হেপাটাইটিছ বি (Hepatitis B) ভাইৰেল সংক্ৰমণ হৈছে এক গুৰুতৰ গোলকীয় স্বাস্থ্যসেৱা সমস্যা। ই হৈছে হেপাটাইটিছ বি ভাইৰাছৰ (এইচবিভি) ফলত হোৱা এক সম্ভাৱ্য জীৱনৰ বাবে বিপদজনক যকৃতৰ সংক্ৰমণ। ই প্ৰায়ে শৰীৰৰ তৰল যেনে তেজ, বীৰ্য, আৰু যোনিৰ নিষ্কাশনৰ জৰিয়তে সংক্ৰমিত হয়। এইচ.বি.ভি.-ৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত ইমিউনোকম্পেণ্ট প্ৰাপ্তবয়স্কৰ বেছিভাগে (95%তকৈ অধিক) স্বতঃস্ফূৰ্তভাৱে সংক্ৰমণ পৰিষ্কাৰ কৰিব পাৰে। ৰোগীসকলে তীব্ৰ লক্ষণজনিত ৰোগত আক্ৰান্ত হ’ব পাৰে বা এক লক্ষণহীন সংক্ৰমণ হ’ব পাৰে যাক এইচ.বি.ভি.-ৰ বাবে স্ক্ৰীণিং ৰ সময়ত চিনাক্ত কৰা হয়। এইচ.বি.ভি. সংক্ৰমণৰ নিদানিক প্ৰকাশ তীব্ৰ আৰু দীৰ্ঘম্যাদী দুয়োটা ৰোগত পৃথক হয়। তীব্ৰ সংক্ৰমণৰ সময়ত, ৰোগীৰ উপ-নিদানিক বা এনিকেটেৰিক হেপাটাইটিছ, আইক্টেৰিক হেপাটাইটিছ, বা কম সচৰাচৰ ফুলমিনেণ্ট হেপাটাইটিছ হ’ব পাৰে। দীৰ্ঘম্যাদী সংক্ৰমণত, ৰোগীৰ লক্ষণহীন বাহকৰ স্থিতি, দীৰ্ঘম্যাদী হেপাটাইটিছ, চিৰোচিছ, আৰু হেপাটোচেলুলাৰ কাৰ্চিনোমা থাকিব পাৰে। আগলৈ এই প্ৰৱন্ধটিত হেপাটাইটিছ বি-ৰ (Hepatitis B) সমস্যা আৰু ইয়াৰ সৈতে জড়িত অন্যান্য তথ্যৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হʼব।
Read also: Top Liver Cleansing Foods | যকৃত পৰিষ্কাৰ কৰা খাদ্য
এইচ.বি.ভি. সংক্ৰমণৰ দীৰ্ঘম্যাদী অৱস্থালৈ অগ্ৰসৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে আৰু এনেদৰে ইয়াৰ সম্পৰ্কিত ৰোগ আৰু মৃত্যুৰ বাবে বিশ্বব্যাপী জনস্বাস্থ্যৰ ভাবুকি হিচাপে উপস্থাপন কৰে। যদিও হেপাটাইটিছ বি ভেকছিন উপলব্ধ, স্বাস্থ্যসেৱাৰ সীমিত প্ৰৱেশাধিকাৰ আৰু সঠিক স্বাস্থ্য শিক্ষাৰ অভাৱই হেপাটাইটিছ বি-ৰ বৰ্ধিত বিশ্বব্যাপী প্ৰচলনত অৰিহণা যোগায়। বিশ্বৰ জনসংখ্যাৰ 350-400 নিযুত লোকৰ দীৰ্ঘম্যাদী হেপাটাইটিছ বি আছে। নিম্নলিখিত জনসংখ্যাৰ প্ৰচলন অধিক বুলি জনা যায়: এছিয়ান পেচিফিক আইলেণ্ডাৰ, আলাস্কান এস্কিমোচ আৰু অষ্ট্ৰেলিয়াৰ আদিবাসী। নিম্নলিখিত ভৌগোলিক অঞ্চলবোৰৰ প্ৰচলন অধিক: ভাৰতীয় উপ-মহাদেশ, উপ-সাহাৰা আফ্ৰিকা আৰু মধ্য এছিয়া। হেপাটাইটিছ বি টিকাকৰণ কাৰ্যসূচী আৰম্ভ হোৱাৰ পিছত হেপাটাইটিছ বি-ৰ প্ৰচলন হ্ৰাস হয়।
হেপাটাইটিছ বি -ৰ কাৰণ | Causes of Hepatitis B
হেপাটাইটিছ বি-ৰ সংক্ৰমণত সংক্ৰমিত লোকৰ পৰা অনা-ৰোগ প্ৰতিৰোধী লোকলৈ বিভিন্ন ধৰণে ভাইৰাছস্থানান্তৰ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে। হেপাটাইটিছ বি-ৰ বাবে সংক্ৰমণৰ মুখ্য পদ্ধতিবোৰ নিম্নলিখিত ধৰণৰ:
1. পথালি সংক্ৰমণ: ইয়াত যৌন সম্পৰ্ক বা শ্লেষ্মা পৃষ্ঠৰ সংস্পৰ্শৰ জৰিয়তে হেপাটাইটিছ বি সংক্ৰমণ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে। অসুৰক্ষিত যৌন সম্পৰ্ক আৰু বেজীৰ ঔষধ ব্যৱহাৰ হৈছে নিম্নৰ পৰা মধ্যৱৰ্তী প্ৰচলন ক্ষেত্ৰত সংক্ৰমণৰ মুখ্য মাধ্যম।
2. উলম্ব সংক্ৰমণ: উলম্ব সংক্ৰমণত ভাইৰাছটোৰ মাতৃৰ পৰা নৱজাতকৰ পেৰিনেটেল সংক্ৰমণ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে। ই হৈছে উচ্চ-প্ৰচলন এলেকাবোৰত সংক্ৰমণৰ মুখ্য পদ্ধতি।
যৌন সম্পৰ্কত অন্তৰ্ভুক্ত থাকে অসুৰক্ষিত সহবাস (যোনি, মৌখিক বা গুহ্যদ্বাৰৰ) আৰু শ্লেষ্মা সংস্পৰ্শত সংক্ৰমিত ৰোগীৰ লেলাৱতি, যোনিৰ ক্ষৰণ, বীৰ্য আৰু তেজ অন্তৰ্ভুক্ত থকা যিকোনো সংস্পৰ্শ অন্তৰ্ভুক্ত থাকে।
প্ৰচলন ক্ষেত্ৰবোৰ হেপাটাইটিছ বি পৃষ্ঠ এণ্টিজেন (এইচবিএছএজি) ইতিবাচকতা থকা জনসংখ্যাৰ শতাংশৰ ওপৰত আধাৰিত, উচ্চ প্ৰচলন ক্ষেত্ৰপ্ৰতিনিধিত্ব কৰা 8% তকৈ অধিক বা সমান, 2-7% নিম্নৰ পৰা মধ্যৱৰ্তী প্ৰচলন ক্ষেত্ৰপ্ৰতিনিধিত্ব কৰে, আৰু নিম্ন প্ৰচলন ক্ষেত্ৰপ্ৰতিনিধিত্ব কৰা 2% তকৈ কম।
হেপাটাইটিছ বি-ৰ প্ৰকাৰ | Types of Hepatitis B
হেপাটাইটিছ বি-ৰ সমস্যা দুই প্ৰকাৰৰ হোৱা দেখা যায়-
1. তীব্ৰ- এক তীব্ৰ হেপাটাইটিছ বি সংক্ৰমণ ছয় মাহলৈকে থাকিব পাৰে (লক্ষণৰ সৈতে বা অবিহনে) আৰু সংক্ৰমিত ব্যক্তিসকলে এই সময়ত ভাইৰাছটো আনক দিবলৈ সক্ষম হয়। এইটো হোৱা বহু কম লোকৰহে যকৃতৰ ক্ষতি হয়।
2. দীৰ্ঘ্যম্যাদী- ছমাহৰ বেছি সময়লৈকে থাকিলে তাক দীৰ্ঘ্যম্যাদী হেপাটাইটিছ বি বোলা হয়। এই ৰোগীসকলৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ প্ৰণালীয়ে হেপাটাইটিছ বি ভাইৰাছৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাবলৈ সক্ষম নহয় আৰু ই এতিয়াও তেওঁলোকৰ তেজ আৰু যকৃতত থাকে।
হেপাটাইটিছ বি-ৰ লক্ষণ | Symptoms of Hepatitis B
হেপাটাইটিছ বি-ৰ লক্ষণ আৰু লক্ষণবোৰ মৃদুৰ পৰা গুৰুতৰ লৈকে হয়। এইবোৰ সাধাৰণতে আপোনাৰ সংক্ৰমিত হোৱাৰ প্ৰায় একৰ পৰা চাৰি মাহ পিছত দেখা যায়, অৱশ্যে আপুনি সংক্ৰমণৰ পিছত সেইবোৰ দুসপ্তাহৰ আগতে দেখিব পাৰে। কিছুমান লোকৰ, সাধাৰণতে সৰু শিশুৰ কোনো লক্ষণ নাথাকিব পাৰে।
হেপাটাইটিছ বি চিহ্ন আৰু লক্ষণবোৰত অন্তৰ্ভুক্ত থাকিব পাৰে:
- পেটৰ বিষ
- ডাঠ প্ৰস্ৰাৱ
- জ্বৰ
- গাঁঠিৰ বিষ
- ভোক নোহোৱা
- ওকালি অহা আৰু বমি হোৱা
- দুৰ্বলতা আৰু ভাগৰ
- আপোনাৰ ছাল আৰু আপোনাৰ চকুৰ বগা অংশ হালধীয়া হোৱা (জণ্ডিচ)
বিপদাংশাৰ কাৰক | Risk Factor
- একাধিক যৌন সঙ্গীৰ সৈতে বা এইচ.বি.ভি.-ৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত কাৰোবাৰ সৈতে অসুৰক্ষিত যৌন সম্ভোগ কৰিব
- আইভি ঔষধ ব্যৱহাৰৰ সময়ত বেজী ভাগ বতৰা কৰক
- আন পুৰুষৰ সৈতে যৌন সম্ভোগ কৰা এজন পুৰুষ নেকি
- দীৰ্ঘম্যাদী এইচ.বি.ভি. সংক্ৰমণ থকা কাৰোবাৰ সৈতে বাস কৰক
- সংক্ৰমিত মাতৃৰ পৰা জন্ম হোৱা কেঁচুৱা নেকি
- এনে এটা কাম কৰক যিয়ে আপোনাক মানুহৰ তেজৰ সন্মুখীন কৰে
- এইচ.বি.ভি.-ৰ উচ্চ সংক্ৰমণহাৰ থকা অঞ্চললৈ ভ্ৰমণ কৰক, যেনে এছিয়া, প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় দ্বীপপুঞ্জ, আফ্ৰিকা আৰু পূৱ ইউৰোপ
হেপাটাইটিছ বি-ৰ চিকিৎসা | Treatment of Hepatitis B
যদি আপুনি জানে যে আপুনি হেপাটাইটিছ বি ভাইৰাছৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিছে আৰু আপোনাক টিকাকৰণ কৰা হৈছে নে নাই নিশ্চিত নহয়, লগে লগে আপোনাৰ চিকিৎসকক ফোন কৰক। ভাইৰাছৰ সংস্পৰ্শলৈ অহাৰ 12 ঘণ্টাৰ ভিতৰত দিয়া ইমিউনোগ্লোবিউলিন (এণ্টিবডী) বেজীয়ে আপোনাক হেপাটাইটিছ বি-ত আক্ৰান্ত হোৱাৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। যিহেতু এই চিকিৎসাই কেৱল হ্ৰস্বম্যাদী সুৰক্ষা প্ৰদান কৰে, আপুনি একে সময়তে হেপাটাইটিছ বি ভেকছিন প্ৰাপ্ত কৰিব লাগে, যদি আপুনি কেতিয়াও ইয়াক প্ৰাপ্ত নকৰে।
যদি আপোনাৰ চিকিৎসকে আপোনাৰ হেপাটাইটিছ বি সংক্ৰমণ তীব্ৰ বুলি নিৰ্ধাৰণ কৰে – অৰ্থাৎ ই কম সময়ৰ বাবে আৰু নিজে আঁতৰি যাব – আপোনাক চিকিৎসাৰ প্ৰয়োজন নহ’বও পাৰে। ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে, আপোনাৰ চিকিৎসকে বিশ্ৰাম, সঠিক পুষ্টি আৰু যথেষ্ট পৰিমাণৰ তৰলৰ পৰামৰ্শ দিব পাৰে যেতিয়া আপোনাৰ শৰীৰে সংক্ৰমণৰ সৈতে যুঁজ দিয়ে। গুৰুতৰ ক্ষেত্ৰত, জটিলতা প্ৰতিৰোধ কৰিবলৈ এণ্টিভাইৰেল ঔষধ বা চিকিৎসালয়ত থকাৰ প্ৰয়োজন।
দীৰ্ঘম্যাদী হেপাটাইটিছ বি সংক্ৰমণত আক্ৰান্ত বেছিভাগ লোকক গোটেই জীৱন চিকিৎসাৰ প্ৰয়োজন। চিকিৎসাই যকৃতৰ ৰোগৰ আশংকা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে আৰু আপোনাক সংক্ৰমণটো আনলৈ প্ৰেৰণ কৰাত বাধা দিয়ে। এনে ৰোগীক এণ্টিভাইৰেল ঔষধ, ইণ্টাৰফেৰন বেজী, যকৃত সংৰোপণ আদিৰে চিকিৎসা কৰা হয়।
জটিলতা | Complication
হেপাটাইটিছ এ আৰু হেপাটাইটিছ ই-ৰ বিপৰীতে, য’ত কোনো দীৰ্ঘম্যাদী অৱস্থা নাই, এইচ.বি.ভি. সংক্ৰমণৰ দীৰ্ঘম্যাদী স্থিতি বিকাশৰ সম্ভাৱনা আছে। দীৰ্ঘম্যাদী হেপাটাইটিছ বি-য়ে ৰোগী এজনক পৰ্টেল উচ্চ ৰক্তচাপ, চিৰোচিছ, আৰু ইয়াৰ জটিলতা বা হেপাটোচেলুলাৰ কাৰ্চিনোমা (এইচচিচি) বিকাশৰ বাবে প্ৰেৰিত কৰে। সেয়েহে, এইচ.বি.ভি. সংক্ৰমণ থকা ৰোগীসকলক নিবিড়ভাৱে নিৰীক্ষণ কৰিব লাগে, আৰু বিশেষজ্ঞএজনৰ ওচৰলৈ ৰেফাৰেল কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়া হয়। এইচ.বি.ভি. সংক্ৰমণৰ পৰা ফুলমিনেণ্ট যকৃত বিকল হোৱাৰ বাবে যকৃত সংৰোপণ কেন্দ্ৰত এক আকস্মিক যকৃত সংৰোপণ মূল্যায়নৰ প্ৰয়োজন।
সামৰণি | Conclusion
উক্ত প্ৰৱন্ধটিত হেপাটাইটিছ বি-ৰ Hepatitis B সমস্যা সম্বন্ধে কিছু প্ৰয়োজনীয় তথ্য যোগান ধৰা হʼল। এই তথ্যবোৰ কেৱল আপোনাৰ জ্ঞানাৰ্থে আগবঢ়োৱা হৈছে। হেপাটাইটিছ এক গুৰুতৰ সমস্যা তথা ৰোগ। এই ৰোগত ভুগিলে ডাক্তৰৰ পৰামৰ্শ লোৱাটো আৰু সথিক চিকিৎসা কৰোৱাটো বাঞ্ছনীয়।
FAQ
১. হেপাটাইটিছ বি কি?
উঃ- হেপাটাইটিছ বি হৈছে হেপাটাইটিছ বি ভাইৰাছৰ ফলত হোৱা যকৃতৰ সংক্ৰমণ। হেপাটাইটিছ বি থকা কিছুমান লোক মাত্ৰ কেইসপ্তাহমানৰ বাবে অসুস্থ হয় (যাক “তীব্ৰ” সংক্ৰমণ বুলি কোৱা হয়), কিন্তু আনসকলৰ বাবে, ৰোগটো এক গুৰুতৰ, জীৱনজোৰা ৰোগলৈ আগবাঢ়ে যাক দীৰ্ঘম্যাদী হেপাটাইটিছ বি বুলি কোৱা হয়।
২. দীৰ্ঘম্যাদী হেপাটাইটিছ বি হোৱাৰ সম্ভাৱনা কোনে?
উঃ- হেপাটাইটিছ বি দীৰ্ঘম্যাদী হ’ব নে নাই সেইটোত বয়সই এক ভূমিকা পালন কৰে। হেপাটাইটিছ বি ভাইৰাছৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত হ’লে ব্যক্তি এজন যিমানে সৰু হয়, দীৰ্ঘম্যাদী সংক্ৰমণ হোৱাৰ সম্ভাৱনা সিমানে বেছি হয়। সংক্ৰমিত হোৱা প্ৰতি 10 টা নৱজাতকৰ ভিতৰত প্ৰায় 9 জনৰ জীৱনজোৰা, দীৰ্ঘম্যাদী সংক্ৰমণ হয়। শিশু এটা ডাঙৰ হোৱাৰ লগে লগে বিপদাশংকা হ্ৰাস হয়। 6 বছৰ বয়সৰ আগতে সংক্ৰমিত হোৱা তিনিজনশিশুৰ ভিতৰত প্ৰায় এজনৰ দীৰ্ঘম্যাদী হেপাটাইটিছ বি হ’ব। ইয়াৰ বিপৰীতে, হেপাটাইটিছ বি ভাইৰাছৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত প্ৰায় সকলো ডাঙৰ শিশু (≥6 বছৰ) আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক সম্পূৰ্ণৰূপে আৰোগ্য হয় আৰু দীৰ্ঘম্যাদী সংক্ৰমণ নহয়।
৩. হেপাটাইটিছ বি ৰোগ প্ৰতিৰোধ গ্লোবিউলিন (এইচবিআইজি) কি?
উঃ- হেপাটাইটিছ বি ৰোগ প্ৰতিৰোধ গ্লোবিউলিন হৈছে মানুহৰ তেজৰ নমুনাৰ পৰা তৈয়াৰ কৰা এক পদাৰ্থ য’ত হেপাটাইটিছ বি ভাইৰাছৰ বিৰুদ্ধে এণ্টিবডী থাকে। এইটো হেপাটাইটিছ বি ভাইৰাছৰ সংস্পৰ্শলৈ অহা লোকসকলক সংক্ৰমণৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰিবলৈ এটা শ্বট হিচাপে দিয়া হয়।
৪. যদি মই অতীতত হেপাটাইটিছ বি ভাইৰাছৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত হৈছিলোঁ, মই ইয়াক পুনৰ পাব পাৰোনে?
উঃ- নহয়। যদি আপুনি অতীতত হেপাটাইটিছ বি-ত আক্ৰোশ প্ৰাপ্ত কৰিছিল, আপুনি পুনৰ সংক্ৰমিত হ’ব নোৱাৰে। অৱশ্যে, কিছুমান লোক, বিশেষকৈ শৈশৱকালত সংক্ৰমিত লোকসকল জীৱনৰ বাবে সংক্ৰমিত হৈ থাকে কিয়নো তেওঁলোকে কেতিয়াও তেওঁলোকৰ শৰীৰৰ পৰা ভাইৰাছটো পৰিষ্কাৰ কৰা নাছিল। এই লোকসকলৰ দীৰ্ঘম্যাদী সংক্ৰমণ আছে বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু যকৃতৰ গুৰুতৰ ৰোগ হোৱাৰ আশংকা আছে।
৫. হেপাটাইটিছ বি প্ৰতিৰোধ কৰিব পাৰিনে?
উঃ- হয়। হেপাটাইটিছ বি প্ৰতিৰোধ কৰাৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ উপায় হ’ল টিকাকৰণ কৰা। হেপাটাইটিছ বি ভেকছিন টো সুৰক্ষিত আৰু কাৰ্যকৰী। শ্বটৰ শৃংখলাটো সম্পূৰ্ণ কৰা (নিৰ্মাতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি 2, 3, বা 4 টা পালি) সম্পূৰ্ণসুৰক্ষিত কৰিব লাগিব।
Read also: Hepatitis A: Causes, Symptoms, and Home Remedies | হেপাটাইটিছ A: কাৰণ, লক্ষণ, আৰু ঘৰুৱা প্ৰতিকাৰ
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
