ষ্টিফেন হকিং (Stephen Hawking) এজন প্ৰসিদ্ধ তাত্ত্বিক পদাৰ্থবিদ, ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞানী আৰু লেখক আছিল। তেওঁৰ বিজ্ঞানভিত্তিক গ্ৰন্থসমূহে তেওঁক জীৱিত অৱস্থাতে এক কিংবদন্তীত পৰিণত কৰিছিল। মৃত্যু পূৰ্বে তেওঁ কেমব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ‘চেণ্টাৰ ফৰ থিয়’ৰেটিকেল ক’জম’লজি’ৰ গৱেষণা পৰিচালক হিচাপে কৰ্মৰত আছিল। ১৯৭৯ চনৰ পৰা ২০০৯ চনলৈ তেওঁ কেমব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়ত গণিতৰ লুকাচীয় অধ্যাপক পদত অধিষ্ঠিত আছিল।
হকিং ‘ৰয়েল ছ’ছাইটি অৱ আৰ্টছ’ৰ সন্মানীয় ফেলো, ‘পণ্টিফিকেল একাডেমী’ৰ আজীৱন সদস্য আৰু ২০০৯ চনত আমেৰিকাৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান ‘প্ৰেছিডেনশিয়েল মেডেল অৱ ফ্ৰীডম’ লাভ কৰিছিল। যদিও মটৰ নিউৰন ডিজিজ (Motor Neuron Disease) নামৰ এক জটিল ব্যাধিৰ সৈতে যুদ্ধ কৰিছিল, তথাপিও নিজৰ অদম্য মনোবল আৰু অধ্যৱসায়েৰে বিজ্ঞান জগতত এক বিশেষ স্থান অধিকাৰ কৰিছিল। ২০১৮ চনৰ ১৪ মাৰ্চ তাৰিখে যুক্তৰাজ্যৰ কেমব্ৰিজস্থিত নিজৰ বাসভৱনত তেওঁৰ মৃত্যু হয়।
নাম (Name): ষ্টিফেন হকিং
জন্ম (Date of Birth): ৮ জানুৱাৰী, ১৯৪২
জন্ম স্থান (Place of Birth): অক্সফোৰ্ড, ইংলেণ্ড
মৃত্যু (Death): ১৪ মাৰ্চ, ২০১৮
ষ্টিফেন হকিংৰ প্ৰাৰম্ভিক জীৱন তথা শিক্ষা | Earlier Life and Education of Stephen Hawking
১৯৪২ চনৰ ৮ জানুৱাৰীত অক্সফৰ্ডত ফ্ৰেংক আৰু আইছ’বেল হকিঙৰ ঘৰত ষ্টিফেন হকিঙৰ জন্ম হয়। তেওঁৰ মাক গ্লাছগোৰ চিকিৎসক পৰিয়ালৰ পৰা আহিছিল, আনহাতে তেওঁৰ পৈতৃক ফালৰ পৰা প্ৰাক্তন ককাক-আইতাহঁতে আৰ্থিক সংগ্ৰামৰ সন্মুখীন হৈছিল, পৰিয়ালটো পোহপাল দিবলৈ তেওঁৰ প্ৰাক্তন আইতাই এখন বিদ্যালয় খুলিছিল। আৰ্থিক অভাৱৰ মাজতো অভিভাৱক দুয়োজনেই অক্সফৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ত অধ্যয়ন কৰিছিল। তেওঁৰ পিতৃ চিকিৎসা গৱেষক আছিল, আৰু মাকে চিকিৎসা গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠানত সম্পাদিকা হিচাপে কাম কৰিছিল। হকিঙৰ দুগৰাকী সৰু ভগ্নী ফিলিপা আৰু মেৰী আৰু এজন দত্তক ভাতৃ এডৱাৰ্ড আছিল।
১৯৫০ চনত পৰিয়ালটো হাৰ্টফোৰ্ডশ্বাইৰৰ ছেইণ্ট এলবান্সলৈ গুচি যায় আৰু তাতেই তেওঁলোকৰ বুদ্ধিমত্তা আৰু কেন্দ্ৰীয়তাৰ বাবে পৰিচিত আছিল। অগোছাল ঘৰত মিতব্যয়ীভাৱে বাস কৰিছিল আৰু ৰূপান্তৰিত টেক্সিত যাত্ৰা কৰিছিল। পিতৃৰ আফ্ৰিকালৈ কৰা এটা কৰ্ম ভ্ৰমণৰ সময়ত পৰিয়ালৰ বাকীসকলে কবি ৰবাৰ্ট গ্ৰেভছ আৰু তেওঁৰ পত্নীৰ সৈতে মালৰ্কাত চাৰি মাহ কটায়।
ষ্টিফেন হকিঙৰ শিক্ষা যাত্ৰাত মেধা আৰু অধ্যৱসায়ৰ দ্বাৰা চিহ্নিত কৰা হৈছিল। ১৭ বছৰ বয়সত অক্সফৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ত পদাৰ্থ বিজ্ঞান অধ্যয়নৰ বাবে নামভৰ্তি কৰাৰ পূৰ্বে ইংলেণ্ডৰ ছেইণ্ট এলবান্স স্কুলত পঢ়িছিল। যদিও তেওঁ পাঠ্যক্ৰমৰ কামটো সহজ আৰু প্ৰত্যাহ্বানহীন বুলি পাইছিল, তথাপিও তেওঁ প্ৰথম শ্ৰেণীৰ সন্মানেৰে স্নাতক ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল। ১৯৬২ চনত কেম্ব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়ত ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞানত (Cosmology) পি এইচ ডি (PhD) ডিগ্ৰী লাভ কৰে আৰু ডেনিছ স্কিয়ামাৰ তত্বাৱধানত কাম কৰে। ডক্টৰেট ডিগ্ৰীৰ অধ্যয়নৰ সময়ত তেওঁৰ এমিঅ’ট্ৰফিক লেটাৰেল স্ক্লেৰচিছ (ALS) ৰোগ ধৰা পৰিছিল যদিও তেওঁ গৱেষণা অব্যাহত ৰাখিছিল। সম্প্ৰসাৰিত বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ ওপৰত তেওঁৰ যুগান্তকাৰী থিছিছৰ ফলত ১৯৬৬ চনত তেওঁ ডক্টৰেট ডিগ্ৰী লাভ কৰে, তাত্ত্বিক পদাৰ্থ বিজ্ঞানত এক কিংবদন্তি কেৰিয়াৰ আৰম্ভ কৰে।
ব্যক্তিগত জীৱন | Personal Life of Stephen Hawking
১৯৬৫ চনত হকিঙে জেন ৱাইল্ডক বিয়া কৰায় আৰু তেওঁলোকৰ তিনিটা সন্তান জন্ম হয়: ৰবাৰ্ট, লুচি আৰু টিমথি। জেন বহু বছৰ ধৰি এগৰাকী নিষ্ঠাবান যত্ন লোৱা পত্নী আছিল যদিও তেওঁৰ অসুস্থতা আৰু খ্যাতিৰ প্ৰত্যাহ্বানই তেওঁলোকৰ সম্পৰ্কক টান কৰি তুলিছিল। ১৯৯৫ চনত তেওঁলোকৰ বিবাহ বিচ্ছেদ হয় আৰু পিছলৈ তেওঁ নিজৰ নাৰ্ছ ইলেইন মেছনক বিয়া কৰায়। এই দ্বিতীয় বিবাহৰ অন্ত পৰিছিল ২০০৬ চনত।
শাৰীৰিক সীমাবদ্ধতা সত্ত্বেও হকিঙে এক সক্ৰিয় বৌদ্ধিক জীৱন যাপন কৰিছিল। তেওঁ বহু ভ্ৰমণ কৰিছিল, বৈজ্ঞানিক সন্মিলনত অংশ লৈছিল আৰু গালৰ পেশীৰ মাজেৰে চলোৱা বাক সৃষ্টিকাৰী যন্ত্ৰৰ সহায়ত গৱেষণা অব্যাহত ৰাখিছিল।
কৰ্ম জীৱন | Career Life of Stephen Hawking
ষ্টিফেন হকিং আছিল বিশ্ববিখ্যাত তাত্ত্বিক পদাৰ্থবিজ্ঞানী, ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞানী আৰু লেখক, যাৰ যুগান্তকাৰী কামে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ বিষয়ে আমাৰ বুজাবুজিত এক বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আনিছিল। ১৯৪২ চনত জন্মগ্ৰহণ কৰা তেখেতে পি এইচ ডি লাভ কৰাৰ পূৰ্বে অক্সফৰ্ড বিশ্ববিদ্যালয়ত পদাৰ্থ বিজ্ঞানত অধ্যয়ন কৰিছিল। কেম্ব্ৰিজ বিশ্ববিদ্যালয়ত, য’ত তেওঁ পিছলৈ গণিতৰ লুকাচিয়ান অধ্যাপক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল, যিটো পদ এসময়ত ছাৰ আইজাক নিউটনে গ্ৰহণ কৰিছিল। ২১ বছৰ বয়সত এ এল এছ ((amyotrophic lateral sclerosis) ৰোগ ধৰা পৰাৰ পিছতো আৰু জীয়াই থাকিবলৈ মাত্ৰ কেইবছৰমান সময় দিয়াৰ পিছতো হকিঙে চিকিৎসাৰ আশাক অৱজ্ঞা কৰি পাঁচ দশকৰো অধিক সময় ধৰি গৱেষণা অব্যাহত ৰাখিছিল। তেওঁৰ কামে মূলতঃ Black Hole, সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ (general relativity) আৰু কোৱাণ্টাম বলবিজ্ঞানৰ (quantum mechanics) ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল, যাৰ ফলত তেওঁৰ বিখ্যাত আৱিষ্কাৰ হৈছিল যে Black Hole ৰে বিকিৰণ নিৰ্গত কৰে, যাক বৰ্তমান “হকিং বিকিৰণ” বুলি জনা যায়। এই তত্ত্বই quantum mechanics আৰু general relativity ৰ মাজৰ ব্যৱধান দূৰ কৰিছিল, যিটো আধুনিক পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ অন্যতম ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান। হকিঙে কেইবাখনো প্ৰভাৱশালী গ্ৰন্থ ৰচনা কৰিছিল, য’ত A Brief History of Time, আছিল, যিখন আন্তৰ্জাতিক Best Seller হৈ পৰিছিল, যাৰ ফলত জটিল বৈজ্ঞানিক ধাৰণাসমূহ সাধাৰণ জনতাৰ বাবে সুলভ হৈ পৰিছিল।
বিগ বেংৰ (Big Bang) তত্ত্ব, এককতা, সময়ৰ প্ৰকৃতিৰ ওপৰত কাম কৰি তেওঁ ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞানতো অৰিহণা যোগাইছিল। গোটেই কেৰিয়াৰত তেওঁPresidential Medal of Freedom and membership in the Royal Society ধৰি বহুতো বঁটা আৰু সন্মান লাভ কৰিছিল। শাৰীৰিক সীমাবদ্ধতা সত্ত্বেও তেওঁ এজন সক্ৰিয় গৱেষক হৈয়েই থাকিল, বৈজ্ঞানিক সমাজৰ সৈতে জড়িত হৈ আনকি জনপ্ৰিয় সংস্কৃতিৰ আবিৰ্ভাৱ ঘটালে।
বৈজ্ঞানিক অৱদান | Scientific Contribution
ষ্টিফেন হকিঙে তাত্ত্বিক পদাৰ্থ বিজ্ঞানত বিশেষকৈ ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞান, সাধাৰণ আপেক্ষিকতাবাদ আৰু কোৱাণ্টাম বলবিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰত যুগান্তকাৰী অৱদান আগবঢ়াইছিল। তেওঁৰ কিছুমান উল্লেখযোগ্য আৱিষ্কাৰৰ ভিতৰত আছে:
- Singularity Theorems: গণিতজ্ঞ ৰজাৰ পেনৰোজৰ সহযোগত হকিঙে Singularity Theorems প্ৰস্তুত কৰিছিল, যিয়ে দেখুৱাইছিল যে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডখন এককতা হিচাপে আৰম্ভ হৈছিল – অসীম ঘনত্ব আৰু মহাকৰ্ষণীয় টানৰ বিন্দু।
- Hawking Radiation: ১৯৭৪ চনত তেওঁ প্ৰস্তাৱ দিছিল যে Black Hole সম্পূৰ্ণ ক’লা নহয় বৰঞ্চ ইভেণ্ট দিগন্তৰ ওচৰত কোৱাণ্টাম ইফেক্টৰ বাবে বিকিৰণ নিৰ্গত কৰে। বৰ্তমান হকিং বিকিৰণ বুলি কোৱা এই পৰিঘটনাই Black Hole ৰ ধ্ৰুপদী বুজাবুজিক প্ৰত্যাহ্বান জনাইছিল আৰু quantum mechanics আৰু general relativity ৰ মাজত এখন সেতুৰ সৃষ্টি কৰিছিল।
- The No-Boundary Proposal : পদাৰ্থবিজ্ঞানী জেমছ হাৰ্টলৰ সৈতে হকিঙে হাৰ্টল-হকিং অৱস্থাৰ প্ৰণয়ন কৰিছিল, যাৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ কোনো প্ৰাৰম্ভিক এককতা নাই আৰু সময়ৰ কোনো সীমা নাই। এই ধাৰণাটোৱে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ প্ৰাৰম্ভিক অৱস্থাৰ ব্যাখ্যা কৰাত সহায় কৰিছিল।
জনপ্ৰিয় বিজ্ঞান আৰু ৰাজহুৱা স্বীকৃতি | Popular Science and Public Recognition
তেওঁৰ বৈজ্ঞানিক কৃতিত্বৰ বাহিৰেও হকিং ইতিহাসৰ অন্যতম বিখ্যাত বিজ্ঞানী হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল জটিল ধাৰণাসমূহ জনসাধাৰণৰ মাজলৈ প্ৰেৰণ কৰিব পৰা ক্ষমতাৰ বাবে। ১৯৮৮ চনত তেওঁৰ ‘A Brief History of Time’ নামৰ গ্ৰন্থখন বিশ্বজুৰি লাখ লাখ কপি বিক্ৰী হোৱাৰ লগতে ব্ৰহ্মাণ্ডবিজ্ঞানক মূলসুঁতিৰ আলোচনালৈ অনাৰ বাবে Bestseller হৈ পৰে।
হকিঙে The Simpsons, Star Trek: The Next Generation, The Big Bang Theory
কে ধৰি বহুতো তথ্যচিত্ৰ আৰু টেলিভিছন শ্ব’ত অভিনয় কৰিছিল। তেওঁ আন আন জনপ্ৰিয় গ্ৰন্থও লিখিছিল, যেনে The Universe in a Nutshell আৰুThe Grand Design.
মহাকাশ যাত্ৰাৰ সপোন | The Dream of Space Travel
২০০৬ চনৰ অন্তিম ভাগত, ষ্টিফেন হকিঙে বিবিচিৰ সৈতে এক সাক্ষাৎকাৰত কৈছিল যে তেওঁৰ অন্যতম অপূৰণীয় সপোন আছিল মহাকাশ ভ্ৰমণ। এই কথা শুনি, ভাৰ্জিন গেলেক্টিকৰ প্ৰতিষ্ঠাতা ৰিচাৰ্ড ব্ৰেনছনে তেওঁক বিনামূলীয়াকৈ মহাকাশ উৰণৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছিল, যিটো হকিঙে আনন্দেৰে গ্ৰহণ কৰিছিল।
হকিঙে মহাকাশ উৰণৰ প্রতি জনসাধাৰণৰ আগ্ৰহ বৃদ্ধিৰ উপৰি, বিশেষভাৱে প্রতিবন্ধীসকলৰ সম্ভাৱনা প্ৰদৰ্শন কৰিবলৈ এই সুযোগৰ গ্রহণ কৰিছিল। ২০০৭ চনৰ ২৬ এপ্ৰিলত, তেওঁ ফ্ল’ৰিডাৰ উপকূলত জিৰ’-জি কৰ্পৰ দ্বাৰা পৰিচালিত বিশেষভাৱে সজোৱা বয়িং ৭২৭-২০০ জেটত উঠি ওজনহীনতাৰ অভিজ্ঞতা লাভ কৰিছিল।
প্ৰাথমিকভাৱে, এই অভিজ্ঞতা তেওঁক অস্বস্তিত পেলাব পাৰে বুলি ধাৰণা কৰা হৈছিল, কিন্তু বাস্তৱত, হকিঙে কোনো অসুবিধা নোপোৱা হোৱাত, বিমানটো আঠবাৰ পেৰাবলিক উৰণ সম্পন্ন কৰে। এই অভিজ্ঞতাটোক মহাকাশ যাত্ৰাৰ পূৰ্ব পৰীক্ষা হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল, য’ত হকিঙে জি-ফৰ্চ সামৰ্থ্য সহ্য কৰিব পাৰিব নে নাই, সেইটো মূল্যায়ন কৰা হৈছিল।
সেই সময়ত, ২০০৯ চনত হকিঙৰ মহাকাশ উৰণ সম্পন্ন হ’ব বুলি আশা কৰা হৈছিল। কিন্তু, তেওঁৰ মৃত্যুৰ আগতে বাণিজ্যিক মহাকাশ ভ্ৰমণ সেৱা আৰম্ভ হোৱা নাছিল, যাৰ বাবে তেওঁৰ এই স্বপ্ন পূৰণ হ’ব নোৱাৰিলে।
মৃত্যু | Death
ষ্টিফেন হকিংয়ে তেওঁৰ অন্তিম বছৰলৈকে কাম কৰি আছিল, কোৱাণ্টাম মাধ্যাকৰ্ষণ (quantum gravity), (black holes) তথ্যৰ প্ৰকৃতি আৰু মানৱতাৰ ভৱিষ্যতৰ ওপৰত আলোচনাত অৰিহণা যোগাইছিল। ষ্টিফেন হকিংৰ 14 মাৰ্চ, 2018 তাৰিখে 76 বছৰ বয়সত মৃত্যু হয়। তেওঁ প্ৰমাণ কৰিলে যে মনৰ শক্তিয়ে আনকি আটাইতকৈ গুৰুতৰ শাৰীৰিক সীমাবদ্ধতা অতিক্ৰম কৰিব পাৰে।
FAQ
1. ষ্টিফেন হকিং (Stephen Hawking) কোন আছিল?
A: ষ্টিফেন হকিং এজন ব্ৰিটিছ তাত্ত্বিক পদাৰ্থবিজ্ঞানী।
2. ষ্টিফেন হকিং কিহৰ বাবে বিখ্যাত আছিল?
A: তেওঁ Black Holes ওপৰত তেওঁৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ গৱেষণাৰ বাবে বিখ্যাত আছিল, যাৰ ভিতৰত আছে হকিং বিকিৰণৰ আৱিষ্কাৰ, আৰু তেওঁৰ A Brief History of Time নামৰ কিতাপখনৰ বাবে।
3. ষ্টিফেন হকিংৰ কি ৰোগ আছিল?
A: তেওঁৰ Amyotrophic lateral sclerosis (ALS) ৰোগ আছিল।
4. ষ্টিফেন হকিংয়ে বিখ্যাত কি কি কিতাপ লিখিছিল?
A: তেওঁৰ কেইখনমান বিখ্যাত কিতাপৰ ভিতৰত আছে A Brief History of Time, The Universe in a Nutshell, আৰু The Grand Design।
5. ষ্টিফেন হকিংৰ জন্ম কেতিয়া আৰু ক’ত হৈছিল?
A: ১৯৪২ চনৰ ৮ জানুৱাৰীত ইংলেণ্ডৰ অক্সফৰ্ডত তেওঁৰ জন্ম হৈছিল।
Read also: Biography in Assamese
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
