Class 12 Logic And Philosophy Chapter – 5 বাস্তৱবাদ: সৰল আৰু বৈজ্ঞানিক – সমাধান The answer to each chapter is provided in the list so that you can easily browse throughout different chapter Assam Board Class 12 Logic And Philosophy Chapter – 5 বাস্তৱবাদ: সৰল আৰু বৈজ্ঞানিক – সমাধান and select needs one.
Class 12 Logic And Philosophy Chapter – 5 বাস্তৱবাদ: সৰল আৰু বৈজ্ঞানিক
Also, you can read SCERT book online in these sections Solutions by Expert Teachers as per SCERT (CBSE) Book guidelines. These solutions are part of SCERT All Subject Solutions. Here we have given Assam Board Class 12 Logic And Philosophy Chapter – 5 বাস্তৱবাদ: সৰল আৰু বৈজ্ঞানিক – সমাধান Solutions for All Subject, You can practice these here…
বাস্তৱবাদ : সৰল আৰু বৈজ্ঞানিক
পাঠ: ৫
অতি চমু প্রশ্নোত্তৰ ( মূল্যাংক -১ )
প্রশ্ন ১। সৰল বাস্তৱবাদ মতে সকলাে …………. ৰ সৈতে জ্ঞান বস্তুৰ অস্তিত্ব হ’ল সচেতন মনৰ স্বতন্ত্রতা ।
উত্তৰঃ সৰল বাস্তৱবাদ মতে সকলাে মনৰ ৰ সৈতে জ্ঞান বস্তুৰ অস্তিত্ব হ’ল সচেতন মনৰ স্বতন্ত্রতা ।
প্রশ্ন ২। সৰল বাস্তৱবাদ অনুসৰি জ্ঞাতা আৰু জ্ঞেয়ৰ মাজৰ সম্পর্ক হ’ল …………. ।
উত্তৰঃ সৰল বাস্তৱবাদ অনুসৰি জ্ঞাতা আৰু জ্ঞেয়ৰ মাজৰ সম্পৰ্কটো হ’ল প্রত্যক্ষ ।
প্রশ্ন ৩। সৰল বাস্তববাদে ভুল ব্যাখ্যা কৰিব নােৱাৰে । তুমি মানি লােৱানে ?
উত্তৰঃ মই মানি নলওঁ যে সৰল বাস্তৱবাদে ভুল ব্যাখ্যা কৰিব নােৱাৰে ।” কাৰণ সৰল বাস্তৱবাদ মতে হয় যদিও ই গ্রহণযােগ্য নহয় ।
প্রশ্ন ৪। বৈজ্ঞানিক বাস্তৱবাদৰ প্রতিষ্ঠাতা কোন ?
উত্তৰঃ বৈজ্ঞানিক বাস্তৱবাদৰ প্রতিষ্ঠাতা হ’ল জন লক ।
প্রশ্ন ৫। বৈজ্ঞানিক বাস্তৱবাদৰ মতে বস্তুৰ সকলাে গুণ………… নহয় ।
উত্তৰঃ বৈজ্ঞানিক বাস্তৱবাদৰ মতে বস্তুৰ সকলাে গুণ মননিৰপেক্ষ নহয় ।
প্রশ্ন ৬। ” Essay concerning Human Understanding ‘ ৰ লেখক কোন ?
উত্তৰঃ ” Essay concerning Human Understanding ‘ ৰ লেখক হ’ল- জন লক ।
চমু প্রশ্নোত্তৰ ( মূল্যাংক -২ / ৩ )
প্রশ্ন ১। সৰল বাস্তৱবাদ কি ?
উত্তৰঃ সৰল বাস্তৱবাদ অনুসৰি বাস্তৱ জগতৰ অস্তিত্ব আছে । ইন্দ্রিয় অভিজ্ঞতাৰ পৰা বাস্তৱজগতৰ জ্ঞান লাভ কৰিব পাৰি । বস্তুবােৰ আমি যিদৰে প্রত্যক্ষ কৰো সেই দৰেই থাকে । বস্তুৰ অস্তিত্ব মনে জনা বা নজনাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ নকৰে । অর্থাৎ বস্তুৰ অস্তিত্ব মন নিৰ্ভৰশীল নহয় । বস্তুৰ সকলাে গুণ মনৰ পৰা স্বতন্ত্রভাৱে বস্তুত থাকে ।
প্রশ্ন ২। বৈজ্ঞানিক বাস্তৱবাদৰ সংজ্ঞা দিয়া ।
উত্তৰঃ এই মতবাদ অনুসৰি বস্তুৰ স্বতন্ত্র অস্তিত্ব আছে । কিছুমান গুণ বস্তুত থাকে আৰু কিছুমান গুণ ব্যক্তিৰ মনত থাকে । ব্যক্তি মনৰ জ্ঞান বা চেতনাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিহে সেই গুণবােৰ বৰ্তি থাকে । প্রখ্যাত ব্রিটিছ দার্শনিক জন লক এই মতবাদ প্রধান প্রবর্তক ।
প্রশ্ন ৩। প্রাথমিক গুণবােৰ কি কি ?
উত্তৰঃ যিবােৰ গুণ প্রত্যক্ষৰ পৰা স্বতন্ত্র আৰু বস্তুত থাকে তাকেই প্রাথমিক গুণ বােলে । বস্তুৰ আকাৰ , আয়তন , গঠন , ওজন আদি প্রাথমিক গুণ ।
প্রশ্ন ৪। গৌণ গুণবােৰ কি কি ?
উত্তৰঃ যিবােৰ প্রত্যক্ষৰ পৰা স্বতন্ত্র নহয় আৰু কেৱল আমাৰ মনত ধাৰণা বা প্রত্যয়হে মাথােন সেইবােৰক গৌণ গুণ বােলে । যেনে – ৰং , গােন্ধ , স্বাদ ইত্যাদি ।
প্রশ্ন ৫। সৰল বাস্তৱবাদে ভুল ব্যাখ্যা কৰিব নােৱাৰে কিয় ?
উত্তৰঃ সৰল বাস্তৱবাদে ভুল বা ভ্ৰান্তিৰ ব্যাখ্যা কৰিব নােৱাৰে । আমাৰ দৈনন্দিন জীৱনত কোনাে বস্তুক শুদ্ধকৈ সদায় প্রত্যক্ষ নকৰোঁ । যেনে– এখন চামুচ পানীৰে পূৰ্ণ আইনাৰ গ্লাছ এটাত ভৰালে চামুচখন বেঁকা হােৱা যেন দেখি । কিন্তু প্রকৃততে বেঁকা নহয় । এনে ক্ষেত্ৰত বস্তুৰ প্রকৃত স্বৰূপ আমাৰ প্রত্যক্ষত ধৰা নপৰে । সৰল বাস্তৱবাদে এনে ভ্রান্তিমূলক অভিজ্ঞতাৰ ব্যাখ্যা দিব নােৱাৰে । কাৰণ সৰল বাস্তৱবাদ মতে বস্তুৰ প্রকৃত স্বৰূপেই আমাৰ প্রত্যক্ষ হয় । অর্থাৎ ভুল বা ভ্ৰান্তিৰ স্থান নাই । কিন্তু এই কথাটো মানি ল’ব নােৱাৰি ।
প্রশ্ন ৬। বাস্তৱবাদ কি ? ইয়াৰ বিভিন্ন ৰূপবােৰ কি কি ?
উত্তৰঃ যি মতবাদে মন নিৰপেক্ষ বা মনৰ বাহিৰত বস্তুজগতৰ অস্তিত্ব স্বীকাৰ কৰে তাক বস্তুবাদ বা বাস্তৱবাদ বােলে । বস্তুবাদ বা বাস্তৱবাদৰ প্ৰকাৰবােৰ হ’ল–
( ক ) সৰল বাস্তৱবাদ বা লৌকিক বাস্তৱবাদ ।
( খ ) বৈজ্ঞানিক বাস্তৱবাদ বা সবিচাৰবাদ ।
( গ ) নব্য বাস্তৱবাদ । আৰু
( ঘ ) নব্য সবিচাৰ বাস্তৱবাদ ।
প্রশ্ন ৭। সৰল বাস্তৱবাদৰ বৈশিষ্ট্যবােৰ উল্লেখ কৰা ।
উত্তৰঃ সৰল বাস্তৱবাদৰ বৈশিষ্ট্যবােৰ হ’ল—
( ক ) সৰল বাস্তৱবাদে বাস্তৱজগতৰ অস্তিত্ব স্বীকাৰ কৰে ।
( খ ) সৰল বাস্তৱবাদ অনুসৰি ইন্দ্রিয় অভিজ্ঞতাৰ দ্বাৰা বাস্তৱ জগতৰ জ্ঞান লাভ কৰিব পাৰি । বস্তুবােৰ আমি যেনেদৰে প্রত্যক্ষ কৰোঁ তেনেদৰেই থাকে ।
( গ ) বস্তুৰ অস্তিত্ব কোনাে মনে জনা বা নজনাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ নকৰে । অর্থাৎ মন নিৰ্ভৰশীল নহয় ।
( ঘ ) বস্তুৰ সকলাে গুণ মনৰ পৰা স্বতন্ত্রভাৱে বস্তুত থাকে ।
প্রশ্ন ৮। মুখগুণ আৰু গৌণ গুণৰ মাজৰ তিনিটা পার্থক্য উল্লেখ কৰা ।
উত্তৰঃ মুখ্য গুণ আৰু গৌণ গুণৰ মাজৰ তিনিটা পার্থক্য হল—
( ক ) মুখ্য গুণবােৰ বস্তুৰ গাত থাকে । গতিকে এই গুণবােৰ বস্তুৰ মৌলিক গুণ । আনহাতে গৌণ গুণবােৰ মানুহৰ মনত থাকে । এইবােৰৰ অস্তিত্ব মননিৰ্ভৰশীল । গৌণ গুণবােৰ বা বস্তুৰ বাহিৰত থকা গুণবােৰ অকল মনৰ সংবেদন বা ধাৰণাহে ।
( খ ) বস্তুত থকা মুখ্য গুণবােৰ স্থায়ী বা অপৰিৱর্তনীয় গুণ । যেনে — আকাৰ , আয়তন , ওজন ইত্যাদি । আনহাতে গৌণ গুণবােৰ পৰিৱর্তনীয় । যেনে ৰং , শব্দ , স্বাদ , গােন্ধ আদি ভিন্ন ভিন্ন ব্যক্তিৰ বাবে বেলেগ বেলেগ হ’ব পৰিৱৰ্তনীয় ।
( গ ) কোনাে আধাৰ অবিহনে মুখ্য গুণবােৰ অস্তিত্বহীন । মুখ্য গুণবােৰ বস্তুক আশ্রয় কৰি থাকে । আনহাতে গৌণ গুণবােৰ মন সাপেক্ষ । সেয়েহে এইবােৰ মনক আশ্রয় কৰি থাকে । কিন্তু প্রকৃততে মুখ্য গুণ আৰু গৌণ গুণক এইদৰে পৃথক কৰিব নােৱাৰি ।
প্রশ্ন ৯। সৰল বাস্তৱবাদৰ বিৰুদ্ধে তিনিটা সমালােচনা উল্লেখ কৰা ।
উত্তৰঃ সৰল বাস্তৱবাদৰ বিৰুদ্ধে তিনিটা সমালােচনা হ’ল –
( ক ) সৰল বাস্তৱবাদে ভুল বা ভ্রান্তিক ব্যাখ্যা কৰিব নােৱাৰে । কিন্তু আমি সদায় বস্তুক শুদ্ধভাৱে প্রত্যক্ষ নকৰোঁ । যেনে – পানীৰে পূৰ্ণ আয়নাৰ গ্লাছ এটাত চামুচ এখন ভৰাই দিলে বেঁকা যেন দেখি । উলিয়াই চালে দেখা যায় যে চামুচখন প্রকৃততে বেঁকা নহয় । অর্থাৎ বস্তুৰ প্রকৃত স্বৰূপ আমাৰ প্রত্যক্ষ ধৰা নপৰে । কিন্তু সৰল বাস্তৱবাদে এনে ভুল কিয় হয় তাৰ ব্যাখ্যা দিব নােৱাৰে । ইয়াত বস্তুৰ প্রকৃত স্বৰূপেই আমাৰ প্রত্যক্ষ হয় । অর্থাৎ ভুল ভ্রান্তি স্থান ইয়াত নাই । কিন্তু এই কথা মানি ল’ব নােৱাৰি ।
( খ ) সৰল বাস্তৱবাদে – সপােন বা স্বপ্নৰ ব্যাখ্যা দিব নােৱাৰে । এই মতবাদ অনুসৰি আমি অভিজ্ঞতাত পােৱা সকলাে বস্তুৱেই মনৰ পৰা স্বতন্ত্র । কিন্তু আমি সপােনত দেখা বস্তুবােৰ মনৰ পৰা সম্পূর্ণ স্বতন্ত্র । কিন্তু আমি সপােনত দেখা বস্তুবােৰ মনৰ পৰা সম্পূর্ণ স্বতন্ত্র বা বাহ্যিক হ’ব নােৱাৰে ।
( গ ) সৰল বাস্তৱবাদে বিভিন্ন ব্যক্তিৰ ক্ষেত্ৰত হােৱা জ্ঞানৰ ভিন্নতা আওকান কৰে । তেওঁলােকৰ মতে জ্ঞান সকলােৰে বাবে একে । কিন্তু এইকথা মানিব নােৱাৰি । ব্যক্তিৰ বাহ্য আৰু আভ্যন্তৰীণ ভিন্নতা অনুসৰি একেটা বস্তুৰেই অভিজ্ঞতা বিভিন্ন জনৰ বাবে বিভিন্ন ধৰণৰ হ’ব পাৰে । গতিকে সৰল বাস্তৱবাদ জ্ঞানৰ প্রকৃতি , জ্ঞাতা আৰু জ্ঞেয়ৰ সম্বন্ধ সম্পর্কে যথার্থ ব্যাখ্যা দিব পৰা মতবাদ নহয় । এই সম্পর্কে এক সাধাৰণ ধাৰণা আগবঢ়ালেও ইয়াৰ দার্শনিক মূল্য কম ।
প্রশ্ন ১০। সংশ্লিষ্ট সূত্রবােৰৰ নাম লিখা ।
( ক ) বাহ্যিক জগতখনক পোনপটীয়াকৈ জানিব পাৰি ।
উত্তৰঃ বাহ্যিক জগতখনক পোনপটীয়াকৈ জানিব পাৰি ।’ সংশ্লিষ্ট সূত্ৰটোৰ নাম – সৰল বাস্তৱবাদ ।
( খ ) ‘জ্ঞেয় বস্তুবিলাক কিছুমান গুণৰ সমষ্টি ।
উত্তৰঃ ‘জ্ঞেয় বস্তুবিলাক কিছুমান গুণৰ সমষ্টি ।’সংশ্লিষ্ট সূত্ৰটোৰ নাম – বৈজ্ঞানিক বাস্তববাদ ।
প্রশ্ন ১০। ‘বস্তুৰ সকলােবােৰ গুণ বস্তুগত নহয় বুলি কোৱা সূত্ৰটোৰ নাম লিখা । সূত্ৰটো ব্যাখ্যা কৰা ।
উত্তৰঃ বস্তুৰ সকলােবােৰ গুণ বস্তুগত নহয় বুলি কোৱা সূত্ৰটোৰ নাম বৈজ্ঞানিক বাস্তৱবাদ । এই মতবাদ অনুসৰি ব্যক্তিৰ মনৰ ধাৰণাৰ ওপৰত বাহ্য বস্তুৰ জ্ঞান নির্ভৰ কৰে । বস্তুগত দুই প্রকাৰৰ দুই প্রকাৰৰ গুণৰ সমষ্টি । এই দুই প্রকাৰৰ গুণ হ’ল মুখ্য গুণ আৰু গৌণ গুণ । মুখ্য বা মৌলিক গুণ বস্তুনিষ্ঠ । আনহাতে গৌণ গুণ ব্যক্তিনিষ্ঠ আৰু পৰিৱৰ্তনীয় । বস্তুৰ গুণবােৰৰ বিভাজনক বৈজ্ঞানিক সকলেও স্বীকাৰ কৰা বাবে এই সূত্র বা মতক বৈজ্ঞানিক বাস্তৱবাদ বােলে ।
See Next Page…
Hi, I’m Dev Kirtonia, Founder & CEO of Dev Library. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
