ধনিয়া হৈছে ঔষধী গুণবিশিষ্ট এবিধ সুগন্ধী ভেষজ। ই হৈছে ‘Apiaceae’ উদ্ভিদ পৰিয়ালৰ এক বাৰ্ষিক ভেষজ। ইয়াৰ পাতবোৰ সুগন্ধী আৰু আকৃতিত পৰিৱৰ্তনশীল, আৰু ফুলৰ কাণ্ডবোৰত ক্ষীণ হয়। ই এক কোমল, চুলি বিহীন উদ্ভিদ। ফুলবোৰ সৰু বগা বা অতি শেঁতা গুলপীয়া ৰঙৰ হয়। উদ্ভিদে এটা ডিম্বাকৃতিৰ ফল প্ৰস্তুত কৰে যি হালধীয়া-মুগা ৰঙৰ আৰু ইয়াত দুটা বীজ থাকে। ফলবোৰত মৃদু সুবাস থাকে। ধনিয়া হৈছে এক বাৰ্ষিক উদ্ভিদ, কেৱল এটা বৰ্ধিত ঋতুত জীয়াই থাকে আৰু ৫০ চেমি (১৯.৭ ইঞ্চি) পৰ্যন্ত বৃদ্ধি হয়।ধনিয়া দক্ষিণ ইউৰোপ আৰু উত্তৰ আফ্ৰিকাৰ পৰা দক্ষিণ-পশ্চিম এছিয়ালৈকে বিস্তৃত অঞ্চলৰ স্থানীয়। ভেষজবিধৰ ইয়াৰ ৰন্ধন প্ৰণালীৰ ব্যৱহাৰৰ বাবে বিশ্বব্যাপী বহু ঠাইত ব্যাপকভাৱে খেতি কৰা হয়। ধনিয়া পাত হৈছে ভিটামিন এ আৰু ভিটামিন চি-ৰ এক উৎকৃষ্ট উৎস। এই পুষ্টিবোৰৰ লগতে, ধনিয়া পাতৰ প্ৰতিটো পৰিৱেশনত আহাৰৰ আঁহ, লো, মেঙ্গানিজ, কেলচিয়াম, ভিটামিন-কে, ফছফৰাছ আদিৰ দৰে পুষ্টিৰ উৎস। ধনিয়া সেৱন কৰিলে সমগ্ৰ শৰীৰৰ বাবে একাধিক লাভালাভ হ’ব পাৰে। তেজত শৰ্কৰাৰ স্তৰ হ্ৰাস কৰাৰ পৰা ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰালৈকে, চুলি পুনৰুজ্জীৱিত কৰাৰ পৰা ছাল পৰিষ্কাৰ কৰালৈকে, ধনিয়াৰ সাম্ভাব্য স্বাস্থ্য লাভালাভ অন্তহীন। এই প্ৰৱন্ধটিত ধনিয়াৰ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় উপকাৰিতাৰ Health Benefits of Coriander বিষয়ে সাম্যক তথ্য বৰ্ণনা কৰা হৈছে।
Read also: Gut Health: Top 6 Herbs for Optimal Digestion
১০০ গ্ৰাম ধনিয়াৰ পুষ্টিৰ মূল্য | Nutritional Value of per 100g of Coriander
- Energy: 95 kJ (23 kcal)
- Carbohydrates: 3.67 g
- Sugars: 0.87
- Dietary fiber: 2.8 g
- Fat: 0.52 g
- Protein: 2.13 g
Vitamin
- Vitamin A: 337 μg
- Beta-Carotene: 3930 μg
- Lutein zeaxanthin: 865 μg
- Thiamine (B1): 0.067 mg
- Riboflavin (B2): 0.162 mg
- Niacin (B3): 1.114 mg
- Pantothenic acid (B5): 0.57 mg
- Vitamin B6: 0.149 mg
- Folate (B9): 62 μg
- Vitamin C: 27 mg
- Vitamin E: 2.5 mg
- Vitamin K: 310 μg
Minerals
- Calcium: 67 mg
- Iron: 1.77 mg
- Magnesium: 26 mg
- Manganese: 0.426 mg
- Phosphorus: 48 mg
- Potassium: 521 mg
- Sodium: 46 mg
- Zinc: 0.5 mg
Other constituents
- Water: 92.21 g
ধনিয়াৰ ভিন্ন আঞ্চলিক নাম | Different Regional Names of Coriander
- ইংৰাজী ভাষাত: Cilantro, Coriander Leaves
- তামিল ভাষাত: Kothamalli Ilai / Malli Ilai
- মালায়ালম ভাষাত: Kothamalli Ila / Malli Ila
- তেলুগু ভাষাত: Kothamalli Kooraku
- কান্নাড়াভাষাত: Kottambari Soppu
- হিন্দী ভাষাত: Hara Dhania Ke Patte / Dhania Patha
- বাংলা ভাষাত: Dhonay Patha
- গুজৰাটী ভাষাত: Kothmir / Dhana
- মাৰাঠী ভাষাত: Kothimbir
- উৰিয়া ভাষাত: Dhania Patra
- পাঞ্জাৱী ভাষাত: Hara Dhania
ধনিয়াৰ জীৱবৈজ্ঞানিক শ্ৰেণীবিভাজন | Scientific Classification of Coriander Coriandrum
- Kingdom: Plantae
- Clade: Tracheophytes
- Clade: Angiosperms
- Clade: Eudicots
- Clade: Asterids
- Order: Apiales
- Family: Apiaceae
- Genus: Coriandrum
- Species: C. sativum
- Scientific name: Coriandrum sativum
ধনিয়াৰ স্বাস্থ্যজনিত লাভালাভ | Health Benefits of Coriander
১. স্বাস্থ্যকৰ দৃষ্টিশক্তি বৃদ্ধি কৰে (Improves Vision)
ধনিয়া পাতত ভিটামিন চি, ভিটামিন ই আৰু কেৰোটিনইড শ্ৰেণীৰ এণ্টিঅক্সিডেণ্টৰ উপৰিও যথেষ্ট পৰিমাণৰ ভিটামিন এ থাকে, যি দৃষ্টিশক্তি উন্নত কৰে। এইবোৰ Conjunctivitis আৰু macular আৰু বয়স-সম্পৰ্কীয় দৃষ্টিশক্তিৰ ক্ষয়কাৰী বিকাৰ নিৰাময় কৰাতো কাৰ্যকৰী।
২. ডায়েবেটিছৰ লক্ষণবোৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰে (Manages Diabetes Symptoms)
ধনিয়া পাতত আহাৰৰ আঁহ আৰু প্ৰ’টিনে ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰে। কিছু নেমু আৰু মৌৰ সৈতে এগিলাচ ধনিয়াৰ ৰস খালে ভোক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰে, ওজন হ্ৰাস কৰিব পাৰে আৰু ডায়েবেটিক লক্ষণবোৰ হ্ৰাস কৰিব পাৰে।
৩. যকৃতৰ বিকাৰৰ চিকিৎসা কৰে (Treats Liver Dysfunction)
ধনিয়া পাত ক্ষাৰ আৰু ফ্লেভোনইডেৰে সমৃদ্ধ, সেয়ে ই যকৃতৰ ৰোগ যেনে- জণ্ডিচ আৰু পিত্তৰ বিকাৰ নিৰাময় কৰাত সহায় কৰে। তদুপৰি, এইবোৰে উপযোগী Hepatoprotective বৈশিষ্ট্য প্ৰদান কৰে, যকৃতৰ কাৰ্যক্ষমতা বৃদ্ধি কৰে আৰু বৃক্কৰ জৰিয়তে শৰীৰৰ পৰা বিষাক্ত পদাৰ্থবোৰ সঠিকভাৱে নিষ্কাশন কৰা নিশ্চিত কৰে।
৪. হাড়ৰ ঘনত্ব বৃ্দ্ধি কৰে (Fortifies Bone Density)
ধনিয়া পাতবোৰত খনিজ পদাৰ্থ সমৃদ্ধ কৰা সংযোজক কলাৰ উদাৰ পৰিমাণ থাকে, যেনে কেলচিয়াম, মেগনেছিয়াম, আৰু ফছফৰাছ। দাইল আৰু চালাডত এই পাতবোৰ খোৱাটোৱে হাড়ৰ ঘনত্ব যথেষ্ট বৃদ্ধি কৰে আৰু আৰ্থ্ৰাইটিছ আৰু অষ্টিওপোৰোচিছত বিষোৱা গাঁঠিবোৰ শান্ত কৰে।
৫. পেটৰ সমস্যাৰ প্ৰতিকাৰ (Remedies Stomach Problems)
ধনিয়া পাতত থকা এন্থোচাইনিনে প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী গুণাগুণ সক্ষম কৰে, যি পাকস্থলীৰ আলচাৰ আৰু বদহজম নিৰাময়ত সহায় কৰে। তদুপৰি, ধনিয়া পাত খোৱাৰ ফলত গেষ্ট্ৰিক শ্লেষ্মা নিঃসৰণৰ স্তৰ বৃদ্ধি হয়, যি পাকস্থলীৰ বেৰবোৰক শক্তিশালী এচিডৰ পৰা ৰক্ষা কৰে, যাৰ ফলত অন্ত্ৰৰ স্বাস্থ্য বৃদ্ধি হয়।
৬. বেয়া কলেষ্টেৰল হ্ৰাস (Lower Bad Cholesterol)
আজিৰ জীৱনশৈলীত, প্ৰতিজন তৃতীয় ব্যক্তি উচ্চ কলেষ্টেৰলৰ সমস্যাত ভুগি আছে। ধনিয়া পাত নিয়মীয়াকৈ খোৱাটোৱে LDL (Bad) কলেষ্টেৰল হ্ৰাস কৰাত আৰু HDL (Good) কলেষ্টেৰল উন্নত কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
৭. ছালৰ স্বাস্থ্যবৃদ্ধি কৰিব পাৰে (May promote Skin Health)
লো, ভিটামিন ই আৰু ভিটামিন এ-ৰ এক শক্তিক্ষেত্ৰ হোৱাৰ বাবে, ই ছালৰ ক্ষতি কৰিব পৰা মুক্ত ৰেডিকেলৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়ে। ধনিয়াৰ অতিৰিক্ত তেল শোষণ কৰাৰ ক্ষমতাৰ বাবে তেলেতীয়া ছালৰ প্ৰতিকাৰ হিচাপেও কাম কৰে। ই এক এণ্টিমাইক্ৰোবাইল, এণ্টিচেপ্টিক আৰু এণ্টিফাংগাল এজেণ্ট যি ছালক শান্ত আৰু শীতল কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
৮. ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা সমৰ্থন কৰে (Supports Immunity)
ধনিয়া পাত ভিটামিন চি আৰু ভিটামিন ই সমৃদ্ধ আৰু ভিটামিন এ-ৰ সৈতে এই দুয়োটা পুষ্টিয়ে আপোনাৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালী ক্ৰমান্বয়ে উন্নত কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। ভিটামিন চি-য়ে শ্বেত ৰক্ত কণিকাবোৰক কাৰ্যকৰীভাৱে কাম কৰাব পাৰে আৰু লো শোষণত সহায় কৰিব পাৰে।
৯. মুক্ত ৰেডিকেলৰ সৈতে যুঁজ দিয়ে (Fights against Free Radicals)
ধনিয়া এণ্টিঅক্সিডেণ্টেৰে পৰিপূৰ্ণ, যি আপোনাৰ শৰীৰত মুক্ত ৰেডিকেলৰ সৈতে যুঁজ দিয়াৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ। মুক্ত ৰেডিকেল হৈছে ঢিলা অক্সিজেন অণু যি আপোনাৰ কোষবোৰ ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত কৰ্কট ৰোগ, হৃদৰোগ আৰু অধিক হ’ব পাৰে। ধনিয়াৰ এণ্টিঅক্সিডেণ্টে আপোনাৰ শৰীৰৰ পৰা মুক্ত ৰেডিকেল আঁতৰ কৰাত সহায় কৰে, আপোনাৰ কিছুমান কৰ্কট ৰোগৰ আশংকা হ্ৰাস কৰে আৰু আনকি বয়স বৃদ্ধিৰ লক্ষণো হ্ৰাস কৰে।
১০. মস্তিষ্কৰ কাৰ্যক্ষমতা উন্নত কৰে (Improves Brain Functioning)
Parkinson, Alzheimer’s আৰু multiple sclerosis দৰে মস্তিষ্কৰ ৰোগবোৰ প্ৰদাহৰ সৈতে সম্পৰ্কিত। এন্থোচাইনিনৰ ফলত ধনিয়াৰ প্ৰদাহ-প্ৰতিৰোধী গুণাগুণে এই ৰোগবোৰৰ বিৰুদ্ধে সুৰক্ষা দিব পাৰে।
ধনিয়াৰ ব্যৱহাৰ | Uses of Coriander
ধনিয়া প্ৰায়ে স্পেনিছ, মেক্সিকান, লেটিন আৰু ভাৰতীয় ৰন্ধনপ্ৰণালীত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ই মচলা ৰব, মেৰিনেড, জলকীয়া, চছ, চুপ আৰু তৰকাৰী, চাটনিৰ এক সচৰাচৰ উপাদান।ধনিয়া উদ্ভিদৰ পাতবোৰ ভাৰতীয় ৰন্ধনৰ এক অপৰিহাৰ্য অংশ, সেয়ে চুপ, চালাড, ৰচম, তৰকাৰী আৰু দাইলত সুগন্ধী ধনিয়াপাত যোগদি ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
ধনিয়াৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া | Side Effects of Coriander
ধনিয়া খাদ্যৰ পৰিমাণত সুৰক্ষিত আৰু সম্ভৱতঃ বেছিভাগ লোকৰ বাবে সুৰক্ষিত যেতিয়া উপযুক্ত ঔষধি পৰিমাণত মুখেৰে গ্ৰহণ কৰা হয়। যেতিয়া উশাহত লোৱা হয়, ধনিয়াই এলাৰ্জিক প্ৰতিক্ৰিয়া সৃষ্টি কৰিব পাৰে। এনে প্ৰতিক্ৰিয়াৰ লক্ষণবোৰৰ ভিতৰত থাকিব পাৰে হাপানি, নাক ফুলা, মধুচক্র, বা মুখৰ ভিতৰত ফুলা। কিছুমান লোকৰ ক্ষেত্ৰত যেতিয়া ধনিয়া ছালৰ সংস্পৰ্শলৈ আহে, ই ছালৰ জ্বলা-পোৰা আৰু প্ৰদাহ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।
বিশেষ সাৱধানতা আৰু সতৰ্কবাণী | Special Precaution and Warning
- গৰ্ভধাৰণ আৰু স্তন্যপান (Pregnancy and breastfeeding): যদি আপুনি গৰ্ভৱতী বা স্তন্যপান কৰায় তেনেহ’লে ধনিয়া গ্ৰহণ কৰাৰ সুৰক্ষাৰ বিষয়ে পৰ্যাপ্ত নিৰ্ভৰযোগ্য তথ্য নাই। সুৰক্ষিত ফালে থাকিব আৰু অত্যাধিক ব্যৱহাৰ পৰিহাৰ কৰিব।
- এলাৰ্জি (Allergy): যি সকল লোকৰ mug wort, aniseed, caraway, fennel, dill আৰু তেনেধৰণৰ উদ্ভিদৰ প্ৰতি এলাৰ্জিক প্ৰতিক্ৰিয়া হয় তেওঁলোকৰ ধনিয়াৰ প্ৰতিও এলাৰ্জিক প্ৰতিক্ৰিয়া হ’ব পাৰে।
- মধুমেহ(Diabetes): ধনিয়াই ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ হ্ৰাস কৰিব পাৰে। যদি আপোনাৰ ডায়েবেটিচ আছে আৰু ধনিয়া গ্ৰহণ কৰে, আপোনাৰ ৰক্ত শৰ্কৰাৰ স্তৰ নিবিড়ভাৱে নিৰীক্ষণ কৰক।
- নিম্ন ৰক্তচাপ (Low blood pressure): ধনিয়াই ৰক্তচাপ হ্ৰাস কৰিব পাৰে। ইয়াৰ ফলত নিম্ন ৰক্তচাপ থকা লোকৰ ৰক্তচাপ হ্ৰাস হ’ব পাৰে। যদি আপোনাৰ ৰক্তচাপ কম হয় বা আপোনাৰ ৰক্তচাপ হ্ৰাস কৰিবলৈ ঔষধ গ্ৰহণ কৰে তেন্তে ধনিয়া সেৱনৰ আগতে আপোনাৰ ডাক্তৰৰ সৈতে আলোচনা কৰিব।
- অস্ত্ৰোপ্ৰচাৰ (Surgery): ধনিয়াই ৰক্ত শৰ্কৰা হ্ৰাস কৰিব পাৰে। কিছু চিন্তাকৰ বিষয় আছে যে ই অস্ত্ৰোপচাৰৰ সময়ত ৰক্ত শৰ্কৰা নিয়ন্ত্ৰণত হস্তক্ষেপ কৰিব পাৰে। এক নিৰ্ধাৰিত অস্ত্ৰোপচাৰৰ কমেও ২ সপ্তাহ আগতে ধনিয়াৰ সেৱন বন্ধ কৰিবলৈ পৰামৰ্শ দিয়া হয়।
ধনিয়াৰ উপকাৰিতা Health Benefits of Coriander আৰু অপকাৰীতা সমূহলৈ লক্ষ্য ৰাখি ইয়াক নিয়মীয়াকৈ সঠিক পৰিমাণত ব্যৱহাৰ কৰা উচিত কিয়নো যিকোনো সামগ্ৰীৰে অত্যাধিক ব্যৱহাৰে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে। ওপৰত উল্লেখ কৰা সমূহ কেৱল লোক সমাজত প্ৰচলিত ব্যৱহাৰৰ আধাৰত সাধাৰণ জ্ঞানাৰ্থে যোগান ধৰা তথ্য। ঔষধীয় ৰোগ নিৰাময়ত ঔষধী ক্ষেত্ৰত ধনিয়াৰ ব্যৱহাৰ কৰাৰ আগত চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ লোৱাটো বাঞ্ছনীয়।
সামৰণী | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিৰ দ্বাৰা আপোনালোকে নিশ্চয় ধনিয়াৰ উপকাৰিতাৰ Health Benefits of Coriander সম্বন্ধে এক সাম্যক পৰিচয় পালে।ধনিয়াৰ উপকাৰিতা Health Benefits of Coriander, ব্যৱহাৰ, উপাদান, ভিন্ন ভাষিক নাম, অপকাৰীতা তথা অনান্য গুণাগুণৰ বিষয়ে জানিবলৈ পালে। আশা কৰোঁ উক্ত প্ৰৱন্ধটিত উল্লেখ থকা তথ্য সমূহে আপোনালোকক বিভিন্ন ধৰণৰ সমস্যাত ভিন্ন ধৰণে উপকৃত কৰিব। ধন্যবাদ।
FAQ
প্ৰশ্ন: ধনিয়াৰ বাবে আটাইতকৈ সচৰাচৰ ব্যৱহাৰ কি?
উঃ- ধনিয়া প্ৰায়ে স্পেনিছ, মেক্সিকান, লেটিন আৰু ভাৰতীয় ৰন্ধন প্ৰণালীত ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ই মচলা, মেৰিনেড, জলকীয়া, চছ, চুপ আৰু তৰকাৰীৰ এক সচৰাচৰ উপাদান।
প্ৰশ্ন: আটাইতকৈ ডাঙৰ ধনিয়া উৎপাদক কোন?
উঃ- ভাৰত হৈছে আটাইতকৈ ডাঙৰ ধনিয়াৰ উৎপাদক।
প্ৰশ্ন: ধনিয়াৰ বিশেষত্ব কি?
উঃ- ধনিয়া হৈছে আহাৰৰ আঁহ, মেঙ্গানিজ, লো আৰু মেগনেছিয়ামৰ এক আশ্চৰ্যকৰ উৎস। ইয়াৰ উপৰিও, ধনিয়া পাতত ভিটামিন চি, ভিটামিন কে আৰু প্ৰ’টিন থাকে। সেইবোৰত কম পৰিমাণৰ কেলচিয়াম, ফছফৰাছ, পটাছিয়াম, থিয়ামিন, নিয়াচিন আৰু কেৰোটিন থাকে।
প্ৰশ্ন: ধনিয়াৰ বৈজ্ঞানিক নাম কি?
উঃ- ধনিয়াৰ বৈজ্ঞানিক নাম হৈছে- ‘Coriandrum sativum’।
প্ৰশ্ন: ধনিয়া বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে কি পৰিস্থিতিৰ প্ৰয়োজন?
উঃ- ধনিয়া বৰ্ধিত পৰিস্থিতি: ধনিয়া গজাৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ উপায় হৈছে ভালদৰে নিষ্কাশিত মাটিত, সঘনাই পানী দিয়া আৰু পৰ্যাপ্ত সাৰ, প্ৰচুৰ সূৰ্যৰ পোহৰ আৰু দিনটোৰ আটাইতকৈ গৰম সময়ত অলপ ছাঁ।
Read also: Health Benefits of Herbal Tea | ভেষজ চাহৰ উপকাৰিতা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
