পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱা (Parvati Prasad Barua) আছিল অসমৰ এগৰাকী প্ৰতিভাসম্পন্ন সাহিত্যিক, কবি, গীতিকাৰ, নাট্যকাৰ আৰু চলচ্চিত্ৰ-নিৰ্মাতা। তেওঁৰ নাম অসমীয়াৰ হৃদয়ত “গীতিকবি” ৰূপে বিশেষভাৱে খোদিত হৈ আছে। ১৯৪০ চনত তেখেতে নিৰ্মাণ কৰা “ৰূপহী” ছবিখন আছিল অসমীয়াৰ চতুৰ্থখন চলচ্চিত্ৰ। এই ছবিত তেওঁ কেৱল নিৰ্মাতা হিচাপেই নহয়, অভিনেতা হিচাপেও অংশ লৈছিল।
ছাত্ৰ জীৱনৰ পৰা সাহিত্যৰ প্ৰতি আগ্ৰহী আছিল তেখেত। সেই সময়তে তেওঁ ‘থুপিতৰা’ নামৰ এখন হাতেলিখা আলোচনী প্ৰকাশ কৰে। এই আলোচনী বন্ধ হোৱাৰ পাছত, তেওঁৰ সৰু ভায়েক মোক্ষদা প্ৰসাদ বৰুৱাৰ সহায়ত ‘ঘৰ-জেউতি’ নামৰ আলোচনী পুনৰ আৰম্ভ কৰে।
১৯৬১ চনত গোৱালপাৰাত অনুষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ সংগীত সন্মিলনত তেওঁ সভাপতি হিচাপে বহি এক গৌৰৱজনক ভূমিকা গ্ৰহণ কৰিছিল। তেওঁৰ এই সাংস্কৃতিক নেতৃত্বে অসমীয়াৰ সংগীত আৰু সাহিত্য জগত এক নতুন দিশে আগবাঢ়িছিল।
- জন্ম তাৰিখ: ১৯০৪ চনৰ ১৯ আগষ্ট
- জন্মস্থান: শিৱসাগৰ, অসম
- মৃত্যুৰ তাৰিখ: ১৯৬৪ চনৰ ৭ জুন
- পেছা: কবি, গীতিকাৰ আৰু নাট্যকাৰ
- ভাষা: অসমীয়া
- জীৱন সংগিনী: পদ্মা কুমাৰী
পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱা (Parvati Prasad Barua) ৰ জন্মস্থান আৰু পৰিয়ালিক পৰিৱেশ
১৯০৪ চনৰ ১৯ আগষ্ট তাৰিখে শিৱসাগৰ জিলাৰ এটা সম্ভ্ৰান্ত পৰিয়ালত পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱাৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ পৰিয়ালখন সংস্কৃতিৰ জৰ-জাপি থকা এগৰাকী ঐতিহ্যবাহী খ্যাতনামা পৰিয়াল আছিল। তেওঁ কেইবাজন ককাই-ভাই আৰু ভনীসহ এটি বৃহৎ পৰিয়ালত ডাঙৰ হয়। ভগৱতীপ্ৰসাদ বৰুৱা, কমলা বৰুৱা, কামাখ্যাপ্ৰসাদ, মোক্ষদপ্ৰসাদ, সুধালতা বৰুৱা আৰু প্ৰতিমা—এইসকল হৈছে তেওঁৰ ভাতৃ-ভনীসকল। তেখেতৰ মাতৃ আছিল হিমলা বৰুৱা আৰু পিতৃ আছিল ৰাধিকাপ্ৰসাদ বৰুৱা, যি অসম কাউন্সিলৰ সদস্য আছিল আৰু ‘ৰায় চাহেব’ উপাধি লাভ কৰিছিল।
পৰম্পৰা আৰু বংশগৌৰৱ
পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱাৰ পৰম্পৰাগত বংশগতি অসমৰ খ্যাতনামা ‘ভাণ্ডাৰ বিষয়া’ পৰিয়ালৰ পৰা আহে। তেওঁৰ পূৰ্বপুৰুষ কৃষ্ণদাস আছিল বৰ বাৰভূঞাৰ লহকৰ ভূঞাৰ ফৈদৰ সন্তান। চন্দ্ৰকান্ত সিংহৰ শাসনকালত কৃষ্ণদাসে ‘ভড়ালী বৰুৱা’ উপাধি লাভ কৰে। তেওঁৰ পুত্ৰ যাদুৰাম বৰুৱাই ‘বৰ ভাণ্ডাৰ বিষয়া’ হিচাপে খ্যাতি অৰ্জন কৰে। শারীৰিক ভাৱে জৰাজীৰ্ণ হোৱা বাবে তেওঁক “লেৰেলি ডেকা বৰুৱা” বুলি জনা হৈছিল।
ব্ৰিটিছ আমলত যাদুৰাম ডেকা বৰুৱাই ‘মনসুপ’ আৰু ‘সদৰামিন’ অঞ্চলৰ বিষয়া হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। তেওঁৰ পুত্ৰ আছিল কৃষ্ণপ্ৰসাদ আৰু দুৰ্গাপ্ৰসাদ। দুৰ্গাপ্ৰসাদৰ তিনিজন পুত্ৰৰ ভিতৰত এগৰাকী আছিল ৰাধিকাপ্ৰসাদ বৰুৱা—পাৰ্ৱতি প্ৰসাদৰ পিতৃ। ১৮৯৮ শকত ৰাধিকাপ্ৰসাদে যোৰহাটৰ বিশিষ্ট ব্যক্তি বিষ্ণুৰাম বৰুৱাৰ দ্বিতীয়া কন্যা হিমলা বৰুৱাৰ সৈতে বিবাহ বন্ধনত আবদ্ধ হয়।
ব্যক্তিগত জীৱন
১৯৩৪ চনত পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱাই পদ্মকুমাৰী বৰুৱানীৰ সৈতে বিবাহ সম্পন্ন কৰে। এই দম্পতীৰ দুই সন্তান—এজন জীয়ৰী সান্ত্বনা বৰুৱা আৰু এজন পুত্ৰ প্ৰণৱিৰাম বৰুৱা।
পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱা (Parvati Prasad Barua) ৰ শিক্ষা জীৱনৰ আৰম্ভণি
পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱাৰ শিক্ষা জীৱনৰ আৰম্ভণি হৈছিল শিৱসাগৰৰ ফুলেশ্বৰী ল’ৰা উচ্চ বিদ্যালয়ত। ১৯২১ চনত তেখেতে কটন কলেজত বিজ্ঞান শাখাত নামভৰ্তি কৰি কলেজীয়া জীৱন আৰম্ভ কৰে। আই.এছ.চি. পৰীক্ষা উৰ্ত্তীর্ণ কৰাৰ পাছত, বিজ্ঞানৰ পৰা মন ঘূৰাই কলা শাখাত মনোনিবেশ কৰে। উচ্চ শিক্ষা লাভৰ আকাংক্ষাৰে ১৯২৫ চনত তেখেত কলিকতা যায় আৰু স্কটিছ চাৰ্চ কলেজত বি.এ. শ্ৰেণীত নামভৰ্তি কৰে। এই সময়তে বিনন্দ চন্দ্ৰ বৰুৱা, তুলসীনাৰায়ণ শৰ্মা আদি আছিল তেখেতৰ সহপাঠী।
চাহ বাগিচাৰ জীৱন আৰু কৰ্মপথ
পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱাৰ পেচাগত জীৱন একান্তভাৱে চাহ খেতি আৰু বাগিচাৰ সৈতে জড়িত আছিল। তেওঁৰ ককাক দুৰ্গাপ্ৰসাদ বৰুৱা আছিল এজন প্ৰতিষ্ঠিত চাহ ব্যৱসায়ী। ১৯২৯ চনত ‘সৰু-চৰাই’ চাহ বাগিচাত এপ্ৰেণ্টিছ হিচাপে কাম আৰম্ভ কৰি বাগিচাৰ জীৱনত পঁজাবোৰ আগবঢ়ায়। পাছত তেওঁ যোৰহাটৰ তিনি খন বাগিচাৰ মেনেজাৰ হোৱাৰ সুযোগ লাভ কৰে আৰু সাত বছৰ ধৰি ৰজাবাৰী বাগিচাৰ মেনেজাৰ হিচাপে দায়িত্ব পালন কৰে।
১৯৩৯ চনত ৰাইডাং চাহ বাগিচা ক্ৰয় কৰি নিজৰ ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰে। ১৯৪৭ চনত সোণালী চাহ বাগিচা ক্ৰয় কৰি তাতেই জীৱনৰ অন্তিম দিনবোৰ কটায়। তেখেতে লোকেল ব’ৰ্ডৰ সদস্য হিচাপেও কিছুদিন সেৱা আগবঢ়াইছিল।
ছাত্ৰ জীৱনৰ সাহিত্যিক পদক্ষেপ
কলেজীয়া সময়ছোৱাত পাৰ্ৱতি প্ৰসাদে অসম ছাত্ৰ সন্মিলনত সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। তেতিয়াৰ সম্পাদক আছিল ডিম্বেশ্বৰ নেওগ। এই সময়তে সাহিত্যৰ প্ৰতি তেওঁৰ প্ৰগাঢ় অনুৰাগৰ সূচনা ঘটে।
জোনাকী মেলৰ জন্ম
১৯২৯ চনৰ শৰতৰ এক পূৰ্ণিমা ৰাতিত ‘সৰু-চৰাই’ চাহ বাগিচাৰ বঙলাৰ সন্মুখত থকা পুলি খাজুৰী গছৰ তলত পাৰ্ৱতি প্ৰসাদে “জোনাকী মেল”ৰ সূচনা কৰে। এই মেলৰ উদ্দেশ্য আছিল সাহিত্যচৰ্চা আৰু সৃষ্টিশীল চিন্তাৰ আদান-প্ৰদান। পৰৱৰ্তী সময়ত এই মেল অসম সাহিত্য সভাৰ এখন শাখা হিচাপে পৰিগণিত হয়।
জোনাকী মেলৰ জৰিয়তে অসম সাহিত্য সভাৰ সৈতে সম্পৃক্ত হৈ পাৰ্ৱতি প্ৰসাদে সভাৰ ভৱন নিৰ্মাণৰ বাবে নিজৰ ককায়েক ভগৱতী প্ৰসাদ বৰুৱাৰ নামত ৫০,০০০ টকা দান কৰে। তেওঁৰ এই সাহায্য আৰু চৰকাৰী অনুদানেৰে “ভগৱতীপ্ৰসাদ বৰুৱা ভৱন” গঢ়ি তোলা হয়।
সংগীত আৰু সমাজসেৱা
অসমত সংগীতৰ বিকাশত অসম সংগীত নাটক একাডেমীৰ ভূমিকা অধিক প্ৰসাৰ কৰিবলৈ পাৰ্ৱতি প্ৰসাদে গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য লৈছিল। ১৯৬২ চনৰ চীন-ভাৰত যুদ্ধৰ সময়ত তেওঁ ডঃ ভূপেন হাজৰিকাৰ সৈতে দেশপ্ৰেমৰ গীত গাই, জনগণৰ মাজত ৰাষ্ট্ৰপ্ৰেমৰ বাণী ছটিয়াইছিল। গুৱাহাটীৰ ৰাস্তা-ঘাট ঘূৰি দেশৰ হকে সংগীতৰ জৰিয়তে জাগৰণ আনিছিল।
পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱা (Parvati Prasad Barua) ৰ সাহিত্যকৰ্ম ক্ষেত্ৰত অৱদান
শিৱসাগৰৰ নাট্যমঞ্চত সঙ্গীত পৰিবেশনৰ সৈতে জড়িত থাকোঁতেই পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱাই নৃত্যনাটিকা ‘লখিমী’ আৰু গীতি-নাটিকা ‘সোণৰ সোলেং’ ৰচনা কৰিছিল। অসমীয়া সংগীত-সাহিত্যৰ নৱজাগৰণৰ সময়খিনিত তেওঁ ‘গুণগুণনি’, ‘লুইতী’, ‘শুকুলা ডাৱৰ ঐ কঁহুৱা ফুল’ আদি গীতৰ সংকলন প্ৰস্তুত কৰে। তেখেতৰ সৃষ্ট সংগীতসমূহ “পাৰ্ৱতি সংগীত” নামেৰে জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিছিল।
প্ৰকাশিত গ্ৰন্থসমূহ
কবিতা, গীত আৰু সুৰীয়া নাট
- মৌ টোকাৰী (১৮৪৮ শক, অপ্ৰকাশিত)
- লখিমী (৫ আঘোণ, ১৮৫৩)
- খেল ভঙা খেল (নৱেম্বৰ, ১৯৬৯)
- সোণৰ সোলেং (ব’হাগ, ১৮৭৭)
- গুণগুণনি (১৮৭৯ শক)
- ভঙা টোকাৰীৰ সুৰ (ব’হাগ, ১৮৮১)
- লুইতী (ব’হাগ, ১৮৮১ শক)
- শুকুলা ডাৱৰ ঐ কঁহুৱা ফুল (১৯৬৩)
- ময়াপী (অপ্ৰকাশিত গীতৰ সংকলন)
- সুৰ চানেকি
গদ্য সাহিত্য
- সমিধান
- ৰূপকোঁৱৰৰ কথা
- শিল্প সম্পৰ্কে একাষাৰ
- শিক্ষকসকললৈ বিদায় সম্বৰ্ধনাৰ প্ৰত্যুত্তৰ
- সম্বৰ্ধনাৰ প্ৰত্যুত্তৰ
- জোনাকী মেল
Read also: Dr. Nagen Saikia Biography | ড° নগেন শইকীয়াৰ জীৱনী
পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱাৰ শিশুকালৰ পৰাই নাট্য প্ৰতিভাৰ উজ্জ্বল আভাস
পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱাই মাত্ৰ ৯ বছৰ বয়সতে নাট্য জগতত নিজৰ উপস্থিতিৰ পৰিচয় দিয়ে। ১৯১৩ চনত ঐতিহাসিক জয়সাগৰ পুখুৰীৰ পাৰত অনুষ্ঠিত জয়মতী উৎসৱত তেওঁ ‘লাই কোঁৱৰ’ৰ ভূমিকাত অভিনয় কৰি উপস্থিত ৰাইজক অভিভূত কৰিছিল। তাৰ পাছত তেওঁ জ্যোতিপ্ৰসাদ আগৰৱালাৰ শোণিত কুঁৱৰী নাটত চিত্ৰলেখা, বেজবৰুৱাৰ চক্ৰধ্বজ সিংহ নাটত লাচিত, বিসৰ্জন নাটত ৰাম আৰু ৰাজনটী নাটত পালকৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰি বিপুল প্ৰশংসা লাভ কৰিছিল।
ৰূপহীৰে ৰূপালী পৰ্দালৈ পদাৰ্পণ
মনোবেদনাৰ মাজতো পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ থমকি ৰোৱা মানুহ নহয়। ১৯৪০ চনত তেওঁ নিজে এগৰাকী অভিনেতা, পৰিচালক, গীতিকাৰ আৰু সুৰকাৰ হিচাপে ৰূপহী নামৰ চলচ্চিত্ৰ নিৰ্মাণ কৰে। এই ছবিখন আছিল অসমীয়া ভাষাৰ চতুৰ্থ চলচ্চিত্ৰ। যদিও কেমেৰাৰ অসুবিধাৰ বাবে এই ছবি সাফল্য লাভ কৰিবলৈ সক্ষম নহ’ল, তথাপি এই ছবিখনত থকা সাতটা গীত, বিশেষকৈ —
“হাতৰ হেৰুৱা ধন বাটত হেৰা পায় / বাট পাহৰা বাটৰুৱা ঘৰ বিচাৰি যায়”
গীতটোৱে বহুজনৰ হৃদয় স্পৰ্শ কৰিছিল। ছবিখনৰ চিত্ৰনাট্য, সুৰ, গীত, পৰিচালনা আৰু অভিনয়—সকলোৰে জৰিয়তে পাৰ্ৱতি প্ৰসাদৰ বহুমুখী প্ৰতিভা ফুটাই উঠিছিল।
নৃত্যশিল্পী হিচাপেও এক উজ্জ্বল অৱদান
অভিনয়ৰ লগতে পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱা নৃত্যশিল্পী হিচাপেও স্বীকৃতি লাভ কৰিছিল। শোণিত কুঁৱৰী নাটত চিত্ৰলেখাৰ চৰিত্ৰত অভিনয় কৰাৰ সময়তে তেওঁ সত্ৰীয়া নৃত্যৰ আদৰ্শ গ্ৰহণ কৰি শৈল্পিক ভংগীসকল উপস্থাপন কৰিছিল। ১৯২৮ চনত শ্বিলঙৰ আসাম ক্লাবত তেওঁ প্ৰচলিত প্ৰাচ্য নৃত্য, লাস্য আৰু তাণ্ডৱৰ যুগ্ম ৰূপ নাচি বহুল জনপ্ৰিয়তা লাভ কৰিছিল।
অতুল চন্দ্ৰ হাজৰিকাই লিখিছে —
“পাৰ্ৱতি প্ৰসাদে ১৯২৬ চনত সত্ৰীয়া নৃত্যৰ আৰ্হিত প্ৰাচ্য নৃত্য, নিজৰী নাচ (লাস্য) আৰু সৃষ্টি নাচ (তাণ্ডৱ) প্ৰৱৰ্তন কৰি অসমীয়া নৃত্য-জগতত এটি নতুন ধাৰাৰ সৃষ্টি কৰিছিল।”
তেওঁৰ ‘চতাই পৰেবতৰ নাগিনী ছোৱালী’ নামৰ নাচটি জ্যোতিপ্ৰসাদৰ ‘পদুমকলি’ নাচৰ সমপৰ্যায়ত গণ্য কৰা হয়।
মৃত্যু
দীৰ্ঘদিন ৰক্তচাপৰ সমস্যা ভোগাৰ পিছত পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱাই ১৯৬৪ চনৰ ৭ জুন তাৰিখে ইহলোক ত্যাগ কৰে। তেওঁৰ গুণে গুণান্বিত জীৱনৰ প্ৰতিটো পৃষ্ঠাই আজিও অসমীয়া সাহিত্য, নাট্য আৰু চলচ্চিত্ৰৰ ইতিহাসত এক উজ্জ্বল অধ্যায় ৰূপে স্থান লাভ কৰি আছে।
উপসংহাৰ
পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱা (Parvati Prasad Barua) আছিল অসমৰ সাহিত্য, সংগীত, নাট্য আৰু চলচ্চিত্ৰ জগতৰ এক অতুলনীয় প্ৰতিভা। তেওঁৰ সাহিত্যিক দৃষ্টিভংগী, সৃষ্টিশীলতা আৰু সাংস্কৃতিক নেতৃত্বই অসমীয়াৰ মন-প্ৰাণ জয় কৰি লৈছিল। তেওঁ অসমীয়া সংগীতক “পাৰ্ৱতি সংগীত”ৰ দৰে নতুন ৰূপ দি গীতিকবি ৰূপে অমৰ হৈ ৰ’ল। নাট্যশিল্প, নৃত্য, সাহিত্য আৰু চলচ্চিত্ৰৰ জগতত তেওঁৰ যি অবদান, সেইবোৰে অসমীয়া সংস্কৃতিৰ ভৱিষ্যৎ গঢ়ি তুলিবলৈ এক মজবুত আধাৰ আগবঢ়াইছে। “ৰূপহী” চলচ্চিত্ৰৰ জৰিয়তে তেওঁ চলচ্চিত্ৰ জগতত যি সাহসী পদক্ষেপ লৈছিল, সেয়া ইতিহাসৰ পাতত দৃষ্টান্ত ৰূপে ৰ’ল। তেওঁৰ জীৱন আছিল এক সৃষ্টিশীল যাত্ৰা—যি জীৱনৰ প্ৰতিটো ক্ষণে অসমৰ সংস্কৃতিক দীপ্তিময় কৰি তুলিছিল।
FAQ’s
1. পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱাৰ জন্ম কেতিয়া হৈছিল?
➤ ১৯০৪ চনৰ ১৯ আগষ্ট তাৰিখে শিৱসাগৰত তেওঁৰ জন্ম হৈছিল।
2. তেওঁ কিয় “গীতিকবি” নামেৰে পৰিচিত?
➤ তেওঁ লিখা সংগীত আৰু গীতৰ বাবে “গীতিকবি” নামেৰে পৰিচিত, যিবোৰ অসমীয়াৰ হৃদয়ত গভীৰ স্থান দখল কৰিছে।
3. “ৰূপহী” চলচ্চিত্ৰৰ বিশেষত্ব কি আছিল?
➤ এইখন আছিল অসমীয়াৰ চতুৰ্থ চলচ্চিত্ৰ আৰু তেওঁ এই ছবিত অভিনেতা, গীতিকাৰ, সুৰকাৰ আৰু পৰিচালক হিচাপে কাম কৰিছিল।
4. তেওঁ কোন খন কলেজত উচ্চ শিক্ষা গ্ৰহণ কৰিছিল?
➤ তেওঁ কলকাতাৰ স্কটিছ চাৰ্চ কলেজত বি.এ. পাঠ গ্ৰহণ কৰিছিল।
5. পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱাৰ উল্লেখযোগ্য নাট্যকৃতি কোনটো?
➤ ‘লখিমী’, ‘সোণৰ সোলেং’, ‘চতাই পৰেবতৰ নাগিনী ছোৱালী’ আদি নাট্য আৰু নৃত্য নাট।
6. পাৰ্ৱতি প্ৰসাদ বৰুৱাৰ মৃত্যু কেতিয়া হৈছিল?
➤ ১৯৬৪ চনৰ ৭ জুন তাৰিখে তেওঁৰ মৃত্যু হয়।
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
