাৰৰ লাভালাভ দেশৰ নাগৰিক আৰু অ-নাগৰিক উভয়ে উত্থাপন কৰিব পাৰে।
- মৌলিক অধিকাৰসমূহ সংশোধন কৰিব পাৰি কিন্তু সেইবোৰ বাতিল কৰিব নোৱাৰি। মৌলিক অধিকাৰ বিলুপ্তিয়ে সংবিধানৰ মৌলিক নীতি উলংঘা কৰিব
- মৌলিক অধিকাৰ ইতিবাচক আৰু নেতিবাচক দুয়োটা। নেতিবাচক শক্তিয়ে দেশখনক কিছুমান কাম কৰাত বাধা দিয়ে। ই দেশখনক বৈষম্যমূলক আচৰণ কৰাত বাধা দিয়ে।
- দেশৰ বিৰুদ্ধে কিছুমান অধিকাৰ উপলব্ধ। মানুহৰ বিৰুদ্ধে কিছুমান অধিকাৰ উপলব্ধ।
- মৌলিক অধিকাৰবোৰ যুক্তিসঙ্গত। যদি এজন নাগৰিকৰ মৌলিক অধিকাৰ উলংঘন কৰা হয়, তেওঁ আদালতলৈ যাব পাৰে।
- প্ৰতিৰক্ষা সেৱাত কাম কৰা সকলৰ বাবে কিছুমান মৌলিক অধিকাৰ উপলব্ধ নহয় কিয়নো সেইবোৰ কিছুমান অধিকাৰৰ পৰা সীমাবদ্ধ।
- মৌলিক অধিকাৰবোৰ ৰাজনৈতিক আৰু সামাজিক প্ৰকৃতিৰ। ভাৰতৰ নাগৰিকসকলক কোনো অৰ্থনৈতিক অধিকাৰৰ নিশ্চয়তা দিয়া হোৱা নাই, যদিও তেওঁলোকৰ অবিহনে তেওঁলোকৰ অধিকাৰ তুচ্ছ বা অমীমাংসিত।
- প্ৰতিটো অধিকাৰ কিছুমান কৰ্তব্যৰ সৈতে সম্পৰ্কিত।
- মৌলিক অধিকাৰৰ এক বহল দৃষ্টিভংগী আছে আৰু সেইবোৰে আমাৰ সামাজিক, অৰ্থনৈতিক, সাংস্কৃতিক আৰু ধৰ্মীয় স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰে।
- মৌলিক অধিকাৰ আমাৰ সংবিধানৰ এক অপৰিহাৰ্য অংশ।
- চব্বিশটা প্ৰবন্ধ এই মৌলিক অধিকাৰসমূহৰ সৈতে অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
- সংসদই এক বিশেষ প্ৰক্ৰিয়াৰ জৰিয়তে মৌলিক অধিকাৰ সংশোধন কৰিব পাৰে।
- মৌলিক অধিকাৰৰ উদ্দেশ্য হৈছে ব্যক্তিগত স্বাৰ্থৰ সৈতে সামূহিক আগ্ৰহ পুনৰুদ্ধাৰ কৰা।
Read Also: Class 11 Geography Question Answer
মৌলিক অধিকাৰৰ শ্ৰেণীবিভাজন | Classification of Fundamental Rights
মৌলিক অধিকাৰসমূহক ৬ টা শ্ৰেণীত শ্ৰেণীবদ্ধ কৰা হৈছে। এইবোৰ হৈছে:
- সমতাৰ অধিকাৰ
- স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ
- শোষণৰ বিৰুদ্ধে অধিকাৰ
- ধৰ্মৰ স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ
- সাংস্কৃতিক আৰু শৈক্ষিক অধিকাৰ
- সাংবিধানিক প্ৰতিকাৰৰ অধিকাৰ
- সমতাৰ অধিকাৰ (Right to Equality)
ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত আছে আইনৰ সন্মুখত সমতা যাৰ অৰ্থ হৈছে জাতি, ধৰ্ম, ৰং বা লিংগৰ আধাৰত বৈষম্যনিষিদ্ধ কৰা, আইনৰ সমান সুৰক্ষা, ৰাজহুৱা নিযুক্তিত সমান সুযোগ আৰু অস্পৃশ্যতা আৰু উপাধি বিলুপ্তি। ইয়াত কোৱা হৈছে যে সকলো নাগৰিক আইনৰ আগত সমান আৰু কোনো ধৰণৰ বৈষম্য থাকিব নোৱাৰে। এই অধিকাৰত এইটোও কোৱা হৈছে যে সকলো ৰাজহুৱা স্থানত সকলোৰে সমান প্ৰৱেশাধিকাৰ থাকিব।
সমান সুযোগ প্ৰদান কৰিবলৈ, যুদ্ধ বিধৱা আৰু শাৰীৰিকভাৱে বিকলাঙ্গ ব্যক্তিৰ বাবে অনুসূচীত জাতি, অনুসূচীত জনজাতি আৰু অন্যান্য পিছপৰা শ্ৰেণীৰ বাহিৰে চৰকাৰী সেৱাত কোনো সংৰক্ষণ নাথাকিব।
এই অধিকাৰ মুখ্যতঃ অস্পৃশ্যতা বিলুপ্ত কৰাৰ বাবে প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছিল, যিটো ভাৰতত কেইবা দশক ধৰি প্ৰচলিত আছিল।
- স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ (Right to Freedom)
ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত আছে বাক স্বাধীনতা, মত প্ৰকাশৰ স্বাধীনতা, ইউনিয়ন আৰু সহযোগী গঠনৰ স্বাধীনতা আৰু ভাৰতৰ যিকোনো স্থানত ভ্ৰমণ কৰাৰ স্বাধীনতা, ভাৰতৰ যিকোনো প্ৰঙ্গত বাস কৰাৰ আৰু বসতি স্থাপনৰ স্বাধীনতা আৰু যিকোনো বৃত্তি বাছনি কৰাৰ স্বাধীনতা।
ইয়াত লগতে কোৱা হৈছে যে ভাৰতৰ যিকোনো নাগৰিকৰ দেশৰ যিকোনো প্ৰকাৰত সম্পত্তি ক্ৰয়, বিক্ৰী আৰু ধৰি ৰখাৰ সম্পূৰ্ণ অধিকাৰ আছে। মানুহৰ যিকোনো বাণিজ্য বা ব্যৱসায়ত লিপ্ত হোৱাৰ স্বাধীনতা থাকিব। এই অধিকাৰে এইটোও সংজ্ঞায়িত কৰে যে এজন ব্যক্তিক একেটা অপৰাধৰ বাবে দুবাৰ দোষী সাব্যস্ত কৰিব নোৱাৰি আৰু লগতে নিজৰ বিৰুদ্ধে সাক্ষী হিচাপে থিয় হ’বলৈ বাধ্য কৰিব নোৱাৰি।
- ধৰ্মৰ স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ (Right to Freedom of Religion)
ইয়াত কোৱা হৈছে যে ভাৰতৰ সকলো নাগৰিকৰ বাবে বিবেকৰ সম্পূৰ্ণ স্বাধীনতা থাকিব। সকলোৰে তেওঁলোকৰ পচন্দৰ ধৰ্ম মুক্তভাৱে গ্ৰহণ, অনুশীলন আৰু প্ৰসাৰ কৰাৰ অধিকাৰ থাকিব আৰু ৰাজ্যখনে কোনো ব্যক্তিৰ কোনো ধৰ্মীয় বিষয়ত কোনো ধৰণে বাধা নিদিব। সকলো ধৰ্মৰ ধৰ্মীয় আৰু দাতব্য উদ্দেশ্যৰ বাবে প্ৰতিষ্ঠান স্থাপন আৰু বজাই ৰখাৰ অধিকাৰ থাকিব আৰু এইবোৰৰ সন্দৰ্ভত তেওঁলোকৰ নিজৰ কাম-কাজ পৰিচালনা কৰিবলৈ স্বাধহ্যকৰিব।
- শোষণৰ বিৰুদ্ধে অধিকাৰ (Right against Exploitation)
ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত আছে যিকোনো ধৰণৰ বলপূৰ্বক শ্ৰম নিষিদ্ধ কৰা। 14 বছৰৰ তলৰ শিশুক খনি বা কাৰখানাত কাম কৰিবলৈ অনুমতি দিয়া নহয় য’ত জীৱনৰ বিপদাশংকা জড়িত থাকে। ইয়াৰ মতে, কোনো ব্যক্তিৰ আন জনক কোনো ধৰণে শোষণ কৰাৰ অধিকাৰ নাই। সেয়েহে, মানৱ সৰবৰাহ আৰু ভিক্ষাক আইনী অপৰাধ কৰা হৈছে আৰু জড়িত থকা সকলক জৰিমনা দিব লাগিব। একেদৰে, অসৎ উদ্দেশ্যৰ বাবে মহিলা আৰু শিশুসকলৰ মাজত দাসত্ব আৰু যান-বাহনক অপৰাধ বুলি ঘোষণা কৰা হৈছে। শ্ৰমিকৰ বিপৰীতে নিম্নতম মজুৰি পৰিশোধ ৰ সংজ্ঞা দিয়া হয় আৰু এই ক্ষেত্ৰত কোনো আপোচ কৰাৰ অনুমতি দিয়া নহয়।
- সাংস্কৃতিক আৰু শৈক্ষিক অধিকাৰ (Cultural and Educational Right)
এইটো আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ অধিকাৰবোৰৰ ভিতৰত এটা, কিয়নো শিক্ষাক প্ৰতিটো শিশুৰ প্ৰাথমিক অধিকাৰ বুলি গণ্য কৰা হয়। সাংস্কৃতিক অধিকাৰে কয় যে প্ৰতিখন ৰাষ্ট্ৰই ইয়াৰ সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সংৰক্ষণ কৰিব বিচাৰে। এই অধিকাৰ অনুসৰি, সকলোৱে তেওঁলোকৰ পচন্দৰ সংস্কৃতি বিকাশ কৰিবলৈ মুক্ত আৰু তেওঁলোকে বিচৰা যিকোনো ধৰণৰ শিক্ষা প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ মুক্ত। কোনো ব্যক্তিক তেওঁলোকৰ সংস্কৃতি, জাতি বা ধৰ্মৰ আধাৰত কোনো শিক্ষানুষ্ঠানত নামভৰ্তি কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰা নহ’ব। সকলো সংখ্যালঘুৰ তেওঁলোকৰ নিজা শিক্ষাপ্ৰতিষ্ঠান স্থাপন কৰাৰ অধিকাৰ আছে।
- সাংবিধানিক প্ৰতিকাৰৰ অধিকাৰ (Right to Constitutional Remedy)
এইটো নাগৰিকসকলক দিয়া এটা অতি বিশেষ অধিকাৰ। এই অধিকাৰ অনুসৰি, ওপৰোক্ত যিকোনো মৌলিক অধিকাৰ তেওঁক অস্বীকাৰ কৰিলে নাগৰিক এজনৰ আদালতলৈ যোৱাৰ ক্ষমতা আছে। আদালতে এই অধিকাৰসমূহ ভংগ কৰাৰ বিৰুদ্ধে ৰক্ষী হিচাপে থিয় দিছে। যদি কোনো ক্ষেত্ৰত চৰকাৰে কোনো ব্যক্তিৰ প্ৰতি বলপূৰ্বক বা ইচ্ছাকৃতভাৱে অন্যায় কৰে বা যদি কোনো কাৰণ নোহোৱাকৈ বা বেআইনী কাৰ্য্যৰ দ্বাৰা এজন ব্যক্তিক কাৰাবাস দিয়া হয় তেনেহ’লে সাংবিধানিক প্ৰতিকাৰৰ অধিকাৰে ব্যক্তিজনক আদালতলৈ গৈ চৰকাৰৰ কাৰ্যকলাপৰ বিৰুদ্ধে ন্যায় প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে।
উপসংহাৰ
সংবিধানৰ ভিতৰত সমতাৰ অধিকাৰক নিঃসন্দেহে ভাৰত গণৰাজ্যত গণতন্ত্ৰপ্ৰতিষ্ঠানৰ দিশত এক দৃঢ় পদক্ষেপ হিচাপে বিবেচনা কৰা হ’ব। ভাৰতীয় নাগৰিকসকলক এই মৌলিক অধিকাৰসমূহৰ জৰিয়তে আশ্বাস দিয়া হৈছে যে তেওঁলোকে ভাৰতীয় গণতন্ত্ৰত বাস কৰালৈকে তেওঁলোকৰ জীৱন সম্প্ৰীতিৰে অতিবাহিত কৰিব পাৰে।কোনো স্বাধীনতা চৰ্তহীন বা সম্পূৰ্ণৰূপে সীমাহীন হ’ব নোৱাৰে। যদিও গণতন্ত্ৰত বাক আৰু মত প্ৰকাশৰ স্বাধীনতা বজাই ৰখা আৰু সুৰক্ষিত কৰাটো অত্যাৱশ্যকীয়, সেয়েহে সামাজিক শৃংখলা বজাই ৰখাৰ বাবে এই স্বাধীনতাৰ ওপৰত কেইটামান নিয়ন্ত্ৰণ ৰখাটো প্ৰয়োজনীয়। সেই অনুসৰি, অনুচ্ছেদ 19 (2)ৰ অধীনত, ৰাজ্যখনে ৰাজ্যৰ নিৰাপত্তা, ৰাজহুৱা শৃংখলা, সাৰ্বভৌমত্ব আৰু অখণ্ডতাৰ স্বাৰ্থত বা কথোপকথনআৰু মত প্ৰকাশৰ অধিকাৰ প্ৰয়োগ ৰ ক্ষেত্ৰত বা আদালতঅৱমাননাৰ সন্দৰ্ভত ব্যৱহাৰিক প্ৰতিবন্ধকতা আৰোপ কৰিব পাৰে।
FAQ
1. মৌলিক অধিকাৰৰ বিষয়বোৰ কি?
উত্তৰ: মৌলিক অধিকাৰৰ ভিতৰত আছে সমতাৰ অধিকাৰ, স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ, শোষণৰ বিৰুদ্ধে অধিকাৰ, ধৰ্মৰ স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ, সাংস্কৃতিক আৰু শৈক্ষিক অধিকাৰ আৰু সাংবিধানিক প্ৰতিকাৰৰ অধিকাৰ। মূলতঃ সম্পত্তিৰ অধিকাৰ (অনুচ্ছেদ 31) মৌলিক অধিকাৰত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল।
2. আমি আমাৰ মৌলিক অধিকাৰবোৰ কেনেকৈ সুৰক্ষিত কৰিব পাৰোঁ?
উত্তৰ: ব্যক্তিগত আৰক্ষী বিষয়া আৰু স্থানীয় বিষয়াসকলক আপোনাৰ মৌলিক অধিকাৰৰ বিষয়ে কওঁক। এয়া হৈছে যাতে আপোনাৰ অধিকাৰৰ বিৰুদ্ধে স্থানীয় ভুক্তভোগী হোৱাৰ সম্ভাৱনা কম হ’ব পাৰে, কিয়নো তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ কৰ্তব্যবোৰ উপলব্ধি কৰে। আইনৰ দ্বাৰা উলংঘন প্ৰতিহত কৰাত সহায় কৰিবলৈ সক্ৰিয় পদক্ষেপ ল’বলৈ ক’বলৈ আপোনাৰ ৰাজ্যৰ প্ৰতিনিধিসকলৰ সৈতে যোগাযোগ কৰক।
3. মৌলিক অধিকাৰ ভাৰত কি?
উত্তৰ: ইয়াৰ ভিতৰত আছে বাক আৰু মত প্ৰকাশৰ স্বাধীনতা, অস্ত্ৰ অবিহনে সমাবেশৰ স্বাধীনতা, সংঘৰ স্বাধীনতা, আমাৰ দেশৰ সমগ্ৰ অঞ্চলত চলাচলৰ স্বাধীনতা, ভাৰতৰ দেশৰ যিকোনো প্ৰান্তত বাস আৰু বসতি স্থাপনৰ স্বাধীনতা আৰু যিকোনো বৃত্তি পালন কৰাৰ স্বাধীনতা।
4. মানুহ হিচাপে আমাৰ অধিকাৰবোৰ কি?
উত্তৰ: মৌলিক অধিকাৰৰ ভিতৰত আছে জীৱন আৰু স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ, দাসত্ব আৰু অত্যাচাৰৰ পৰা মুক্তি, মতামত আৰু মত প্ৰকাশৰ স্বাধীনতা, কাম আৰু শিক্ষাৰ অধিকাৰ, আৰু বহুতো। সকলোৱে এই অধিকাৰবোৰৰ অধিকাৰী, কোনো বৈষম্য নোহোৱাকৈ।
5. আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ মৌলিক অধিকাৰ কি?
উত্তৰ: সাংবিধানিক প্ৰতিকাৰৰ অধিকাৰক আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ মৌলিক অধিকাৰ বুলি গণ্য কৰা হয় কিয়নো ই আমাৰ মৌলিক অধিকাৰৰ সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰে। ই নাগৰিকসকলক তেওঁলোকৰ মৌলিক অধিকাৰ উলংঘনৰ ক্ষেত্ৰত আদালতলৈ যোৱাত সহায় কৰে।
Hi, I’m Dev Kirtonia, Founder & CEO of Dev Library. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
