অসমৰ ৩৫ খন জিলাৰ ভিতৰত কামৰূপ মহানগৰ জিলা (Kamrup Metropolitan District) অন্যতম। ২০০৩ চনত অবিভক্ত কামৰূপ জিলাৰ পৰা পৃথক কৰি সৃষ্টি কৰা এই জিলা গুৱাহাটী মহানগৰ উন্নয়ন প্ৰাধিকৰণৰ অধীনস্থ অঞ্চলবোৰ সামৰি লৈ গঠিত। কামৰূপ মেট্ৰ’ জিলাৰ দিছপুৰ বিধানসভা সমষ্টিত প্ৰায় ৩.৫৩ লাখ ভোটাৰ আছে, যি সমষ্টি অসমৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ ভোটাৰ সংখ্যা থকা সমষ্টি।
কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ ইতিহাস | History of Kamrup Metropolitan District
২০০৩ চনৰ ৩ ফেব্ৰুৱাৰীত পূৰ্বৰ কামৰূপ জিলাক বিভাজন কৰি নতুন এটি জিলা সৃষ্টি কৰা হয়। তৰুণ গগৈৰ মুখ্যমন্ত্ৰীত্বৰ সময়ত অসম চৰকাৰে এই জিলাক পুনৰ বিভাজন কৰি পূব কামৰূপ নামেৰে আন এটি নতুন জিলা গঠন কৰাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছিল। ২০১৬ চনত এই নতুন জিলাৰ গঠন প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হৈছিল। কিন্তু সেই বছৰাৰ অন্তভাগত আন্তঃগাঁথনিৰ অভাৱৰ কাৰণে গঠন প্ৰক্ৰিয়াটো স্থগিত হৈ পৰে।
কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ ভূগোল আৰু চাৰিসীমা | Geography and Boundaries of Kamrup Metropolitan District
গুৱাহাটী হৈছে কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ প্ৰশাসনিক কেন্দ্ৰ। জিলাখনৰ মুঠ আয়তন ১৫২৭.৮৪ বৰ্গ কিলোমিটাৰ। এই জিলা উত্তৰে কামৰূপ গ্ৰাম্য জিলা, মৰিগাওঁ জিলা আৰু দৰং জিলাৰ সৈতে সীমান্ত ভাগ কৰিছে। পূবে ইয়াৰ সীমানা মৰিগাওঁ জিলাৰ সৈতে মিলে। দক্ষিণত মেঘালয় ৰাজ্যৰে সীমান্ত ভাগ কৰে আৰু পশ্চিমত কামৰূপ গ্ৰাম্য জিলাৰ সৈতে সংলগ্ন। গুৱাহাটী মহানগৰক কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ সদৰ ঠাই বুলি জনা যায়।
কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ জনসংখ্যা | Population of Kamrup Metropolitan District
২০১১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ মুঠ জনসংখ্যা আছিল ১২,৫৩,৯৩৮ জন। এই সংখ্যা ইষ্টোনিয়া ৰাষ্ট্ৰ বা আমেৰিকাৰ নিউ হেম্পচায়াৰ ৰাজ্যৰ জনসংখ্যাৰ প্ৰায় সমান। ভাৰতৰ মুঠ ৬৪০ জিলাৰ ভিতৰত এই জিলাই ৩৮৪ সংখ্যক স্থান দখল কৰিছে। জিলাখনৰ জনসংখ্যাৰ ঘনত্ব প্ৰতি বৰ্গ কিলোমিটাৰত ২০১০ জন। ২০০১ৰ পৰা ২০১১ৰ ভিতৰত জনসংখ্যাৰ বৃদ্ধিৰ হাৰ আছিল ১৮.৯৫%। জিলাখনত প্ৰতি ১০০০ পুৰুষৰ বিপৰীতে ৯২২ গৰাকী মহিলা আছে। ইয়াৰ সাক্ষৰতাৰ হাৰ ৮৮.৬৬%। কামৰূপ মহানগৰৰ ৮২.৭০% জনসংখ্যা চহৰাঞ্চলত বাস কৰে। জিলাখনৰ মুঠ জনসংখ্যাৰ ৮.১২% অনুসূচিত জাতি আৰু ৫.৯৯% অনুসূচিত জনজাতি অন্তৰ্ভুক্ত।
কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ জলবায়ু | Climate of Kamrup Metropolitan District
এই অঞ্চলৰ জলবায়ু হৈছে উপ-গ্ৰীষ্মমণ্ডলীয়, য’ত গ্ৰীষ্মকালত অৰ্ধ-শুষ্ক আৰু শীতকালত ঠাণ্ডাৰ অনুভৱ হয়। বার্ষিক বৰষুণৰ পৰিমাণ প্ৰায় ১৫০০ মিলিমিটাৰ পৰা ২৬০০ মিলিমিটাৰ পৰ্যন্ত থাকে। গড় আৰ্দ্ৰতা ৭৬%। গ্ৰীষ্মৰ সময়ত সৰ্বোচ্চ তাপমান প্ৰায় ৩৭-৩৯°চি আৰু শীতৰ সময়ত ন্যূনতম তাপমান প্ৰায় ৬-৭°চি পৰ্যন্ত হয়।
ভাষা | Language
২০১১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি, অসমৰ জনসংখ্যাৰ ভিতৰত ৫৭.৮৭% লোকে প্ৰথম ভাষা হিচাপে অসমীয়া ব্যৱহাৰ কৰে। তাৰ পিছত ২০.৫০% লোকে বাংলা, ১০.৪৫% লোকে হিন্দী, ২.৩৯% লোকে নেপালী, ১.৬৬% লোকে বড়ো আৰু ১.৫৫% লোকে কাৰ্বি ভাষা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে।
সংস্কৃতি | Culture
অসমৰ কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ সংস্কৃতি প্ৰধানত হিন্দু ধৰ্ম আৰু অসমীয়া ভাষাৰ কামৰূপী উপভাষাৰ দ্বাৰা গঢ়িত হৈছে। ধৰ্মৰ দিশৰ পৰা, কামৰূপৰ লোকৰ প্ৰধান ধৰ্ম হ’ল হিন্দু ধৰ্ম। ২০১১ চনৰ পৰিসংখ্যা অনুসৰি, কামৰূপৰ ৮৪.৮৯% জনসংখ্যা হিন্দু, ১২.০৫% মুছলমান, ১.৫০% খ্ৰীষ্টান, আৰু ০.৭৪% জৈন ধৰ্মালম্বী।
ভাষাৰ ক্ষেত্ৰত, কামৰূপী উপভাষা হৈছে কামৰূপ অঞ্চলত ব্যৱহৃত অসমীয়াৰ এক বিশেষ আঞ্চলিক উপভাষা। এই উপভাষা অসমীয়া ভাষাৰ পৰা পৃথক আৰু অঞ্চলিক বৈশিষ্ট্যৰ সৈতে পৰিচিত।
কামৰূপৰ মন্দিৰসমূহে সংস্কৃতিত এক বিশেষ স্থান অধিকার কৰিছে। কামাখ্যা মন্দিৰটো শক্তি পূজাৰ এক প্ৰধান মন্দিৰ আৰু এটি গুৰুত্বপূৰ্ণ তীৰ্থস্থান। গুৱাহাটীৰ পৰা প্ৰায় ৭ কিলোমিটাৰ দূৰত্বত অৱস্থিত এই মন্দিৰটো, নীলাচল পাহাৰৰ চূড়াত থকা এক পবিত্ৰ স্থান। কামৰূপৰ আন আন মন্দিৰসমূহৰ ভিতৰত বাসিষ্ঠ আশ্ৰম, উমানন্দ মন্দিৰ, সুক্ৰেশ্বৰ মন্দিৰ, ভুৱনেশ্বৰী মন্দিৰ, নৱগ্ৰহ মন্দিৰ, জনাৰ্দন মন্দিৰ, আৰু উগ্ৰতৰা মন্দিৰ আছেং।
ঐতিহাসিক স্থানৰ ক্ষেত্ৰত কামৰূপ জিলাত বহু প্ৰসিদ্ধ স্থান আছে। হাজো,, ছয়গাঁও, চামৰীয়া, ৰঙিয়া, পলাশবাৰী, বকো আৰু উত্তৰ গুৱাহাটী, এই সকলো স্থানই ইতিহাসৰ পটভূমিত গুৰুত্বপূৰ্ণ স্থান। বিশেষকৈ, হাজো হ’ল এক ধাৰ্মিক স্থান য’ত বহু ধৰ্মীয় মন্দিৰ অবস্থিত, আৰু সেয়া এক পবিত্ৰ তীৰ্থ স্থান হিচাপে পৰিচিত।
অৰ্থনীতি | Economy
অসমৰ কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ অৰ্থনীতি মূলতঃ কৃষি আৰু উদ্যোগৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। কৃষিৰ ক্ষেত্ৰত, জিলাখনৰ জনসংখ্যাৰ এক বিশাল অংশ কৃষিৰে জড়িত। ইয়াৰ প্ৰধান শস্যসমূহ হৈছে ঘেঁহু, ধান, নাৰিকল, চুপাৰি, কমলা, আনাৰস, আৰু নেমু। এই শস্যবোৰৰ উত্পাদন জিলাৰ অৰ্থনীতিত গুৰুত্বপূর্ণ ভূমিকা পালন কৰে।
উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰতো কামৰূপ মহানগৰ উন্নত। জিলাখন ভাৰতৰ প্ৰথম ৰাজহুৱা খণ্ডৰ শোধনাগাৰ, গুৱাহাটী শোধনাগাৰৰ মাকৰূপে খ্যাত। লগতে, ইয়াত চফটৱেৰ টেকন’লজি পাৰ্ক, ৰপ্তানি প্ৰচাৰ ঔদ্যোগিক উদ্যান আৰু খাদ্য প্ৰক্ৰিয়াকৰণ উদ্যানৰ দৰে আধুনিক উদ্যোগী ক্ষেত্ৰসমূহৰ অৱস্থান আছে।
এই জিলাখনে কৃষি, হস্ততাঁত আৰু হস্তশিল্পৰ ক্ষেত্ৰত ক্লাষ্টাৰ গঢ়াৰ যথেষ্ট সম্ভাৱনা আছে। ১২ লাখৰ পৰা অধিক লোকৰ বাসৰ এই জিলাখন ভূমিকম্পজনিত সক্ৰিয় অঞ্চলত অৱস্থিত। ইয়াত প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ যেনে বানপানী, ভূমিস্খলন, ধুমুহা, আৰু নদীৰ পাৰৰ খহনীয়া আদি ঘটে। তথাপি, জিলাখনে এই বিপদসমূহৰ পৰা ৰক্ষা পোৱাৰ বাবে বিভিন্ন পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে।
নদী | River
বহ্মপুত্ৰ নদী কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ একমাত্ৰ প্ৰধান নদী। কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ উপনৈসমূহৰ ভিতৰত ডিগাৰু, বশিষ্ঠ, বাহিনী, মৰা, ভৰলু আদিকে উল্লেখযোগ্য।
কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ শিক্ষা | Education of Kamrup Metropolitan District
বিশ্ববিদ্যালয়
- গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়
- তেজপুৰ বিশ্ববিদ্যালয় (কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ অংশ)
মহাবিদ্যালয়
- অসম অভিযান্ত্ৰিক মহাবিদ্যালয়
- গুৱাহাটী বাণিজ্য মহাবিদ্যালয়
- গুৱাহাটী চিকিৎসা মহাবিদ্যালয় আৰু চিকিৎসালয়
কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ পৰ্যটন | Tourism of Kamrup Metropolitan District
মা কামাখ্যা মন্দিৰ
কামাখ্যা মন্দিৰ (Kamakhya Temple) হৈছে অসমৰ গুৱাহাটী চহৰত অৱস্থিত এক ঐতিহাসিক আৰু ধৰ্মীয় মন্দিৰ। এই মন্দিৰ হৈছে ভাৰতবৰ্ষৰ ৫১টি দেৱীপীঠৰ অন্যতম, য’ত কামাখ্যা মন্দিৰৰ গুৰুত্ব বিশেষভাবে চিহ্নিত। নীলাচল পাহাৰত অৱস্থিত এই কামাখ্যা মন্দিৰ অসমৰ সবাতোকৈ জনপ্ৰিয় আৰু প্ৰভাৱশালী মন্দিৰ হিচাপে পৰিগণিত হৈছে।
প্ৰাচীন কালৰ পৰা কামাখ্যা মন্দিৰ অসমৰ ৰাজনৈতিক আৰু ধৰ্মীয় ইতিহাসত বিশেষ ভূমিকা পালন কৰি আহিছে। কামাখ্যা মন্দিৰৰ নির্মাণৰ সৈতে জড়িত ইতিহাসৰ বিভিন্ন কথা আৰু প্ৰবাদ আছে। মন্দিৰৰ নিৰ্মাণক্ৰমিক নৰকাসুৰৰ সৈতে জড়িত বুলি কোৱা হয়, কিন্তু ইতিহাসৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত কোচ ৰজা মহাৰাজ বিশ্বসিংহ, তেওঁৰ পুত্ৰ নৰনাৰায়ণ আৰু চিলাৰায়ৰ সৈতে সম্পৰ্কিত।
মন্দিৰৰ শেষৰ অংশ, যাৰ নাম নৃত্য-মণ্ডপ, আহোম ৰাজ্যৰ স্বৰ্গদেউ ৰাজেশ্বৰ সিংহৰ শাসনৰ সময়ত সংযোজিত হৈছিল। ইয়াত আহোম সময়ৰ ড্ৰাগন ভাস্কৰ্যৰ চিহ্নও দেখা যায়। কামাখ্যা মন্দিৰ হৈছে অসমত শক্তি উপাসনাৰ কেন্দ্ৰ আৰু এটি পূজনীয় পীঠ।
উমানন্দ মন্দিৰ
উমানন্দ মন্দিৰ গুৱাহাটী চহৰৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ মাজত অৱস্থিত ময়ুৰ দ্বীপত ভগৱান শিৱৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু বিখ্যাত মন্দিৰ। এই মন্দিৰৰ নামকৰণ ভগৱান শিৱৰ এক অতি প্ৰসিদ্ধ নামৰ পৰা কৰা হৈছে। “উমানন্দ” শব্দটি হিন্দী ভাষাৰ ‘উমা’ আৰু ‘আনন্দ’ শব্দৰ পৰা আহিছে। ‘উমা’ হৈছে শিৱৰ পত্নী পার্বতীৰ নাম, আৰু ‘আনন্দ’ মানে সুখ। মন্দিৰটো ময়ুৰ দ্বীপত অৱস্থিত আৰু এই দ্বীপটো গুৱাহাটীৰ অন্যতম সৰু আৰু ৰমণীয় দ্বীপ হিচাপে পৰিগণিত হৈছে। মন্দিৰৰ চাৰিওফালে দেখা হোৱা স্বৰ্গীয় সৌন্দৰ্য্য আৰু পৰিসৰে প্ৰকৃতিৰ প্ৰেমীক সকলোকে মুগ্ধ কৰে।
মন্দিৰটো ভস্মকল পাহাৰৰ ওপৰত নিৰ্মিত, আৰু এই মন্দিৰৰ সৃষ্টিত দক্ষ অসমীয়া শ্ৰমিকসকলৰ ভীষণ মেহনতে সহায় কৰা হৈছে। মন্দিৰটোৰ ভিতৰত ভগৱান শিৱৰ মূৰ্তিৰ সৈতে সাৰ্বজনীন হিন্দু দেৱতাসকলৰ মূৰ্তি ৰখা হৈছে, য’ত আন ১০টা হিন্দু দেৱতাৰ মূৰ্তি পূজাত অৱস্থিত।
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ
শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ (Srimanta Sankaradeva Kalakshetra) বা চমুলৈ কলাক্ষেত্ৰ হৈছে গুৱাহাটী নগৰীৰ পাঞ্জাবাৰীত অৱস্থিত এক সাংস্কৃতিক প্ৰতিষ্ঠান। এইটো পৰ্যটকসকলৰ বাবে এক উল্লেখযোগ্য আকৰ্ষণৰ স্থান। শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নামেৰে এই ভৱনটো নামাঙ্কিত, যিয়ে অসমীয়া জাতিৰ পিতামহ হিচাপে পৰিচিত, বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ গুৰু আৰু মহাপুৰাণী পণ্ডিত আছিল। এই কলাক্ষেত্ৰ অসমীয়া সংস্কৃতিৰ প্ৰতীকসমূহৰ এক গুৰুত্বপূর্ণ কেন্দ্ৰ। তদুপৰি, অসমীয়া সংগীতৰ বিশ্বখ্যাত শিল্পী ভূপেন হাজৰিকা দেৱৰ এক সংগ্ৰহালয়ো ইয়াত স্থাপন কৰা হৈছে, যি সংগীতৰ জগতৰ এক অমূল্য ৰত্ন হিচাপে পৰিগণিত।
শুক্ৰেশ্বৰ মন্দিৰ
শুক্ৰেশ্বৰ মন্দিৰ হৈছে অসমৰ কামৰূপ জিলাৰ গুৱাহাটী মহানগৰীৰ পাণবজাৰ অঞ্চলত অৱস্থিত এক ঐতিহাসিক শিৱ মন্দিৰ। এই মন্দিৰটোৰ নিৰ্মাণ ১৭৪৪ চনত আহোম ৰাজা প্ৰমত্ত সিংহৰ পৰিসৰে আৰম্ভ হৈছিল। মন্দিৰটো ইটাখুলি পাহাৰৰ ওপৰত থকা মহাবাহু ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ দক্ষিণ পাৰত অৱস্থিত। শুক্ৰেশ্বৰ মন্দিৰ প্ৰকৃততে শিৱৰ পূজা আৰু উপাসনাৰ এক গুৰুত্বপূর্ণ স্থান হিচাপে পৰিগণিত হয় আৰু এই ঠাইটো শিৱ ভক্তসকলৰ বাবে এক ধৰ্মীয় গন্তব্যস্থান হিচাপে পৰিগণিত।
কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ পৰিবহন | Transport of Kamrup Metropolitan District
কামৰূপ মহানগৰ জিলাত যাতায়তৰ ব্যৱস্থাৰ চাৰিটা প্রধান মাধ্যম আছে। এই মাধ্যমবোৰ হৈছে—স্তলপথ, জলপথ, ৰে’লপথ আৰু বিমাণ পথ।
ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ:
কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ মাজেৰে দুটা ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথে অতিক্ৰম কৰিছে। এই দুটা ঘাইপথ হল ৩১ নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ আৰু ৩৭ নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ।
ৰে’লপথ আৰু ষ্টেচনসমূহ:
উত্তৰ-পূব সীমান্ত ৰে’লপথ কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ মাজেদি গৈছে। এই জিলাৰ উল্লেখযোগ্য ৰে’ল ষ্টেচনসমূহ হৈছে গুৱাহাটী, ঠাকুৰকুছি, পানীখাইতি, কামাখ্যা (জংছন), নাৰেংগী, ডিগাৰু, বৰাহু, পাণবাৰী, তেঁতেলীয়া, ক্ষেত্ৰী আৰু আজাৰা।
বিমান পথ:
অসমৰ একমাত্ৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিমান বন্দৰ ‘লোকপ্ৰিয় গোপীনাথ বৰদলৈ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিমানকোঠ’ বৰঝাৰত অৱস্থিত, যি কামৰূপ মহানগৰ জিলাত অন্তৰ্ভুক্ত।
জলপথ:
কামৰূপ মহানগৰ জিলাত আভ্যন্তৰীণ জলপথৰ এক সু-ব্যৱস্থা আছে। পাণ্ডু নদী বন্দৰ জিলাখনৰ উল্লেখযোগ্য জলপথ যোগাযোগৰ আধাৰ।
কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ FAQ
1. কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ চাৰিসীমা কি কি?
A: এই জিলা উত্তৰে কামৰূপ গ্ৰাম্য জিলা, মৰিগাওঁ জিলা আৰু দৰং জিলাৰ সৈতে সীমান্ত ভাগ কৰিছে। পূবে ইয়াৰ সীমানা মৰিগাওঁ জিলাৰ সৈতে মিলে। দক্ষিণত মেঘালয় ৰাজ্যৰে সীমান্ত ভাগ কৰে আৰু পশ্চিমত কামৰূপ গ্ৰাম্য জিলাৰ সৈতে সংলগ্ন।
2. কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ জনসংখ্যা কিমান?
A: ২০১১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ মুঠ জনসংখ্যা আছিল ১২,৫৩,৯৩৮ জন।
3. কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ অৰ্থনীতি কি?
A: অসমৰ কামৰূপ মহানগৰ জিলাৰ অৰ্থনীতি মূলতঃ কৃষি আৰু উদ্যোগৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল।
4. শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ ক`ত অৱস্থিত?
A: শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ কলাক্ষেত্ৰ কামৰূপ মহানগৰ জিলাত অৱস্থিত।
Read also: Darrang District | দৰং জিলা
My self Mahezubin Saikia. Working in Dev Library as a Content Writer. A website that provides all SCERT, NCERT 3 to 12, and BA, B.com, B.Sc, and Computer Science with Post Graduate Notes & Suggestions, Novel, eBooks, Health, Finance, Biography, Quotes, Study Materials, and more.
