Modern Political Philosophy Unit 5 মূল সংক্ৰান্ত – Il, College and University Answer Bank for BA, B.com, B.sc, and Post Graduate Notes and Guide Available here, Modern Political Philosophy Unit 5 মূল সংক্ৰান্ত – Il Solutions to each Unit are provided in the list of UG-CBCS Central University & State University Syllabus so that you can easily browse through different College and University Guide and Notes here. Modern Political Philosophy Unit 5 মূল সংক্ৰান্ত – Il Question Answer can be of great value to excel in the examination.
Modern Political Philosophy Unit 5 মূল সংক্ৰান্ত – Il
Modern Political Philosophy Unit 5 মূল সংক্ৰান্ত – Il Notes cover all the exercise questions in UGC Syllabus. The provided here ensures a smooth and easy understanding of all the concepts. Understand the concepts behind every Unit and score well in the board exams.
Ladicals – ll
MODERN POLITICAL PHILOSOPHY
আধুনিক ৰাজনৈতিক দৰ্শন
অতি চমু প্রশ্নোত্তৰ
১। আলেকজেন্দ্রা কলোন্টাই কোন আছিল? (Who was Alexandra Kollontai?)
উত্তৰঃ আলেকজেন্দ্রা মিখাইলোভনা কলোণ্টাই এগৰাকী ৰাছিয়ান বিপ্লৱী, ৰাজনীতিবিদ, কুটনীতিবিদ আৰু মার্ক্সবাদী তাত্ত্বিক আছিল।
২। নৈতিকতাৰ সংজ্ঞা দিয়া। (Define Morality.)
উত্তৰঃ নৈতিকতাই মানদণ্ডৰ সংহতিক বুজায় যিয়ে মানুহক গোটত সহযোগিতাৰে বাস কৰিবলৈ সক্ষম কৰে। সমাজবোৰে ইয়াক শুদ্ধ আৰু গ্ৰহণযোগ্য বুলি নিৰ্ধাৰণ কৰে।
৩। ঘৰৰ কামৰ অৱমূল্যায়ন কিয় কৰা হয়? (Why is housework devalued?)
উত্তৰঃ ঘৰৰ কামৰ অৱমূল্যায়ন কৰা হয় কিয়নো ঘৰৰ অধিকাৰৰ কাম মহিলাসকলে কৰে। আৰু মহিলাসকলে কৰা কামটো অদৃশ্য আৰু অবৈতনিক কাম।
৪। কলোন্টাই কি বিশ্বাস কৰে? (What does Kollontai believe?)
উত্তৰঃ কলোন্টাই দৃঢ়ভাবে বিশ্বাস কৰিছিল যে প্রকৃত সামাজিক, অর্থনৈতিক আৰু ৰাজনৈতিক পৰিৱৰ্তন কেৱল ব্যক্তিগত আৰু পাৰিবাৰিক সম্পৰ্কৰ পৰিৱৰ্তনৰ সৈতেহে আহিব পাৰে।
৫। ন’ম চমস্কি কোন? (Who is Noam Chomsky?)
উত্তৰঃ ন’ম চমস্কি এজন ভাষাবিদ, দার্শনিক, জ্ঞানী, বিজ্ঞানী, ঐতিহাসিক, প্রবন্ধকাৰ, সামাজিক সমালোচক আৰু ৰাজনৈতিক কর্মী।
৬। উৎপাদন সম্মতিৰ তত্ত্ব কোনে প্ৰস্তাৱ দিছিল? (Who propounded the Theory of Manufacturing Consent?)
উত্তৰঃ ন’ম চমস্তিয়ে নিৰ্মাণ সন্মতিৰ তত্ত্বটো প্ৰস্তাৱ কৰিছিল।
৭। সম্মতি প্ৰস্তুত কৰিবলৈ কি ব্যৱহাৰ কৰা হয়? (What is used to manufacture consent?)
উত্তৰঃ সন্মতি প্রস্তুত কৰিবলৈ শ্লোগান ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
৮। মানুহৰ তথ্যৰ বিভিন্ন উৎস সম্পর্কে শেহতীয়া আন্তর্জাতিক জৰীপে মানুহে ব্যক্তিগত যোগাযোগতকৈ কোনটোৰ ওপৰত অধিক নিৰ্ভৰ কৰে। (Recent international surveys regarding people’s various sources of information people rely much more on which than on personal communication?)
উত্তৰঃ গণ মাধ্যম।
৯। মিডিয়া নিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰচাৰ আৰ্হিটো কোনে কোনে প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল? (The Propaganda model of media control was introduced by Noam Chomsky & who?)
উত্তৰঃ এডৱাৰ্ড আৰু ন’ম চমস্কিয়ে এছ হাৰমেন।
১০। প্রজ্ঞাপন তত্ত্ব প্রথমে কোনখন কিতাপত প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছিল। (The theory of propganda was first introduced in which book.)
উত্তৰঃ নিৰ্মাণ সন্মতি।
১১। কোনটো প্ৰচাৰ আৰ্হিত গণ-মাধ্যমৰ ওপৰত ইয়াৰ বৈষম্য আৰু ইয়াৰ বহুস্তৰীয় প্রভাৱৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হৈছে? (In which propaganda model focuses on the inequality of and its multilevel effects on mass-media.)
উত্তৰঃ সম্পদ আৰু শক্তি।
১২। এজেণ্ডা ছেটিং থিয়ৰী কাৰ দ্বাৰা আৰম্ভ কৰা হৈছিল? (Agenda setting theory was launched by whom?)
উত্তৰঃ ডনাল্ড এল শ্ব আৰু মেক্সৱেল মেককম্বছ।
১৩। সৰ্বাধিক লাভৰ বাতৰি প্ৰস্তুতকৰ্তাসকলে কি ত্যাগ কৰে? (In order to maximize profit newsmakers sacrifice what?)
উত্তৰঃ বাতৰিৰ উদ্দেশ্যসমূহ।
১৪। মিডিয়াৰ গৰাকী কৰ্পোৰেট সংগঠনক কেতিয়াও তেওঁলোকৰ কি প্ৰকাশ নকৰে? (Corporate organization who owns media never publishes their what?)
উত্তৰঃ বিত্তীয় বিৱৰণ।
১৫। নৈতিকতা কি? (What is morality?)
উত্তৰঃ নৈতিকতাৰ অৰ্থ হৈছে এক আচৰণ বিধি যাক কিছুমান বৌদ্ধিক আৰু ইচ্ছাপূর্ণ চৰ্ত পূৰণ কৰা যিকোনো ব্যক্তিয়ে গ্ৰহণ কৰিব।
১৬। আলেকজেন্দ্ৰা কলোন্টাইৰ প্ৰভাৱ কি আছিল? (What was the impact of Alexandra Kollontai?)
উত্তৰঃ ১৯১৯ চনত, কলোন্টাই ঝেনোটেল প্রতিষ্ঠা কৰে, যি ছোভিয়েট ইউনিয়নত মহিলাৰ স্থিতি উন্নত কৰাৰ বাবে কাম কৰিছিল। তেওঁ নাৰী মুক্তিৰ এগৰাকী ৰক্ষক আৰু মুক্ত প্ৰেমৰ অধিবক্তা আছিল, আৰু পিছত মার্ক্সবাদী নাৰীবাদৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ ব্যক্তি হিচাপে স্বীকৃতি লাভ কৰিছিল।
১৭। সামাজিকীকৃত ঘৰুৱা কাম কি? (What is socialized housework?)
উত্তৰঃ সামাজিকীকৃত ঘৰুৱা কামৰ অৰ্থ হৈছে শ্রমিক শ্ৰেণীৰ পৰিয়ালবোৰৰ বাবে উপলব্ধতাৰ নিশ্চয়তা দিয়াৰ বাবে বৃহৎ চৰকাৰী ৰাজসাহায্য যাৰ এনে সেৱাৰ প্ৰয়োজনীয়তা আটাইতকৈ স্পষ্ট।
১৮। চমস্কিয়ে পৰামৰ্শ দিয়া “পাঁচটা ফিল্টাৰ” কি? (What are the “five filters” suggested by Chomsky?)
উত্তৰঃ পাঁচটা ফিল্টাৰ হৈছে: মালিকানা; বিজ্ঞাপন; চৰকাৰী উৎস; ফ্লেক; আৰু ভিন্নমতক প্ৰান্তীয় কৰি তুলিব।
১৯। প্ৰচাৰ কি? (What is propaganda?)
উত্তৰঃ য’ত চেঞ্চৰশ্বিপ হৈছে তথ্য আৰু ধাৰণা সীমিত আৰু নিষিদ্ধ কৰাৰ কাৰ্য, প্ৰচাৰে নিৰ্দিষ্ট তথ্য প্ৰচাৰ কৰে। প্ৰচাৰ হৈছে আন লোকক নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ প্ৰণালীবদ্ধ প্ৰয়াস। প্ৰচাৰকাৰীসকলে লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰিছে। এইবোৰ প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ, তেওঁলোকে ইচ্ছাকৃতভাৱে তথ্য, তৰ্ক আৰু চিহ্নবোৰ এনেধৰণে উপস্থাপন কৰিবলৈ বাছনি কৰে যিয়ে আটাইতকৈ বেছি প্রভাৱ পেলাব।
২০। প্ৰচাৰ আৰ্হি কি? (What is the propaganda model?)
উত্তৰঃ প্ৰচাৰ আৰ্হি এডৱাৰ্ড এছ হাৰমেন আৰু ন’ম চমস্কিৰ এক ধাৰণামূলক আৰ্হি। আৰ্হি টোৱে বৰ্ণনা কৰিছে যে নিগমবদ্ধ গণ মাধ্যমত প্ৰচাৰ আৰু প্ৰণালীগত পক্ষপাতিত্বে কেনেদৰে কাম কৰে। আৰ্হিটো সম্পদ আৰু শক্তিৰ বৈষম্য আৰু গণ-মাধ্যমৰ স্বাৰ্থ আৰু ইয়াৰ বহুস্তৰীয় প্ৰভাৱৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে।
২১। লেনিনবাদ কি? (What is Leninism?)
উত্তৰঃ লেনিনবাদ হৈছে কমিউনিষ্ট পাৰ্টি কেনেদৰে সংগঠিত কৰিব লাগে সেই বিষয়ে চিন্তা কৰাৰ এটা উপায় । ইয়াত কোৱা হৈছে যে এইটো শ্ৰেষ্ঠসকলৰ একনায়কত্ব হ’ব লাগে (শ্রমিক শ্ৰেণীৰ ক্ষমতা আছে)। ইয়াক সমাজবাদৰ দিশত প্ৰথম পদক্ষেপ বুলি ভবা হয়। ই মার্ক্সবাদ- লেনিনবাদৰ এটা অংশ, যি পুঁজিবাদৰ পৰা সমাজবাদলৈ পৰিৱৰ্তনৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।
চমু আৰু ৰচনাধৰ্মী প্ৰশ্নোত্তৰ
১। কলেন্টাইৰ মতে পৰিয়াল আৰু সম্পত্তিৰ সাম্যবাদ কি আছিল? (What was communism of family and property according to Kallontai?)
উত্তৰঃ কলোন্টাই দাবী কৰিছিল যে মহিলাসকলক স্বামী আৰু মূলধনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতাৰ পৰা অব্যাহতি দিব লাগে। প্লেটোৰ দৰে তেওঁ পৰিয়াল আৰু সম্পত্তিৰ সাম্যবাদৰ প্ৰস্তাৱ দিছে। প্লেটো কলোন্টাইৰ দৰে এখন সমাজকো কল্পনা কৰিছিল য’ত পিতৃত্বৰ ওপৰত আধাৰিত ব্যক্তিগত পাৰিবাৰিক গোটৰ অস্তিত্ব সমাপ্ত হ’ব। যৌন মিলন দুয়োটা লিংগৰ বাবে মুক্ত হ’ব লাগিব। এনে সংঘ এজন ব্যক্তিৰ জীৱনকালত একাধিক অংশীদাৰৰ সৈতে একাধিক হ’ব পাৰে। দুয়োজন অংশীদাৰ অৰ্থনৈতিকভাৱে স্বতন্ত্ৰ আৰু তেওঁলোকে সমাজত উৎপাদনশীল আৰু প্ৰজনন ভূমিকাত সমানে অৰিহণা যোগাব লাগিব।
২। মুক্ত ৰজাৰৰ আদর্শ কি? (What is free market ideology?)
উত্তৰঃ সংবাদ মাধ্যমসমূহে ডাঙৰ গোটবোৰক আকোৱালি লয়। নিউজ ইন্টাৰনেচনেল চিবিএছ, টাইম-ৱার্গাৰ, জেনেৰেল মটৰ্চ অস্ত্র উৎপাদনৰ সৈতে যথেষ্ট জড়িত কিয়নো মালিকসকল মুক্ত বজাৰৰ আদৰ্শৰ দ্বাৰা চালিত। তদুপৰি, বাতৰি কাকত, ৰেডিঅ’ আৰু টিভি ষ্টেচনবোৰে ‘মুক্ত বজাৰ’ ধাৰণাক সমালোচনা কৰাত ব্যৰ্থ হয় যি তেওঁলোকৰ ধনৰ ডাঙৰ উৎস, কিন্তু ডাঙৰ নিগম আৰু চৰকাৰী বৈদেশিক নীতিৰ ওপৰত লাগি থাকে যি তেওঁলোকক পুনৰ অধিক ধন প্ৰাপ্ত কৰি দিব পাৰে।
৩। লেনিনৰ মুখ্য ধাৰণাবোৰ কি আছিল? (What were Lenin’s main ideas?)
উত্তৰঃ লেনিনে বিচাৰিছিল যে প্ৰতিখন দেশৰ কমিউনিষ্ট ৰাজনৈতিক দলসমূহে বিপ্লৱৰ নেতৃত্ব দিব। তেওঁ ভাবিছিল যে অগ্রগামী দলটোৰ শক্তিশালী অনুশাসন থাকিব লাগিব, নহলে ই বিফল হ’ব। পুঁজিবাদ হৈছে সাম্ৰাজ্যবাদৰ (সাম্রাজ্য নিৰ্মাণ) কাৰণ বুলি ধাৰণা। তেওঁ ভাবিছিল যে সাম্রাজ্যবাদ হৈছে পুঁজিবাদৰ “সর্বোচ্চ পর্যায়।
৪। কালেন্টাইৰ মতে বিবাহ আৰু পৰিয়ালৰ সমস্যা বৰ্ণনা কৰা। (Describe marriage and problem of the family according to Kallontai.)
উত্তৰঃ কলোনটাইৰ মতে, পৰিয়াল হৈছে মহিলাৰ মুক্তিৰ মৌলিক ভেটি। কলোন্টাই এই সত্যটো দাঙি ধৰে যে পাৰিবাৰিক গাঁথনিৰ আউটমোডেড আৰু অত্যাচাৰী শৃংখলে ৰাজনৈতিক আৰু অৰ্থনৈতিক স্বাধীনতা, অধিকাৰ অৰ্থহীন কৰি তুলিব। গতিকে প্রকৃত পৰিৱৰ্তনটো পাৰিবাৰিক পৰ্যায়ত আৰম্ভ হ’ব লাগিব। মহিলাসকলক পৰিয়ালত তিনিটা স্তৰত অত্যাচাৰ কৰা হয়– এজন ব্যক্তি হিচাপে, পত্নী হিচাপে আৰু এগৰাকী মাতৃ হিচাপে। স্বামীয়ে পত্নীক অৰ্থনৈতিক, নৈতিক আৰু শাৰীৰিকভাৱে শোষণ কৰে। এইটো বুর্জোয়া আৰু সৰ্বহাৰা মহিলাসকলৰ বাবে এটা বাস্তব সত্য। আইনী (অসামৰিক অপৰাধী আৰু ব্যক্তিগত আইন) বা সামাজিক (ৰীতি-নীতি, পৰম্পৰা আৰু জনমত) সঁজুলি বা দুয়োটা এই উদ্দেশ্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হ’ব পাৰে।
৫। পুঁজিবাদ আৰু পিতৃতান্ত্ৰিকতাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ কলোন্টাইয়ে ব্যৱহাৰ কৰা ৰণনীতিৰ কথা উল্লেখ কৰা। (Mention the strategy used by Kollontai to fight Capitalism and Patriarchy.)
উত্তৰঃ পুঁজিবাদ আৰু পিতৃতান্ত্ৰিকতাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ কলোনটাই ব্যৱহাৰ কৰা ৰণনীতি হৈছে:
(ক) পুঁজিবাদ আৰু পিতৃতান্ত্ৰিকতাৰ সৈতে তেওঁলোকৰ দ্বৈত যুঁজত সৰ্বহাৰা পুৰুষৰ পৰা অন্তনিহিত আৰু বিচ্ছিন্নতাৰ এক সুন্দৰ ভাৰসাম্য বিচাৰি উলিওৱা।
(খ) কলোন্টাই এইটোও বিশ্বাস কৰিছিল যে মহিলাসকলৰ অর্থনৈতিক স্বাধীনতা ব্যক্তিগত আৰু ৰাজহুৱা ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকৰ সমতাৰ দিশত প্ৰথম পদক্ষেপ।
(গ) কলোন্টাইৰ বাবে কেৱল ৰাজনৈতিক অধিকাৰে তেওঁলোকক মুক্তিৰ নিশ্চয়তা নিদিব। কলোন্টাই বুর্জোয়া মহিলাৰ দাবী অনুসৰি তেওঁলোক মহিলা আন্দোলনৰ অগ্ৰদূত বুলি কৰাটো এটা মিছা দাবী।
(ঘ) কলোন্টাইৰ যুক্তি অনুসৰি বুর্জোয়া মহিলাসকলে বহু বছৰৰ সৰ্বহাৰা মহিলাৰ কাৰখানাত বানপানীৰ পিছত শ্রমিক বজাৰত প্ৰৱেশ কৰিছিল।
৬। পাঁচটা পৰিস্ৰাৱনৰ আৰ্হি উল্লেখ কৰা। (Mention the five filters model.)
উত্তৰঃ (ক) এক মালিকানা: প্রভাৱশালী গণমাধ্যম প্রতিষ্ঠানবোৰৰ আকাৰ, কেন্দ্ৰীভূত মালিকীস্বত্ব, মালিকৰ সম্পদ, আৰু লাভৰ দিশ।
(খ) বিজ্ঞাপন: গণ মাধ্যমৰ প্ৰাথমিক উপাৰ্জনৰ উৎস হিচাপে।
(গ) উৎস: চৰকাৰ, ব্যবসায়, আৰু “বিশেষজ্ঞ’ৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা তথ্যৰ ওপৰত সংবাদ মাধ্যমৰ নিৰ্ভৰশীলতা এই প্রাথমিক উৎস আৰু ক্ষমতাৰ প্ৰতিনিধিৰ দ্বাৰা পুঁজি যোগান ধৰা আৰু অনুমোদিত।
(ঘ) ফ্লেক: সংবাদ মাধ্যমক অনুশাসন দিয়াৰ এক উপায় হিচাপে।
(ঙ) ভয়: “সাম্যবাদ বিৰোধী বা সন্ত্রাসবাদ” এক ৰাষ্ট্ৰীয় ধৰ্ম আৰু নিয়ন্ত্ৰণ প্ৰণালী হিচাপে।
৭। মহিলাৰ উৎপীড়ন সম্পর্কে আলেকজেন্দ্রা কলোণ্টাইৰ দৃষ্টিভংগী কি আছিল? (What were Alexandra Kollontai’s views on women’s oppression?)
উত্তৰঃ কলোন্টাই বিশ্বাস কৰিছিল যে পুৰুষৰ পৰা অৰ্থনৈতিকভাৱে স্বতন্ত্ৰ হ’বলৈ মহিলাসকলে শ্রমিক শক্তিত অংশগ্ৰহণ কৰা প্ৰয়োজন, কিন্তু তেওঁ লগতে ভাবিছিল যে মহিলাৰ উৎপীড়নৰ শিপা পৰিয়ালত আছে। ১৯০৯ চনত তেওঁৰ “নাৰী প্ৰশ্নৰ সামাজিক ভিত্তি” নামৰ পত্ৰিকাখনত কলোণ্টাই এই গতিশীলতাবোৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল। “আজিৰ পৰিয়ালত, যাৰ গাঁথনি ৰীতি- নীতি আৰু আইনৰ দ্বাৰা নিশ্চিত কৰা হৈছে, মহিলাগৰাকীকে কেৱল এজন ব্যক্তি হিচাপেই নহয়, এগৰাকী পত্নী আৰু মাতৃ হিচাপেও নিপীড়িত কৰা হয়, “ তেওঁ লগতে কয় যে বেছিভাগ দেশতে, “স্বামীয়ে কেৱল নিজৰ সম্পত্তি নিষ্পত্তি কৰাৰ অধিকাৰেই নহয়, তেওঁৰ ওপৰত নৈতিক আৰু শাৰীৰিক আধিপত্যৰ অধিকাৰো আছে। ” এই কথা মনত ৰাখি তেওঁ এক নতুন যৌন নৈতিকতাৰ কল্পনা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল যিয়ে মহিলাসকলক পুঁজিবাদ আৰু পিতৃতান্ত্ৰিকতাৰ পৰা মুক্ত কৰিব পাৰে।
কলোন্টাইৰ দৃষ্টিত, বিবাহ আৰু পতিতাবৃত্তি দুয়োটাৰ অন্তৰ্নিহিত অর্থনৈতিক বিবেচনাৰ দ্বাৰা পুৰুষ আৰু মহিলাৰ মাজত যৌন সম্পর্ক বিষাক্ত হৈ পৰিছিল। নিজৰ ভৰণপোষণৰ কোনো উপায় নাথাকিলে, মহিলাসকলে নিজকে পুৰুষৰ ওচৰত বিক্ৰী কৰাৰ বাহিৰে আন কোনো উপায় নাছিল। এক আদর্শ সাম্যবাদী সমাজত, কলোন্টাই যুক্তি দিছিল, পুৰুষ আৰু মহিলাসকলে কেৱল প্ৰকৃত আবেগ আৰু পাৰস্পৰিক স্নেহৰ বাবে যৌন সম্পৰ্কত লিপ্ত হ’ব।
৮। আলেকজেন্দ্ৰা কলোন্টাইৰ মতে মুক্ত প্ৰেমৰ ধাৰণা কি? (What is the concept of free love as per to Alexandra Kollontai?)
উত্তৰঃ আলেকজেন্দ্ৰা কলোন্টাই এক অ-পুৰুষতান্ত্রিক সাম্যবাদী সমাজত মুক্ত প্ৰেম প্ৰচাৰ কৰিছিল। কলোন্টাই যুক্তি দিছিল যে পুৰুষতান্ত্ৰিক বুর্জোয়া সমাজত এগৰাকী মহিলাক পত্নী আৰু বেশ্যাৰ হিসাপে জোখা হয়। যদি তেওঁ অর্থনৈতিক আৰু আৱেগিকভাৱে এজন পুৰুষৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল আৰু এজন পুৰুষক দৰমহা অবিহনে যৌন আৰু অন্যথা সেৱা প্ৰদান কৰে, তেনেহ’লে তেওঁক এগৰাকী সমৰ্পিত পত্নী বুলি কোৱা হয়। যদি তেওঁ এই শোষণবোৰক প্ৰত্যাহ্বান জনাইছে আৰু আদেশ আৰু শৃংখলা অবিহনে প্ৰেম কৰিবলৈ সাহস কৰে, তেনেহ’লে সেই মহিলাগৰাকীৰ ওপৰত অকলে আৰু অসহায় ভাৱে শিশুৰ যত্ন লোৱাৰ বোজা লৈ যায়।
৯। ৰাজ্যখনৰ ভূমিকা কি? (What is the role of the state?)
উত্তৰঃ এনে যৌন মিলনৰ পৰা জন্ম হোৱা শিশুৰ খাদ্য, পোছাক আৰু শিক্ষা মূলতঃ শিশু প্ৰতিপালন আৰু যত্ন প্ৰদান কৰাৰ দায়িত্ব ৰাজ্যৰ হ’ব লাগে। কলোন্টাই এই কামটো নিশ্চিত কৰিবলৈ ৰাজ্যিক ক্ৰীমক এটা সঁজুলি হিচাপে অনুভৱ কৰিছিল। কলোন্টাইয়ে প্রসূতি সুৰক্ষা আৰু বীমাৰ বিষয়েও কৈছিল। তেওঁ গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল যে এগৰাকী মহিলাই সন্তানৰ জন্মৰ আগতে আঠ আৰু আঠ সপ্তাহৰ বিৰতি পাব লাগিব। কলোন্টাই ছোভিয়েট নৈতিকতাৰ মৌলিক নীতিসমূহৰ অতি সমালোচনা কৰিছিল যিটো যৌন প্ৰশ্নৰ প্ৰান্তিকতা আছিল। কলোন্টাই মানসিক আৰু যৌন সমস্যাৰ প্ৰতি গোঁড়া মার্ক্সবাদৰ শত্ৰুতা আৰু শৃংখলাবদ্ধ আৰু দায়িত্বশীল পাৰিবাৰিক যৌনতাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰাক প্ৰত্যাহ্বান জনাইছিল।
১০। উপনিৱেশ তথা সাম্রাজ্যবাদ সম্পর্কে লেনিনৰ মতবাদ আৰু তেওঁৰ বৈশিষ্ট্যসমূহ আলোচনা কৰা। (Discuss Lenin’s doctrine of colonialism and its characteristics.)
উত্তৰঃ ৰুছ কমিউনিষ্ট নেতা ভি. আই লেনিন ১৯১৬ চনত প্রকাশিত তেওঁৰ ‘সাম্রাজ্যবাদ : পুঁজিবাদৰ সৰ্বোচ্চ স্তৰ’ গ্ৰন্থত সাম্ৰাজ্যবাদৰ অৰ্থনৈতিক ব্যাখ্যা আগবঢ়াইছে। তেওঁৰ মতে-
(ক) বিপুল পুঁজিৰ উদ্ভৱ: শিল্পৰ অগ্ৰগতিৰ ফলত ইউৰোপৰ দেশবোৰৰ মুষ্টিমেয় পুঁজিপতিৰ হাতত বিপুল পুঁজি সঞ্চিত হয়। এই সঞ্চিত পুঁজি লাভজনকভাৱে বিক্ৰী কৰাৰ বাবে এছিয়া আৰু আফ্ৰিকাৰ দেশবোৰ ইউৰোপৰ পুঁজিপতিসকলে নিজৰ মাজত ভাগ-বতৰা কৰি দখল কৰে আৰু তাত পুঁজি নিৱেশ কৰাৰ চেষ্টা কৰে।
(খ) বজাৰ দখল আৰু কেঁচামাল সংগ্ৰহ: লেনিনৰ মতে, পুঁজিবাদী ৰাষ্ট্ৰৰ শিল্পমালিকসকল বেছি লাভৰ আশাত দেশত চাহিদাতকৈ বেছি পণ্য সামগ্রী উৎপান কৰে। এই উদ্ধৃত পণ্য বিক্ৰী আৰু শিল্পোৎপাদনৰ বাবে সম্ভাত কেঁচামাল সংগ্ৰহৰ বাবে পুঁজিবাদী ৰাষ্ট্ৰবোৰে উপনিবেশ দখলৰ চেষ্টা চলায়।
(গ) পুঁজি বিনিয়োগ: লেনিন উপনিৱেশ প্ৰসাৰৰ ক্ষেত্ৰত শিল্পত পুঁজি বিনিয়োগতকৈ উপনিৱেশত মূলধন বিনিয়োগৰ বিষয়টোক বেছি গুৰুত্ব দিছে। তেওঁৰ মতে পুঁজিপতি শ্ৰেণী উপনিৱেশবোৰতে পুঁজি বিনিয়োগ কৰে আৰু তাতেই পণ্য উৎপাদন আৰু বিক্ৰী কৰি মুনাফা অৰ্জন কৰাৰ চেষ্টা চলায়। সেয়েহে লেনিনৰ মতে সাম্রাজ্যবাদ হ’ল পুঁজিবাদৰ প্ৰত্যক্ষ সম্প্ৰসাৰিত ৰূপ।
(ঘ) উপনিৱেশ দখলৰ প্ৰতিদ্বন্দিতা: বিভিন্ন পুঁজিবাদী ৰাষ্ট্ৰবোৰৰ উপনিবেশ দখলক কেন্দ্ৰ কৰি প্ৰতিযোগিতা আৰম্ভ হৈ থাকে। এই প্রতিযোগিতাৰ অৱশ্যম্ভাবী পৰিণতি হ’ল যুদ্ধ। লেনিনৰ মতে পুঁজিবাদী অর্থনীতি হ’ল যুদ্ধৰ জন্মদাতা।
(ঙ) অনুগত শ্রমিক শ্ৰেণীৰ জন্ম: লেনিনৰ মতে পুঁজিবাদী দেশবোৰ এছিয়া আৰু আফ্ৰিকাৰ শ্রমিক শ্ৰেণীৰ ওপৰত সীমাহীন শোষণ চলায়। ফলত তেওঁলোকে বিপুল পৰিমাণৰ মুনাফা লাভ কৰে। এই লাভৰ এটা ক্ষুদ্র অংশ নিজৰ দেশত শ্ৰমিকসকলৰ উৎকোচ দি এই ধৰণৰ অনুগত অভিজাত শ্রমিক শ্ৰেণী তৈয়াৰ কৰে। এইসকলে বিপ্লৱৰ কথা পাহৰি গৈ বুৰ্জোৱাসকলক সমৰ্থন কৰে।
১১। নির্মাণ সম্মতি বুলিলে কি বুজা? (What do you mean by Manufacturing Consent?)
উত্তৰঃ ন’ম চমস্কি আৰু এডৱাৰ্ড এছ হাৰমেনৰ দ্বাৰা লিখা গণ মাধ্যমৰ ৰাজনৈতিক অর্থনীতি কিতাপখন ইমানেই জনপ্ৰিয় হৈ পৰিছিল যে এই কিতাপখনত এখন তথ্যচিত্র নির্মাতা বিষয় নাম চমস্কি এণ্ড দ্য মিডিয়া’ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল আৰু চমস্কিয়ে বিবেচনা কৰে যে বাতৰি মাধ্যম এটা ডাঙৰ ব্যৱসায় আৰু সেয়েহে বাতৰি হৈছে আন যিকোনো সামগ্ৰীৰ দৰে ‘পক্ষপাতিত্ব’ সাপেক্ষে এটা সামগ্ৰী। ন’ম চমস্কিয়ে মত প্রকাশ কৰে যে যদি বাতৰিবোৰ লাভ কৰিব লাগে, তেন্তে তেওঁলোকে কি প্ৰচাৰ কৰে, জানে যে তেওঁলোকে প্রতিবেদন কৰে আৰু ‘কি প্রতিবেদিত হৈছে যি লাভৰ ওপৰত আধাৰিত হ’ব।
বাতৰি মাধ্যমৰ মুখ্য কাম হ’ব লাগিব ঘটনাবোৰ নিৰপেক্ষভাৱে প্ৰতিবেদন কৰা নাগৰিকসকলক অৱগত ৰাজনৈতিক বাছনি কৰিবলৈ অনুমতি দিয়া; অনুসন্ধানমূলক সাংবাদিকতাৰ জৰিয়তে ক্ষমতাৰ চৰকাৰী অপব্যৱহাৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰা। কিন্তু চমস্কি আৰু এডৱাৰ্ডৰ মতে এইটো কেতিয়াও সংবাদ মাধ্যমৰ দ্বাৰা কৰা নহয়। উদাহৰণ স্বৰূপে, ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ তদানীস্তন মহাসচিব কফি আন্নানে ইৰাক যুদ্ধক ‘অবৈধ’ বুলি অভিহিত কৰিছিল, কিন্তু সংবাদ মাধ্যমৰ দ্বাৰা এই কথা কেতিয়াও উল্লেখ কৰা হোৱা নাছিল। নাম চমস্কিয়ে কয় যে সংবাদ মাধ্যমবোৰে আংশিকভাৱে আপুনি ভাল নোপোৱা লোকৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাবলৈ দ্বৈত উদ্দেশ্যৰে কৃত্ৰিম ভয় সৃষ্টি কৰে কিন্তু আংশিকভাৱে বাকীসকলক ভয় খুৱাবলৈ কাৰণ, যদি মানুহে ভয় খায়, তেওঁলোকে কর্তৃত্ব গ্রহণ কৰিব।”
১২। ন’ম চমস্কিৰ ওপৰত এটা চমু টোকা লিখা? (Write a short note on Noam Chomsky?)
উত্তৰঃ ন’ম চমস্কি এজন আমেৰিকান ভাষাবিদ, ইতিহাসবিদ, ৰাজনৈতিক সমালোচক আৰু কৰ্মী যি ৰাজনীতি আৰু গণ মাধ্যমকে ধৰি বিভিন্ন বিষয়ত লিখিছে আৰু ১০০ খনতকৈও অধিক কিতাপ ৰচনা কৰিছে। তেওঁ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ বৈদেশিক নীতি, ৰাজ্যিক পুঁজিবাদ আৰু মূলসুঁতিৰ বাতৰি মাধ্যমৰ ওপৰত তেওঁৰ সমালোচনাৰ বাবে সুপৰিচিত হৈ পৰিছে। তেওঁৰ সংবাদ মাধ্যম আৰু ৰাজহুৱা ক্ষেত্ৰৰ সমালোচনাত অন্তর্ভুক্ত আছে ‘মেনুফেকচাৰিং কনচেণ্ট: দ্য পলিটিকেল ইকনমি অৱ মাছ মিডিয়া’ (১৯৮৮), সংবাদ মাধ্যমৰ পৰীক্ষাৰ বাবে প্ৰচাৰ আৰ্হি তত্ত্বৰ উচ্চাৰণ কৰা এক বিশ্লেষণ। তেওঁ তেওঁৰ দৃষ্টিভংগীক ‘যথেষ্ট পৰম্পৰাগত, নৈৰাজ্যবাদী, ধ্রুপদী উদাৰবাদৰ উৎপত্তি’ বুলি বৰ্ণনা কৰে। এজন যুক্তিবাদী, চমস্কি ডাঙৰ মাধ্যম, ডাঙৰ ব্যৱসায় আৰু ডাঙৰ চৰকাৰৰ ওপৰত সন্দেহ কৰে। ন’ম চমস্কিৰ তত্ত্ব হৈছে মূল্য, সহমত, মানৱ প্রকৃতি, শিক্ষণ, সমাজ, প্ৰেৰণ, জ্ঞান আৰু সুযোগ অন্তর্ভুক্ত থকা বিষয়বোৰৰ ওপৰত। চমস্কিক প্ৰায়ে বাৰট্ৰেণ্ড ৰাছেলৰ সৈতে তুলনা কৰা হয় আৰু তেওঁ ডেকাৰ্টে আৰু প্লেটোৰ মতাদৰ্শৰ প্ৰতি সঁহাৰি দিয়ে কিয়নো তেওঁ তেওঁলোকক যুক্তিবাদৰ কোণৰ শিল বুলি বিবেচনা কৰে।
সংবাদ মাধ্যমৰ ওপৰত চমস্কিৰ বিতৰ্ক প্ৰায়ে প্ৰচাৰ, ৰাজহুৱা ক্ষেত্ৰ আৰু জনমতৰ সৈতে সম্পর্কিত। তেওঁ এক মুখ্য লাভ উপার্জন ব্যবসায় হিচাপে সংবাদ মাধ্যমৰ এজন শক্তিশালী সমালোচক, যি জনসাধাৰণৰ সম্মতি ৰক্ষা কৰে।
১৩। আলেকজেন্দ্ৰা কলোন্টাইৰ দ্বাৰা প্ৰত্যাহ্বানটো কি আছিল? (What was the challenge by Alexandra Kollontai?)
উত্তৰঃ চিন্তাবিদসকলে অনুভৱ কৰিছিল যে শ্ৰেণীৰ প্ৰশ্নটো সমাধান হোৱাৰ পিছত লিংগ আৰু লিংগ বৈষম্য স্বয়ংক্রিয়ভাৱে বিলীন হ’ব। সেয়েহে ইয়াৰ ওপৰত কোনো গুৰুত্ব দিয়া হোৱা নাছিল, বৰঞ্চ শ্ৰেণীৰ বিষয়বোৰত প্ৰাধান্য দিয়া হৈছিল। আলেকজেন্দ্রা কলোন্টাই ইয়াক প্ৰত্যাহ্বান জনাইছে আৰু যুক্তি দিছে যে মহিলাৰ প্ৰশ্নটো তৎক্ষণাৎ সমাধান কৰিব লাগিব। সেয়েহে, ইয়াত এইটোও যুক্তি দিব পাৰি যে এইটো মার্ক্সবাদী দৰ্শনৰ এক শূন্যতা আছিল যাক মার্ক্সবাদী নাৰীবাদী আলেকজেন্দ্রা কলোন্টাই প্রত্যাহান জনাইছিল ঘিয়ে ব্যক্তিগত আৰু পাৰিবাৰিক সম্পৰ্কত পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰয়োজনীয়তা অনুভৱ কৰিছিল। লেনিনৰ চৰকাৰৰ একমাত্র মহিলা আছিল আলেকজেন্দ্রা কলোনটাই। ১৯১৭ চনৰ বলশেভিক বিপ্লৱৰ ফলাফলত সন্তুষ্ট নহয়, গতিকে তেওঁ গোটেই জীৱন সাম্যবাদৰ প্ৰকৃত আদৰ্শ প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ বাবে আৱেগিকভাৱে যুঁজ দিছিল।
১৪। নিৰ্মাণ সন্মতিৰ ওপৰত এটা চমু টোকা লিখা। (Write a brief note on manufacturing consent.)
উত্তৰঃ প্ৰচাৰ আৰ্হি এডবার্ড হাৰমেন আৰু প্ৰখ্যাত আমেৰিকান ভাষাবিদ আৰু মিডিয়া সমালোচক ন’ম চমস্কিৰ দ্বাৰা প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছে। এই আৰ্হিটো ১৯৯৮ চনত প্ৰকাশিত নিৰ্মাণ সন্মতিত ভালদৰে বৰ্ণনা আৰু প্ৰতিৰক্ষা কৰা হৈছে। মুখ্যতঃ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত গণ মাধ্যমৰ আচৰণ আৰু বিশেষকৈ অভিজাত ব্যৱসায়ক ‘সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে মূলসুঁতিৰ মাধ্যমবোৰে কেনেদৰে গঠন আৰু আৰ্হি প্ৰস্তুত কৰিছিল তাক সমালোচনা কৰাৰ উদ্দেশ্যে নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। এই আৰ্হিটোৱে অর্থনীতি আৰু ৰাজনৈতিক আদৰ্শৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ গাঁথনিমূলক বা সমালোচনামূলক-মার্ক্সবাদী পৰম্পৰাৰ ওপৰত নিজকে গঢ়ি তুলিছিল। যিহেতু ২০ তম গৰ প্ৰথমাৰ্ধত ৱান্টাৰ লিপমেনে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা শিৰোনামটো, হাৰমেন আৰু চমস্কিয়ে ইয়াক নির্মাণ সন্মতিলৈ ৰূপান্তৰ কৰিছিল, ই পৰামর্শ দিয়ে যে ‘সন্মতি বা ভাগ বতৰা কৰা বুজাবুজি নিৰ্মাতাসকলে “বিশেষ শ্রেণী” (নির্মাণ কৰা হয়)।
ডাঙৰ মাধ্যমবোৰ কেইজনমান লাভ বিচৰা মালিকৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হয়, সেয়েহে, তেওঁলোকে বাতৰি আৰু বিশ্লেষণৰ মুক্ত প্ৰবাহক উৎসাহিত নকৰে যিবোৰ কেৱল তেওঁলোকৰ স্বাৰ্থৰ সমাপ্তিৰ বিপৰীতে। এই কাৰণে, ‘বাস্তৱতা’বোৰ কথোপকথন কৰা আৰু জনসংখ্যালৈ প্ৰচাৰ কৰাটো পছন্দ কৰা হয়। এনে কঠোৰ ন্যায্যতাৰ বাবে, লেখকসকলে মুখ্য মুদ্রন আৰু সম্প্ৰচাৰ ক্ষেত্র অম্বেষণত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰদৰ্শন মুল্যাঙ্কন কৰিবলৈ প্ৰচাৰ আৰ্হি বিকশিত কৰিছিল, তেওঁলোকে আৰ্হিটো এক আৰ্হিটো হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল, আৰু এই কাকতখনৰ লেখকে সেই দৃষ্টিকোণৰ পৰা আৰ্হিটো বিচাৰিছিল আৰু এক নতুন অন্তর্দৃষ্টি প্রাপ্ত কৰাৰ বাবে সমালোচনা আৰু ব্যাখ্যা কৰাৰ প্ৰয়াস কৰিছিল।
১৫। প্ৰচাৰ আৰ্হিটো বৰ্ণনা কৰা। (Describe propaganda model?)
উত্তৰঃ মিডিয়াৰ আচৰণ অধ্যয়ন কৰিবলৈ হাৰমেন আৰু চমস্কিৰ দ্বাৰা প্ৰধানমন্ত্রীক পৰিচয় কৰাই দিয়া হয়। যিহেতু তেওঁলোকে ইয়াক “এক বিশ্লেষণাত্মক পৰিকাঠামো” বুলি কয় যিয়ে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰদৰ্শনক মৌলিক প্রতিষ্ঠানগত গাঁথনি আৰু সম্পৰ্কৰ ক্ষেত্ৰত ব্যাখ্যা কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে যাৰ ভিতৰত তেওঁলোকে কাম কৰে। “
এণট্রিউ এম. আৰু জেফৰী কে.য়ে প্ৰচাৰ আৰ্হিক “গুৰুত্বপূর্ণ-মার্ক্সবাদী, অধিক বিশেষকৈ ৰাজনৈতিক অর্থনীতি, মিডিয়া আৰু যোগাযোগ অধ্যয়নৰ পৰম্পৰাত দৃঢ়ভাৱে নিহিত বুলি ব্যাখ্যা কৰে। ইয়াৰ প্ৰয়োগৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰধানমন্ত্রী সামাজিক বিজ্ঞানৰ ভিতৰত আটাইতকৈ পৰীক্ষিত আৰ্হিসমূহৰ ভিতৰত এটা। অৱশ্যে, মূলসুঁতিৰ মাধ্যমৰ ভিতৰত খুব কম মনোযোগ লাভ কৰিছে,” আনহাতে, এডৱার্ড হাৰমেনে নিজেই আৰ্হি “এনে এক আৰ্হি বুলি বৰ্ণনা কৰে য’ত সংবাদ মাধ্যমবোৰে অভিজাত লোকসকলক সেৱা আগবঢ়োৱা এক প্রণালী বর্ণনা কৰে. আৰু এনে নীতি যাৰ দ্বাৰা শক্তিশালীসকলে তেওঁলোকৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰে।”
ওপৰোক্ত ব্যাখ্যাবোৰৰ পৰা, আমি বুজিব পাৰোঁ যে প্ৰচাৰ আৰ্হি হৈছে যি আৰ্হি যি মূলসুঁতিৰ মাধ্যমবোৰে উদাৰ গণতন্ত্ৰসমূহত প্ৰচাৰ আৰু প্ৰচাৰ ৰখাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ সঁজুলি হিচাপে কাম কৰে আৰু পৰামৰ্শ দিয়ে যে অভিজাত স্বার্থই গণ মাধ্যমৰ স্বাৰ্থ আৰু পছন্দৰ ওপৰত ব্যাপক প্রভাৱ পেলায়।
১৬। কলোন্টাইৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত বিশেষ আইনবোৰ কি আছিল? (What were the special legislations by Kollontai?)
উত্তৰঃ নতুন বিপ্লৱী চৰকাৰৰ অংশ হিচাপে কলোন্টাই মহিলাসকলক ঘৰুৱা দাসত্ব দূৰ কৰাত আৰু তেওঁলোকৰ দিগন্ত সম্প্ৰসাৰিত কৰাত সহায় কৰিবলৈ কেইবাটাও আইন প্রস্তুত কৰিছিল। তেওঁ আইন প্ৰস্তুত কৰিছিল যিয়ে মাতৃসকলৰ প্ৰসৱপূৰ্ব যত্ন ৰাষ্ট্ৰীয়কৰণ কৰিছিল, সু-নিযুক্ত সাম্প্রদায়িক পাকঘৰ আৰু শিশু যত্ন কেন্দ্ৰৰ বাবে প্ৰদান কৰিছিল।
তেওঁ সমতাবাদী বিবাহ আইনৰ খচৰাও প্ৰস্তুত কৰিছিল আৰু ঘোষণা কৰিছিল যে ৰাজ্যখনে মহিলাৰ সমান শিক্ষাত বিনিয়োগ কৰিব। কলোন্টাই দৃঢ়ভাৱে বিশ্বাস কৰিছিল যে ১৯১৭ চনৰ বলশেভিক বিপ্লৱৰ পিছত মহিলাৰ বশ্যতা স্বয়ংক্রিয়ভাবে সমাধান নহ’ব। সেয়েছে, এই দিশত বিশেষ আইনৰ প্ৰয়োজন আছিল। তেওঁ পিতৃতান্ত্ৰিকতাৰ দ্বাৰা প্ৰচাৰিত অৰ্থনৈতিক নিৰ্ভৰশীলতা’, ‘ঘৰুৱা দাসত্ব’ আৰু প্ৰেম আৰু যৌনতাৰ সংস্কৃতিৰ নিয়মবোৰ লিখিব বিচাৰিছিল। মহিলাসকলে আজি যৌন আকাংক্ষাক মৌলিক অধিকাৰ হিচাপে প্ৰকাশ কৰাৰ বাবে যুঁজ দি আছে আৰু তেওঁলোকে প্রসূতি আৰু শিশু-যত্নৰ লাভালাভ প্ৰদান কৰিবলৈ তেওঁলোকৰ নিয়োগকৰ্তাৰ পৰা ব্যক্তিগত আৰু ৰাজহুৱা দায়বদ্ধতা বিচাৰিছে। এইটো গোটেই পৃথিৱীতে হৈ আছে। ভাৰতত মাতৃত্বকালীন লাভালাভ আইন ২০১৭-ত মাতৃত্বকালীন ছুটিৰ লাভালাভৰ ২ সপ্তাহৰ পৰা ২৬ সপ্তাহলৈ বৃদ্ধি কৰাটোও এক ঘটনা।
১৭। আলেকজেন্দ্রা কলোন্টাইৰ প্ৰাৰম্ভিক ৰাজনৈতিক সক্রিয়তাৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা। (Discuss the early political activism of Alexandra Kollontai.)
উত্তৰঃ যদিও কলোন্টাই প্ৰথমতে মীৰ কমিউনৰ ওপৰত আধাৰিত সমাজৰ পুনর্গঠনৰ জনপ্ৰিয় ধাৰণাবোৰৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত হৈছিল, তেওঁ অতি সোনকালেই অন্যান্য বিপ্লবী প্রকল্প মার্ক্সবাদৰ বাবে ইয়াক ত্যাগ কৰিছিল, কাৰখানাৰ শ্ৰমিকসকলৰ শ্ৰেণী চেতনা, বিপ্লৱী ক্ষমতা দখল, আৰু আধুনিক ঔদ্যোগিক সমাজ নিৰ্মাণৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি কলোন্টাইৰ সৈতে ৰাছিয়াৰ উগ্ৰ বুদ্ধিজীৱী সকলৰ দৰে আধিপত্য বিয়পি পৰিছিল। কলোন্টাইৰ প্ৰথম কাৰ্যকলাপবোৰ ভীতু আৰু বিনয়ী আছিল, যি তেওঁৰ ভগ্নী ঝেনিয়াৰ সৈতে সপ্তাহত কেই ঘণ্টামান সহায় কৰিছিল। যি চহৰীয়া শ্ৰমিকসকলৰ বাবে মৌলিক সাক্ষৰতাৰ ক্ষেত্ৰত দেওবাৰৰ শ্ৰেণীসমূহক সমর্থন কৰিছিল। এই পুথিভঁৰালৰ জৰিয়তে কলোন্টাই ছেইণ্টত উদীয়মান মার্ক্সবাদী আন্দোলনৰ এগৰাকী কৰ্মী এলিনা ষ্টাছোভাক লগ পাইছিল।
পিটাৰ্ছবার্গ টাছোভাই কলোন্টাইক কুৰিয়াৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল, অজ্ঞাত ব্যক্তিলৈ অবৈধ লিখনিৰ পাৰ্চেল পৰিবহণ কৰিছিল, যিবোৰ পাছৱৰ্ড উচ্চাৰণ কৰাৰ পিছত প্ৰদান কৰা হৈছিল। বহু বছৰৰ পিছত তেওঁ তেওঁৰ বিবাহৰ বিষয়ে লিখিছিল, “যদিও আমি প্ৰেমত পৰিছিলো তথাপিও আমি পৃথক হৈছিলোঁ কিয়নো মই আৱদ্ধ অনুভৱ কৰিছিলোঁ। ১৮৯৮ চনত তেওঁ চুইজাৰলেণ্ডৰ অৰ্থনীতি অধ্যয়ন কৰিবলৈ সৰু মিখাইলক মাক-দেউতাকৰ সৈতে অধ্যাপক হেনৰিখ হাৰ্কনাৰৰ সৈতে এৰি যায়। তাৰ পিছত তেওঁ ইংলেণ্ড ভ্ৰমণ কৰে, য’ত তেওঁ চিডনী আৰু বিয়েট্ৰিছ ৱেবকে ধৰি ব্ৰিটিছ সমাজতান্ত্রিক আন্দোলনৰ সদস্যসকলক লগ পায়। তেওঁ ১৮৯৯ চনত ৰাছিয়ালৈ উভতি আহে, সেই সময়ত তেওঁ ভঙ্গলাদিমিৰ ইলিচ উলিয়ানোভক লগ পায়, যাক আজি ভঞ্জলাদিমিৰ লেনিন বুলি জনা যায়।
হাৰ্কনাৰৰ অধীনত কৰ্ম আন্দোলনৰ ইতিহাস অধ্যয়ন কৰি থাকোঁতে কলোন্টাই মার্ক্সবাদী ধাৰণাসমূহৰ প্ৰতি আগ্ৰহী হৈ পৰে, পিছত তেওঁ মার্ক্সবাদী
সংশোধনবাদী হিচাপে বর্ণনা কৰে। তেওঁ ১৮৯৯ চনত ২৭ বছৰ বয়সত ৰাছিয়ান ছ’চিয়েল ডেমক্রেটিক লেবাৰ পার্টিৰ সদস্য হৈছিল। ১৯০৫ চনত, কলোনটাই শীতকালীন প্রাসাদৰ সম্মুখত ছেইন্ট পিটাৰ্ছবাৰ্গত ব্লাডি দেওবাৰ নামেৰে জনাজাত জনপ্রিয় বিদ্ৰোহৰ সাক্ষী আছিল। ১৯০৩ চনত জুলিয়াছ মার্টভৰ অধীনত মেনশ্বেত্তিক আৰু ভঞ্জলাদিমিৰ লেনিনৰ অধীনত বলশেভিকসকলৰ মাজত ৰাছিয়ান সামাজিক গণতান্ত্রিক শ্রমিকদল বিভাজন হোৱাৰ সময়ত কলোন্টাই প্রথমতে কোনো গোটৰ পক্ষ লোৱা নাছিল, আৰু “দুয়োটা দলক তেওঁৰ সেৱা আগবঢ়াইছিল।” অৱশ্যে ১৯০৬ চনত “বলশেভিকসকলে ডুমাৰ প্ৰতি লোৱা প্ৰতিকূল স্থিতি”ৰ প্ৰতি অসম্মতি প্ৰকাশ কৰে আৰু সাধাৰণতে তেওঁ এগৰাকী বাওঁ-উইংগাৰ হোৱা স্বত্বেও তেওঁ মেনশেভিকছত যোগদান কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়।
১৯০৮ চনত “ফিনলেণ্ড আৰু সমাজবাদ” প্ৰকাশ কৰাৰ পিছত তেওঁ জার্মানীলৈ নির্বাসিত হয়, যিয়ে ফিনলেণ্ডৰ লোকসকলক ৰাছিয়ান সাম্ৰাজ্যৰ ভিতৰত উৎপীড়নৰ বিৰুদ্ধে থিয় হ’বলৈ আহ্বান জনায়। তেওঁ পশ্চিম ইউৰোপ ভ্ৰমণ কৰিছিল আৰু কাৰ্ল কাউটস্কি, ক্লাৰা জেটবিন, ৰোজা লুক্সেমবার্গ আৰু কাৰ্ল লিবকনেটৰ- সৈতে পৰিচিত হৈছিল। ১৯১১ চনত, এজন কৃষিবিজ্ঞানী কমৰেড পেট্ৰ পাভলভিচ মাছলভ ১৮৬৭-১৯৪৬ সৈতে তেওঁৰ দীৰ্ঘম্যাদী সম্পর্ক হঠাতে ভাঙি পেলোৱাৰ সময়ত তেওঁ আন এজন সহকর্মী নির্বাসিত আলেকজেণ্ডাৰ গাভৰিলোভিচ শ্লিয়াপ্নিকভৰ সৈতে প্ৰেমৰ সম্পৰ্ক আৰম্ভ কৰে। দম্পতীহালক একেবাৰে অদ্ভুতভাৱে দেখা গৈছিল: তেওঁ এগৰাকী মেঞ্চেভিক বুদ্ধিজীৱী আছিল। ১৯১৬ চনৰ জুলাই মাহত তেওঁলোকৰ ৰোমাণ্টিক সম্পৰ্কৰ সমাপ্তি ঘটিছিল, কিন্তু তাৰ পিছত তেওঁলোকে একেধৰণৰ বহুতো সাধাৰণ ৰাজনৈতিক দৃষ্টিভংগী ভাগ বতৰা কৰাৰ বাবে এক দীৰ্ঘম্যাদী বন্ধুত্বলৈ বিকশিত হৈছিল।
১৯৩০ ৰ দশকৰ আৰম্ভণিতে যেতিয়া কলোন্টাই এক প্ৰকাৰৰ কূটনৈতিক নির্বাসনত বিদেশত বাস কৰিছিল, তেতিয়াও তেওঁলোকৰ সম্পৰ্ক আছিল, আৰু ছোভিয়েট বিশুদ্ধকৰণৰ সময়ত শ্লিয়াপ্লিকডক মৃত্যুদণ্ড দিয়া হ’ব। ১৯১৪ চনত প্ৰথম বিশ্বযুদ্ধ আৰম্ভ হোৱাৰ লগে লগে জার্মান সামাজিক গণতান্ত্ৰিকসকলে যুদ্ধৰ সমৰ্থন কৰাৰ বাবে কলোন্টাই জার্মানী ত্যাগ কৰে। কলোন্টাই যুদ্ধৰ তীব্ৰ বিৰোধিতা কৰিছিল আৰু ইয়াৰ বিৰুদ্ধে অতি স্পষ্টবাদী আছিল, আৰু ১৯১৫ চনৰ জুন মাহত তেওঁ মেনশ্বেভিকসকলৰ সৈতে ভাঙি পৰে আৰু আনুষ্ঠানিকভাৱে বলশেভিকসকলৰ সৈতে যোগদান কৰে, “যিসকলে একেৰাহে সামাজিক-দেশপ্রেমৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিছিল।” জার্মানী এৰি যোৱাৰ পিছত, কলোন্টাইডেনমার্ক ভ্ৰমণ কৰিছিল, কেৱল আবিষ্কাৰ কৰিবলৈ যে ডেনমার্কৰ সামাজিক গণতান্ত্রিকসকলেও যুদ্ধক সমৰ্থন কৰিছিল।
পৰৱৰ্তী ঠাইত কলোন্টাই যুদ্ধৰ বিৰুদ্ধে কথা ক’বলৈ আৰু লিখিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল, সেইঠাই আছিল চুইডেন, কিন্তু চুইডিছ চৰকাৰে তেওঁক কাৰ্যকলাপৰ বাবে তাইক কাৰাবাস খাটিছিল। মুক্তিৰ পিছত, কলোন্টাইনৰৱে ভ্ৰমণ কৰে, য’ত তেওঁ অৱশেষত এক সমাজতান্ত্রিক সম্প্রদায় বিচাৰি পাইছিল যি তেওঁৰ ধাৰণাবোৰৰ প্ৰতি গ্ৰহণযোগ্য আছিল। কলোণ্টাই মুখ্যতঃ ১৯১৭ চনলৈকে নৰৱেত আছিল, যুদ্ধ আৰু ৰাজনীতিৰ বিষয়ে ক’বলৈ আৰু তেওঁৰ পুত্ৰ মিখাইলৰ সৈতে তেওঁৰ সম্পর্ক নৱীকৰণ কৰিবলৈ দুবাৰ আমেৰিকা লৈ গৈছিল, যাৰ বাবে তেওঁ ১৯১৬ চনত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ কাৰখানাসমূহৰ পৰা ৰাছিয়াৰ আদেশৰ ওপৰত কাম কৰিবলৈ আমেৰিকালৈ গৈ নিয়োগ পৰিহাৰ কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল। ১৯১৭ চনত, জাৰৰ ত্যাগ আৰু ৰাছিয়ান বিপ্লৱৰ আৰম্ভণিৰ খবৰ পাই কলোন্টাই নৰৱে এৰি ৰাছিয়ালৈ উভতি আহে।
১৮। এজন নাৰীবাদী হিচাপে আলেকজান্দ্রা কোলোন্টাইৰ অৱদান সম্পর্কে আলোচনা কৰা। (Discuss Alexandra Kollontai’s position as a feminist.)
উত্তৰঃ ধৰ্মনিৰপেক্ষ সৌন্দৰ্য আৰু বিপ্লৱী, এজন অসামান্য বক্তা, ইতিহাসৰ প্ৰথম মহিলা মন্ত্ৰী। বিপ্লৱী নাৰী মা-দেউতাৰ ইচ্ছাৰ বিৰুদ্ধে বিবাহ বন্ধনত আৱদ্ধ হৈছিল আৰু মাৰ্ক্সবাদৰ সমৰ্থক আছিল। ফেব্ৰুৱাৰী বিপ্লৱৰ সময়ত তেওঁ পাভেল ভাইকোকোৰ লগত সাক্ষাৎ কৰিছিল । ছোভিয়েত যুগলৈকে মহিলাসকলে ঘৰুৱা দায়িত্ব পালন কৰিছিল। শ্ৰেণী নির্বিশেষে মহিলাসকলৰ ভোট দিয়াৰ বা কোনো চৰকাৰী পদত অধিষ্ঠিত হোৱাৰ অনুমতি নাছিল। বেছিভাগ কৃষক মহিলা নিৰক্ষৰ আছিল। কিন্তু বলশেভিকসকল যেতিয়া ক্ষমতা অর্জন কৰিছে তেতিয়া তিনিজন বিপ্লৱী ইয়াৰ পৰিৱৰ্তন কৰিছিল। ইয়াৰ ভিতৰত এজন আছিল আলেকজান্দ্রা কোলোন্টাই।
মহিলা কাৰখানাৰ শ্ৰমিকসকলৰ ভয়াবহ পৰিস্থিতি পর্যবেক্ষণ কৰাৰ পিছত কোলোন্টাই শ্ৰমিকৰ অধিকাৰৰ বাবে লড়াই কৰাৰ বাবে আৰু পদ্ধতিগত পুৰুষতন্ত্ৰৰ বিৰুদ্ধে প্রতিবাদস্বৰূপ বিক্ষোভ সমাৱেশ কৰিছিল। এই সমাৱেশবোৰৰ পিছলৈ আকাৰ আৰু ক্ষমতাৰ আকাৰ বৃদ্ধি পাইছিল কোলোন্টাই অক্লান্ত প্রচেষ্টাৰ ফলত ১৯০৮ চনত ইউৰোপত পলাই গৈ বলশেভিক প্রবাসত যোগদান কৰিছিল। তেওঁ ক্ৰোপস্কায়া আৰু আৰমান্দৰ কৰ্মজীৱনত নাৰীসকলৰ অন্তভুক্তিক প্ৰভাৱিত কৰে আৰু এইবোৰ বিষয়ক কেন্দ্ৰ কৰি এটা পত্রিকা ‘ৰাবোনিতচাক’ (মহিলা কর্মী) লিখাৰ বাবে নিজে পত্রিকা প্ৰকাশ কৰি থাকে। ১৯১৪ চনত পত্ৰিকাৰ আৰম্ভণি হৈছিল, যেতিয়া লেনিন ক্ষমতাৰ আসনত আছিল। লেনিনৰ মন্ত্ৰীসভাৰ প্রথম মহিলা কোলোন্টাই কল্যাণ অধ্যক্ষ পদত অধিষ্ঠিত হয়।
যদিও আনুষ্ঠানিক কোনো কৰ্মত তেওঁৰ অংশগ্রহণ নাছিল, কোলোন্টাই মহিলা শ্ৰমিকসকলৰ অধিকাৰৰ বাবে হেঁচা অব্যাহত ৰাখিছিল। তেওঁ আইনৰ সহায়ত খচৰা কৰিছিল যি অন্যান্য বিষয়বোৰৰ লগত বিবাহ-বিচ্ছেদ আৰু গৰ্ভপাতক সুগম কৰি তুলিছিল। মস্কোৰ বাহিৰত চৰকাৰী দায়িত্ব পালন কালত কোলোন্টাই বিস্মিত হৈছিল যে বহুত মহিলাৰ কাৰখানাৰ অৱস্থাৰ উন্নতি হোৱা নাই। আৰমান্দ আৰু কৃপচকায়াৰ লগতে তেওঁ মহিলাসকলৰ বাবে সামাজিক বিধান তৈয়াৰৰ বাবে নিবেদিত এটা কমিটি আনুষ্ঠানিক কৰাৰ বাবে গোটক আবেদন কৰিছিল যাতে তেওঁলোকে কোনো বিৰোধিতা নকৰি কাম কৰিব পাৰে। এইটো আছিল ঝেনিডটেলেৰ আৰম্ভণি।
১৯১৯ আছে ১৯৩০ ৰ মাজত জেনোডটেল মস্কো আৰু ইউ এস ৰ দৈৰ্ঘ আৰু গ্ৰন্থৰ লগত প্ৰচাৰণা চলিছিল। সংস্থাটো গৃহকৰ্মৰ পৰা মুক্তিৰ পক্ষত আৰু মহিলাসকলক কৰ্মত যোগদানৰ ক্ষমতা দিছিল। এইটো কৰাৰ ক্ষেত্ৰত কোলোন্টাই বহু সমস্যা আৰু বাধাৰ সন্মুখীন হৈছিল। সংগঠনৰ গাঁঠনিটো মূল কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ দৰে আছিল। প্ৰচাৰ আৰু উচ্চতৰ ব্যৱস্থাপনাৰ ভিত্তি মস্কোত আছিল আৰু আঞ্চলিক প্ৰধান আৰু স্বেচ্ছাসেৱক কৰ্মীসকল ইউনিয়নৰ ওপৰত নিযুক্ত আছিল যাতে এইটো গোটেই দেশৰ নাৰী কৃষক জনগোষ্ঠীৰ লগত যোগোযোগ কৰিব পাৰে।
১৯। সাম্যবাদী নাৰী আন্দোলনৰ অন্যতম নেতৃ আলেকজান্দ্রা কোলোন্টাইৰ অৱদান সম্পর্কে আলোচনা কৰা। (Discuss the contribution of Alexandra Kollontai, one of the leaders of the communist women’s movement.)
উত্তৰঃ ১৮৪৮ চনত প্ৰকাশিত কার্ল মার্ক্সৰ কমিউনিষ্ট মেনিফেষ্টোৰ অনুপ্ৰেৰণাত গোটেই ইউৰোপতে বিপ্লৱী শ্রমিক আন্দোলনৰ সূত্ৰপাত ঘটে। জাৰ্মানীৰ কমিউনিষ্ট নেত্ৰী ক্লাৰা জেটকিনে জার্মানীত শক্তিশালী সাম্যবাদী নাৰী আন্দোলন গঢ়াত আগভাগ লয়। এই কামত জার্মান কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ প্ৰথম স্তৰৰ নেত্ৰী আৰু কমিউনিষ্ট মতাদৰ্শৰ তাত্ত্বিক ৰোজা লুক্সেমবার্গে সম্পূর্ণ সহযোগিতা আগবঢ়ায়। একে সময়তে ৰুছ দেশত কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ নেতৃত্বত চলা বিপ্লবী আন্দোলনৰ অগ্রগতিত বিপ্লবী আদৰ্শৰ বহুতো শ্রমিক মহিলাৰ মাজত আন্দোলন গঢ়াত ব্রতী হয়। ইয়াৰ ভিতৰত লেনিনৰ পত্নী নাদেজদা ক্রোপস্কায়া আৰু আলেকজান্দ্রা কোলোন্টাইৰ নাম উল্লেখযোগ্য। কুৰি শতিকাৰ আৰম্ভণিতে জার্মানী, ৰুছ দেশ। আৰু ইউৰোপৰ অন্যান্য দেশত কমিউনিষ্ট পাৰ্টিবোৰ শক্তিশালী হৈ উঠাত আন্তর্জাতিক সাম্যবাদী জোঁট গঠনৰ নীতিৰ উদ্ভৱ হৈছিল।
সেয়েহে ১৯০৭ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি জাৰ্মানীৰ ক্লাৰা জেটনিক আৰু ৰুছ দেশৰ আলেকজান্দ্রা কোলোন্টাইৰ নেতৃত্ব আৰু উদ্যোগত ইউৰোপৰ বিভিন্ন স্থানত কেইবাখনো আন্তর্জাতিক সাম্যবাদী শ্ৰমিক নাৰীৰ সন্মিলন অনুষ্ঠিত হয়। ইংলেণ্ডকে ধৰি ইউৰোপৰ সকলো দেশৰ পৰা অহা সাম্যবাদী শ্ৰমিক নাৰী সংগঠনৰ প্রতিনিধিসকলেও এই সন্মিলনসমূহত অংশগ্ৰহণ কৰিছিল আৰু নাৰী শ্রমিকৰ অৰ্থে ল’বলগীয়া ব্যৱস্থাৰ লগতে সাম্যবাদী আন্দোলন আগুৱাই নিয়াৰ চিন্তা-চৰ্চা অব্যাহত ৰাখিছিল। স্মৰণীয় যে ১৯১০ চনত কপেনহেগেনত অনুষ্ঠিত হোৱা আন্তর্জাতিক সাম্যবাদী নাৰী শ্ৰমিকৰ আন্দোলনৰ সন্মিলনত প্ৰথমবাৰৰ বাবে বিশ্ব মহিলা শ্ৰমিকৰ ঐক্য উদযাপন কৰিবলৈ মাৰ্চৰ কোনোবা এটা দিন আন্তর্জাতিক শ্রমিক মহিলা দিবস হিচাপে পালন কৰাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। মার্কিন যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ মহিলা শ্রমিক আন্দোলনত ঘটা এটা কৰুণ সংঘৰ্ষৰ স্মৃতিত এই দিনটো নিৰ্বাচন কৰা হৈছিল।
১৯১৭ চনত ৰাছিয়ান মহিলাহ আন্তর্জাতিক নাৰী দিৱস পালন কৰাৰ অৰ্থে আয়োজন কৰা গণ-বিক্ষোভত আৰক্ষী আৰু আন্দোলনকাৰীৰ মাজত হোৱা সংঘৰ্ষৰ পৰা ফেব্ৰুৱাৰী বিপ্লৱৰ সূত্ৰপাত হয়। এই বিপ্লৱ সফল নহ’ল যদিও একে বছৰৰে অক্টোবৰ মাহত ৰুছ বিপ্লৱে ৰুছ দেশত সাম্যবাদ প্রতিষ্ঠা কৰে। আন্তৰ্জাতিক সাম্যবাদী শ্ৰমিক নাৰী দিৱসৰ উদযাপন সাম্যবাদী শ্রমিক মহিলাৰ মাজতে কেৱল আৱদ্ধ হৈ নাথাকিল। কুৰি শতিকাৰ ষাঠি দশকৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা দ্বিতীয় জোৱাৰৰ নাৰী আন্দোলনৰ সময়ৰ পৰা বিশ্বৰ সকলো নাৰী সংগঠনে এই দিৱসটো আন্তর্জাতিক নাৰী দিৱস হিচাপে পালন কৰি আহিছে সকলো নাৰীৰ মাজত ঐক্য আৰু মৈত্ৰীৰ প্ৰতীক হিচাপে।
ৰুছ দেশত কমিউনিষ্ট শাসন স্থাপন হোৱাৰ পিছত মহিলা আন্দোলনক নেতৃত্ব দিয়া আলেকজান্দ্রা কোলোন্টাই নতুন ছোভিয়েট চৰকাৰ অন্তৰ্ভুক্ত হয় সামাজিক নিৰাপত্তা বিভাগৰ ৰাইজৰ কাৰ্যকৰ্তাৰ পদত। পূর্বে শ্রমিক মহিলাক আশ্বাস দিয়াৰ দৰে তেওঁ শ্ৰমিক মহিলাৰ বাবে শিশু-মাতৃৰ কল্যাণ আঁচনি, স্বাস্থ্যসেৱা, বৃদ্ধপেঞ্চন আদি সমাজকল্যাণ আঁচনিৰ প্ৰণয়ন আৰু ৰূপায়ণত গুৰুত্ব দিলে। ইয়াতে উল্লেখ কৰিব পাৰি যে প্ৰাক্-বিপ্লৱৰ দিনৰ পৰা তেওঁ লেনিনৰ ঘনিষ্ঠ সহযোগী আৰু প্রিয়পাত্রী আছিল। সেয়েহে লেনিনৰ মৃত্যুৰ পিছত টেলিনৰ শাসনৰ সময়ত তেওঁক এই দায়িত্বৰ পৰা অব্যাহতি দি উত্তৰ ইউৰোপৰ দেশলৈ ৰাষ্ট্ৰদূত হিচাপে পঠিয়াই দিয়া হৈছিল। সাম্যবাদ স্থাপনৰ পিছত নাৰীৰ মুক্তিৰ পথ প্রশস্ত হোৱাৰ বেবেলহঁতে দিয়া প্রতিশ্রুতি অন্ততঃ ৰুছ দেশত নফলিয়ালে। ৰুছ মহিলাসকলো অন্য দেশৰ নাৰীসকলৰ দৰে সামাজিকভাৱে নিষ্পেষিত, নির্যাতিত হৈয়ে থাকিল।
২০। প্ৰচাৰ আৰ্হিৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা। (Discuss about the propaganda model.)
উত্তৰঃ গণ মাধ্যমসমূহে সাধাৰণ জনসাধাৰণক বার্তা আৰু চিহ্ন যোগাযোগ কৰাৰ বাবে এক প্ৰণালী হিচাপে কাম কৰে। ব্যক্তিসকলক মূল্যবোধ, বিশ্বাস আৰু আচৰণৰ সংহিতাৰ সৈতে আমোদ প্ৰদান কৰা, মনোৰঞ্জন কৰা আৰু অৱগত কৰা আৰু তেওঁলোকক বৃহত্তৰ সমাজৰ প্রতিষ্ঠানগত গাঁথনিৰ সৈতে একত্ৰিত কৰাটো তেওঁলোকৰ কাম ঘনীভূত সম্পদ আৰু শ্ৰেণীৰ স্বাৰ্থৰ গুৰুত্বপূর্ণ সংঘাতৰ পৃথিৱীত, এই ভূমিকা পালন কৰিবলৈ প্ৰণালীবদ্ধ প্ৰচাৰৰ প্রয়োজন।
যিবোৰ দেশত ক্ষমতাৰ মূলভাগ ৰাজ্যিক আমোলাতন্ত্ৰৰ হাতত আছে, সংবাদ মাধ্যমৰ ওপৰত একচেটিয়া নিয়ন্ত্ৰণ, প্ৰায়ে চৰকাৰী চেঞ্চৰপিৰ দ্বাৰা পৰিপূৰক এইটো স্পষ্ট কৰে যে সংবাদ মাধ্যমবোৰে প্রভাৱশালী অভিজাত সকলৰ সমাপ্তি ৰক্ষা কৰে। কৰ্মক্ষেত্ৰত এটা প্ৰচাৰ প্ৰণালী দেখাটো বহুত বেছি কঠিন য’ত সংবাদ মাধ্যম ব্যক্তিগত আৰু আনুষ্ঠানিক চেঞ্চৰশ্বিপ অনুপস্থিত। এইটো বিশেষকৈ সঁচা য’ত সংবাদ মাধ্যমবোৰে সক্ৰিয়ভাৱে প্ৰতিযোগিতা কৰে, সময়ে সময়ে নিগমবন্ধ আৰু চৰকাৰী দুর্নীতিক আক্ৰমণ কৰে আৰু উন্মোচন কৰে, আৰু আক্রমণাত্মকভাৱে নিজকে মুক্ত বাক শক্তি আৰু সাধাৰণ সম্প্ৰদায়ৰ স্বাৰ্থৰ বাবে প্ৰবক্তা হিচাপে চিত্ৰিত কৰে। যিটো স্পষ্ট নহয় (অর্থাৎ সংবাদ মাধ্যমত চৰ্চিত নহয়) এনে সমালোচনাৰ সীমিত প্রকৃতি, লগতে সম্পদৰ আধিপত্যত বিশাল বৈষম্য, আৰু ব্যক্তিগত মাধ্যম প্ৰণালীৰ প্ৰৱেশাধিকাৰ আৰু ইয়াৰ আচৰণ আৰু প্ৰদৰ্শন দুয়োটাৰ ওপৰত ইয়াৰ প্ৰভাৱ।
এক প্ৰচাৰ আৰ্হিয়ে সম্পদ আৰু শক্তিৰ এই বৈষম্য আৰু গণ-মাধ্যমৰ স্বাৰ্থ আৰু পছন্দৰ ওপৰত ইয়াৰ বহুস্তৰীয় প্রভাৱৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়ে। ই সেই পথবোৰ ৰক্ষা কৰে যাৰ দ্বাৰা ধন আৰু শক্তিয়ে মুদ্ৰণৰ বাবে উপযুক্ত বাতৰিবোৰ পৰিশ্ৰাৱন কৰিবলৈ, ভিন্নমতক প্রান্তীয় কৰি তুলিবলৈ, আৰু চৰকাৰ আৰু প্ৰভাৱশালী ব্যক্তিগত স্বার্থক তেওঁলোকৰ বাৰ্তাসমূহ জনসাধাৰণৰ আগত প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ অনুমতি দিবলৈ সক্ষম হয়। আমাৰ প্ৰচাৰ আৰ্হিৰ অত্যাবশ্যকীয় উপাদানবোৰ, বা বাতৰি পৰিত্ৰাকাৰ ছেট, নিম্নলিখিত শিৰোনামবোৰৰ তলত পৰে—
(ক) প্রভাৱশালী গণমাধ্যম প্রতিষ্ঠানবোৰৰ আকাৰ, কেন্দ্ৰীভূত মালিকীস্বত্ব, মালিকৰ সম্পদ, আৰু লাভৰ দিশ।
(খ) গণ মাধ্যমৰ প্ৰাথমিক উপাৰ্জনৰ উৎস হিচাপে বিজ্ঞাপন।
(গ) চৰকাৰ, ব্যৱসায়, আৰু বিশেষজ্ঞৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা তথ্যৰ ওপৰত সংবাদ মাধ্যমৰ নিৰ্ভৰশীলতা এই প্রাথমিক উৎস আৰু ক্ষমতাৰ প্ৰতিনিধিৰ দ্বাৰা পুঁজি যোগান ধৰা আৰু অনুমোদিত।
(ঘ) সংবাদ মাধ্যমক অনুশাসন দিয়াৰ উপায় হিচাপে “ফ্লেক”;। আৰু
(ঙ) ৰাষ্ট্ৰীয় ধৰ্ম আৰু নিয়ন্ত্ৰণ প্ৰণালী হিচাপে “সাম্যবাদ বিৰোধী”।
এই উপাদানবোৰে ইজনে সিজনৰ সৈতে আদান-প্ৰদান কৰে আৰু শক্তিশালী কৰে। বাতৰিৰ কেঁচা সামগ্ৰী ক্ৰমান্বয়ে পৰিত্ৰাৱনৰ মাজেৰে পাৰ হ’ব লাগিব, কেৱল পৰিষ্কাৰ কৰা অৱশিষ্টবোৰ মুদ্ৰন কৰিবলৈ উপযুক্ত ৰাখিব লাগিব। তেওঁলোকে আলোচনা আৰু ব্যাখ্যাৰ চৌহদ ঠিক কৰে, আৰু প্ৰথমতে কোন বাতৰিৰ যোগ্য তাৰ সংজ্ঞা নিৰ্ধাৰণ কৰে, আৰু তেওঁলোকে প্ৰচাৰ অভিযানৰ পৰিমাণৰ আধাৰ আৰু কাৰ্যকলাপ ব্যাখ্যা কৰে।
সংবাদ মাধ্যমৰ অভিজাত আধিপত্য আৰু এই পৰিশ্ৰাৱন কাৰ্যকলাপৰ ফলত হোৱা ভিন্ন মতাবলম্বীসকলৰ প্ৰান্তিকৰণ ইমান স্বাভাৱিকতে হয় যে সংবাদ মাধ্যমৰ বাতৰিৰ লোকসকলে, সঘনাই সম্পূর্ণ সততা আৰু সদিচ্ছাৰ সৈতে কাম কৰি, নিজকে বিশ্বাস কৰাবলৈ সক্ষম হয় যে তেওঁলোকে বাতৰিটো বস্তুনিষ্ঠভাৱে বাছনি আৰু ব্যাখ্যা কৰে আৰু পেছাদাৰী বাতৰি মূল্যবোধৰ ওপৰত আধাৰিত কৰে। পৰিস্ৰাৱনৰ সীমাৰ ভিতৰত সেইবোৰ প্ৰায়ে বস্তুনিষ্ঠ হয়; সীমাবদ্ধতাবোৰ ইমান শক্তিশালী, আৰু প্ৰণালীটোত এনেধৰণৰ মৌলিক ধৰণে নিৰ্মাণ কৰা হৈছে, যে বাতৰি পছন্দৰ বিকল্প আধাৰবোৰ কল্পনা কৰিব পৰা নাযায়। ১৯৮৪ চনৰ ৫ নৱেম্বৰত নিকাৰাগুয়ালৈ এম.আই.জি. ৰপ্তানি ৰখা চৰকাৰৰ জৰুৰী দাবী, সংবাদ মাধ্যমসমূহে চৰকাৰৰ দ্বাৰা যোগান ধৰা কেঁচা মালক আৱন্টন কৰা অগ্ৰাধিকাৰত অন্তৰ্নিহিত পক্ষপাতিত্ব, বা চৰকাৰে বাতৰিটো তৈয়াৰ কৰা, নিজৰ কাৰ্যসূচী জাপি দিয়া আৰু ইচ্ছাকৃতভাৱে আন সামগ্ৰীৰ পৰা মনোযোগ আঁতৰঢ়োৱাৰ সম্ভাৱনাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰা বন্ধ নকৰে।
২১। মূলসুঁতিৰ মাধ্যমৰ আঁৰৰ আদৰ্শৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা। (Discuss the ideology behind the mainstream media.)
উত্তৰঃ গণ মাধ্যমই এটা গণতান্ত্রিক সম্প্রদায়ত এক অপৰিহাৰ্য ভূমিকা পালন কৰে। সংবাদ মাধ্যমবোৰে মধ্যস্থতাকাৰী দলং হিচাপে প্ৰদৰ্শন কৰিব লাগে যি জনমতক তেওঁলোকৰ প্ৰাথমিক উদ্দেশ্য হিচাপে প্রতিফলিত কৰে, জনসাধাৰণৰ উদ্বেগৰ প্ৰতি সঁহাৰি দিয়ে আৰু ৰাজ্যিক বিষয়াসকলক নাগৰিকৰ স্বাৰ্থৰ বাবে কাম কৰিবলৈ সতর্ক কৰে।
তথাকথিত গণতন্ত্ৰৰ মৌলিক ধাৰণা যুক্তিসঙ্গতভাৱে অৱগত সম্প্ৰদায়ৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। কিন্তু মূলসুঁতিৰ মাধ্যম বিশেষকৈ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত, তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ প্ৰাপ্য ভূমিকা পালন কৰা নাই আৰু এটা আকাংক্ষিত ফলাফল আনিবলৈ ব্যৰ্থ হৈছে। সেয়েহে এই বিফলতাৰ পিছত আৰ্হিটোৱে শক্তিশালী নিগমবদ্ধ আদৰ্শ আৰু সংবাদ মাধ্যমৰ মাজত ডাঙৰ সম্পর্ক দেখুৱাবলৈ চেষ্টা কৰে। ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে মূলসুঁতিৰ মাধ্যম আৰু ব্যৱসায়িক প্ৰকাৰৰ আদর্শগত নেটৱৰ্কে সংবাদ মাধ্যমৰ ওপৰোক্ত ভূমিকাক ক্লিটৰ আদৰ্শলৈ পৰিৱৰ্তন কৰিছিল। হাৰমেন আৰু চমস্কিয়ে দৃঢ়ভাৱে বিশ্বাস কৰে যে ৰাজ্য আৰু ব্যক্তিগত অৰ্থনীতিত আধিপত্য বিস্তাৰ কৰা বিশেষ আগ্রহী গোটৰ সমৰ্থনত তথ্য প্ৰচাৰ কৰা আৰু সংবাদ মাধ্যমৰ দৰ্শকক একত্ৰিত কৰাত নিগমবন্ধ দুৰ্নীতিগ্ৰস্তসকলৰ সৈতে গণ মাধ্যমৰ আন্তঃসংযোগ।
সংবাদ মাধ্যম আৰু ৰাজনৈতিক প্ৰক্ৰিয়াৰ মাজৰ সম্পর্ক দ্বান্দ্বিক- এজনে আনটোক গ্রাস কৰে। চমুকৈ, চৰকাৰ সাংবাদিকসকলৰ বাবে বাতৰিৰ তথ্য মুখ্য উৎস হিচাপে থাকে, আৰু সাংবাদিকসকলক (সংবাদ মাধ্যম) চৰকাৰে জনসাধাৰণক একত্ৰিত কৰিবলৈ প্ৰণালীবদ্ধভাৱে ব্যৱহাৰ কৰে। ডৰিছ গ্ৰেবাৰে তেওঁৰ ‘বিয়ণ্ড মিথছ এণ্ড ষ্টেৰিওটাইপছ’ নামৰ প্ৰবন্ধত আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ সংবাদ মাধ্যমৰ ভুমিকাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি কয়, “আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত সংবাদ মাধ্যম আৰু চৰকাৰৰ মাজৰ সম্পৰ্ক অস্বাভাৱিক কিয়নো সংবিধান প্রস্তুতকর্তাসকলে ধৰি লৈছিল যে গণতন্ত্ৰৰ সংবাদ মাধ্যমসমূহ চৰকাৰী নিয়ন্ত্ৰণৰ পৰা মুক্ত হ’ব লাগিব ৰাজনৈতিক ব্যৱস্থাৰ ভিতৰত নিৰীক্ষণ আৰু ভাৰসাম্য তেওঁলোকৰ চৰকাৰৰ ওপৰত জনসাধাৰণৰ নিয়ন্ত্ৰণ সংৰক্ষণ কৰিবলৈ আগ্ৰহী বাতৰি মাধ্যমৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা নিৰ্ভৰশীল বাহ্যিক সুৰক্ষাৰ দ্বাৰা শক্তিশালী কৰা হ’ব।”
কিন্তু ইয়াৰ প্ৰকাশৰ পিছৰে পৰা প্ৰচাৰ আৰ্হিয়ে প্ৰভাৱতকৈ মূলসুঁতিৰ মাধ্যমৰ গাঁথনিগত প্রশ্নৰ বাবে সংবাদ মাধ্যম আৰু যোগাযোগ অধ্যয়নৰ ক্ষেত্ৰত খুব কম মনোযোগ লাভ কৰিছে। মিডিয়াৰ এই ৱাচডগ ভূমিকা বজাৰ আদৰ্শ লৈ স্থানান্তৰিত হৈছিল। এইকাৰণে চমস্কি আৰু হাৰমেনে আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ উদাৰ গণতন্ত্ৰক আয়ন কৰাৰ আঁৰৰ আদৰ্শটো এনেদৰে উন্মোচন কৰে, “এইটো বজাৰৰ অলৌকিকতা” (ৰেগানে স্পষ্টকৈ কোৱাৰ দৰে) পুঁজিবাদৰ বিজয় আৰু ব্যক্তিগতকৰণ আৰু বজাৰ শাসনৰ প্ৰতি আগ্ৰহ থকা লোকসকলৰ বৰ্ধিত শক্তিৰ ওপৰত বিশ্বাসৰ বৃহত্তৰ আদর্শগত শক্তিৰ দ্বাৰা সহজে পূৰণ কৰা হয়, অন্ততঃ অভিজাত সকলৰ মাজত বজাবৰ আদৰ্শৰ দখল শক্তিশালী কৰিছে আৰু সেয়েহে সাংবাদিকতাই (আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত) এই আদৰ্শক আভ্যন্তৰীণ কৰি তুলিছে।
সেই দেশৰ এই সত্য আৰু পৰিস্থিতি যিয়েই নহওক, প্ৰচাৰ আৰ্হিয়ে স্পষ্টভাৱে সংবাদ মাধ্যমৰ প্ৰদৰ্শনক প্রতিনিধিত্ব কৰে।
২২। ৰোজা লুক্সেমবার্গৰ শ্রমিক আন্দোলন সম্পর্কে আলোচনা কৰা। (Discuss the labor movement of Rosa Luxembourg.)
উত্তৰঃ ৰোজা লুক্সেমবার্গে কেৱল ভৱিষ্যতৰ সামাজিক প্ৰণালী হিচাপে সামাজিকতাৰ বিষয়ে খুব কমেই লিখিছিল, যিয়ে পুঁজিবাদী নমুনাৰ সলনি কৰিব। কিন্তু তাইৰ বাবে যিটো অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ আছিল সেইটো আছিল এই লক্ষ্যৰ যাত্ৰা বৰ্তমানৰ সামাজিক বাস্তৱতাৰ অসামর্থবান বিৰোধৰ পৰা উপায় বিচাৰি পোৱাৰ সমগ্ৰ প্ৰক্ৰিয়া। তেখেতৰ দৃষ্টিত ইয়াৰ বাবে এটা প্রয়োজনীয়তা আছিল শ্রমিক শ্ৰেণীৰ সামাজিক স্থিতি আৰু আধুনিক শ্রমিক আন্দোলনেই অনুপ্রাণিত কৰিছিল, যিটো ইয়াৰ বহু বছৰৰ সন্ধান আৰু অগণিত শ্রমিকৰ ক্ষতিৰ পিছত হৈছিল। অৱশ্যে পশ্চিম ইউৰোপত সামাজিক গণতান্ত্রিক নেতৃত্বত শ্রমিক আন্দোলনত এই ধাৰণাটো ক্রমান্বয়ে বিয়পিছিল। সংসদীয় সংখ্যা গৰিষ্ঠতা প্রাপ্ত কৰাৰ জৰিয়তে সামাজিকতা প্ৰৱৰ্তন কৰিব পাৰি আৰু ১৮০০ ৰ বছৰৰ বিপ্লবী বেৰিকেডৰ ওপৰত বীৰেযুদ্ধ এক ৰক্তাক্ত যুগৰ আছিল যিটো অতীতত দৃঢ়ভাৱে আছিল।
ৰোজা লুক্সেমবার্গৰ বাবেও সামাজিকতাৰ পথটোৱে আছিল, যাৰ দ্বাৰা তেওঁক স্পষ্ট সংখ্যা গৰিষ্ঠতাৰ প্ৰয়োজন হৈছিল। বহুতো সময়ত তেওঁ বাৰে বাৰে জোৰ দিছিল যে সংখ্যাগৰিষ্ঠহীন সামাজিকতা অসম্ভব। আনকি পুৰণি সামজিক ব্যবস্থাৰ পৰা উপায় বিচাৰি পোৱাৰ পথটোও এক হ’ব লাগিব য’ত সংখ্যা গৰিষ্ঠতাৰ অনিশ্চিত সমর্থন আছিল।
২৩। ৰোজা লুক্সেমবার্গৰ সমাজতান্ত্ৰিক নাৰীবাদৰ বিষয়ে বহলাই আলোচনা কৰা। (Discuss about Rosa Lumberg’s socialist feminism in detail.)
উত্তৰঃ ৰোজা লুক্সেমবার্গক কেবাজনে দ্য ম্যাচ ষ্টাইক এণ্ড ৰিফৰ্ম বা ৰেভোলিউচনৰ উজ্জ্বল পত্ৰ-পত্ৰিকাৰ লেখিকা হিচাপে জানে। লুক্সেমবার্গে চ’চিয়েল ডেমোক্রেটচৰ বিখ্যাত নেতাৰ আৰু লেনিনৰ লগত বিতৰ্ক কৰিছিল। সম্ভৱত তেওঁলোকে তাত্ত্বিক কার্যসমূহ জানিবলৈ ৰাখে ৰাজধানীৰ একিউমুলেচনৰ দ্বাৰা । ইয়াৰ শক্তিশালী দাবীৰ লগত যে পুঁজিবাদী যোগান উভয়ই নিৰ্ভৰ কৰে ন-ন পুঁজিবাদী সম্পৰ্কৰ ওপৰত।
ৰোজা লুক্সেমবার্গ হ’ল প্ৰণালীৰ প্ৰকৃতি বুজিবলৈ আৰু ইয়াক সলনি কৰাৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ দুয়োটা প্ৰতিশ্ৰুতিৰ বাবে নাৰীবাদীসকলৰ বাবে এক আদর্শ। অৱশ্যেই তেওঁৰ জীৱন নাৰীবাদীসকলৰ বাবে অনুপ্ৰেৰণাদায়ক আছিল। নাৰী কোন আৰু তেওঁলোকে কি কৰা উচিত সেয়া লৈ ৰাজনৈতিক আৰু ব্যক্তিগত জীৱন অনুসৰণ কৰা হৈছিল। যৌন নৈতিকতাৰ বুর্জোয়া মানদণ্ডসমূহ প্রত্যাখ্যান কৰা তেওঁৰ আগ্ৰহী প্ৰেমৰ বিষয় আছিল। লুক্সেমবার্গৰ ব্যক্তিত্ব আৰু ব্যক্তিগত জীৱনৰ লগতে তেওঁৰ ৰাজনৈতিক চিন্তাভাবনা হৈছে এক দুর্দান্ত উৎস।
পুঁজিবাদৰ ক্ষেত্ৰত নাৰীৰ অৱস্থান বুজোৱাত তাত্ত্বিক আৰু ৰাজনৈতিকভাবে লিংগবাদ আৰু পুঁজিবাদ কেনেদৰে সম্পর্কিত সেই বিষয়ে লুক্সেমবার্গে আলোচনা কৰিছে। কোনো কেনোৰ মতে ৰোজা লুক্সেমবার্গ নাৰীবাদী নহয় কাৰণ লিংগ আৰু পুঁজিবাদৰ প্ৰতি তেওঁৰ দৃষ্টিভংগীক জাতীয় মুক্তি সম্পর্কিত দৃষ্টিভংগীৰ লগত সমান কৰি দেখা যায়। ইয়াৰ উপৰিও তেওঁ ইহুদি আছিল আৰু পোলেণ্ডৰ বাবে জাতীয় মুক্তিৰ সংগ্ৰামত যথেষ্ট আগ্রহী আছিল। তেওঁ ভাবিছিল যে পুঁজিবাদৰ অধীনত প্ৰকৃত জাতীয় মুক্তি অসম্ভৱ আৰু সেইবাবে তাৰ মনোনিৱেশ আছিল পুঁজিবাদৰ বিৰুদ্ধে শ্রমিক শ্ৰেণীৰ আন্দোলন গঢ়ি তোলা।
লুক্সেমবার্গে মহিলা আন্দোলনত সক্ৰিয় নাছিল আৰু ইয়েই প্ৰমাণ কৰে যে তেওঁ নাৰীবাদী আছিল, আনকি তেওঁ নাৰাৰ বিষয়ত আগ্ৰহী নাছিল। কার্যৰ কেন্দ্ৰীয় নহয় এনে বিষয় সম্পর্কে চিন্তা কৰা উচিত। নাৰীৰ প্ৰতি তেওঁৰ আগ্ৰহৰ প্ৰাথমিক ক্ষেত্ৰ নাছিল, তেনেহ’লে কি কাৰণে থাকিব লাগে। লুক্সেমবার্গৰ নাৰীবাদৰ এটা উত্তৰাধিকাৰী আছে আৰু যেতিয়া আমি এই চিন্তা কৰো তেতিয়া কেৱল নাৰী আৰু লিংগ সম্পর্কিত লিখাত মনোনিৱেশ কৰাৰ কোনো কাৰণ দেখিবলৈ নাপাওঁ। সমাজতন্ত্রৰ প্ৰতি তেওঁৰ নিখুঁত প্রতিশ্রুতি, চ’চিয়েল ডেমোক্রেট নেতাৰ লগত, লেনিনৰ লগত আৰু পত্রিকাসমূহত, বিশেষত দ্য ম্যাস ষ্টাইক উভয়ই তেওঁৰ বিতৰ্কৰ প্ৰকাশ হৈছিল, য’ত তেওঁ অভিজ্ঞতা আৰু সক্ষমতা বিকাশৰ বাবে জনগণৰ আত্ম-তৎপৰতাৰ গুৰুত্বক জোৰ দি কৈছিল— “আটাইতকৈ মূল্যবান, কিয়নো স্থায়ী, এই তীব্ৰ প্রবাহটি হৈছে মানসিক বুদ্ধিজীৱী সৰ্বহাৰা শ্ৰেণীৰ সাংস্কৃতিক বিকাশ”। এই অৱস্থানসমূহেই আমাক তেওঁৰ প্ৰতি আকৃষ্ট কৰিছিল আৰু কোনো ৰাজনৈতিক ক্ষেত্র নাই য’ত এইটো মৌলিক নহয়। এয়াই হৈছে নাৰীবাদৰ পক্ষে তেওঁৰ উত্তৰাধিকাৰৰ এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ।
সমস্ত সমাজতান্ত্ৰিক নাৰীবাদীসকলে শ্ৰেণীবৰ্গক মহিলাৰ জীৱনৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হিচাপে দেখিছে, তথাপি একে সময়ত কোনেও যৌন বা জাতিগত নির্যাতনক অর্থনৈতিক শোষণত হ্রাস কৰিব নোৱাৰে। আমি সকলোৱে আমাৰ জীৱনৰ এই দিশসমূহক অবিচ্ছেদ্য আৰু নিয়মতান্ত্রিক হিচাপে দেখা পাওঁ। এই অৱস্থানৰ বাবে ‘চাৰিচাৰিত্ব’ শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। লুক্সেমবার্গে এই দৃষ্টিকোণক ধৰি ৰাখিছিল কাৰণ তেওঁ কিছুমান নিপীড়নক স্বীকৃতি দিছিল যি সমস্ত নাৰী আৰু অন্যান্যসকলৰ দ্বাৰা শ্ৰেণী আৰু জাতি অনুসৰি সাধাৰণ আছিল। এয়া আছিল শ্রমজীবী নাৰীসকলৰ বিশেষ চাহিদা, যি লুক্সেমবার্গৰ অগ্ৰাধিকাৰ আছিল, কিন্তু তেওঁ এনেধৰণৰ অৱস্থানসমূহক সমৰ্থন কৰিছিল যি কেৱল বুৰ্জোৱা দাবী হিচাপে দেখা যায়; যেনে— নাৰীৰ ভোটাধিকাৰ আৰু নাৰীৰ প্ৰতি বৈষম্যমূলক সকলো আইনক সমাপ্ত কৰাৰ ঘটনা। লুক্সেমবার্গে নীতিগত বিষয় আৰু বাস্তৱবাদী ৰাজনৈতিক কাৰণত উভয় ক্ষেত্রতেই এই সর্বজনীন আইন অধিকাৰৰ পক্ষত আছিল।
