Class 10 Bodo Chapter 12 बर’हारिनि खुगा थुनलाइ

Class 10 Bodo Chapter 12 बर’हारिनि खुगा थुनलाइ | Bodo Class 10 Notes, SEBA Class 10 Bodo (MIL) Short Type Question Answer As Per New Syllabus to each chapter is provided in the list of SEBA Class 10 Bodo Chapter 12 बर’हारिनि खुगा थुनलाइ Question Answer so that you can easily browse through different chapters and select needs one. SEBA Class 10 Bodo Chapter 12 बर’हारिनि खुगा थुनलाइ can be of great value to excel in the examination.

Class 10 Bodo Chapter 12 बर’हारिनि खुगा थुनलाइ

Join Telegram channel

Class 10 Bodo Chapter 12 बर’हारिनि खुगा थुनलाइ answer to each chapter is provided in the list so that you can easily browse throughout different chapters Class 10 Bodo Chapter 12 बर’हारिनि खुगा थुनलाइ and select needs one.

बर’हारिनि खुगा थुनलाइ

फरा बिजाबनि सोंथि

1. गाहायाव होनाय सोंथिफोरखौ मोनसे सोदोब एबा फांसे बाथ्राजों फिन हो—

(क) खुगा थुनलाइ माखौ बुङो?

फिन : सुबुं माहारिनि गेजेराव मुगानिफ्राय मुगा खुगाजों खुगा बाग्लाय बाग्लाय सोलिबोनायखौनो खुगा थुनलाइ बुंनाय जायो।

(ख) गोसोनि रंजानायखौ गोदोनि सुबुंफोरा माबोरै खिन्थायोमोन?

फिन : गोसोनि रंजानायखौ गोदोनि मानसिफोरा आखाइ आथिंनि फाव दिन्थिनानै दिन्थियोमोन।

(ग) खुगा थुनलाइन नंगुबै सोरजिगिरिनि मुं मोननो हायो नामा?

फिन : खुगा थुनलाइनि नंगुबै सोरजिगिरिनि मुं मोननो हाया।

(घ) खुगा थुनलाइ लिरग्रा फोरखौ ना होनना बुङो?

फिन : खुगा थुनलाइ लिरग्राफोरखौ खुगा थुनलाइ बुथुमगिरि होनना बुंनाय जायो।

(ङ) खुगा थुनलाइखौ मोनबेसे बाहागोआव राननो हायो?

फिन : खुगा थुनलाइखौ मोनबेसे बाहागोआव राननो हायो– (1) खुगा मेथाइ आरो (2) खुगा राव।

(च) खुगा मेथाइफोरखौ माबोरै रोजाब जायो?

फिन : खुगा मेथाइफोरखौ मिलौदो देंखो बोनानै रोजाब जायो?

(छ) खुगा मेथाइखौ रायथाइगिरिया बेसेबां बाहागोआव रानदों?

फिन : खुगा मेथाइखौ रायथाइगिरिया मोन जिनै बाहागोआव राननो हायो।

(ज) गोदोनि हाबाया बबे नेमखान्थिजों जायोमोन?

फिन : गोदोनि हाबाया बाथौ दोहोरोमनि नेमखान्थिजों जायोमोन।

(झ) लिरनाय महराव मोनजेननाय मोनथोर बिजाबा मा धोरोमनिमोन?

फिन : लिरनाय महराव मोनजेननाय मोनथोर बिजाबा बौद्ध धोरोमनिमोन।

(ञ) J.D. Anderson लिरनाय बिजाबनि मुङा मा?

फिन : An outline of Kachari Folk Tales and Rhymes. (Shillong 1895)

(ट) Sidney Endle साहाबा लिरनाय बिजाबनि मुङा मा?

फिन : The Kacharis (Khondoz 1911)

(ठ) म ‘हिनी म ‘हन ब्रह्म लिरनाय बिजाबनि मुङा मा?

फिन : बर’ कसारि सल’ (1972)

2. गाहायाव होनाय सोंथिफोरखौ नैजि एबा थामजिसो सोदोबनि गेजेराव फिन हो:

(क) खुगा थुनलाइनि नंगुबै सोरजिगिरि मानो मोननो थाङा?

फिन : खुगा थुनलाइनि नंगुबै सोरजिगिरिनि मुं मोनजो हाया।

(ख) खुगा थुनलाइखौ जों मोनबेसे बाहागोआव राननो हायो आरो मा मा?

फिन : खुगा थुनलाइखौ जों मोननै बाहागोआव राननो हायो। बेफोर जाबाय (i) खुगा मेथाइ आरो (ii) खुगा राव।

(i) खुगा मेथाइ : खुगा खुगा बाग्लायबोनाय मेथाइफोरानो जाबाय खुगा मेथाइ। खुगा मेथाइफोरखौ मिलौदो देंखो बोनानै रोजाब जायो। बेफोराव सन्दनि

गेलेग्लांनायखौ मोजाङै नुसारो। खुगा मेथाइफोरा सुंथाब सुंथाब।

(ii) खुगा राव : खुगा खुगा, सोलिबोनाय मिलौदो देंखो बोजायै रावफोरखौनो खुगा राव बुंनाय जायो। बेफोराव सन्दनि जेबो गोहोम गोग्लैनाय नुनो मोना। खुगा रावाव सन्दनि बोहैथि, देंखोनि मिलौदो गोयैखायनो खुगा मेथाइनिख्रुइ बेफोरनि अनजिमाया ऐसेल ‘सिन।

सल’बाथा, बाथ्राफाव आरो बाथ्रा लान्जाइ, मोनथोर बेफोर खुगा रावाव गोग्लैयो।

(ग) खुगा मेथाइयाव गोदोनि मा मा बाथ्राजों बेरखाङो?

फिन : खुगा मेथाइफोरनिफ्राय मोनसे माहारिनि गोदोनि गुमुरखौ जों मिथिना मोनो। मोनसे माहारिया माबोरै रायजो जादोंमोन, बिसोरनि धोरोम-आसार खान्थिया मामोन, समाजारि हारिमुवारि, राजखान्थियारि आवथाया माबोरैमोन बैफोर खौरांआ खुगा मेथाइयाव बेरखाङो रोखा रोखा। बर’नि खुगा मेथाइफोरनिफ्राय जों माखासे गुमुर बाथ्रा मोनथिमोनो। जेरै-बर’ हारियाव जोहोलाव-जोहोलावजो उजिनायनि बाथ्रा, बर’नि आबाद गाहाइ हारिमुनि बाथ्रा, हाबा-आसारखान्थिनि बाथ्रा, बैसागो बायदि फोरबो फालिनानै रंजानाय बाथ्रा बायदि बायदि।

(घ) गथ’ गोरलैखौ बुरखायनो थाखाय मा मेथाइ खननाय जायोमोन?

फिन : बर ‘नि गेजेराव गथ’ बुरखायनाय गोबां खुगा मेथाइ दं। बिमा-बिफाया बहाबा थांनाय समाव गाबबाय थानाय गथ ‘खौ बुरखायनो थाखाय बिब’ एबा बखालिफोरा बायदि मैया खनो। आरोबाव उन्दुनाय समाव उन्दुलाङै गथ ‘खौ फुथुनो थाखाय बिमाया अखाफोरनि खुगा मेथाइ एबा सियालनि खुगा मेथाइ खननाय बर ‘नि गेजेराव मोननो थाङो।

(ङ) खुगा राव खुगा मेथाइनिख्रुइ मानो इसेल ‘मोन?

फिन : खुगा थुनलाइनि गेजेराव खुगा मेथाइनिख्रुइ खुगा रावा एसेल ‘सिन। बेनि जाहोना जाबाय खुगा रावखौ देंखो होनानै रोजाब जाया। बेफोराव सन्दनि जेबो

गोहोम गोग्लैनाय नुनो मोना। सन्दनि बोहैथि, देंखोनि मिलौदो गोयैखायनो खुगा रावनिं अनजिमाया एसेल ‘सिन। थेवबो बर’नि गेजेराव गोबां खुगा राव मोननो थाङो।

(च) खुगा रावफोरखौ रायथाइगिरिया मोनबेसे बाहागोआव रानदों आरो मा मा?

फिन : खुगा रावफोरखौ रायथाइगिरिया मोनथाम बाहागोआव रानदों। बेफोर जाबाय (i) सल ‘बाथा (ii) बाथ्राफाव आरो बाथ्रा लान्जाइ (iii) मोनथोर।

(छ) बर’ हारिनि बोराइ-बुरैफोरा सल ‘बाथाफोरखौ मा समाव खिन्थायोमोन?

फिन : बर’ हारिनि गेजेराव गोदो गोदायनिफ्रायनो सल ‘बाथा खिन्थानाय हुदा दंमोन आरो दिनैनि बे नैजिसे मुगायावबो सेरजा दामै दामै सल ‘बाथा खिन्थानाय हुदाया जोबाखै। बर’ हारिनि बोराइ-बुरैफोरा अखाफोर दानसोरां बिलिफां समाव नङाबा गोजां बोथोरनि अर सायनाय समाव गाव गावसोरनि फिसौफोरखौ खाथियाव फज ‘नानै सल ‘बाथा खिन्थायै खिन्थायै रंजाहोयोमोन।

(ज) सुकुमार बसुमतारी लिरनाय गांनै सल ‘बाथा बिजाबनि मुं लिर।

फिन : सुकुमार बसुमतारी लिरनाय गांनै सल’बाथा बिजाबनि मुङा जाबाय– (1) ‘सनाकिनि सल’। बे बिजाबखौ 1972 मायथाइयाव फोसावना दिहुनदोंमोन। (2) गुबुन गांसे सल’ बिजाबा जाबाय-आबै-आबौनि सल’। बे सल’ बिजाबखौ 1967 मायथाइयाव फोसावनादिहुननाय जादोंमोन।

(झ) बाथ्रा फाव आरो बाथ्रा लानजाइफोरा बर’ माहारिनि मा बिथिंनि बाथ्रा नांजाबफानानै दं?

फिन : बाथ्रा फाव आरो बाथ्रा लानजाइफोरजों बर’ माहारिनि संसार जानायनि खोथा नांजाबफानानै दं। गुबुन गुबुन माहारिनि थुनलाइयाव नुनाय बादि बर’ खुगा थुनलाइनि गेजेरावबो बाथ्रा फाव आरो बाथ्रा लानजाइफोरा गोबां गोहोम खोख्लैनाय नुनो मोनो। बेनिखायनो बेफोर बर’ माहारिनि गोनां सम्पद।

(ञ) कामरुप एबा आसामाव तन्त्र मन्त्रनि जायगा महरै माब्लानिफ्राय मिथिजानाय जाबोदों?

फिननायः गुथि जौथायनिफ्रायनो कामरुप एबा आसामा तन्त्र मन्त्रनि जायगा जाना फैदोंमोन होनना गोबां पण्डितफोरानो बुंदों। यंगिनि तन्त्र, दरंगा राजबंसाबली, बायदिसिना बिजाबावबो मोनथोरनि खोथा मोननो थाङो। गेइट साहाबनि बादिब्ला

बंग, उरिष्या पांजाब बायदिसिना जायगायाव मोनथोर दंब्लाबो गोबां मोनथोरखौनो कामरुपआव लिरजेननाय जादोंमोन।

3. गाहायाव होनाय सोंथिफोरखौ बाजिसो सोदोबनि गेजेराव फिन होः

(क) गोदोनि दिनाव सुबुङा मैहुरखौ माबोरै खालामोमोन लिर।

फिन : गोदोनि सुबुंफोरा आबाद मावनानै, न’ लुनानै थांना थानो रोङाखैमोन। मैहुरानो बिसोरनि थांना थानायनि गुबै राहामोन। बिसोर ज’ ज’ हान्जा हान्जायै हाग्रानि जुनार जेरै दाउ-अमा, मै बायदि जुनारफोरखौ मैहुर खालामनानै आदार बुथुमोमोन। बिब्दिनो मैहुर खालामै खालामै दाबसे जायगानिफ्राय गुबुन दाबसे

जायगाफोराव गिदिंथिं गिदिंथिं न’ गैजायै जिउ खुंदोंमोन। अन्थाइनि सिखा, रुवा, ज’-जाथिफोरानो बिसोरनि हाथियारमोन। सान्दुं, अखा-बारहुंखा बायदि खैफोद आफोदनिफ्राय बारग ‘नो थाखाय गेदेर हाजो, अन्थाइ, दंफां बायदिनि दन्दरफोराव आस्रय लायोमोन। बेफोरनो बिसोरनि थाग्रा खुलिमोन।

(ख) खुगा थुनला माखौ बुङो लिर।

फिन : खुगा थुनलाइया मोनसे माहारिनि गिबि आरो बेसेनगोनां थुनलाइ। गोदो गोदाय सुबुं माहारिनि गेजेराव हांखो आरो लिरग्रा बेसादफोरखौ दिहुनना लानो

रोङैयाव आरो बेफोरखौ बाहायनो रोङैयाव सुबुं माहारिया लिरनायनि खोथाखौनो सानखांरोङाखैमोन। बेफोरखौ ज’ जायै जायै आखाइ आथिंनि फाव दिन्थिनानै गोसोनि रंजाखांनायजों लोगोफोरनो खिन्थायोमोन। 

सासे खिन्थानायखौ गुबुन सासेया गोसोआव लाखिनानै गुबुन समाव गुबुनफोरनि सिगाङाव खिन्थायोमोन आरो उन सुबुंफोरा मिथिनो मोनोमोन। बेबादिनो सुबुं माहारिनि गेजेराव मुगानिफ्राय मुगा खुगाजों खुगा बाग्लाय बाग्लाय सोलिबोनायखौनो खुगा थुनलाइ बुंनाय जायो। खुगा थुनलाइनि नंगुबै सोरजिगिरिनि मुं मोननो थाङा। खुगा थुनलाइनि सोरजिगिरिनि मुं मोननो थाङा। खुगा थुनलाइनि गेजेरजों मोनसे माहारिनि गोदोनि ससार जानाय, धोरोम आसार खान्थि, फोथायनाय-फुजिनाय, राव, हारिमु बायदिसिना बिथिंनि गुमुर मोननो हायो।

(ग) खुगा थुनलाइ लिरग्राखौ मानो खुगा थुनलाइ बुथुमग्रा होननानै बुङो?

फिन : खुगा थुनलाइनि जोनोम सम आरो सोरजिगिरिनि सोमोन्दै जेबो थार खारिथि मोननो थाङा। खुगा थुनलाइया मोदो-गोदायनिफ्रायनो जाय समाव मानसिया हांखो आरो लिरग्रा बेसादफोरखौ दिहुनना लानो रोङैयाव खुगाजों खुगानो मुगानि उनाव मुगा बाग्लायबोदोंमोन आरो दासिमबो खायसेया बिदिनो सोलिगासिनो दं। नाथाय खुगा थुनलाइनि गुबै सोरजिगिरिनि मुं मोननो थाङा। 

सोरबा लिरगिरिया लिरदोंब्लाबो बिथांमोना नंगुबै सोरजिगिरिनि मासिखौ अरायबो लानो हानाय नङा आरो लानायाबो गाहाम जानाय नङा। बेनिखायनो खुगा थुनलाइ लिरग्रा बिथांमोनखौ खुगा थुनलाइ लिरगिरि बुंनायनिख्रुइ खुगा थुनलाइ बुथुमगिरि होनब्लासो साबसिन जायो।

(घ) खुगा थुनलाइनि बैसोखौ माबोरै सुनो हायो?

फिन : खुगा थुनलाइया सुबुंनि गेजेराव माब्ला बबे समनिफ्राय नुजाफैनाय बेनि सोंनायनि फिननायखौ थों गोथोङैबुंनाया गोरलै नङा। बेनि जोनोमा बेसेबा गोजाम। बै समाव हांखो आरो लिरग्रा बेसादफोर दिहुननो हायैयाव बेनि जोनोम सम आरो सोरजिगिरिनि मुंफोरखौ लिरना गालांनो हायाखै। मुगायै मुगा खुगाजों खुगा बाग्लायबो बोयै बोयै दिनैबो बिब्दियैनो सोलिगासिनो दं।

थेवबो जों हमना लानो हायोदि जेब्लानिफ्राय सुबुं माहारिया राव रायज्लायनो हादोंमोन आरो ज’ जानानै मैहुर खालामै खालामै संसार जालायनो रोंदोंमोन बै समनिफ्रायनो खुगा थुनलाइया सुबुं माहारिनि गेजेराव नुजाफैदोंमोन। बिब्दिब्ला खुगा थुनलाइनि बैसोखौ सुबुं माहारिनि राव बुंनो रोंनाय आरो समाज दानानै संसार जालायनो रोंनायजोंनो समान बुंनो हागौ।

(ङ) खुगा रावनिख्रुइ खुगा मेथाइफोरा मानो बिबाङाव बांसिन लिर।

फिन : खुगा मेथाइफोरखौ मिलौदो देंखो बोनानै रोजाब जायो। नाथाय खुगा रावा देंखो होनानै रोजाबजाया। खुगा मेथाइफोराव सन्दनि गोलैग्लांनायखौ मोजाङैनुसारो। खुगा रावाव नाथाय सन्दनि जेबो गोहोम गोग्लैनाय नुनो मोना। खुगा मेथाइफोरा सुंथाब सुंथाब। बेफोरबादि जाहोननि थाखायनो ख्रुगा रावनिख्रुइ खुगा मेथाइफोरा बिबाङाव बांसिन। गोदो गोदाय लिरनाय हुदा गैयैयाव खुगाजों खुगाब्लाबो गोबां खुगा मेथाइ हमथानानै उन सुबुंफोरनो होलांनो हादों।

(च) बे रायथाइनि लिरगिरिया खुगा मेथाइखौ बेसेबां बाहागोआव रानदों आरो मा मा?

फिन : बे रायथाइनि लिरगिरिया खुगा मेथाइखौ मोन जिनै बाहागोआव रानदों। बेफोर जाबाय–

(क) जोहोलावफोरनि खुगा मेथाइ, (ख) हादोर सिबिनाय खुगा मेथाइ, (ग) हालुवाफोरनि खुगा मेथाइ, (घ) गथ’ बुरखायनाय खुगा मेथाइ, (ङ) गोसो थोलायनायनि खुगा मेथाइ, (च) लावखार गथ ‘नि खुगा मेथाइ, (छ) हाबायाव खनग्रा खुगा मेथाइ, (ज) बैसागोआव खनग्रा खुगा मेथाइ, (झ) मैगं खानायाव खनग्रा खुगा मेथाइ, (ञ) जि दानायाव खनग्रा खुगा मेथाइ, (ट) खामानि मावनायाव खनग्रा खुगा मेथाइ, (ठ) हादान सिफायनो थांनायाव खनग्रा खुगा मेथाइ।

4. सुंद ‘यै लिर:

(क) गथ’ बुरखायनाय मेथाइ (ख) बैसागुआव खनग्रा मेथाइ (ग) हादर सिबिनाय मेथाइ (घ) खुगा राव (ङ) सल’बाथा (च) बाथ्रा फाव (छ) बाथ्रा लानजाइ।

फिन : (क) गथ’ बुरखायनाय मेथाइः

बर’ माहारिनि गेजेराव गथ’ बुरखायनाय मेथाइ गोबां दं। बिमा-बिफाया बहाबा थांनाय समाव गाबबाय थानाय गथ’खौ बुरखायनो थाखाय बिब’ एबा बखालिफोरा

बायदि मैया खुगा मेथाइ खननाय आरो उन्दुनाय समावबो उन्दुलाङै गथ’खौ फुथुनो थाखाय बिमाया अखाफोरनि खुगा मेथाइ एबा सियालनि खुगा मेथाइ खनोमोन आरो दिनैसिमबो बेफोर मेथाइफोरा जोबना थाङाखै–

‘आव आगै आव

आइयालाय थांदों ना-गुरनो

आफाया थांदों मोसौ लायनो।”

(ख) बैसागोआव खनग्रा मेथाइ:

बैसागोआ बर’ हारिनि आंगो रंजाथाय फोरबो। बैसागो होनब्लानो बर’ हारिनि बयबो सुबुंनि गोसोआ रंजाखाङो। सेंग्रा सिख्लानि खोथाखौथ’ बुंनांला। सिंबायनाय बोराइ-बुरैनि गोसोआबो रंजानायजों बोदोर जायो। गोसोसिंनि खोथाफोरा मेथाइनि महर लायो आरो बे मेथाइनि गेजेरजों बर’ हारिमुवा बेरखाङो–

“ओइ लै आगै

लामा दथानि अनसुलि

खालामनो सानदोंमोन आं

नोंखौनो आंनि जुलि

नोंनि महरखौ मानो नुयो आंलाय दरसि दरसि

लांथारगौमोन आं खालमासि।

आखला नोंनिया बाख्नायथाव

महरा नोंनिया नायबाय थाथाव।

दाबो हरदो दाबो हरदोलै आगै

गरखा गंबानि दानाय आगरफालि।”

बेफोर बादिनो बायब्रुस बैसागो मेथाइफोरा बर’ हारिनि गेजेराव गोग्लैसोनानै दं।

(ग) हादोर सिबिनाय मेथाइ:

बर’नि गेजेराव हादोर सिबिनाय मेथाइफोराबो इसेल’ गैया। गावनि हादोर, हारिखौ मोजां मोननाय, सिबिनायाव बर’फोराबो फावसायना थायाखै। बर’ हारिनि गेजेराव मोननो थांनाय खुगा मेथाइफोरानो बेनि साखि–

जोहोलाव जालिया गथ ‘फोर जों

जोंलाय रावखौबो गिया गिया

दाहाल थुंग्रियानो जोंनि गेलेग्रा मुवा।

सोरबा सुथुरा गाग्लोब फैबा जोंनि रायजोआव

दानगोन, सुगोन, गावगोन

जोंलाय रावखौबो गिया गिया।

(घ) खुगा राव:

खुगा रावा खुगा थुनलाइनि मोनसे बाहागो। खुगा मेथाइजों रुजुनायाव खुगा रावनि अनजिमाया एसेल ‘सिन। खुगा रावखौ देंखो होनानै रोजाब जाया। खुगा रावाव सन्दनि जेबो गोहोम गोग्लैनाय नुनो मोना। सन्दनि बोहैथि आरो देंखोनि मिलौदो गैयैखायनो खुगा मेथाइनिख्रुइ खुगा रावनि अनजिमाया एसेल ‘सिन। थेवबो बर’नि गेजेराव गोबां खुगा राव दङ’। बे खुगा रावफोरखौ आरोबाव फिसा फिसा बाहागोआव रानबावनो हायो– (क) सल ‘बाथा, (ख) बाथ्रा फाव आरो बाथ्रा लानजाइ, (ग) मोनथोर।

(ङ) सल ‘बाथा।

बुहुम थुनलाइयाव गोबां सल ‘बाथाफोर मोननो थाङो। बर’ थुनलाइयावबो सल ‘बाथाफोरा मोनसे गोनां जायगा लाना दं। बर’ हारिनि गेजेराव गोदो गोदायनिफ्रायनो सल ‘बाथा खिन्थानाय हुदा दंमोन आरो दिनैनि बे नैजिसे मुगायावबो सेरजा दामै दामै सल ‘बाथा खिन्थानाय हुदाया जोबाखै। बर’ हारिनि बोराइ-बुरैफोरा अखाफोर दानसोरां बिलिफां समाव नङाबा गोजां बोथोरनि अर सायनाय समाव गाव गावसिनि फिसौफोरखौ खाथियाव ‘फज ‘नानै सल ‘बाथा खिन्थानानै गोजोन होयोमोन।

बर’ हारिनि गेजेराव गोबां सल ‘बाथाफोर दंमोन। नाथाय लिरथुमना दोननो हायैयाव बेसेबांबा सल ‘बाथा गोमालांनो हमबाय। J.D. Anderson साहाबनि “An Outline of Kachari Folk Tales and Rhymes” Siddney Endle साहाबनि “The Kacharis”, मुस्रि महिनी महन ब्रह्मनि ‘बर’ कसारि सल’, सुकुमार बसुमतारीनि ‘सनाकिनि सल’ आरो मुस्रि बिरेन दास बर ‘नि बर ‘सादुनि अनगायै आरो गोबां सल ‘बाथाफोरानो गोमालांनो हमजोबबाय। 

बर’ हारिनि गेजेराव गोबां सल ‘बाथा दंब्लाबो थुनलाइयाव बेनि गोनांथिया एसेल’ थार। नाथाय सुबुं माहारिनि गेजेराव बेनि गोनांथिया बाखनायजाथाव। सल’ बाथाफोरनि गेजेरजों सुबुं माहारिनि साननाय-हनाय, जानाय-लोंनाय, गांनाय-उखैनाय, अननाय-सिबिनाय बायदिसिना समाजखान्थिनि खोथा मिथिनो मोनो।

(च) बाथ्रा फाव:

गुबुन गुबुन माहारिनि थुनलाइयाव नुनाय बादि बर’ खुगा थुनलाइनि गेजेरावबो बाथ्रा फावफोरखौ गोबां गोहोम खोख्लैनाय नुनो मोनो। बाथ्रा फावफोरा बर’ माहारिनि गोनां सम्पद। बेफोरजों बर’ माहारिनि संसार जानायनि खोथा नांजाबफोनानै दं। गाहायाव मोननैसो बाथ्राफाव होनाय जाबाय–

“जेराव थुरि नुयो बेयावनो बाथि गारो।”

“सिखा गोदाना सानथाम हिन्जाव गोदाना दानथाम।”

“अनला खारियाव आगान थाया।”

“गोजौवाव मोफौ हायाव बाहागो।”

(छ) बाथ्रा लानजाइ:

बर ‘नि बाथ्रा लानजाइफोरा माखासेयानो गोग्लैसोनानै दं। बेफोरखौ बुरखांनाया गोनां। मानोना बेफोरखौ बर’ माहारिनि सम्पद। बाथ्रा फाव बायदि बेफोरजों बर’

माहारिनि संसार जानायनि खोथा नांजाबफानानै दं। गाहायाव मोननैसो बर ‘नि बाथ्रा लानजाइ होनाय जाबाय–

“न’नि सिङाव न’ थायो

बिनिनो सिङाव आं थायो।” (मुस्रि)

“थेंथें बेगें मोनसे 

गेहेन मोदोम आं सेंग्रा सासे।” (माइहुं) 

उफ्रा सोंथि

1. इन्द्रमालती नारजारीया सोरनि लाखोमानाय मुं?

फिन : ड° भुपेन नारजारीनि लाखोमानाय मुं।

2. थुनलाइनि जोनोमा माजों एंगारलायनो हायै सोमोन्दो दं होनना रायथाइगिरिया बुदों?

फिन : सुबुं हारिनि राव बुंजेननो रोंनाय, ज’ जायै जायै संसार जालायनो रोंनायजों थुनलाइनि जोनोमा एंगारलायनो हायै सोमोन्दो दं होनना लिरगिरिया बुंदों।

3. खुगा थुनलाइनि बैसोखौ माजों समान होनना बुंदों?

फिन : खुगा थुनलाइनि बैसोखौ सुबुं माहारिनि राव बुंनो रोंनाय आरो समाज दानानै संसार जालायनो रोंनायजों समान होनना बुंदों।

4. खुगा थुनलाइया सुबुं माहारिनि गेजेराव माब्ला नुजाफैदोंमोन होनना जों हमना लानो हायो?

फिन : जेब्लानिफ्राय सुबुं माहारिया राव रायज्लायनो रोंदोंमोन आरो ज’ जानानै मैहुर खालामै खालामै खौसेयै संसार जालायनो रोंदोंमोन बै समनिफ्रायनो खुगा थुनलाइया सुबुं माहारिनि गेजेराव नुजाफैदोंमोन होनना जों हमना लानो हायो।

5. खुगा मेथाइ आरो खुगा रावनि फारागखौ लिर।

फिन : (1) खुगा मेथाइफोरा मिलौदो देंखो बोनानै रोजाब जायो। नाथाय खुगा रावा देंखो होनानै रोजाब जाया।

(2) खुगा मेथाइफोराव सन्दनि गेलेग्लांबायनायखौ मोजाङै नुसारो। नाथाय खुगा रावाव सन्दनि जेबो गोहोम गोग्लैनाय नुनो मोना।

(3) खुगा मेथाइफोरा सुंथाब। नाथाय खुगा रावा गोलाव।

6. खुगा मेथाइ आरो खुगा रावनि गेजेराव बबेयो सुबुंजों बांसिन अनसायजानाय?

फिन : खुगा मेथाइया सुबुंजों बांसिन अनसायजानाय।

7. मा खालामनायमोनब्ला बर’ थुनलाइनि जारिमिना बेसेबा जौगाखांसिगौ होनना लिरगिरिया बुंदों?

फिन : खना खनला गोग्लैसोना थानाय खुगा मेथाइफोस्खौ लिरथुमना दोननो हानायब्ला आरो बेफोरनि सोरजिनाय समखौ दिहुननो हानायब्ला बर’ थुनलाइनि जारिमिना बेसेबा जौगाखांसिगौ होनना लिरगिरिया बुंदों।

8. बर’ माहारिनि गेजेराव उजिफैनाय सानैसो जोहोलाव-जोहोलावजोफोरनि मुंखौ लिर।

फिन : माखासे बर’ बिर जोहोलाव-जोहोलावजोफोरा मोनसे समाव बर’ माहारिनि गेजेराव उजिफैदोंमोन। बिसोर जादोंमोन-आदा बासिराम, दावहाराम, दैमालु, सेवबार, सोमदोन, तुलाराम, जावलिया देवान, गामबारि सिख्ला, बिरगोस्रि सिख्ला आरो थेंफाख्रि।

9. रायथाइयाव मुंख ‘नाय जोहोलावफोरनि खुगा मेथाइखौ लिर।

फिन : बे रायथाइयाव मुंख ‘नाय जोहोलावफोरनि खुगा मेथाइया जाबाय–

“गराया दाब्रायदो बासिराम जोहोलाव

गंगार सुबाया फैलायगौ।”

“आदा दावहाराम जोहोलाव

नोंबो दावगा लांदो

नोंबो मैदेरजों बेंस ‘हैदो।”

10. मा मा समाव सेंग्रा-सिखलाफोरा गोसो थोलायनायनि मेथाइ खनो होनना लिरगिरिया बुंदों?

फिन : सिख्लाफोरा हि-सानसालियाव ज’नानै जिरायबाय थानाय समावनो गाव मोजां मोननाय सेंग्राखौ लानानै गोसो थोनायनि मेथाइ खनो। सेंग्राफोराबो मोसौ लायनो थांनायफोराव गाव गोसो थोनाय हिन्जावखौ लाना मेथाइ खनो। बैसागोनि रंजानायाव लोगो मोनोब्ला बिसोरनि गोसो थोलायनायनि जंखायलायनाय मेथाइफोरा गोसोखौ खालामो उरां-फारां।

11. खुगा रावखौ बेसेबां बाहागोआव राननो हायो आरो मा मा?

फिन : खुगा रावखौ मोनथाम बाहागोआव राननौ हायो। बेफोर जाबाय– (क) सल ‘बाथा (ख) बाथ्राफाव आरो बाथ्रा लानजाइ, (ग) मोनथोर।

12. An Outline of Kachari Folk Tales and Rhymes खौ सोर लिरदोंमोन?

फिन : J.D. Anderson आलिरदोंमोन।

13. “The Kachari’ बिजाबखौ सोर लिरदोंमोन?

फिन : Sidney Endle साहाबा लिरदोंमोन।

14. ‘बर’ कसारि सल’ बिजाबखौ सोर लिरदोंमोन?

फिन : महिनी महन ब्रह्मआ लिरदोंमोन।

15. ‘सनाकिनि’ सल’ बिजाबखौ सोर लिरदोंमोन?

फिन : सुकुमार बसुमतारीया लिरदोंमोन।

16. ‘आबै आबौनि सल’ खौ सोर लिरदोंमोन?

फिन : सुकुमार बसुमतारीया लिरदोंमोन।

17. ‘बर’ सादु’ बिजाबखौ सोर लिरदोंमोन?

फिन : बिरेन दास बर ‘आ लिरदोंमोन।

18. सल’ बाथाफोरनि गेजेरजों मा बाथ्रा मिथिना मोनो?

फिन : सल ‘बाथाफोरनि गेजेरजों सुबुं माहारिनि साननाय-हनाय, जानाय-लोनाय, गांनाय-उखैनाय, अननाय सिबिनाया बायदिसिना समाजखान्थिनि खोथा मिथिनो मोनो।

19. बर’ माहारिनि गेजेराव माब्लानिफ्राय मोनथोरनि गोहोमा गोग्लैदों होनना बुंजायो?

फिन : जि मुगानिफ्राय बर’ माहारिया संसार जालायनो रोंदों बै समनिफ्रायनो एबा बिनि एसे उननिफ्रायनो बर ‘फोरनि गेजेराव मोन्थोरनि गोहोमा गोग्लैदों होननानै बुंजायो।

20. माब्लानिफ्राय कामरुप (असम)आ तन्त्र मन्त्रनि जायगा जानानै फैयो?

फिन : गथि जौथायनिफ्राय कामरुप (असम) आ तन्त्र मन्त्रनि जायगा जाना फैयो।

21. गेइट साहाबा मा बुंदोंमोन?

फिन : गेइट साहाबा बुंदोंमोनदि बंग, उरिष्या, पांजाब बायदिसिना जायगायाव मोनथोर दङ’ मोनब्लाबो गोबां मोनथोरानो कामरुपाव लिरजेननाय जादोंमोन।

22. मा मा बिजाबफोराव मोनथोरनि खोथा मोननो थाङो?

फिन : यंगिनि तन्त्र, दरंगा राजबसांबली बायदि बिजाबफोराव मोनथोरनि खोथा मोननो थाङो।

23. बर’ मोनथोरफोरनि गेजेरजों मा नेरसोन बेरखांनाय नुनो मोनो होनना लिरगिरिया बुंदों?

फिन : लिरगिरिया बुंदोंदि बर’ मोनथोरफोरनि गेजेरजों बर’ माहारिनि समाज जालायनायनि नेरसोन बेरखांनाय नुनो मोनो।

24. लिरगिरिनि सिनायथि होः

फिन : इन्द्रमालती नारजारी: बिथाङा 1960 मायथाइयाव आथिखालनि सिरां जिलानि बिजनी नोगोरनि खोलाहा दहलापारा गामियाव जोनोम मोनो। इन्ट्रमालती मुङा बिथांनि लाखोमानाय मुं। गुबै मुङा ड° भुपेन नारजारी। गामिनि गुदि फरायसालियावनो सोलोंथाइखौ जागायजेननानै बिजनी फरायसालिमानिफ्राय 1981 मायथाइयाव बि.ए. 1983 मायथाइयाव गौहाटी मुलुग सोलोंसालिनिफ्राय असमीया आयदायाव एम.ए. खौ उथ्रियो। 

लोगोसे बे मुलुग सोलोंसालिनिफ्रायनो 2004 मायथाइयाव “ब्रह्मपुत्र उपत्यकार बर’ सकलर सामाजिक लकाचार” आयदायाव संजिरनायनि थाखाय Ph.D. डिग्रीखौ मोनो। आथिखालाव बिथाङा गौहाटी मुलुग सोलोंसालियाव बर’ बिफाननि गाहाइ जानानै दं। बिथाङा सासे गोख्रों थुनलाइगिरि, बिजिरगिरि, खन्थाइगिरि आरो सुंद’सल’ लिरगिरि। 

बिथांनि सोरजिफोरा जाबाय बैसागोनि रादाब (खन्थाइ), आंनि मोजां मोननायनि डायेरी (सल’ बिजाब), गावदां (सल’ बिजाब), लाइसिनि बिखायाव इन्द्रमालती (रायथाइ), माइनाव बरायनाय (रायथाइ) हारिमु आरो थुनलाइ बिजिरनाय (रायथाइ), थुनलाइनि बिदै आरो गहेना। बेनि अनगायैबो बिथाङा बर’, असमीया आरो इंराजी रावजों गोबां लिरबिदां लिरनानै बिहोमा होबोदों।

25. फरानि गुबै सानथौखौ नोंनि रावजों लिरः

फिन : खुगा थुनलाइया मोनसे हारिनि गिबि आरो बेसेन गोनां थुनलाइ। नाथाय खुगा थुनलाइया माब्लानिफ्राय जोनोम मोन्दोंमोन, बेनि सोरजिगिरिफोरा सोर बेफोरखौ दासिमबो गोथोङै मिथिना मोना। मानोना गोदो गोदाय सुबुं माहारिनि गेजेराव हांखो आरो लिरग्रा बेसादफोरखौ दिहुननालानो रोङैयाव आरो बेफोरखौ बाहायनो रोङैयाव सुबुं माहारिया लिरनायनि खोथाखौनो सानरोङाखैमोन। सासे खिन्थानायखौ गुबुन सासेया गोसोआव लाखिनानै गुबुन समाव गुबुनफोरनि सिगाङाव खिन्थायोमोन।

बिब्दिनो बेफोर थुनलाइया खुगानिफ्राय खुगा जुगे जुगे बारग ‘नाय सोलिबोदों आरो बेनिखायनो बेफोर थुनलाइखौ खुगा थुनलाइ बुंनाय जायो। खुगा थुनलाइनि जोनोमखौ जों एरै हमना लाजायोदि जेब्लानिफ्राय सुबुं माहारिया माहारिया राव रायज्लायनो हादोंमोन आरो ज’ जानानै मैहुर खालामै खालामै खौसेयै संसार जालायनो रोंदोंमोन बे समनिफ्रायनो खुगा थुनलाइया सुबुं माहारिनि गेजेराव नुजाफैदों होनना जों हमना लाजायो। जायानो जायामानो खुगा थुनलाइखौ जों गाहाइयै मोननै बाहागोआव राननो हायो–

(क) खुगा मेथाइ

आरो (ख) खुगा राव।

(क) खुगा मेथाइ:– खुगा मेथाइफोरा जाबाय गोदोनिफ्राय खुगाजों खुगा बाग्लाय बाग्लाय सोलिबोनाय मेथाइ। खुगा थुनलाइनि गेजेराव खुगा रावनिख्रुइ खुगा मेथाइफोरानो बांसिन। बेनि जाहोनफोरा जादों-खुगा मेथाइफोरा मिलौदो, देंखो बोनानै रोजाब जायो। खुगा मेथाइफोराव सन्दनि गेलेग्लांबायनायखौ मोजाङैनुसारो।

खुगा मेथाइफोरा सुंथाब सुंथाब। बेफोरबादि जाहोननि थाखायनो गोदो गोदाय लिरनाय हुदा गैयैयाव खुगाजों खुगाब्लाबो गोबां खुगा मेथाइ हमथानानै उन सुबुंफोरनो होलांनो हादों। बर’नि गेजेरावबो बेफोरबायदि खुगामेथाइया बायब्रुस दं। खना खनला गोग्लैसोना थानाय बर ‘नि खुगा मेथाइफोरखौ लिरथुमना दोननो हानायमोनब्ला आरो बेफोरनि सोरजिनाय समखौ दिहुननो हानायमोनब्ला बर’ थुनलाइनि जारिमिना बेसेबा जौगाखांसिगौमोन। 

बर’ खुगा मेथाइफोरखौ आरोबाव फिसा फिसा बाहागोआव बाहागो खालामजायो। जेरै– (क) जोहोलावफोरनि खुगा मेथाइ (ख) हादोद सिबिनाय खुगा मेथाइ (ग) हालुवाफोरनि खुगा मेथाइ (घ) गथ’ बुरखायनाय खुगा मेथाइ, (ङ) गोसो थोलायनायनि खुगा मेथाइ (च) लावखार गथ ‘नि खुगा मेथाइ, (छ) हाबायाव खनग्रा खुगा मेथाइ (ज) बैसागोआव खनग्रा खुगा मेथाइ, (झ) मैगं खानायाव खनग्रा खुगा मेथाइ (ञ) जि दानायाव खनग्रा खुगा मेथाइ (ट) खामानि मावनायाव खनग्रा खुगा मेथाइ, (ठ) हादर सिफायनो थांनायाव खनग्रा खुगा मेथाइ।

बर’ माहारिनि गेजेराव गोबां जोहोलाव-जोहोलावजो उजिफैदोंमोन। बेफोरनि फोरमानखौ होनो हायो गोबां खुगा मेथाइफोरानो। जेरै आदा बासिराम, दावहाराम, दैमालु, सेवबार, सोमदोन, तुलाराम, जावलिया देवान, गामबारि सिख्ला, बिरगोस्रि सिख्ला, थेंफाख्रिमोननि खुगा मेथाइफोरा बर’ माहारिनि गेजेराव जोहोलाव-जोहोलावजो उजिफैनायनि बाथ्राफोरखौ जोंनो खोनायो।

(ख) खुगा राव:– खुगा मेथाइनि रुजुनायाव खुगा रावनि अनजिमाया इसेल ‘सिन। बेनि जाहोनानो जाबाय बेफोरखौ मेथाइ महरै खनजाया। बेयाव सन्द ‘नि बोहैथि देंखोनि मिलौदो गैया। अब्लाबो बर ‘नि गेजेराव गोबां खुगा राव मोननो थाङो। खुगा रावफोरखौ आरोबाव फिसा फिसा बाहागोआव रानबावनो हायो–

(क) सल ‘बाथा (ख) बाथ्राफाव आरो बाथ्रा लानजाइ (ग) मोनथोर।

सल ‘बाथा:– बर ‘नि गेजेराव गोबां सल’बाथा मोननो थाङो। बर’ हारिनि गेजेराव आग्लानिफ्रायनो सल ‘बाथा खिन्थानाय हुदा दंमोन आरो दिनैबो सेरजा दामै दामै सल ‘बाथा खिन्थानाय हुदाया जोबाखै। नाथाय बर’ हारिनि सल’ बाथाफोरखौ लिरथुमना दोननो हायैयाव बेसेबांबा सल ‘बाथा गोमालांनो हमबाय। 

J.D. Anderson साहाबनि “An outline of Kachari Folk Tales and Rhymes” Sidney endle साहाबनि “The Kacharis” मुस्रि महिनी महन ब्रह्मनि ‘बर’ कसारि सल’, सुकुमार बसुमतारीनि सनाकिनि सल’, आबौ-आबैनि सल’, आरो मुस्रि बिरेन दास बर ‘नि बर’सादुनि अनगायै गोबां सल ‘बाथाफोरानो गोमालांनो हमजोबबाय। 

थुनलाइयाव सल ‘बाथानि गोनांथिया एसेल ‘ब्लाबो सुबुं माहारिनि गेजेराव बेनि गोनांथिया बाखनायजाथाव। सल ‘बाथाफोरनि गेजेरजों सुबुं माहारिनि साननाय-हनाय, जानाय-लोंनाय, गांनाय-उखैनाय, अननाय-सिबिनाय बायदिसिना समाजखान्थिनि खोथा मिथिनो मोनो।

बाथ्रा फाव आरो बाथ्रा लानजाइ:– गुबुन गुबुन माहारिनि थुनलाइयाव नुनाय बायदिनो बर’ थुनलाइयावबो माखासे बाथ्रा फाव आरो बाथ्रा लानजाइ दं। नाथाय माखासेयानो गोमालांनाय महराव दं। बाथ्रा फाव आरो बाथ्रा लानजाइफोरा बर’ माहारिनि गोनां सम्पद। बेफोरजों बर’ माहारिनि राइजो जानायनि खोथा नांजाबफानानै दं।

बाथ्रा फावनि बिदिन्थिः– सिखागोदाना सानथाम हिन्जाव गोदाना दानथाम।

बाथ्रा लानजाइनि बिदिन्थिः– “न’नि सिङाव न’ थायो, बेनिनो सिङाव आं थायो” (मुस्रि)।

मोनथोरः– जा समनिफ्राय बर’ माहारिया संसार जालायनो रोंदों बै समनिफ्रायनो एबा बेनि एसे उननिफ्रायनो बर ‘फोरनि गेजेराव माखासे मोन्थोरफोरा सोलिबोदों। मोनथोरफोरखौ सिगां लिरनाय महराव मोननो थाङोखैमोन। बौद्ध धोरोमनि ‘मनजुस्रि मुल कल्प ‘निफ्रायनो लिरनाय महराव मोनजेनो। बर’ मोन्थोरफोरनि गेजेरजों बर’ माहारिनि समाज जालायनायनि नेरसोन बेरखांनाय नुनो मोनो। फारसेथिं मोन्थोरफोरनि गेजेरजों रामायण, महा भारत, पुरान बायदिसिना बिजाबनि सल ‘बो बेरखांनाय नुनो मोनो।

बर’ माहारिनि गेजेरावदि बेसेबांबा सिगांनिफ्रायनो थुनलाइ दंमोन बेनि फोरमानखौ खुगा थुनलाइफोरानो होयो। नाथाय जोंनि गेजेराव गोबां खुगा थुनलाइफोरानो दिनैसिमबो गोग्लैसोनानै दं। बेफोरखौ बुरखांनानै मोजाङै बिजिरना नायै नायै बेफोरनि लिरनाय एबा सोरजिनाय समफोरखौ दिहुननो हायोब्ला जोंनि थुनलाइनि बाख्रिया बेसेबा गिदिद जागोन।

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top